Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
| Fruktoz
|
|
| Agahiyên gelemper
|
| Nav |
Fruktoz
|
| Navên din |
Şekirê fêkiyê, fêkîşekir?
|
| Direfş |
C6H12O6
|
| Taybetmendî
|
| Baristeya molekulî |
180,16 
|
| Tîrbûn |
1,59 
|
| Rewşa di germiya odê de |
hişk
|
| Xala helînê |
100–104 °C
|
Fruktoz (bi latînî: fructus, tê wateya "fêkî") an jî şekirê fêkiyê. Di nav hegzozan da şekira herî tehmşirîn fruktoz e.
Wekî levuloz ji bi nav dibe. Ji ber ku di nav fêkiyên wekî tirî, sêv, û hirmiyan da fruktoza serbest bi mêjerek mezin
heye, fruktoz wekî şekira fêkî jî tê bi nav kirin. Hingiv û
nektar(şîreya şîrîn a kulîlkan) jî gelekî fruktoz dihundirînin.
Şekira çayê(sukroz) ji fruktoz û glukozê pêk tê.
Fruktoz di kezeba mirov de tê guherandinê, ji fruktoz molekulên wekî glîserol û trîglîserîd çêdibin. Ji van molekulan jî dibe ku molekulên rûnê, glukoz û glîkojenê çêbibin. Hema hemû xaneyan ji bo peydakirina enerjiya ATPyê ligel glukoz, fruktozê jî bi kar tînîn. Fruktoz cureyek monosakkarîd e. Formula wî ya kîmyayî C6H12O6 ye. Cudahiya wê ji glukoz ew e ku şekirê fêkiyê kêton şûna aldehîd pêve ye.
