[go: up one dir, main page]
Wikipédia

Fosfor

(Kaelih saka Phosphorus)
15 silikon ← fosfor → welirang
N
↑
P
↓
As
Katrangan Umum Unsur
Jeneng, Lambang, Nomer atom fosfor, P, 15
Dhèrèt kimia nonlogam
Golongan, Période, Blok 15, 3, p
Panampilan tak berwarna/merah/
putih kaperakan
Massa atom 30,973761(2) g/mol
Konfigurasi elektron [Ne] 3s2 3p3
Cacahing èlèktron saben kulit 2, 8, 5
Ciri-ciri fisik
Fase padhet
Massa jenis (watara suhu kamar) (putih) 1,823 g/cm³
Massa jenis (watara suhu kamar) (abang) 2,34 g/cm³
Massa jenis (watara suhu kamar) (ireng) 2,69 g/cm³
Titik lebur (putih) 317,3 K
(44,2 °C, 111,6 °F)
Titik umob 550 K
(277 °C, 531 °F)
Kalor peleburan (putih) 0,66 kJ/mol
Kalor panguapan 12,4 kJ/mol
Kapasitas kalor (25 °C) (putih)
23,824 J/(mol·K)
Tekanan uap (putih)
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
ing T/K 279 307 342 388 453 549
Tekanan uap (abang)
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
ing T/K 455 489 529 576 635 704
Ciri-ciri atom
Struktur kristal monoklinik
Bilangan oksidasi ±3, 5, 4
(oksida asem lemah)
Elektronegativitas 2,19 (skala Pauling)
Energi ionisasi pertama: 1011,8 kJ/mol
ke-2: 1907 kJ/mol
ke-3: 2914,1 kJ/mol
Jari-jari atom 100 pm
Jari-jari atom (terhitung) 98 pm
Jari-jari kovalen 106 pm
Jari-jari Van der Waals 180 pm
Lain-lain
Sifat magnetik data ora sumadya
Konduktivitas termal (300 K) (putih)
0,236 W/(m·K)
Modulus ruah 11 GPa
Isotop
iso NA waktu paruh DM DE (MeV) DP
31P 100% P stabil kanthi 16 neutron
32P syn 14,28 dina β- 1,709 32S
33P syn 25,3 dina β- 0,249 33S
Referensi

Fosfor iku unsur kimia sing lambangé P kanthi nomer atom 15. Fosfor wujud nonlogam, kanthi valènsi akèh, kalebu golongan nitrogen, akèh ditemoni ing waton fosfat anorganik lan sajeroning kabèh sel urip nanging ora tau ditemoni ing wangun unsur bébasé. Fosfor reaktif banget, mancaraké pendhar cahya sing lemah nalika nggabung karo oksigèn, tinemu ing manéka bentuk, lan wujud unsur wigati sajeroning makluk urip. Kagunaan fosfor sing paling wigati yaiku sajeroning panggawéyan lemi, lan kanthi wiyar dipigunakaké ing bahan panjeblug, rèk, mbang api, pestisida, odhol, lan dhéterjèn.

Sajarah

besut

Unsur iki tinemu déning Hannig Brand taun 1669 ing Hamburg,Jerman. Panjenengané nemu unsur iki kanthi cara 'nyuling' banyu urin liwat prosès panguapan lan sawisé panjenengané nguapaké 50 ember banyu urin, panjenengané lagi nemu unsur sing dikarepaké. Jeneng asalé saka basa Latin yaiku phosphoros sing tegesé 'panggawa padhang' amarga kaunikané yaiku sumunar sajeroning peteng (glow-in-the dark).

Sifat-sipat khas

besut

Lumrahé fosfor mbentuk padhetan putih sing pliket lan ambuné ora énak nanging nalika murni dadi ora ana wernané lan transparan. Nonlogam iki ora larut ing air, nanging larut ing karbon disulfida. Fosfor murni kobong kanthi spontan ing udara mbentuk fosfor pentoksida.

Wujud

besut

Fosfor bisa ada ing patang wujud utawa luwih alotrop: putih (utawa kuning), abang, lan ireng (utawa ungu). Sing paling umum yaiku fosfor abang lan putih, kaloroné nglompok ing papat atom sing dhapuré tetrahedral. Fosfor putih kobong nalika sentuhan karo udara lan bis amalih dadi fosfor abang nalika kena panas utawa cahya. Fosfor putih uga bisa ana ing kaanan alfa lan beta sing dipisahaké déning suhu transisi -3,8 °C. Fosfor abang rélatif luwih stabil lan nyublim ing suhu 170 °C lan tekanan uwab 1 atm, nanging kobong amarga tumbukan utawa gèsèkan. Alotrop fosfor ireng duwé struktur kaya grafit – atom-atom kasusun ing lapisan-lapisan heksagonal sing nglantaraké listrik.

Mupangat

besut
  • Donalan sing sumunar ing petengan
  • Sumber lampu radhioaktif
  • LED warna putih
  • Cathode Ray Tubes
  • Lampu Fluorescent
  • Sabun kanggo umbah-umbah
Golongan → 1 2
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Période ↓
1 1
H
2
He
2 3
Li		 4
Be

5
B		 6
C		 7
N		 8
O		 9
F		 10
Ne
3 11
Na		 12
Mg

13
Al		 14
Si		 15
P		 16
S		 17
Cl		 18
Ar
4 19
K		 20
Ca
21
Sc		 22
Ti		 23
V		 24
Cr		 25
Mn		 26
Fe		 27
Co		 28
Ni		 29
Cu		 30
Zn		 31
Ga		 32
Ge		 33
As		 34
Se		 35
Br		 36
Kr
5 37
Rb		 38
Sr
39
Y		 40
Zr		 41
Nb		 42
Mo		 43
Tc		 44
Ru		 45
Rh		 46
Pd		 47
Ag		 48
Cd		 49
In		 50
Sn		 51
Sb		 52
Te		 53
I		 54
Xe
6 55
Cs		 56
Ba		 *
 71
Lu		 72
Hf		 73
Ta		 74
W		 75
Re		 76
Os		 77
Ir		 78
Pt		 79
Au		 80
Hg		 81
Tl		 82
Pb		 83
Bi		 84
Po		 85
At		 86
Rn
7 87
 Fr 		 88
Ra		 **
 103
Lr		 104
Rf		 105
Db		 106
Sg		 107
Bh		 108
Hs		 109
Mt		 110
Ds		 111
Rg		 112
Cn		 113
Nh		 114
Fl		 115
Mc		 116
Lv		 117
Ts		 118
Og

* Lantanida 57
La		 58
Ce		 59
Pr		 60
Nd		 61
Pm		 62
Sm		 63
Eu		 64
Gd		 65
Tb		 66
Dy		 67
Ho		 68
Er		 69
Tm		 70
Yb
** Aktinida 89
Ac		 90
Th		 91
Pa		 92
U		 93
Np		 94
Pu		 95
Am		 96
Cm		 97
Bk		 98
Cf		 99
Es		 100
Fm		 101
Md		 102
No
Seri Kimia saka Tabel Périodik
Logam alkali Alkali tanah Lantanida Aktinida Logam transisi
Logam Metaloid Nonlogam Halogen Gas mulia



Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/w/index.php?title=Fosfor&oldid=1547438"