[go: up one dir, main page]

Kontentke ótiw

Madonna

Wikipedia, erkin enciklopediya
Madonna
Tuwılǵan sánesi16-avgust 1958-jılı(1958-08-16) (66 jasta)
Tuwılǵan jeriBay City, Michigan, AQSH
Kásibi
  • Qosıqshı
  • qosıq avtorı
  • aktrisa
  • oyınshı
  • prodyuser
  • rejissyor
  • avtor
  • biznes hayal
Iskerlik jılları1979 – házirgi waqıtqa shekem
Qostarı
Perzentleri6, Lourdes Leon
Saytmadonna.com
Qol úlgisi


Madonna Luiza Chikkone (ingl. Madonna Louise Ciccone) (1958-jıl 16-avgust kúni tuwılǵan) - amerikalı qosıqshı, kompozitor hám aktrisa. "Pop patshayımı" dep esaplanıp, ol muzıkalıq óndiris, qosıq jazıw hám vizual kórsetiwdegi úziliksiz ózgeriw hám hár táreplemeligi menen tanılǵan. XX hám XXI ásirdi qamtıǵan mádeniy belgi sıpatında, 2008-jılı Rok hám Roll Zalı onı zamanagóy dáwirdiń "eń jaqsı hújjetlestirilgen ǵayratkerleriniń biri" dep atadı.[1] Ol haqqında kóplegen ilimiy shоlıwlar, ádebiyatlar hám kórkem shıǵarmalar jaratılǵan, sonday-aq oǵan arnalǵan Madonna izertlew dep atalǵan akademiyalıq kishi pán payda bolǵan.

Madonna 1978-jılı ayaq oyın kásibinde karyera jaratıwǵa umtılıp, Nyu-York qalasına kóshti. Breakfast Club hám Emmy & The Emmys rok toparlarında baraban, gitara hám vokal sıpatında dóretiwshilik etkennen keyin, ol 1983-jılı óz atındaǵı birinshi studiyalıq albomı menen jalǵız juldız bolıp kóterildi. Madonna bunnan keyin bir qatar tabıslı albomlar menen dawam etti, sonıń ishinde barlıq waqıtlardıń eń kóp satılǵan Like a Virgin (1984), True Blue (1986) hám The Immaculate Collection (1990), sınshılar tárepinen joqarı bahalanǵan Like a Prayer (1989), sonday-aq Gremmy sıylıǵın utqan Ray of Light (1998) hám Confessions on a Dance Floor (2005) bar. Ol "Holiday", "Like a Virgin", "La Isla Bonita", "Like a Prayer", "Vogue", "Take a Bow", "Frozen", "Music", "Hung Up" hám "4 Minutes" sıyaqlı hár túrli joqarı reytingli qosıqlar katalogın jıynaǵan.

Madonnanıń ataǵı Desperately Seeking Susan (1985), Dick Tracy (1990), A League of Their Own (1992) hám Evita (1996) sıyaqlı filmlerdegi rolleri menen artıp bardı. Sońǵısı oǵan Eń jaqsı aktrisa ushın Altın Globus sıylıǵın alıp bergenine qaramastan, onıń basqa kóp filmleri onsha jaqsı qabıl etilmedi. Biznesvumen sıpatında, ol 1992-jılı Maverick kompaniyasın qurdı, oǵan tariyxtaǵı eń tabıslı artist basqaratuǵın studiyalardan biri bolǵan Maverick Records kirdi. Madonnanıń basqa iskerlik joybarlarına moda brendleri, jazba shıǵarmaları, densawlıq orayları hám kinematografiya kiredi.

Dúnyajúzi boyınsha 300 millionnan aslam albom satıw menen, Madonna barlıq waqıtlar ishinde eń kóp satılǵan dawıs jazıwshı hayal artisti bolıp tabıladı. Ol AQSH Billboard Hot 100 diagrammasınıń tariyxındaǵı eń tabıslı jalǵız artist bolıp, global muzıka bazarlarında 44 nomer bir singlge erisken. Ol koncert kirislerinen 1 milliard AQSH dolların jıynaǵan birinshi hayal boldı, onıń altı jalǵız headliner turı hár biri 100 million AQSH dollarınan aslamın taptı. Forbes onı dúnyadaǵı eń joqarı haqı tólengen hayal muzıkant dep tórt ayrıqsha on jıllıq dawamında (1980-2010-jıllar) 11 ret rekord dep atadı. Madonna 2008-jılı, birinshi ret huqıqlı bolǵan jılı Rok hám Roll Zalına kirgizildi. Ol VH1 tárepinen muzıkadaǵı eń úlken hayal, al MTV hám Billboard tárepinen hámme waqıtlardıń eń úlken muzıkalıq video artisti dep bahalandı. Ol sonday-aq Rolling Stone jurnalınıń hámme waqıtlardıń eń ullı artistleri hám eń ullı qosıq jazıwshıları dizimine kirdi.

Ómiri hám karyerası

1958–1978: Ómirbayanı

Madonna Luiza Chikkone[2] 1958-jıl 16-avgust kúni Michigan shtatınıń Bey-Siti qalasında katolik ata-ana Madonna Luiza (qızlıq familiyası Fortin) hám Silvio Antonio "Toni" Chikkoneniń shańaraǵında dúnyaǵa keldi.[3] Onıń ákesiniń ata-anası Pachentrodan kelgen italiyalı emigrantlar bolsa, anası francuz-kanadalı shıǵısqa iye edi.[4] Toni Chikkone Chrysler Defence hám onıń miyrasxorı General Dynamics Land Systems kompaniyalarında áskeriy proektler boyınsha optika injeneri bolıp isledi. Madonna anası menen birdey atqa iye bolǵanlıqtan, shańaraq aǵzaları onı "Kishi Nonni" dep ataǵan. Onıń anası 1963-jıl 1-dekabrde kókirek rakınan qaytıs boldı. Madonna 1966-jılı katolik shirkewinde konfirmaciya máresiminen ótkeninde Veronika degen atın qabıl etti. Ol Detroit qalasınıń shetindegi Pontiak hám Avon Tawnship (házirgi Rochester Xillz) qalalıqlarında eki úlken ájaǵası – Antoni hám Martin – hám úsh kishi tuwısqanı – Paula, Kristofer hám Melani menen birge tárbiyalandı. 1966-jılı Toni shańaraqtıń úy xızmetkeri Joan Gustafsonǵa úylendi. Olardıń Jenifer hám Mario atlı eki perzenti boldı.[5] Madonna ákesiniń qayta úylengenine ashıwlanıp, oǵan qarsı shıǵa basladı, bul olardıń qatnasıqların kóp jıllar dawamında qıyınlastırdı.[6]

Madonna St. Frederik hám St. Andryu katolik baslawısh mektepleri, hám Batıs orta mektebinde oqıdı. Ol joqarı bahaları (GPA) menen ataqlı hám óziniń ádettegiden tıs minez-qulqı menen ataqlı boldı. Keyin ol ózin jaslıǵında "jalǵız, bir nárse izlep júrgen qız" dep kóretuǵının moyınladı. "Men belgili bir dárejede qarsı shıǵıwshı emes edim. Men bir nársede jaqsı bolıwdı qáleytuǵın edim.

Madonnanıń ákesi onı klassikalıq fortepyano sabaqlarına berdi, biraq ol keyin ákesin balet sabaqlarına barıwına ruqsat beriwge kóndirdi.[7] Onıń balet muǵallimi Kristofer Flinn oǵan ayaq oyın karyerasın dawam etiwge kóndirdi. Keyin Madonna Rochesterdegi Adams joqarı mektebine barıp, ayrıqsha oqıwshı boldı hám cheerleading toparınıń aǵzası boldı. 1976-jılı yanvarda mektepti pitkergennen keyin, ol Michigan universitetine ayaq oyın stipendiyasın aldı hám jazda Arqa Karolinadaǵı Duram qalasında Amerikalı ayaq oyın festivalında oqıdı.

1978-jılı Madonna universitetten shıǵıp ketip, Nyu-York qalasına kóshti. Ol Nyu-Yorkqa kóshiwi haqqında bılay dedi: "Bul meniń birinshi ret samolyotqa miniwim, birinshi ret taksige otırıwım edi. Men bul jerge qaltamda 35 dollar menen keldim. Bul meniń ómirimdegi eń batıl háreketim edi". Madonna tez arada Shıǵıs awılındaǵı Alfavit qalası rayonınan kvartira taptı hám Rus shay xanasında shapka tekseriw qızı, Terrace on the Park-ta lift operatorı bolıp islewi, zamanagóy ayaq oyın toparları menen birge islewi, Alvin Eyli Amerikalı oyın teatrında sabaq alıwı hám aqıbetinde Perl Lang oyın teatrında dóretiwshilik etiwi menen az aqsha taptı. Ol sonday-aq belgili amerikalı oyınshı hám xoreograf Marta Graamnıń qol astında ayaq oyın úyrendi.[8] Madonna basqa ataqlı artistler ushın qosımsha oyınshı bolıp isley basladı.

1979–1983: Karyerasınıń baslanıwı, rok toparları hám Madonna

1979-jılı Madonna muzıkant Dan Gilroy menen romantikalıq qarım-qatnasta boldı. Onıń menen tanısqannan az waqıt ótip, ol Parijde francuz disko artisti Patrik Ernandes penen onıń qosımsha qosıqshısı hám oyınshısı sıpatında dóretiwshilik etiw ushın tabıslı kastingnan ótti. Ernandestiń toparı menen úsh ay birge bolǵan waqtında, ol 1979-jılı avgust ayında Nyu-Yorkqa qaytıwdan aldın Tuniske de sayaxat etti.[9] Birgelikte olar onıń birinshi toparı "Breakfast Club"tı dúzdi, onda Madonna qosıq ayttı hám baraban menen gitara shertti. Topar menen birge bolǵan waqtında, Madonna qısqa waqıt “Orıs shay bólmesinde” palto tekseriwshi qızı bolıp isledi hám 1985-jılǵa shekem shıǵarılmaǵan tómen byudjetli indi film "A Certain Sacrifice"te birinshi ret aktrisa sıpatında dóretiwshilik etti.[10] 1980-jılı Madonna Michigandaǵı dostı bolǵan barabanshı Stiven Brey menen birge "Breakfast Club"tan ketip, "Emmy and the Emmys" toparın dúzdi.[11] Olar romantikalıq qarım-qatnasların jańalap, Manxettendegi Muzıka imaratına kóshti.[10] Olar birgelikte qosıqlar jaza basladı hám 1980-jılı noyabrde tórt qosıqtan ibarat demo jazba jazdı, biraq az waqıttan soń Madonna ózin jalǵız artist sıpatında alǵa ilgerletiwdi sheshti.[10]

Kamins onıń birinshi singli "Everybody"di shıǵardı, ol 1982-jılı oktyabrde jarıqqa shıqtı.[12] 1982-jılı dekabrde Madonna bul qosıqtı birinshi ret Danceteriyada janlı orınladı.[13] 1983-jılı yanvarda ol "Dancin' On Air" baǵdarlamasında "Everybody" qosıǵın orınlap, televideniede birinshi ret kórindi, biraq bul kórsetiw bir ay aldın jazıp alınǵan edi. 1983-jılı fevralda ol Birlesken Korolliktegi túngi klublarda dóretiwshilik etip, bul singldi járiyáladı. Onıń ekinshi singli, qos a-tárep "Burning Up" / "Physical Attraction" 1983-jılı martta jarıqqa shıqtı. Bul singl hám "Everybody" ekewi de Billboard jurnalınıń Hot Dance Club Songs diagrammasında úshinshi orındı iyeledi.[14] "Burning Up" / "Physical Attraction" Avstraliyada 13-orındı iyeledi.[15] Bul dáwirde Madonna súwretshi Jan-Mishel Baskiya menen qarım-qatnasta boldı hám onıń SoXodaǵı shatırında jasadı.[16] Baskiya onı ayırım pank toparların basqarǵan hám Madd klubın birge qurǵan kórkem óner kuratorı Diego Kortes penen tanıstırdı.[17] Madonna Kortesti óziniń menedjer bolıwın soradı, biraq ol bas tarttı.[17]

Singllerdiń tabısınan keyin, Warner onıń birinshi albomı "Madonna"nı shıǵarıw ushın Redji Lukastı jalladı. Degen menen, Madonna tayar treklardan qanaatlanbaǵan hám Lukastıń islep shıǵarıw texnikalarına qosılmaǵan, sonlıqtan ol qosımsha járdem izlew haqqında sheshim qabıl etti.[18] Ol Fun House klubınıń turaqlı DJi Jon "Jellybean" Benitesti albom shıǵarıwın juwmaqlaw ushın járdemge shaqırdı hám olardıń arasında romantikalıq qatnasıq payda boldı.Benites kóplegen treklardı qayta islep shıqtı hám "Holiday"di shıǵardı, bul onıń birinshi xalıqaralıq top-on qosıǵı boldı. Albom 1983-jılı iyulde jarıqqa shıqtı hám Billboard 200 diagrammasında segizinshi orınǵa kóterildi. Ol Billboard Hot 100 diagrammasında eki top-on singldi berdi, "Borderline" hám "Lucky Star". 1983-jılı aqırında Madonnanıń jańa menedjer Freddi DeMann onıń ushın kinoprodyuser Jon Peters penen ushırasıwdı shólkemlestirdi, ol Madonnaǵa romantikalıq drama "Vision Quest"te klub qosıqshısı rolinde oynawdı usındı.[19]

1984–1987: Like a Virgin, birinshi nekesi, True Blue hám Who's That Girl

Madonna 1985-jılǵı The Virgin Tour waqtında dóretiwshilik etpekte

1984-jılı yanvar ayında Madonna American Bandstand hám Top of the Pops baǵdarlamalarında kózge túsip, kóbirek tanıla basladı.[20][21][22] Onıń obrazı, dóretiwshiligi hám klipleri kóplegen jas qızlar menen hayallardı tásirlendiretuǵın edi. Madonnanıń stili 1980-jıllardıń hayal modasınıń birine aylandı. Stilist hám zerger Maripol tárepinen jaratılǵan bul kóriniske tor kóylek, kapri shalbarlar ústinen kiyilgen yubkalar, tor shulıqlar, atanaq belgisi bar zergerlik buyımları, bilezikler hám aǵartılǵan shash kirdi.[23] Madonnanıń ataqlıǵı onıń ekinshi studiyalıq albomı "Like a Virgin"niń 1984-jılı noyabr ayında shıǵıwı menen jáhán boyınsha artıwın dawam etti. Bul albom Germaniya, Italiya, Niderlandiya, Jańa Zelandiya, Ispaniya, Birlesken Korollik hám AQSH-ta birinshi orındı iyelegen birinshi albomı boldı.[24] "Like a Virgin" AQSH-ta bes millionnan artıq satılǵan birinshi hayal atqarıwshınıń albomı boldı. Keyin ala Amerika Jazıw Industriyası Associaciyası (RIAA) tárepinen gáwhar dárejesinde tastıyıqlandı hám dúnya júzi boyınsha 21 million danadan artıq satıldı.

Albomnıń at qosıǵı birinshi singl sıpatında xızmet etti hám Hot 100 diagrammasında izbe-iz altı hápteniń dawamında joqarı orındı iyeledi. Madonna 1984-jılǵı birinshi MTV Video Music Awards saltanatında "Like a Virgin" qosıǵın atqarǵanı ushın zor media xoshametke iye boldı. Toy kóylegin hám aq qolǵap kiygen Madonna saxnada úlken toy tortınıń ústinde payda bolıp, keyin polda provokaciyalıq túrde awnadı. MTV keyinirek bunı pop muzıkasınıń "eń belgili" kórsetiwleriniń biri dep esapladı.[25] Ekinshi singl "Material Girl" Hot 100 diagrammasında ekinshi orındı iyeledi. Usı qosıqtıń klipin túsiriw waqtında Madonna aktyor Sean Penn menen ushırasıwdı basladı. Olar 1985-jılı onıń tuwılǵan kúninde úylendi.[26]

Madonna 1985-jılı fevral ayında kino maydanına kirdi, "Vision Quest" filminde epizodlıq rolde oynadı. Filmniń saundtrekinde eki jańa singl kirdi: AQSH-ta birinshi orındı iyelegen "Crazy for You" hám basqa da "Gambler" qosıqları. Ol 1985-jılı "Desperately Seeking Susan" komediyasında da bas roldi oynadı, bul film arqalı "Into the Groove" qosıǵı jarıqqa shıqtı, bul onıń Birlesken Korolliktegi birinshi nomerli singlı boldı.[27] Onıń keń ataqlılıǵı sebepli, film tiykarınan Madonna haqqında dep qabıl etildi, biraq ol baslı aktrisadan biri dep kórsetilmegen edi. "The New York Times" gazetası kinokritigi Vincent Canby bul filmdi 1985-jılǵı eń jaqsı on filmniń qatarına kirgizdi.[28]

1985-jılı aprel ayınan baslap, Madonna Arqa Amerikada óziniń birinshi koncert turına shıqtı, "Virgin Tour" dep atalǵan bul turda Beastie Boys gruppası onıń aldınan shıǵıp óner kórsetti. Tur waqtında Madonna obrazına eliklew qubılısı óziniń shıńına jetti, kóp sanlı qatınasıwshı qızlar oǵan uqsap kiyindi. Sol waqıtta ol jáne eki qosıq shıǵardı, "Angel" hám "Dress You Up", solay etip albomdaǵı barlıq tórt singl Hot 100 diagrammasınıń joqarı bes ornına kirdi. "Angel" qosıǵı Avstraliya chartlarında da birinshi orındı iyeledi. Iyul ayında "Penthouse" hám "Playboy" jurnalları Madonnanıń 1978-jılı kórkem súwret modeli bolıp islegende túsirilgen bir qansha jalańash súwretlerin baspadan shıǵardı. Ol waqıtta aqshaǵa mútáj bolǵanlıqtan, bul súwretlerge túsken edi hám hár sessiyanı tek 25 dollar ushın islengen edi.[29] Súwretlerdiń jarıqqa shıǵıwı úlken media shawqım tuwdırdı, biraq Madonna "keshirim soramay hám qarsılıq kórsetip" qaldı.[30] Aqır-aqıbetinde súwretler 100,000 dollarǵa shekem satıldı.[29] Ol bul waqıyalar haqqında 1985-jılı ashıq hawada ótkerilgen Live Aid qayrıxomlıq koncertinde tilge alıp: "Kurtkamdı sheshpeymen, sebebi media bunı on jıldan keyin maǵan qarsı qollanıwı múmkin" dep aytqan edi.[30]

1986-jılı iyun ayında Madonna óziniń úshinshi studiyalıq albomı "True Blue"dı shıǵardı, bul albom kúyewi Penn tárepinen ilhamlandırılǵan hám oǵan arnalǵan edi. "Rolling Stone" jurnalı bul miynetke qızıǵıwshılıq bildirip, albomnıń "júrekten shıqqanday esitiledi" dep jazǵan edi. Albomnan bes singl shıǵarıldı - "Live to Tell", "Papa Don't Preach", "True Blue", "Open Your Heart" hám "La Isla Bonita" - bular hámme AQSH yamasa Birlesken Korollikte birinshi orındı iyeledi.[31] Albom dúnya júzi boyınsha 28 elde birinshi orındı iyeledi, bul sol waqıtta bılay bolmaǵan jetiskenlik edi, hám ele de Madonnanıń eń kóp satılǵan studiyalıq albomı bolıp qalmaqta, onıń 25 million danası satılǵan. "True Blue" 1992-jılı "Guinness Dúnyalıq Rekordlar Kitabı"na barlıq waqıtlar ishinde hayal tárepinen jazılǵan eń kóp satılǵan albom sıpatında kirgizildi.

Madonna 1986-jılı kritikler tárepinen qattı sınǵa alınǵan "Shanghai Surprise" filminde bas roldi oynadı, bunıń ushın ol "Eń jaman aktirsa" nominaciyası boyınsha óziniń birinshi "Altın Framuga" sıylıǵın aldı. Ol David Rabe-nıń "Goose and Tom-Tom" spektaklinde teatr saxnasında birinshi ret kórindi; filmde de, spektaklde de Penn onıń menen birge oynadı.[32] Kelesi jılı Madonna "Who's That Girl" filminde kórindi. Ol filmnıń saundtregine tórt qosıq jazıp berdi, sonıń ishinde filmniń at qosıǵı menen "Causing a Commotion" qosıǵı da bar edi.[33] Madonna 1987-jılı iyun ayında "Who's That Girl" dúnyajúzilik turın baslap, sentyabr ayına shekem dawam etti. Bul tur bir qansha tamashagóylerdiń sanı boyınsha rekordlardı buzdı, sonıń ishinde Parij qasındaǵı bir koncertke 130,000 nan aslam adam keldi, bul sol waqıtta hayal atqarıwshınıń eń kóp tamashagóy jıynaǵan koncerti bolıp esaplanadı. Sol jılı keyin ala ol burınǵı hitleriniń remiks albomı "You Can Dance"tı shıǵardı, bul albom Billboard 200 diagrammasında 14-orındı iyeledi. Eki jıllıq shawqımlı nekeniń aqırında, Madonna 1987-jılı 4-dekabrde Penn menen ajırasıw haqqında arza berdi, biraq bir neshe hápteden keyin arzasın qaytıp aldı.

1988–1991: "Like a Prayer", "Dick Tracy" hám "Truth or Dare"

A blond woman onstage with curly hair, and wearing a white corset and black pants. The background is black and smoky.
Madonna 1990-jılǵı Blond Ambition Dúnyajúzilik Turında dóretiwshilik etpekte

Ol 1988-jılı may ayınan avgust ayına shekem Royale Teatrında "Speed-the-Plow" spektaklinde Broadway saxnasında birinshi ret kórindi. Associated Press agentliginiń xabarlawı boyınsha, Madonna Jańa jıl demalısı waqtında olardıń Malibu qalasındaǵı úyinde bolǵan gúmanlı waqıya sebepli Penn-ge qarsı hújimdi xabarlap berdi.[34] Madonna 1989-jılı 5-yanvarda ajırasıw haqqında arza berdi, hám kelesi háptede ol qılmıslı ayıplaw berilmewin soraǵanı haqqında xabar berildi.[35]

1989-jılı yanvar ayında Madonna salqın ishimlikler islep shıǵarıwshı Pepsi kompaniyası menen reklama kelisimin dúzdi. Bir Pepsi reklamasında ol "Like a Prayer" qosıǵın birinshi márte kórsetip berdi, bul onıń tórtinshi studiyalıq albomınıń birinshi singlı hám at qosıǵı edi.

Madonna "Like a Prayer" albomın Patrick Leonard, Stephen Bray hám Prince penen birgelikte jazıp, birgelikte islep shıǵardı.[36] "Rolling Stone" jurnalınıń muzıka shólkemlestiriwshisi J. D. Considine bunı "pop muzıkasınıń kórkem ónerge jaqınlasqanı ... Madonna kórkem óner xızmetkeri sıpatında qatań qabıl etiliw kerek ekenliginiń hám onıń dawısı 80-jıllardıń eń tásirli dawıslarınıń biri ekenliginiń dálili" dep maqtadı.[37] "Like a Prayer" Billboard 200 diagrammasında birinshi orındı iyeledi hám dúnya júzi boyınsha 15 million dana satıldı. Albomnıń basqa tabıslı singlları "Express Yourself" hám "Cherish" boldı, ekewi de AQSH-ta ekinshi orındı iyeledi, sonday-aq Birlesken Korollikte joqarı beslikke kirgen "Dear Jessie" hám AQSH-ta joqarı onlıqqa kirgen "Keep It Together" qosıqları da bar edi. 1980-jıllardıń aqırında Madonna MTV, Billboard hám Musician jurnalı tárepinen "On jıllıqtıń artisti" dep ataldı.

Madonna Warren Beatty bas roldi oynap túsirilgen "Dick Tracy" (1990) filminde Breathless Mahoney rolinde oynadı.[38] Film eki hápte dawamında AQSH prokatta birinshi orındı iyeledi hám Madonna "Eń jaqsı aktrisa" nominaciyası boyınsha Saturn sıylıǵına usınıldı. Filmge qosımsha retinde ol "I'm Breathless" saundtrek albomın shıǵardı, oǵan filmnıń 1930-jıllardaǵı átirapınan ilhamlanıp jazılǵan qosıqlar kirdi. Oǵan sonday-aq AQSH-ta birinshi orındı iyelegen "Vogue" hám "Sooner or Later" qosıqları da kirdi. Filmdi túsiriw barısında Madonna Beatty menen qatnasıq ornatadı, biraq bul qarım-qatnas filmniń premyerasınan keyin tez arada toqtaydı.1990-jılı aprel ayında Madonna "Blond Ambition" dúnyajúzilik turın basladı, ol avgust ayında juwmaqlandı.[39]

2022–házirgi waqıtqa shekem: "Finally Enough Love" hám "Celebration Tour"

63-jıllıq tuwılǵan kúninde Madonna Warner kompaniyasına qaytıwın rásmiy túrde járiyaladı, bul global sheriklik kompaniyaǵa onıń pútkil jazılǵan muzıka katalogın, sonıń ishinde Interscope atı menen shıǵarılǵan aqırǵı úsh albomın da beredi. Shártnáma boyınsha Madonna 2022-jıldan baslap, óziniń 40 jıllıq jazıw karyerasın atap ótiw maqsetinde bir qansha katalog qayta basılımların baslap jiberdi. "Finally Enough Love: 50 Number Ones" atamasındaǵı remiks albomı 19-avgustta shıǵarıldı, al onıń 16 trekınıń qısqartılǵan versiyası 24-iyunnan baslap streaming xızmetlerinde qoljetimli boldı.[40] Billboard-tıń Dance Club Songs chartında birinshi orındı iyelegen 50 qosıǵınan quralǵan bul remiks albomı Madonnanıń karyerası ushın "ayaq oyın muzıkasınıń qanshelli áhmiyetli bolǵanın" kórsetip berdi hám Billboard 200 diagrammasında onıń 23-shi joqarı onlıqtaǵı albomı boldı.[41][42]

Madonna 2023-jılı "Celebration Tour"da dóretiwshilik etpekte, bul tur onıń Nyu York qalasında jasaǵan dáslepki dáwirinen ilhamlanǵan

2022-jılı sentyabr ayında Madonna "Hung Up on Tokischa" dep ataltuǵın "Hung Up" qosıǵınıń remiksin shıǵardı, onda reper Tokischa qatnastı. Qosıq dembow stilin qollanadı.[43][44] 2022-jılı 29-dekabrde Madonna "Back That Up to the Beat" qosıǵınıń demo versiyasın barlıq cifrlı platformalarǵa jiberdi. Bul qosıq 2015-jılǵı sessiyalarda jazılǵan bolıp, onıń basqa versiyası 2019-jılǵı "Madame X" albomınıń deluxe 2-CD versiyasında shıǵarılǵan edi.[45]

2023-jılı yanvar ayında Madonna "Celebration Tour" dep ataltuǵın óziniń birinshi eń jaqsı qosıqlar koncert turın járiyaladı, ol 2023-jılı iyulden 2024-jılı yanvarǵa shekem ótkerilmekshi edi. Kelesi mart ayında ol Christine and the Queens gruppasınıń "Paranoïa, Angels, True Love" albomındaǵı úsh qosıqta birge islesetuǵını haqqında xabar berildi.[46] 2023-jılı 2-iyunda Madonna The Weeknd hám Playboi Carti menen birgelikte "Popular" dep ataltuǵın singldi shıǵardı, bul "The Idol" drama seriyasınıń saundtregine kirdi.[47]

2023-jılı 24-iyunda Madonna Nyu York qalasındaǵı kvartirasına esinen tanıp qalǵan halda tabılǵannan soń[48] emlewxanaǵa jatqızıldı.[49][48] Ol reanimaciya bóliminde emlendi hám demalıw apparatına qosıldı.[48][50] Madonna "qáwipli bakterial infekciya" sebepli emleniw ushın bes kún dawamında emlewxanada boldı, bul awırıw tómen dárejeli qızdırmadan baslanıp edi.[51] Nátiyjesinde, onıń "Celebration Tour"ınıń dáslep Arqa Amerikada ótiwi belgilengen bólimi keyinge qaldırıldı. 2023-jılı dekabr ayında Madonna emlewxanadaǵı emleniwi dawamında 48 saat medicinalıq koma halında bolǵanın málimledi.[52][53][54]

Sıylıqları hám jetiskenlikleri

Madonna's handprints in concrete
Madonna Londondaǵı (Angliya) Wembley Dańq Maydan'ına kirgizilgen birinshi adam boldı.[55]

Madonnanıń baylıǵı $800 million menen $850 million arasında bahalanadı,[56] bul onı eń bay muzikalıq atletter qatarına qosadı. Forbes onı 1980-jıllar, 1990-jıllar, 2000-jıllar, hám 2010-jıllarda[57] 11 ret jıllıq eń kóp tabıs tabatuǵın hayal muzikant dep atadı. Ol dúnya júzinde 300 millionnan artıq albom satqan.[58][59] Ginness Dúnya Rekordları onı barlıq waqıtlar ishindegi eń kóp satqan hayal muzika atlet dep tán aldı.[60] Amerika Jazıw Sanaat Assocaciyasınıń (RIAA) maǵlıwmatına kóre, ol XX ásirdiń eń kóp satqan hayal rok artisti hám AQSHta úshinshi eń kóp sertifikatlanǵan hayal albom artisti bolıp, 65.5 million sertifikatlanǵan albom birligine iye.[61][62] Ol hayal artist sıpatında eń kóp RIAA kóp platinalı albomlar sanı boyınsha Barbra Streisand penen teń.[63]

Madonna óziniń karyerası dawamında koncert turlarınıń bilet satıwlarınan 1.5 milliard AQSH dollarınan artıq tabıs taptı,[64] koncert tabıslarında 1 milliard AQSH dolların jıynaǵan birinshi hayal boldı.[65] Pollstar maǵlıwmatlarına kóre, Madonna eń kóp tabıs tapqan hayal tur artisti bolǵan,[66] biraq 2023-jılı onı Taylor Swift hám Beyonce ozıp ketti. Madonna ele de 100,000 bilet satılǵan eki jeke koncertti ótkergen saylanlı artistlerdiń biri bolıp qalmaqta; onıń Who's That Girl Dúnya Turınıń Parijdegi Parc de Sceaux koncertine 130,000 nan artıq tamashagóy kelgen, al Girlie Show turınıń Rio-de-Janeyrodaǵı Maracana stadionındaǵı koncertine 120,000 nan artıq kóriwshi kelgen.[67][68] The Celebration Turınıń juwmaqlawshı kórsetiwi 2024-jıl 5-mayda Rio-de-Janeyrodaǵı Kopakabana plyajında ótkerilip, oǵan 1.6 millionnan aslam adam qatnastı, bul qanday da bir artisttiń jeke koncertindegi eń úlken auditoriya boldı. Ol sonday-aq jeti Gremmy sıylıǵın hám jigirma MTV Video Music sıylıǵın jeńip aldı, sonıń ishinde 1986-jılǵı Video Vanguard sıylıǵı bar, ol usı sıylıqtı alǵan birinshi hayal boldı.[69]

Billboard maǵlıwmatlarına kóre, Madonna Hot 100 diagramması tariyxındaǵı eń tabıslı jeke artist (ulıwma esapta The Beatles toparınan keyin ekinshi orında) hám barlıq waqıtlar ishindegi eń tabıslı dens klub artisti bolıp tabıladı. Barlıǵı 50 Dance Club Songs diagrammasınıń joqarǵı orınların iyelew menen Madonna qálegen bir Billboard diagrammasında eń kóp birinshi orındı iyelegen artist boldı, bul kórsetkish boyınsha ol Hot Country Songs diagrammasında 44 birinshi orını bar George Straittan alǵa shıqtı. Ol sonday-aq Hot 100 diagrammasında 38 joqarı onlıqqa kirgen singldi jazıp aldı; ol barlıq artistler arasında bul rekordtı derlik eki on jıl dawamında (2002-jıldan 2020-jılǵa shekem) saqladı, 2020-jılı onnan Drake, al 2022-jılı hayallar arasında Taylor Swift ozıp ketti.[70] Xalıqaralıq kólemde Madonna Kanada (24), Italiya (23), Finlyandiya (7),[71] Ispaniya (21),[72][73] hám Ullıbritaniya (13) [74] ıyaqlı ellerde hayal artistler arasında eń kóp birinshi orındı iyelegen single rekordına iye. GfK Media Control Charts diagrammasınıń 40 jıllıǵında Madonna Germaniya diagramma tariyxındaǵı eń tabıslı single artisti dep esaplandı.

Derekler

  1. „Madonna Biography“. Rock and Roll Hall of Fame (2008). 29-mart 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2015-jıl.
  2. Leonard & D'Acierno 1998, s. 492.
  3. Erlewine. „Madonna Biography“. AllMusic. 24-yanvar 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-aprel 2015-jıl.
  4. Taraborrelli 2002, s. 10.
  5. Silteme kórsetiwdegi qátelik: Жарамсыз <ref> тегі; no text was provided for refs named thechild
  6. Silteme kórsetiwdegi qátelik: Жарамсыз <ref> тегі; no text was provided for refs named mom
  7. Cross 2007, s. 10.
  8. Polk. „Everything We Know About Madonna's New Album Madame X. Vulture (22-aprel 2019-jıl). 22-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-may 2019-jıl.
  9. Silteme kórsetiwdegi qátelik: Жарамсыз <ref> тегі; no text was provided for refs named :1
  10. 10,0 10,1 10,2 Silteme kórsetiwdegi qátelik: Жарамсыз <ref> тегі; no text was provided for refs named :0
  11. Morton 2001, s. 47.
  12. Cross 2007, s. 25.
  13. Morton 2001, s. 211.
  14. Orzeck, Kurt. "Madonna, Beastie Boys Nominated For Rock And Roll Hall Of Fame". MTV News. 
  15. Kent, David. Australian Chart Book 1970–1992, illustrated, St Ives, N.S.W.: Australian Chart Book, 1993 — 188 bet. ISBN 0-646-11917-6. 
  16. Fretz, Eric. Jean-Michel Basquiat: A Biography. ABC-CLIO. ISBN 978-0-313-38056-3. 
  17. 17,0 17,1 "Diego Cortez obituary". 
  18. „Jellybean Benitez Remembers NYC Clubs of Yesteryear“. Redbull Music Academy. 18-may 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-avgust 2021-jıl.
  19. Morton 2001, s. 121.
  20. Myers. „Official Charts Flashback: 30 years of Holiday, Madonna's first Top 10 hit“. Official Charts Company (7-fevral 2014-jıl). 27-aprel 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-aprel 2021-jıl.
  21. Archive-John-Mitchell. „Dick Clark, Thank You For Introducing Madonna to The World“. MTV News (19-aprel 2012-jıl). 27-aprel 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-aprel 2021-jıl.
  22. „First Appearance on Top of the Pops“. Top of The Pops Archive. 5-sentyabr 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-sentyabr 2023-jıl.
  23. „Dress you up: Meet Maripol, the woman behind Madonna's early, iconic look“. Yahoo! (26-iyul 2018-jıl). 27-aprel 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-aprel 2021-jıl.
  24. „Madonna – Charts & Awards – Billboard Albums“. AllMusic. 7-iyun 2024-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-fevral 2010-jıl.
  25. "Here's The Wardrobe Malfunction That Made Madonna's 'Like A Virgin' VMA Performance Legendary". October 28, 2014. http://www.mtv.com/news/1978552/madonna-video-music-awards-like-a-virgin/. 
  26. "Geordie Greig Meets Madonna: Secret Life of a Contented Wife". The Sunday Times. November 6, 2005. http://www.timesonline.co.uk/tol/news/article586950.ece. 
  27. "Madonna Scores 12th Chart Topper in the UK". BBC News. February 26, 2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4753366.stm. 
  28. "Critic's Choices". March 2, 1986. https://www.nytimes.com/1986/03/02/arts/critics-choices-cable-tv.html. 
  29. 29,0 29,1 Morton 2001, s. 135.
  30. 30,0 30,1 Dion, Richard. „Madonna Biography“. Musicomania. 2-iyul 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-aprel 2012-jıl.
  31. „Madonna: Artist Discography“. Official Charts Company (14-yanvar 1984-jıl). 18-mart 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-may 2009-jıl.
  32. „Madonna Biography“. Tribune Entertainment Media Group. 2-oktyabr 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-iyun 2008-jıl.
  33. „Madonna – Charts & Awards – Billboard Singles“. AllMusic. 21-oktyabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-fevral 2010-jıl.
  34. „The Incident Behind Those Sean Penn Domestic Abuse Allegations“ (22-sentyabr 2015-jıl). 30-yanvar 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-fevral 2022-jıl.
  35. Silteme kórsetiwdegi qátelik: Жарамсыз <ref> тегі; no text was provided for refs named :3
  36. Morton 2001, s. 163.
  37. „Dick Tracy“. Box Office Mojo. 28-aprel 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-aprel 2014-jıl.
  38. „Madonna.com > Tours > Blond Ambition Tour“. Madonna.com. 7-noyabr 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-sentyabr 2012-jıl.
  39. „Rock The Vote“. Today In Madonna History. 15-may 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-may 2023-jıl.
  40. Kreps, Daniel (August 16, 2021). „Madonna Partners With Warner Music for Career-Spanning Reissue Campaign“. Rolling Stone. Qaraldı: August 16, 2021.
  41. Irvin, Jack (August 19, 2022). „Madonna Unveils 'Finally Enough Love: 50 Number Ones', an Epic Career-Spanning Remix Compilation“. People. Qaraldı: August 27, 2022.
  42. Caulfield, Keith (August 29, 2022). „Madonna Becomes First Woman to Earn Billboard 200 Top 10 Albums Each Decade Since the '80s“. Billboard. Qaraldı: September 12, 2022.
  43. Villa. „Madonna Makes Out With Tokischa In Their 'Hung Up' Remix Video“. Uproxx (20-sentyabr 2022-jıl). Qaraldı: 10-dekabr 2022-jıl.
  44. Del Rosario. „'Madonna is gay?' Fans and critics are hung up on the pop icon's cryptic TikTok“. Los Angeles Times (10-oktyabr 2022-jıl). Qaraldı: 10-dekabr 2022-jıl.
  45. „Madonna - Back That Up To The Beat“. Apple Music (23-dekabr 2022-jıl). Qaraldı: 23-dekabr 2022-jıl.
  46. Curto. „Madonna Is Christine's Newest Queen“. Vulture (8-mart 2023-jıl). Qaraldı: 8-mart 2023-jıl.
  47. „Popular“. Spotify (2-iyun 2023-jıl). Qaraldı: 2-iyun 2023-jıl.
  48. 48,0 48,1 48,2 Cruz. „Madonna's tour postponed after long days at Coliseum“. Nassau Herald (10-iyul 2023-jıl). Qaraldı: 15-sentyabr 2023-jıl.
  49. Cooper. „Madonna Speaks Out After Health Scare Left Her Unresponsive“. Yahoo News (10-iyul 2023-jıl). Qaraldı: 15-sentyabr 2023-jıl.
  50. „Madonna Home From The Hospital After Being Intubated For Serious Bacterial Infection“. Yahoo (29-iyun 2023-jıl).
  51. "Madonna Officially Postpones Celebration Tour". https://www.nytimes.com/2023/07/10/arts/music/madonna-celebration-tour-postponed.html. 
  52. „Madonna opens up about health scare, says she was in coma for 48 hours“. NBC News (20-dekabr 2023-jıl).
  53. „Madonna reveals she was in 'an induced coma' this summer, thanks friend who 'saved' her life“. ABC7 Chicago (20-dekabr 2023-jıl).
  54. „Madonna Says She Was in an 'Induced Coma for 48 Hours' Due to Bacterial Infection“. Peoplemag.
  55. "Madonna gets first Wembley honour". BBC News. August 2, 2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/5236386.stm. 
  56. Vasel, Kathryn (December 2, 2014). "The world's 10 richest recording artists". https://money.cnn.com/2014/12/02/luxury/richest-recording-artists/index.html. 
  57. Saad, Nardine (August 28, 2013). "Madonna is Forbes' top-earning celebrity thanks to MDNA tour". https://www.latimes.com/entertainment/gossip/la-et-mg-madonna-top-earning-celebrity-2013-forbes-mdna-20130828,0,2147727.story. 
  58. Lane. „Madonna's Top 40 most downloaded tracks revealed!“. Official Charts Company (29-mart 2012-jıl). Qaraldı: 27-yanvar 2013-jıl.
  59. Egan, Barry (January 3, 2010). "U2 strike a chord in the best albums from 2009". http://www.independent.ie/entertainment/music/u2-strike-a-chord-in-the-best-albums-from-2009-1997058.html. 
  60. „Best-Selling Female Recording Artist of All Time“. Guinness World Records. Qaraldı: 3-oktyabr 2014-jıl.
  61. „Top Selling Artists“. Recording Industry Association of America. Qaraldı: 9-iyun 2008-jıl.
  62. „The American Recording Industry Announces Its Artists of the Century“. Recording Industry Association of America (10-noyabr 1999-jıl). 30-sentyabr 2007-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 30-yanvar 2008-jıl.
  63. Grein, Paul (April 24, 2017). "Barbra Streisand and the Other 19 Top-Selling Female Recording Artists of All Time". https://ca.news.yahoo.com/barbra-streisand-other-19-top-slideshow-wp-061558932/photo-p-madonna-58-tied-streisand-photo-061558849.html. 
  64. Murrian, Samuel R. (August 16, 2021). "Happy Birthday, Madonna! Find Out the Queen of Pop's Royal Net Worth and How She Earned It". https://parade.com/1248664/samuelmurrian/madonna-net-worth/. 
  65. Terry. „These Five Artists Have Made Over a Billion Dollars Touring“. Consequence (27-may 2014-jıl). 5-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-avgust 2022-jıl.
  66. „Top Touring Artists Of The Pollstar Era“. Pollstar 1, 3 (7-iyul 2022-jıl). 5-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-avgust 2022-jıl.
  67. Bassets, Luis (August 31, 1987). "Madonna convocó en París a 130.000 personas". http://elpais.com/diario/1987/08/31/cultura/557359210_850215.html. 
  68. "Madonna Concert Draws 120,000". November 8, 1993. https://www.highbeam.com/doc/1P2-22545124.html. 
  69. „Madonna“. Grammy Award. 17-noyabr 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-avgust 2018-jıl.
  70. Savage. „Drake overtakes Madonna and The Beatles to break US Billboard chart record“. BBC News (28-iyul 2020-jıl). Qaraldı: 24-dekabr 2020-jıl.
  71. „Madonna at Finnish Charts“. Finnishcharts.com at Hung Medien. 28-dekabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-dekabr 2020-jıl.
  72. Salaverri 2005.
  73. „Madonna discography“. Productores de Música de España Spanishcharts.com at Hung Medien. Qaraldı: 14-noyabr 2010-jıl.
  74. Myers. „Artists with the most Number 1 singles on the UK chart“. Official Charts Company (3-yanvar 2020-jıl). Qaraldı: 22-mart 2020-jıl.