[go: up one dir, main page]
Jump to content

torpedo

E Victionario
Solum torpedo Latine
ab hac subpagina tractatur.
Vide etiam s.v. Torpedo.

Latine

[+/-]
Piscis torpedo
Vicipaedia
Vicipaedia
Vicipaedia articulum habet de torpedinibus.

Appellatio pronuntiatusque

[+/-]
API: /torˈpeːdoː/(classice)
Syllabificatio phonetica: tor·pē·dō — morphologica: torped-o

Notatio

[+/-]
← Latine: torpeō (torpēre)

Nomen substantivum

[+/-]

torpēd|ō, -ĭnis fem.

  1. √ Stupor ex defectu sensus. [1][2][3][4]
  2. Piscis ex genere eorum, qui cartilaginem pro spina habent, quod torpedinem accedentibus infert. [1][2][3][5][4]

Declinatio

[+/-]
f. sing. plur.
nom. torpēdō torpēdinēs I
gen. torpēdinis torpēdinum II
dat. torpēdinī torpēdinibus III
acc. torpēdinem torpēdinēs IV
abl. torpēdine torpēdinibus VI
voc. torpēdō torpēdinēs V

Dictiones collatae

[+/-]

Synonyma

  1. torpor

Translationes

[+/-]
√ Stupor ex defectu sensusdilatare ▼
√ Stupor ex defectu sensuscollabi ▲
Piscis ex genere eorum, qui cartilaginem pro spina habentdilatare ▼
Piscis ex genere eorum, qui cartilaginem pro spina habentcollabi ▲

Loci

[+/-]
Marcus Terentius Varro
-116…-27 		C. Plinius Secundus
23-79 		P. Cornelius Tacitus
55-117		Aulus Gellius
ca. 130-180
antiq. class. I IIII III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI

Latinitas Romana

class.  (ca. 47-45 a.C.n.)

  • Aquatilium vocabula animalium partim sunt vernacula, partim peregrina. Foris muraena, quod myraina Graece, cybium et thynnus, cuius item partes Graecis vocabulis omnes, ut melander atque uraeon. Vocabula piscium pleraque translata a terrestribus ex aliqua parte similibus rebus, ut anguilla, lingulaca, sudis; alia a coloribus, ut haec: asellus, umbra, turdus; alia a vi quadam, ut haec: lupus, canicula, torpedo. Item in conchyliis aliqua ex Graecis, ut peloris, ostrea, echinus. Vernacula ad similitudinem, ut surenae, pectunculi, ungues. —De lingua Latina Varronis [6][7]

saec. I.  (ca. 78 p.C.n.)

  • Quo magis miror quosdam existimasse aquatilibus nullum inesse sensum. novit torpedo vim suam ipsa non torpens, mersaque in limo se occultat, piscium qui securi supernatantes obtorpuere corripiens. – huius iecori teneritas nulla praefertur. – nec minor sollertia ranae, quae in mari piscatrix vocatur. —Naturalis historia Plinii [8]

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 105-110 p.C.n.)

  • non omisere per eos dies Primus ac Varus crebris nuntiis salutem et pecuniam et secreta Campaniae offerre Vitellio, si positis armis seque ac liberos suos Vespasiano permisisset. in eundem modum et Mucianus composuit epistulas; quibus plerumque fidere Vitellius ac de numero servorum, electione litorum loqui. tanta torpedo invaserat animum ut, si principem eum fuisse ceteri non meminissent, ipse oblivisceretur. —Historiae P. Cornelii Taciti [9][7]

saec. II.  (ca. 170-177 p.C.n.)

  • Praeterea ex eodem libro Catonis haec etiam sparsim et intercise commeminimus: ‘Vestiri’ inquit ‘in foro honeste mos erat, domi quod satis erat. Equos carius quam coquos emebant. Poeticae artis honos non erat. Si quis in ea re studebat aut sese ad convivia adplicabat, “crassator” vocabatur.’ Illa quoque ex eodem libro praeclarae veritatis sententia est: ‘Nam vita’ inquit ‘humana prope uti ferrum est. Si exerceas, conteritur; si non exerceas, tamen robigo interficit. Item homines exercendo videmus conteri; si nihil exerceas, inertia atque torpedo plus detrimenti facit quam exercitio.’ —Noctes Atticae A. Gellii [10][7]
Fontes
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Aegidius [Egidio] Forcellini, Lexicon Totius Latinitatis (Editio Quarta: Bononiae, Patavii) Tom. IV (R-S) / Tom. IV (T-Z), p. 750 — “TORPĒDO, ĭnis, f. 3. (torpeo) torpor”
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Freund, Wilhelm (1806-1894). Grand dictionnaire de la langue latine … (Editio Prima: Paris, 1883-1929) Tom. III, p. 462 — “torpēdo, ĭnis, f. [torpeo]”
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Karl Ernst Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch (Hannover 1913/1918) — torpēdo, inis, f. (torpeo) (tom. 2, p. 3152)
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Olivetti, Dizionario Latino (Lexicon Latinum et Italicum) — torpedo
  5. ↑ 5.0 5.1 Langenscheidt, Online-Wörterbuch (Lexicon Latinum et Germanicum) — torpedo
  6. ↑ 6.0 6.1 Marcus Terentius Varro - De lingua Latina. Liber quintus, XII. p. 77 — torpedo
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 Vicicitatio: torpedo.
  8. ↑ Gaius Plinius Secundus, Naturalis historiae libri XXXVII. (Teubner, Lipsiae 1892-1909). Bibliotheca Augustana: Liber nonus, cap. 67, [143] — torpedo
  9. ↑ 9.0 9.1 Publius Cornelius Tacitus - Historiarum libri XIV. (The Latin Library): Liber III.  [63] — torpedo
  10. ↑ 10.0 10.1 Aulus Gellius, Noctes Atticae libri viginti. (Peter K. Marshall, Oxonii MCMLXVIII). Liber undecimus. Capitulum II, [6] — torpedo
  11. ↑ Gaius Plinius Secundus, Naturalis historiae libri XXXVII. (Teubner, Lipsiae 1892-1909). Bibliotheca Augustana: Liber nonus, cap. 40, [78] — torpedo
Receptum de "https://la.wiktionary.org/w/index.php?title=torpedo&oldid=222316"