tirsîn

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /tˁɪɾˈsiːn/, طرسین
Kîtekirin: tir·sîn

Lêker

tirsîn (lêkera negerguhêz)
Rehê dema niha: -tirs-
`RP.` Niha
	ez	ditirsim
	tu	ditirsî
	ew	ditirse
	em, hûn, ew	ditirsin
Fermanî	Yekjimar	bitirse
Fermanî	Pirjimar	bitirsin
Rehê dema borî: -tirsî- / -tirsiya-
`RP.` Boriya sade
	ez	tirsîm / tirsiyam
	tu	tirsî / tirsiyayî
	ew	tirsî / tirsiya
	em, hûn, ew	tirsîn / tirsiyan
Formên din: Tewandin:tirsîn

tirsîn lêkera xwerû, negerguhêz

Hest bi tirsê kirin, tirs di dilî de hebûn.
Hevmane: behecîn, bizdîn

Hevmane: behecîn, wêrîn

Ma kesek ji şerrî netirse heye?!

Tirsa ji dijminan ti feyde nagihîne me.

Ber xew da tirsîn. (veciniqîn)
- Ser nebî ber kufrê zulfê 'aqibet
  Ez ditirsim lê ji îmanê xelet
  Pehniya vê çerx û dolabê dinê — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: ترسین‎ (dengnasî: طرسین)

Herwiha

Jê

Têkildar

tirsandin

Etîmolojî

Ji tirs + -în.

proto-hindûewropî *tres- (“tirsîn”)

proto-hindûaryanî *thrah- / *trs- ("tirsîn")

Avestayî: thrāh- (“tirsîn”)

Farisiya kevn: tars (“tirsîn”)

Partî: tyrs (“tirsîn”)

Farisiya navîn: tls- tars- (“tirsîn”)

sogdî: trš- ("tirsîn")

farisî: tarsīdan / tars- ("tirsîn")

belûçî: tursit / turs- ("tirsîn")

xunserî:tersā / ters- ("tirsîn")

kîrîbatî: tärsēn / tärs- ("tirsîn") ... ^{alfabeya arî}

kurmancî: tirsîn / tirs- ("tirsîn")

soranî: tirsan / tirs- ("tirsîn")

hewramî: tersay / tars- ("tirsîn")

zazakî: tersayen / ters- ("tirsîn")

sanskrîtî: tras- ("tirsîn")

yûnanî: treëin ("tirsîn")

latînî: terrēre ("tirsîn") ...

Çavkanî:

Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 393
Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 93
Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.

Dûnde

→ Tirkî: tırsmak

Werger

Albanî: ka frikë
Almanî: fürchten → de, Angst haben
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܕܚܠ‎ (dħel)
Astûrî: temer, atarrecer → ast
Azerî: qorxmaq → az
Belarusî: бая́цца impf (bajácca), пужа́цца impf (pužácca), пало́хацца impf (palóxacca), страшы́цца impf (strašýcca), ляка́цца impf (ljakácca)
Bengalî: ভয় করা (bhôẏ kôra)
Bulgarî: боя́ се impf (bojá se), страху́вам се impf (strahúvam se), пла́ша се → bg impf (pláša se)
Burmayî: ကြောက် → my (krauk)
Çekî: bát se impf
Çerokî: ᎠᏍᎦᎢᎭ (asgaiha)
Çînî:
Mandarînî: 害怕 → zh (hàipà), 怕 → zh (pà)
Danmarkî: frygte → da, være bange for
Elwîrî-wîderî: بترسستن‎ (betersesten)
Endonezyayî: takut → id
Erebî: خَافَ‎ (ḵāfa), خَشِيَ‎ (ḵašiya), هَابَ‎ (hāba), رَهِبَ‎ (rahiba)
Erebiya misrî: خاف‎ (ḵāf)

Erebiya fasî: خاف‎ (ḵæf), تْخْلع‎ (tḵlæʿ)

Erebiya başûrê şamê: خاف‎ (ḵāf)
Ermenî: վախենալ → hy (vaxenal), երկյուղել → hy (erkyuġel), երկնչել → hy (erknčʻel)
Esperantoyî: timi → eo
Estonî: kartma
Farisî: ترسیدن‎ → fa (tarsidan)
Ferî: stúra fyri, ræðast → fo
Fînî: pelätä → fi
Fransî: craindre → fr, avoir peur → fr
Friyolî: temê
Galîsî: temer → gl, recear → gl
Gotî: 𐍉𐌲𐌰𐌽 (ōgan)
Gurcî: ეშინია (ešinia)
Haîtî: pè
Hindî: डरना → hi (ḍarnā)
Holendî: vrezen → nl
Îbranî: פָּחַד‎ → he (pakhád), יָרֵא‎ → he (yaré)
Îdoyî: timar → io
Îngilîziya kevn: ondrǣdan
Îngilîziya navîn: anoyen
Îngilîzî: fear → en
Îngriyî: hervitä, pölätä
Înterlîngua: timer, haber timor
Îrlendî: eagla a bheith ort roimh
Îrlendiya kevn: ad·ágathar
Îtalî: temere → it, aver paura di
Îzlendî: óttast → is, hræðast
Japonî: 恐れる → ja (おそれる, osoreru), 怖る (おそる, osoru), 怖がる → ja (こわがる, kowagaru)
Kaşûbî: bòjec
Katalanî: témer → ca, tenir por de
Keçwayî: manchay, mancai, manzai
Kirgizî: коркуу → ky (korkuu)
Koreyî: 두려워하다 → ko (duryeowohada), 무섭다 → ko (museopda)
Latînî: timeō, paveō, veror, vereor → la, formidō, metuō
Latviyayî: baidīties → lv, bīties, bažīties, baiļoties
Lawsî: ຢ້ານກົວ (yān kūa), ກົວ (kūa), ຂຍາດ (kha nyāt), ຂາມ (khām)
Lîtwanî: bijoti, baimintis, būgštauti, nuogąstauti
Makedonî: се стравува impf (se stravuva), се плаши impf (se plaši)
Malayalamî: ഭയക്കുക → ml (bhayakkuka), പേടിക്കുക → ml (pēṭikkuka)
Malezî: takut → ms
Mançûyî: ᡤᡝᠯᡝᠮᠪᡳ (gelembi), ᠰᡝᠰᡠᠯᠠᠮᠪᡳ (sesulambi), ᠰᡝᠩᡤᡠᠸᡝᠮᠪᡳ (sengguwembi), ᡤᠣᠯᠣᠮᠪᡳ (golombi)
Maorî: uruwehi
Mbya guaraniyî: kyje
Mecarî: fél → hu
Misrî:

(snḏ)
Mongolî: айх → mn (ajh)
Monî: ဖေက်
Nepalî: डराउनु (ḍarāunu), तर्सिनु (tarsinu), तर्सिनु (tarsinu)
Normandî: croindre
Norsiya kevn: hræðask, ugga
Norwecî:
Norweciya bokmålî: frykte
Oksîtanî: témer → oc, crénher → oc, crentar → oc
Ozbekî: qoʻrqmoq → uz, hayiqmoq → uz
Polonî: bać się → pl impf, lękać się impf
Portugalî: temer → pt, ter medo de, recear → pt
Qazaxî: қорқу (qorqu), жасқану (jasqanu)
Rapanuyî: mataku
Romancî: temair, temer, tmair
Romanyayî: teme → ro
Rusî: боя́ться → ru impf (bojátʹsja), страши́ться → ru impf (strašítʹsja), опаса́ться → ru impf (opasátʹsja), пуга́ться → ru impf (pugátʹsja)
Samiya bakurî: ballat
Sanskrîtî: बिभेति → sa (bibheti), त्रसति → sa (trasati)
Santalî: ᱵᱳᱨᱳ (boro)
Sardînî: tímere, timi
Sirboxirwatî:
Kirîlî: бо̀јати се impf, пла̏шити се impf

Latînî: bòjati se → sh impf, plȁšiti se → sh impf
Slovakî: báť sa impf
Slovenî: báti se impf
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: bójaś impf
Spanî: temer → es, tener miedo de
Sundanî: sebér
Swahîlî: -ogopa, -hofu → sw
Swêdî: frukta → sv, rädas → sv, befara → sv
Tacikî: тарсидан (tarsidan)
Tagalogî: pagtakot
Tayî: กลัว → th (gluua), หวั่น → th (hwàn), เกรง → th (greeng), ขาม → th (kǎam), คร้าม → th (kráam), ประหวั่น → th, ปอด → th (bpɔ̀ɔt)
Teterî: курку (qurku)
Tirkiya kevn: 𐰴𐰆𐰺𐰴‎ (qorq-), 𐰇𐰼𐰛‎ (ürk-), 𐰖𐰃𐰣‎ (ayïn-), 𐰪‎ (ań-)
Tirkî: korkmak → tr, ürkmek → tr
Tirkmenî: gorkmak
Toxarî B: pärsk-
Ugarîtî: 𐎄𐎈𐎍 (dḥl)
Urdûyî: ڈرنا‎ (ḍarnā)
Ûkraynî: боя́тися → uk impf (bojátysja), ляка́тися impf (ljakátysja), поло́хатися impf (polóxatysja), страши́тися impf (strašýtysja), страха́тися impf (straxátysja)
Venîsî: temer
Viyetnamî: sợ → vi, hãi → vi, sợ hãi → vi
Walonî: awè peu → wa, aveur paw, crinde → wa, ricrinde → wa
Ximêrî: ខ្លាច → km (khlaac)
Yakutî: куттан (kuttan)
Yidîşî: מוירע האָבן‎ (moyre hobn)
Yûnanî: φοβάμαι → el (fovámai)
Kevn: φοβέομαι (phobéomai), δείδω (deídō), ὀκνέω (oknéō)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	tirsîn	tirsîn
Îzafe	tirsîna	tirsînên
Çemandî	tirsînê	tirsînan
Nîşandera çemandî	wê tirsînê	wan tirsînan
Bangkirin	tirsînê	tirsînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	tirsînek	tirsînin
Îzafe	tirsîneke	tirsînine
Çemandî	tirsînekê	tirsîninan

tirsîn mê

tirs, hebûna tirsê:
tirsîna ji tarîtiyê

tirsîna ji mirinê

Werger

tirs — binêre tirs