Bilbil (stranbêj)

Ji bo maneyên din li Bilbil (balinde) binêre.

Ev gotar sêwî ye. Ti girêdanên li ser vê gotarê tine. Ji kerema xwe re girêdanên ji rûpelên têkildar li ser vê gotarê çêke; yan jî vê amûrê bi kar bîne. (çiriya paşîn 2024)

Bilbil (stranbêj)
Navê rastî	Bülbül
Jidayikbûn	Murtuza Məşədi Rza oğlu Məmmədov  22 hezîran 1897  Şûşa
Mirin	26 îlon 1961  Bakû
Cihê goristanê	Alley of Honor
Hevwelatî	Împeratoriya Rûsî, Azerbaijan Democratic Republic, Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst
Perwerde	Baku Academy of Music
Pîşe	Operabêj khananda folklorist
Zarok	Polad Bulbuloghlu
Xelat	Xelata Stalîn Order of Lenin Order of the Badge of Honour People's Artist of the USSR Nîşana Alaya Sor a Xebatê
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Bilbil (22ê Hezîrana 1897ê - 26ê Îlona 1961ê, bi navê Mirtiza Meşhedî Reza oxlû Mamadov) tenorê operayê yê Azerbaycan û Sovyet, performerê muzîka gelan û yek ji damezrênerên hunera deng û şanoya muzîkê ya neteweyî li Azerbaycanê bû.

Bilbil di sala 1897an de li Xanbaxî (az), gundekî di navçeyê berê yên şîranî di navbera Şûşa û Xankendi de hatiye dinyayê. Dayika wî ji gundê Pareular bû û bi eslê xwe kurd bû.^[1] Ji zarokatiya xwe ve ji ber talenta xwe ya muzîkê tê naskirin, ji ber vê yekê jî mirov jê re bi navê Bilbil nas dikirin. Ew navê xwe ji bo muzîkê hilbijart dema ku bi muzîkê re bi kar bû. Di sala 1920an de, dema ku hîn xanimekî ciwan bû, ji bo lîstikên karamê di operaya Uzeyir Hacîbeyov a Asli û Karam de, ji bo Bakû hatibû vexwendin. Li wir wî bi operayê bi şêwaza ewropî re nas kir û biryar da ku di vî cînî de bi serketî be. Piştre li konservatoya dewleta Azerbaycanê (ku niha wek Akademiya Muzîkê ya Bakûyê tê naskirin) muzîk û hunerên dengiya xwend, dûrve di sala 1921an di teyatrayê La Scala ya Mîlanoyê xwend.

Bilbil di stranên xwe de karibû rêbazên performansa neteweyî bi kevneşopên dibistana dengê ya Îtalyayê ve girê bide. Ew jî yekemîn bû ku di sala 1938an de di operaya Uzeyir Hajibeyov a bi heman navê de rola sereke ya Koroglu lîst.^[2] Di jiyana xwe de, Bilbil dengbêj û hevpeyvînên çend stran û romanên xwe bû.

Bilbil jî bi weşana xwe ya derbarê muzîkê de tê zanîn û di navbera salên 1932 û 1961 de li alma mater xwe ya Azerbaycanê konservatoryê de hunerên dengî digrin. Wî di sala 1940an de li muzîkê doktoratîya xwe bi dest xist. Monografiyên wî îro ji bo kesên ku muzîka Azerbaycanî lêkolînin çavkaniyeke girîng in. Bilbil yekemîn muzîkvan bû ku rêberên xwendinê û destûrên ku ji bo hînkirina xwendekarên çawa bi tar, kemançe û balaban, amûrên muzîkê yên kevneşop ên Azerbaycanê, hatine weşandin.

Bilbil di 26ê îlona 1961an de li paytexta Bakûyê di mala xwe de mir.^[3]

Bilbil li Bakuyê di Kuçeya Rûmetê hat definkirin. Di sala 1992an de piştî dagirkirina bajarê Şûşa ji aliyê ermeniyan ve, ev abîdeyên hanê bi mîtralyozan hatin teqandin, ji cihê xwe yên resen hatin derxistin û xwestin ku weke metalên qerase bên firotin. Niha ev abîdeyên hanê di hewşa Muzexaneya Azerbaycanê ya Hunerî ya Bakûyê de tên parastin.^[4]

Di sala 2008an de Banka Navendî ya Azerbaycanê zêrê bibîranînê yê 100 manatî ku ji Bilbilê re hatibû veqetandin derxist.^[5]

	Hunermendê miletê (1938)
	Xebata Stalînê (1950)
	Xebata Lenînê (1946, 1956)
	Xebata karvanên bi şeref (1936, 1958)
	Xebata kesên bi namûs (1938)
	Stêrka Garibaldi Partisan (Îtalya)

Li Wikimedia Commons medyayên di warê Bilbil (stranbêj) de hene.

• Vîdiyoyê Koroglu, 1954 li ser Youtubê
• Bilbil ra guhdar bikin, sektona muzîkê a Azerbaycan înternasyonal