Babad Saka Kitab Suci

KIRA-KIRA patang èwu taun kepungkur Adam lan Hawa dipapanaké ana ing patamanan Pirdus kang luwih déning éndah. Saben dina sugengé tansah kapirsan déning tingalé Pangéran, lan ora ngerti babar pisan apa sing diarani dosa utawa duraka. Sapungkuré Adam lan Hawa, ora ana wong sing ngrasakaké kamuktèn lan kawibawan kayadéné leluhur loro mau nalika isih padha ana ing patamanan Pirdus.

Éman, kamuktèn lan kawibawané mau ora bisa lestari, anané mung sedhéla banget.

Adam lan Hawa padha dhumawah ing dosa, sebab padha dhahar wohing wit larangan, temahan kelakon ditundhung metu saka patamanan kang sarwa éndah mau déning malaékat kang ngasta pedhang murub, banjur nglembara ing saenggon-enggon. Bumi kang tinitah gumelar sarwa nengsemaké tumuli malih dadi bumi kang katoné sarwa nyedhihaké. Adam lan Hawa kang mauné kena dibasakaké mukti wibawa anyakrawati abaudhenda, saiki katoné apes lan ngenes. Kaya mengkono iku kadadéyané dosa. Dosa mau misahaké Adam lan Hawa saka Gusti Allah, sebab Gusti Allah kang Mahasuci mesthi ora kepareng mirsani dosa. Iku mula-bukané urip ing alam donya tansah kinalang-kalang ing karépotan lan kasusahan, wiwit saka Adam lan Hawa turun-tumurun nganti ing jaman saiki. Kabèh tedhak-turuné Adam lan Hawa bakal ngalami nandhang laralapa lan prihatin, déné wekasané mesthi nemahi mati. Iku kang dadi paukumané dosa. Éwasemono — nalika nalika padha ditundhung metu saka patamanan Pirdus, miwiti nglembara ing jagadraya, ana prakara kang mbungahaké lan nggedhékaké ati. Gusti Allah piyambak wis paring pangandika, yèn ana kang bakal miyos lan rawuh ing jagad; iku kang bakal ngasoraké si Pangawakdursila, lan kang bakal ngrembat ngésahaké dosaning manusa, sarta kang bakal ngrukunaké manusa karo Gusti Allah.

Ana ing patamanan Pirdus Gusti Allah ndhawuhaké bebenduné marang Sétan, déné wis ngloropaké Hawa nganti umawah ing dosa. Senajan dhawuh pangandikané Gusti Allah iku sarwa ringkes, éwadéné Adam lan Hawa bisa ndungkap kang dadi karsané, yaiku: Ana kang bakal ngluwari manusa saka pangwasané dosa, lan kang bakal nyingkiraké sawernaning rasa tintrim lan giris. Iba begjané yèn bisa kelakon mengkono. Iku sawijining kanugrahan gedé kang tanpa upama. Mulané Adam lan Hawa nalika jaman semana wis wiwit ngarep-arep marang rawuhé kang dipangandikakaké mau.

Adam lan Hawa, bareng wis sepuh, banjur séda, ora nganti menangi rawuhé Sang Juru Slamet.

Sapungkuré iku mau manusa saya mundhak ndadra enggoné padha gawé dosa, saya suwé saya gedhé durakané, lan ing wekasan kena dibasakaké wis kebak sundukané, temah Gusti Allah ndatengaké banjir patopan, nganti manusa lan sato kéwan padha tumpes tapis. Nanging — ora kabèh nemahi mati. Gusti Allah rak wis paring prasetya yèn ing tembé Sang Juru Slamet bakal rawuh. Prasetyané Gusti Allah mesthi ditetepi, ora tau mlèsèt. Nalika ana banjir patopan, bumi kaeleban ing banyu, nanging nabi Nuch sagarwa putrané ora katut katumpes. Para putrané padha tangkar-tumangkar sarta ngebaki jagad. Nabi Nuch, bareng wis sepuh, banjur séda. Mangka Juru Slamet sing diprasetyakaké durung kelakon miyos.

Sasi lan taun gilir gumanti, jaman solan-salin tanpa kendhat. Manusa wis padha lali marang anané Gusti Allah. Sing dipikir lan sing ditindakaké mung kakarepané déwé sing sarwa dosa. Ora ana sing éling marang Gusti Allah, nanging Allah ora kesupèn marang manusa.

Kacarita, saka ing antarané manusa sing maèwu-èwu cacahé Gusti Allah miji sawijining wong sing isih éling marang Allah. Wong pilihané Gusti Allah mau jenengé Abraham. Gusti Allah tumuli ndamel prasetyan karo Abraham. Abraham bakal kadadèkaké bangsa gelengan gedhé nganti prasasat tanpa wilangan. Tedhak-turuné Abraham cacahé bakal kaya lintang sing abyor ing langit lan kaya wedi sing gumelar ing pinggir segara. Turuné Abraham, kapisahaké saka ing antarané bangsa liya-liyané lan kapapanaké ana ing tanah Kanaan, kapiji dadi umat kagungané Allah.

Nanging sing banget mbungahaké, yaiku: saka ing antarané bangsa tedhaké Abraham ing tembé bakal miyos Sang Juru Slamet, iya Panebusé jagad. Iku wujuding kanugrahan gedhé, malah sing gedhé dhéwé, sing diparingaké Gusti Allah marang manusa.

Abraham bareng wis sepuh iya banjur séda. Lan Juru Slamet durung paja-paja rawuh. Prasetyan kang mbungahaké durung ditetepi. Éwadéné sédané Abraham bisa kanti tentrem lan ayem, jalaran pracaya, yèn Gusti Allah mesthi ora bakal ngingkedi pangandikané.

Iskak lan Yakub, kayadéné Abraham, iya kaparingan prasetyan kang mbungahaké mau déning Gusti Allah. Nanging bareng wis tekan titimangsané kukud saka ing jaman ramé, Iskak lan Yakub iya banjur séda klawan narima, senajan ora kepareng menangi rawuhé Sang Juru Slamet. Manusa ora diparengaké weruh kapan rawuhé; sing pirsa mung Gusti Allah piyambak.

Sadurungé Yakub séda, para putrané padha kaparingan berkah. Yahuda dipandumi berkah sing gedhé dhéwé: Sang Juru Slamet bakal miyos saka taler Yahuda. Enggoné Yakub nglairaké berkah mau mung manut sapanuntuné Gusti Allah piyambak.

Sapungkuré lelakon iku mau, lelakon manéka warna gilir gumanti tumruntum tanpa ana pedhoté nganti maèwu-èwu taun.

Sang Juru Slamet durung kelakon miyos. Wong Israèl sing pada ngantepi pangabektiné marang Allah, enggoné nganti-anti miyosé Sang Juru Slamet nganti cecengklungen. Nalika bangsa Israèl isih padha nglembara ana ing ara-ara samun nganti patang puluh taun lawasé, bareng wis pada dedunung ana ing tanah prasetyan kang loh jinawi, lan nalika dadi wong bandangan diboyong menyang ing tanah Babil, panganti-antiné marang Sang Juru Slamet isih ajeg dumunung ana ing atiné bangsa Israèl.

SAMANGSA wong Israèl sing padha ngibadah, saos kurban marang Gusti Allah, samangsa kéwan sing arep dikurbanaké, kasembelèh lan kaobong ana ing mesbèh, wong mau iya wis ngerti, yèn awaké dhéwé sing satemené kudu mati karana saka dosané, apadéné iya ngerti yèn awaké déwé ora bakal bisa sowan marang ngarsané Gusti Allah.

Salawasé tansah ana apa-apa sing misahaké wong-wong mau saka ing patunggilané Allah. Sing misahaké mau yaiku dosané dhéwé. Lah sapa sing bisa nyirnakaké dosa mau? Gèk sapa sing saguh nyangga paukumaning piala sing dilakoni déning manusa kabèh? Ana Siji sing bisa, yaiku Sang Juru Slamet utawa Juru Panebus. Panjenengané bakal ngrembat paukuman, sing satemené kudu disangga déning wong-wong mau. Panjenengané bakal nandhang sangsara lan séda, dadi tawur utawa bebantené wong kabèh. Yèn wis kelakon mengkono, manusa lagi diparengaké sowan ing ngarsané Allah.

Maha-asihé Sang Juru Slamet mau bakal nylametaké manusa ing salawas-lawasé, mulané iya wis mungguh banget sinebut Sang Juru Slamet.

Éman, ora kabèh wong padha nyandhak prakara iku mau. Pancèn iya kalebu prakara kekeran kang ora gampang kawiyak.

Nanging wong lsraèl lanang wadon sing padha ngibadah temenan, bisa ngerti wigatining kekeran mau; mulané tansah nyuwuna marang Allah rina lan wengi supaya Sang Juru Slamet énggala rawuh lan pada nganti-anti klawan sabar-tawekal.

Para nabi ing jaman kuna bola-bali ngandikakaké bab bakal tumekané jaman karahayon mau dadi jejering pangidungé para juru masmur. Para imam mulangaké bab karahayon iku marang saumat kabèh; mengkono uga para bapa ora kendhat nyaritakaké bab kang wigati mau marang anak putuné turun-tumurun.

Kang bakal rawuh mau kasaosan peparab utawa sesilih kang apik-apik.

Asmané bakal kasebut Immanuèl, tegesé: Allah nunggil klawan kita. Iya kasebut Sang Mesih, Sang Jebadan, Sang Juru Slamet, Sang Juru Panebus, Sang Pamarta. Nanging lelakon sing nyedhihaké ana ing patamanan Pirdus wis ana patang èwu taun kepungkur, éwasemono kang diprasetyakaké durung rawuh.

KOCAPA, nalika jaman semana tanah Kanaan dadi jajahané negara Rum; wis pirang-pirang tanah liyané sing ditelukaké déning wadyabala Rum. Bangsa Israèl iya didadèkaké bangsa telukan, lan dhampar kapraboné raja Dawud dilenggahi ratu saka negara liya. Iku mau njalari prihatiné bangsa Yahudi. Mulané iya ora nggumunaké, yèn wong Yahudi akèh kang padha duwé panyana, wis tekan titimangsané sang Juru Slamet rawuh ngagem kamulyan lan kawibawan kayadéné ratu agung binathara, sekti mandra guna lan prawira ing perang, lan rawuhé mau bakal ngluwari bangsa Israèl saka pamisésané mungsuh, temah bangsané bakal ngalami jaman kamuktèn, malah iya ora mokal yèn bangsané ing tembé bakal nelukaké saindenging jagad. Nanging wong-wong mau ora ngerti apa nalaré Sang Pamarta iku kedah rawuh ing donya. Rawuhé ora bakal ngayoni perangé mungsuh sing sikep gegaman panah lan pedhang lan sing nggempur baluwarti. Mungsuh sing arep ditandhingi iku ora kasat mripat, nanging linuwih kasektèn lan kadibyané.

Rawuhé Sang Juru Panebus bakal nglawan si pangawak dursila, iya Sétan, sing tansah nuntun manusa nglakoni sarupaning piala sarta misahaké manusa saka ngarsané Gusti Allah, iya Iblis, mungsuh sing ambek niaya lan nggegirisi.

Mangka .... Sang Juru Penebus mesthi bakal ngasoraké mungsuhé inglawas-lawasé.

Nyata, bareng wis olèh telu utawa patang éwu taun Sang Juru Slamet kang diprasetyakaké lagi rawuh. Allah iku setya-tuhu, prasetyané siji baé ora ana sing kecicir.

Nanging — rawuhé iku ora ngagem kamulyan lan kawibawan, ora kaya ratu agung binathara. Rawuhé Sang Pamarta iku ora binarengan lelakon kang ngébat-ébati, kang njalari pawarta bab rawuhé mau kaweruhan wong sajagad kabèh. Ora, kaaran kang setemené iku kosokbali karo panyanané wong akèh, awit enggoné rawuh mau prasasat tanpa sabawa tur prasaja banget, mangka sing ngerti utawa sing diprungoni mung wong siji loro.

Ana Malaékat tumedhak saka swarga kautus menyang jagad nimbalaké pawarta, yèn wis tekan titimangsa sing diprasetyakaké nalika jaman kuna, nanging sing dijujug dudu kedhatoné raja binathara, sing diparani dudu ratu lan para panggedhé kadonyan utawa para wong sugih. Pawarta kabungahan saka swarga sing diampil Malaékat mau ora diparingaké marang wong-wong sing wis tinunggon ing kamuktèn lan kamulyan.

Ora — Malaékat mau murugi wong sing ora tau kocap. Wiwitané njujug ing panggonané imam, wongé wis tuwa tur mung wong lumrah; sapungkuré iku Malaékat ngrawuhi sawijining prawan kang uripé prasaja banget.

Dadiné wong loro mau sing padha ngerti dhisik dhéwé yèn wis tekan titimangsa kelakoné lelakon adi-aèng, sing durung tau kelakon selawasé jagad gumelar.

Allah kang Mahakuwasa ngutus Sang Putra rawuh marang jagad kang wis kèrem ing dosa lan cilaka, pamurihé, supaya ngentasaké jagad saka ing kasangsaran.

KACARITA, lelakoné kawiwitan ana ing Yerusalèm, ing sajeroné padaleman suci ing bangsal kencana, kang kasebut "Pasucèn".

Ing kono ana imam wis tuwa, lagi nindakaké ayahané klawan wedi lan pakéring. Ing mesbèh padupan emas wis didèkèki dupa, banjur diobong. Kukusing dupa kumelun mendhuwur ésthané kaya nggambaraké sumengkané puja-pujiné saumat kabèh ana ing pangayunané Allah. Enggoné ngobong dupa mau ora kanggo butuhé dhéwé, nanging kanggo saumat kabèh, pancèn mengkono iku wis dadi wajibé imam; lan nalika semono mbeneri gilirané imam sing wis tuwa mau saos kurban marang Gusti Allah ana ing jero Pasucèn.

Imam mau omahé ora ana ing Yerusalèm, nanging ana ing pagunungan laladané tanah Yudéa, karo somahé mung wong loro sélo, awit padha ora duwé anak, mangka sakaroné wis padha lungsé ing wayah. Miturut adaté kaimaman, para imam mau genti-gentèn manut tibaning urak munggah menyang Yerusalèm nglakoni ayahaning imam ana ing padalemané Pangéran.

Imam sing wis tuwa mau arané Zacharyah, lan somahé Elisabèt.

Zacharyah enggoné nindakaké ayahané klawan tumemen, mangka tanpa rowang siji-sijia; sarampungé saos kurban, bakal metu saka ing Pasucèn lan nglantaraké berkahé Allah marang umat kagungané, sing padha ngentèni ana ing palatarané padaleman suci.

Imam sing ngibadah mau rumangsa begja banget, déné kepareng ngladosi pepundhutané Pangéran.

Nanging dumadakan imam mau kagèt banget.

Apa ta kang katon iki? .... Sorot apa ta iki kang cahyané mblerengi mripat?

Zacharyah énggal mundur, tumuli katon ana Malaékat jumeneng ana ing ngarepé, pangagemané sarwa putih gumebyar mblerengi kaya soroté srengéngé. Zacharyah mung meneng baé, atiné tab-taban ngandhut wedi. Tujuné Malaékat mau banjur ngandika, arum pangandikané: "Zacharyah, aja wedi!" Cetha pangrunguné Zacharyah marang pangandikané Malaékat kang ndhawuhaké prakara kang ngéram-éramaké, dhawuhé: "Aja wedi Zacharyah, awit pandongamu wus katrima, Élisabèt somahmu bakal nglairaké anakmu lanang, iku jenengna Yochanan." Pangandikané Malaékat mau ora ana sing nlisip satembung baé saka pangrunguné Zacharyah, nanging sajaké Zacharyah durung pati nyandhak wosé, Zacharyah isih terus ngrungokaké, lan pawarta sing didhawuhaké Malaékat mau saya mbungahaké. Dhawuhé mengkéné: "Iku bakal ndadèkaké bungah lan renamu, tuwin akèh wong kang bakal padha bungah awit saka lairé. Mulané mengkono awit iku bakal dadi wong pinunjul ana ing ngarsané Pangéran, lan bakal ora ngombé anggur sapanunggalané kang ngendemi, sarta bakal kapenuhan ing Roh Suci wiwit saka wetengané emboké mula. Apadéné bakal ngulihaké wong Banisraèl akèh marang Pangéran Allahé, tuwin bakal lumaku dadi cecala ndhingini tindaké Pangéran, klawan ngrasuk rohé lan ngampil pangwasané Éliyah." Wosé pawarta sing adi-aèng yaiku sing surasané: "Bakal lumaku ndhingini tindaké Pangéran, dadi cecala rawuhé Sang Juru Panebus."

Zacharyah wedi banget, groyok swarané nalika matur marang Malaékat: "Srana punapa enggèn kawula saged sumerep, bilih punika sedaya saèstu badhé kelampahan? Punapa kawula lan sémah kawula samangké taksih badhé pinaringan anak? .... Awit kawula sampun sepuh saha sémah kawula sampun lungsé ing wanci."

Ora, Zacharyah ora bisa énggal-énggal ngandel. Tekané pawarta kabungahan mau dadakan, mangka pawarta mau luwih déning wigati. Wis mataun-taun enggoné Zacharyah lan Élisabèt nyenyuwun marang Gusti Allah supaya kaparingana momongan anak, nanging semu-semuné Gusti Allah ora kepareng minangkani panyuwuné mau. Mangka saiki-saiki bareng wis padha tuwa, lagi dirungoni pawarta kang banget mbungahaké mau. Apa manèh anak lanang peparingé Allah mau bakal kepareng lumaku dadi cecala ndhisiki rawuhé Sang Juru Slamet, kang diprasetyakaké marang para leluhur. Wah, saiba gedhéné kabungahané yèn bisa kelakon temenan. Nanging kepriyé bisané Zacharyah ngerti yèn sing mentas dirungu mau bakal kelakon temenan? Mengko gèk mung impèn baé ....

Ing kono Malaékat banjur ngandika manèh: "Aku iki Jabraèl, kang ngadhep ana ing ngarsané Allah, sarta kautus ndhawuhi kowé, martani kabungahan iku mau. Lah kowé bakal dadi bisu, ora bisa celatu kongsi tumeka ing dina kelakoné iku mau, mulané mengkono awit kowé ora ngandel ing pituturku."

Iku kang bakal dadi tenger, nanging iya dadi paukuman tumrap Zacharyah, sebab enggoné maido.

Padha sanalika Malaékat mau murca saka ing pandeleng, patrapé kayadéné nalika ruwuh, tanpa sabawa lan banget nggumunaké. Zacharyah banjur metu, atiné kebak kabungahan kaworan pakéring. Bareng wis tekan ing jaba, banjur ngegaraké tangané arep nglantaraké berkah marang wong kang isih padha ngentèni, nanging Zacharyah ora bisa ngucap apa-apa, njalari gumuné wong akèh. Kabèh padha nunggal panyana yèn Zacharyah mentas weruh tetingalan wahyu ana ing padaleman suci mau, mulané nganti suwé ora metu-metu, luwih suwé katimbang adaté imam-imam liyané. Mangka saiki Zacharyah dadi bisu. Nanging yèn nyawang polatané sing katon sumringah lan mripaté sing ngemu kabungahan, wong-wong bisa ngerti dhéwé, yèn Zacharyah banget enggoné kepranan atiné déning lelakon sing mentas baé dialami ana ing padaleman suci. Klesik-klesik swarané wong pada rerasan: "Imamé mau mentas weruh tetingalan wahyu!" Nanging ora ana siji baé sing ngerti temenan apa sing kelakon mau.

Saulihé Zacharyah saka Yérusalèm, Élisabèt, somahé, banjur dijarwani bab pawarta kabungahan. Wis mesthi baé ora nganggo crita lésan, jalaran Zacharyah kebacut bisu, nanging nganggo tulisan.

Kabèh sing arep dikandhakaké ditulis ana ing papan panulisan, sabak kayu sing didèkèki malam. Dadiné Élisabèt bisa maca kabaré kabungahan mau.

Marga saka iku wong tuwa sakloron mau padha saos pamuji sukur marang Pangéran saka telenging atiné, awit sajegé urip durung tau ngalami kabungahan sing semono gedhéné. Lan sabanjuré mung tansah padha nganti-anti klawan bungah marang kelakoné prasetyan kang diparingaké déning Pangéran.

Iku mau pawarta kang kapisan kang diampil Malaékat kalantaraké marang imam Zacharyah, wong sing prasaja banget uripé, nanging sing tresna marang Allah klawan gumolonging atiné.

KACARITA, let nem sasi sawisé lelakon mau, malaékat Jabraèl tumedhak manèh saka ing swarga menyang ing bumi.

Panggonan sing dirawuhi saiki désa cilik sing arang kocap, yaiku désa Nasarèt ana ing laladan Galiléa. Pawarta kaswargan sing diampil mau ora dijujugaké menyang omah gedhong gedhé njenggarang, nanging menyang omah cilik, sing dienggoni wong wadon isih enom tur legan. Ing kono rawuhé Malaékat dumrojog tanpa larapan, pangagemané sarwa gumebyar mblerengi mripat.

Wong wadon sing karawuhan mau kalebu wong lumrah baé, ora tau kocap, déné arané Maryam. Maryam mau ora sugih pawong mitra, wong ing désa sakiwa-tengené prasasat ora ana sing wanuh. Satemené Maryam isih tedhaké sang prabu Dawud, nanging sarèhné wis let pirang-pirang atus taun, mulané akèh tedhaking ratu sing padha kesilep, bebasan tunggak jati padha mati. Mengkono uga Maryam, sapa sing ngira yèn tedaké bangsa luhur?

Éwadéné, — bareng Malaékat jumeneng ana ingarepé Maryam, pangandikané; "Bagéa kowé kang kinasihan, Pangéran nganti kowé kang binerkahan ana ing antarané para wadon.

Maryam kumenyut atiné .... klawan wedi lan éring enggoné nyawang marang Malaékat mau. Apa ta karepé déné kok diuluki salam mengkono mau?

Jebul .... Maryam diparingi weruh pawarta kang mbungahaké banget, dhawuhé: "Aja wedi, Maryam, saka antarané sakèhé wong wadon, mung kowé kang pinilih déning Allah. Kowé bakal mbabar putra kakung. Iku namakna Yésus. Iku bakal dadi wong pinunjul, lan kawastanan Putrané kang Mahaluhur, lan bakal ngratoni umaté langgeng salawasé."

Maryam bareng ngrungu pangandikané Malaékat mengkono mau, saya mundhak enggoné kepranan atiné. Saiki Maryam lagi ngerti apa karepé pangandikané Malaékat dhèk mau kaé. Dadiné Malaékat mau ngandikakaké bab rawuhé Yésus, Sang Mesih, iya Sang Juru Slamet kang wis diprasetyakaké, mangka awaké dhéwé sing bakal dadi ibuné, lah apa ta kacèké karo wong wadon liyané? Généya ta awaké dipilih déning; Allah kakarsakaké dadi ibuné Sang Pamarta? Généya ta kanugrahan sing ngungkul-ungkuli kamulyané, diparingaké marang awaké?

Nanging senajan durung mari kagèt lan gumuné, Maryam iya munjuk klawan tumungkul wedi, éwadéné kaworan bungah, unjuké mengkéné: "Lah kawula parekanipun Pangéran, kedhatengana kados pangandika Tuwan."

SAPUNGKURÉ iku mau Malaékat banjur kondur menyang swarga ngadhep ingarsane Pangéran, Pawarta kabungahan, iya wasita-adi, sing durung tau kawartakaké ana ing donya, wis kelakon ditimbalaké menyang jagad. Ora ditujokaké marang para raja, para panggedhé, utawa para pangwasa lan para wong sugih, nanging Malaékat mau ndhawuhaké pawarta kaswargan marang wong wadon sing durung tau kocap babar pisan, nanging wong wadon sing ngibadah lan tresna marang Allah klawan gumolong atiné.

KOCAPA sapungkuré lelakon mau Maryam banjur budhal menyang ing pagunungan ing tanah Yudéa, merlokaké tilik Élisabèt, sing isih kepernah sanaké dhéwé. Jalaran Malaékat iya maringi pirsa bab kabungahané Élisabèt.

Maryam enggoné ana ing omahé Élisabèt nganti sawetara sasi lawasé, banjur mulih. Ora wis-wis enggoné wong wadon loro mau padha rerasan bab gedhéning kanugrahané Pangéran sing tumanduk marang para abdiné. Saiba ta bungahé atiné yèn pada ngrasak-rasakaké bab dhawuhé Malaékat: Élisabèt bakal dadi ibuné Yochanan sing bakal lumaku dadi cecala ndhisiki rawuhé Sang Mesih, lan Maryam bakal dadi ibuné Gusti Yésus, Juru Slamet, sing wis wiwit jaman kuna dianti-anti rawuhé. Prakara-prakara sing adi-aèng mau ora lèrèn-lèrèn dadi pocapané wong wadon loro mau.

Ing wusanané Yochanan kelakon lair, prasetyané Allah ditetepi. Bareng jabang bayi wis umur wolung dina, banjur dianakaké karaméan nemtokaké jenengé bayi, tangga-teparo lan sanak seduluré Zacharyah lan Élisabèt wis padha nglumpuk arep ngèstrèni, apadéné arep ngguyubi kabungahané wong tuwa loro mau. Sapa jenengé bocah mau?

Akèh wong sing muni; "Beciké dijenengaké Zacharyah, nunggaksemi bapaké." Nanging Élisabèt gèdhèg, ujaré: "Ora, awit bayiné kudu dijenengaké Yochanan." Bareng ngrungu jeneng Yochanan, wong mau padha mlenggong, jalaran apa ahli-warisé Zacharyah ana sing jenengé Yochanan, tegesé: "Allah iku Mahawelas"? Apa ta sebabé déné milih jeneng baé kok Yochanan?

Zacharyah banjur disasmitani, diaturi nyetakaké sapa bakal jenengé si jabang bayi. Sawisé njaluk panulisan, banjur nulis muni: "Yochanan iku jenengé." Wong kabèh padha cingak lan wedi, luwih-luwih bareng padha ngrungu Zacharyah wiwit bisa guneman manèh, pulih kaya wingi uni, ora ana tabet-tabeté babar pisan yèn mentas nandhang bisu nganti pirang-pirang sasi lawasé.

Ing kono Zacharyah banjur nglairaké kekidungan pamuji sokur sumaos marang Gusti Allah, "Allah iku Mahawelas. Pangéran wis nindakaké pakaryan kang élok."

Nalika semono wong sing padha nglumpuk ana ing omahé iya padha dicritani apa sing kelakon ana ing padaleman suci, temah padha mundhak gedhé kabungahané.

Panyawangé marang bayi sing padha ditiliki saiki wis gèsèh katimbang nalika wiwitan, jalaran padha ngerti yèn caloné bakal dadi nabi gedhé, dadi cecala ndhisiki rawuhé Sang Mesih.

Bareng wis dijarwani, lagi padha nyandhak apa sebabé si jabang bayi mau dijenengaké Yochanan. Nyata .... "Allah iku Mahawelas."

ANADÉNÉ Yochanan banjur mundhak-mundhak gedhéné, bareng wis diwasa, dadi wong kang dedeg-pengadegé gedhé dhuwur, panguripané sarwa prasaja, adaté seneng nenepi ana ing ara-ara samun.

Ana ing kono sinambi ngentèni tibaning saat Gusti Allah nimbali, perlu kautus marang umat kagungané lan nglantaraké dhawuh "Pada mratobata, marga kratoné swarga wus cedhak."

KACARITA, ana wong loro, lanang lan wadon, padha bebarengan lumaku saka Nasarèt menyang Bètlechèm. Parané adoh, lakuné rekasa, ngliwati dalan sing rumpil lan sungil; bareng wis olèh sawetara dina, mbeneri wayah soré ngarepaké surup srengéngé, saka ing kadohan katon putih-putih témboking kutha Bètlechèm ing sela-selaning punthuk-punthuk sing pating jenggeleg. Wong loro mau wis wiwit ayem atiné, awit kutha sing diparani wis cedhak. Sapa ta wong loro mau? Sing wadon iku Maryam, "kang pinilih déning Allah saka antarané sakèhé wong wadon", lan sing lanang Yusup, garwané.

Sedhéla engkas lakuné wis tekan, mesthiné banjur bisa ngasokaké awaké sing sayah ana ing lusmèn utawa panginepan.

Kurang sedhéla engkas .... lakuné digelak supaya énggal tekan.

Mungguha ditari, mesthiné pilih ora lunga-lunga saka Nasarèt katimbang ndadak lumaku adoh menyang Bètlechèm, tur lakuné rekasa banget, nanging wong loro mau mung saderma nglakoni dhawuh kudu budal menyang Bètlechèm.

Kepriyé mula bukané? Sang prabu Agustus, ratu binatara sing ngerèhaké krajan Rum, wis nyebar dhawuh, supaya kabèh wong sing dumunung ing tanah wewengkoné dicacahaké pira gunggungé. Mengkono uga tumrap wong Israèl. Saben wong sing manggon ana ing tanah Kanaan kudu mulih menyang tanah asal kamulané para leluhuré dhéwé-dhéwé. Mulané Yusup lan Maryam iya kudu ninggal désa panggonané menyang Bètlechèm, yaiku désa asal-kamulané raja Dawud, nalika isih ndhèrèk Isai kang rama, angon wedhus ana ing ara-ara sinambi nganggit lan ngidungaké masmur pamuji.

Maryam lan Yusup mau pancèn isih tedak-turuné sang Prabu Dawud, mung kacèké saiki wis tumiba ing kemlaratan. Upama ora mengkonoa rak wis mesthi nunggang kuldi lelungan saka Nasarèt menyang Bètlechèm. Yusup iku mung dadi tukang kayu ing désa Nasarèt, lan Maryam iya ora tau kawentar isih tedhaking nata.

Éwadéné ....

Yusup mau kasok sih lan setyané marang Maryam. Wis tau Malaékaté Pangéran ngatingali Yusup ana ing pangimpèn perlu maringi pirsa bab kabungahan gedhé sing bakal kelakon, dhawuhé: "Maryam somahmu bakal mbabar putra kakung, iku sira namakna Yésus, marga iya iku kang bakal ngentas bangsané saka ing dosané."

Marga saka iku katresnané Yusup marang Maryam saya mantep. Mung wong loro mau sing padha ngerti bab kaélokan kang bakal kelakon. Polatané katon sumringah padhang mengku kabungahan gedhé, jalaran rumangsa pinitaya nyimpen wewadi kang ajiné ngungkuli rajabrana.

Saya cedhak karo omah panginepan, saya akèh wong ana ing dedalan. Pancèn nalika semono lakuné wong ing dalan-dalan ndilir padha njujug kutha Bètlechèm perlu arep dicacahaké. Nanging wong semono kèhé iku ora ana siji baé sing sapa-aruh marang Maryam lan Yusup, jalaran padha ora wanuh, tur kabèh lagi padha ribut merlokaké butuhé dhéwé-dhéwé. Wong sakloron mau padha nerusaké lakuné karo mlipir-mlipir, ngener menyang ing omah panginepan, daya-daya bisaa ngasokaké awaké sing wis sayah banget. Apa sing bakal kelakon ing bengi iku, mung Gusti Allah piyambak kang pirsa.

WEKASANÉ wong loro mau wis tekan ing omah panginepan. Yusup lan Maryam wis nicil bungah, awit sedhéla engkas bakal bisa ngaso. Nanging saiba gela lan cuwané, jalaran omah panginepan wis kebak wong, ora ana panggonan siji baé sing isih sela, mangka iya ora ana wong sing gelem ngalah ngliyeraké panggonané marang Yusup lan Maryam. Bareng wis tita ora bisa uman panggonan ana ing jero omah, banjur golèk panggonan ing sajabané omah, yaiku ana ing kandang, ana ing kono, awor karo kuldi lan jaran, isih bisa olèh papan pangasoan. Yusup énggal golèk damèn, dijèrèng-jèrèng ana ing lemah dienggo paturoné Maryam sing wis krasa lungkrah awaké déning sayah banget.

Nanging kocapa, ana ing kandhanging kéwan kono, ing panggonan sing sepi wong, lan iya ing bengi iku uga ana lelakon sing adi-aèng lan sing ora bakal kelakon manèh ana ing donya. Ana ing kono Gusti Yésus, iya kang kawastanan Putrané Kang Mahaluhur, miyos, ngagem sarira jabang bayi sing tanpa daya lan sepi banda. Ora ana bayi sing nalika lair mlaraté kayadéné bayi sing dilairaké ana ing kandang kéwan.

Sadurungé lair durung disedhiyani sandhangan bayi, mulané bayiné mung digedhong nganggo gegombalan supaya aja kadheman.

"AJA WEDI, LAH KOWÉ PADHA DAKWARTANI KABUNGAHAN GEDHÉ..."

Paturon kanggo nyèlèhaké bayi iya durung ana, mulané tlawah sing adaté dienggo makani kéwan, banjur dilèmèki damèn dientha dadi paturon bayi. Yusup lan Maryam mung tansah nyawang bayiné mau, atiné kebak kabungahan lan katresnan, nanging iya kebak pakéring.

Sang Jabang Bayi mau ing tembé bakal dadi Sang Juru Slameté. Pawarta bab bakal wiyosé Sang Juru Slamet sing ditimbalaké déning Malaékat Jabraèl, wis dileksanani.

Prakara sing adi-aèng kelakoné klawan sesidheman. Sapa sing bakal ngerti?

KACARITA nunggal sawengi iku uga ing ara-ara Éfrata wewengkon Bètlechèm, ana pangon sawetara padha nginep nuguri pepanthaning kéwané, aja nganti kena kamangsa ing kéwan galak. Pangon mau padha ngrompol jejagongan kaya adat saben, yèn mbeneri petengan.

Nanging dumadakan, ana cahya gumebyar sumorot nelahi petengé wayah bengi, padhangé ngasoraké soroting srengéngé. Para pangon entèk atiné, mripaté sanalika dieremaké jalaran keblerengen. Ing kono ana Malaékaté Pangéran jumeneng ana ing ngarepé, ngagem kamulyan kaswargan kang sarwa gumebyar.

Para pangon padha banget girisé, mung nyipta yèn bakal ngalami prakara kang nggegirisi.

Nanging Malaékat mau banjur ngandika, arum swarané, gawé kepénaking atiné sing padha ngrungu, pangandikané: "Aja wedi, lah, kowé padha dakwartani kabungahan gedhé, kang bakal tumrah marang saumat kabèh, yèn ing dina iki wus miyos Pamartamu, iya iku Kristus, kang jumeneng Gusti, ana ing negarané Dawud .... Déné kang minangka tengeran marang kowé mengkéné: Kowé bakal padha nemu bayi kagedhong sumèlèh ana ing pamakanan ...."

Para pangon sing padha isih gumeter déning kagèt mau, klawan temen-temen nggoné padha ngrungokaké dhawuhé Malaékat. Bareng wis pada nyandak wosing dhawuh, tumuli kagèté sirna sakala, kagentènan rasa bungah kaworan éram.

Apa padha ora salah pangrungu? Apa tememan Sang Mesih sing miyos ing bengi iku, Sang Mesih sing wis wiwit jaman kuna dianti-anti déning para leluhur? Ana ing negarané Dawud, ing Bètlechèm?

Kagawa saka kagumé nyumurupi lelakon kang ngébat-ébati mau, para pangon kabèh padha sujud kambi tumungkul sumungkem ing bumi, mangka pawarta kang mentas dirungu mau banget ndadèkaké gawok, nanging iya gambiraning atiné, senajan durung pati ceța pangertiné.

Lah dumadakan Malaékat kang siji mau ana kanținé golongan bala swarga kang padha bebarengan memuji lan ngluhuraké Allah.

Ing wayah bengi iku uga, wayahé sepi wong, ana ing ara-ara jembar, para malaékat mau padha ngulukaké pamuji konjuk marang Allah, swarané nganyut-anyut ngumandhang adoh, ngungkuli sawernaning kekidungané para tumitah ing alam donya. Para malaékat mau padha memuji ngluhuraké sih palimirmané Allah, déné wis kepareng maringaké Kang Putra piyambak kang kinasih marang para manusa.

Apa manèh pangidungé para malaékat mau iya kanggo ngurmati Sang Jabang Bayi kang mentas miyos ana ing kandhang kéwan. Ratuné bala kaswargan mau tumedhak saka ing swarga kang mulya menyang ing jagad. Panjenengané ngagem sarira manusa awujud jabang bayi, marga déning gedhéning welas lan tresnané marang manusa, kang padha pinurih bisaa olèh karahayon kang sejati.

Para malaékat mau ringkesé padha ngidungaké bab kaluhurané Allah, bab tentrem rahayu kang bakal tumurun ana ing atiné wong akèh, bab maha asihé Pangéran marang para manusa.

Pangidungé mau ngumandhang ing saindengé jagad ngidungaké kabungahan kaswargan, uniné: "Puji konjuk ing Allah ana ing luhur, lan tentrem rahayu ana ing bumi ing antarané manusa kang sinelir!"

Nanging sing padha ngrungu kekidungan mau mung para pangon sing ana ing ara-ara.

Bareng para malaékat wis pada kondur menyang swarga, bareng ing ara-ara wis pulih nyenyet lan peteng ndhedhet manèh, bareng para pangon wis wani guneman manèh, banjur padha nglairaké bungahing atiné lan padha ajak-ajakan tembungé: "Ayo, kanca, padha menyang Bètlechèm saiki baé, ndeleng apa sing mentas didhawuhaké Malaékat mau."

Para pangon ora ana sing duwé pamaido marang dhawuhé Malaékat. Lakuné rerikatan rebut dhisik, daya-daya énggala tekan ing kandhang. Bareng wis tekan, sing katon dhisik dhéwé Maryam lan Yusup, banjur Sang Jabang Bayi, kagedhong, sumèlèh ana ing pamakanan, cocog karo pangandikané Malaékat.

Sang Jabang Bayi, gumléthak ing pamakanan, pinopokan ing gombal-gombalan, papa lan tanpa daya, luwih papa katimbang bayi-bayi liyané ing alam donya, ora katon mencorong mawa praba, nanging para pangon mau ora taha-taha sujud jèngkèng lan ngabekti ana ing ngarsané Sang Jabang Bayi.

Para pangon padha pracaya, yèn Sang Jabang Bayi mau jumeneng Juru Slameté, iya Ratu Gustiné, awit pancèn jumeneng Sang Mesih, sing wis dianti-anti déning para leluhur wiwit jaman kuna mula. Saiki Panjenengané sing dadi panganti-antiné wong sajagad wis rawuh.

Jebul rawuhé mau béda banget karo pangangen-angené para pangon. Panyanané, Panjenengané yèn rawuh bakal ngagem kamulyaning kapraboné ratu agung binatara, utawa enggoné miyos ana ing kedhaton kang sarwa edi-pèni rerenggané, jebul nyatané kosokbali blejed karo pangangen-angené mau.

Bareng wis padha saos bekti, para pangon mau banjur nyritakaké apa sing mentas kelakon ana ing ara-ara lan apa sing padha dirungu saka pangandika lan pangidungé para malaékat. Kabèh mau dicritakaké marang Maryam lan Yusup, lan marang sapa baé sing padha gelem ngrungokaké, marga saka lidhah sinambung utawa gethok-tular, kabar kabungahan mau sedéla baé wis sumebar ing kuta Bètlechèm. Pancèn para pangon ora bisa meneng baé, jalaran atiné mbludag déning kabungahan.

Ing kono Maryam mung tansah ngrungokaké baé. Atiné kebak kabungahan, lan kebak panuwun sokur marang Allah, apadéné saya mundhak-mundhak asih lan tresnané marang kang Putra. Kabèh sing dadi gunemé wong akèh mungguh kaanané kang Putra mau, mung tansah dirungokaké lan disimpen ana ing atiné sarta dilaras-laras. Nanging Maryam durung bisa nyandhak apa wigatiné kaélokan sing semono gedhéné lan mulyané.

KAYA mengkono iku enggoné Sang Juru Slamet rawuh ing donya kang papa lan nista. Dudu para raja utawa ratu agung binathara, dudu para wong sugih utawa wong apangkat, kang padha mahargya rawuhé, nanging sing padha sowan saos bekti iku para pangon, wong papa sing padha sujud jèngkèng ing ngarepé pamakanan kéwan.

Nanging sing mengkono mau pancèn wis dadi kersané, enggoné rawuh ngersakaké ngagem kaanan papa lan nistha, pamurihé supaya bisa mulyakaké lan nylametaké manusa.

Pancèn mengkono kersané, rawuhé ing donya ora nedya maringaké bandha donya lan rajabrana supaya manusa bisa nggayuh kawibawan lan kamulyan, nanging rawuhé nedya maringaké tentrem rahayu ana ing atiné manusa, supaya bisaa sowan manèh ana ing ngarsané Allah, jalaran manusa wis disébrataké saka ing pangayunané Allah marga déning dosané.

Para pangon padha ngrungokaké pangandikané Malaékat, temah padha kumandel, sarta padha bungah-bungah awit wis padha ketemu karo Pamartané, lan bisa nemtokaké yèn bakal rahayu selawas-lawasé.

Sang Pamarta wis rawuh, lan rawuhé mau tumuju marang angger wong kang padha gelem ngrungu dhawuhé lan ngandel.

YUSUP lan Maryam enggoné padha ngrumati Sang Jabang Bayi ora béda karo adat kalumrahané wong ing tanah Kanaan yèn pinuju duwé anak. Bareng bayiné wis umur wolung dina, banjur dinamakaké Yésus. Asma Yésus iku kang didhawuhaké Malaékat Jabraèl marang Maryam, déné tegesé: Juru Slamet.

Nalika Gusti Yésus yuswa patang puluh dina, banjur disambut déning Yusup lan Maryam menyang padaleman suci ing Yerusalèm, kasaosaké marang ngarsané Pangéran, netepi dhawuh kang katulisan ana ing angger-anggeré nabi Musa. Sakèhé anak lanang pambarep kudu kasaosaké dadi sengkeren ana ing ngarsané Pangéran. Dhawuh mau wiwit jaman kuna ditetepi déning bangsa Israèl turun-tumurun, mengkono uga déning Yusup lan Maryam.

Ana ing padaleman suci kono, Sang Jabang Bayi banjur kasaosaké marang imam, temah ditumpangi asta déning imam lan diberkahi. Lan ing nalika Sang Jabang Bayi kaulungaké déning kang ibu marang imam, iku mengku rasa kaya-kaya ibu mau ngunjukaké putrané sumaos marang Pangéran.

Nalika Yusup lan Maryam mlebu ing padaleman suci, wong-wong sing padha ana ing kono ora ana sing nggatèkaké tekané wong loro mau dalah Sang Jabang Bayi, jalaran mèh saben dina ana wong nyaosaké anaké marang imam. Mangka wong loro mau iya ketara yèn mung wong cilik baé. Senajan wong loro mau iya ora lali nggawa kurban sing arep disaosaké déning imam, nanging sing digawa mau dudu cempé utawa wedhus, mung manuk deruk sajodho, yaiku kurbané wong sing ora duwé.

Bareng Sang Jabang Bayi diunjukaké déning Maryam marang imam, iya banjur diberkahi déning imam, kaya adaté yèn mberkahi sakèhé anak pambarep. Nanging émané, imam mau babar pisan ora nyana, yèn bayi sing ditumpangi asta lan diberkahi nalika semono iku sajatiné Sang Mesih piyambak. Sapa sing ngerti?

Nalika semono iya ana wong lanang mlebu ing padaleman suci, wong mau wis tuwa banget, pasemoné katon wingit, ngetarani yèn kenceng pangibadahé marang Allah. Yusup lan Maryam ora wanuh karo wong tuwa mau, nanging imam lan wong-wong liyané wis wanuh. Wong tuwa mau jenengé Simeon, wong mursid, prasasat ora tau lowong mlebu ing padaleman suci perlu nyaosaké pangabektiné marang Allah.

Bareng Sang Jabang Bayi dibopong déning ibuné mlebu ing padaleman suci, Simeon banjur mulung astané nambut Sang Jabang Bayi klawan memuji Allah. Mripaté sumorot nélakaké gedhéning kabungahan kang ana ing atiné.

Simeon wis ngerti sapa sing lagi dibopong déning Maryam, jalaran wis kaparingan wangsit déning Allah lantaran Roh Suci.

Wis pirang-pirang taun enggoné wong mursid mau nyenyuwun, supaya diparengna menangi rawuhé Sang Mesih ing sajeroning uripé, iya Sang Mesih kang dadi panganti-antiné umat sajagad wiwit jaman kuna mula. Mangka Gusti Allah wis paring prasetya yèn Simeon bakal ora ngalami mati, yèn durung nyipati dhéwé Sang Jebadané Pangéran.

Lah, saiki, tanpa kanyana-nyana prasetyan mau tinetepan. Simeon banget suka-sukuré marang Allah. Sang Jebadané Pangéran wujudé mung kayadéné jabang bayi liya-liyané, dibopong ibuné, nanging Simeon ora kliru enggoné nampani pamisiké Roh: Lah iku Sang Mesih!

Sang Jabang Bayi banjur dibopong déning Simeon klawan memuji marang Allah, unjuké: "Dhuh Pangéran, ing samangké Tuwan nglilani abdi Tuwan késah klayan tentrem rahayu miturut pangandika Tuwan. Awitdéné mripat kawula sampun ningali karahayon peparing Tuwan."

Yusup lan Maryam mung padha ngrungokaké klawan sumlengeren. Kepriyé ta bisané wong mau ngerti, yèn sing lagi dibopong iku Sang Mesih? Katon cetha wéla-wéla yèn wong tuwa mau banget suka-sukuré, mangka enggoné nyawang Sang Jabang Bayi klawan kasok katresnané. Tetembungan kang mentas diucapaké mau sumengka ing ngarsané Allah apindha kidung pamuji. Apadéné wong mursid mau iya medhar wangsit, yèn ing tembé bakal pirang-pirang wong kang padha pracaya marang Gusti Yésus, temah padha bisa olèh karahayon langgeng, nanging iya bakal akèh wong kang padha gething lan nampik marang Panjenengané. Pangucapé marang Maryam mengkéné: "Atimu dhéwé bakal katuwek ing pedhang!"

Maryam durung bisa nyandak tegesé tetembungan sing winadi mau. Sajaké nélakaké prakara sing nyedhihaké, sing bakal dialami Maryam karana saka kang putra. Nanging kepriyé nyatané, — Maryam durung bisa nyandhak.

Bésuk, let pirang-pirang taun Maryam lagi bisa nyandhak tegesé ....

Sang Jabang Bayi banjur dibalèkaké marang kang ibu, tumuli padha diberkahi déning Simeon.

LAN manèh ing padaleman suci uga ana wong liyané sing wis ngerti marang Sang Timur. Ana wong wadon mursid, sing wis tuwa banget, marani Yusup lan Maryam. Wong mau jenengé Annah. Wis kalok ing akèh yèn Annah mau dadi nabiyah, pirang-pirang taun lawasé ora mèngèng saka ing padaleman suci, rina wengi enggoné nindakaké pangabektiné marang Allah klawan puwasa lan sembahyang. Nalika semono Annah mau banjur maju, nglairaké kabungahaning atiné sarana ngucapaké pamuji sukur marang Allah, apadéné saben wong kang pada nganti-anti marang rawuhé Sang Juru Slamet, arep dicritani yèn ing dina iku mripaté dhéwé wis kelakon nyawang Sang Mesih ana ing padaleman suci.

Sawisé lelakon mau Maryam lan Yusup banjur pada bali menyang ing Bètlechèm, atiné kebak kabungahan, jalaran bayi sing padha dibopong mau ing tembé bakal jumeneng Juru Slameté wong sajagad kabèh, mangka Maryam lan Yusup padha diparengaké ngrumati.

GUSTI Yésus rawuh ing jagad manjalma dadi bayi kang papa lan apes. Bareng lan rawuhé mau ana kabungahan gedhé ing antarané para malaékat kang padha bebarengan memuji, lan ing antarané para pangon kang padha bebarengan saos pangabekti. Mengkono uga iya ana kabungahan gedhé ing atiné para wong kang mursid, kayadéné Simeon lan Annah, lan wong-wong liyané kang padha prayaya marang wigatining lelakon mau.

Nanging — akèh uga wong kang padha ngrungu warta bab kabungahan mau, éwadéné padha ora ngandel. Coba, saupama Sang Jabang Bayi mau miyos ana ing kedhaton kang sarwa mobyor kaéndahané, utawa saupama Sang Mesih mau rawuhé dumrojog tanpa larapan, tumedhak saka swarga ngagem kasektèn lan panguwasa, coba, yèn mengkono kelakoné, kabèh wong mesti padha ngandel. Balik saiki? .... Kepriyé bisané kelakon bayi anaké wong ora duwé, tur olèhé lair baé ana ing kandang kéwan ing tembé bakal dadi Sang Juru Panebus? Sapa sing gelem ngandel? Nanging satemené mesakaké kaanané wong-wong sing padha ora gelem ngandel mau, jalaran padha nampik marang peparing sing semono gedhéné, yaiku Putrané Allah piyambak, peparing sing ora ana imbang-imbangané ing sajagad.

PAWARTA bab wiyosé Gusti Yésus iya kadhawuhaké ana ing tanah, kang dunungé adoh saka tanah Kanaan ing bang wétan, yaiku ing tanah sing ing jaman biyèn dadi wewengkoné sang prabu Nebukadnézar, tanah padunungané Danièl lan Èster. Nanging tumimbalé pawarta mau nganggo patrap sing aèng banget. Ing tanah wétan mau ana golongané wong kang padha olah ngèlmu warna-warna: wong sing wis ahli lumrahé kasebut pandhita, utawa pujangga, utawa ahlinujum. Para pandhita mau ahli ngèlmu palintangan, bisa ngerti lelakon warna-warna kang bakal kelakon sarana métungi lakuné lintang-lintang kang saben bengi katon abyor ing langit. Kacarita ing sawijining dina ing wayah bengi katon ana lintang mencorong ing langit, ngalahaké soroté lintang liya-liyané, mangka lintang sing semomo gedhéné durung tau katon.

Bareng para pandhita nyumurupi lintang sing anyar katon mau, ora kira-kira bungahé. Awit miturut pétungané, lintang anyar mau awèh pituduh sing wigati banget, yaiku ana bayi lair sing ing tembé bakal dadi wong misuwur. Mangka lintang iku soroté gumebyar ngungkuli sakèhé lintang ing langit, mulané bayi sing lair nalika semono mesthi bakal dadi wong sing luwih déning kuwasa lan mulya, ngasoraké sakèhing panguwasa lan kamulyan ing saindenging jagad.

Para pandhita mau padha katuwuhan osik ing atiné, mengkéné: "Payo padha mangkat, nggolèki Ratu Agung kang mentas miyos, lan padha saos pisungsung lan sembah bekti marang Panjenengané, kaya sing kelumrah marang Ratu, sing kudu disujudi lan dibektèni."

Padha sanalika para pandhita mau padha budhal bebarengan, lakuné mengulon, ngungkuraké negarané, nurut pituduhé lintang. Saben bengi lintang mau katon, eneré saya suwé saya mengulon. Lan saben bengi para pandhita mau mbacutaké lakuné, mung manut pituduhé lintang, ora ngétung sayah lan rekasa, ora wedi bebaya lan pakéwuh ana ing dalan, jalaran padha kadereng déning manteping atiné, daya-daya bisaa tumuli sowan saos bekti ing ngarsané Ratu Agung sing dadi pelenging ciptané. Dalané kadhang-kala ngambah ara-ara samun, munggah gunung, mudun jurang, lakuné nasak alas wanawasa, panggonané kéwan galak lan pandhodhotané bégal. Nanging para pandhita mau padha ora duwé wedi lan miris, unta-unta tunggangane padha digelak supaya énggal tekan. Lakuné padha didhèrèkaké abdiné sing padha nunggang unta karo dimoti pèni-pèni rajapèni saka ing tanah wétan.

Para pandhita mau kalebu wong sugih singgih, wong kajèn kéringan ana ing tanah wétan, kamulyané undha-undhi karo para ratu ing jaman semono. Nanging bab kaanan tata-lair mau babar pisan wis ora kepikir, jalaran pelenging atiné mung menyang Sang Timur, calon Ratu Agung, sing mentas miyos, nanging sing durung dingertèni ana ing endi miyosé. Panganti-antining atiné endang bisaa ketemu karo Sang Timur lan saos bekti, wis mèh ora kena disabari manèh, mulané iya wis ora ngétung répot lan rekasaning lakuné.

Saben bengi lintangé katon mencorong manther cahyané tuduh dalan marang sing patha andon laku. Wekasan lakuné wis ngancik tlatahé tanah Yahudi. Lakuné diterusaké menyang ing kutha-krajané negara kono, yaiku kutha Yerusalèm. Wis mesthi Sang Timur enggoné miyos ana ing tanah Kanaan, lan mesthiné iya ana ing kutha-krajané tanah kono, malah kuduné ana ing kedhatoné ratu sing nglenggahi kaprabon.

Tekané para pandhita saka manca negara dalah pandhèrèké ana ing kutha Yerusalèm èmperé kayadéné arak-arakan, sadalan-dalan dadi tontonané wong akèh. Apa ta iki? Apa karepé para pandhita padha teka mréné tanpa wara-wara? Apa ta sing padha digolèki?

Suwé-suwé wong-wong Yahudi padha ngerti, yèn sing digolèki iku ratu sing mentas miyos. Para pandhita mau saben-saben pitakoné ajeg mengkéné: "Wonten ing pundi inggih Ratunipun tiyang Yahudi ingkang nembé miyos? Kula sampun sami sumerep lintangipun wonten ing tanah wétan, mila sami dadheng mriki badhé saos bekti."

Éman banget, ora ana wong Yahudi sing bisa mènèhi wangsulan, jalaran pancèn iya ora ana sing ngerti bab wiyosé ratu anyar.

Nanging ora mokal yèn enggoné miyos ana ing kedhatoné raja Hérodhès, awit ratu iku mesthiné miyos ana ing kraton. Nanging angger wong Yahudi padha ngrungu asmané raja Hérodhès Agung, mendhekel atiné, njontong, nginggit-inggit, nanging iya wedi, jalaran raja Hérodhès iku wis kondhang enggoné ambek siya. Nanging Hérodhès iku wis sepuh, lan putra-putrané sing bakal gumanti jumeneng raja, kabèh wis padha kaparingan pangkat. Dadi, para pandhita mau mesthiné ora nakokaké raja Hérodhès dalah putra-putrané.

Lah yèn ora, gèk sapa sing digolèki? Wong-wong mau padha ora ngerti.

Wusanané para pandhita mau iya sowan menyang kraton, nanging ing kono iya ora ana gotèké ratu anyar miyos. Para pandhita wis padha judheg lan semplah atiné. Lah menyang endi saiki olèhé nggolèki? Apa kliru olèhé padha narbukani wiriding palintangan? Ah selak mokal, jalaran lintang gedhé sing wis tuduh dalan seprana-sepréné mesthi ora bakal njlomprongaké. Lan wangsit sing wis dhiwedaraké ana ing atiné mesthi ora goroh.

Ana ing kedhatoné sang prabu ora ana Ratu anyar miyos.

Malah raja Hérodhès dadi kejot banget, bareng midanget unjuké para pandhita mau. Apa ana ratu anyar sing mentas miyos? Para pandhita sing wis misuwur dadi kedhunging ngèlmu, mesthi bisa sumurup yèn ana ratu anyar miyos. Nanging sapa ta sing disebut ratu mau? Mesthiné ratu mau saiki isih bocah cilik sing ing tembé bakal dadi wong pinunjul lan ngesur sang prabu dalah para putrané saka ing kaprabon. Sing kaya mengkono iku kudu dijaga aja nganti bisa kelakon. Yèn menggalih bab iku, tingalé sang prabu katon mancereng, nélakaké runtik galihé. Lah kepriyé enggoné arep ngilangi klilipé, awit papan dunungé si bayi mau durung kasumurupan?

Ing kono sang prabu banjur nimbali para pangarepé imam lan para ahli kitab, yaiku wong-wong sing padha pana marang Torèté nabi Musa lan kitabé para nabi utawa kitab-kitab liyané. Wong-wong mau mesthi luwih dhamang marang layang-layang babadé bangsané wiwit jaman kuna. Sang prabu ora kalebu darah Yahudi, nanging isih tedhak turuné Ésap, dadi kalebu bangsa Édom. Ewadéné sang prabu saiki ngerèhaké bangsa Yahudi, senajan enggoné nganti bisa jumeneng ratu mau nganggo patrap sing ora prayoga, yaiku sarana roda peksa lan kaniaya. Mangka kalenggahané saiki digondèli kenceng banget aja nganti mrucut saka ing astané.

Dadi para tuwa-tuwané bangsa Yahudi mau padha kadhawuhan sowan, jalaran arep dipundhuti pirsa apa bab wiyosé ratu anyar iya diweca ana ing kitab-kitab cekelané bangsa Yahudi.

Atur wangsulané para ahli kitab: "Kasinggihan dhawuh dalem, sang prabu. Sang Mesih ing tembé badhé miyos."

Klawan gupuh enggoné sang prabu ndangu: "Énggal matura, wiyosé ratu anyar iku pinasti ana ing ngendi?"

Aturé kang kadangu: "Wonten ing Bètlechèm tanah Yudéa kados ingkang sampun kaseratan pinten-pinten atus taun kepengker wonten ing kitab pamecanipun nabi Micha."

Nanging para pangarepé imam lan para ahli kitab mung padha nyawang raja Hérodhès karo mbatin mengkéné: "Sakarepmu, yèn kowé meksa arep ngandel ujaré wong-wong manca saka tanah wétan kuwi. Nanging sing mesthi luwih ngerti rak aku, para pangarepé bangsa Yahudi! .... Yèn nyata Sang Mesih rawuh, rak aku wis padha ngerti utawa ngrungu luwih dhisik. Yèn aku, suthik ngandel ujaré wong neneka kuwi!"

Kocapa, ing dina iku Hérodhès nimbali para pandhita mau dhedhemitan, padha kadangu genah-genahing waktu katoning lintangé. Satemené galihé Hérodhès wis krasa ora kepénak, nanging dauru lan was sumelanging galihé sinamun ora nganti ketara ana ing pasuryané. Klawan sarèh lan sumèh enggoné ngandikani para pandhita, piwelingé: "Padha budhala menyang Bètlechèm, awit ratu anyar sing padha kogolèki ora miyos ana ing Yerusalèm, kaya mengkono iku aturé para ahli kitab. Padha priksanen klawan nastiti mungguh dunungé Sang Timur, déné samangsa wis ketemu, padha ngunjukana uninga marang aku, supaya aku bisaa mrana uga sujud marang Panjenengané."

"Aku bisaa mrana sujud marang Panjenengané!" mengkono pangandikané Hérodhès, nanging osiking galihé mengkéné "Ya, mengko yèn padha bali mréné, lan ngaturi priksa ana ing ngendi panggonané ratu anyar iku, mesthi bakal gampang enggonku arep nyirnakaké klilipku, bebasan suwé mijet wohing ranti, sengara ratu anyar mau bisa ngesur aku saka ing kaprabonku. Saiki mesthiné isih bocah cilik, umuré durung nganti rong taun, jalaran lintangé durung suwé enggoné katon. Malah rong taun baé durung ana. Dakéling-élingé aja nganti lali!"

ING kono para pandhita banjur padha nerusaké lakuné. Ing benginé lintangé banjur katon manèh, mencorong ana ing langit, alon-alon tuduh dalan sing ngener menyang Bètlechèm. Bareng wis tekan ing kono, banjur mandheg. Sapungkuré iku lintang mau wis ora tau katon manèh. Nanging saiki para pandhita wis ora mbutuhaké sing tuduh dalan.

Ana ing kutha Bètlechèm kono ana omah cilik sing dienggoni Yusup lan Maryam karo Sang Timur. Para pandhita mau dalah pandhèrèké padha njujug ing kono, atiné wis ora mangu-mangu lan ora duwé gagasan maido: "Mangsa, Ratu Agung kok miyos ana ing kéné!" .... Ora, gagasan sing mengkono mau sarambut baé ora tinemu ana ing atiné. Klawan urmat lan pakéring para pandhita mau padha mlebu ing omah cilik panggonané Yusup lan Maryam. Bareng wis padha weruh Sang Timur ana ing pangkoné kang ibu, para pandhita mau banjur padha sujud jèngkèng lan saos bekti marang Panjenengané.

Iba begjané, déné saiki wis padha bisa ketemu karo Sang Jabang Bayi sing digolèki. Saking kencenging pangandelé, para pandhita mau padha ora ngétung bebaya lan pakéwuh ana ing dalan, ora ngétung asoring drajaté wong-wong lan rèmèhé omah kang padha ditekani. Swara sing dumeling ana ing atiné, yaiku pamisiké Rohé Pangéran piyambak, kang mbereg para pandhita mau padha sowan lan sujud saos bekti ana ing ngarsané Sang Timur.

Marga saka gedhéning pangandelé, para pandhita mau padha diparengaké nyumurupi kamulyan sing semono gedhéné, tur padha bisa ngrasakaké tentrem rahayu.

PANJENENGANÉ TUMULI DISAOSI PISUNGSUNG ARUPA MAS LAN MENYAN APADÉNÉ BLENDOK MUR

Minangka tandhaning pangaji-aji lan pakurmatané marang Sang Timur, para pandhita mau padha nyaosaké bulu-bekti awujud emas lan menyan apadéné blendok mur, kaunjukaké ana ing sangisoré padané Sang Jabang Bayi, kaya patrapé kawula enggoné padha soas bulu-bekti, guru-bakal guru-dadi, marang ratu pepundhèné.

Wusana para pandhita mau padha mulih menyang tanahé kanthi kabungahan gedhé. Senajana padha kalebu bangsa kapir, éwadéné padha olèh kanugrahan diparengaké nyumurupi Gusti Yésus, temah padha nemu karahayon. Kosokbaliné para pangarepé bangsa Yahudi sing padha kumlungkung lan ambek jubriya, padha ora sudi sowan ing ngarsané Sang Juru Slamet, mulané iya bakal koncatan karahayon kang sejati ....

Jalaran wong-wong Yahudi mau padha ora duwé pangandel.

KOCAPA raja Hérodhès isih tansah ngentèn-entèni ....

Para pandhita padha ora bali sowan ing kedhaton wis diantarakaké sawetara minggu, malah sawetara sasi, meksa ora ana pawarta apa-apa. Ing kono sang prabu duka yayah sinipi, pangunandikané: "Pandhita musibat kuwi padha mblénjani janji, padha mulih menyang negarané tanpa pamit, mesthiné metu dalan liya. Para pandhita kuwi mesthi wis ketemu karo ratu anyar, sing disebut Sang Mesih utawa Kristus déning wong Yahudi, malah banjur padha diajak sekuton, temah padha wani nilapaké aku .... Nanging, sengara ratu anyar iku bisa ngendhih aku saka ing kaprabonku. Umuré durung ganep rong taun, ora kliru pétunganku!"

Kocapa, ratu kang ambek niaya mau, nanging wedi banget karo Sang Jabang Bayi, énggal-énggal nimbali prajurité sawetara, banjur didhawuhi mengkéné: "Padha mangkata menyang Bètlechèm, kabèh bocah lanang sing umuré rong taun sapangisor, padha patènana. Poma-poma aja ana siji baé sing kliwatan!"

Mengkono dhawuhé raja Hérodhès, nanging osiking galihé mengkéné: "Wis mesthi Yésus, Sang Mesih iku, ora bisa oncat saka ing pati!"

Prajurit mau banjur ngleksanani dhawuhing ratuné.

Saben omah ing kutha Bètlechèm dileboni, saben bocah lanang umur rong taun sapangisor direbut saka tangané wong tuwané, banjur dipatèni klawan sawenang-wenang. Panjerit lan panangisé wong-wong wadon babar pisan ora dirèwès. Prajurit mau wataké kamitégan, jalaran ratuné iya ambek niaya kagawa saka angkara-murkané.

Sawisé padha nglakoni ayahan, prajurit mau padha sowan ratuné, ngaturaké lapuran, yèn ora ana bocah lanang siji baé sing kliwatan.

Sang prabu gumujeng, jalaran wis lega panggalihé, sedyané wis kaleksanan. Ratu anyar sing calon dadi klilipé, wis sirna. Saiki wis ora ana sing bisa ngancam kapraboné sang prabu dalah putra-putrané. Kasusahané wong sing padha kélangan anak-anaké ora dirèwès. Perduli apa ta karépotané wong liya? Butuhé dhéwé rak wis kecekel lan sedyané wis kaleksanan!

Apa nyata sedyané kaleksanan? Ora let suwé sapungkuré lelakon iku raja Hérodhès banjur séda.

Bocah-bocah ing Bètlechèm iya pada mati, nanging enggoné mati mau rak sumaos marang Gusti Yésus, senajan bocah-bocah mau pada ora ngerti prakara iku. Dadi bocah-bocah mau kena disebutaké wong mati sahid kang kawitan, nyawané padha katrima mlebu ing swarga, panggonan kang luwih éndah lan mulya katimbang karo jagad, lembahing luh lan bladheraning dosa lan piala. Bocah-bocah Bètlechèm mau wis dicawisi papan ana ing swarga déning Allah kang maha welas lan maha asih. Nanging Hérodhès, gapuraning kraton swarga ora bakal kawengakaké kanggo Hérodhès.

Apa nyata kaleksanan sedyané? .... Hérodhès tetep wong cupet nalar-budiné, Rawuhé Sang Mesih menyang ngalam donya ora kagungan sedya nggayuh marang kasugihan lan kawibawan, utawa mbangun karaton kadonyan. Hérodhès satemené ora perlu nguwatiraké bab iku mau. Sang Mesih kagungan kuwajiban lan ayahan liyané sing luwih permati katimbang karo neluk-nelukaké karaton kadonyan.

Lan yèn miturut akalé Hérodhès, kepriyé enggoné arep ngalang-alangi pakaryané Gusti Yésus ana ing jagad? Ceța, yèn Hérodhès iku pancèn wong kang tanpa budi. Ora ana wong sing bisa ngowahi apa sing wis tinakdir déning Allah.

Kacarita, nalika prajurité Hérodhès padha matèni bayi-bayi ing Bètlechèm, Gusti Yésus wis ora ana ing kono. Malaékaté Pangéran ngatingali Yusup sajroning pangimpèn, lan Yusup kadhawuhan ngungsèkaké Sang Timur lan saibuné menyang ing tanah Mesir. Ing wayah bengi iku uga, Yusup lan Maryam nambut Sang Timur kagawa metu saka Bètlechèm, oncat saka ing bebaya pati .... Dhawuhé Malaékat: "Awit Hérodhès bakal ngupaya marang Sang Timur, arep disédani." Mengkono uga para pandhita saka tanah wétan padha kaparingan wangsité Allah sajroning pangimpèn, supaya aja bali séba marang Hérodhès, mulané mulihé menyang tanahé padha nyimpang metu dalan liyané.

Yusup lan Maryam banjur padha budhal menyang tanah Mesir klawan ayem lan tentrem, jalaran wis padha yakin, yèn lakuné bakal rineksa déning Allah ing salawas-lawasé. Senajan ngambah ara-ara samun utawa segara wedi sing sepi nyenyet, atiné ora was sumelang, awit Allah tansah rumeksa. Atising wayah bengi lan panasing wayah awan ora ndayani apa-apa marang kang lagi padha andon laku, jalaran tansah kinemulan lan pinayungan déning para malaékaté Allah sing kadhawuhan njampangi lakuné.

Yusup lan Maryam saiki wis uwal saka ing kemlaratané, Maryam dadi ora kepeksa laku dharat manèh kaya nalika budhal saka Nasarèt biyèn. Sarèhné wis ana dhuwit sing dienggo tuku kuldi, mulané Maryam nunggang kuldi, lan Yusup sing nuntun kuldiné. Pamanggoné ing tanah Mesir, iya ora nganti padha nandhang karépotan. Pisungsungé para pandhita saiki kena ditanjakaké kanggo nyukupi kabutuhaning uripé.

Enggoné padha ngungsi ing tanah Mesir ora nganti tetaunan. Bareng Hérodhès wis séda, Malaékaté Pangéran banjur ngatingali Yusup sajroné pangimpèn sarta dhawuh: "Mangkata, Sang Timur lan saibuné padha gawanen mulih menyang ing tanah Israèl, marga wong kang ngarah nyawané Sang Timur wis padha mati."

Yusup tumuli nambut Sang Timur lan saibuné banjur mangkat saka tanah Mesir, lakuné njujug ing tanah Israèl.

SATEKANÉ ing désa Nasarèt, yaiku désa padunungané dhèk biyèn, banjur padha manggon ing tilas omahé. Yusup iya miwiti manèh pagawéané dadi tukang kayu, bawané dadi kepala-somah kudu nggolèkaké sandang pangan brayaté, kanggo Maryam lan Gusti Yésus, lan kanggo anak-anaké sing ing sapungkuré iku lair ing Nasarèt. Gusti Yésus, Putrané Allah piyambak, nalika isih timur, diopèni lan digedhèkaké ana ing brayaté wong sing kudu pethel nyambutgawé kanggo nyampeti kabutuhaning uripé.

Nalika isih timur, ora ana sing nyapa aruh Gusti Yésus, awit sapa sing nyana, yèn iku Putrané Allah?

Nanging para pangarepé bangsa Yahudi, wong-wong wicaksana lan kajèn kéringan, nanging sing padha awatak diri, padha ngunandika: "Kabèh iku mau mung apus krama lan dora cara." Kosokbaliné wong-wong sing andap-asor lan lembah manah, kayadéné para pangon, Simeon, lan Annah, lan para pandhita, lan bokmenawa ana manèh wong-wong liyané, iku mau kabèh padha ngandel, temah padha bisa olèh karahayon ing salawas-lawasé!

YUSWANÉ Gusti Yésus wis ganep rolas taun. Saiki kepareng ndhèrèk rama ibuné menyang Yerusalèm. Wis bola-bali saben taun, ngarepaké riyaya Paskah, Gusti Yésus pirsa yèn rama ibuné, bebarengan karo wong Nasarèt liya-liyané, padha budhal menyang ing negara suci. Saka kéblat papat wong-wong Yahudi padha ambyuk menyang Yerusalèm. Ana ing kana wong-wong sing éwon cacahé padha mlebu ing padaleman suci padha ngluhuraké Allah lan saos pamuji sukur apadéné pandonga; lan manèh enggoné padha ngriyayakaké dina gedhé Paskah iku minangka pangéling-éling Paskah kang kawitan, pirang-pirang atus taun kepungkur, nalika bangsa Israèl padha budhal metu saka ing tanah Mesir.

Saiki Gusti Yésus bareng wis yuswa rolas taun, kepareng ndhèrèk menyang riyaya Paskah, miturut adat kalumrahané wong Yahudi.

WONG-WONG sing padha arep ngriyayakaké Paskah ing Yerusalèm, lakuné ing sadalan-dalan anglur-selur ndlidir tanpa ana pedhoté, swara lan solah tingkahé wong-wong mau nélakaké gambiraning atiné. Sesawangan asri ing sakiwa-tengené dalan, karang-kitri kang mbiyet wohé, pategalan gandum kang katon ngombak-ombak katerak ing angin, punthuk-punthuk kang kebak tanem-tuwuh katon ijo riyo-riyo ngresepaké pandheleng, apadéné kali-kali kang bening banyuné pating srèwèh ngoncori sawah lan pategalan, kabèh mau muwuhi suka-gambiraning wong sing padha munggah menyang Yerusalèm. Nanging lakuné kadhang-kadhang iya ngliwati panggonan sing cengkar lan garing, kang tinemu ing kono mung brangkal lan parang curi.

Saka ing kadohan kutha Yerusalèm wis katon kethap-kethap kasorotan srengéngé, kutha suci lan kutha pepundhèné: bangsa Israèl.

Gusti Yésus iya mèlu ngrasakaké kabungahan. Iba ta éndahé tanah kagungané, iba ta bungahé wong-wong kang padha bareng mlaku, kaya apa kepénginé pirsa padaleman suci, dalemé Gusti Allah, iya dalemé Kang Rama piyambak. Kaya apa ta kepénginé mèlu ngriyayakaké riyaya kang suci mau, mèlu ngepung yèn padha mangan bebarengan, kayadéné bangsa Israèl biyèn nalika ngarepaké budhal ing wayah bengi saka tanah Mesir; déné sing padha dipangan yaiku: daging cempé sing wis dipanggang, roti tanpa ragi lan jangan kang pait. Lan manèh kaya apa ta kepénginé Gusti Yésus mèlu ngidungaké kekidungan pamuji konjuk marang Gusti Allah.

Enggoné padha bebarengan lumaku nganti sawetara dina. Ing sadalan-dalan sinambi ngidungaké kekidungan; swarané wong ngidung padha sesauran muwuhi gambiraning laku. Saya cedhak karo Yerusalèm, atiné wong-wong mau saya seneng. Wekasané—saka sadhuwuring punthuk omah-omah ing sajeroning kutha suci Yerusalèm wis katon putih-putih kasorotan srengéngé. Nanging sing saka kadohan wis katon apik dhéwé yaiku Padaleman Suci, katon munggur, gedhé njenggarang, nanging iya katon njenggereng ngengreng; pilar-pilaré ginawé saka watu marmer putih lan rerenggané saka emas katon pating glebyar.

Marga kapanduk déning daya prabawané Padaleman Suci sing katon wingit, wong-wong mau banjur padha sujud jèngkèng saos bekti marang Gusti Allah.

Saka kéblat papat wong golongan padha ambyuk ing kutha Yerusalèm, klawan padha ngidung kekidungané riyaya; ndledeg lakuné wong mlebu ing gapurané kuta.

Mengkono uga Gusti Yésus banget karenan galihé, déné saiki, senajan ngagem sarira manusa, bisa ngluhuraké Allah Kang Rama ing swarga, bebarengan karo umaté Allah ing Yerusalèm.

Riyaya Paskah mau enggoné diriyayakaké suwéné pitung dina. Yusup lan Maryam, kaya salumrahé wong sing padha ngibadah, enggoné padha ana ing Yerusalèm nganti sarampungé riyaya.

Salebaré riyaya, wong golongan mau banjur padha budhalan mulih menyang panggonané dhéwé-dhéwé. Wong-wong sing padha arep mlaku bebarengan, padha ngumpul ana ing gapura. Mengkono uga kafilah sing arep mlaku ngalor menyang ing laladan Nasarèt, wis padha nglumpuk ana ing kono, samekta ing laku, barang-barang gegawané, lan bocah-bocah sing padha melu wis padha cumepak, kéwan tunggangan dalah pengiridé wis padha miranti. Wong tuwa anom, sugih miskin padha sayuk sabaya-pati. Umyung swarané wong sing padha arep budal.

Bareng wis ana tengara budhal, kafilah mau banjur wiwit mlaku. Lakuné wong-wong mau akèh sing sinambi nolah-nolèh ngingetaké kutha Yerusalèm, ésthané kaya arep ngucapaké salam pamitan sing wekasan marang kutha Suci mau, sadurungé ilang saka ing sawangané kaaling-alingan ing punthuk-punthuk.

Yusup lan Maryam wis bola-bali mulat ngiwa nengen, awit krasa yèn isih ana sing kari. Wis rada suwé putrané durung katon, nanging bokmenawa awor karo bocah-bocah liyané, ana sisih buri kepara adoh. Wiwitané atiné ayem baé, awit pangirané sedéla manèh putrané mesthi nututi.

Nanging bareng wis ngarepaké wayah soré putrané durung ana katon, atiné wiwit sumelang. Putrané énggal digolèki mrana-mréné, kafilah mau diturut saka ngarep tekan buri, ditakokaké menyang wong-wong tunggal désané, bokmenawa ana sing weruh, nanging wong Song kèhé ora ana siji sing weruh Gusti Yésus. Yusup lan Maryam dadi kuwatir banget. Lah gèk ana ing ngendi putrané? Mangka sedhéla engkas srengéngéné wis surup, lan kafilah mau ora lèrèn nggolèki bocah ketriwal, saya manèh mung bocah saka désa Nasarèt, mesthi ora digapé.

Bareng wis tita yèn putrané ora katut ana ing kafilah kono, Yusup lan Maryam cengkélak bali menyang Yerusalèm; atiné ngandut samar lan sumelang. Wayahé wis bengi. Dalané peteng tur adoh lan ora sepi ing bebaya. Wong loro mau mung tansah nutuh awaké dhéwé, déné kurang waspada enggoné padha ngulataké putrané. Iku babar pisan dudu luputé Yésus, wiwit timur mula ora tau duwé kenakalan, anané mung tansah manut miturut marang wong tuwané. Yusup lan Maryam cetha yèn luput, jalaran sadurungé budhal saka Yerusalèm kuduné rak wis ngerti, yèn putrané durung mèlu ngumpul ana ing cedhaké gapura. Lah saiki banjur kepriyé?

Lah yèn bocahé kecilakan ana ing dalan, utawa kesasar, utawa katut kafilah liyané, banjur kepriyé? Lah yèn bocahé ngantia kepethuk karo kéwan galak, banjur ....! Dalané sepi nyenyet tur ora aman. Yusup lan Maryam mung tansah ketir-ketir atiné .... Lakuné diterusaké, nganti tekan Yerusalèm, nanging ana ing dalan ora kepethuk karo putrané. Sawengi natas enggoné nggolèki ora nganti lèrèn, ésuké kutha Yerusalèm diubres saka lor mengidul, saka wétan mengulon, saben wong ditakoni, saben omah dileboni, nanging putrané ora ketemu. Kaya mengkono mau enggoné padha nggolèki putrané rong dina rong bengi. Saben panggonan kang diampiri, diparani manèh karo takon-takon marang sapa baé sing diwanuhi. O, bok ya ana sing weruh utawa awèh weruh bab putrane! .... Nanging Yusup lan Maryam meksa durung ketemu karo putrané.

Bareng telung dinané, Yusup lan Maryam wis tekan ing padaleman suci. Ora ketemu ing nalar, yèn putrané isih ana ing kono, Yusup lan Maryam durung nganti nggolèki ana ing jero padaleman suci. Gèk apa perluné bocah cilik kayadéné putrané mlebu ing padaleman suci, panggonané wong tuwa-tuwa lan para ahli kitab? Ah, mesthi putrané ora ana ing kono. Nanging supaya aja ketanggungan enggoné kangèlan lan supaya lega atiné, Yusup lan Maryam iya banjur mlebu ing padaleman suci. Enggoné nggolèki wis mèh kemput, ing palataran, banjur ing kamar-kamar turut èmpèran, banjur .... wekasané tekan ing kamar panggonané para ulama lan para ahli kitab.

Lah kaé ....!

Dumadakan Maryam banjur maju ngesuk, sing dadi golèkan saiki wis ketemu.

Putrané tinemu lingguh ing tengah-tengahé para ulama lan ahli kitab. Maryam ora ngrungu sowal-jawabé para ahli mau karo putrané sing lagi umur rolas taun, iya ora ngingetaké ulaté wong-wong tuwa mau sing pada kagum nyawang putrané sing senajan isih bocah, wis kadunungan kawicaksanan sing ngéram-éramaké, ketitik saka enggoné nakokaké prakara warna-warna sing tumrapé para ahli mau isih awujud kekeran .... Kabèh mau sing sarwa élok lan aèng ora dirèwès, ora taha-taha putrané banjur dirangkul sarta diarasi kambi nangis; mbrebel wetuning eluhé, nanging eluhing kabungahan, jalaran putrané sing dinyana ilang, wis ketemu manèh!

Ujaré Maryam: "Enggèr, yagéné kowé teka mengkono marang aku? Lah bapakmu karo aku padha nggolèki kowé karo was-was." Maryam pancèn wis ngerti, yèn putrané enggoné tumindak mengkono mau ora kagawa saka pamurangsaraké.

Aturé Yésus marang rama ibuné: "Kadospundi déné sampéyan ngantos sami ngupadosi kula, sampéyan punapa boten sumerep bilih kula kuwajiban wonten ing dalemipun Rara kula?", kambi nyawang ibuné klawan welas asih, ésthané kaya arep ngélingaké: "Bu, punapa ibu sampun kesupèn bilih Gusti Allah punika sajatosipun Rama kula? O, ibu, taksih wonten pinten-pinten prakawis malih ingkang njalari trenyuhing galihipun ibu, margi saking anggèn kula kedah ngéstokaken kersanipun Rama kula."

Para ahli kitab mau mung padha kejudhegan. Kerep baé ana bocah lan wong nonoman padha meguru mrono, nanging durung tau mrangguli bocah sing kalantipan lan wangsulané ngèmperi Yésus. Apa tumon ana bocah sing lagi semono umuré wis duwé kalantipan ngungkuli para ahli? Mangka saiki, kepriyé wangsulané marang ibuné? Jaréné duwé kuwajiban ana ing padaleman suci, ana ing dalemé Ramané? Sapa ta Ramané bocah iku? Lan apa ta kuwajibané? Para ahli kitab mau mung padha gèdhèg-gèdhèg, awit pada ora nyandhak eliding pangandikané iku mau.

Lan Yusup lan Maryam? Padha dhéné enggoné ora nyandhak, senajan sakaroné wis padha ngerti sapa sing jumeneng Ramané, nanging iya durung ngerti Yésus mau ing tembé bakal dadi apa utawa bakal nindakaké apa ing sajeroning sugengé.

SAWISE mengkono Yusup lan Maryam banjur mulih menyang Nasarèt, lan Yésus tumuli tumut kang rama lan kang ibu, tansah sumuyud ing wong tuwané. Yésus saya mindhak-mindhak agengé, lan saya wuwuh olèh sihé para mitrạ karuhé. Pagawéané saben dina mbiyantu pagawéané wong tuwané, lan bokmenawa, sarèhné Yusup iku tukang kayu, iya diajari nukang.

Gusti Yésus mindhak-mindhak agengé nganti dadi wong diwasa kaya wong-wong liyané. Ora tau Panjenengané ngrèmèhaké sepepadhané wong.

Mung ana saprakara kang ora padha karo salumrahé wong, yaiku Panjenengané ora tau nindakaké piala.

Gusti Yésus iku ing sadéngaha prakara padha karo manusa liya-liyané, kejaba dosané.

WIS telung puluh taun kepungkur, wiwit nalika Malaékat Jabraèl ndhawuhaké pawarta kabungahan, kang kapisan marang Zacharyah lan kang kapindo marang Maryam.

Nalika semono miturut dhawuhé Gusti Allah, Yochanan lair ana ing salah sawijining panggonan ing pagunungan ing tanah Yahuda, lan sawetara sasi manèh Gusti Yésus miyos ing kandang Bètlechèm.

Lelakon iku mau saiki wis ana telung puluh taun kepungkur. Sapa sing isih ngéling-éling lelakon mau? Sapa sing isih ngucap ngrasani garwané imam sepuh sing mbabar putra kakung? Utawa anaké tukang kayu ing Nasarèt?

Sing akèh-akèh wis padha lali lan sing biyèn kerep ngrasani, wis padha meneng karepé dhéwé; lelakon sing biyèn dadi pocapané wong akèh, saiki wis kesilep.

KOCAPA .... ana tembang rawat-rawat ujaré bakul sambiwara, miturut gotèké wong akèh: "Lah saiki ana wong madeg nabi, sing ngundhangaké patobat ana ing pinggiré kali Yardèn. Pangandikané bola-bali: Padha mratobata, marga kratoné swarga wus cedhak!"

Pawarta mau njalari wong pirang-pirang padha irid-iridan marani panggonané nabi anyar mau, perlu arep weruh lan arep ngrungokaké.

Ujaré sawenèh: Wong iku nabi!" Ana kang sumambung: "Bokmenawa nabi Éliyah sing rawuh manèh!" Critané sing padha weruh, nabi mau pangagemané pasaja banget, kang kagawé mung wula unta, sarta ing lambungé apaningset walulang. Déné kang kadhahar mung walang lan madu alas. Piwulang sing digelaraké mung nuju marang patobat, wong-wong sing ngrungokaké pada diélingaké mungguh ing dosané, padha dipituturi supaya mratobat lan ninggal sakèhing panggawéné kang ala. Yèn wis padha mratobat, banjur dibaptis ana ing kali Yardèn. Kayadéné reregeding awaké katut ing ilining banyu, mengkono uga nyawané iya karesikan saka ing kanajisané. Baptis iku mau, kang katindakaké sarana diselulupaké ing banyu, tumrapé wong sing padha nggetuni dosané lan mratobat, minangka tanda cap yèn Gusti Allah wis kepareng ngapunten dosané. Kejaba iku sing katon murgan ana ing piwulangé nalika semono, yaiku: nabi mau tansah ngundhangaké pawarta bab rawuhé Sang Mesih, kang tumuli bakal manggihi umat kagungané.

Ana sawenèh kang kandha yèn nabi anyar putrané imam Zacharyah karo kang garwa Élisabèt, namané Yochanan. Lan marga saka enggoné tansah mbaptisi wong, namané katelah Yochanan Pambaptis.

Lelakon iku mau pancèn kalebu élok. Wis 400 taun lawasé ing tanah Israèl ora ana nabi. Dumadakan saiki ana utusané Pangéran, timbulé saka ing ara-ara samun. Mangka sing digelaraké iku prakara sing banget nengsemaké: "Sang Mesih tumuli rawuh!"

Wah, méndahana yèn kelakon temenan kaya sing diwulangaké iku! Jaman semono kena diarani jaman sing peteng kanggoné bangsa Israèl. Sasurudé raja Hérodhès Agung, kang gumanti madeg nata putrané kang asma Archelaus, nanging dilungsur saka ing kaprabon déning kaisar ing Rum. Nanging saiki, kaanané negara saya mundak kisruh. Tanah Yahudi saiki dierèhaké déning para bupati Rum, sing padha ora disenengi déning kawulané, kayata: Pontius Pilatus, salah sijining bupati sing banget digetingi bangsa Yahudi ... Wah, kapinujon ing mangsané temenan, saupama saiki Sang Mesih rawuh, banjur ngluwari bangsané. Wis mesthi bangsa Yahudi bakal gumrégah sabaya-pati ndhèrèkaké tindaké Sang Mesih nggempur mungsuhé. Yèn mengkono bangsa lan tanah Israèl bakal merdika manèh, kaya ing nalika jaman kuna .... Wah, méndahana yèn kelakon temenan!

Ing sawrataning tanah sabangsa kabèh padha geter lan ngeres, bareng ngrungu panguwuh-uwuhé Yochanan Pambaptis ana ing sapinggiré kali Yardèn, mengkéné: "Padha mratobata, marga kratoné swarga wus cedhak!"

Saka ing kéblat papat lakuné wong-wong ndlidir marani panggonané Yochanan: wong tani saka ing laladan Yudéa, para pangon saka ing imbangé kali Yardèn, lan para wong misaya iwak saka tanah Galiléa, juru mupu béya, prajurit, para Farisi lan para Saduki, wong cilik dalah para panggédhé ....

DELENGEN ta Yochanan Pambaptis kaé, kaé, ing sapinggiré kali! Delengen kaé, tingalé mancereng mirsani wong golongan, astané diacungaké kaya arep élik-élik, lan rungokna swarané, sora lan adreng pangungsedé: "Mratobata, tobata saka ing pialamu! .. Wadungé wus tumèmpèl ing poké wit, lan saben wit kang ora metokaké woh kang becik, iku kategor lan kacemplungaké ing geni!"

"ÈH TETESANING ULA BEDHUDHAK!"

"Mratobata? Selak mokal!" mengkono panyanané wong akèh." Apa aku padha tukang gawé piala? Samangsa Sang Mesih rawuh, Ratu kang wis diprasetyakaké, aku mesthi padha saguh nglawan bangsa Rum. Nanging apa gunané padha keduwung lan mratobat? .... Apa ta sebabé? .... Apa ta karepé?

Nanging ana uga wong kang padha nyandhak pangandikané nabi Yochanan. Sing padha ngerti, mung padha tumungkul awit saka rumangsaning atiné. Wong-wong mau padha ora sélak, yèn pancèn padha dosa lan yèn pancèn kerep gawé trenyuhing galihé Pangéran marga saka pialané. Osiking atiné mengkéné: "Saupama aku padha dadi wit-witan kang padha ora metokaké woh kang becik, wis mesthi aku padha ditegor lan kacemplungaké ing geni." Mulané banjur padha nyuwun priksa marang nabi Yochanan: "Kula sami kédah nglampahi punapa?"

Yochanan mirsani wong-wong mau, ana kang sugih, ana kang mlarat, kang andhap-asor lan kang ambek sumakéyan. Yochanan iya pirsa sapa-sapa ing antarané wong golongan iku sing angkara-murka, ora tau ngélingi sapadha-padhané.

Wong-wong mau padha didhawuhi mengkéné: "Sapa kang duwé kotang loro, mènèhana kang ora duwé, kang duwé pangan, iya kaya mengkono uga." .... Pangandika kang mengkono mau ngemu rasa mengkéné: "Padha tresnaa marang sapepadhanira, lan wong miskin iku padha pandumana saka kalubèrané barang darbèkmu."

ANA uga juru mupu béya sing padha sowan. Wong mau iya kalebu bangsa Yahudi, nanging padha ngawula marang bangsa Rum. Wong-wong mau padha nyaosaké dhuwit marang para kang nyekel pangawasa, sumurup tebasaning dhuwit pajeg, mulané wong-wong mau padha diwenangaké mupu béya utawa pajeg saka kawula tunggal bangsané dhéwé. Mangka adaté pajegé mau banjur diundhakaké tikel tekuk. Mulané para juru mupu béya mau digethingi lan dianggep asor budiné déning bangsané. Ujaré wong akèh: "Juru mupu béya iku ora béda karo maling lan budhaké bangsa Rum. Wis ora pantes yèn disebuta wong Israèl."

Éwadéné juru mupu béya mau iya padha sowan ing ngarsané Yochanan. Klawan isin lan wedi padha matur: "Guru, kula sami kedah nglampahi punapa?" Wangsulané Yochanan: "Aja padha mupu luwih saka kang kapancèkaké marang kowé." Yochanan wis pirsa, apa dosané wong-wong mau sing gedhe dhéwé.

Para prajurit iya ana kang padha matur pitakon: "Menggah kula, kula kedah sami nglampahi punapa?" Yochanan iya ora kekilapan mungguh ing kaanané para prajurit Rum mau, enggoné padha seneng nganiaya lan njarah rayah. Wong-wong mau padha didhawuhi mengkéné: "Aju ngrubedi utawa nggegiri wong, nrimaa ing blanjamu.

Tanpa wilangan cacahé sing padha sowan. Mangka wong-wong mau padha dipangandikani bab gedhéning dosané, lan kabèh padha didhawuhi: "Mratobata!"

Lan sapa sing keduwung lan nyumurupi déwé bab dosané, apadéné sumeja ngabekti lan tresna marang Allah, banjur padha dibaptisi déning Yochanan. Gusti Allah piyambak kang ngosikaké atiné wong-wong mau, temah nganti padha bisa mratobat. Pancèn gedhé sih kadarmané Allah marang wong dosa, sepira-piraa gedhéning dosané manusa, Gusti Allah isih kagungan pangapura.

NANGING——bareng sing padha sowan iku golongané para Farisi, yaiku wong-wong Yahudi sing awatak angkuh lan gumeridhung, sing tekané mrono mung kagawa saka enggoné kepéngin weruh nabi anyar, lan gémbolaning atiné saupama ditembungaké, ujaré mengkéné: "Aku iki rak isih padha tedhak-turuné Abraham, aku padha wong becik, lan nglakoni kabèh sing kasebut ing angger-anggeré Musa, ora ana sing keliwatan siji-sijia, malah sadhuwuré iku. Apa perluné aku padha dikon mratobat?" .... lan nalika ing kono iya katon ana golongané para Saduki, yaiku wong-wong sing wataké ora perdulèn, ketara saka ènceping lambéné, — ing kono Yochanan banjur muntab dukané, lan sereng pangandikané: "Èh tetesaning ula bedhudhak! .. Yochanan wis pirsa lamising kamursidané, gumendhunging atiné lan wataké sing ora perdulèn, mangka Yochanan iya pirsa, yèn iku mau mung dadi pangéwan-éwan ana ing ngarsané Gusti Allah.

JELJEL riyel wong kang padha sowan marang ing ngarsané Yochanan; ana sing padha bisik-bisik rerasanan, bokmenawa Yochanan iku Kristus, iya Sang Mesih Piyambak.

Nanging bareng Yochanan midhanget rerasanan mengkono mau, banjur wiwit manèh nggelaraké bab kawontenané Ratu kang bakal rawuh, pangandikané: "Ora, dudu aku kang kasebut Sang Kristus, nanging kang rawuhé anungka aku iku kuwasané ngungkuli aku, yaiku kang jumeneng Sang Mesih. Aku? .... bok nguculi jangeting trumpahé baé aku ora patut. Panjenengané iku Mahaluhur lan Mahasuci. Aku? .... tekaku mung nglantaraké pawarta mau marang kowé."

Sing akèh-akèh wong-wong mau wis padha ngerti, yèn wis dadi adat lan kalumrahan, samangsa ratu arep rawuh, mesthi ana cecala kang lumaku ndhisiki tindaké ratuné, perlu ngrata dalan kang bakal diambah. mbukak dalan nratas alas. utawa rawa-rawa, ngunggahi gunung utawa ngedhuni jurang lan ngliwati kali. Dalan sing ménggak-ménggok lan mendhak mendhukul kudu digawé lempeng lan rata .... Lah kaya mengkono iku perluné Yochanan rawuh, rawuhé luwih dhisik kadhawuhan nyawisaké dalan, dadi cecala, ndhisiki rawuhé Sang Mesih, mulané pangandikané Yochanan ngumandang seru: "Padha nyawisna margi ambah-ambahané Pangéran! Sang Prabu tumuli rawuh!" ....

Nanging mung sethithik sing ngerti, yèn enggone padha kudu mbagèkaké rawuhé Sang Prabu samangsa rawuh, iku kudu nganggo ati kang lembah lan andhap-asor, nelangsa lan mbangun-turut. Lan manèh rawuhé Sang Prabu ora bakal ngagem kaluhuran lan kamulyan, apadéné kratoné iku dudu kraton kadonyan.

"Padha mratobata, marga kratoné swarga wus cedhak!" kaya mengkono enggoné Yochanan saben-saben miwiti wulangané. Éman, ora akèh sing padha ngerti, yèn nabi anyar mau nggelaraké wulangan bab pangapuraning dosa lan bab katentremaning ati, kang bakal diparingaké déning Sang Mesih marang angger wong kang pracaya marang Panjenengané.

KACARITA, ing nalika Yochanan lagi memulang lan mbaptisi wong, ana Priya nyelaki Yochanan. Sajaké durung ana wong sing wanuh marang Priya mau, mulané iya ora ana sing nggatèkaké.

Nanging nalika Yochanan maspadakaké Priya mau, banget ngungun galihé, saya manèh bareng Priya mau nglairaké kersané supaya kabaptisa. Yochanan ora uwis-uwis enggoné ngungun, awit prakara mau dianggep nglengkara kelakoné. Yochanan ketara banget enggoné hurmat lan éring marang Priya mau; apa saiki Yochanan kelakon mbaptis Panjenengané kaya déné enggoné wis mbaptisi wong-wong liyané? Yochanan mopo ngleksanani pamundhuté Priya mau. Unjuké marang Priya mau: "Kawula ingkang perlu Tuwan baptis, mangka Tuwan teka murugi ing kawula?" Nanging Priya mau puguh, pamundhuté kudu dileksanani. Ing kono Yochanan tumuli sumarah.

Priya mau banjur diaturi medhak ing kali Yardèn, nganti kelakon slulup ing banyu .... Sawisé kabaptis, banjur mentas saka ing banyu. Nalika semono tumuli ana prakara sing banget ngéram-éramaké: swarga katon kabuka, sarta Rohé Allah tumedhak pindha manuk dara, nedhaki sarirané Sang Priya mau. Ing kono banjur ana swara saka ing swarga, iya pangandikané Allah piyambak: "Iku Putraningsun, kekasihingsun, kang sinelir ana ing ngarsaningsun."

Yochanan banget ing pangunguné, nanging atiné ngrasakaké kabungahan kang tanpa upama gedhéné. Saiki wis yakin yèn Priya iku mau Yésus, Putrané Allah, Sang Mesih, Ratu kang pinasți rawuh! Saiki wis rawuh, malah jumeneng ana ing kali Yardèn! Lèjeming polatané Yochanan nélakaké kabungahan kang saka ing swarga pinangkané. Nanging Gusti Yésus ora terus amor karo wong akèh ing kono, amarga durung tekan wanciné! Kaya déné rawuhé ing kono mau tanpa sabawa, mengkono uga enggoné késah iya tanpa sabawa.

Yochanan iya maspadakaké tindaké Gusti Yésus nganti ora kasatmripat, kaaling-alingan ing pepunthuk, ana ing pasamunan, panggonan kang sepi.

SAIKI wis kelakon Sang Mesih uga kabaptis, ora béda karo wong-wong liyané. Sajatiné iku prakara kang anèh! Apa ta sebabé? Panjenengané iku Putrané Allah, rak mesthi tanpa dosa! .... Yèn wong liyané mèmper baé mbutuhaké baptis, kanggo mratandhani enggoné wis kakumbah resik utawa kasucèkaké saka ing dosané. Bareng Panjenengané, Kang Maha Suci, rak mesthi suci ta?

Ewadéné Gusti Yésus ngersakaké kang mengkono mau. Ing samubarang prakara Panjenengané kersa ngasoraké sarira. Wong-wong enggoné padha sowan marang ngarsané Allah klawan isin lan wedi, perlu nyuwun sih palimirma, kaya patrapé durjana yèn sowan marang ngarsané ratuné nyuwun pangapura. Lah kaya mengkono uga Gusti Yésus iya ngersakaké disamèkaké karo pura durjana. Mulané dhawuhé marang Yochanan: "Wis ta nuruta!"

Rawuhé Putrané Allah marang jagad perlu ngrembat sakèhing dosa, lan sakèhing pialané manusa. Lan wekasané bakal séda sinalib, sinangsara lan kapidana ngèmperi durjana.

Saiki, sawisé lelakon iku mau, Panjenengané tindak murugi ing pasamunan. Ana ing panggonan sing sepi Panjenengané arep ndedonga, supaya bisa tetunggilan karo Sang Rama kang ana ing swarga.

Anadéné Yochanan ajeg enggoné tansah memulang lan mbaptisi. Atiné saiki kebak kabungahan, lan swarané saiki ngumandang luwih sora: "Padha mratobata, mratobata! Sang Mesih sanyata wis rawuh!"

ANA ing pasamunan sepi nyenyet, ora ana sabawaning janma manusa. Mung kadangkadhang ana kumliweré kéwan galak nasak pepèrèngé punthuk-punthuk golèk memangsan. Nanging Gusti Yésus ora kagungan was sumelang.

Panjenengané ana ing pasamunan mung piyambakan, tanpa rowang, nganti patang puluh dina patang puluh bengi. Lan salawasé iku ora dhahar apa-apa. Pancèn ing pasamunan ora ana sing kena didhahar!

Ana ing panggonan sing sepi nyenyet mau Panjenengané mung mbatek ing pandonga, nyawijèkaké panggalihé bisaa manunggil karo Sang Rama kang ana ing swarga.

Gusti Yésus uninga, yèn saiki wis tekan wanciné Panjenengané bakal miwiti gesang sing kebak karépotan lan kasusahan.

Nasarèt, désa sing didalemi wiwit timur nganti yuswa 30 taun, saiki wis ditilar. Ing sabanjuré Panjenengané mung tansah lelana njajah désa milang kori, nanging salawasé bakal ora kendhat ngalami panyawiyah lan pepoyok, apadéné pangala-ala. Lan wekasané bakal katempuh ing sangsara gedhé, panandhang lan sungkawa. Nanging galihé Gusti Yésus iku kebak katresnan marang para manusa lan marang Allah Sang Rama kang ana ing swarga. Panjenengané sagah ngrembat sakèhing paukuman kang beneré kudu katempuhaké marang para manusa. Kang mengkono iku wis miturut karsané Sang Rama. Senajan ora jamak aboté. Gusti Yésus sagah nyanggi bebahan sing kaparingaké déning Sang Rama.

SAIKI Gusti Yésus nglembara ana ing pasamunan, kang cinipta ing galih ora liya mung prakara-prakara kang suci. Nanging tindaké mau dikinthil lan didingkik sarta dientèni lénané .... déning Iblis.

Iblis wis ngerti sapa Yésus iku lan iya ngerti apa perluné rawuh ing jagad. Mulané Iblis geter atiné sarta banget pangigit-igité! Rawuhé Yésus iku kagungan sedya ngluwari manusa saka ing dosané lan ngasoraké Iblis, ratuning pepeteng. Iku kang njalari Iblis gethingé kepati-pati marang Yésus. Nanging Iblis iya duwé wedi marang Panjenengané. Iblis ora lali apa sing didhawuhaké déning Gusti Allah yèn ana kang bakal rawuh ing jagad kang bakal ngremuk endhasé si ula, yaiku Iblis.

Iblis dadiné ndingkik Gusti Yésus ana ing pasamunan, ngentèni lénané. Yèn Yésus léna, mesthi bilai, bebasané yatna yuwana, léna kena! Saiki sapa sing bakal unggul? Gusti Yésus apa Iblis?

Ing jaman purwa, nalika Adam lan Hawa isih padha manggèn klawan tentrem rahayu ana ing patamanan Pirdus, tanpa dosa lan tanpa rasa wedi, nalika semana Adam lan Hawa mau iya diindhik déning Iblis, nganggo rupa dadi ula, temah Adam lan Hawa kelakon dhumawah ing kacilakan, kang njalari kabungahané Iblis, awit bisa olèh kaunggulan.

Lan saiki ... ana manèh Manusa kang tanpa dosa lan tanpa wedi, nanging luwih teguh timbul katimbang Adam. Saiki Iblis iya arep ngempakaké sakèhing kajuligané nggegèndèng Panjenengané marang piala. Saiki sapa sing bakal unggul? Gusti Yésus apa Iblis?

Iblis ngetutaké Gusti Yésus, mung kari ngentèni saaté sing becik.

WIS olèh patang puluh dina lawasé enggoné Gusti Yésus ana ing pasamunan tanpa dhahar apa-apa, mulané sapundhaté mau wasanané kerapan. Nanging ana ing pasamunan kepriyé bisané olèh pangan? Lah iki wanciné sing dianti-anti déning Iblis. Ing kono Iblis banjur marek ing ngarsané Gusti Yésus sarta matur mindha-mindha mitra: "Menawi Sampéyan Putranipun Allah, suwawi séla punika Sampéyan dhawuhi dados roti."

Gusti Yésus banjur mirsani Iblis. Dhasar nyata, Panjenengané iku Putrané Allah, lan yèn pancèn wis dadi kersané, Panjenengané mesthi kuwasa nindakaké apa sing dadi aturé Iblis. Ing sakedhap nétra watu mau mesthi bakal malih dadi roti lan Panjenengané bisa dhahar. Nanging iku mau dudu kersané. Panjenengané ora kekilapan mungguh ing kadursilané Iblis. Menawa Gusti Yésus kelakon nyabdakaké watu malih dadi roti, ing kono Panjenengané ngagem panguwasané kang élok kagem ngladosi Diri pribadi. Lah sing kaya mengkono iku ora dadi kersané. Rawuhé ing jagad mligi mung arep mitulungi lan ngluwari manusa. Sarirané piyambak ora perlu digalih. Kang mengkono iku wis dadi kersané Sang Rama lan sing didhèrèk Gusti Yésus iku mung kersané Sang Rama ana ing saenggon-enggon lan ing samangsa-mangsa.

Roti? Roti pancèn iya perlu, nanging sing luwih déning, perlu yaiku: pambangunturut marang Gusti Allah.

Mulané Gusti Yésus ngandika marang Iblis: "Ana tulisan mengkéné: Uripé manusa iku ora mung srana roti baé, nanging srana samubarang sabdané Allah."

Gusti Yésus apal banget surasané Kitab Suci. Wangsulané Gusti Yésus mau sarana methik ayating Kitab. Iblis dadi ngerti yèn Gusti Yésus tansah ndhèrèk karsané Sang Rama, lan ora nuruti karepé Iblis. Iblis banjur ngglenes lunga, karo kedumelan: "Gagal!"

IBLIS enggoné mundur mung arep mapan, awit sedhéla manèh banjur marek mendhak-mendhak menyang ngarsané Gusti Yésus, lakuné andhap-asor kaya patrapé mitra becik nedya awèh pamrayoga. Gusti Yésus disambut menyang Yerusalèm, kajumenengaké ana ing dhuwur payoné padaleman suci, banjur munjuk mengkéné: "Menawi Sampéyan Putranipun Allah. suwawi Sampéyan anjlog dumugi ing ngandhap, awit wonten seratan mekaten: Pangéran bakal ndhawuhi para malaékaté, ing ngatasé Sira, sarta Sira bakal ditadahi ing tangané, supaya sikilira aja nganti kesandhung ing watu."

Unjuké Iblis mau pancèn kepara nyata. Saupama Gusti Yésus dhawah wis mesthi baé para malaékat sumadhiya nadhahi ana ing tangané, temah sampéyané ora nganti kesandhung ing watu. Lan wong-wong sing padha weruh Gusti Yésus anjlog saka ing dhuwur payon, ora babak ora busik, mesthi bakal padha éring marang Panjenengané. Nanging Gusti Yésus pirsa marang paékané Iblis. Gusti Allah ora marengaké manusa nemaha marang kacilakan, tanpa ana perluné. Kang mengkono iku kena diarani nyoba apa Gusti Allah kersa mitulungi.

Mulané sereng pangandikané Gusti Yésus marang Iblis: "Ana manèh tulisan mengkéné: Sira aja nyoba marang Pangéran Allahira." Dhawuh kang tansah dipundhi-pundhi déning Gusti Yésus iku ora ana sing ngluwihi dhawuh: nindakaké kersané Sang Rama lan manut miturut ing samubarang prakara, kaya patrapé bocah cilik, pasrah suméndhé kanthi kumandel.

Iblis dadiné nyingkir manèh kambi ngedumel: "Gagal manèh!"

IBLIS isih bali manèh marek ing ngarsané Gusti Yésus. Saiki Iblis nganggo gelar anyar. Gusti Yésus disambut manèh minggah ing gunung kang luwih banget dhuwuré, banjur diaturi ningali sakèhé kraton ing sajagad lan sakamulyané kabèh.

Pasang gelaré Iblis saiki nélakaké kajuligané. Pancèn Iblis iku kuwasa, nguwasani sakèhé manusa, nanging mung Manusa siji iki sing ora tundhuk marang panguwasané. Yèn Manusa siji iki bisa kelakon sujud jèngkèng ana ing ngarepé, Iblis mesthi tetep dadi ratu lan gusti. Nanging Siji iki semuné mbandakalani, Iblis wis ngrasa kuwatir .... Nanging pasang gelaré saiki mesthi bisa ngentasi gawé.

Gusti Yésus ditedahi sakèhing kamulyan lan kaéndahaning jagad, ing kono unjuké Iblis klawan tetembungan manohara lan anorraga: "Punika sedaya badhé kula sukakaken dhateng Sampéyan, anggeripun Sampéyan sumungkem sujud dhateng kula."

Wah, begja kemayangan, ngantuk nemu kethuk! Rak aluwung nampani kamulyan lan kasugihan iki katimbang karo nandang sangsara sing dadi gegadhangané!

Éwadéné — Gusti Yésus ngandika klawan duka: "Wis lungaa Sétan! Sebab ana tulisan mengkéné: Pangéran Allahira sira sembaha lan aja ngabekti marang liyané."

Kaya kataman ing sembur déning dhawuh pangandikané Gusti Yésus, Iblis banjur mak slingker sumingkir ngadoh ....

Ora kendhat-kendhat enggoné kedumelan klawan ngigit-igit: "Gagal! Nganti ping telu, meksa gagal! Aku asor, nanging Panjenengané unggul!"

GUSTI Yésus kari anggana. Lah ing kono banjur ana malaékat padha marek sarta ngladosi Panjenengané.

Temen-temen Sang Pamarta nindakaké apa kang dadi kersané Sang Rama, temah Panjenengané bisa unggul ing jurit!

SAIKU wis tumeka wayahé Gusti Yésus ngembuli wong golongan, marga kadereng déning gedhéning sihé lan kabereg déning Roh Suci.

Sawisé nyepi ana ing pasamunan patang puluh dina lawasé, Gusti Yésus banjur lelédhang ana ing tengahing jagad karaméan.

Kepriyé lekasé Gusti Yésus sing wiwitan?

Apa Gusti banjur wiwit sowan menyang ing dalemé Imam agung sarta manggihi para imam lan ahli kitab apadéné para panggedhé ing Yerusalèm, perlu arep nepangaké yèn Panjenengané jumeneng Sang Mesih kang dadi panganti-antiné sabangsa kabèh? ....

Ora!

Apa Gusti miwiti nindakaké kaélokan murih kaweruhana ing wong akèh utawa ngébaraké kasektèn lan kaluwihan nganti wong akèh padha cingak kambi ngucap: Lah iku Sang Mesih kang pinasthi rawuh? .... Ora!

Iku mau kabèh ora ditindakaké déning Gusti Yésus!

Purugé Gusti Yésus menyang ing laladané kali Yardèn, menyang panggonané Yochanan Pambaptis, nggelaraké piwulangé. Ana ing kono, saka ing antarané wong golongan, Gusti Yésus wiwit angsal sekabat.

Kang padha dadi sekabaté iku dudu wong panunggalané para ulama, utawa para panguwasa utawa para luhur. Sing dipilih jebul mung panunggalané wong amèk iwak, sing pinangkané saka Galiléa medhun menyang ing kali Yardèn perlu arep ngrungokaké piwulangé Yochanan Pambaptis, supaya padha olèha wejangan murih karahayoning uripé.

"RABBI, PAKÈNDELAN TUWAN WONTEN ING PUNDI?"

Nalika semono Yochanan iya weruh Gusti Yésus tindak ana ing antarané wong akèh, iku ndadèkaké bungahing atine. Yochanan banjur nyawang wong-wong sing padha ngadeg ing sakiwa-tengené, wong-wong burus ing ati, setya-tuhu, sing tansah ngetutaké Yochanan lan sing wis padha ngakoni dosané sarta kabaptis, sing wis padha manjing dadi muridé utawa dadi sekabaté. Bareng weruh Gusti Yésus, Yochanan babar pisan ora duwé gagasan: "Supaya aku tetep dadi guruné, aku kudu luwih prayitna, murid-muridku aja nganti padha ninggal aku lan ngetut-buri Yésus!" Ora, — malah Yochanan banjur nudingi Gusti Yésus sarta klawan bungah ngandikani murid-muridé: "Lah iku Cempéné Allah kang ngrembat nglungakaké dosané jagad!"

Pancèn kaya mengkono iku nyatané. Dudu Yochanan Pambaptis kang bisa ngapura dosa; Yochanan mung bisa ngrungokaké yèn wong-wong padha ngakoni dosané, sawisé iku banjur mbaptisi wong-wong mau, — nanging Gusti Yésus, sing lagi mentas rawuh iku, yaiku kang jumeneng Panebus. Panjenengané iku kang jumeneng Putrané Allah, rawuhé ing jagad perlu arep ngrembat dosané manusa kabèh. Kaya patrapé cempé enggoné kasembelèh, banjur kagawé kurban ana ing mesbèh ing padaleman suci, temah nyangga sakèhing paukuman kang beneré kudu kaetrapaké marang manusa kang padha nandhang dosa, iya kaya mengkono rawuhé Gusti Yésus menyang jagad perlu ngrembat dosaning jagad.

Pangangen-angené Yochanan ora liya mung mengkéné: "Dudu aku kang bisa mitulungi kowé, nanging Panjenengané! Aku padha kolalèkna, banjur ndhèrèka Panjenengané, padha ngrungokna pangandikané lan nyaosna katresnan marang Panjenengané, Panjenengané iku pinasthi saya mindhak, aku iki saya suda."

LAH iku Cempéné Allah!"

Ana muridé Yochanan loro, bareng ngrungu guruné ngandika mengkono iku, banjur ndhèrèkaké tindaké Gusti Yésus. Murid kang siji jenengé iya Yochanan, lan sijiné Andréas. Wong loro mau panggaweané amèk iwak lan asalé saka ing laladané segara Galiléa. Bareng Gusti Yésus pirsa yèn tindaké ana sing ndhèrèkaké, tumuli minger ningali wong loro mau, sarta ngandika: "Kowé padha golèk apa?" Unjuké: "Rabbi — tegesé: Guru —, pakèndelan Tuwan wonten ing pundi?" Unjuké sing kelair sajaké mung prakara sepélé, nanging sejatiné isih luwih akèh lan wigati sing arep disuwunaké priksa, saupama kelaira arep munjuk mengkéné: "Rabbi, kula mugi sami Tuwan wulang, inggih mugi Tuwan pangandikani bab kekeran warni-warni ingkang kula boten sami mangertos kateranganipun. Manah kula sami ketir-ketir lan was sumelang déning agenging dosa kula. Dhuh, Rabbi, mugi kula sami Tuwan paringi manah ayem lan tentrem!" Dhawuh wangsulané Gusti: Yésus: "Mara ndelenga!" Murid loro mau banjur padha ndhèrèk tindaké Gusti Yésus lan sabacuté tetep ana ing ngarsané, sarta ndhèrèk Gusti ing saparan-paran. Saiki Gusti jumeneng Guruné lan wong loro mau dadi sekabaté. Suwé-suwé para sekabat mau padha ngerti marang werdiné pirang-pirang prakara kang mauné dianggep kekeran lan padha sumuyud sarta tresna marang Guruné klawan gumolonging atiné.

ANADÉNÉ Andréas duwé sedulur, jenengé Simon, juru amèk iwak. Ujaré marang Simon: "Aku wis padha ketemu Sang Mesih, yaiku Sang Kristus!" Simon tumuli diirid menyang ngarsané Gusti Yésus.

Kabungahan sing semono gedhéné tumrap Andréas ora pisan-pisan arep dikakahi dhéwé, nanging seduluré iya dikandhani supaya mèlu ngrasakaké kabungahan.

Gusti Yésus tumuli mandeng marang Simon, Gusti mirsa samubarang, mulané iya mirsa nganti tekan telenging atiné wong. Pangandikané marang juru amèk iwak mau: "Kowé iku Simon, anaké Yunus; kowé bakal dijenengaké Pétrus." Anèh banget patrapé Gusti Yésus enggoné mbagèkaké calon muridé. Nanging Gusti Yésus pancèn wis pirsa marang Simon, yaiku wong sing atiné kebak katresnan, pețel ing gawé, malah ing tembé sawisé marambah-rambah ngalami kalemesan, bakal dadi sekabaté Gusti kang monjo ing kakuwatan lan kataberèn enggoné nindakaké ayahané lumados marang Gusti, lan wekasané bakal dadi abdining Pangéran sing kukuh bakuh apindha gunung karang, ngetrepi unining jenengé Pétrus, tegesé gunung karang.

NALIKA Gusti Yésus nglajengaké tindak mengalor menyang ing laladan Galiléa, sing padha ndèrèkaké tindaké wong telu, yaiku: Yochanan lan Andréas karo seduluré: Simon Pétrus.

Ora antara suwé Gusti Yésus kepețuk wong saka ing Bètsaidah, negarané Andréas lan Pétrus, ing pinggiré segara Galiléa. Dhawuhé marang wong mau cekak aos: "Mèlua aku!"

Wong mau — jenengé Filippus — ora suwala, ora gojag-gajeg lan ora nyuwun priksa: "Wonten punapa?", nanging banjur ndhèrèkaké Gusti Yésus klawan seneng lan mantep. Filippus tetep dadi sekabaté Gusti. Saking, gedhéning kabungahané marga wis bisa wanuh karo Sang Mesih, Filippus banjur énggal-énggal marani mitrané sing aran Natanaèl, perlu arep nyritakaké kabungahaning atiné, tembungé: "Aku wis padha ketemu kang kasebutaké déning Musa sajroning Torèt sarta déning para Nabi, iya iku Yésus putrané Yusup, saka ing Nasarèt."

Wis mesți baé Natanaèl iya ngerti kayadéné Filippus, yèn Sang Mesih bakal rawuh, malah atiné tansah kebak pangarep-arep muga-muga énggala kelakon, nanging bareng ngrungu: "Putrané Yusup, saka ing Nasarèt!", atiné mlenggong. Ah mokal, kepriyé bisané mengkono? Mèh ora ketemu ing nalar yèn Sang Mesih iku pinangkané saka ing Nasarèt, désa cilik. Mulané pangucapé Natanaèl klawan gela lan mangu-mangu: "Ing Nasarèt apa metu kang becik?" Nanging Filippus sing atiné mbludag kabungahan lan wis yakin temenan yèn sing dikandhakaké iku mau nyata, wangsulané mung cekak: "Mara ndelenga!" Natanaèl mau banjur ngetutaké mitrané, nanging atiné mung tansah melang-melang lan maido.

Gusti Yésus bareng mirsa Natanaèl marek ing ngarsané, banjur ngandika mengkéné: "Lah iku wong Israèl saluguné kang ora kadunungan linyok!" Dadiné Gusti Yésus iya wis mirsa mungguh batiné Natanaèl, kayadéné iya mirsa batiné angger wong. Panjenengané mirsa yèn Natanaèl iku wong burus, ora tau lelamisan, blaka-suta lan jujur. Nanging Natanaèl anané mung sumlengeren, jalaran wong sing dicritakaké Filippus marang dhéwèké iku mau rak durung tau srawungan, kepriyé bisané ngandikakaké yèn "ora kadunungen linyok utawa goroh"? Mulané Natanaèl banjur munjuk: "Tuwan wanuh dhateng kawula saking pundi?" Enggoné munjuk mengkono mau klawan gumun, nanging saya mundhak gumuné, bareng dipangandikani: "Sadurungé kowé diajak déning Filippus, Aku weruh kowé ana ing sangisoré wit anjir." Pangandika sing nggumunaké mau njalari Natanaèl mung tansah nyawang marang Sang Pamarta klawan pakéring, awit pancèn kepara nyata, Natanaèl nalika diparani mitrané lagi linggih ana ing sangisoré wit anjir kambi ndedonga. Nanging panggonané mau adoh saka ing kono. Éwadéné Gusti Yésus bisa mirsa lan ènget marang dhéwèké.

Ing sanalika sirna sakèhing was sumelang, lan sakèhing pamaido larud saka ing atiné. Gusti Yésus sanyata dudu manusa lumrah kaya manusa liya-liyané. Panjenengané ngungkuli, ngonjoni .... Klawan bungah Natanaèl banjur munjuk, aturé: "Dhuh Rabbi, Tuwan punika Putranipun Allah, Tuwan punika Ratunipun Israèl."

Tekané Natanaèl ing mauné nggawa gagasan arep ketemu karo putrané Yusup kaya sing dikandakaké Filippus, nanging saiki jebul malah ketemu karo Putrané Allah.

Gusti Yésus banjur mangsuli, pangandikané: "Sarèhné aku tutur ing kowé: Aku weruh ing kowé ana sangisoring wit anjir, mulané kowé pracaya, nanging kowé, bakal weruh lelakon kang luwih élok katimbang karo iku." Gusti Yésus banjur nglajengaké tindaké, kadhèrèkaké sekabaté kang wititan. Mengkono uga Natanaèl iya ora kari.

Wong-wong sing padha kepranggul karo wong nenem sing padha lumaku bebarengan mau, mesthi ora ana sing duwé panyana, yèn iku Sang Mesih kadhèrèkaké sekabaté wong lima.

KACARITA ing désa Kanah, ora adoh saka Nasarèt, ana bawahan memanton. Akèh wong désa kanan kéring padha jagong ing kono, mengkono uga Maryam, apadéné kang putra Yésus.

Nalika semono Gusti Yésus dalah sekabaté wong lima kebener ana ing tanah Galiléa, Gusti Yésus karo sekabaté padha diaturi pinarak njenengi bawahan mau.

Natanaèl wis tepung karo sing duwé gawé, jalaran asalé pancèn saka ing désa Kanah.

Gusti Yésus dhangan rawuh ana ing papaning karaméan, ngguyubi kabungahané wong-wong sing lagi padha mangun, suka-pari-suka.

Wong sing duwé gawé ora kalebu golongané wong sugih, mulané pasugatan sing diwetokaké ora nganti mubra-mubru. Enggoné duwé gawé mung ngarah saperluné baé, malah kena diarani climèn. Senajan mengkono, kagawa saka enggoné arep nututi adat kalumrahan, bawahan mau enggeng-enggengan nganti pitung dina lawasé. Kocapa bareng nyandhak pitung dinané, anggur sedhiyan nyugata tamu entèk babar pisan. Mangka wis akèh dhayoh sing teka. Gèk kepriyé polahé sing duwé gawé, saupama dhayohé nganti ora disuguhi anggur? Mesthiné wong-wong mau ora ana sing gelem nyruwé, nanging mung mbatin: Wah, mesakaké temen! ....

Nanging sing jan memelas iku pangantèné! Iba cuwa lan wirangé, déné ora bisa nyugata tamuné! Nanging kepriyé manèh, angguré wis entèk!

Maryam iya ngerti yèn wong sing duwé gawé kecipuhan banget. Marga saka kamiwelasen, Maryam banjur nyedhaki Gusti Yésus karo mbisiki: "Padha ora duwé anggur!"

Généya kok Maryam ngucap mengkono? Apa karepe? ....

Maryam wis ngerti, yèn Gusti Yésus kersa mitulungi, sedhela baé karépotané wong-wong mau sirna. Wah saiba senengé, yèn Gusti Yésus saiki uga kersa nedahaké kaluwihané sing tanpa tandhing, lan yèn Panjenengané iku satemené kang jumeneng Nabi kang pinasthi rawuh. Généya ta kok isih diendhé-endhé enggoné arep ngébaraké kamulyané? Maryam, kang ibu, rak ya wenang ta ngajap-ajap sing mengkono iku?

"Padha ora duwé anggur!"

Nanging Gusti Yésus mangsuli: "Ibu, sampéyan tumut-tumut punapa dhateng kula? Dèrèng dumugi waktu kula."

Pancèn nyata, Maryam ora ngerti apa-apa sing gegayutan karo prakara kaswargan. Mung Gusti Allah piyambak kang pirsa, kapan waktuné Gusti Yésus miwiti nedahaké kamulyané marang jagad. Lah Maryam, bawané wong wadon sing mung abadan wadhag, mesți ora bisa nggayuh kekeran mau.

Éwasemono Maryam banjur metu klawan lega atiné, lakuné terus menyang panggonané para sinoman.

Gusti Yésus mau ngandika; "Dèrèng dumugi waktu kula." .... Pancèn durung. Nanging sawayah-wayah rak bisa kelakon tekan waktuné. Mangka Maryam yakin, saupama Gusti Yésus kepareng mitulungi, mesți Panjenengané kuwasa.

Maryam banjur préntah marang para sinoman, kambi nudingi Gusti Yésus saka kadohan: "Apa sadhawuhé marang kowé, iku padha lakonana."

Sawisé iku Maryam banjur ngentèni, kaya wong sing yakin, yèn kamulyané kang putra sedéla manèh bakal kebabar.

ING sacedhaké pendapa ana genthong watu wadhah banyu nem iji gedhé-gedhé, sedhiyan kanggo sesuci sadurung lan sawisé mangan, utawa kanggo asah-asah grabah lan bala pecah liyané.

Ora antara suwé saka prentahé Maryam, Gusti Yésus banjur murugi sinoman sing duwé bubuhan ngisèni genthong sarta dhawuhé: "Genthongé padha isènana banyu."

Dhawuh mau tumuli diéstokaké, awit wis dipréntah Maryam mengkono, senajan padha ora ngerti apa karepé préntah mau. Gențong nem iji mau diisèni nganti kebak mencep-mencep.

Ing kono Gusti Yésus banjur ngandika manèh: "Saiki cidhuken, gawanen katur marang pitayaning gawé."

Bareng ngrungu dhawuh mengkono iku, para sinoman mung ndomblong baé. Didhawuhi kepriyé? Nyidhuk banyu, banjur diaturaké marang, pramugarining bawahan? Kanggo apa? ....

Nanging para sinoman mau anané mung manut.

Nalika semono Gusti Yésus wis awor lenggah manèh karo para tamu.

Pramugari mau bareng ngicipi banyu, sing digawa sinoman, banjur alok; "Lah généya iki isih ana anggur: Malah anggur énak, luwih becik katimbang anggur sing wis diladèkaké dhèk wingi-wingi!" Pangantèné lanang tumuli diaturi lan rada dipaido: "Dados sampéyan taksih gadhah andhungan anggur. Kula kinten, angguripun sampun telas sedaya. Cobi sampéyan icipi, rak punika anggur nomer setunggal! Kénging punapa boten sampéyan segahaken rumiyin? Limrahipun tiyang nyegahaken anggur ingkang saé rumiyin. Déné menawi para tamu anggènipun ngunjuk sampun kațah, lajeng nyegahaken ingkang kirang saénipun. Mangka sampéyan kok ngandhungaken ingkang saé ngantos samangké!

Pangantèn lanang mung nyawang pramugari mau, awit ora ngerti apa-apa. Nanging para sinoman banjur mara lan ngandharaké apa sing mentas kelakon, karo nudingi Gusti Yésus: "Punika tiyangipun ingkang ndhawuhi kula!" .... Sabanjuré.... lelakon kang banget ngéram-éramaké mau sedhéla baé wis sumebar ing antarané para tamu, pawarta mau tular-tumular saka wong siji menyang sijiné, lan angger wong sing ngrungu pawarta mau, banjur kepéngin mèlu ngrasakaké anggur sing kedadéyané saka banyu tawa, mangka rasané ora kalah karo anggur pethingan.

Saiki wong-wong sing ana ing pajagongan mau enggoné nyawang Gusti Yésus kanthi pakéring lan wedi, jalaran durung padha ngerti, sapa sajatiné Gusti Yésus iku. Ana sawenèh sing bisik-bisik: "Iku anaké Maryam. Meneng-meneng bisa nyulap banyu dadi anggur. Gèk kepriyé bisané? .... Mesthiné bakal dadi nabi gedhé!"

Nalika iku sing gedhé banget panuwuné marang Gusti Yésus iku pangantèné lanang, awit wis olèh pitulungan; déné sing bungah lan lega atiné iku Maryam, lan sing mundhak mantep pangandelé iku sekabat wong lima. "Sanyata Panjenengané iku Sang Mesih, Putrané Allah. Wiwitan mula aku wis padha ngandel, nanging saiki aku wis padha yakin temenan," kaya mengkono pangunandikane sekabat wong lima mau klawan kabungahan.

IKU mau pratandha kang kawitan kang mbabaraké mahakuwasané Gusti Yésus ana ing ngarepé wong akèh. Lan ora mung sepisan ji iku baé enggoné wong-wong bakal nyawang marang kebabaring kamulyané Gusti Yésus, malah nganti ora kena diwilang cacahé kaélokan sing diparingaké marang jagad. Nanging selawasé ora tau Gusti Yésus ngagem mahakuwasané kang makolèhi Dhiri-pribadi, senajana Gusti lagi nandhang kemlaratan lan karépotan pisan. Gusti Yésus tansah ngagem kaélokan mau samangsa perlu nylametaké manusa, lan samangsa arep ngluhuraké Sang Rama kang ana ing swarga.

Ana ing bawahan memanton ing Kanah Gusti Yésus malihaké banyu dadi anggur, nanging enggoné nindakaké mau klawan sidheman, ora ndadak nglumpukakè wong akèh utawa ora ndadak nyebar wara-wara luwih dhisik .... Pakaryané Allah kang sarwa élok lan ngéram-éramaké iku kelakoné tansah tanpa sabawa, kayadéné mingseré lintang-lintang ing langit wayah bengi, pindha mekaring kembang-kembang sing ketaman soroting srengéngé ing wayah awan.

KACARITA, nalika ngarepaké riyaya Paskah, Gusti Yésus lan para sekabaté banjur tindak menyang ing Yerusalèm, perluné padha arep ngéling-éling riyaya Paskah kang kawitan dhèk jaman kuna lan ngéling-éling bab gedhéning sihé Gusti Allah marang umat kagungané. Pangéling-éling mau ditindakaké ana ing padaleman suci ing Yerusalèm.

Kuța Yerusalèm wiwit mundhak ramé. Umyung swarané wong golongan sing padha teka saka désa ngadésa. Déné sing raméné padha karo pasar sing lagi tumawon iku ing sakiwa tengené padaleman suci, malah ing jero palatarané, sangarepé padaleman suci.

Ing kono panggonané para imam nyaosaké kurban lan panggonané wong-wong sing padha nggawa kurban; ing kono iya papané wong padha sembahyang, béda-béda patrapé, ana sing tanpa swara, sembahyangé mung dibatin baé, ana sing nyuwara seru supaya kaweruhana ing wong akèh; nanging—ana ing palataran kono uga, ing ngiringan, akèh wong sing padha adol sapi lan wedhus, apadéné manuk dara, nyedhiyani kabutuhané wong sing padha arep saos kurban. Blantik-blantik mau enggoné nyuwara nawakaké dagangané wis tanpa ngèngèh-ngèngèh, binarung swara pambengahé sapi lan pangembèké wedhus, wis ora ngélingi wong-wong sing lagi padha sembahyang, aja manèh ngélingana gedhéning sihé Allah marang umat kagungané, jalaran sing padha diudi lan dipikir mung dhuwit, saya akèh, saya becik.

Ing kana kéné ana méja èndhèk, méjané wong paréyalan, dhuwité pecah wis ditaning-taning ing ngarepé, nyedhiyani wong-wong saka manca praja sing padha arep ngijolaké dhuwité, wis mesthi baé sing diudi wong-wong paréyalan mau ora liya iya mung undhaking dhuwité dhéwé.

Saben wong arep mlebu ing padaleman suci, kudu asok pisungsung satengah sèkel; iku wis dadi pisungsung ajegan. Lan sing ora duwé dhuwit tengahan sèkel, ora perlu kuwatir, awit wong paréyalan wis nyedhiyani kabutuhané, waton kurup karo kangèlané, Mulané wong-wong paréyalan mau mèlu bengak-bengok nawakaké dhuwité.

"PADALEMANÉ RAMAKKU AJA KOGAWÉ OMAH PADAGANGAN!"

Dhuwit liru dhuwit. Wong-wong sing mata dhuwiten mau sing dioyak mung dhuwit, lan bebathèn utawa kasugihan.

Kasucèning padaleman suci, utawa pakéring marang Allah wis ora katon babar pisan ... prasasat wis kesasaban ing dhuwit!

Kaya mengkono iku kaanané padaleman suci nalika semono yèn pinuju riyaya. Para imam lan wong-wong sing padha saos ing padhaleman suci ora ngrèwès babar pisan; saking kulinané malah wis ora ngrungu swara gumeder lan bengak-bengoké wong dol-tinuku. Wong-wong mau sajatiné iya ngrasa yèn patrap mengkono mau murang tata lan nyulayani wingité padhaleman suci, nanging kepriyé manèh, kaanan mau wis ora kena diowahi utawa wis dianggep lumrah lan ora ngrusuhi pagawéané para imam.

KOCAPA, nalika semono Gusti Yésus rawuh. Apa kaya mengkono iku wujudé padhaleman suci kagungané Allah? Apa iku dalemé Sang Rama? .... Bareng mirsa kaanan mengkono mau Gusti banjur banget rengu galihé. Wis wiwit biyèn mula, yèn rawuh pinuju riyaya, iya ora dhangan lan rena ing panggalih mirsani wong-wong sing padha ora duwé éring babar pisan marang padhaleman suci, malah dipadhakaké karo pasar, nanging Gusti mung kèndel baé, awit tumrapé wong akèh Panjenengané isih dadi tukang kayu saka Nasarèt.

Nanging saiki? .... Saiki wis tumeka wayahé Panjenengané ngatingalaké kalenggahané enggoné jumeneng Sang Mesih, Putrane Allah.

Panjenengané banjur mundhut tampar-tampar kadamel pecut. Wong-wong mau dalah rajakayané padha ditundhungi metu saka ing papan kono; dhuwité wong-paréyalan disuntak lan méjané digulingaké. Wong-wong sing mauné bengak-bengok ngumbar swarané, saiki cep klakep kaya orong-orong dipidak, siji baé ora ana sing mangga pulih ana ing ngarsané Gusti, jalaran wong-wong mau padha ngrasa yèn ana daya prabawa lan kasektèn metu saka ing sarirané Priya sing lagi anyar katon mau. Kabèh padha sumingkir ndeleng pancerenging tingalé. Pangandikané marang wong-wong mau klawan sereng; "Barang-barang iki singkirna saka ing kéné. Padalemané Ramakku aja kogawé omah padagangan!"

Wong-wong mau kabèh, dalah para imam lan kang padha saos ing padaleman suci, kagèt lan cingak nyawang tandang tanduké Gusti Yésus.

Sapa ta wong iku? Apa ta karepé? Kepriyé bisané wani lan kuwasa tumindak mengkono iku?

Nanging ora antara suwé para imam padha pating kedumel nélakaké ora trima. Jalaran para imam maupun padha rumangsa dicahak wewenangé ana ing padaleman suci. Généya wong anyar iku arep kumawasa tumindak ing sakarep-karep tanpa njaluk idiné para imam? Satemené para imam mau iya wis ngrumangsani ing sajeroning ati, yèn wong anyar mau ora luput, malah tindaké mau kena diarani panggawé becik, sing beneré dadi bubuhané para imam, nanging sing padha dilirwakaké. Mulané para imam mau satemené bakal kawirangan, awit kewelèh enggoné padha tlédor. Dadiné para imam padha nesu lan ora rena babar pisan ndeleng tandangé wong anyar mau. Sapa ta wong iku?

Gusti Yésus banjur dicedhaki, dirubung kambi disawang, ana sing satengah wedi, ana sing satengah nesu lan wekasan padha nyelani unjuk, mengkéné: "Kadospundi déné Panjenengan saged nindakaken pandamel kados mekaten punika? Punapa sebabipun déné tiyang-tiyang punika sami keplajeng namung déning Panjenengan tiyang setunggal? Sinten ta Panjenengan punika? .... Sumangga Panjenengan ngatingalaken pratanda, supados kula sami mangertos, bilih Panjenengan punika saèstu jumeneng nabi ageng."

Nanging satemené Gusti Yésus ora tau ngagem pratandha kaélokan kanggé ngébaraké pangwasané, mulané dhawuh wangsulané: "Kowé padha mbubraha padaleman iki, sajroning telung dina bakal dakadegaké manèh."

Wangsulan kang anèh. Wong Yahudi mung padha mèncep. Mangsa, padaleman suci kang nganti patang puluh nem taun lawasé enggoné kabangun, kok mung arep diadegaké sajeroning telung dina.... Mokal!

Wong-wong iku babar pisan ora duwé éring marang wong anyar mau. Kagawa saka jubriyaning atiné wong-wong mau padha suthik ngrungokaké marang Panjenengané kayadéné marang nabi.

Mangka satemené wong-wong ora bisa ngerti apa tegesé wangsulan kang anèh mau. Ngadegaké padaleman suci ing sajeroning telung dina? .... Mokal! Nanging Gusti Yésus enggoné ngandika mengkono mau, ana prakara liya kang dikersakaké. Sing arep diadegaké mau dudu padaleman suci yasané para leluhur dèk jaman biyèn, nanging Gusti Yésus mangandikakaké bab sarirané piyambak. Mengkono uga para sekabat iya padha durung nyandhak pangandikané Guruné, nanging ing tembé, sawisé Gusti Yésus séda lan ing telung dinané wungu manèh saka ing pasaréané, ing nalika semono para sekabat lagi baé ngerti tegesé wangsulané Gusti Yésus kang anèh mau.

Nanging tangkepé wong-wong Yahudi marang Gusti Yésus mejanani banget. SASUWÉNÉ riyaya Paskah Gusti Yésus bola-bali rawuh ana ing palataran padaleman suci. Ing kono Panjenengané wiwit medhar sabda lan memulang wong golongan; ana ing kono Panjenengané iya ngatingalaké pratandha kaélokan warna-warna; paring pitulungan marang kang padha kesrakat, wong lara padha diwarasaké lan kang nandhang sedih padha diparingi panglipur.

Akèh banget cacahé wong kang padha pracaya lan tresna marang Panjenengané, kayadéné Yochanan lan Pétrus sarta Andréas lan liya-liyané enggoné kasok katresnané marang Gusti Yésus. Saben dina wong-wong mau padha sowan ana ing ngarsané perlu ngrungokaké wedharing pangandikané Gusti, apadéné padha ora bosen-bosen nyebar warta marang angger wong sing gelem ngrungu: "Sanyata Sang Mesih wis rawuh, lan aku wis padha ndeleng kamulyané!"

Nanging para pangarepé bangsa Yahudi, para Farisi lan ahli kitab, padha ora pracaya. Pancèn nggumunaké banget prakara-prakara kang mentas padha dirungu lan dideleng, nanging kepriyé bisané ketemu ing nalar yèn Sang Mesih iku pinangkané saka ing désa Nasarèt? Semuné wong anyar mau mèmper wong culika. Saka panyanané kang diarani Sang Mesih iku mesti séjé banget kaanané.

EWADÉNÉ ....

Ing wayah bengi ngarepaké wayah sirep wong, ing kutha Yerusalèm sing wis sepi ana wong lanang mlaku ijèn; wong mau panunggalané para Farisi lan ahli kitab, kalebu pangarepé wong Yahudi, wong kajèn kéringan ana ing Yerusalèm; namané Nikodémus.

Enggoné mlaku mlipir-mlipir milih panggonan kang rada lindhuk, pamurihé supaya aja nganti kaweruhan ing wong.

Bareng tekan ing ngarep omah pamondhokané Gusti Yésus nalika semono, Nikodémus banjur thothok-thothok lawang, lan mrasajakaké karepé enggoné kepéngin ketemu karo Gusti Yésus.

Gusti Yésus ora nampik pisowané Nikodémus. Panjenengané iya pirsa, yèn Nikodémus mesthine pakéwuh banget ingatasé para pangerepé wong Yahudi, mulané enggoné sowan milih wayah bengi, éwadéné Gusti Yésus midhangetaké kabèh aturé Nikodémus klawan rena ing galih.

Mungguh Nikodémus dhéwé sejatiné durung bisa olèh wawasan kang gumathok ingatasé nabi anyar sing pinangkané saka Nasarèt iku. Pawong mitrané, yaiku para Farisi lan ahli kitab, padha ngarani, yèn wong iku tukang ngapusi, nanging osiking atiné Nikodémus ora bisa mbeneraké panemu mengkono iku. Batiné mengkéné: "Ora mokal yèn iku sanyata kang jumeneng Sang Mesih. Mulané coba sowana, nyuwuna pirsa dhéwé, lan tilingna kang dadi pangandikané ...."

Klawan andhap-asor Nikodémus munjuk ana ingarsané Gusti Yésus: "Rabbi kawula sami sumerep, bilih rawuh Tuwan dados guru punika saking karsanipun Allah, ujer boten wonten tiyang ingkang saged nindakaken pratandha kados ingkang Tuwan tindakaken punika, menawi boten tinunggil déning Allah"

Ing nalika iku Gusti Yésus banjur ngandikakaké prakara warna-warna. Gusti Yésus mratélakalé klawan ceta, yèn manusa ora bisa olèh karahayon lan ora bisa olèh kaswargan, samangsa ngemungaké netepi lan nglakoni sakèhing angger-angger sing wis diparingaké déning Musa lan angger-angger tambahan gawéané para Farisi. Patrap mengkono iku ora bisa makolèhi tumrapé manusa. Jalaran sing kudu diowahi iku atiné, atiné manusa kudu kebak katresnan marang Allah, lan sabarang gawé kang ditindakaké déning manusa, iku tumindaké mung karana saka katresnané marang Allah, minangka cihnaning atur panuwuné.

Manusa iku satemené kudu dadi manusa anyar, dadi kudu dilairaké kaping pindho.

Nikodémus nilingaké sakèhé dhawuhé Gusti, nanging durung bisa nyandhak tegesé kabèh. Pangandikané Gusti Yésus béda banget karo piwulangé para ahli kitab.

Sabanjuré Nikodémus isih diparingi wejangan apa werdiné nabi Musa ing jaman kuna gawé rerékan ula, banjur disengkakaké ana ing pasamunan, yaiku ing nalika bangsa Israèl katempuh ing ula mandi pirang-pirang, sapa sing dicakot, mesthi nemahi mati. Musa tumuli manjer rerékan ula, mangka iya kelakon saben ana kang kacakot ing ula, angger mandeng marang rerékan ula tembaga mau, temah lestari urip.

Nikodémus wis ngerti critané, nanging durung nyandhak eliding crita, Gusti Yésus banjur ngandika: "Kayadéné rerékan ula iku enggoné disengkakaké déning Musa ana ing pasamunan, iya mengkono uga Putrané Manusa enggoné pinesthi kasengkakaké. Awitdéné Allah enggoné ngasihi marang jagad iku kongsi masrahaké Kang Putra ontang-anting, supaya saben wong kang ngugemi, aja kongsi nemu karusakan, nanging nduwénana urip langgeng."

Tumrap Nikodémus pangandikane Yésus kang mengkono iku pancèn katembèn enggoné ngrungu, nanging iya wis bisa nyandhak kang dadi sarining pangandika: "Sang Mesih pinesthi kasengkakaké ana ing kayu salib, nganti nemahi séda. Lan saben wong kang pracaya marang Panjenengané, bakal kaparingan urip langgeng." Nikodémus banjur nyawang marang Gusti Yésus. Apa iki kang jumeneng Sang Mesih? Apa Panjenengané pinesthi séda sinalib, murih kaslametané manusa kabèh?

Pikirané Nikodémus ora amot nampani wejangan semono kèhé, nanging ing sajeroning atiné wis ana pepuntoning panimbang: "Panjenengané iki kang jumeneng Sang Kristus utawa Sang Mesih, iya Putrané Allah!"

Nikodémus bali manèh, ing sadalan-dalan mung tansah ngrasak-rasakaké apa sing mentas dirungu.

Pangandikané Gusti Yésus kabèh dilebokaké ing atiné. Ing tembé — telung taun manèh sapungkuré lelakon mau — nalika Gusti Yésus kasengkakaké ing kayu salib nganti tumeka ing séda, banjur nalika arep kasarèkaké, nalika iku pangandika sing cumathet ana ing atiné Nikodémus kebabar dadi panglipur kang nglejaraké ati. Nalika semono Nikodémus uga teka nglayat, ora dhedhemitan manèh kaya nalika ing wayah bengi biyèn, nanging ngedhèng kaweruhan ing wong akèh, malah nggawa pisungsung caruban blendok mur lan kayu garu kagawé sarat ngulesi layoné Gusti Yésus, iya Gusti pepundhèné Nikodémus, kang ngangsalaké karahayoning uripé ing salawas-lawasé.

NUJU sawijining dina, wayah bedhug awan, ing sacedhaké kutha Sichar ing tanah Samaria, ana sawijining Priya lenggah ing tepining belik kang karan beliké Yakub, jalaran — miturut gotèké — belik mau tilarané leluhur Yakub ing jaman kuna.

Priya kang lagi lenggah ngaso saka enggoné lelampah iku Gusti Yésus. Para sekabat lagi padha menyang kutha arep tuku roti. Gusti Yésus lenggah ngaso ana ing kono, sarèhné sayah lan ngelak, ora béda karo wong lumrah kang kena ing sayah lan ngelak, marga saka enggoné lelampah adoh ngambah ara-ara ngenthak-enthak.

Mentas baé Gusti Yésus nilar tanah Yudéa, ing kono Panjenengané iya memulang kaya déné nabi Yochanan Pambaptis, lan para sekabaté iya padha mbaptisi wong akèh.

Saiki Panjenengané tindak wangsul menyang ing tanah Galiléa, tindaké nratas ing laladané tanah Samaria.

Tanah Samaria? ....

PARA Farisi, yaiku wong-wong Yahudi kang ambek gumedhé, padha duwé pangira, yèn bangsane iku kang pinunjul dhéwé ing jagad, mulané iya ora sudi ngambah tanahé bangsa Samaria. Wong-wong Yahudi pilih mubeng nganti pirang-pirang dina lan pirang-pirang jam enggoné padha mlaku katimbang ngambah tanah sing disirik.

Bangsa Yahudi iku satruné bebuyutan bangsa Samaria. Enggoné padha sesatron mau wis olèh pirang-pirang atus taun, wis wiwit nalika bangsa Israèl diulihaké saka ing tanah Babil. Nalika semono sing padha dedunung ing tanah Israèl bangsa manca, sing iya padha gelem ngabekti marang Gusti Allah lan padha saguh mbiyantu mbangun padaleman suci ing Yerusalèm; nanging bangsa mau padha ditampik déning bangsa Israèl, jalaran bangsa mau ora kalebu bangsa Yahudi deles, mulané padha suthik gepok sénggol karo bangsa Samaria mau.

Enggoné sesatron mau mundhak taun ora saya suda, nanging malah saya wuwuh pangigit-igitè.

MULANE rada nggumunaké déné kok Gusti Yésus enggoné tindak nratas tanah Samaria sing tansah disingkiri déning bangsa Yahudi, malah banjur pinarak lenggah ngaso ana ing tepining belik. Senajan ngelak lan sayah, lan senajan banyu ing belik katon kinclong-kinclong méncutaké, éwadéné Gusti Yésus ora bisa ngunjuk, jalaran ora kagungan sing kagem nimba.

Ora adoh saka panggonan kono ana kutha kang aran Sichar dumunung ana ing lebak ing antarané gunung Ébal lan Gerizim, iya ana ing panggonan kono ing jaman kuna enggoné Yusak damel prajanjian karo umat Israèl lan padha dipacaki pranatan lan sarak: kang padha nyingkur marang Allah bakal kataman ing wewelak, déné kang padha ngantepi pangabektiné bakal kapanduman berkah mawantu-wantu.

Ora antara suwé, lah ana wong wadon Samaria teka nggawa klenthing arep ngangsu. Semuné rada kagèt déné ana Priya lenggah ing tepining belik, nanging wong wadon mau ora uluk salam utawa aruh-aruh, jalaran wis ngerti, yèn wong mau panunggalané bangsa Yahudi kang digethingi déning bangsané.

Wong wadon mau tumuli nimba.

Gusti Yésus mung ngentèni baé .... Apa wong wadon mau or weruh, yèn Panjenengané sayah lan ngelak, banget mbetahaké banyu munga sacegukan baé? Apa wong mau wentala ora nyaosi ngunjuk marang Panjenengané?

Nanging wong wadon mau meneng baé.

Mulané Gusti Yésus banjur ngandika: "Aku wènèhana ngombé."

Kepriyé? .... Wong Yahudi mau wani njaluk ngombé? Apa gelem ngombé saka ing klenthingé? Klenthingé wong Samaria rak dinajisaké déning wong Yahudi? Mulané klawan gumun lan ing semu nyujanani, wong wadon mau banjur munjuk marang Gusti Yésus: "Kadospundi déné Sampéyan tiyang Yahudi teka nedha ngombé dhateng kula tiyang Samaria?

Nanging Gusti Yésus mangsuli, pangandikané: "Menawa kowé sumurupa ing peparingé Allah, lan sapa wongé kang tutur ing kowé: Aku wènèhana ngombé, mesthi kowé kang njaluk marang wong iku, tumuli diwènèhi banyu urip."

Bareng ngrungu pangandikané Gusti Yésus mengkono iku, wong wadon Samaria mau saya mundhak gumun lan sujanané, malah ora ngerti babar pisan apa karepé banyu urip sing arep diparingaké. Apa banyu sing mentas ditimba saka beliké Yakub ora luwih becik? Banyu sing ing jaman kuna wis diagem ngunjuk leluhur Yakub dalah para putra wayahé turun-tumurun, apa isih ana banyu sing ngungkuli beciké? Apa wong Yahudi iku ngerti dunungé banyu sing luwih becik? Lan kepriyé bisané ngangsu tanpa nggawa piranti apa-apa?

Mulané unjuké wong wadon mau: "Angsal Sampéyan toya gesang punika saking pundi?" Wangsulané Gusti Yésus luwih nggumunaké manèh. Pangandikané: "Sapa wong kang ngombé banyu iki, bakal ngelak manèh nanging sapa wong kang ngombé banyu pawèhku iku, bakal ora ngelak ing salawas-lawasé.

Ora bakal ngelak manèh? Banyu apa ta sing arep diparingaké? O, iba senengé yèn bisa olèh banyu urip! Mulané unjuké sajak kesusu: "Tuwan, kula Sampéyan sukani toya punika, supados sampun ngantos ngelak, sarta sampun susah ngangsu mriki malih."

Wong wadon mau tetéla ora bisa nyandhak apa kang dikersakaké Gusti Yésus. Senajan wong manca, nanging manut panyawangé Gusti Yésus iku sumanak banget. Ora mokal yèn bisa maringi apa-apa sing wong-wong liya padha ora bisa mènèhi. Nanging gèk apa sing arep diparingaké? Wong wadon mau ora weruh. Banyu urip, wah, iba senenge yèn ora bakal krasa ngelak manèh ing sabanjuré! Kepriyé bisané? Banget pangarep-arepé muga énggal kaparingana. Gusti Yésus iya ora kekilapan, yèn wong wadon mau durung nyandhak tegesing pangandikané. Gusti Yésus kepareng paring pirsa .... Banyu sumur mesthi ora bisa ngolèhaké kabegjan marang manusa, pancèn ing sajagad rat ora ana banyu sing bisa ngolèhaké kabegjan langgeng. Nanging wong wadon mau bisa olèh kabegjan langgeng samangsa bisa nggayuh marang pangapuraning dosa lan sihé Allah .... Dosané wong wadon mau! Gusti Yésus kepareng nedahaké sepira gedhéning dosané. Lan samangsa wong mau ngrumangsani lan nggetuni dosané, Gusti iya bakal kepareng maringi pangapura.

Pangandikané — iki iya nggumunaké manèh: "Lungaa ngundang lakimu, endang mrénéa!"

Wong wadon mau kagèt, awit rumangsa kewiyak enggoné wis nglakoni piala, banjur munjuk: "Kula boten gadhah laki."

Ing kono pangandikané Gusti Yésus: "Bener ujarmu: Kula boten gadhah laki. Sabab enggonmu laki wus ambal kaping lima, mangka kang samengko iku dudu lakimu; sayektiné baé ujarmu mengkono iku."

Wong wadon mau dadiné wedi kaworan isin. Sanyata ngéram-éramaké banget, déné Panjenengané nganti pirsa marang lelakoné. Kepriyé bisané pirsa? Pancèn wong wadon mau lanjah, murang kasusilan; wis kaping lima ninggal lakiné, banjur ngetutaké wong lanang liya sing dudu lakiné. Nanging kepriyé bisané Priya manca iku pirsa marang tingkah polahé? Unjuké: "Gusti, sampun tetéla sumerep kawula bilih Tuwan punika nabi." Pamikiré sajeroning atiné kira-kira mengkéné: "Bokmenawa nabi iki kuwasa mitulungi aku, supaya aku dadia wong becik lan ninggal wewatekanku kang ala. Aku ora ngerti kepriyé bisaku marek ing ngarsané Gusti Allah. Miturut kandhané wong Yahudi, yèn wong arep sowan ngabekti marang Allah kudu ana ing Yerusalèm, mangka bangsaku enggoné padha sujud mung ana ing gunung Gerizim kaé.

Wong wadon mau nudingi gunung Gerizim, ngawasaké dalem pamujan kang diadegaké ana ing kono, banjur nyuwun priksa marang Gusti Yésus ana ing endi panggonané yèn arep nglakoni sujud marang Allah.

Ing kono Gusti Yésus banjur kepareng nerangaké, yèn wong sing pancèn temen-temen arep ngabekti marang Allah, iku enggoné sujud bisa ing saenggon-enggon. Ing endi-endi baé Gusti Allah ana, mulané iya bisa disujudi ing saenggon-enggon, waton enggoné sujud mau klawan terus ing batin lan ing sajatiné, awit wong sujud kang mengkono iku kang dadi keparengé Allah.

Wong wadon mau nggatèkaké banget marang dhawuh wangsulané Gusti Yésus. Pepeteng ing atiné wis wiwit sumilak, lan katon ana trontong-trontongé pepadhang kang gawé lejaring atiné. Wong mau iya ngerti, yèn Sang Mesih bakal rawuh lan bakal ngluwari manusa kabèh saka ing dosané. Samangsa Sang Mesih rawuh, tan kena ora mesthi bakal mangandikakaké prakara-prakara kang nengsemaké lan bakal ngirid manusa sowan marang ngarsané Allah. Kaya mengkono iku miturut wulangané para imam ing tanah Samaria. Iba begjané yèn Panjenengané kelakon rawuh, lan banjur kepareng ngluwari awaké saka ing dosané!

"IKU IYA AKU IKI, KANG LAGI SAPOCAPAN KARO KOWÉ."

Rasaning atiné kang mengkono mau diunjukaké marang Gusti Yésus. Dhawuh wangsulané Gusti Yésus: "Iku iya Aku iki, kang lagi sapocapan karo kowé."

Ora nyana, ora ndimpé, yèn Priya iki Sang Mesih! Mangka mau dikira satruné. Wong wadon mau enggoné nyawang Gusti Yésus klawan gumun lan isin banget, nanging atiné kebak kabungahan gedhé. Wong wadon mau ngandel lan pracaya .... Ing sanalika iku uga wong wadon mau banjur ninggal klenthingé, lan ora merduli para sekabat sing mentas padha teka, banjur énggal-énggal bali menyang ing kutha, saben wong sing kepethuk padha dikandani: Mara padha mèlua ndeleng wong kang ngwecakaké marang aku apa salelakonku kabèh. Apa iya kirané iku Sang Kristus, iya Sang Mesih kang pinasthi rawuh?" Wong wadon mau ora bosen-bosen enggoné nyaritakaké lelakoné ana ing belik, lan meksa-meksa wong akèh padha diajak marek bareng karo dhèwèké, awit kabungahan gedhé kang tumama ana ing atiné iku rak ora mung kanggo awaké dhéwé; wong-wong liyané iya dipurih mèlu ngrasakaké kabungahan.

SALUNGANÉ wong wadon mau, Gusti Yésus kari bareng karo para sekabat. Kabèh padha gumun déné Gusti Yésus teka imbal pangandika karo wong wadon Samaria. Éwadéné ora ana sing wani munjuk apa-apa.

Roti olèh-olèhé saka kutha banjur padha diladèkaké, lan Gusti diaturi dhahar, nanging Gusti ora karsa dhahar, kaya-kaya wis ora mbetahaké dhahar manèh. Para sekabat mung padha éram.

Satemené para sakabat mau padha durung ngerti marang kawontenané Gusti Yésus. Panjenengané kang maha asih, senajan sarirané nandhang sayah, ngelak lan ngelih, jalaran sarirané kang asipat badan wadhag iya kadunungan apes kayadéné awaké manusa liya-liyané, bareng nguningani ana wong kang perlu kaparingan pitulungan, malah perlu kaluwaran saka ing dayaning dosa, banjur kasowanaké marek ing ngarsané Allah, ing kono rasa sayah, ngelak lan ngelih sirna sanalika. Kang dadi dhaharé iya iku enggoné nglampahi karsané Sang Rama lan ngrampungaké ayahané.

Mangka sing perlu dipitulungi iku mung wong wadon Samaria. Nanging sajatiné rawuhé iku ora ngemungaké kanggo mitulungi bangsa Yahudi baé; sadéngah bangsa lan saben wong senajan sepira gedhéning dosané, angger padha kaduwung lan padha gelem ngrungokaké pangandikané, mesthi bakal padha dipitulungi slamet.

ORA antara suwé, lah brol-brolan wetuné wong Samaria, lanang wadon, nom tuwa, saka ing jero kutha, marani panggonan lenggahé Gusti Yésus. Kabèh padha kepéngin weruh lan nyawang marang Panjenengané. Kabèh padha ngrungokaké lan nggatèkaké marang pangandikané, sarta atiné padha kepranan déning piwulangé .... Wong Samaria mau ora ana sing kelingan yèn Panjenengané iku wong Yahudi, lali yèn satruné wong Samaria. Sing padha dipendeng mung Sang Mesih sing wis ngéja-wantah lan lagi medar sabda, temah akèh wong Samaria sing pracaya marang Gusti Yésus.

Kang iku wong Samaria banjur padha duwé atur panyuwun marang Gusti Yésus, muga karsaa lereb ana ing kuthané, lan maringi pangandika lan piwulang marang tunggal bangsané.

Gusti Yésus ora nampik panyuwunan mau, tumuli lereb ana ing kono nganti rong dina, ing kutha Sichar, ing tengahé wong-wong Samaria sing dadi satruné bebuyutan wong Yahudi. Nanging ana ing ngarsané Gusti Yésus, sapa sing isih mikir bab sesatron lan sesengitan?

Samangsa Gusti Yésus bidhal manèh saka panggonan kono, kepriyé? Ora ana sing bisa ngétung pira cacahé wong sing padha manjing pracaya, sing padha tresna lan sumuyud marang Gusti Yésus lan nemu karahayon.

Sing bisa nguningani iya mung Panjenengané piyambak, lan Sang Rama ing swarga, kang tansah diéstokaké dhawuhé lan dirampungaké ayahané.

KACARITA mbeneri dina Sabbat ing kutha Nasarèt lakuné wong ndilir, pinangkané saka ing endi-endi, kabèh padha nunggal sedya menyang ing mesjid, menyang ing dalem pamujané Pangéran. Ing kono padha arep bebarengan karo pangareping mesjid ngunjukaké pandonga, sarta ngrepèkaké kekidungan pamuji, apadéné ngrungokaké pamacaning angger-anggeré nabi Musa lan kitabé para Nabi. Kaya mengkono iku pakulinane wong-wong ing kono saben dina Sabbat.

Nanging nalika semono ....

"Coba titènana, " ujaré wong sawenèh, "saiki Yésus iya teka, kaé ta Yésus, anaké Yusup tukang kayu!" Kabèh banjur padha mèngo ndeleng menyang panggonan pinaraké Gusti Yésus. Wis ana sawetara sasi Gusti Yésus nilar kutha Nasarèt, nanging saiki wangsul manèh. Pawarta manéka warna banjur kawentar ing saindengé jajahan kono kabèh. Ana kang nyritakaké yèn Panjenengané ana ing bawahan manton ing désa Kanah malihaké banyu dadi anggur, wong lara padha diwarasaké tanpa jejamu .... Mangka saiki Panjenengané ana ing kuthané, ing Nasarèt, wah, mbok iya kersa nindakaké kaélokan kaya ana ing kutha-kutha liyané. Mesthiné baé iya kersa, saya manèh ana ing kuthané dhéwé, temah wong-wong tangga teparoné, mitra karuhé bakal padha bisa nyipati dhéwé.

Panyawangé wong-wong marang Gusti Yésus ngemu pangarep-arep bisaa ndeleng kaélokan lan mukjijat warna-warna.

Kocapa sarampungé padha ndedonga lan maca angger-angger, banjur padha bebarengan ngrerepi nganggo masmur. Gusti Yésus iya mèlu ngrerepi lumrah lan pasaja kaya adaté wong Israèl sing ngibadah, yèn padha memuji ngluhuraké Allah.

Nalika semono merboté mesjid banjur njupuk gulungan kitab, yaiku kitabé nabi Yesayah, sing kebener kudu diwaca ing dina Sabbat iku. Wong-wong wis wiwit padha pating klesik, pangucapé: dhLah kaé, delengen!

Gusti Yésus banjur tindak majeng, minggah ing panggonan mimbar, yaiku panggonané para ulama yèn lagi memulang ana ing mesjid, tumuli nampèni kitab saka tangané merbot, awit kersa maos. Gulungan kitab banjur kaudharan, lan madosi sing arep diwaos.

Wong-wong ing mesjid kabèh padha sidhem permanem, ketungkul enggoné padha ngingetaké lan kepéngin ngrungokaké .... Kuwi rak mung anak tukang kayu! Wani-waniné arep maca kitab lan memulang!

Gusti Yésus banjur miwiti maos, swarané kepénak dirungokaké, déné surasané kitab kang diwaos mengkéné:

"Rohé Pangéran ngayomi Ingsun, awitdéné Pangéran wus njebadi Ingsun, kadhawuhan martakaké Injil marang wong miskin, lan marasaké kang padha rempu atiné; kautus ngundhangaké luwaré wong kang padha kinunjara, lan pulihing pandelengé wong picak, ngentasi wong kang padha kinaniaya, sarta ngundhangaké jaman kang dadi keparengé Pangéran."

Kitabé sawisé kagulung lan kabalèkaké marang merbot, Gusti Yésus banjur pinarak arep memulang, kaya sing wis dadi adaté ing mesjid.

Wong-wong saya mundhak sidhem permanem, kabèh padha njinggleng ngawasaké Gusti Yésus. Gagasané: Gèk apa baé sing arep diwulangaké? Surasané kitab sing mentas diwaos mau wis akèh sing padha ngerti; isiné pancèn mbungahaké atiné saben wong sing padha ngrungu.

Kabèh padha rumangsa dadi wong miskin; wong lara ora kurang ing kutha kono; wong sing nandang susah, yaiku sing padha rempu atiné, lan manèh wong kang kinunjara, yaiku wong-wong kang kinunjara déning hawa-nepsu lan dosané dhéwé, kinunjara déning pangwasané Sétan, o, wong-wong sing kaya mengkono ing Nasarèt ora nguyang, dalah ing mesjid kono uga ana. Apadéné wong picak lan wong kang padha kinaniaya, yaiku wong kang padha koncatan kabegjan lan wis rumangsa kaineban lawang tobat, sing atiné tansah ketir-ketir lan was sumelang, o, wong sing kaya mengkono iya prasasat tanpa wilangan. Mangka wong-wong mau bakal padha kaparingan menangi jaman kang dadi keparengé Pangéran. Samangsa jaman mau wis timbul, bakal kelakon apa sing kawecakaké déning nabi: wong lara padha diwarasaké, wong kinunjara diluwari, ringkesé kabèh bakal ngalami kabegjan! .... Nanging .... kapan tekané jaman mau?

Jaman mau bakal timbul bareng lan rawuhé Sang Mesih kang jumeneng Panebus .... nanging gèk bésuk apa?

Wong-wong, mau padha ngemen-emenaké enggoné arep ngrungokaké. Panyawangé marang Gusti Yésus bebasan kedhèp tesmak.

Apa baé sing arep diwedharaké déning anaké Yusup tukang kayu iku?

Ing kono Gusti Yésus banjur ngandika:

"Ing samengko tulisan iku mau wus kayektènan ing pangrungumu."

Wong kabèh padha kaéraman déning aruming pangandika kang miyos saka ing tutuké Gusti Yésus, atiné marem, malah kaya-kaya wis ngrasakaké jaman kabegjan sing didhawuhaké ing kitab. Apa saiki timbulé jaman kabegjan mau? Ing dina iku uga?

Lha Sang Mesih, sapa sing jumeneng Sang Mesih? Apa anaké tukang kayu kuwi sing jumeneng Sang Mesih? Éndahnéya yèn nyata mengkono!

Pitembungan sing diucapaké mau pancèn ngéram-éramaké banget, lan isiné nyata gawé reseping ati. Nanging yèn dhéwèké ngaku dadi Sang Mesih, kang jumeneng Panebus, utusané Allah, wah, sapa sing arep ngandel? Sapa sing ora wanuh anaké Yusup tukang kayu? Kabèh wong ing kutha Nasarèt padha ngerti cilikané, wanuh ibuné, dalah sedulur-seduluré sing jeneng Yakobus, lan Yosès, sarta Simon apadéné Yudas lan seduluré wadon .... Anggep-anggepan temen wani ngaku dadi Sang Mesih!

GUSTI Yésus piyambak ora kekilapan mungguh osiking atiné wong mau kabèh. Sing padha diarep-arep ora liya mung bisaa weruh pratandha lan mukjijat kaya sing wis ditindakaké Gusti Yésus ana ing Kanah utawa Yerusalèm, awit wis padha ngrungu kabaré. Nanging pracaya lan tresna marang Panjenengané kang jumeneng Juru Slamet, sing kaya mengkono mau babar pisan ora kenalar. Satemené atiné wong-wong mau gumédhé lan kuminter, mokal yèn gelema sowan ing ngarsané lan nyuwun pangapuraning dosané, apadéné katentreman tumrap ing atiné kang tansah ngandut was sumelang. Panganggepè marang Gusti Yésus isih ajeg baé kaya marang anaké Yusup, dadi kaya marang wong pepadhané malah bisa uga sor-sorané, jalaran sepira ta drajaté tukang kayu?

Bareng Gusti Yésus mungkasi pangandikané, pitembungané kang arum ngresepaké kaworan rasa sedhih lan ngungun, jalaran ngèngeti kaanané wong-wong mau; tangga teparo lan mitra karuhé, sing beneré dadi pangarep enggoné padha pracaya lan tresna marang Panjenengané, malah bakal dadi pamburi.

Wekasané Gusti Yésus ngandika: "Satemené pituturku ing kowé, kang jeneng nabi iku ora ana kang kajèn ana ing negarané dhéwé." Malah Gusti Yésus mangandikakaké lelakoné nabi-nabi ing jaman kuna, kayata: nabi Éliyah, kang diutus déning Allah marani wong randha kapir ing Sarepta bawahé Sidon, nalika satanah kabèh ketaman ing pailan gedhé. Nabi Éliyah kautus nemoni randha kapir ing tanah manca, mangka ing tanahé dhéwé ora kurang-kurang randha sing miskin lan butuh pitulungan. Mengkono uga lelakoné Naaman, wong Aram, panggedhéné wadyabala kapir, sing nandhang lara saraat. Birating najisé mau iya marga déning pitulungané nabi Elisak, mangka ing tanahé dhéwé akèh kang padha nandang lara saraat, nanging ora ana sing dibirat najisé.

Bareng ngrungu pangandika kang isi pamelèh mau, wong samesjid dadi padha panas atiné, suwé-suwé kemropok. Kok mejanani temen anaké tukang kayu iki! Pitembungané saya suwé saya nylekit yèn dirasakaké.

Apa disengguh yèn bangsa kapir bakal ngluwihi ajiné bangsa Israèl? Kebangeten temen ta enggoné ngéwak-éwakaké! Apa dinyana, yèn Sang Mesih, samangsa wis rawuh, bakal nampik wong-wong Yahudi Nasarèt, nanging nampèni wong-wong liya, wong kapir lan wong manca?

Bareng wis padha ora kuwat ngampet nepsuné, wong samesjid kabèh banjur mak-nyat ngadeg, Gusti Yésus ditempuh bareng, sakèhing pakéring lan pangaji-aji sirna sanalika. Gusti Yésus banjur dilarak metu saka ing mesjid menyang sajabaning negara, kadhabyang menyang ing tampingé gunung, niyaté arep dijorogaké marang julegan, temah ajur kuwandané! Wis pantes yèn wong sing wani-wani ngaku dadi Sang Mesih kapatrapana ukum pati.

NANGING .... semuné Gusti Yésus manut baé didhedhabyang wong golongan. Ewadéné pangarahé wong-wong sing padha ambek angkara mau ora bisa kelakon.Ora kok margaGusti Yésus ngagem genining bledhèg kadhawuhan nyamber wong golongan mau, utawa nandukakè pamelas sing nggegirisi! Gusti Yésus ora kersa nyirnakaké wong-wong mau, nanging Gusti Yésus meksa ora kelakon tiwas, jalaran durung tumeka waktuné Gusti Yésus nandhang apes.

Gusti Yésus mung nratas ing tengahé wong golongan, banjur oncat. Embuh apa sing kelakon nalika semono, wong-wong mau padha ora ngerti, nanging weruh-weruh Gusti Yésus wis ora ana ing tengahé manèh. Kaya-kaya ana daya prabawa sing metu saka sarirané Gusti Yésus, sing njalari wong-wong mau mrucut panyekelé.

Gusti Yésus banjur tedhak, tanpa ngandika apa-apa manèh.

Wong golongan mau mung padha mlenggong kaéraman nyumurupi lelakon iku. Saiki lagi padha ngerti, yèn lelakon iku iya kalebu kaélokan, kaya sing dadi pangarep-arepé, nanging émané, kaélokan mau njalari wong-wong mau padha kapisahaké saka ing patunggalané Gusti Yésus sing rawuhé arep paring pitulungan.

Wong-wong mau padha nampik peparing sing ngluwihi ajiné rajabrana ing sajagad kabèh, jalaran wis nampik marang Sang Juru Panebus.

Lah mengkono iku olèh-olèhané wong pinter, nanging keblinger!

KACARITA mbeneri dina Sabbat manèh, Gusti Yésus ana ing kutha Kapernaum, kutha cilik, nanging ramé, ing sapinggiré segara Galiléa.

Biyèn, nalika Gusti Yésus ana ing kutha Yerusalèm, kutha suciné bangsa Israèl, Panjenengané wis ngalami disatru déning wong Yahudi, sing padha rumangsa luwih luhur lan luwih ngibadah; ing kono Panjenengané wis mireng swara pangancam lan gegethingan, mulané Gusti Yésus tedhak saka ing kutha kono.

Satedhaké saka Yerusalèm, banjur rawuh ing Nasarèt, kutha kang didalemi wiwit nalika isih timur. Jebul wong-wong ing kono, tangga teparoné lan mitra karuhé, kabèh padha nyatru, malah arep ngarah sédané; mèh baé Panjenengané dijorogaké ing julegan .... Mulané Gusti Yésus linggar saka ing Nasarèt.

Saiki Panjenengané rawuh ing Kapernaum kutha padunungané Yochanan lan Andréas lan Simon Pétrus, sekabaté Gusti Yésus.

Pinuju dina Sabbat, Gusti Yésus rawuh manèh ana ing mesjid perlu nggelaraké Injil marang wong-wong ing kutha kono, supaya pada ngertia, yèn ana pangapuraning dosa lan ana panglipur kanggo atine wong-wong sing tansah ngandhut was sumelang.

Mangka wong ing Kapernaum kabèh padha banget enggoné nggatèkaké, lan pangandikané Gusti Yésus ditampani klawan bungah lan mantep. Béda banget wulangané Rabbi anyar iki yèn katimbang karo sing adaté memulang ana ing mesjid; kejaba arum pangandikané, iya kanthi pangwasa kang élok. Wong-wong mau kaya-kaya kepeksa ngrungokaké.

Kocapa lagi énak-énaké nggatekaké wulangan, dumadakan keprungu panguwuhé wong klawan swara seru: "Ah, Tuwan tumut-tumut punapa dhateng kawula, dhuh Yésus Nasarani? Kawula sumerep Tuwan punika sinten, dhuh manusanipun Allah ingkang suci."

Wong samesjid kabèh padha kaget. Sapa ta wong kuwi?

Bareng diawasaké temenan, o, lha, wong kepanjingan dhemit mèlu mlebu ing mesjid; saiki arep nundhung Gusti Yésus lunga saka ing kono. Wong ing kutha kono akèh sing padha ngerti, yèn wong mau mung dadi dolanané demit, diganggu lan malah sok dipilara, dikon ngucapaké pitembungan saru lan dikon nglakoni panggawé sing ala. Wong sing kepanjingan mau ora ngerti apa sing diucapaké. Kabèh mau sing nindakaké ora liya iya dhemit sing manggon ana ing awaké wong mau.

Rungokna kepriyé panguwuhé wong mau? Apa dhemité wedi marang Gusti Yésus, mulané arep nundhung Gusti Yésus? ....

Saya élok maneh yèn nilingaké panguwuhé wong mau, Gusti Yésus disebut: "manusanipun Allah ingkang suci", dadi iya Sang Mesih. Dhemit mau, sarèhné wis ngerti sapa Gusti Yésus iku, mulané wediné ora jamak. Pancèn lelakon sing anèh lan nggumunaké!

Gusti Yésus piyambak kepriyé?

Bareng wong mau wis meneng, Gusti Yésus tumuli jumeneng, dhemité didukani, dhawuhé: "Menenga, metua saka wong iku!"

Sanalika ana kaélokan sing tumindak ana ing ngarepé wong akèh. Dhemit mau, sarèhné ora wani mbangkang dhawuhé Gusti Yésus, mulané sadurungé metu, arep nganiaya wong sing dienggoni. Wongé banjur dilarak, katibakaké ing satengahé wong-wong sing ana ing mesjid; sawisé nguwuh seru, dhemité tumuli metu ora nganggo ndadèkaké tiwasé apa-apa.

Ora ana wong sing weruh dhemité, nanging kabèh padha ngerti, yèn dhemité enggoné metu saka wong iku marga saka dhawuhé Gusti Yésus. Wong sing kepanjingan dhemit mau, sing mentas dilarak-larak lan dibanting, saiki linggih kambi dhelog-dhelog, nanging wis pulih waras maneh, lepas saka ing pamotha-mothané dhemit.

Wong kabèh padha kaébatan, lan klawan pakéring nyawang marang Gusti Yésus, kambi rerasan, mengkéne: "Iku pangandika apa, déné teka ndhawuhi para dhemit klawan pangwasa lan wasésa, temah padha metu?"

Sapa ta wong kuwi? Apa nyata Panjenengané iku kang jumeneng Sang Mesih, kang pinasthi rawuh?

Saunduré saka ing mesjid, wong-wong mau kabèh padha kèbekan atiné déning apa sing dirungu lan dideleng. Ing endi-endi ing sawratané tanah Galiléa, pawartané lelakon mau banjur kawentar.

Wong-wong Nasarêt padha nampik Gusti Yésus, nanging wong-wong Kapernaum padha nampani lan nggatèkaké pangandikané Gusti Yésus, mulané padha kepareng nyumurupi kamulyané Gusti. Lan ora mung mandheg semono baé enggoné bakal nyumurupi kamulyané, sing bakal kelakon isih luwih adi lan mulya manèh.

Satedhaké Gusti Yésus saka ing mesjid, tumuli rawuh ing omahé Simon, lan Andréas, seduluré. Emboké maratuwa Simon mau lagi lara panastis banget, mulané Gusti Yésus diaturi maringana pitulungan.

Gusti Yésus banjur nungkuli kang lara, tangané diasta, larané didukani, temahan mari panastisé, pulih waras manèh kaya wingi uni. Malah sanalika banjur tangi ngladèni tamune.

Yèn Gusti Yésus maringi pitulungan, mesti mbabarpisani!

Sasuwéné dina Sabbat mau kutha Kapernaum katon sepi mamring — kaya adaté yèn mbeneri dina Sabbat, ora ana sabawané wong tumandang ing gawé — nanging bareng srengéngé wis surup, wayahé lagi soré èntèh, kutha sing mauné sepi wiwit katon ramé manèh, akèh wong padha metu saka ing omahé, kabèh padha nunggal paran, yaiku padha nggolèki panggonané Gusti Yésus pinarak. Sumebaring pawarta bab lelakon ing mesjid mau, njalari wong-wong mau ketuwuhan krenteg sowan ing ngarsané Gusti Yésus.

Sing akèh-akèh padha reréyongan nggawa wong lara arep disuwunaké waras marang ngarsané Gusti Yésus; ana sing digéndhong, ana sing digotong, lan sing padha kepanjingan dhemit didhabyang-dhabyang, kabèh padha marani omah panggonané Gusti Yésus kèndel. Sing padha diucapaké wong-wong mau ora liya mung nyuwun kawelasan, muga kabirata sakèhing memala lan lelarane.

Sadina muput enggoné wong-wong mau nganti-anti tekané wayah soré, jalaran miturut surasané angger-angger, padha ora kepareng nindakaké samubarang gawé ana ing dina Sabbat, nanging panganta-antaning atiné mung bisaa énggal sowan ana ing ngarsané Gusti Yésus, kepéngin ngrungu manèh aruming pangandikané lan nyumurupi pakaryané kang sarwa élok.

Nanging yèn srengéngé wis surup, panyengkeré dina Sabbat iya wis rampung .... Mulané lagi baé wayah surup rep, wong-wong ing kono énggal-énggalan nggolèki Gusti Yésus, sarta padha nyuwun, muga keparenga mitulungi sing padha nandhang lelara warna-warna, anaké, bapa utawa biyungé, sanak lan seduluré, sing larané wis madal sakèhing jamu.

O, yèn Gusti Yésus kepareng, iba begjané . .

Gusti Yésus mirsani wong golongan mau klawan trenyuh lan welas. Kabèh sing padha lara, nandhang lara apa baé, padha diajokaké ana ing ngarsané, padha katumpangan ing astané, temah padha kabirat lelarané, kena kabasakaké: janma mara, janma mari! Kaya mengkono iku katiyasané Gusti Yésus.

Bareng wis kapitulungan kabèh, sakèhing pasambat lan pangadhuh iya larud sanalika, kagentènan swaraning kabungahan lan pamuji sokur.

Lan wong mau akèh sing padha pracaya marang Gusti Yésus.

Ana sing padha kélingan pangandikané nabi Yesayah ing jaman biyèn, pirang-pirang atus taun sadurungé Gusti Yésus rawuh, kang meca bab Sang Mesih kang pinasthi rawuh: "Sayektiné sangsara kita kang disanggi, lan pilara kita kang disandhang." ....

Lan atiné wong mau kabèh kebak suka-sukur marang Allah.

Kaya mengkono iku wusanané dina Sabbat ing Kapernaum, Sabbat kang nekakaké berkah gedhé. Ing wayah benginé Gusti Yésus banjur tedhak saka ing kutha kono, tindak menyang ing gunung, murugi panggonan kang sepi, perlu arep ndedonga lan saos sokur marang Gusti Allah, Sang Rama kang pinarak ing swarga.

PAWARTA bab Gusti Yésus wis sumebar ing sawrataning tanah Galiléa kabèh, pawarta bab sih lan kawelasané Gusti Yésus, bab pangandikané kang arum lan ngresepaké ati kaya sing durung tau keprungu ing tanah kono. Ing saben panggonan, ing désa lan ing kutha, kang dirawuhi Gusti Yésus, ing endi-endi baé wong-wong ing kono padha nglumpuk lan nampani Gusti Yésus klawan bungah lan pakéring. Apa manèh wong-wong sing padha lara disowanaké ing ngarsané Gusti Yésus, temah kabèh padha diwarasaké.

KACARITA ing sawijining dina Gusti Yésus ngleresi rawuh ing sapinggiré Galiléa, kadèrèkaké wong golongan gedhé, kabèh padha kepengin ngrungokaké pangandikané. Kerep baé wong-wong mau padha rumangsa kawelèhaké déning pangandika mau marga saka akèhing piala lan dosané, nanging iya kerep baé malih dadi ayem lan tentrem atiné marga saka pangandika kang mratélakaké bab ananing pangapura tumrap angger wong kang padha nggetuni dosané klawan terus ing ati. Pangandikané Gusti Yésus bab bebenduné Allah iku tansah diimbangi pangandika bab sih lan kawelasané Allah.

Mulané wis mèmper baé yèn wong golongan padha tansah kepéngin ngrungokaké piwulangé Gusti Yésus. Durung tau ana rabbi ing tanah kono sing bisa memulang kaya patrapé Gusti Yésus: arum pangandikané tur kinantènan ing pangwasa.

Kocapa wong golongan sing padha kepéngin ngrungu piwulang klawan cetha padha suksukan rebut ngarep, temah suwé-suwé Gusti Yésus enggoné jumeneng wis tekan ing pinggiré banyu segara. Ing kono Gusti Yésus banjur nimbali juru amèk iwak sing prauné lagi labuh ana ing pinggir segara kono. Sawisé Gusti Yésus minggah ing prau, banjur dhawuh ngunduraké sethithik saka ing dharatan, dadi uwal saka ing pandheseké wong golongan. Gusti Yésus pinarak ana ing prau nerusaké memulang wong golongan sing padha andèr ing sapinggiré segara.

Kaya mengkono patrapé Gusti Yésus enggoné memulang wong golongan. Déné wong golongan warna-warna patrapé enggoné nampani pangandika: ana sing lingguh, ana sing ngadeg, malah ana sing munggah ing prau liya-liyané sing lagi padha labuh ing sacedhaké prau panggonané Gusti Yésus pinarak; kabèh padha nggatèkaké banget marang pangandikané Gusti Yésus, wong lanang lan wadon, nom lan tuwa. Pangandikané Gusti Yésus sing arum angresepaké ngumandhang ana ing atiné wong kabèh, padha ketaman ing pangaribawané sih lan kawelasané pangandika: "Tekané Putrané manusa iku nggolèki lan mitulungi rahayu .."

Sakèndelé ngandika, nuli dhawuh marang Simon — prauné mau duwèké Simon — mengkéné: "Mancala menyang panggonan kang jero, jalamu tumuli tibakna misaya iwak."

Kepriyé dawuhé? .... Simon utawa Pétrus nyawang Gusti Yésus klawan gumun. Didhawuhi mancal menyang panggonan kang jero lan misaya iwak? Mangka wayahé isih bedhug awan, dudu wayahé wong golèk iwak!

Unjuk wangsulané Pétrus: "Guru, sampun sadalu muput enggèn kula sami nyambut damel, boten angsal punapa-punapa." Karepé: saya maneh ing wayah awan, gèk arep olèh apa? Nanging Pétrus énggal nyambungi unjuké: "Ewasemanten awit saking dhawuh Tuwan, kawula inggih badhé ndhawahaken jala."

Pancen kuduné iya mengkono. Samangsa Gusti Yésus dhawuh, tan kena ora Pétrus kudu ngleksanani, ora ngétung wayah lan kangèlan.

Prauné banjur dilakokaké menyang panggonan kang luwih jero. Simon Pétrus lan Andréas banjur nibakaké jalané; bareng jalané ditarik munggah, ing tangan wis krasa aboté ora jamak, jalaran kebak iwak akèh banget, malah jalané nganti bedhah. Kanca-kancané sing ana ing prau liyané padha diawé kapurih ngréwangi. Yochanan lan Yakobus énggal padha tandang ngréwangi ngunggahaké jalané Pétrus. Bareng wis bisa munggah, prau karo pisan padha kamotan iwak, kebak nganti kaya mèh ngèrem-ngèremna.

Simon Pétrus bareng weruh, banjur ngrumangsani apes lan sèkèng, lan banget kaeraman nyumurupi iba mulya lan kwasané Gusti Yésus. Mulané banjur nyungkemi jengkuné Gusti Yésus sarta munjuk: "Gusti, Tuwan mugi nilar kawula, awit kawula tiyang dosa." Gusti Yésus pirsa apa isiné teleng segara, mesthiné iya pirsa kang ana ing telenging atiné Simon. Simon rumangsa ora pantes ditenggani Gusti Yésus, mulané Gusti Yésus diaturi tindak saka ing prauné.

Nanging Gusti Yésus ora kersa nilar Simon. Gusti Yésus iya wis pirsa apa sing dadi osiking atiné Simon.

Simon Pétrus dalah kanca-kancané padha rumangsa isin marga saka dosané, apadéné iya rumangsa nandhang apes lan asor ana ing ngarsané Gusti Yésus. Nanging marga saka rumangsaning ati kang mengkono mau, para sekabat mau malah saya wuwuh enggoné padha disihi déning Gusti Yésus. Pangandikané marang Simon: "Aja wedi, wiwit samengko kowé bakal padha amèk wong."

KEPRIYÉ, amék wong? .... O, Simon lan kanca-kancané wis padha nyandhak marang kersané Guruné: padha kadhawuhan martakaké bab katresnan lan pangwasané Gusti Yésus, temah wong-wong kang padha ngrungu pawarta mau padha kagèndènga marang ngarsané Sang Pamartaning jagad, supaya padha pracayaa marang Panjenengané murih olèha karahayon. O, yèn mung didhawuhi nindakaké sing kaya mengkono, Simon sakancané padha saguh nglakoni lan ngéstokaké dhawuh, malah padha rumangsa olèh kanugrahan lan berkah gedhé.

BARENG wis padha munggah ing dharatan manèh, Simon sakancané banjur padha ninggal bale-omahé, brayaté, pagawéané lan negarané, ndhèrèkake tindaké Gusti Yésus ing sapurug-purug.

Para murid mau padha ora ninggal Guruné manèh nganti tekan waktuné Gusti Yésus ngalami saat sing gawaté keliwat-liwat.

Nanging saiki durung paja-paja tekan waktuné.

KACARITA ing sawijining dina ana wong sawetara padha nggotong wong lara ana ing paturon. Wong mau sèmpèr tangan lan sikilé, temah ora bisa mlaku babar pisan. Polatané katon suntrut sedhih marga saka enggoné nandhang lara mau.

Parané wong-wong mau arep menyang endi? Apa arep menyang panggonané dukun? Nanging sapa ta sing bisa nambani larané lan nglejaraké atiné sing tansah ngandhut sedhih lan was sumelang?

Sadurungé mangkat saka ngomah mesthiné wis dirancang dhisik, sing lara mau arep digawa menyang endi. Sedulur-seduluré wong sing lara wis padha ngrungu warta, yèn Gusti Yésus rawuh ing Kapernaum manèh. Mulané wong-wong mau padha golong rembugé arep nyowanaké sing lara ana ing ngarsané Gusti Yésus, supaya kabirata larané. Wong mau wis padha yakin temenan, yèn ora ana dukun liya-liyané manèh sing bisa marasaké seduluré mau kejaba mung Gusti Yésus. Lakuné ana ing dalan ora nylèwèng mangiwa utawa manengen, jalaran ancasé mung sawiji, yaiku sowan ing ngarsané Gusti Yésus.

Lah, omah panggonané Gusti Yésus pinarak wis katon. Lakuné disengkud, daya-daya énggala tekan. Sing lara wis dikandhani: "Sedhéla engkas kowé tekan ing ngarsané Gusti, banjur...." Sing lara bisa mèsem, wis nicil bungah. Atiné nganta-anta énggala bisa nyawang Gusti, temah mesthi birat lelarané.

Nanging kocapa, bareng wis tekan ing palatarané omah, wong-wong mau kepeksa mandheg, jalaran ora bisa olèh dalan. Ing latar, apa manèh ing jero omah wis jejel riyel wong sing padha ngrungokaké pangandikané Gusti Yésus. Mangka enggoné pinarak ing tengahé omah. Wong golongan sing ana ing kono kabèh padha ngrungokaké. Kabèh malah kepeksa ngrungokaké, apa tekané mrono iku kagawa saka sih tresnané marang Gusti Yésus, apa mung jalaran kepéngin weruh tok, utawa apa marga saka enggoné gething marang Panjenengané, kabèh padha baé angger Gusti Yésus lagi ngandika, tan kena ora wong-wong ing sakiwa-tengené mesthi ngrungokaké.

PAMISAYA IWAK KANG NGÉRAM-ÉRAMAKÉ

Bareng wis tita ora bisa mbacutaké lakuné, banjur padha lèrèn ana ing palataran karo golèk akal kepriyé bisané nglebokaké sing lara mau. Mangka ora ana wong sing gelem mingsed sethithik baé, kabèh mung padha ketungkul ngrungokaké pangandikané Gusti Yésus. Wong sing lara dalah sedulur-seduluré padha kecuwan banget atiné, jalaran wis cedhak banget karo Gusti Yésus, nanging meksa isih adoh saka ing pitulungan.

Saiki kepriyé rékané? Apa ngentèni sabubaré? Nanging yèn wis bubar, apa malah ora mundhak seksekan wong golongan sing padha arep mulih? Yèn mengkono, apa sing lara bisa kelakon disowanaké ing ngarsané Gusti Yésus? Ringkesé yèn ngentèni sabubaré, mesthi bakal ora olèh gawé!

Yèn ora ngentèni, gèk kepriyé manèh rèkané? Apa kelakon sing lara digotong mulih, disèlèhaké ing panggonané gumléthak mau, ngathang-athang ing selawas-lawasé nganti tekan ajale? Ah, mesakaké temen yèn mengkono!

Dalané kaslametan mung siji, yaiku sowan ing ngarsané Gusti Yésus! Saupama sing lara bisa nganti kapirsan déning Gusti, wis mesthi kapitulungan! Nanging kepriyé dalané?

Bareng wis nggolongaké rembug, wong sing nggotong mau banjur padha tumandang. Embuh bener, embuh luput ichtiyar sing ditindakaké, wis dinalar dawa, waton seduluré sing lara mau bisa marek ing ngarsané Gusti Yésus. Wong sing lara mau banjur digotong metu ing undhak-undhakan sing digawé nurut témbok omah, munggah tekan ing payon rata, sing adaté diarani "sotoh". Saka ing payon mau wong bisa ndeleng ing godhagan omah ing jero, bisa ngrungu swarané wong sing padha guneman. Sing lara banjur diglétakaké; jubin tutuping payon banjur dibréngkali, pener ing sadhuwuré Gusti Yésus pinarak. Bareng bolongané wis cukup ambané, sing lara banjur kaudhunaké sapaturoné, kaeneraké ing ngarsané Gusti Yésus.

Gusti Yésus lan wong-wong sing ana ing jero omah kono padha nyumurupi ana wong lara sapaturoné diudhunaké saka ing payon.

Gusti Yésus banjur kèndel enggoné ngandika, nanging Gusti ora duka marga ana sing wani-wani ngrusuhi enggoné memulang. Malah saiki Panjenengané mirsa sepira gedhéning pangandelé sedulur-seduluré wong sing lara mau, lan iya mirsa sangsarané wong sing sèmpèr, sing babar pisan ora bisa ngglawat, nanging mripaté kaca-kaca, ésthané kaya nyuwun muga kapitulungana. Gusti Yésus ora pisan-pisan mengku duka, nanging malah rentah welasé.

Mulané banjur ngandika marang kang lara: "He pawong sanak, dosamu wus kaapura!" Wong-wong sing padha ngrungu pangandika mau, banjur padha gumun. Sowané wong lara mau rak perlu nyuwun kawarasaké sèmpèré, mangka pangandikané Gusti Yésus: "Dosamu wus kaapura!" Malah para ulama lan para Farisi sing iya padha melu ana ing kono, padha nggrundeli Gusti Yésus: "Wong iku sapa ta déné kok ngucap nyenyamah marang Allah? Kang kwasa ngapura dosa sapa ta, kejaba mung Allah piyambak?" ...

Nanging Gusti Yésus mirsa apa kang dadi osiking atiné wong. Panjenengané mirsa was lan sumelangé atiné wong sing nandhang lara, marga ngrasakaké gedhéning dosané nalika isih bagas kuwarasan. Mulané Gusti Yésus ngersakaké marasaké atiné dhisik, sarana ngapura dosané.

Lelarané mau dadi paukumaning dosané. Yèn dosané wis diapura, larané mesthi tumuli birat. Bareng sing lara mau ngrungu pangandikané Gusti Yésus mengkono iku, polatané malih dadi sumringah, suntrut lan sedhihé larud sanalika ....

Mengkono uga Gusti Yésus iya mirsa kang dadi osiking atiné para ulama lan para Farisi lan wong liya-liyané sing padha ora kesdu marang Panjenengané. Gusti mirsa yèn wong-wong mau ora duwé pangandel marang Panjenengané. Pancèn gampang ngetokaké ujar marang wong, yèn dosané wis kaapura. Saben wong rak bisa muni mengkono, mangka pangucap mengkono iku klebu nyenyamah marang Allah! Kaya mengkono iku panggraitané para ulama lan para Farisi. Nanging saiki Gusti Yésus arep nedahaké, yèn Panjenengané iya kagungan pangwasa ngapura dosa temenan, mulané arep nindakaké prakara sing wong liya ora bisa.

Pangandikané Gusti Yésus marang wong-wong mau: "Kowé padha duwé panggraita kaya apa ana ing atimu? ...." Sawisé ndukani wong-wong mau, banjur ngandika marang sing lara: "Dhawuhku marang kowé: Ngadega, paturonmu angkaten, lan muliha!"

WONG sing sèmpèr mau kepriyé? Bareng dipangandikani mengkono, ora kok banjur ndomblong nyawang Gusti Yésus, jalaran rumangsa yèn ora kuwagang nglakoni sadhawuhé. Lan iya ora njajal ngadeg alon-alon awit sumelang yèn pangandika mau ora temenan! Ora, wong mau marga saka pangandelé sanalika banjur ngadeg, ora nganggo jajal-jajal dhisik. Awaké sakojur kaya-kaya klebon daya kakuwatan sing anèh. Bareng wis ngadeg, paturoné tumuli diangkat, banjur mundur mulih kambi ngluhuraké Allah.

Nalika iku wong-wong sing jejel riyel banjur padha nisih, temah wong sing mentas pulih kawarasané, bisa metu saka ing kono.

Wong kabèh padha kagawokan lan padha ngluhuraké Allah, sarta nandhang wedi banget. Kabèh padha nyawang Gusti Yésus klawan pakéring.

Pangucapé wong akèh: "Ing dina iki aku padha weruh lelakon kang nglengkara!" ....

SEKABATÉ Gusti Yésus saiki cacahé wis ganep rolas. Saka ing antarané wong-wong sing padha pracaya marang Panjenengané, apadéné sing padha tresna lan saguh ndhèrèkaké ing satindaké, Gusti Yésus milih wong pitu kanggo ngganepi sekabat lima sing dhisik.

Apa sebabé Gusti Yésus nindakaké sing mengkono iku lan apa sebabé Gusti tansah didhèrèkaké tindaké, wong-wong mau durung ngerti. Saiki durung ngerti, nanging bésuk ing tembé bakal padha ngerti dhéwé.

Para sekabat mau ing tembé iya kudu memulang marang wong akèh bab kratoning Allah, kayadéné sing tansah ditindakaké déning Gusti Yésus. Malah para sekabat mau bakal uga kaparingan kasektèn nindakaké kaélokan. Bubuhané para sekabat mau ngundhangaké pawarta kabungahan marang bangsa Yahudi, bangsa kapir, lan marang angger wong sing padha gelem ngrungu pawarta mau, yaiku yèn Gusti Yésus rawuh ing jagad perlu nylametaké wong dosa.

Bésuk ing tembé ....! Nanging saiki, nalikané isih ndhèrèkaké Guruné, para sekabat mau durung bisa ngerti. Ing tembé, samangsa Guruné wis kondur menyang ing swarga. Ing tembé padha ora disebut sekabat manèh, nanging para Rasul.

Sekabat rolas mau, yaiku: Simon Pétrus lan Andréas; Yochanan lan Yakobus; Filippus lan Bartoloméus; Tomas lan Mattéus; Yakobus anaké Alféus lan Yudas Taddéus; Simon Zélotès lan Yudas Iskariot.

Nanging para sekabat mau babar pisan durung cukup kawruhé bab kratoné Allah. Panyanané wong-wong mau, Gusti Yésus bakal jumeneng raja ana ing bumi, lan para sekabat bakal kadadèkaké para nayaka.... Jebul nyatané béda babar pisan.

Para sekabat isih kudu ngerti, yèn kawibawan lan kasugihan iku ora bisa gawé slamet lan begjaning wong; sing bisa nylametaké iku mung ati kang wedi asih lan tresna marang Gusti Allah.

KACARITA Gusti Yésus kadhèrèkaké para sekabaté munggah ing gunung arep memulang marang para sekabat lan wong golongan mungguh kepriyé lakuning ngaurip lan apa sing kudu ditindakaké murih bisa dadi putra kagungané Gusti Allah.

Wong golongan sing padha ndhèrèk munggah ing gunung wis padha andhèr ana ing ngarsané, kabèh padha anteng lingguhé sumadhiya nampani wedharing pangandika. Ing kono Gusti Yésus banjur wiwit medhar sabda, memulang marang para murid lan wong golongan, pangandikané: "Rahayu para wong kang rumangsa mlarat ing budi, awit iku kang padha nduwèni kratoné swarga. Rahayu para wong kang prihatin, awit iku kang bakal padha kalipur. Rahayu para wong kang sabardrana, awit iku kang bakal padha olèh warisan bumi. Rahayu para wong kang keluwèn lan ngelak ngorong marang kasampurnan, awit iku kang bakal padha kawaregan. Rahayu para wong kang ambek welasan, awit iku kang bakal padha olèh piwelas. Rahayu para wong kang burus atiné, awit iku kang bakal padha weruh marang Allah. Rahayu para wong kang demen ngrukunaké, awit iku kang bakal padha kasebut para putrané Allah. Rahayu para wong kang dikuya-kuya krana saka kamursidané, awit iku kang padha nduwèni kratoné swarga. Rahayu kowé menawa diwewada lan dioyak-oyak sarta diala-ala ing wong kang klawan doracara, krana saka Aku ....."

LAN bab tresna-tinresnan ing antarané wong lan sapepadhané, pangandikané Gusti Yésus mengkéné: "Pada tresnaa marang satrumu; wong kang nyupatani kowé padha pujèkna becik; gawéa becik marang wong kang padha nyengiti kowé; wong kang nganiaya lan ngoyak-oyak marang kowé, padha dongakna slamet; supaya kowé padha ketitika dadi putrané Ramakmu kang ana ing swarga ...."

GUSTI Yésus iya mangandikakaké bab carané wong dedana. Wong iku yèn dedana sing akèh-akèh ora kagawa saka welasing ati utawa kadereng déning tresnané marang Allah, nanging sing diudi supaya kaweruhana ing wong akèh lan olèha pangalembana enggoné loma lan demen dedana. Nanging para sekabat lan wong liyané sing kepéngin sinebut para putrané Allah, aja pisan-pisan tumindak mengkono.

Pangandikané Gusti Yésus: "Pada diprayitna, aja nganti nglakoni kautamanmu ana ing sangareping wong, kang supaya katona ing wong iku .... Samangsa kowé dedana, aja kojuwarakaké kaya adaté para wong lamis ana ing mesjid-mesjid lan ing lurunglurung, pamurihé supaya kaalema déning wong.... Balik samangsa kowé dedana, tanganmu kang kiwa aja nganti weruh polahé kang tengen, supaya enggonmu dedana ana ing pasingidan, mangka Ramakmu nguningani sajroning pasingidan, iku bakal malesaké marang kowé ana ing edhèngan ...."

Bab ndedonga marang Allah iya diwulangaké déning Gusti Yésus. Panjenengané wis pirsa, yèn akèh wong sing padha dhemen sembahyang ana ing tengahé mesjid, malah ana ing pojoké lelurung, nganggo swara seru lan tembung lalahan pirang-pirang, ora kok marga déning tresnané marang Allah, nanging pamurihé ora liya supaya katona ing wong, temah dianggepa wong mursid lan ngibadah .... Balik pandonga kang sejati ora mengkono patrapé, nanging kudu ditindakaké ana ing pasingidan; pandonga iku aja mung katon ana ing lambé ndremimil, nanging kudu metu saka ing dasaring ati. Lan manèh ora perlu nganggo pitembungan lalawora. Pandonga kang sejati iku pasaja lan kebak pangandel.

Pangandikané Gusti Yésus mengkéné: "Samangsa. kowé padha sembahyang, aja kaya para wong lamis, jenèh iku padha dhemen sembahyang adeg-adegan ana ing mesjid lan ing pojoké lelurung, pamurihé supaya katona ing wong .... Balik kowé samangsa sembahyang, lumebua ing senthonganmu, sarta lawangé kancingen, nuli ndedongaa marang Ramakmu ana ing pasingidan .... Anadéné samangsa kowé padha sembahyang, aja nganggo tembung lalahan kaya para wong kapir, ujer iku padha nduwèni panduga yèn ketrimané marga saka akèh tembungé. Mulané kowé aja madhani wong iku, awit Ramakmu ora kekilapan apa kang dadi kakuranganmu sadurungé koaturi panyuwun ...."

Ing kono Gusti Yésus banjur mulangaké marang para muridé lan para wong kang padha ngrungokaké, pandonga kang dadi pathisarining pandonga, iya musthikaning pandonga ing saindengé jagad. Pangandikané Gusti Yésus: "Kang iku enggonmu padha ndedonga dikaya mengkéné:

Dhuh Rama kawula ingkang wonten ing swarga.

Asma Tuwan mugi kasucèkna, Kraton Tuwan mugi rawuha. Karsa Tuwan mugi, kalampahana, kadosdéné wonten ing swarga, inggih mekatena ugi wonten ing bumi.

Mugi kawula sami Tuwan paringi rejeki kawula sacekapipun ing dinten punika.

Saha Tuwan mugi ngapunten sakathahipun kalepatan kawula, kadosdéné kawula inggih sami ngapunten ing tetiyang ingkang kelepatan dateng kawula.

Punapa malih kawula mugi sampun ngantos sami katandukaken dateng panggodha, mugi sami Tuwan uwalaken saking pangawak dursila. Awitdènè Tuwan ingkang kagungan kraton saha wisèsa tuwin kamulyan langgeng ing saliminipun. Amin."

ISIH akèh manèh prakara-prakara kang diwulangaké Gusti Yésus marang wong golongan.

Bab bandha utawa rajabrana kadonyan iya dipangandikakaké. Akèh sing padha duwé pangira yèn bakal bisa ngrasakaké kasenenganing urip, samangsa katunggonan ing bandha. Mulané sajroning uripé mung mindeng nglumpukaké rajabrana ing donya, temah lali lan nglirwakaké marang Allah kang dadi etuking kabegjan.

Pangandikané Gusti Yésus mengkéné: "Aja padha nglumpukaké bandha ana ing donya, kang ana rengeté lan amané ngentèkaké, sarta ana malingé padha mbabah lan nyolong. Nanging padha nglumpukna bandha ana ing swarga ...."

Gusti Yésus pirsa, yèn wong sing karem bandha lan sing atiné kraket karo amal kadonyan iku ora bisa tresna marang Allah. Sapa sing tresna marang Mammon, yaiku kasugihan, mesthi ninggal Gusti Allah.

Pangandikané Gusti Yésus mengkéné: "Ora ana wong kang bisa ngrangkep pangawulané; awit ora wurung bendarané kang siji dibaèkaké, sijiné ditresnani, utawa rumaket marang kang siji mejanani marang sijiné. Kowé ora bisa ngawula marang Allah lan marang Mammon ...."

GUSTI Yésus iya mangandikakaké bab pasrah lan suméndhé marang Allah Sang Rama. Akèh wong sing tansah nyumelangaké uripé, mangka satemené wong urip iku kudu mung tansah pasrah lan suméndhé marang Allah kang ora kendhat-kendhat rumeksa marang para putrané, kayadéné bapa enggoné rumeksa marang anak-anaké. Pangandikané mengkéné: "Aja padha sumelang mungguh uripmu, bab kang kopangan utawa kang koombé, lan mungguh badanmu, bab kang kosandhang. Aja ana celathumu: Kang dakpangan apa? Utawa: Kang dakombé apa? Lan manèh: Kang daksandhang apa? Awit iku kabèh diudi déning para wong kapir. Ramakmu ing swarga rak wus mirsa yèn iku mau kabèh dadi kabutuhanmu. Nanging kratoné Allah lan kasampurnané iku padha upayanen dhingin, nuli samubarang iku mau bakal diwuwuhaké marang kowé. Mulané aja padha sumelang mungguh ing dina sésuk, amarga dina sésuk iku bakal nyumelangaké bagéané dhéwé ....!

Padha mawasa marang manuk ing awang-awang; padha ora nyenyebar lan ora derep, sarta ora tetandho ana ing lumbung, éwadéné padha kaparingan pangan déning Ramakmu ing swarga; kowé apa ora kacèk luwih akèh katimbang karo manuk iku? ...."

GUSTI Yésus mangandikakaké bab watak kumlungkung lan sumuci-suciné wong. Panjenengané pirsa yèn akèh wong sing tansah ngawasaké marang pialané wong liya lan nganggep dosa lan murang sarak, nanging pialané awaké dhéwé sing luwih akèh lan luwih gedhé, ora tau digagas.

Pangandikané: "Kepriyé déné kowé weruh tatal kang ana ing mripaté sadulurmu, mangka glondhong kang ana ing mripatmu dhéwé, kowé teka ora weruh? Utawa kepriyé enggonmu bakal tutur marang sadulurmu: Mara dakulapané tatal ing mripatmu, mangka ta ing mripatmu dhéwé ana glondhongé?

Èh wong lamis, glondhong ing mripatmu dhéwé buwangen dhingin, nuli lagi bisa waspada enggonmu ngulapi tatal ing mripaté sadulur-mu iku...."

GUSTI Yésus mangandikakaké bab gedhéning sihé Allah kang tansah midhangetaké pandongané para wong kang suméndé marang Pangéran.

Pangandikané: "Padha nyenyuwuna, temah bakal kaparingan. Padha golèk-golèka, temah bakal nemu. Padha thothok-thothoka, temah bakal kawenganan. Sebab sok wonga kang nyuwun, iku tampa, lan kang golèk, iku nemu, tuwin kang thothok thothok, iku bakal kawenganan. Endi ta ana wong panunggalanmu kang dijaluki roti anaké, rak iya ora diwènèhi watu? Apamanèh saupama dijaluki iwak, rak iya ora diwènèhi ula? Kang iku menawa kowé, senajan ala padha mangerti ing bab pawèwèh kang becik marang anak-anakmu, méndahané manèh Ramakmu ing swarga mesthi peparing kang becik marang wong kang padha ngaturi panyuwun ...."

MENGKONO uga ana pangandikané Gusti Yésus bab wong kang pinter lan kang punggung. Wong kang pinter enggoné ngadegaké omah ana ing padhasan, sentosa pandhemèné; yèn ana udan deres, ora bakal kuwatir .... Déné wong kang punggung enggoné yasa omah ana ing pawedhèn ora bakuh lan sentosa; samangsa katempuh ing prahara ...!

Pangandikané mengkéné: "Saben wong kang ngrungu pituturku, sarta nganggo dilakoni, iku bakal Dakupamakaké kaya wong pinter kang ngadegaké omahé ana ing padhasan. Bareng ana udan deres, lan banjir teka, sarta angin midid, padha nempuh marang omah mau, meksa ora rubuh, amarga katalesan padhasan.

Balik saben wong kang ngrungu pituturku, mangka ora nglakoni, iku bakal diupamakaké kaya wong punggung, kang ngadegaké omahé ana ing pawedhèn. Bareng ana udan deres, lan banjir teka, sarta angin midid, padha nempuh marang omah mau, tumuli rubuh lan banget rusaké ...."

ISIH akèh manèh prakara kang diwedharaké déning Gusti Yésus marang para sekabaté lan wong golongan. Pangandika kang diwedharaké mau kabèh mratélakaké bab kepriyé wewatekané wong lan apa kang kudu dilakoni samangsa padha arep nggayuh dadi putrané Allah, samangsa padha ngarah dadi ahli-warisé kratoning swarga kang diratoni déning Gusti Yésus piyambak.

Sarampungé maringi piwulang, Gusti Yésus banjur kèndel, lan wong golongan kabèh iya padha meneng, jalaran padha kagawokan déning piwulangé. Durung tau ana pamulang kang madhani Gusti Yésus, enggoné arum ngresepaké pangandikané, enggoné jero lan wingit surasané. Malah enggoné mulang mau kaya ngagem pangwasa, ora kaya para ulama.

SAKÈHÉ piwulangé Gusti Yésus ana ing gunung mau ing sangarepé wong golongan gedhé, iku diarani Warsita-arga, kacekak dadi Warsitarga, tegesé: piwulang ing gunung.

KACARITA satumedhaké Gusti Yésus saka ing gunung banjur kadhèrèkaké déning wong golongan pirang-pirang. Ing kono ana wong nandhang lara saraat. Awaké sakojur katon pating benyinyih putih-putih; awaké krasa lara lan lungkrah, apadéné atiné sedhih jalaran disingkang-singkang déning wong pepadhané. Wong lara saraat iku ora kena manggon ana ing kutha, malah mlebu menyang kutha baé ora kena; pamanggoné kapisah ana ing sajabané kutha. Lelara kang nggegirisi mau kalebu lelara nular. Sapa sing nganti gepok sénggol karo wong lara saraat, bisa ketularan. Mangka yèn ketularan, tangèh bisané mari, temah sajegé urip mung tansah nandhang lara lan sedhih nganti tekan ajalé. Mulané wong sing wis kecandhak lara saraat dipapanaké pamanggoné ana ing sajabané kutha. Yèn pinuju lumaku ing dalan, kudu awèh sasmita klawan alok-alok: "Najis, najis!"

Wong-wong sing nandang lelara saraat iku tansah disirik déning angger wong, malah dianggep najis. Mangka lelara mau ora bisa mari. Lelarané saya suwé saya banget, nganti sing lara tumeka ing ajalé. Ing jaman semono durung tau ana dhukun sing bisa nambani lelara saraat .... Nalika semono ana wong nandhang lara saraat lumaku ing dalan. Sandhangan sing dienggo suwèk-suwèk, kaya wong lagi nandhang susah marga kasripahan; rainé separo katutupan ing gombal .... Nanging .... mripaté sing adaté katon loyop-loyop, saiki katon sumilak padhang, kaya-kaya ana sing nenangi pangarep-arepé.

Wong mau wis ngrungu warta bab Gusti Yésus. Iku kang nenangi pangarep-arepé ana ing atiné: "O, Gusti Yésus mesthi kwasa marasaké aku .... "Semuné prakara sing mokal lan nglengkara, awit lelara saraat iku wis kawentar madal tamba. Nanging wong sing nandhang lara mau ana ing atiné wis mantep pangandelé: "Mung Gusti Yésus kang kwasa marasake ...."

Mulané wong mau banjur nempuh byat ninggal panggonané, banjur nggolèki Gusti Yésus. Saya bungah atiné, bareng saka kadohan weruh untabé wong golongan sing padha medun saka ing gunung, ndhèrèkaké tindaké Gusti Yésus. Lakuné banjur digelak, laraning awaké wis ora digawé rasa. Bareng tekan ing ngarsané Gusti Yésus, banjur sujud sarta munjuk: "Gusti, menawi Tuwan karsa, inggih kawasa mbirat najis kawula." Tumrapé wong sing lara wis ora ana wong liyané manèh sing dipandeng kejaba mung Gusti Yésus. Wong golongan sing piyak marga nyingkiri wong lara saraat mau, dianggep sepi. Apadéné saraking angger-angger sing turun-tumurun diparingaké marang bangsané, diterak wani, ujer mung sawiji sing dadi paraning atiné: birat najisé marga pitulungané Gusti Yésus. Mulané bareng wis tekan, wong mau ora taha-taha banjur sujud lan munjuk.

Mungguh Gusti Yésus piyambak kepriyé? Apa Panjenengané ajrih kagepok ing wong lara saraat mau? Apa iya kuwatos yèn kasucèné bakal katularan najisé sing nandhang lara saraat mau? Apa Gusti Yésus iya runtik galihé kayadéné wong golongan? .... Ora, Gusti Yésus ora mengkono.

Nanging Gusti Yésus banjur mulung astané, ndemèk marang wong mau sarta ngandika: "Aku karsa, birata najismu!" Padha sanalika kabirat malané saraat dadi resik. Sing pating benyinyih putih-putih ilang babar pisan, kulité pulih kaya wingi uni, lan awaké sing lungkrah malih dadi kuwat manèh. Durung nganti munjuk apa-apa manèh, wong mau wis didhawuhi Gusti Yésus supaya aja kandha-kandha marang wong apa sing mentas kelakon; wong mau diatag supaya énggal nuduhaké awaké marang imam lan nyaosaké kurban miturut dhawuhé nabi Musa .... Sawisé nglakoni iku kabèh, wong sing wis mari larané mau lagi bisa manggon manèh ing kutha awor sanak seduluré.

WONG sing wis birat lelarané mau banjur lunga klawan kabungahan gedhé. Atiné prasasat mbludag suka sokur marang Allah déné diparingi kanugrahan sing tanpa upama gedhéné, temah ora kena dicandhet manèh grengsenging atiné arep nyritakaké lelakoné kang nggumunaké mau. Ing sadalan-dalan ora lèrèn-lèrèn enggoné nyritakaké kaélokan sing mentas tumanduk ing awaké. Sapa baé sing gelem ngrungokaké dicritani, awit kabegjan sing semono gedhéné mau ora amot disimpen ana ing atiné.

ORA antara suwé sapungkuré lelakon ing dhuwur mau Gusti Yésus rawuh manèh ing Kapernaum, kadhèrèkaké wong golongan gedhé. Lan sanalika wong-wong pada kumrubut sowan arep nyuwun pitulungan. Saiki sing padha sowan para pinituwané wong Yahudi. Nanging sowané mau ora kanggo butuhé dhéwé; sing disuwunaké pitulungan iku baturé panatus prajurit Rum, jalaran lara mbebayani ndungkap mati. Gusti Yésus diaturi rawuh ing omahé panatus prajurit mau, supaya marasna baturé sing lagi lara.

Yèn digagas, satemené kalebu anèh, déné ing atasé pinituwané wong Yahudi kok nganti padha gelem ngaturi Gusti Yésus rawuh ing omahé wong Rum, mangka sing lara iku mung batur, malah bisa uga batur tukon. Mulané wong Yahudi mau padha nyaosi katerangan, yèn wong Rum sing ngaturi Gusti Yésus iku wong becik, ora ambek siya ing atasé bangsa Yahudi, malah saking tresnané nganti ngyasakaké mesjid ing kutha Kapernaum.

Katerangan mau dhasar kepara nyata. Panatus prajurit Rum mau pancèn wong sing luhur budiné. Yèn ora mengkonoa, mangsa wong Yahudi nganti gelem dadi kongkonané. Wong Rum mau nganggep sapadha-padha marang bangsa Yahudi, senajan bangsa telukan. Jalaran wong Rum mau wis wanuh marang Allahé bangsa Israèl, malah iya ngabekti marang Allah, mulané bisa nduwé katresnan marang bangsa Yahudi .... Wong mau mesthi baé luhur budiné, apamanèh ambek welasan, katélak saka enggoné keraya-raya golèk ichtiyar murih warasé baturé sing lagi lara banget. Endi ana wong Rum sing gelem nggumatèni batur? ....

GUSTI Yésus midangetaké aturé wong Yahudi mau klawan rena galihé. Enggoné wong-wong mau padha tresna-tinresnan iku kang njalari renaning galihé. Mulané Gusti Yésus sanalika banjur tedhak mbarengi lakuné wong-wong mau.

Unjuké panatus prajurit kang lumantar para pinituwané wong Yahudi mengkéné: "Réncang kawula sakit sanget wonten ing griya kawula, langkung sanget anggènipun ngraos sakit. Mugi Tuwan kepareng nyarasaken ...." Sanalika dhawuhé Gusti Yésus: "Aku teka mrana, marasaké."

Nanging bareng wis cedhak ing omahé panatus prajurit mau, banjur ana kongkonan manèh marek ing ngarsané Gusti Yésus kapurih munjuk: "Dhuh Gusti, sampun ndadosaken damel Tuwan, margi boten pantes ing atasipun kawula, menawi Tuwan ngantosa rawuh lumebet ing wangon kawula. Kawula inggih sampun rumaos boten pantes menawi sowana piyambak, nanging Tuwan mugi nyabdakaken kémawon, temtu réncang kawula badhé saras. Kawula punika rak inggih tiyang ingkang kapréntah sarta mbawahaken prajurit. Mangka menawi kawula akèn, préntah kawula mesthi dipun lampahi sanalika, lan menawi kawula dipun paringi dhawuh, kawula temtu énggal-énggal ngéstokaken dhawuh .... Dhuh Gusti, Tuwan punika kagungan pangwaos ingkang linangkung, inggih nguwaosi sadhéngah kawontenan, malah inggih nguwaosi sesakit. Dhuh Gusti, mugi Tuwan kepareng nyabdakaken, temah réncang kawula temtu badhé saras."

Gusti Yésus midhangetaké atur mengkono klawan banget renaning penggalih, déné nguningani pangandel sing nganti semono gedhéné, mangka sing duwé pangandel mau wong Rum. Mulané semu sedhih pangandikané Gusti Yésus, nalika minger lan mangandikani wong-wong kang padha ndhèrèk .... Panjenengané ora kekilapan, yèn ing antarané bangsa Yahudi dhéwé isih akèh wong sing padha ora pracaya marang Panjenengané, malah padha nyepèlèkaké, lan padha ngarani Gusti Yésus iku dudu Sang Mesih, nanging wong culika.

Pangandikané Gusti Yésus: "Pituturku ing kowé: senajan ing bangsa Israèl, aku durung nemu pangandel kang gedhéné seméné iki. Nanging Aku pitutur ing kowé yèn bakal ana wong akèh teka saka ing wétan lan ing kulon, padha mèlu kembulan karo Abraham, Iskak lan Yakub ana ing kratoné swarga. Mangka para putrané kraton padha kabuwang metu marang pepeteng ing jaba pisan ...."

Pangandika mau isi pamelèh sing pedhes tumrap wong Yahudi sing padha ngegung-egungaké enggoné padha dadi tedhaké Abraham, temah padha ngira yèn mesthi bakal olèh swarga .... Mangka Gusti Yésus ngandika, yèn panatus prajurit mau, senajan wong Rum, dadiné iya wong kapir, apadéné wong akèh saka ingwétan lan ing kulon, bakal padha ndhisiki bangsa Yahudi enggoné ketampan lan mlebu ing kraton swarga, Déné bangsa Yahudi dhéwé bakal padha kabuwang metu ing jaba.

Wong Yahudi ngrungu pangandika mengkono iku, atiné serik banget.

Nanging para pinituwa suruhané panatus mau padha kaparingan pangandika kang banget ngresepaké ati, mengkéné: "Wis, mundura, kowé ketekana kaya kang dadi pangandelmu." Bareng para pinituwa mau tekan ing omahé panatus prajurit, batur sing lara banget mau wis ketemu waras.

Pangandelé wong Rum sing semono gedhéné mau dadiné ora nganti kawirangan.

KACARITA ing sawijining dina ana iring-iringané wong akèh metu saka ing kutha Nain nguntapaké layon menyang ing pakuburan ing sajabané kutha. Sing arep dikubur mau mayité bocah lanang anaké ontang-anting randha ing Nain. Bandhosané dilurubi nganggo lawon putih, dipikul wong papat, lumaku alon-alon ang ing ngarep. Ing saburining bandhosa wong-wong lanang wadon sing padha urun tangis lan pangadhuh, kaya sing wis dadi adat kalumrahané ing tanah kono. Swarané pating gléro gawé sedhihé sing padha ngrungu. Ing buriné manèh mbok randha ngetutaké lakuné bandhosa kambi nangis ngglolo jalaran banget sedhihé. Anaké mung siji, mangka saiki wis mati, diuntapaké menyang ing pakuburan, bakal pepisahan ing salawas-lawasé. Kaya-kaya bocah mau nusul bapakné sing wis ndhisiki lumaku menyang ing jaman kalanggengan. Mulané mbok randha rumangsa ditinggal ijèn ana ing alam donya, tanpa rowang tanpa kanti. Anak lanang sing digadhang-gadhang bisaa mikul dhuwur mendhem jero, saiki wis ora kena dijagakaké pitulungané, mbok randha sedhihé kepati-pati. Sing dipendeng ora ana liyané manèh kejaba mung anaké lanang sing lagi diuntapaké menyang ing pakuburan.

KOCAPA bareng tekan ing sajabané kutha, lakuné pethukan karo arak-arakan liya sing arep mlebu menyang kutha, yaiku wong golongan sing padha ndhèrèkaké Gusti Yésus lan para sekabaté.

Wong golongan mau banjur piyak nisih mengiwa lan menengen, ngentèni saliwaté sing padha nguntapaké layon. Wong-wong mau kabèh padha meneng, atiné karanta-ranta nyumurupi solahé mbok randha, nanging kepriyé manèh, arep tetulung padha ora bisa. Sapa ta sing bisa nguripaké wong wis mati? Mengkono gagasané wong golongan.

Nanging mungguh Gusti Yésus kepriyé? Panjenengané iya mirsa wong pirang-pirang padha nguntapaké layon, iya wis nguningani mbok randha .... Gusti bareng mirsa randha mau, luwih banget trenyuh galihé déning welas. Gusti Yésus banjur nyelaki mbok randha, sarta ngandika: "Aja nangis!"

Kepriyé, ora diparengaké nangis? Wong kabèh padha gumun; sing mikul bandhosa banjur mandheg; wong sing urun tangis padha meneng sanalika. Kepriyé iki, apa wong kepatèn anaké ora pareng nangis?

Lan mbok randha dhéwé kepriyé? Wong sing ndhawuhi aja nangis mau, iya durung tau tumon, malah iya ora ngerti apa sing didhawuhaké. Sing dadi telenging atiné mung sawiji, yaiku: anaké sing ditresnani wis mati, mengko yèn wis rampung panguburé, bakal mulih ijèn, ciptané mung bakal mati ngenes, awit wis pedhot gantilaning nyawané. Mulané iya ora bisa nyandhak apa karepé dipenging enggoné nangisi anaké.

Ing kono Gusti Yésus banjur marepeki ndemèk krendhané, dhawuhé: "Tolé, dhawuhku: tangia!" Wong-wong sing padha ngrubung banjur mundur sanalika, jalaran kang mati njenggèlèk, kaya patrapé wong sing mentas tangi turu. Sawisé linggih, mripaté mung tansah ngingetaké wong ing sakiwa-tengené, suwé-suwé banjur bisa guneman, babar pisan ora ngetarani yèn mentas mati; mbok randha iya nyumurupi lelakon mau, weruh yèn anaké wis urip manèh, nanging ora bisa ngucap apa-apa .... Anaké énggal dirangkul lan diambungi kambi nangis, nanging enggoné nangis saiki marga saka gedhéning kabungahané.

GUSTI Yésus banjur mbacutaké tindaké .. Wong golongan padha rebut ngarep enggoné arep ndhèrèkaké tindaké; wong-wong sing mentas padha nguntapaké layon, dalah mbok randha saanaké, lan wong sing padha urun tangis ora gelem kari, kabèh padha ngetut-wingking tindaké Gusti Yésus mlebu ing kutha Nain. Umyung swarané wong padha nggunem lelakon sing ngéram-éramaké mau, pangucapé: "Ana nabi gedhé jumeneng ing antara kita, lan Allah nuwèni umaté!"

Kaélokan sing semono gedhéné durung tau kelakon ing tanah kono. Apa tumon, ana wong mati bisa urip manèh, mung marga didhawuhi déning Gusti Yésus! Mangka ora ana wong sing ngaturi Gusti supaya mitulungi mbok randha, jalaran pancèn ora klebu ing nalar, yèn wong mati bisa urip manèh. Dadi wis cetha, yèn enggoné Gusti Yésus maringi pitulungan mau mung marga kadereng déning gedhéning sih kawelasané marang wong, ora marga saka kepénginé oleh pangalembana. Nanging kabéh mau nenuntun marang kaluhurané Sang Rama kang ana ing swarga.

PAWARTA bab kaélokan mau banjur kawelantrah marang satanah Yudéa kabèh nganti tekan ing ngamanca.

KACARITA Gusti Yésus rawuh manèh ing Kapernaum. Wong golongan banjur énggal nampèni rawuhé, jalaran kabèh wis padha ngarep-arep. Lakuné wong prasasat ora kena ditata, awit kabèh-kabèh kepéngin nyelaki Gusti Yésus. Nalika semono ana wong ndhesek maju nyungkemi padané Gusti Yésus sarta munjuk: "Dhuh Gusti, mugi Tuwan kepareng rawuh ing griya kawula sareng kaliyan kawula. Anak kawula èstri sakit sanget malah sampun mèh pejah. Menawi Tuwan kersa rawuh saha numpangaken asta Tuwan, anak kawula mesthi badhé saras tumunten. Dhuh Gusti, mugi Tuwan melasi anak kawula!"

Wong sing duwé atur panyuwun mengkono iku jenengé Yairus, lurahing mesjid ing Kapernaum. Yairus wis wanuh karo Gusti Yésus, lan ngandel, yèn anaké wadon sing ontang-anting mesthi bakal bisa waras manèh, waton Gusti Yésus kersa rawuh mitulungi. Mulané adreng panyuwuné: "Dhuh Gusti, mugi kepareng rawuh!" ....

Gusti Yésus iya kepareng rawuh ing omahé, banjur tedhak kadhèrèkaké Yairus lan wong golongan. Lakuné wong jejel riyel ora kena dipiyak, ndhesek marang Gusti Yésus, pamurihé mung bisaa cedhak karo Panjenengané.

Kocapa, nalika semono ana wong wadon ndhresel ing tengahé wong golongan. Wong wadon mau katoné wis nékat, ora perduli diesuk-esuk ing wong akèh, ndhesek sarosané supaya bisa nyelaki Gusti Yésus. Mangka polatané katon yèn ngandhut wedi lan isin. Éwasemono banget pangudiné nyelaki Gusti, jalaran kepéngin nuruti grenjeting atiné. Waton bisa nyelaki Gusti, awaké mesthi kapitulungan, jalaran Gusti wis kwasa mitulungi wong pirang-pirang. Nanging sing dirasa ana ing atiné, ora nganti dilairaké ing cangkemé; abot rasané yèn nganti ngunjukaké kang dadi perluné, mangka ana ing ngarepané wong akèh. Mulané osiking atiné mengkéné: "Aku ora perlu munjuk apa-apa, waton aku bisa ndumuk jubah pangagemané Gusti, aku mesthi pulih waras manèh!" Pangandel lan kamantepaning ati mengkono iku kang njalari wong mau ora ngétung kangèlan lan rekasa diesuk-esuk ing golongan Pangudiné mung sawiji: nyelaki Gusti Yésus, temah waras!

"EBÈNG TANGIA!"

Wong wadon mau enggoné nandhang lara wis rolas taun lawasé; dhèk biyèn kalebu wong cukup, nanging saiki wis entèk bandhané kanggo mertamba, nanging ora ana kang bisa marasaké. Dhèk biyèn awaké waras lan rosa, nanging saiki kari lung-lit. Malah saiki larané saya nemen. Nanging yèn bisa kelakon nyelaki Gusti Yésus, wis mesthi mari larané!

Bareng wis bisa cedhak, banjur marepeki marang Gusti Yésus saka ing wingking, tangané énggal-énggal mulung ndumuk gombyoking jubahé Gusti, lan sanalika iku uga larané mari. Awaké krasa seger, ana daya anyar lumebu ing otot-balungé, temah pulih kakuwatané lan waras manèh. Bareng wis krasa mari, banjur arep nylimpet lunga. Lagi baé arep mingser, banjur krungu Gusti Yésus ndangu para sekabaté: "Kang ndumuk Aku sapa?" Wong wadon mau, senajan ora didangu, atiné kagèt banget, jalaran mauné ngira ora bakal kapirsan déning Gusti. Bareng kabèh padha meneng baé, Pétrus lan kancané padha munjuk klawan gumun: "Guru, tiyang golongan jejel sami ndhesek dumateng Tuwan mekaten, kok Tuwan ngantos ngandika: Kang ndumuk Aku sapa?" Nanging Gusti Yésus ngandika manèh: "Ana wong kang ndumuk Aku, awit Aku krasa ana daya kang metu saka ing Aku." ....

Wong wadon mau bareng weruh yèn ora kena dikilapi, banjur marek klawan gumeter, sumungkem ing ngarsané Gusti Yésus sarta munjuk blaka ana ing ngarepané wong kabèh, yèn enggoné lara wis tetaunan, nanging saiki wis mari marga saka enggoné ndumuk jubahé Gusti Yésus ....

Gusti Yésus mirsa wong wadon mau klawan welas lan rena ing galih, déné semono gedhéné pangandelé, pangandikané: "Hé, enggèr, diénak atimu, pangandelmu kang mitulungi kowé. Mundura klawan tentrem rahayu lan birata lelaramu."

Sajroné isih ngandika, kesaru tekané kongkonan saka ing omahé Yairus. Bareng weruh wongé teka, Yairus wis entèk atiné, nemtokaké yèn wongé mau nggawa kabar ora becik. Saya kuwur pikiré bareng ngrungu aturé wong mau: "Putra sampeyan sampun ngajal. Sampeyan sampun ngribedi dateng Guru." Wis mati .... Apa isih ana perluné ngaturi Gusti Yésus rawuh ing omahé? Saiki wis kasèp .... jenèh mau tindaké diendheg-endhegi déning wong wadon sing ndumuk jubah. Saiki kepriyé polahé Yairus? Apa mulih ijèn ngupakara sing wis ora ana? Atiné judheg banget. Gusti Yésus miyarsa lan mirsa kabèh, banjur nyelaki Yairus sarta ngandika: "Aja maras, kumandela baé, temah bocahé bakal kapitulungan." Yairus atiné krasa mak cles, bareng ngrungu pangandika mengkono iku. "Aja maras!" O, Yairus ora bakal maras, yèn Gusti Yésus isih ana ing sandhingé. Wis mantep pangandelé, yèn mung Gusti Yésus sing bisa maringi pitulungan.

Ora antara suwé lakuné wis tekan ing omahé Yairus. Ing kono wis akèh wong sing padha layat. Swarané wong sing padha nangis lan ngadhuh-adhuh ngebaki omah, binarung ing unining suling sing nggalik-galik swarané. Bareng Gusti Yésus rawuh, wong-wong mau kabèh padha kadhawuhan metu ing jaba. Sing klilan ndhèrèk mlebu mung Pétrus, Yakobus lan Yochanan, apadéné bapa-biyungé si bocah.

Wong-wong sing padha nangis dipangandikani mengkené: "Aja padha nangis. Bocahé ora mati, mung lagi turu." Wong-wong mau banjur nggeguyu, ujaré: "Bocah wis mati kok diarani lagi turu!" Apa perluné Gusti Yésus diaturi rawuh? Bocah wis mati arep dikapakaké manèh, yèn ora diupakara karo ditangisi kaya adaté sing uwis-uwis? Saiki kok padha didhawuhi meneng? .... Bebasané rak: désa mawa cara, negara mawa tata?

Kocapa kang padha ana ing kamaré bocah sing wis mati; Yairus bareng weruh anaké wis dilurubi, atiné kumesar, awaké lemes tanpa daya. Tujuné Gusti Yésus ana ing sandhingé. Tangané bocah mau banjur diasta sarta pangandikané: "Ebèng, tangia!" Nyawané banjur bali, padha sanalika bocahé tangi, banjur nyawang bapa lan biyungé, kaya bocah mentas tangi turu. Gusti Yésus banjur dhawuh mènèhi mangan. Bocah mau banjur mangan, katon wis waras manèh. Wong tuwané bungahé ora kira-kira.

Gusti Yésus banjur tindak saka ing kono kadhèrèkaké sekabaté telu sing padha neksèni lelakon mau. Wong golongan sing ngentèni ing jaba padha kagawokan, bareng ngerti yèn bocahé wis urip manèh. Wong-wong sing mauné padha nggeguyu, saiki ora bisa ngucap apa-apa kejaba mung meneng lan wedi.

Nanging Yairus atiné mbludag kabungahan, pangandelé marang Gusti Yésus nyata miyatani. Yairus ora bakal bisa lali marang pangandikané Gusti Yésus sing bisa nyirnakaké sumelanging atiné: "Aja maras, kumandela baé!" Pangandika mau mesthi bakal diéling-éling ing salawasé urip.

ING negara Yerusalèm, ing ngarepé Sekèthèng Wedhus — yaiku panggonané wong padha tuku wedhus kanggo saos kurban ana ing padaleman suci — ana blumbangé padusan, arané Bètèsda, ing basa Jawa pantes diarani: Panti-wilasa. Blumbang kang ana banyuné kimplah-kimplah ing sakubengé digawèkaké bangsal cacahé lima, yaiku panggonané wong-wong sing padha nandhang lara warna-warna, wong picak, wong lumpuh, wong gering, padha ngadhang-adhang kocak ing banyu ing blumbang. Awit ing samangsa-mangsa ana malaékat tumedhak ngocakaké banyu ing blumbang, sarta sing sapa nyemplung dhisik bareng lan kocaké banyu, iku dadi waras sanalika, ora pilih-pilih larané. Mulané wong-wong sing lara padha ngentèni ana ing bangsal samangsa banyu ing blumbang katoné kaya dikebur, wong-wong mau rebut dhucung arep nyemplung ing blumbang, ana sing mlayu, ana sing mbrangkang, malah ana sing mung ngésod baé; sing babar pisan ora bisa obah, kepeksa digéndhong sanak seduluré, murih bisané nyemplung dhisik ing banyuné Bètèsda. Sing kèri tekané, senajana wis nyemplung, larané ora bisa mari. Mangka tekané malaékat sing ngocakaké banyu mau ora kena ditangguh mangsané. Dadiné wong-wong mau kudu ngentèni klawan sabar lan waspada, aja nganti kedhisikan kancané.

Kocapa ing kono ana wong kang nandhang lara wis telung puluh wolu taun lawasé. Wong mau gumluntung ana ing kono, tanpa rowang tanpa kanthi, mangka tangan lan sikilé ora kena digawé ngglawat, mulané sepi pangarep-arepé bisané mari lelarané. Dhèk biyèn nalika mentas teka ing Bètèsda, isih gedhé pangarep-arepé bisa waras, nanging saiki kaya-kaya lelarané kudu disandhang nganti tekan ajalé. Pancèn pandumaning ngaurip iku béda-béda, mengkono pamupusing atiné.

Nalika semono mbeneri riyaya Paskah ing Yerusalèm. Mulané Bètèsda mundak ramé, luwih katimbang adaté. Saka ing désa ngadésa tekané wong-wong lara karo sanak seduluré arep nyoba golèk kuwarasan ana ing blumbang Bètèsda. Mèh saben wong lara duwé réwang sing sumadhiya nulungi nyemplungaké ing banyu, samangsa-mangsa kocak. Nanging wong tuwa sing wis lawas gumléthak ana ing kono, ora ana sing nulungi. Mripaté mung kelop-kelop nyawang wong sing padha lunga teka ing kono, nanging awaké dhéwé wis ngejibaké yèn ora bakal mingsed saka ing paturoné sadurungé ngajal.

Kocapa wong lara mau krasa yèn disawang lan digatèkaké déning wong sing mentas teka ing kono. Kadingarèn temen ana wong gelem nggatèkaké. Sapa ta wong iku? .... Wong mau malah nyelak lan ndangu, pangandikané: "Apa kowé kepéngin waras?"

Kepéngin waras? .... Wong lara mau ngingetaké sing ndangu semu gumun. Saiba enggoné kepéngin! Wis telung puluh wolu taun lawasé enggoné kepéngin bisa waras, nanging kepriyé bisané, jalaran obah baé ora bisa. Apa wong iki kira-kira gelem nulungi nyemplungaké ing blumbang Bètèsda, samangsa ana malaékat tumedhak? .... Nanging kira-kira iya tanpa gawé, awit mesthiné wis kedhisikan wong liya. Mulané wong lara sing kapiran mau banjur mangsuli: "Dhuh Tuwan, kula boten gadhah réncang ingkang nyemplungaken kula dhateng ing blumbang samangsa toyanipun panuju kocak. Déné menawi kula saweg murugi, lajeng wonten tiyang sanès ingkang ambyur ngrumiyini kula."

Wong kang ndangu mau banjur rentah welasé, énggal ngandika marang kang lara: "Tangia, paturonmu angkaten, lumakua!" Sanalika wong mau dadi waras, sarta ngangkat paturoné, tumuli mlaku. Awaké sing lemes tanpa daya sanalika dadi kuwat, kaya-kaya kalebon ing daya gaib sing njalari warasé.

Bareng wong mau wis ngrasakaké pulihing kakuwatané, ménga-méngo nggolèki wong sing marasaké arep awèh panarima, nanging wis ora katon ana ing kono. Sapa ta wong iku, déné kok kuwasa marasaké wong lara mung nganggo disabdakaké baé? Wong mau ora ngerti, marga saka lawasé enggoné gumléthak ana ing bangsal kono, nganti ora tau ngrungu kabar apa-apa saka ing sakiwa-tengené.

SAKING bungah-bungahé déné wis kelakon bisa waras manèh, wong mau banjur mlaku-mlaku ana ing kutha Yerusalèm, ngalor ngidul kambi manggul paturoné. Atiné kebak kabungahan, malah kaya-kaya wong sajagad padha mèlu ngrasakaké kabungahané. Ing nalika iku panuju dina Sabbat.

Dumadakan ana wong ngaruh-aruhi lan nyendhu: "Iki dina Sabbat, ora kena kowé nggawa paturon."

Wong sing disendhu mau kagèt. .... Paturoné? Ora rumangsa babar pisan yèn sing dipanggul mau paturoné lan yèn tindaké mau luput. Sing digagas-gagas mung kaélokan sing mentas tumanduk ing awaké. Klawan tajem wong mau mandeng wong-wong Farisi lan wong Yahudi liyané, sarta mangsuli: "Tiyang ingkang nyarasaken kula punika ingkang dhawuh: Paturonmu angkaten, lumakua!" "Yèn kula namung sadermi nglampahi dhawuh, mangka ingkang paring dhawuh punika tiyang ingkang kuwaos nyarasakan kula, rak kula boten lepat sanget-sanget!" Nanging wong mau tetep diluputaké déning wong Farisi. Bangsa Yahudi kabèh rak wis ngerti yèn padha ora kepareng nglakoni sadhéngah pagawéan ing dina Sabbat . Lan wong sing bisa marasaké wong lumpuh, sapa ta wong iku? Nanging wong sing mentas waras ora weruh iku sapa.

Nanging wong-wong Farisi wis padha ngerti lan wani nemtokaké sapa wongé sing marasaké: iku ora liya Rabbi anyar saka Nasarèt kaé! Yèn kélingan wong Nasarèt mau, saya wuwuh enggoné padha ngigit-igit. Ora perduli apa wong Nasarèt mau pinter marasaké wong lara sarana kaélokan! Ora perduli apa wong sing wis lawas nandhang lara lumpuh saiki wis mari temah bisa ngrasakaké kabungahan gedhé! Jenèh wong-wong mau padha nemaha nerak wewaler dina Sabbat! Wong sing mentas mari iku mlaku ngalor ngidul karo manggul paturoné, dadiné ngedhèng enggoné nglakoni pagawéan ing dina Sabbat. Mangka sing dhawuh mengkono iku wong Nasarèt sing aran Yésus! Dadi sakaroné padha kaluputan nerak wewaler dina Sabbat. Wong-wong Farisi satemené wis ora gumun, yèn Guru anyar saka Nasarèt iku duwéa pokal kang mengkono iku. Pancèn mejanani banget tangkepé marang golongané wong Farisi lan para ulama; pepacak lan préntahé dianggep tanpa teges, malah pangibadahé mung dianggep lelamisan. Mulané wong Farisi lan para ulama gethingé njering marang Gusti Yésus. Apa sing mentas kelakon ana ing Bètèsda wis dicathet, mung kari ngentèni mangsané yèn sundukané wis kebak.

Wong sing mari lumpuhé dijaraké baé, nanging Gusti Yésus ing sabanjuré tansah ditut-buri lan ditliti, digolèki lénané.

SAWUSÉ mengkono wong sing wis mari iku mlebu ing padaleman suci, bareng karo wong golongan arep nyaosaké pamuji sokur marang Allah. Polatané katon bingar lan atiné gambira, déné wis bisa mlaku ing saparan-paran manut kekarepané.

Lagi énak mlaku-mlaku ing padaleman suci, dumadakan kepranggul karo wong sing marasaké awaké. Ing kono lagi baé wong mau ngerti yèn sing kawasa marasaké iku Gusti Yésus. Atiné wong mau banget enggoné kakenan.

Gusti Yésus iya pirsa wong mau, banjur dipangandikani. Wong-wong ing sakiwa-tengené padha ora bisa ngerti apa tegesé pangandika mau, nanging wong sing dipangandikani ora bakal kliru tampa. Pangandikané Gusti Yésus: "Lah kowé wus dadi waras, aja manèh gawé dosa, supaya kowé aja nganti ketaman kang luwih banget." Wong mau mung ndhingkluk baé marga kisinan. Pancèn enggoné nandhang lara nganti lawas mau dadi paukumané enggoné mblunthah uripé nalika isih enom lan rosa. "Aja manèh gawé dosa!" mengkono dhawuhé Gusti Yésus, awit samangsa mbalèni uripé sing biyèn, mesthi bakal ketaman kang luwih banget, yaiku paukuman kang langgeng. Wong mau tumuli lunga .... marani wong Farisi.

Wong mau rak ditakoni sapa sing marasaké lan sing dhawuh ngangkat paturoné. Nalika ditakoni, durung ngerti sapa wongé, nanging bareng saiki wis ngerti, banjur énggal-énggal awèh weruh, yèn sing marasaké awaké iku Gusti Yésus. Wong mau enggoné awèh weruh, iku mung kagawa saka bungahing atiné déné wis bisa ngerti sapa sing mbeciki awaké, tanpa nglegéwa yèn pawartané iku mau malah ngobong atiné para wong Farisi lan para ulama. Saiki wis cetha sapa wongé sing nerak wewaler dina Sabbat, awit mauné mung padha duwé panggrayangan yèn sing nerak iku mesthiné Yésus, wong Nasarèt. Wong-wong mau banjur padha sekongkel arep ngringkes wong Nasarèt sing ora duwé éring babar pisan karo para pangarepé bangsa Yahudi lan sing tansah dietut-buri ing wong golongan. Ing tembé buri samangsa wis kebak sundukané, pira suwéné nyirnakaké wong siji, bebasan isih suwé mijet wohing ranti.Saiki wong-wong mau wis padha gilig rembugé, yèn wong Nasarèt iku, yaiku Gusti Yésus, kudu disirnakaké. Pancèn, yèn Gusti Yésus wis kelakon séda, iya wis ora ana manèh sing wani ngagru-agru para wong Farisi lan para ulama. Mulané saiki wong-wong mau mung arep métani tindak-tanduké Gusti Yésus, sing padha diudi supaya bisa ngonangi Gusti Yésus nindakaké kaluputan utawa panerak.

ING sawijining dina Gusti Yésus diaturi dhahar déning wong Farisi, aran Simon, ana ing omahé. Miturut tata lairé, wong Farisi mau katon sumanak lan becik tangkepé marang Gusti Yésus, mangka sajatiné ora babar pisan. Enggoné ngaturi Gusti Yésus rawuh ana ing omahé lan nyaosi dhahar, iku ora marga saka keduga lan senengé wong mau marang Gusti Yésus, nanging marga saka nalar liya. Wong Farisi mau rumangsa luwih unggul ing samubarang prakara katimbang karo Gusti Yésus, kang asalé mung saka ing désa Nasarét. Nanging sarèhné Guru mau wis kawentar bisa memulang lan nindakaké kaélokan warna-warna, mulané wong Farisi mau kepéngin tetepungan lan wawan gunem karo Gusti Yésus. Lan supaya aja nganti dirusuhi déning wong golongan, Gusti Yésus banjur diaturi rawuh ing omahé. Iku jalarané Gusti Yésus rawuh ana ing omahé wong Farisi.

Rawuhé ora piyambak, kejaba Gusti Yésus isih akéh sing diaturi rawuh, yaiku para wong Farisi lan para jamhur liya-liyane. Rawuhé para tamu ditampa klawan pakurmatan, sikilé diwijiki lan disaosi jebad wangi déning para abdi, sawisé mengkono Simon dhéwe sing dadi tuwan rumah, banjur methukaké tamuné, ngaturi pambagé sarana ngambung miturut adaté ing tanah kono.

Nanging nalika Gusti Yésus rawuh, ora ana wong sing mbagèkaké; ora ana batur sing teka mijiki sampéyané, ora ana sing nyaosi lenga jebad lan ora ana sing nucup Panjenengané. Awit pangirané wong Farisi, pambagé sing kaya mengkono iku ora samesthiné dietrapaké marang Guru weton Nasarèt, rak wis pira-pira wong mau dililani kekembulan karo wong Farisi; dadi apa perluné ndadak isih diaturi pambagé klawan pakurmatan?

KOCAPA para tamu wis padha pinarak arep dhahar; enggoné padha pinarak ana ing resbang sing ditata mubeng ngubengi méja, lingguhé setengah turon, sikil karo pisan diunggahaké ing resbang, sawisé trumpahé diuculi lan disèlèh ing ngisor resbang. Para tamu wis gupyuk enggoné padha ngandikan, nanging sing akèh dhéwé enggoné ngandikan iku Gusti Yésus, jalaran diteter ing pitakonan, émané enggoné padha takon mau mung tumuju arep nyoba, awit para wong Farisi wis padha rumangsa luwih pinter lan luwih wicaksana katimbang Rabbi anyar saka désa Nasarèt. Miturut ujaré wong akèh, Panjenengané iku jumeneng nabi, nanging para wong Farisi durung gelem nganggep nabi yèn durung weruh tandha-yektiné.

Nalika semono ana lelakon kang dadakan. Ing tengah-tengahé wong akèh sing padha ngadeg ana ing palataran nonton sing lagi padha andrawina, ana sawijining wong wadon.

Wis rada suwé enggoné ingak-inguk, jalaran ana sing digolèki, yaiku Gusti Yésus. Saka ing jaba wis katon cetha ana ing sisih endi pinaraké. Bareng wis tita panyawangé, wong wadon mau banjur mlebu njujug ing panggonan pinaraké Gusti Yésus. Klawan mbrebes-mili ngrungkebi padané, eluhé dléwéran nelesi sarta banjur diusapi nganggo rambuté .... Wong wadon mau ora bisa munjuk apa-apa, bisané mung nangis kelara-lara kambi tangané srikutan ngusapi padané Gusti Yésus, banjur diujungi sarta dilengani nganggo jebad olèhé nggawa saka ngomahé. Wong wadon mau enggoné nganti kumawani tumindak sing katoné murang tata mau, iku mung marga saka kapeteking atiné déning sedhih. O, gèk sapa sing bisa ngerti lan ngrasakaké sedhihé? .... Wong-wong sing ana ing pajagongan kono padha cingak, bareng weruh wong wadon mau. Wong-wong Farisi, dalah Simon dhéwé, padha méncep lan grenengan, déné wong wadon mau tanpa pamit wani mlebu ing kalangané para wong gedhé, tur ora idhep ing isin mbebarang tangis ana ing ngarepé wong akéh. Nanging Gusti Yésus piyambak iya dianggep asor drajaté, ora béda karo wong wadon mau. Malah pangunandikané Simon mengkéné: "Saiki wis cetha, yèn guru weton Nasarèt iku satemené dudu nabi. Jalaran saupama nabia, mesthi sumurup wong wadon kang nggepok awaké iku sapa lan éwoning apa. Yèn ngertia, rak mesthi wis ditundhung, jalaran wong mau kalebu golongané wong dosa!"

Pancèn nyata, wong wadon mau wis kawentar alané. Sapa wongé sing gelem srawung lan gepok sénggol karo wong sing asor lan nistha kalakuané? Saben wong sing kepethuk, mesthi nisih, sing dicedhaki, mesthi ngadoh, supaya aja nganti ketularan ing pialané lan ketèmpèlan ing dosané. Ora patut babar pisan yèn wong sing resik sesrawungan karo wong kuwi, luwih manèh nganti gepok sénggol .... Lha kok saiki, apa sing katon? Yésus, Rabbi saka Nasarèt kuwi, gelem lan ora risi dirungkebi sikilé lan diujungi wong wadon mau. Apa sing kaya mengkono iku patut ing atasé nabi?

PARA wong Farisi lan para ulama kabèh padha ngadoh, pamurihé aja nganti kacipratan ing jejemberé, jalaran kabèh padha rumangsa resik tanpa cacat. Kabèh padha gila lan gigu ndeleng wong wadon mau . . Mung Gusti Yésus piyambak sing ora mengkono paningalé. Wong-wong liyané padha ora ngerti apa sebabé wong wadon mau nganti nangis kelara-lara .... Gusti Yésus pirsa. Ora ana wong sing duwé welas marang dhéwèké .... Gusti Yésus kagungan sih piwelas. Ora ana wong sing gelem lan bisa nglipur lan nulungi wong wadon mau .... Gusti Yésus kersa lan kuwasa mitulungi. Mulané Gusti Yésus ora nundhung wong wadon mau ...

Apa manèh .... Gusti Yésus iya ora duka marang wong-wong Farisi sing padha rumangsa resik lan awatak lamis. Malah Gusti Yésus iya wis pirsa apa sing ana ing batiné wong-wong mau, mulané tanpa ana sing kumecap nyuwun priksa, Gusti banjur maringi wangsulan, tumuju marang Simon, pangandikané: "Simon, aku duwé pitutur ing kowé .... Ana wong duwé potang marang wong loro, kang siji limang atus dinar, sijiné sèket. Sarèhné ora duwé kang kagawé nyaur, dadi utangé dililakaké marang sakaroné. Kang iku kowé tutura: Wong loro mau kang luwih akèh katresnané kang endi?" Unjuk wangsulané Simon: "Punika prakawis gampil. Pandugi kula inggih ingkang kathah anggènipun nglilakaken." Mengkono wangsulané Simon, nanging Simon lan wong-wong liyané sing padha ngrungu crita mau padha ora ngerti apa kersané Gusti Yésus.

Ing kono pangandikané Gusti Yésus marang Simon: "Simon, kowé apa weruh wong wadon iki? .... daktekani ing omahmu, ora kowènèhi banyu wisuh ing sikilku, déné wong iki nelesi sikilku klawan luhé lan diusapi klawan rambuté. Kowé ora ngambung marang Aku, déné wong iki wiwit nalika lebuné tansah ngambungi sikilku. Kowé ora nglengani sikilku. déné wong iki nglengani sikilku klawan jebad .... Mulané pituturku ing kowé: Dosané wong iki kang pancèn akèh wus padha kaapura, jenèh akèh katresnané. Nanging kang kaapura sathithik, katresnané iya sathithik."

Simon rumangsa kawelèhaké déning Gusti Yésus, mulané rada kecipuhan. Atiné saya krasa ora kepénak, yèn ngrasakaké isining crita mau. Wong sing duwé utang sèket dinar mau iya Simon dhéwé. Pangandikané Gusti Yésus iku genahé mengkéné: "Simon, kowé aja duwé panganggep yèn kowé resik lan suci, awit sajatiné kowé iya kalebu wong sing duwé utang ...."

Wong wadon ala iku wong sing duwé utang limang atus dinar. Mangka utang semono kèhé saiki wis dililakaké, tegesé: dosané sing gedhé wis kaapura. Iku sing dadi jalarané wong mau kasok tresnané marang Gusti Yésus, ngungkuli tresnané Simon. Iba begjané wong wadon iku, ngluwihi kabegjané Simon.

Gusti Yésus tumuli ngandika marang wong wadon mau: "Dosamu wus kaapura .... Pangandelmu kang mitulungi kowé, mundura klawan tentrem rahayu."

Wong-wong sing padha ana ing kono, bareng ngrungu pangandika iku mau, banjur padha grenengan: "Katik ana wong bisa ngapura dosa! Sapa ta wong iku? Rak mung Allah piyambak kang kuwasa ngapura dosa!"

Wong wadon mau ora ngrèwès babar pisan marang gunemé wong akèh, atiné wis bungah lan marem ngrungu pangandika: "Dosamu wus kaapura ...." Wong wadon mau pancèn wis ngakoni yèn dosané iku luwih déning gedhé. Wis sawetara suwé enggoné ngrasakaké sedhih marga nyumurupi gedhéning dosané .... Mangka ora ana wong sing bisa nulungi, sing akèh-akèh malah mung nutuh lan moyoki. Mung siji sing bisa maringi pitulungan, yaiku Gusti Yésus. Mulané bareng wis cedhak karo Gusti Yésus, banjur ngrungkebi padané kambi nangis kelara-lara, tanpa bisa munjuk apa-apa, kagawa saka gedhéning prihatin. Nanging wong wadon mau ora perlu munjuk apa-apa, awit Gusti Yésus wis pirsa apa sing dadi gémbolaning atiné.

Saiki? .... Wong wadon mau kadhawuhan mundur klawan tentrem rahayu, atiné ayem, jalaran dosané wis kaapura, lan sabanjuré uripé bakal mung tansah sumaos marang Allah. Saiba enggoné tresna marang Gusti Yésus déné wis kepareng ngapura dosané sing tanpa upama gedhéné. Saiba bungahé atiné déné kaparingan tentrem rahayu ing salawas-lawasé.

SUGENGÉ Gusti Yésus ana ing donya iku satemené tansah kalimputan ing kaprihatinan. Panjenengané nilar swarga kang sarwa éndah lan mulya, banjur tumedhak ing donya, ing lembah kasusahan, prihatin lan kasangsaran .... Luwih-luwih yèn Gusti Yésus maspadakaké wong-wong sing padha nandhang lara, sing picak, bisu, lan budheg, sing lumpuh sing karanjingan ing dhemit, lan samangsa Gusti Yésus mirsani was sumelang lan tintrim ana ing atiné manusa, ing kono Gusti mesthi trenyuh galihé lan kamiwelasen, kaya-kaya sawernaning panandhang mau karaos ana ing galihé piyambak lan kasarira ana ing sarirané.

Gusti Yésus ora kakilapan apa sing dadi nalar lan sebabé, iku ora liya mung marga saka dosané manusa. Mulané Gusti Yésus rawuh ing donya, sumedya ngoncataké manusa saka ing sedhéngaha panandhang, jalaran saka gedhéning sihé.

Mangka pameteking sangsara ing atasé Gusti Yésus saya suwé saya mundhak mlinder ... Nanging ora ana wong sing ngerti lan nduga kaanan sing kaya mengkono iku.

Jalaran Panjenengané piyambak kang bakal nyanggi paukumaning dosané saumat kabèh, nganti tumeka ngalami séda, temah—ngolèhaké karahayon langgeng kanggo para wong kang pracaya marang Panjenengané.

Nanging sih katresnané Gusti Yésus kang semono gedhéné iku ora dingertèni ing wong.

Mulané sugengé Gusti Yésus ana ing donya iku tansah kalimputan ing kaprihatinan.

TANPA timbang gedhéné sih katresnan kang dilubèraké Gusti Yésus marang manusa, nanging ora ana wong siji baé sing bisa males katresnan mau.

Lha kepriyé kaanané wong golongan sing tansah ndhèrèkaké tindaké Gusti Yésus? ....

O, wong-wong mau tekané mung padha arep nonton tandangé Gusti Yésus; yèn bisa nyumurupi anané kaélokan, banjur padha bungah, keplok-keplok kaya patrapé wong nonton sulapan. Lan samangsa Gusti Yésus mbeneri medhar sabda, wong golongan iya padha seneng ngrungokaké, jalaran dhawuh lan piwulangé Gusti iku tansah ngresepaké ati. Menyanga ing endi baé Gusti Yésus tansah didhèrèkaké wong golongan .... Nanging satemené enggoné padha tansah kumantil lan kumawula karo Gusti Yésus iku wadiné mengkéné: wong-wong mau padha duwé pangarep-arep nyumurupi Gusti Yésus ing tembé ngagem prabawa lan katiyasané kang luwih ngébat-ébati yaiku merdikakaké bangsa Yahudi saka pangregemé bangsa Rum lan ndadèkaké bangsané pinunjul ing sajagad.

Nanging kelakoné adoh banget sungsaté karo pangangen-angené wong golongan. Gusti Yésus iya wis uninga yèn caloné bakal ditinggal ing wong akèh, malah ditégakaké ing para muridé, bareng wong golongan padha ngerti yèn Gusti Yésus ora kersa nggayuh marang kamuktèn lan kawibawan kaya salumrahing ratu kadonyan, pilalah nandhang sangsara lan nistha kaya wong prantéan sing bakal kaukum pati .... Wong-wong semono kèhé iku kena diwilang cacahé sing padha mantep lan setya ndhèrèk Panjenengané. Lelakon sing mengkono iku Gusti wis pirsa sadurungé.

LAN kepriyé pokalé para imam, wong Farisi lan para ulama? .... Wong-wong mau pada dadi pangarep, luwih wicaksana katimbang wong golongan lan kena diarani ahli mungguh ing kitab-kitab tilarané nabi Musa lan para nabi liyané. Pancèné wong-wong mau padha bisa ngerti saka ing surasané Kitab, yèn Gusti Yésus iku kang jumeneng Sang Mesih.

Nanging wong-wong mau padha wangkot atiné.

Miturut panganggepé para ulama lan wong Farisi, tindaké Gusti Yésus iku wis luput saka mula-bukané, généya kok ora gelem nyowani wong-wong mau sadurungé miwiti memulang lan ora nyuwun wulang-wuruk lan pituduh marang wong kang padha luwih ngerti, apa manèh généya kok ora napak tilasé para wong sing wis misuwur kinacèk ing kamursidan lan pangibadahé, lan généya kok ora gawé wewaler lan pepacak tumrap saumat kabèh, kanggo muwuhi angger-angger gawéané nabi Musa, .... saupama mengkono tandang-grayangé Gusti Yésus nalika wiwitan, wis mesthi Panjenengané kinulawarga déning para jamhuré bangsa Yahudi mau.

Nanging saiki .... wong-wong mau malah padha sengit lan gething marang Gusti Yésus, Rabbi weton Nasarèt.

Apa sebabé? .... Sebab Gusti Yésus mung mangandikakaké apa nyatané!

Kosokbaliné para wong Farisi lan para ulama mau kabèh padha lelamisan. Tindak-tanduké katoné pancèn ngibadah lan mursid banget; angger-angger sakabèhé diéstokaké klawan tumemen; lungguhè ana ing mesjid mesthi ana ing ngarepan, kaya-kaya wis luwih cedhak menyang swarga pinaraké Allah; yèn ndedonga padha adeg-adegan lan ana ing pojoking lelurung, sarta nganggo tembung lalahan pirang-pirang nganti dawanè ngaluk-aluk; jubahé nganggo plipidan amba ing pinggir, nganggo tulisan bludiran pethikan saka ayat-ayating Kitab Suci, pamurihé supaya katona yèn wong mursid; nanging batiné adoh karo Gusti Allah. Lair lan batiné kosokbalèn blejed!

Mangka Rabbi saka Nasarèt mau blak-blakan tanpa tèdhèng aling-aling enggoné mengkono iku! Lan apa sing dipangandikakaké kabèh dirungu lan digugu déning wong golongan. Sapa wongé sing ora kemropok yèn ngélingi enggoné dirèmèhaké mengkono iku? Wis wiwit jaman biyèn mula sing dadi guru lah paramparané saumat kabèh rak iya para Farisi lan para ulama ta, lan kok saiki padha kelayu ngetut-buri guru anyar, anak tukang kayu saka désa Nasarèt .... Senajan guru anyar mau bisa nindakaké kaélokan warna-warna, lan senajan tansah ditut-buri wong golongan, éwasemono para ngulama lan Farisi padha ora gelem kalah. Wong golongan kudu diarah bisané bali manèh ngrungokaké piwulangé, ngéstokaké pepacak gawéané. Wong golongan kudu bisa nglirwakaké guru anyar mau, aja pisan-pisan bisa ngasoraké prabawané para pangarepé bangsa Yahudi.

MUNDHAK dina mundhak njering gethingé wong-wong mau marang Gusti Yésus. Pira banggané wong siji, kok arep wani ngayoni wong-wong sing wis ngentèk ngèlmuné. Wong golongan kudu bisa neksèni dhéwé, yèn para ngulama mau luwih wicaksana lan luwih mursid katimbang karo Gusti Yésus. Mulané wiwit nalika semono banjur padha tansah golèk dhadhakan enggoné arep nyrékal lan mbantah Gusti Yésus. Nanging Gusti Yésus ora kèwuhan nandingi wong-wong mau, pasang gelar apa baé wis kapirsan ing sadurungé, mulané wong-wong mau tansah tuna-dungkap ing pangarahé, jalaran sanyatané Gusti Yésus iku ing sedhéngaha prakara ngungkuli wong-wong mau kabèh.

Yèn ngélingi enggoné wis bola-bali kebentus-bentus nglawan Gusti Yésus, atiné wong-wong mau banget seriké. Sakèhé rékadayané gagal, ora ana siji baé sing makolèhi. Ora ana wong sing bisa nemokaké kaluputané Gusti Yésus.

Yèn wong-wong mau padha rerasan dhéwé utawa guneman karo wong golongan, ora tau lali nyatur Panjenengané.

Wis tau Gusti Yésus nimbali salah sawijining juru mupu béya kadadèkaké muridé, jenengé Mattéus, mangka ing antarané bangsa Yahudi sing jeneng juru mupu béya iku ing endi-endi wis kelun alané .... Para wong Farisi nganggep tindak nistha yèn gelem sesrawungan karo juru mupu béya utawa gelem teka ing omahé; nanging Gusti Yésus ora nganggo éwuh-pakéwuh rawuh ing omahé Mattéus mau lan dhahar kembulan karo wong-wong panunggalané juru mupu béya liyané .... Lelakon iku mau nganti suwé dadi kembang lambè ing atasè para wong Farisi; bebasan entèk amèk kurang golèk enggoné padha nyatur lan ngrasani Gusti Yésus, andèkna wong kaya mengkono arep ngaku-aku jumeneng Sang Mesih!

Nanging para wong Farisi mau ora mikir babar pisan, yèn Mattéus mau lila ninggal kasugihan lan kamuktèn banjur ndhèrèk Gusti Yésus dadi wong mlarat, apamanèh ora ngélingi yèn Mattéus ninggal uripé sing lawas, sing kebak dosa, banjur ndhèrèk Gusti Yésus supaya olèh karahayon kang langgeng. Kabegjaning wong sing semono mau ora tau klebu ing nalar lan pikirané para wong Farisi ....

ING sawijining dina .... pinuju dina Sabbat, Gusti Yésus tindak karo para sekabat nglangkungi paganduman. Sarèhné padha keluwèn, para sekabat banjur nyethuti wulèning gandum, sarta dipangan. Patrap mengkono iku konangan ing para wong Farisi. Miturut panemuné wong-wong mau, para sekabat wis nerak wewaler dina Sabbat, jalaran padha nyethuti wewulèn gandum, dadi gedhé-cilik padha nglakoni pagawéan, mangka nalika semono mbeneri dina Sabbat. Apamanèh Gusti Yésus iya ora ngélikaké utawa ndukani para sekabat. Semuné guru lan muridé padha baé enggoné njarag nerak wewaler dina Sabbat, mengkono panemuné para wong Farisi.

Ing dina Sabbat iku uga Gusti Yésus rawuh ing mesjid; ing kono ana wong céko tangané sisih. Dhawuhé Gusti Yésus marang wong céko mau: "Tanganmu athungna!" Sanalika wong mau bisa ngathungaké tangané, pulih waras padha kaya sisihé.

Para wong Farisi sing padha ana ing kono, bareng nyumurupi Gusti Yésus marasaké wong lara ing dina Sabbat, banjur padha rerasan: "Wong iku nglakoni pagawéan ing dina Sabbat, dadi nyawiyah marang dina Sabbat." Wong-wong mau katoné kaya nesu, nanging satemené padha seneng, jalaran nemu dadakan nggugat marang Gusti Yésus. Wong akèh padha neksèni, yèn Gusti Yésus nindakaké padamelan ing dina Sabbat, dadiné nerak angger-angger.

Nanging Gusti Yésus ndangu wong-wong mau, apa wong sing wedhusé kecemplung ing sumur ing dina Sabbat, ora énggal-énggal tumandang ngentas wedhusé. Kuwi rak ya jeneng nyambutgawé ing dina Sabbat. Luwih manèh manusa, sing ajiné ngungkuli wedhus, apa ora kudu dipitulungi, senajana ing dina Sabbat? Dadiné ing dina Sabbat kelilan nglakoni kadarman.

Gusti Yésus ora kekilapan mungguh ing akalé wong-wong mau, lan iku nyalari trenyuhing galihé Gusti. Panjenengané ora béda karo wong liya-liyané enggoné netepi dina Sabbat, pirsa apa isiné angger-angger bab nucèkaké dina Sabbat, mulané ora bakal yèn ngantia nerak angger-angger. Nanging Panjenengané uga wis uninga yèn para wong Farisi padha gawé pranatan manèka warna ing atasé angger-angger dina Sabbat.

Marga saka pokalé para wong Farisi, dina Sabbat sing diparingaké Allah marang umat kagungané minangka dina pangasoan, malah dadi dina sing ngebot-eboti lan ngrubedi uripé. Mitulungi wong mlarat lan wong kasangsaran, nglelipur wong prihatin, nindakaké kadarman lan kabecikan, iku kabèh ora diwaleri ing dina Sabbat. Gusti Yésus kang jumeneng Putrané Allah, iya jumeneng Gustiné dina Sabbat.

Nanging para pangarepé bangsa Yahudi mau, sarèhné wis ngendhem sengit, banjur padha rerembugan bab rékané enggoné bakal nyédani marang Gusti Yésus. Embuh kepriyé akalé, nanging Gusti Yésus kudu disingkiraké, sing tansah dadi klilipé kudu diulapi!

Ora mung sepisan Gusti Yésus ngandikakaké yèn jumeneng Putrané Allah. Kuwi rak ujar goroh lan lalawora, apadéné panyenyamah!

Wis kerep Panjenengané ngandika: "Dosamu kaapura!" Ujar mengkono iku mung nélakaké wataké sing deksura, awit sing bisa ngapura dosa iku rak mung Gusti Allah piyambak, mengkono panemuné para wong Farisi.

Wis tau Panjenengané ndhawuhi wong sing mentas diwarasaké, ngangkat paturoné, mangka mbeneri ing dina Sabbat! Iku digawé tandha-yekti yèn Gusti Yésus iku guru nasar, piwulangé nasaraké saumat kabèh, nganti padha nglakoni panggawé sing murang sarak. Dadi béda banget yèn katimbang karo para ngulama lan wong Farisi, sing tansah mulangaké apa sing becik lan bener.

Ing sawayah-wayah lan ing saenggon-enggon wong-wong mau padha ngojok-ojoki bangsané supaya ninggal Gusti Yésus.

Malah wis tau kelakon, Gusti Yésus nyarasaké wong bisu lan kasurupan dhemit. Wong golongan padha kaéraman nyumurupi kang mengkono iku, nanging ujaré para wong Farisi: "Enggoné nundhungi dhemit iku marga déning panggedhéné para dhemit." Ujar mengkono iku pamurihé supaya wong golongan aja padha ngandel marang Gusti Yésus. Padha baé karo yèn padha duwé ujar mengkéné: "Aja padha ngrungokaké piwulangé, aja ngandel marang mukjijaté; mesthi baé wong kuwi bisa nglungakaké dhemit, jalaran wis sekuton karo panggedhéné para dhemit!"

Nanging pangandikané Gusti Yésus ing atasé wong-wong mau mengku kakancingan kang nggerisi." "Bilai kowé, èh para wong lamis" Gusti Yésus wis pirsa kepriyé bakal paukumané wong-wong mau, jalaran nemaha nglawan marang Gusti Allah.

DADI wis tetèla banget, yèn sugengé Gusti Yésus iku ing sanyatané kebak kaprihatinan.

Èwasemono――ana uga wong-wong sing padha tresna lan pracaya marang Panjenengané klawan gumolonging ati, lan sing padha ngandhemi kasetyané nganti padha diréwangi lara-lapa, kayata para sekabaté, lan para wong sing wis diwarasaké lelarané, lan isih akèh manèh wong-wong sing padha ngrungu lan nampani piwulang pangandikané Gusti Yésus klawan ati lamba ....

Mangka Gusti Yésus wanuh lan nguningani wong mau kabèh. Iku kang wis ginadhang dadi ahli warisé kratoné Allah, langgeng ing salawas-lawasé .... Lan Panjenengané kang jumeneng Juru Slamet lan Ratu Gustiné ing salawas-lawasé ....

Èwasemono .... ing antarané para sekabaté Gusti Yésus ana uga kang ing tembé bakal dadi satru. Wis tau Gusti Yésus ngandika mengkéné: "Aku apa ora milih kowé wong rolas, mangka panunggalanmu siji iku sétan." ... Gusti Yésus mirsa wong-wong mau nganti tekan ing dhasaring atiné. Gusti wis uninga yèn ana muridé siji sing bakal nyidrani, malah ngulungaké Gusti Yésus marang mungsuh. Déné kang dipangandikakaké mau sekabat sing jeneng Yudas.

PANGANCAM-ANCAM marang Gusti Yésus pancèn ora baèn-baèn, nanging sih-katresnané Gusti Yésus isih luwih déning gedhé, temah ora nganti kéguh déning pangancam. Panjenengané ora tau ngedhagaké enggoné nindakaké pakaryané memulang, mitulungi lan nylametaké wong akèh, awit iya sing kaya mengkono iku sing dadi keparengé galihé.

Jagadé wong duraka wis sakuthon arep nganiaya lan nyirnakaké Gusti Yésus. Nanging Panjenengané ora gigrig déning sangsara lan panandhang, kagawa saka gedhéning sih-katresnané sing ora kena dijajagi.

Lan marga saka sih-katresnané mau Panjenengané jumeneng Juru Slamet tumrap sadhéngah wong kang ngéklasaké awaké lair batin dadi kagungané.

NANGING nalika jaman semono durung ana wong kang bisa nyandhak marang eliding lelakon mau kabèh.

LELAKON kang wekasané nyedhihaké! ..............................

Ing sabrangané kali Yardèn, ora adoh saka Segara-Mati, ana bètèng-kedhaton Makaérus, kagungané raja Hérodhès. Ing sangisoré kedhaton kang sarwa éndah mau ana senthong peteng kanggo pakunjarané wong prantéan. Déné sing dilebokaké ing pakunjaran mau .. Yochanan Pambaptis! Lha kok anèh! .... Gèk apa baé dosané nganti klebu ing pakunjaran? Déné sing dianggep dadi dosané yaiku enggoné kumawani, bawané dadi nabiné Allah, duwé atur kang nyata ....

ING sapungkuré Gusti Yésus kabaptis ana ing kali Yardèn, Yochanan isih ajeg memulang kaya adaté. Piwulangé isih ajeg dibukani nganggo pangatag: "Padha mratobata!" .... Wong-wong sing kepéngin manjing muridé, kudu padha nyumurupi sepira gedhéning dosané lan kudu padha mratobat. Akèh wong sing padha necep piwulang mau lan padha sumuyud marang Yochanan kaya marang nabi gedhé, senajan pangandikané kereng.

Nanging nalika semono Yochanan banjur gathuk karo raja Hérodhès, yaiku putrané raja Hérodhès kang ambek siya, kang dhawuh matèni bayi-bayi ing Bètlechèm. Gathuké karo raja Hérodhès iku kang njalari cilakané Yochanan, jalaran wulangané tansah ajeg saluguné baé, dalasan tumrap raja Hérodhès iya ora nganggo tèdèng aling-aling: "Mratobata! Jalaran dosamu wis luwih déning gedhé!"

Kacarita ana ing bètèng kedhaton mau raja Hérodhès ngiwat wong wadon sing dudu hak wenangé dhéwé. Wong mau jenengé Hérodhias, somahé sadhèrèké Hérodhès kaprenah adi. Hérodhias ninggal somahé dhéwé, banjur mèlu manggon ana ing bètèng kedhaton, rumangsané arep njèjèri Hérodhès dadi pramèswari.

Lelakon iku mau wis dadi kembang lambéné wong sanegara. Lan saben wong ngerti yèn tindaké Hérodhès lan Hérodhias iku kalebu panggawé makruh. Dhawuh ing angger-angger uniné mengkéné: "Sira aja laku bédhang." Wong iku ora diparengaké ngalap somahé wong liya kadadèkaké somahé dhéwé, dalasan raja pisan iya ora diparengaké.

Saben wong ing tanah kono wis ngerti unining pepacak mau, nanging ora ana wong sing wani munjuk élik-élik ana ing ngarsane Hérodhès utawa Hérodhias. Sapa sing wani melèhaké ratu?

Sapa? .... Yochanan Pambaptis wani!

Raja Hérodhès wis midhanget bab Yochanan Pambaptis kang memulang ana ing ara-ara samun ana ing ngarepé wong atusan. Sang Prabu uga kepéngin srawung karo nabi sing wis kawentar kerasé. Mulané Yochanan tumuli katimbalan marek ....

Ing kono Yochanan banjur teka ana ing kedhaton, isih nganggo jubahé wulu unta kasabukan welulang; mripaté mancereng ningali Sang Prabu sarta tangané diagar-agaraké patrapé ora béda karo nabi Éliyah nalika ngélikaké raja Achab lan Izèbèl .... Yochanan ora keblerengan déning uparengganing kedhaton kang sarwa éndah, ora ulap déning panguwasané Sang Prabu lan para sénapati kang asikep gegaman. Sing dadi telenging ciptané mung enggoné arep melèhaké dosané Sang Prabu karo wong wadon bédhangé. Lan atas terang saka karsané Allah, Yochanan munjuk marang Sang Prabu: "Boten kénging panjenengan dalem mundhut garwa tiyang punika!" Dadi wong wadon klangenané Sang Prabu kudu ditundhung saka ing kedhaton, dibalèkaké manèh marang panggonané somahé dhéwé.

Unjuké Yochanan mau ora njalari murubing dukané Sang Prabu kang banget. Senajan ing galihé wis rumangsa salah, nanging babar pisan ora kagungan sedya mbalèkaké Hérodhias, ora niyat ngèndeli enggoné laku ngiwa karo wong wadon mau.

Mungguh Hérodhias dhéwé, atiné banget seriké ngrungu pamelèh mau, ora béda karo Izèbèl nalika diwelèhaké nabi Éliyah. Ciptané Hérodhias ora liya mung arep nyirnakaké nabi sing kumawani ngélikaké panjenengané ratu lan sing madakaké pramèswari kekasihé Sang Prabu karo wong wadon ala; tetéla banget yèn tekané nabi mau mung arep ngemping lara nggénjah pati!

Wiwit nalika iku ora lèrèn-lèrèn Hérodhias enggoné ngungsed marang Sang Prabu supaya kersaa mejahi Yochanan Pambaptis, nanging Sang Prabu ora kersa, jalaran ajrih marang wong akèh, marga iku padha nganggep nabi marang Yochanan. Saupama nabi Yochanan kelakon nganti kasédanan, mbokmenawa wong golongan banjur nganakaké pagègèran mbaléla marang paréntah.

Senajan ajrih mejahi nabi Yochanan, éwadéné raja Hérodhès meksa dhawuh nyekel lan ngunjara marang abdiné Allah, marga saka enggoné ngantepi ayahaning nabi nglairaké apa saluguné miturut pepacak dhawuhé Gusti Allah.

SABEN dinané Yochanan tenguk-tenguk ijèn ana ing senthong pakunjaran, lan suwé-suwé atiné katuwuhan rasa sedhih lan prihatin. Yochanan mau ora kok mrihatinaké bab enggoné ngrasakaké pepesthèning uripe sing kojur, lan iya ora marga wedi marang Hérodhès utawa Hérodhias, apa manèh ora marga atiné kebak pangundhamana jalaran kaukum tanpa dosa; ora marga saka iku mau kabèh, nanging mung ana saprakara kang diprihatinaké, yaiku: bab Gusti Yésus .... Saiki Panjenengané ana ing endi? .... Lan apa sing ditindakaké? .... Rak ora kliru ta yèn nganggep Panjenengané kang jumeneng Sang Mesih? O, bok iya Panjenengané rawuh ngirid wadyabala pirang-pirang, banjur nelukaké para raja lan para bupati, sarta jumeneng Nata binathara ana ing kutha Yerusalèm, ngratoni bangsa kang merdika, kaya sing dadi pangarep-arepé wong Israèl ing atasé Sang Mesih kang pinasthi rawuh .... Upama kelakon mengkonoa, saiba enggoné nengsemaké ati!

Nanging Yochanan bola-bali mung tansah ngrungu warta yèn Gusti Yésus tansah memulang marang wong golongan, tansah ngolah-ngalih panggonan, wis kalok yèn wataké sabar drana lan andhap-asor. Miturut panganggepé Yochanan, sing kaya mengkono rak ora samesthiné. Panjenengané sajatiné rak Putrané Allah, rak kuwasa jumeneng Nata ngerèhaké sajagad rat. Kok sulaya karo sing dadi pangarep-arepé Yochanan!

Awit saka lelakon kang mengkono mau, suwé-suwé Yochanan banjur katuwuhan pamaido ing atiné. Apa iya kuwi kang jumeneng Sang Mesih kaya ujaré wong akèh? Apa iya Panjenengané kuwi kang jumeneng Putrané Allah, kang mundhut dibaptis ana ing kali Yardèn? .... Yochanan isih éling wewèntèhan lelakon nalika semana, éwadéné .... ora mokal yèn kuwi dudu Sang Mesih kang diarep-arep rawuhé, Lha kok trajangé banget enggoné andhap-asor, prasaja lan ing semu tanpa daya prabawa.

Mangka prihatiné Yochanan mundhak dina mundhak nggeges. Terkadhang ana muridé sawetara sing pada tilik, nemoni Yochanan ana ing pakunjaran. Lan nalika Yochanan wis ora bisa nyirep pamaidoné, murid-muridé mau padha diutus sowan ing ngarsané Gusti Yésus sarta munjuk pitakèn mengkéné: "Punapa Tuwan ingkang pinasthi rawuh, punapa kawula sami ngantos-antos dhateng sanèsipun?"

Murid-murid mau satekané ana ing ngarsané Gusti Yésus, banjur padha munjuk pratéla bab pamaido lan melang-melanging atiné Yochanan.

Gusti Yésus midhangetaké wong-wong mau. Panjenengané ora ketambuhan mungguh kaanané Yochanan enggoné mesakaké, déné ora bisa mèlu neksèni apa sing ditindakaké Gusti Yésus. Pancèn Yochanan kepéngin banget pracaya lan tresna marang Gusti Yésus kang dadi Juru Slameté, nanging atiné kebak pamaido ....

Ing kono Gusti Yésus banjur maringi wangsulan, pangandikané: "Padha mundura mratélakna marang Yochanan apa ngrungumu lan sapandelengmu: Wong picak padha ndeleng, wong lumpuh padha lumaku, wong nandhang lara saraat padha kabirat najisé, lan wong budheg padha ngrungu; wong mati padha katangèkaké, lan wong mlarat padha kawartanan Injil ...."

Wong-wong mau saulihé saka ing ngarsané Gusti Yésus, banjur ngandharaké kabèh marang Yochanan apa sing dideleng lan dirungu; kabèh sing dipangandikakaké Gusti Yésus ...

Bareng Yochanan mireng andharané murid-muridé mau, atiné banjur lega lan bungah. Pamaido kang ana ing atiné larud sanalika. Wong kang bisa nindakaké kaélokan kaya mengkono iku tan kena ora mesthi kang jumeneng Sang Mesih piyambak! .... Saiki Yochanan ora nglangut pikirané ngrasakaké enggoné Gusti Yésus katoné tansah andhap-asor lan tanpa daya, lan généya Gusti Yésus ora ngerigaké wadyabala neluk-nelukaké ratu manca-negara. Sapa sing kagungan panguwasa sing semono gedhéné, malah nganti bisa nguripaké wong mati, rak mesthi luwih luhur lan mulya, apadéné luwih kuwasa katimbang karo sakèhing panguwasa lan raja ing bumi .... Saiki Yochanan lagi baé tinarbuka atiné nyumurupi yèn Kratoné Gusti Yésus iku caloné dadi Kraton kaswargan, dudu kraton kadonyan. Kraton kadonyan iku ing wusanané bakal sirna tanpa kukupan, kosokbaliné Kratoné Allah iku ora bakal sirna ing salawas-lawasé .... Atiné Yochanan saiki wis lega, ayem lan tentrem.

Saiki, mbok ana lelakon apa baé, atiné wis ora bakal gojag-gajeg manèh. Saiki anané mung kumandel lan pracaya, mangka Yochanan iya wis ngerti, yèn ana ing pangaubané sihé Allah mesthi slamet uripé.

Ana ing senthonging pakunjaran kono Yochanan mung tumungkul narima ing pandum, jalaran sakabèhing lelakon sing wis tumama ana ing awaké lan sing isih bakal tumindak ing tembé, iku mung ana ing pamengkuné Gusti Allah. Atiné Yochanan saiki wis sarèh lan narima, mulané pira lawasé enggoné kudu ngentèni ana ing pakunjaran, iku wis ora dadi pikiran manèh ....

Nanging — ora antara suwé Yochanan bakal nyumurupi prakara mau.

KACARITA ana ing kedhatoné raja Hérodhès dianakaké bojana andrawina, mbeneri tingalané Sang Prabu. Para tamu lan para luhur kabèh padha mangun suka-wibawa, nutug enggoné padha dhahar lan ngunjuk anggur, nganti akèh kang padha wuru, temah padha lali marang tata lan susila. Siji baé ora ana sing kelingan marang sing lagi dikurung ana ing pakunjaran.

Katoné pancèn kaya wis padha lali kabèh marang Yochanan, nanging sajatiné ana siji sing ora bisa nglalèkaké, jalaran atiné kebak pangigit-igit marang kang dianggep dadi klilipé. Wong mau yaiku Hérodhias!

Bojana andrawina mau disemuwakaké déning unining tetabuhan lan beksané putrané èstri Hérodhias, dipitongtonaké ana ing tengahé pasamuwan, temah banget nengsemaké galihé Hérodhès lan para tamu kabèh. Gumuruh swaraning surak lan keploké wong sapa-samuwan bareng Salomé, yaiku putrané Hérodhias, marek ing ngarsané Sang Prabu ngunjukaké sembah mungkasi beksané. Dhasar putri sulistya ing warni, mrak-ati sasolah-bawané, baud nenangi wiragé, luwih-luwih tumrap Sang Prabu lan para tamu sing keladuk enggoné suka ing galih déning sumuking anggur. Mulané tanpa taha-taha kelair pangandikané Sang Prabu marang Salomé mengkéné: "Nyuwuna, mesthi bakal kaparingan apa sapanyuwunmu, .... senajan ngantia sepasenajan ngantia separoning kraton!" Pangandikané Sang Prabu kang mengku prasetya lan supaos mau kaseksèn lan karujukan déning para luhur kabèh kang padha ana ing pasamuwan kono.

Sarèhné Salomé wis diajani déning kang ibu, énggal banjur munjuk marang Sang Prabu mengkéné: "Kawula mugi kaparingana sirahipun Yochanan Pambaptis wonten ing ngriki kawadhahana ing dhulang."

Sang Prabu kejot ing galih, ora nyana babar pisan yèn rupa sing mrak-ati mau bisa nglairaké wicara sing nggegirisi. Sang Prabu ora bisa marengaké panyuwunan sing mengkono iku, nanging kepriyé manèh, pangandikané wis kelair klawan supaos nganggo kaseksèn déning para tamu semono kèhé, senajan Sang Prabu sungkawa ing galih, kepeksa dhawuh maringaké apa kang dadi panyuwuné Salomé, sarta utusan nigas Yochanan ana ing pakunjaran. Mengkono wekasané uripé Yochanan. Sirahé kawadhahan ana ing dhulang, banjur katampakaké marang Salomé, kang banjur nggawa marang ngarsané kang ibu. Hérodhias lan Salomé mau banjur padha girang-girang gumuyu, pangunandikané mesthiné mengkéné: "Rasakna saiki opahané wong dahwèn pati opèn! Mara muni-munia manèh yèn wani! Ora wurung aku sing menang! Sapa saiki sing wani ngalang-alangi karepku? Nabi sing ora duwé duga-prayoga wis sirna!" ....

Nalika iku para sekabaté nabi Yochanan banjur padha teka ngukup layoné guruné, banjur disarèkaké.

ING semu lelakon ing dhuwur mau pancèn nyedhihaké wekasané .... Sing jujur kojur, nanging sing salah malah mbruwah. Nanging iku mung katoné ing lair!

Awit satemené Yochanan iku ninggal jagad kang kebak dosa lan piala, pindhah menyang ing papan kang sarwa éndah lan mulya, ing kono wis ora ana para cidra lan rasa sengit apadéné panandhang. Yochanan abdiné Allah, sarampungé enggoné nglakoni ayahan klawan setya tuhu, banjur katimbalan marek ing dalemé Ratu Gustiné, diparengaké ngrasakaké karahayon langgeng ing salawas-lawasé.

Kosokbaliné kepriyé mungguh wekasané Hérodhès, Hérodhias utawa Salomé? Miturut lairé wong-wong mau bisa mukti wibawa, ketutugan ing sakakarepané .... Nanging ing dhasaring atiné tansah ana rasa sumelang, marga ngélingi paukuman sing bakal tumama ing awaké sumurup opahaning panggawéné kang ala. Malah wis tau kelakon, nalika Hérodhès mireng warta bab Gusti Yésus enggoné memulang lan nindakaké kaélokan, Sang Prabu banjur kataman ing ajrih, disengguh yèn Yochanan urip manèh .... Dadi Hérodhès sajatiné isih ngandhut ajrih marang Yochanan, senajana wis tilar.

Pancèn nyata, wong-wong mau padha bisa ngumbar ardaning atiné .... nanging mung kanggo sawetara mangsa. Ing wekasané mesthi bakal padha tumeka ing ajalé. Lan yèn tekan semono, banjur? ....

LELAKON kang wekasané nyedhihaké ...., nanging ora tumrapé Yochanan, jalaran Yochanan bisa olèh ayem lan tentrem ana ing ngarsané Allah. Kosokbaliné tumrap wong-wong liyané sing tumindak sawenang-wenang, sing ngegungaké watak angkara-murka, tumrap wong-wong mau wekasaning lelakoné pancèn nyedhihaké temenan ....

ING sawijining dina ana wong golongan padha nglumpuk marang ngarsané Gusti Yésus ana ing pinggiring segara. Mulané Gusti Yésus banjur minggah ing prau sarta pinarak, déné wong golongan padha mapan ana ing gegisik.

Gusti Yésus mirsani wong golongan mau, tuwa anom, lanang wadon lan gedhé cilik, katoné kabèh padha sumadhiya nampani wejangan warna-warna. Gusti Yésus pirsa kepriyé kaanané wong-wong mau, lan apa sing dadi gagasané, malah iya pirsa apa sing mobah mosik ana ing telenging atiné. Ing antarané wong mau akèh uga sing padha asih lan tresna marang Panjenengané lan ora bosen-bosen ngrungokaké pangandikané bab Kratoné Allah; — nanging luwih akèh manèh wong-wong sing ora tresna marang Panjenengané, malah lumuh srawung karo Panjenengan sarta éwa marang sakèhing piwulangé.

Ing kono Gusti Yésus banjur mangandikani wong golongan mungguh prakara pirang-pirang klawan pasemon. Pasemon sing didhawuhaké iku nyritakaké lelakon sing pasaja lan gampang dingertèni wong akèh.

DHAWUHÉ: "Lah, ana juru nyebar metu nyebar wiji ...." Gusti Yésus banjur nyriyosaké kepriyé kadadéyané wiji kang kasebar. Ana kang tiba ing dalan, durung nganti thukul, wis entèk dicucuki manuk.

Ana manèh kang tiba ing padhasan, ing kono ana lemahé, nanging mung sathithik; wijiné énggal thukul, nanging oyodé ngambang, ora bisa nunjem ing padhasan sing atos. Bareng srengéngé saya dhuwur, thukulan anyar mau kebrangas, banjur mati garing.

Salong ana kang tiba ing erèn. Senajan wijiné bisa thukul lan metu oyodé, nanging bareng eriné saya dhuwur, thukulan anyar ing kono banjur kelindhih nganti mati.

Salong ana kang tiba ing lemah becik; wijiné ing kono bisa thukul klawan subur, oyodé bisa olèh pangan ing sacukupé, bisa nunjem nganti jero, jalaran ora ketanggor ing padhasan; thukulan anyar ing kono bisa énggal gedhé lan dhuwur, ora ana erèn sing ngalang-alangi, temah wekasané metu wohé, ana kang tikel satus, ana kang tikel sewidak, lan ana kang tikel telung puluh. Bareng tekan mangsa panèn, juru nyebar mau bisa ngundhuh olèh-olèhaning kangèlané klawan bungah.

Mengkono caritané juru nyebar sing metu nyebar wiji.

WONG golongan padha klawan tumemen enggoné ngrungokaké pangandikane Gusti Yésus, nanging padha durung bisa nyandhak eliding carita. Dudu prakara anyar utawa ruwet sing dipangandikakaké, mèh saben dina ana wong lunga menyang ing pategalan utawa sawahé arep nyebar wiji. Nanging wong-wong mau wis ngerti, yèn caritané wong nyebar wiji mung digawé pasemon baé, maksudé isih kineker ana ing jeroné; wong sing ngrungokaké kudu padha pinter ngudhari kekeraning pasemon.

Wong-wong sing pancèn ndableg wataké lan éwa atiné marang Gusti Yésus, padha wegah nyuwun priksa apa maksudé pasemon mau. Saya suwé wong-wong mau saya rekasa panampané marang pangandikané Gusti Yésus, lan saya suwé iya saya ngadoh lan renggang srawungané karo Gusti kang satemené keduga lan dhangan ing galih paring pitulungan.

Déné para sekabat lan murid liya-liyané sing pancén madhep atiné marang piwulangé Gusti nyuwun supaya dijarwanana apa maksudé pasemon mau. Wong-wong mau saya suwé saya mundhak pangertiné mungguhing kaadilan lan kadarmané Allah, saya suwé iya bakal saya celak enggoné ngadhep ana ing ngarsané Allah, lan saya raket srawungané karo Gusti Yésus kang wis sumadhiya mitulungi lan nylametaké uripé saka ing pamisésané dosa.

ING kono Gusti Yésus banjur paring wangsulan, ngudhari kekeraning pasemoné wong nyebar wiji.

Sadhéngah wong sing ngundhangaké pawarta bab Kratoné Allah, iku kena kaupamakaké kayadéné wong sing nyebar wiji. Wiji sing disebar iku becik, ora ana sing gabug, nanging papan sing ditibani wiji mau sing akèh-akèh ora becik. Akèh wong sing padha seneng ngrungokaké pawarta bab kadarman lan panguwasané Allah, nanging padha ora ngerti maknané; wong-wong mau padha ora kapilih dadi para putrané Allah; padha baé karo upamané wiji kang tumiba ana ing papaning atiné, banjur sirna ilang karebut déning Iblis.

Ana manèh wong liyané sing padha seneng nampani pangandika, banjur padha marek ing ngarsané Allah, — nanging padha ora antepan. Bareng ketaman ing karubedaning ngaurip, sirna pangandelé marang sih kadarmané Allah; pangandika sing mentas ditampani klawan bungah, iku prasasat wiji kang bisa tumuwuh sedhéla, nanging ora bisa ngoyod ana ing batiné; padha alum kena ing sumuking hawa, kayadéné wiji kang tumiba ing padhasan. Wong-wong kang kaya mengkono iku énggal padha murtad.

Ana manèh wong-wong sing padha temen-temen nggatèkaké pangandika, nganti kelair kasaguhané arep ndhèrèk marang Allah lan ngéstokaké dhawuhé ing salawas-lawasé. Nanging wong-wong mau banjur katempuh ing panggodha warna-warna, ana sing kepéngin dadi sugih, ana sing ngoyak pangkat lan ana sing kaebyukan ing pakéwuhing donya, temah padha lali marang pangandika. Wong-wong mau padha ora sembada dadi putra pilihané Allah; ora béda karo wiji sing tumiba ing erèn, bareng wis thukul, banjur mati kalindhih déning eri sing thukulé luwih rosa lan rikat katimbang karo wiji sing becik.

Nanging ana uga wong-wong kang padha ngrungu lan nampani pangandika, padha sumuyud marang Allah klawan bungah, apadéné padha nyaosaké pangabekti klawan sih-katresnan marang Panjenengané lan ora ana manèh-manèh sing dirungkebi klawan gumolonging ati kejaba mung enggoné ngéstokaké sakèhing pangandikané Allah, Wong-wong mau kelakon dadi para putra pilihane Allah temenan. Wong-wong mengkono iku kaupamakaké kayadéné wiji kang tumiba ana ing papan sing becik, banjur thukul lan metu wohé. Wong-wong mau padha dadi abdiné Allah kang setya tuhu, kang bisa ngetokaké wohing katresnan, sing siji tikel satus, sijiné tikel sewidak, sijiné manèh tikel telung puluh.

KAYA mengkono iku maksudé carita pasemon sing didhawuhaké Gusti Yésus marang wong golongan bab juru nyebar kang metu nyebar wiji.

PRAKARA pirang-pirang bab Kratoné Swarga kang bakal dirawuhaké déning Gusti Yésus marang jagad, dipangandikakaké marang para murid lan wong golongan klawan pasemon.

AKÈH wong sing padha ngaku yèn dadi ahli warisé Kraton Swarga, mangka satemené padha ora tresna marang Allah, nanging malah padha nyatru marang Kratoné Allah. Senajan mengkono, wong-wong mau isih padha diparengaké lestari urip bareng karo wong-wong sing padha temen-temen dadi para putrané Allah, nganti tumeka ....

Prakara sing gawat iki dipangandikakaké Gusti Yésus klawan pasemon: "suket parèn". Pangandikané mengkéné:

Ana wong sugih nyebar wiji becik ing sawahé. Nanging bareng wayah sirep wong, satruné nekani, banjur nyebar wiji suket parèn ing tengahé wiji sing becik; sarampunge nindakaké panggawéné sing cidra mau, banjur lunga .... Wiji sing becik thukul bareng karo wiji suket; wiwitané katoné padha baé, nanging bareng mundhak gedhé lan wiwit ngandhut woh, banjur suketé parèn iya ketara uga. Batur-baturé wong sugih mau bareng weruh ana suket parèn ing satengahé tanduran sing becik, banjur padha matur lan nyuwun priksa marang bendarané; bareng padha diparingi wangsulan yèn iku panggawéné satru kang kumèrèn, aturé batur-batur mau: "Punapa karsa sampéyan kula sami tumandang nglempakaken?" Dhawuhé bendarané: "Aja, enggonmu nglumpukaké suketé bokmenawa ngatutaké kebedhol tandurané sing becik. Karebèn padha tuwuh bareng, nganti tumeka ing mangsa panèn; déné samangsa panèn, wong derep bakal dakpréntahi nglumpukaké suketé dhisik, banjur dibentèli, tumuli kaobong, nanging gandumé kudu diklumpukaké ana ing lumbungku."

Maksudé pasamon suket parèn mau iya dipangandikakaké Gusti Yésus marang para sekabaté, Satru sing awatak kumèrèn lan drengki, iku satemené Iblis. Iblis iku tansah klintar-klinter nyebar piala ana ing jagad, lan sing tansah diincer iku para manusa, iya para putrané Allah. Nanging sasuwéné ana ing jagad wong sing becik karo wong sing becik karo wong sing ala padha urip bebarengan, nganti tumeka ing wekasaning jagad. Ing jaman wekasan, samangsa Gusti Yésus rawuh ngadili para wong kang urip karo kang mati, ing kono para wong ala kang diupamakaké kaya suket parèn bakal padha diklumpukaké lan diparingi paukuman langgeng. Nanging para wong becik, yaiku para putrané Allah, kaparingan urip langgeng ana ing Kraton Swarga kang mulya.

Ana manèh pangandikané Gusti Yésus marang para sekabaté bab Kraton Swarga sing diupamakaké kaya "krakad" utawa jaring, lan maksudé ora béda karo pasemon "suket parèn".

Pangandikané: Kraton Swarga iku upamané kaya krakad kang ditibakaké ing segara, nglumpukaké warna-warna. Samangsa wis kebak, banjur ditarik munggah ing gegisik; wongé banjur padha milihi sing becik-becik sarta diwadhahi, déné sing ora kanggo dibuwangi.

Kaya mengkono bakal kaanané ing bésuk ing wekasané jaman; para malaékat bakal padha metu misahaké para wong ala saka ing tengahé para wong mursid.

ING sawijining dina Gusti Yésus mangandikani para sekabaté, yèn sing padha gelem ngrungokaké lan ndhèrèk Panjenengané cacahé durung akèh, lan yèn wiwitaning Kratoné Swarga iku cilik, nanging selot suwé selot mundhak gedhé, nganti nelukaké sajagad kabèh, apadéné cacahé wong sing padha dadi putrané Allah bakal dadi maèwu-èwu, malah mayuta-yuta.

Gusti Yésus ndhawuhaké pasemon bab wiji sawi kang katibakaké ing bumi. Wiji sawi iku padha-padha wiji kalebu cilik dhéwé, éwadéné samangsa wis tuwuh, dadi gedhé-gedhéning janganan, malah bisa dadi kekayon, nganti kasaba ing manuk. Kaya mengkono bakal kaanané Kraton Swarga, wiwitané cilik, saya suwé saya mundhak gedhé.

MENGKONO uga Gusti Yésus iya mangandikakaké pasemon bab ragi. Saben wong ngerti panganggoné ragi. Ragi sethithik, sing diulet karo jladrèn glepung telung taker, bisa ndayani jladrèn mau, nganti bisa melar lan mundhak énak rasané. Mengkono uga bab pangandel marang Panjenengané iku bisa mrasuk ing sanubariné wong, njalari uripé padha bisa ngrasakaké karahayon lan katentreman, kayadéné ragi sing wis mrasuk ana ing jladrèn glepung mau.

RAJABRANA KEPENDHEM ING BUMI

WAH, sapa sing ora kepéngin dadi ahli warisé Kraton Swarga, tetep dadi kagungané Gusti Yésus lan manggon bareng karo Panjenengané ing salawas-lawasé? Sapa sing ora gelem tombok bandha, malah tombok nyawa pisan, murih bisané ngalami karahayon sing semono mulya lan luhuré?

Prakara iku iya dipangandikakaké Gusti Yésus marang para sekabaté klawan pasemon rong warna, yaiku pasemon rajabrana kependhem lan pasemon mutiyara adi.

Critané mengkéné: ana wong nemu rajabrana kependhem ana ing lemah. Nanging sarèhning lemah iku dudu duwèké dhéwé, mulané rajabrana mau banjur disasabi dhisik, awit rumangsa ora wenang njupuk rajabrana kang dadi darbèké wong liya. Awit saka kepénginé duwé rajabrana mau, banjur lunga ngedoli sabarang darbèké kabèh, dhuwit pepayoné ditukokaké palemahan mau, temah rajabrana sing kependhem ana ing kono iya banjur kalebu dadi hak lan wewenangé.

Gusti Yésus iya nyariyosaké: ana sudagar lunga arep kulak mutiyara. Wong mau wis duwé mutiyara apik-apik, nanging bareng mrangguli mutiyara siji sing luwih gedhe lan luwih akèh ajiné, banjur lunga ngedoli sabarang darbèké kabèh kanggo tuku mutiyara sing luwih gedhé lan luwih akèh ajiné mau.

Mengkono uga kaanané wong-wong sing padha kepéngin dadi kagungané Gusti Yésus, samangsa wis ngerti sepira gedhéning sih-katresnané marang manusa, banjur padha ngedoli barang darbèké lan ngeculaké kagunan sarta ngèlmuné, waton bisa ndhèrèk Gusti Yésus.

SAWISÉ Gusti Yésus mangandikakaké pasemon-pasemon mau, banjur ndangu marang para sekabaté: "Kowé apa padha ngerti iku mau kabèh?" Wangsulané kang kadangu: "Inggih Gusti!"

SADINA muput Gusti Yésus nindakaké pakaryané memulang lan marasaké wong lara; wong golongan prasasat ora mingser saka ing ngarsané, ana sing munjuk pitakon warna-warna, ana sing kuminter mabeni pangandikané. Mengkono uga Gusti Yésus ora kekilapan mungguh wong-wong sing padha nyatru-batin marang Panjenengané.

Mulané bareng wis wayah soré, Gusti Yésus banjur kepéngin ngleremaké sarira, nilar wong golongan, bidhal menyang panggonan sing sepi. Para sekabat didhawuhi nyadhiyakaké prau kanggo mancal nyabrang ing segara Galiléa. Pancèn, yèn Gusti Yésus ora tindak saka ing kono, wong golongan mangsa gelema bubaran ora!

Para sekabat banjur padha mancal klawan Gusti Yésus kang wis minggah ing prau, lan ana prau liyané manèh kang barengan lakuné.

Sarèhning sayah banget, Gusti Yésus banjur mapan saré ana ing buritan ngagem kajang sirah.

Nalika semono wayahé wis ngarepaké wengi layaré kumrebet katempuh ing sumiliring angin, prauné angler lakuné, saya suwé saya adoh saka ing gegisik. Lintang-lintang abyor ing langit katon ayang-ayangané ana ing banyu kaya ana ing kaca benggala. Nanging kocapa, ora antara suwé saka ing saduwuring pagunungan sing ngupengi segara Galiléa ana angin gedhé midid nempuh ing segara, saya suwé saya santer, temah segara sing wiwitané katon kimplah-kimplah, prasasat kaya dikebur, alun gegulungan ngebyuki prau nganti kaya mèh kelem-kelema. Para sekabat sing wis padha kulina ngambah segara, klawan tatag enggoné nglakokaké prauné.

Nalika semono Gusti Yésus isih éca saré.

Kaya-kaya Panjenengané ora uninga bab ananing prahara kang bakal tumempuh ing prauné. Para sekabat ora ana sing wani mungu Gusti.Santering angin lan sumempyoking banyu durung gawé mirising atiné para sekabat. Nanging anginé ora paja-paja menda, malah saka ing pagunungan kaya-kaya ana prahara gedhé tumurun nempuh segara, nganti prauné kombak-kombul kabuncang ing alun. Para sekabat rumangsa kuwalahen nyembadani krodhaning angin lan banyu. Mangka jumeguring ombak lan gumrubuging prahara ora njalari Gusti Yésus wungu. Senajan wis tautaté ngambah segara, wis bola-bali katempuh ing prahara, nanging sepisan iki para sekabat ketuwuhan rasa sumelang lan miris ndeleng gedhéning alun lan santering prahara. Salawasé dadi juru amèk iwak para sekabat durung tau menangi lelakon sing kaya mengkono, ciptané ora liya mung bakal nemu tiwas!

Mangka Gusti Yésus isih éca saré baé! Kaya-kaya Panjenengané ora pirsa yèn prauné katempuh ing prahara gedhé kang mbebayani. Prauné kaebyukan banyu saka kiwa lan tengen nganti mèh kebak. Bareng wis kentèkan akal, para sekabat banjur padha nyelaki Gusti Yésus sarta munjuk: "Dhuh Gusti, mugi tulung, kawula sami ketiwasan!" Gusti Yésus sanalika wungu. Pangagemanè mobat-mabit katempuh ing angin. Muncrating banyu sing ngebyuki ṗrau nelesi sarirané, nanging Gusti Yésus ora katon miris babar pisan. Gusti Yésus banjur jumeneng rinubung ing para sekabat apindha raja sinatriya karo punakawan kinrubut ing bala danawa. Angin lan segara banjur didukani, dhawuhé: "Menenga, dipanced!" Ing sanalika iku uga anginé banjur mendha, temahan sirep dhedhep.

Déné para sekabat padha dipangandikani: "Yagéné kowé padha wedi? Kepriyé déné kok ora duwé pangandel?"

Para sekabat mau padha mundur klawan wedi sarta banget kaébatan. Pangucapé wong-wong mau: "Saiba gedhéné kasektèn lan pangwasané, déné dalah angin lan segara padha mbangunturut marang Panjenengané!" Para sekabat banjur padha rumangsa apes lan nistha ana ingarsané Guruné kang kwasa ngendhakaké krodhaning prahara lan segara.

Apadéné padha rumangsa kawirangan, ... déné kok padha wedi déning pangamuking angin lan banyu, mangka Gusti ana ing tengahé. Senajan Panjenengané lagi saré, rak mesthi kwasa ngreksa marang para kagungané. Yèn Gusti ana ing tengahé para sekabat, apa kelakon prauné nganti kèrem ing segara?

Saiki para sekabat wis padha ngerti kepriyé kaanané Guruné: sing saré marga kesayahan, iku sipaté kamanusan sing diagem déning Gusti Yésus, nanging sing kwasa ndukani prahara lan segara iku sipaté Gusti Yésus kang jumeneng Putrané Allah, malah iya Allah pribadi.

Para sekabat enggoné padha nyawang marang Guruné klawan ajrih-asih, apadéné padha gedhé lan mongkog atiné kepareng ndhèrêk Panjenengané

Sapungkuré lelakon mau, prauné angler baé lakuné ngambah segara sing anteng, anginé sumilir ajeg kaya-kaya nyurung praunt daya-daya énggala tekan ing sabrang.

Para sekabat ora ana sing padha guneman, durung mari enggoné padha kagawokan nyumurupi kaélokan sing mentas kelakon mau.

KACARITA, sing padha andon laku ngambah ing segara Galiléa wis tekan ing sabrang ing laladané tanah Gadara. Wayahé isih ésuk umun-umun, isih sepi nyenyet. Gusti Yésus lan para sekabate banjur padha mentas saka ing prau, arep mbacutaké tindaké menyang ing kutha. Lakuné saka ing pesisir menyang ing kutha ngliwati dalan ing sela-selané punthuk-punthuk gamping. Saben wong ing panggonan kono wis padha ngerti, yèn dalané rada mutawatiri, mulané ora nggumunaké yèn panggonan kono sepi, jalaran ora ana wong sing wani liwat ing dalan mau. Kabéh wis padha ngerti, yèn ing kono dadi pasabanè wong kesurupan dhemit sing mbebayani; gawéné nglambrang ana ing pakuburan utawa ing punthuk-punthuk lan munasika wong liwat. Uripé wis ora béda karo kéwan, bligang-bligung tanpa nganggo apa-apa, awaké sakojur reged jalaran wis ora tau kambon banyu. Wujudé pancèn nggegirisi, ngaglah ana ing dalan kambi bengak-bengok ngumbar swara karo ndhodhogi awaké dhéwé nganggo watu. Sadurungé kesurupan dhemit wong mau iya manggon ana ing kutha, nanging bareng malih dadi kaya wong édan marga disurupi dhemit, wong mau dadi mbebayani. Wis asring kelakon dibanda lan ditlikung nganggo ranté lan blenggu, nanging ranténé dipedhot lan blengguné dibedhat, apadéné babar pisan ora kena diarah tututé. Tujokna wong mau metu saka ing kutha, banjur nglambrang ana ing gunung-gunung lan manggon ana ing pakuburan. Katoné wong mau merdika, wong liya-liyané wis ora ana sing wani ngalang-alangi kekarepané, nanging kamerdikan sing kaya mengkono iku malah nyilakani. Ujaré wong akèh: "Wong iku dadi budhaking Iblis!" Pancèn wong mau wis ora bisa ngerèh awaké dhéwé, apa sing dilakoni iku mung manut saka karepé Iblis, kayata: awaké dhéwé dipilara lan didhodhogi nganggo watu ... Dadi katoné wong mau merdika, nanging satemené dadi bebandané Iblis! Mangka ora ana wong sing bisa ngrebut wong mau saka ing pangwasané Iblis!

Pancèn dalan sing sepi mau katoné singer banget ....

Gusti Yésus tindak liwat ing kono kadhèrèkaké para sekabat. Durung nganti adoh tindaké, dumadakan kepranggul wong kang kesurupan dhemit mau. Wong mau kaya-kaya jumedhulé saka ing pakuburan; saka kadohan wis bengak-bengok kambi mlayoni Gusti Yésus, kaya arep nempuh-nempuha wong sing wani-wani ngambah ing wewengkoné. Nanging bareng wis cedhak, wong mau banjur sujud klawan Wedi banget, jalaran kena ing sambang pangaribawané Gusti Yésus, patrapé kaya kéwan galak sing ndhepèpès ana ing ngarepé sing nututaké. Ing kono dhawuhé Gusti Yésus marang wong mau: "Èh dhemit, metua saka wong iku!" Wong mau banjur mbengok sakayangé karo ngolang-aling kaya wong kelaran, unjuké: "Tuwan tumut-tumut punapa dhateng kawula, dhuh Yésus, Putranipun Allah ingkang Mahaluhur! Tuwan kawula supaosi demi Allah, sampun misakit dhateng kawula."

Sing padha ngrungu unjuké wong kaya mengkono mau, mesthi wis padha ngerti yèn sing munjuk mau dudu wongè dhèwè, nanging Iblis sing manggon ana ing wong mau.

Wong mau banjur didangu: "Sapa jeneng-mu?" Atur wangsulanè: "Westa kawula pun Legiyun, awit cacah kawula punika kathah." Legiyun iku saka tembung Legio, tegesè: pirang-pirang èwu, jalaran sing padha manggon ana ing wong mau cacahè pirang-pirang èwu, lan wong mau mung dadi dhemit Legiyun.

Saiki laladané tanah kono ditekani saka sabrangé segara manusa sing luwih déning kuwasa, yaiku Gusti Yésus .... Para dhemit mau wis padha ngerti marang Panjenengané, lan wis padha ngerti yèn ora keconggah nanggulangi pangwasané, mulané ora kira-kira gethingé marang Gusti Yésus. Klawan ngasih-asih enggoné padha nyenyuwun, supaya aja nganti diulihaké menyang dhangkané, yaiku ing naraka, nanging dhada diparengna ngalih menyang ing babi sapantha gedhé kang pinuju diengon ana ing pèrèngané gunung kono, ing pinggiré segara .... Para dhemit mau wis padha ngerti yèn kudu ninggal wong sing dianjingi, jalaran mengkono dhawuhé Gusti Yésus, mangka dhawuhé ora kena dibaèkaké.

Gusti Yésus tumuli nglilani panyuwun mau. Para dhemit banjur padha metu sarta manjing ing babi mau. Kelakoné mau ora katon ing mripat, weruh-weruh babi sapantha geḑé mau padha gumrudug bebarengan mlayu marang ing julegan banjur ambyur ing segara, swarané gumuruh nggegirisi. Babi wetara rong èwu cacahé pada mati klelep ana ing segara, ndadèkaké kapitunan gedhé tumrapé sing duwé. Pangoné babi mau ora bisa apa-apa kejaba mung mlayu mulih menyang ing kutha, awèh weruh marang wong-wong ing kono apa sing mentas kelakon. Wong sakutha kabèh banjur padha metu arep nyumurupi ananing lelakon. Miturut ujaré pangon, sing teka ing laladan tanah kono iku wong Galiléa, sing asma Yésus dalah para sekabaté. Enggoné wong-wong mau metu saka ing kutha ora sedya methukaké rawuhé Gusti Yésus klawan kabungahan, déné wis kepareng rawuh ana ing wilayahé, lan kepareng mitulungi wong-wong ing tanah kono sing padha nandhang kecingkrangan, apadéné maringi pitedah bab dalaning karahayon kang anjog menyang ing swarga. Ora, tekané wong-wong mau ora karana becik; senajan atiné padha ngandhut wedi, éwadéné wong-wong mau kelair panyuwuné marang Gusti Yésus supaya kersaa tindak saka ing tanah kono. Wong-wong mau iya padha weruh wong sing tilas keranjingan dhemit lungguh lan wis manganggo tur wis pulih waras manèh budiné, wis ora dadi bebandané Iblis, nanging merdika nglakoni karepé dhéwé. Lelakon mau pancen ngéram-éramake, nanging tumrapé wong-wong mau ora maédahi apa-apa. Sing tansah dadi pikirané rak enggoné padha kèlangan babi sapantha gedhé sing padha mati ing segara. Pira baé kapitunané wong-wong mau marga tanahé dirawuhi Gusti Yésus! Wong-wong mau padha wedi marang Gusti Yésus; rawuhé ing kono dianggep mung bakal nekakaké karépotan lan kapitunan, mulané adreng panyuwuné supaya Gusti Yésus kersaa tindak saka ing kono.

Gusti Yésus iya tumuli jengkar .... O, wong ing tanah Gadara pancèn bliwur pikiré, ketutupan déning bandha kadonyan. Jalaran kélangan babi rong èwu, wong mau nampik karawuhan Gusti Yésus, bandha kang ora kena dikerta-aji cara lumrah. Dadiné wong-wong mau padha nampik musthikaning peparing saka ing ngaluhur marang jagad, yaiku sih katresnané Gusti Yésus! Wis ana daulaté, ....!

Déné wong sing mauné keranjingan, duwé panyuwun supaya diparengna ndhèrèk tindaké Gusti Yésus ing salawas-lawasé. Nanging Gusti Yésus ora marengaké, dhawuhé: "Kowé muliha ketemu karo sanak lan kancamu, padha critanana kaanané kaélokan kang ditandukaké déning Pangéran marang kowé, tuwin sih palimirmané marang kowé!"

Wong mau kaparingan bubuhan abot saka Gusti Yésus, kakersakaké nyritakaké bab sih palimirmané Allah, marang sanak seduluré, malah iya marang wong-wong sing wis padha nampik Gusti Yésus. Bubuhan sing abot mau dilakoni klawan legawaning ati. Tanah Dékapolis didlajahi kabèh, lan wong ing kono pada dicritani bab kaélokan kang wis tumanduk ing awaké lan bab sih palimirmané Allah, temahan padha kaéraman.

GUSTI Yésus lan para sekabat bareng wis minggah ing prau, banjur mancal menyang ing sabrang, bali manèh ing laladané tanah Kapernaum.

KACARITA ing sawijining dina Gusti Yésus karo para sekabaté nitih prau menyang ing sabrangé segara Galiléa murugi panggonan samun perlu arep ndhéwé. Dhawuhé Gusti Yésus marang para sekabat: "Padha asoa sedhéla!" Mulané dhawuh mengkono awit wong akèh padha lunga teka ana ing ngarsané Gusti Yésus nganti ora ngoberaké mangan.

Nanging enggoné padha nglungani wong golongan mau meksa ora olèh gawé. Bareng wis tekan ing sabrang, ing kono wong golongan wis andhèr ngentèni rawuhé Gusti Yésus. Mulané mengkono, jalaran nalika padha mancal menyang ing sabrang padha kaweruhan ing wong akéh. Wong-wong mau banjur padha nututi metu ing dharat menyang ing papan sing dipurugi Gusti Yésus, ndhisiki rawuhé. Dadiné wong golongan mau saya suwé saya mundhak akéh, awit wong saka désa ngadésa padha gumridig lumaku bebarengan arep mapagaké rawuhé Gusti Yésus, kambi nggawa sanak seduluré sing padha nandhang lelara warna-warna. Senajan rekasa lakuné, nasak-nasak ing papan sing ora tau diambah, mangka pinuju panas gumemplang, éwadéné wong-wong mau ora ngétung sayah lan rekasaning laku, waton bisa marek ing ngarsané Gusti Yésus.

Mulané bareng prau titihané Gusti Yésus minggir, wong golongan wis padha ngentèni ana ing pesisir. Saka ing prau Gusti Yésus wis mirsa wong-wong sing wis padha mapan ngentèni lan mirsa uga lakuné wong pirang-pirang anglur-selur ora ana pedhoté marani ing panggonan kono. Senajan wis tita yèn kersané arep padha ngaso ora sida kadumugèn, éwadéné Gusti Yésus babar pisan ora runtik ing panggalih, nanging malah trenyuh ing galih déning welas, awit wong-wong mau prasasat pepanthan wedhus kang ora ana pangoné. Mulané Gusti Yésus kersa jumeneng Pangoné kang utama!

BARENG wis padha munggah ing dharatan, Gusti Yésus banjur wiwit nindakaké pakaryané manèh. Wong golongan padha diwulangi pirang-pirang prakara sing magepokan karo Kratoné Allah, apadéné wong sing padha nandhang lelara padha diwarasaké ... Lan sing padha marek nyuwun pitulungan iku mung tansah teka lunga baé ora lèrèn-lèrèn. Lan ora ana wong siji baé sing ditampik utawa ditundhung legèh.

Wong golongan padha mindeng ngrungokaké piwulangé Gusti Yésus, nganti padha lali wayah, lali mangan, lali yèn mengko isih kudu bali mulih menyang panggonané dhéwé-dhéwé; pancèn wong-wong mau wis lali samubarang — mung marga kasengsem ngrungokaké pangandikané Gusti Yésus.

Nanging bareng wayahé wis lingsir kulon, lan sedhéla manèh srengéngéné ngarepaké wayah tunggang gunung, para sekabat banjur padha ora kepénak atiné. Apa Guruné supé temenan, yèn wayahé wis ngarepaké soré? Mangka wong golongan semono kèhé iku padha ora sangu pangan, lan upama nggawaa sangu, mesthiné wis entèk dipangan. Apamanèh isih kudu diélingi, panggonan ing kono iku samun. Mulané para sekabat banjur marek ngèngetaké Guruné. Sing tansah dipenggalih iku rak mung enggoné arep memulang lan mitulungi, nanging bab pangané wong-wong mau ora dièngeti babar pisan, mengkono panyanané para sekabat. Unjuké marang Gusti Yésus: "Tiyang-tiyang punika mugi sami Tuwan lilani mundur, supados sami késaha dhateng ing dhusun-dhusun ingkang celak tumbas roti, jalaran sami boten gadhah ingkang kateda." Nanging para sekabat ora mikir, apa wong-wong mau padha sangu dhuwit kanggo tuku roti. Wong-wong sing kecingkrangan uripé ora dipikir bisané olèh pangan sarana apa, rumangsané para sekabat wis cukup yèn ngèngetaké Gusti Yésus, jalaran ing semu Panjenengané supé marang kabutuhané wong golongan.

Gusti Yésus banjur mangsuli, pangandikané: "Kowé baé padha mènèhana mangan!" Lho, kepriyé bisané mènèhi mangan wong semono kèhé? Sing padha andhèr ana ing-ara-ara kono wetara wong limang èwu, durung kepétung wong wadon lan bocah-bocah. Nanging pangandikané Gusti Yésus mau kanggo ndadar kepriyé panemuné para sekabat, sebab Gusti wis nguningani sadurungé apa sing bakal ditindakaké.

Ing kono unjuké Filippus, salah sawijiné sekabat: "Senajan kula sami késah ngupados roti, roti pengaos kalih atus dinar boten nyekapi tiyang semanten, murih sageda kawradinan nyakedhik." Pangandikané Gusti Yésus: "Kowé duwé roti pira? Padha lungaa mriksa!" Sawisé dinyatakaké, sawijining sekabaté Gusti, Andréas, banjur munjuk: "Punika wonten laré ingkang mbekta roti sair gangsal kaliyan ulam loh kekalih, nanging punika nggawer, punapa kanggé tiyang semanten kathahipun?" Gagasané Andréas: "Roti mung limang iji lan iwak loh loro yèn dipangan wong loro utawa telu baé durung karuwan maregi, apa manèh kanggo wong golongan semono kèhé! Beciké Gusti énggal paring dhawuh supaya wong-wong iku mulih menyang panggonané dhéwé-dhéwé. Nanging Gusti Yésus banjur ngandika: "Prènèkna, tampakna ing Aku; wongé padha konen lungguh kepungan nyèket-nyèket ana ing pasuketan." Para sekabat ora suwala manèh; banjur padha nglakoni apa sadhawuhé Guruné. Bareng roti lan iwak mau wis kasaosaké, wong golongan banjur padha dikon lungguh krompolan nyèket utawa nyatus ana ing pasuketan. Kebeneran banget déné papan ing kono jembar.

Nanging para sekabat durung bisa nyandhak apa sing dikersakaké déning Guruné. Apa roti karo iwak semono iku arep diagem nyadhongi wong sing cacahé pirang-pirang èwu kaé? Para sekabat ora wani munjuk apa-apa, mung ngingetaké Guruné klawan pakéring.

Ing kono Gusti Yésus jumeneng ana ing pepunthuk ingadhep déning para sekabat lan sinawang déning wong golongan pirang-pirang èwu. Sawisé mendhet roti lima lan iwak loro mau, banjur tumenga marang langit saos sokur marang Allah lan nyuwunaké berkah, kaya patrapé sawijining bapa kang ndedonga nyuwun berkah sadurungé kembulan mangan karo anak-anaké. Roti lan iwak mau banjur dicuwil-cuwil, sarta diparingaké marang para sekabat supaya kaladékna marang wong golongan, banjur padha mangan nganti sawaregé. Mesthi baé para sekabat ribut enggoné ngladeni wong semono kèhé nganti padha kawratanan kabéh. Durung tau ana lelakon sing kaya mengkono éloké, wong limang èwu punjul padha dicadhongi mangan mung nganggo roti limang iji lan iwak loro. Para sekabat lan wong golongan padha ora bisa nduga iba sekti lan kwasané Guru lan Gustiné, lan iba élok lan mulyané sing dadi Juru Slameté! ... Mangka mauné para sekabat padha duwé panyana, yèn Gusti Yésus ora menggalih marang kabutuhané wong-wong sing padha kesayahan lan keluwèn, jebul saiki wong semono kèhé kabèh padha kapanduman cadhong sawaregé lan siji baé ora ana sing keliwatan. Sawisé padha wareg, para sekabat isih wira-wiri mlaku nglumpukaké cuwilan turahan, olèh rolas wakul kebak isi cuwilan roti, yaiku sisané cuwilan sing ora nganti kepangan. Roti mung limang iji lan iwak loro, bareng dicuwil-cuwil, kena dienggo nyadhongi wong limang èwu punjul, mangka isih ana sisané rolas wakul kebak!

Wong golongan bareng wis padha ndeleng pratandha kaélokan kang ditindakaké Gusti Yésus mau, banjur padha ngucap: "Sanyata iku Kangjeng Nabi kang rawuh ing jagad!"

Wong semono kèhé mau kabèh padha marem lan lega atiné, déné kaparingan nabi gedhé sing kagungan kasektèn lan pangwasa linuwih, mulané padha maju nyelaki Gusti Yésus ....

Nanging Gusti Yésus piyambak malah katon sekel galihé nguningani pangangsegé wong golongan. Para sekabat iya ngétokaké gambiraning atiné kayadéné wong golongan, nanging iku mung muwuhi trenyuhing galihé. Kepriyé ta nalaré?

Jalaran Gusti Yésus wis mirsa yèn wong golongan mau wis padha nunggal sedya mboyong Panjenengané klawan peksa arep dijumenengaké ratu ing kutha Yerusalèm, ngerèhaké bangsa Israèl kabèh.

Pangrantaming atiné wong golongan iku mengkéné: "Panjenengané iku linuwih ing kasektèné nganti bisa maringi pangan wong pirang-pirang èwu prasasat tanpa sarana; yèn mengkono Panjenengané mesthi kagungan pangwasa nyingkiraké bupati Pilatus utawa raja Hérodhès dalah sawadyabalané kabèh, apadéné wong-wong liyané kang padha nandukaké pamisésa marang bangsa Israèl, lan banjur jumeneng ratu pinarak ana ing dhampar kepraboné Dawud, jumeneng ratu agung binathara, kaloka ing jagad!" Gémbolaning atiné wong golongan kaya mengkono iku wis kapirsan déning Gusti Yésus.

Nanging rawuhé Gusti Yésus marang jagad iku ora kagungan sedya jumeneng ratu ing jagad. Para raja ing jagad ing wekasan bakal sirna dalah sakamulyan lan kawibawané. Panjenengané kersa jumeneng Ratu Kaswargan, ngratoni para wong sing padha manjing pracaya marang Panjenengané, lan Kratoné iku ora bakal sirna ing salawas-lawasé.

Wong-wong mau satemené mesakaké banget, jalaran isih padha cupet nalaré. Sing dikepéngini iku mung kraton cilik tur ora langgeng; déné kraton sing gedhé lan langgeng ing salawas-lawasé padha ora dingertèni. Iku mau sing njalari trenyuhing galihé Gusti Yésus.

Pancèn dudu kersané Gusti Yésus ngadegaké kraton ing jagad!

Ing kono para sekabat banjur padha didhawuhi nunggang prau manèh mancal menyang ing sabrang sadurungé wayah bengi. Déné Gusti Yésus ngersakaké kantun piyambak ana ing kono. Wiwitané para sekabat padha mopo . Apa ta perluné déné kadhawuhan padha lunga? Rak wis mèh tekan saaté wong golongan njumenengaké ratu marang Guruné! Éman banget yèn ngantia wurung!

Sarèhné mengkono, para sekabat nganti padha dipeksa déning Gusti Yésus munggah ing prau. Para sekabat iya banjur padha ngéstokaké dhawuhé Guruné, senajan abot rasaning atiné. Mengkono uga wong golongan banjur padha dililani mundur. Kabèh padha ora ngerti, généya Panjenengané kok ora kersa dijumenengaké ratu. Senajan ora ngerti, wong golongan banjur padha bubaran mulih sowang-sowangan menyang panggonané dhéwé-dhéwé, atiné kebak kabungahan lan suka sokur déné padha kepareng ngalami sih kawelasané Gusti Yésus.

Gusti Yésus mirsani wong golongan padha bubaran, kabèh padha katon bungah marga mentas padha kaparingan mangan sawaregé, nanging émané déné padha ora ngerti yèn Gusti Yésus kwasa maringi kang luwih aji tinimbang roti, yaiku karahayon kang langgeng ...

Bareng wis bengi Gusti Yésus kantun piyambak ana ing kono, banjur minggah ing gunung, kersa ndedonga, marek marang ngarsané Allah Sang Rama kang pinarak ing swarga.

KACARITA nganti sawetara suwé Gusti Yésus enggoné miyambak ana ing gunung, nutug enggoné marek ana ing ngarsanè Allah Sang Rama. Bareng wis ngarepaké wayah bangun ésuk, Gusti Yésus lagi mandhap saka ing gunung.

Kocapa para sekabat sing padha lelayaran ing segara, bareng wis wayah lingsir wengi, prauné katempuh ing prahara. Anginé nampek, mulané para sekabat rekasa banget enggoné ndhayungi prauné, mangka aluné gedhé-gedhé. Katoné para sekabat wis ora keconggah nanggulangi pangamuké ombak lan angin gedhé. Saka kadohan Gusti Yésus nguningani karépotané para sekabat mau. Senajan wayahé wengi peteng ndhedhet, tur ana ing tengah segara, adoh lor adoh kidul, Gusti Yésus meksa pirsa apa sing dialami para sekabaté, dalasan was sumelanging atiné iya wis diuningani uga. Gusti Yésus iku pancèn maha wikan, nguningani samubarang, para kagungané kabèh kapirsan, siji baé ora ana sing ketriwal.

Sawengi iku para sekabat rumangsa kuwalahen enggoné arep nyratèni prauné sing kaya-kaya ora gelem dikemudhèni. Wiwit soré anginé wis nampek. Senajan wis padha ngetog kakuwatan lan kaprigelané nglakokaké prau, éwadéné prauné prasasat ora ana ajuné babar pisan, sakèhing kangèlané para sekabat muspra tanpa gawé. Angin lan ombak ing segara sangsaya suwé sangsaya mundhak santer lan gedhé, déné para sekabat malah sangsaya entèk akalé lan tanpa daya.

Mangka nalika semono Gusti Yésus ora ana ing cedhaké, kaya dhèk anu kaé. Senajana Panjenengané saré manèh, mesthi ora bakal diwungu, jalaran para sekabat wis padha ngandel, yèn Panjenengané kuwasa ngayomi para sekabat, senajan saré pisan .... Nanging saiki Panjenengané ora ana ing prauné, isih kari adoh ana ing dharatan, malah ana ing gunung .... Para sekabat ana ing satengahing bebaya rumangsa kijènen lan koncatan pangayoman. Para sekabat kekes atiné déning jumeguring ombak lan gumrubuging angin banter. Dumadakan .... para sekabat padha njerit: "Memedi! .... Memedi!", jalaran padha weruh ana rerupan kaya wong mlaku ing segara, ing sadhuwuring alun! .... Mangka rerupan mau saya suwé saya nyedhaki prauné. Rerupan mau mesthiné memedi, awit yèn wong lumrah, mangsa bisaa napak ing banyu. Ing kono para sekabat banjur padha ngrungu yèn diaruh-aruhi déning rerupan mau, lan padha ora pangling swarané: iku swarané Guruné dhéwé! Pangandikané: "Padha diénak atimu! Iki Aku, aja wedi!"

Swarané cetha swarané Gusti Yésus! Dadi nalika padha rumangsa kijènen, satemené babar pisan ora kijènen, jalaran Gustiné wis ana ing sacedhaké. Panjenengané saka kadohan wis pirsa karépotané, mulané énggal tumedhak saka ing gunung, banjur njujul para sekabat ing segara perlu paring pitulungan. Gusti Yésus ngagem pangwasané tindak napak ing banyu segara kayadéné tindak ana ing dharatan.

Bareng Pétrus ngerti yèn sing ngandika iku Gustiné, banjur ènggal munjuk: "Dhuh Gusti, menawi èstu Tuwan, kawula mugi Tuwan dhawuhi murugi napak ing toya." Dhawuhé Gusti Yésus cekak aos: "Maraa!"

Pétrus, sing cukat tandang-grayangé lan ora tau duwé wedi, bareng ngrungu dhawuh mengkono mau, énggal banjur anjlog saka ing prau tumapak ana ing banyu lumaku marani Gusti Yésus. Gusti Yésus sing dhawuh, Pétrus mung saderma nglakoni, mulané atiné tatag, wani napak ing banyu kayadéné ana ing dharatan. Klawan bungah mripaté nyawang marang Gustiné. Senajan awaké kombak-kombul katut ing obahing banyu, senajan sikilé kasempyok ing ombak, éwadéné Pétrus terus mlaku marani Gustiné. Nanging bareng méngo sedhéla, ngingetaké ngiwa nengen, weruh angin gedhé lan alun gegulungan, banjur maras atiné. Kakendelané lan kapracayané marang maha-kwasané Guruné sirna sanalika pindha merkètèké geni klaras kobong, murub sedhéla banjur sirep. Bareng Pétrus léna ora ngawasaké Gustiné, jalaran méngo ngiwa nengen sumurup kaancam ing bebaya gedhé, ing sanalika iku uga Pétrus banjur maras atiné, lali marang maha-kwasané Gusti Yésus. Bareng karo sirnaning pangandelé Pétrus krasa sikilé ambles ing banyu, tumuli sambat: "Dhuh Gusti nyuwun tulung!" Pétrus énggal dicepeng déning Gusti sarta dipangandikani: "Èh wong cupet ing pangandel, yagéné teka uwas?"

Yagéné? .... Pétrus ora ngaturi wangsulan, jalaran rumangsa isin. Satemené Pétrus ora perlu maras lan wedi, jalaran wis ngerti, yèn Gustiné iku kang murba-misésa ombak lan prahara. Saiki Pétrus rada kisinan, jalaran pangirané duwé kakendelan lan kapracayan ngungkuli para sekabat liya-liyané, nganti wani tumapak ing segara, jebul saiki dipangandikani: "Èh wong cupet ing pangandel!" Pétrus rumangsa isin!

Bareng wis padha minggah ing prau, angin tumuli mendha. Para sekabat liya-liyané iya padha rumangsa kawirangan ana ing ngarsané Guruné awit padha kapirsan enggoné padha maras atiné lan cupet pangandelé bareng katempuh ing ombak lan prahara; Gusti Yésus iya pirsa enggoné padha nandhang was lan sumelang ana ing satengahing bebaya. Yagéné padha ora duwé pangandel marang Guru lan Gustiné? Senajana adoh, Panjenengané rak kwasa maringi pangayoman! Apa kaélokan bab roti lan iwak durung nyukupi kanggo nuwuhaké pangandel marang maha-kwasané Gusti Yésus?

Ing kono para sekabat kabèh banjur padha marek sujud marang Gusti Yésus, unjuké: "Saèstu Tuwan Putranipun Allah!"

Wayahé wis byar-ésuk; ing sisih wétan katon trontong-trontong plethèking srengéngé.

DHUH Gusti, tedhakipun Dawud, kawula mugi Tuwan welasi. Anak kawula èstri memelas anggènipun keranjingan." Mengkono panguwuh-uwuhé wong wadon bangsa kapir, kang ngetut-buri tindaké Gusti Yésus lan para sekabaté. Wis sawetara suwé enggoné tut-buri karo nguwuh-uwuh nyuwun tulung, nanging semuné sing disuwuni tulung mau ora ngrèwès babar pisan. Senajana mengkono, wong wadon mau ora kandheg pangundiné. Panguwuhé diambali manèh: "Anak kawula èstri mugi Tuwan welasi, dhuh Gusti, .... Mugi Tuwan tulungi!" Menyanga endi baé tindaké Gusti Yésus, wong wadon mau tansah kekinthil ana ing sawingkingé.

KELAKONÉ iku mau ora ana ing tanahé bangsa Yahudi, nanging kepara adoh ing sajabaning wilayah, yaiku ing tanah Feniké, tanahé bangsa kapir. Wong wadon mau wis ngerti, sapa sing rawuh ana ing désané, awit wis kerep ngrungu pawarta bab sih kawelasan lan pangwasané Gusti Yésus. Pancèn wis suwé enggoné kepéngin sowan ana ing ngarsané, nanging marga sebab warna-warna pangarep-arepé mau durung bisa kaleksanan. Saiki tanpa kanyana-nyana Panjenengané wis rawuh ing désané, mulané wong wadon mau ora ketlompèn ngetut-buri tindaké Gusti Yésus. Mumpung Panjenengané kena dicelaki!

Ambal-ambalan panguwuhé: "Dhuh Gusti, Putranipun Dawud, kawula mugi Tuwan welasi!" Nanging Gusti Yésus maringi wangsulan sakecap baé ora! Éwadéné wong wadon mau ora kemba atiné. Wis mantep panemuné, yèn Gusti Yésus mesthi ora mentala nilar awake ing sajeroning karépotan lan kasusahané.

Mungguh Gusti Yésus piyambak kepriyé? Apa nganti kelakon Panjenengané ora miyarsakaké pasambat lan panguwuhé wong wadon kawelas-asih? Para sekabat sing ana ing sawingkingé Gusti Yésus wis ora betah ngrungokaké panguwuh-uwuhé wong mau, mulané banjur padha marek sarta munjuk marang Gusti: "Gusti, tiyang èstri punika mugi Tuwan lilani, supados boten kelajeng-lajeng anggènipun nututi kaliyan nguwuh-uwuh mekaten. Boten sandé mangké mesthi badhé kepireng déning tiyang kathah!"

"HÉ PAWONG SANAK, TEKA GEDHÉ PANGANDELMU ...."

Nanging Gusti Yésus mangsuli, pangandikané: "Enggonku kautus mung pinatah marani wedhusé Banisraèl kang padha ketriwal." Para sekabat énggal bisa nyandhak wigatining pangandika mau. Rawuhé Sang Mesih marang jagad iku mung tumuju kanggo mitulungi lan ngluwari bangsa Yahudi saka ing tangané mungsuh. Mengkono iku panemuné bangsa Yahudi kabèh, dalah para sekabat iya ora béda panemuné. Bangsa kapir iku dudu bangsa kagungané Allah, malah kerep diunèn-unèni kaya pepadhané asu. Pancèn ora kliru pangandikané Gusti Yésus mengkono iku!

Mungguh wong wadon mau kepriyé, bareng ngrungu pangandika mau? Senajan wis ngerti marang lèrèging pangandika mau, éwadéné ora cilik atiné. Batiné isih kebak pangarep-arep bakal olèh pitulungan, jalaran kukuh pangandelé: "Gusti iku maha welas. Sing bisa mitulungi anakku mung Panjenengané. Coba dak-udiné sepisan manèh!" Mulané wong wadon mau nerusaké enggoné ngetut-buri tindaké Gusti Yésus. Bareng padha mlebu ing omah, wong wadon mau iya mèlu mlebu, banjur marek sujud ing sampéyané Gusti Yésus, unjuké: "Dhuh Gusti, nyuwun tulung!"

Gusti Yésus banjur mirsani wong mau sarta ngandika: "Cikbèn para anak iku padha wareg dhisik, sebab ora arus njupuk rotiné anak-anak diuncalaké marang kirik."

Pangandikané Gusti Yésus mengkono mau awujud sanépa, lan wong wadon mau wis nyandhak karepé. Wong kapir pancèn kerep diunèkaké asu déning bangsa Yahudi. Mangka saiki ana pangandikané Gusti Yésus, yèn ora pantes njupuk roti cadhongé anak-anak, banjur diuncalaké marang kirik. Sing diupamakaké anak-anak yaiku bangsa Israèl, lan wong wadon mau karo bangsané iku kang diupamakaké kirik .... Wong iku ora kok banjur serik atiné, utawa susah, nanging malah ora mèngèng panyawangé marang Gusti Yésus .... Gagasaning atiné mengkéné: "Wong Yahudi cikbèn olèh panduman berkah sing gedhé, déné aku mung arep nyuwun kècèrané baé!

Wong wadon mau mangsuli, unjuké: "Kesinggihan, Gusti, semanten ugi kirik inggih sami nedha kekècèranipun para anak wonten ing ngandhap méja." Unjuké mau yèn dicetakaké mengkéné? "Gusti, rotinipun mugi Tuwan paringakan dhateng tiyang Yahudi, nanging kawula mugi Tuwan parengakan nedha cuwilanipun ingkang rentah saking méja."

Ing kono Gusti Yésus banjur ketara banget rena ing galih. Wong wadon mau ora banjur ditundhung saka ngarsané, lan Panjenengané babar pisan ora mengku duka. Enggoné Gusti Yésus kétoké ora ngrèwès marang pasambaté wong wadon mau, lan ora kersa énggal maringi pitulungan, iku mung kanggo nyoba kaantepané lan kanggo nedahaké marang para sekabat, yèn wong wadon bangsa kapir iku luwih gedé pangandelé marang Panjenengane katimbang wong Israèl sing akèh-akèh.

Ing kono dhawuh wangsulané Gusti Yésus: "Hé pawong sanak, teka gedhé pangandelmu, kowé ketekana kaya kang dadi karepmu."

Lega atiné ngrungu dhawuhé Gusti Yésus sing wis suwé dianti-anti, wong wadon mau banjur énggal mulih menyang omahé, lan anaké tinemu lagi teturon, wis kaoncatan dhemité, pulih waras kaya wingi uni, cocog karo pangandikané Gusti Yésus mengkéné: "Dhemité wis metu saka ing anakmu."

Anadéné para sekabat padha nyawang marang Guruné semu gumun. Akèh wong Israèl sing padha ora ngandel, malah nyatru marang Panjenengané, mulané klawan ati sedhih enggoné padha ninggal negarané, bidhal menyang ing tanahé bangsa kapir. Jebul saiki .... ana ing tengahé bangsa kapir para sekabat mau malah padha neksèni dhéwé pangandelé wong wadon sing semono gedhéné kaya sing durung tau diweruhi ana ing Israèl. Wong wadon mau ora kendhat-kendhat panguwuh lan panyuwuné, nganti wekasané panyuwuné mau kajurungan.

Gagasané para sekabat: "Pancèn nggumunaké temenan, déné Gusti kersa melasi wong kapir."

Para sekabat durung bisa mbobot sepira gedhéné katresnané Gusti Yésus, durung tutug enggoné padha nggegulang bab tumindaking katresnan.

BÉSUK ing tembé, samangsa Gusti Yésus wis séda, bésuk para sekabat lagi padha bisa ngerti klawan cetha sing saiki durung dingertèni.

KACARITA sawisé njajah pagunungan Libanon Gusti Yésus banjur wangsul ing laladané tanah Israèl, ing satengah-tengahé tanah Dékapolis, nglangkungi segara Galiléa ing sabrangé Kapernaum, dadi ing tanah panggonané wong kesurupan dhemit Legiyun, sing banjur padha manjing ing babi sapantha gedhé.

Lagi baé Gusti Yésus ndharat ana ing tanah kono, pawarta bab rawuhé wis sumebar ing endi-endi, temahan wong pirang-pirang padha ambyuk ana ing panggonan kang dirawuhi Gusti Yésus, kambi nyowanaké sanak seduluré sing padha nandang lelara warna-warna ....

Gusti Yésus nguningani tekané wong golongan mau. Iku kabèh wujuding sangsara panggawéné dosa, opahing piala kang njalari manusa padha kataman ing kasusahan lan karépotan ana ing donya, mangka ing nalika wiwitan manusa iku tinitahaké pinunjul lan sampurna ngungkuli sakabèhing dumadi. Trenyuh galihé Gusti Yésus mirsani kasangsarané manusa, mulané klawan legawaning penggalih Gusti paring pitulungan.

ING kono ana wong lara kairid marek ing ngarsané Gusti lan disuwunaké muga katumpangana asta. Wong mau budheg lan cédhal. Dadi wong mau ora tau bisa ngrungu apa kang didhawuhaké Gusti .Yésus lan iya rekasa yèn arep nglairaké rasaning atiné.

Wong mau banjur diajak misah saka ing tengahé wong golongan, menyang panggonan sing rada ndhéwé, dadi wong mau mung aben ajeng karo Gusti Yésus piyambak. Gusti ora paring pangandika apa-apa, nanging banjur tumandhang: kupingé wong mau banjur dilebeti drijiné, lan sawisé kecoh Gusti banjur ndumuk ilaté. Wong mau wis nyandhak apa sing dikersakaké Gusti sarana patrap mengkono iku. Kuping lan ilaté iku sing cacad, sing njalari cilakané wong mau. Bareng kuping lan ilaté diasta Gusti Yésus, sanalika wong mau nyandhak yèn Gusti kersa nyarasaké lelarané. Tindak mengkono iku luwih cetha tinimbang pangandika pirang-pirang.

Ing kono Gusti Yésus banjur tumenga marang langit kanthi ngesah. Kaya mengkono patrapé Gusti Yésus enggoné ngunjukaké panyuwun marang Sang Rama ing swarga, mung sarana dibatin baé, sarta enggoné ngesah mau nélakaké trenyuhing galihé mirsani akèhing panandhang lan sangsara kang ana ing jagad . Sawisé mengkono Gusti banjur ngandika: "Èffata!" tegesé: mengaa! Lan sanalika kupingé wong mau banjur menga, apadéné ilaté kaya-kaya banjur kaudharan, temahan tètèh pacelatoné. Iba begjané wong mau, jalaran wis ora budheg manèh; saiki bisa ngrungokaké apa kang nyuwara gumyah ing sakiwa tengené, luwih seneng manèh atiné déné saiki bisa mèlu ngrungokaké dhawuh pangandikané Gusti Yésus kayadéné wong-wong liyané .... Mengkono uga saiki wis bisa guneman cetha, bisa giyak-giyak nglairaké kabungahaning atiné lan muji sokur bebarengan karo wong akèh, sing padha kagawokan nyumurupi kaélokan mau sarta ngucap mengkéné: "Wong budheg dadi padha bisa ngrungu lan wong cédhal dadi padha bisa celathu! Pancèn pandamelé iku sarwa becik!" Wong akèh mau padha dipacuhi aja nganti kandha-kandha marang wong bab lelakon iku mau, nanging sepiraa enggoné dipacuhi, malah mundhak nemen enggoné martak-martakaké marang angger wong kang gelem ngrungu, jalaran wong mau padha kaéraman ndeleng mahakwasané Gusti Yésus.

Ing panggonan liya, isih nunggal wilayah karo telatahé tanah kono, tau ana babi sapantha gedhé padha ambyur ing segara nganti mati kabèh. Wong-wong ing kono padha nyuwun marang Gusti Yésus klawan adreng supaya kersaa tindak saka ing telatahé ....

Nanging lelakon saiki kosokbali blejed.

KACARITA ing sawijining dina Gusti Yésus kadhèrèkaké para sekabat rawuh ing laladané negara Késaréa Filippi, ora adoh saka pagunungan Libanon.

Nalika semono ana pandanguné Gusti Yésus marang para sekabat mengkéné: "Mungguh rasanané wong golongan, Aki ini diarani sapa?"

Kang kadangu padha mangsuli, unjuké: "Yochanan Pambaptis, sawenèh: Éliyah sawenèh malih: Yirmiyah utawi salah satunggaling para nabi."

Para sekabat wis kerep padha ngrungu ujaré wong golongan sing padha duwé pangira yèn Panjenengané iku mesthi sawijining nabi gedhé, ora béda karo nabi-nabi ing jaman kuna. Nanging saiki Gusti Yésus mirsani para sekabaté, sing ora kendhat ndhèrèkaké tindaké. Gusti Yésus iya kepéngin midhanget kepriyé panganggepé wong-wong mau marang Panjenengané. Pandanguné mengkéné: "Nanging mungguh kowé, Aku koarani sapa?" Ing kono Simon Pétrus banjur maju, prasasat makili kanca-kancané, sarta munjuk: "Tuwan punika Sang Kristus, Putranipun Allah ingkang asipat gesang." Unjuk wangsulane mengkono iku ora digawé-gawé, nanging pancén metu saka ing dhasaraning atiné sing wis mantep enggoné pracaya lan tresna, apadéné éring marang Gusti lan Guruné.

Gusti Yésus banjur paring wangsulan, pangandikané: "Rahayu kowé, Simon!" Gusti banget rena ing galih, déné mirsa kamantepaning atiné Pétrus lan déné para sekabat ora padha duwé pangira kayadéné wong golongan, malah wis padha kukuh pangandelé yèn Panjenengané iku kang jumeneng Sang Kristus. Satemené para sekabat mau enggoné padha duwé panganggep mengkono iku mung marga saka panuntuné Allah kang maha mirah.

NANGING nalika iku uga ana prakara kang gawé kagèt lan sedhihé para sekabat, jalaran wiwit nalika iku Gusti Yésus paring pitedah marang para sekabat yèn Panjenengané perlu tindak menyang ing Yerusalèm, lan nandhang sangsara akèh déning para pinituwa lan para pangarepé imam tuwin para ulama, lan wekasané disédani, nanging ing telung dinané kawungokaké.

Para sekabat padha diblakani prakara iku mau kabèh ing sadurungé kelakon, nanging ing atasé para sekabat pangandika iku mau dianggep nglengkara bisané kaleksanan. Jalaran para sekabat wis padha mantep pangandelé yèn Guruné iku kang jumeneng Kristus, lan isih padha duwé pangira, yèn samangsa Sang Mesih rawuh, Panjenengané bakal yasa kraton kang pinunjul kamulyan lan pangwasané. Déné para sekabat sing padha tansah ndhèrèkaké tindaké, bakal kinulawisudha kaparingan pangkat luruh lan pangwasa ....

Jebul saiki .... Gusti paring pirsa yèn Panjenengané kudu nandhang sangsara akèh, malah kudu ngalami séda. Wis ora klebu ing nalar, yèn Panjenengané kang linuwih kasektèn lan kwasané, kang tau-taté marasaké wong lara lan nguripaké wong mati, kang nyirep prahara lan ngendhakaké alun segara, Panjenengané kang jumeneng Putrané Allah, ngantia nandhang sangsara utawa ngalami séda! Iku kena diarani prakara sing nglengkara lan mokal!

Enggoné Gusti ngandikakaké yèn ing telung dinané arep wungu manèh saka ing padunungané wong mati, iku malah ora kepikir babar pisan déning para sekabat.

Sing banget karasa-rasa ing atiné para sekabat yaiku enggoné Gusti Yésus kudu ngalami séda. Apa kelakon yèn Gusti lan Guruné nganti ngalami séda? Para sekabat iya wis padha ngerti yèn para pinituwa, para pangarepé imam, para ulama lan wong Farisi padha gething marang Panjenengané, apadéné akèh wong bangsané dhéwé sing padha ora ngandel yèn Panjenengané iku kang jumeneng Sang Mesih. Nanging senajan mengkonoa, Gusti Yésus rak kagungan pangwasa nindakaké ing sakeparenging kersané piyambak!. Kepriyé déné Panjenengané isih ngandikakaké bab papa lan sangsara, bab lara lan pati? Ana ing endi kasektèn lan kwasané?

Kaya mengkono pangudarasané para sekabat. Pétrus babar pisan ora bisa nyandhak apa gunané ndadak ana prakara sing aèng lan nyedhihaké iku. Gusti Yésus banjur diaturi sumingkir sedhéla banjur dibisiki, unjuké: "Dhuh Gusti, punika mugi kasandèkna, sampun pisan-pisan Tuwan kedhatengan ingkang mekaten! Panjenengan saèstu sampun ginadhang-gadhang jumeneng ratu. Mila sampun ngantos Panjenengan ngalami sangsara lan séda!" ....

Nanging nalika semono Gusti Yésus malah mangku duka, padha kaya nalika Gusti Yésus duka jalaran kagodha déning Iblis ana ing pucaké gunung sarta diaturi ningali sakèhé kraton ing sajagad lan sakamulyané kabèh.

Gusti Yésus kang maha wikan, iya nguningani yèn unjuké Pétrus mengkono mau marga saka pangojok-ojoké Iblis. Mulané Pétrus banjur didukani, dhawuhé: "Èh sétan, kowé sumingkira menyang buriku, kowé dadi sandhunganku, amarga kowé ora mikir kang mungguh ing Allah, amung kang mungguh ing manusa!"

Pétrus kagèt, banjur mundur klawan banget wirangé. Ora nyana babar pisan yèn unjuké kang dianggep becik mau, malah dadi sandhungan lan kala jiret tumrapé Gusti lan Guruné sing dadi woding katresnané. Yèn mengkono, Pétrus ora arep munjuk apa-apa manèh, supaya aja nganti dadi pambengan tumrap Gustiné.

Ing kono para sekabat padha dijarwani klawan cetha, yèn Panjenengané pinesthi ngalami sakèhé prakara kang dianggep nglengkara mau kabèh. Panjenengané pinesthi nandhang sangsara lan séda, sumurup enggoné nyanggi paukuman sing mesthiné kudu dietrapaké marang manusa karana dosané. Lan enggoné kelakon mengkono mau marga saka kersané piyambak kagawa saka tresnané marang para manusa. Apa manèh Gusti Yésus iya mulangi para sekabat yèn wong sing nedya dadi muridé Gusti iku ora patut ngarep-arep olèh kaluhuran lan pakurmatan kadonyan. Pangandikané mengkéné: "Menawa ana wong kang arep ngetut-buri Aku, iku nyingkura marang awaké dhéwé, sarta sadina-dina ngangkata salibé dhéwé lan mèlua Aku."

Jalaran saben wong sing dadi muridé Gusti Yésus, iku iya bakal ngalami papa lan sangsara, malah lara lan pati. Nanging menawa bisa mbetahaké sakèhé panandhang klawan sabar mantep, kagawa saka enggoné kasok tresnané marang Gusti Yésus, iku kang bakal bisa dadi murid kang sejati.

PARA sekabat mau kabèh padha meneng karo nilingaké pangandikané Guruné, ing batin senajan durung bisa nyandhak kabèh apa wigatiné prakara sing aéng lan nyedhihaké mau, para sekabat wis bisa ngamini.

Saiki durung cetha pamawasé, nanging ing tembé samangsa nyumurupi Guruné kelakon kasédanan kaya patrapé wong durjana, nanging banjur kawungokaké saka ing antarané wong mati, ngampil pangwasa jumeneng Ratuning swarga lan bumi, ing kono para sekabat lagi padha damang ing sakabèhè.

Lan yèn wis tumeka ing wayahè, Gusti Yésus bakal yasa Kratoné kang langgeng, lan para sekabaté bakal padha dadi abdiné; dudu abdi kang kaampilan kaluhuran cara kadonyan, nanging dadi abdiné Allah, lan iku bakal dianggep dadi kanugrahan sing gedhé lan pakurmatan sing pinunjul.

WAYAH bengi sepi nyenyet.

Gusti Yésus mbekta sekabat telu, yaiku Pétrus, Yakobus lan Yochanan, minggah ing gunung kang dhuwur piyambakan, kersané arep ndedonga; sekabat liyané padha kari ana ing ngisor.

Ing panggonan sing sepi Gusti Yésus ndedonga, ngunjukaké sakèhing karépotaning galihé marang Sang Rama kang ana ing swarga, nyuwun kaparingana kakuwatan ing sadurungé nyanggi sawernaning panandhang kang lair lan batin: enggoné bakal kasangsara, kapoyokan lan malah kasédanan. Apa Panjenengané ajrih katempuh ing lara lan pati? Satemené ora, jalaran Panjenengané bakal nyanggi sakèhing coba klawan legawaning galih; Panjenengané mung ngersakaké ndedonga lan celak karo Allah Sang Rama. Yèn tansah bisa celak karo Allah, galihé wis kalipur lan kasantosakaké .... Mulané asring baé Gusti Yésus minggah ing gunung perlu ndedonga ing panggonan sing sepi, adoh saka panggubelé wong golongan, adoh saka jagading karaméan.

Sajeroné Gusti Yésus ndedonga, sekabat telu mau keturon, bawané awak sayah lan lungkrah kasiliran angin samirana, ora kélingan babar pisan yèn enggoné padha kadhawuhan ndhèrèk munggah ing gunung iku perluné ngéwang-éwangi Guruné. Mangka sedina muput atiné èmeng ngrasakaké nasibé Guruné sing memelas. Mauné para sekabat padha nemtokaké yèn Guruné mesthi bakal jumeneng Ratu agung binathara, mukti wibawa anyakrawati. Jebul saiki .... Panjenengané padha baé karo wong ngulandara utawa wong klarahan, mangka wis ngarepaké nandhang sangsara lan wekasané mati. O, memelas temen nasibé Guruné!

Sekabat telu mau sing padha ndhèrèkaké Guruné minggah ing gunung, ing sadalan-dalan, ora padha guneman, marga saka èmeng atiné. Mulané bareng padha lèren ing pucak gunung, sedhéla baé wis keturon.

NANGING dumadakan .... sekabat telu mau padha kagèt banjur tangi, jalaran mripaté kataman ing sorot pepadhang sing mblerengi. Apa sing katon?

Peteng ndhedhet sing nglimputi pucaking gunung wis malih dadi padhang sumilak, lan Gusti Yésus katon jumeneng ana ing tengah-tengahing pepadhang. Malah pepadhang mau ora saka ing jaba pinangkane; Gusti piyambak sing dadi tuking pepadhang, wedanané mecorong kaya srengéngé lan pangagemané dadi putih gumilang mawa praba. Ing sajagad rat ora ana rerupan sing madhani éndah lan mulyané, malah para malaékat ing swarga padha kalah prabawa, lan kira-kira iya kaya mengkono kaanané Gusti Yésus, nalika isih ngagem kamulyan ana ing swarga.

Mangka ing sajeroning pepadhang kang ngasoraké cahyaning srengéngé, Gusti Yésus ora katingal piyambakan, ing kiwa tengené katon ana priya loro ngagem kamulyan, padha imbal pangandika karo Panjenengané, reraosan bab pungkasaning lelampahan kang bakal tumindak ....

Embuh kepriyé bakal kadadéyané, sing katon saiki wujudé banget nengsemaké ati!

Déné priya loro sing ngagem kamulyan mau, iku Musa lan Éliyah, utusan kang tumurun saka ing swarga, padha kautus déning Allah Sang Rama, ndikakaké nglipur lan nyantosakaké Gusti Yésus enggoné bakal ngayati pakaryan sing abot, apadéné padha kakersakaké mulyakaké Gusti Yésus ing samajadé enggoné jumeneng Putrané Allah kang Mahaluhur.

Sekabat telu mau padha nyawang lan ngrasakaké kaéndahan lan kamulyan sing ngasoraké sakèhing èdi pèni kadonyan, lan mesthiné kamulyan sing bakal tinemu ing swarga iya kaya mengkono iku katoné. O, bok iya lestaria kaya mengkéné kaanané ing donya, éndah lan mulya, sumisih saka sakèhing rerubed lan sangsara!

Ora kumecap enggoné sekabat telu mau nyawang Guru lan Gustiné ngagem kamulyan kaswargan .... Dumadakan Pétrus ora taha-taha ngunjukaké usul marang Gusti Yésus: "Guru, sampun prayogi sanget kawula sami wonten ing ngriki. Mugi kawula sami kelilana damel tarub tiga, setunggal kagem ing Tuwan, setunggalipun Musa, setunggalipun malih Éliyah!"

Pétrus enggoné duwé unjuk mengkono mau pancèn tanpa duga prayoga, jalaran duwé niyat ngedhunaké kamulyan ing swarga menyang jagad, lan kamulyan sing cetha katon kemata mau arep digondhèli, pamurihé aja nganti oncat saka ing panggonan kono.

Usul sing ngayawara mau diwangsuli baé ora; ing sanalika banjur ana méga ngayomi pucaké gunung, lan ing méga mau ana swara keprungu.

Sekabat telu mau padha gugup lan wedi banget. Priya tetelu sing mau katon padhang gumilang, ora katon babar pisan kalimputan ing keteling méga. Swara sing metu saka ing méga mau keprungu klawan cetha, lan swara mau mangku dhawuh tumuju marang wong telu sekabaté Gusti.

Mangka sing ngandika saka ing méga iku Allah piyambak ― padha kaya pangandikané Allah nalika Gusti Yésus kabaptis ana ing kali Yardèn mangkéné: "Iki Putraningsun kekasih, iku sira éstokna!"

Sekabat tetelu cetha las-lasan pangrunguné ana dhawuh: "Sira éstokna! Dhawuh sing ora kena dilirwakaké babar pisan!

Ing kono Gusti Yésus banjur nyelaki para sekabat, padha dijawili, jalaran isih padha sumungkem ana ing bumi marga saka wediné. Sarèh pangandikané Gusti: "Padha ngadega, aja wedi!" Bareng sekabat mau padha ngawasaké mubeng, wis ora ana manèh kang katingal kejaba mung Gusti Yésus piyambak, wis ora ngagem kamulyan kaswargan, nanging pulih manèh kaya adaté. Gusti Yésus banjur padha didhèrèkaké mudhun saka ing gunung.

Lelakon ing gunung iku kelakoné mung sedhéla, nanging senajan bebasan munga saclérétan, tumrapé para sekabat wis gedhé banget paédahé. Para sekabat mau wis padha neksèni lan nyipati dhéwé enggoné Gusti Yésus ngagem kamulyan kaswargan. Gegambaran sing wis cumithak ana ing atiné wong-wong mau ora bakal kena dibusek ing salawasé urip. Senajan caloné Gusti Yésus bakal nandhang disangsara, diwewada lan dipoyoki déning wong akèh, nanging para sekabat ora bakal suda panganggepé marang Gusti lan Guruné, yèn Panjenengané iku sanyata kang jumeneng Sang Mesih kang Mahakuwasa, iya Putrané Allah piyambak .....

NALIKA padha mudhun saka ing gunung, Gusti Yésus banjur dhawuh marang para sekabat mau, pangandikané: "Wahyu iku mau aja kokandhak-kandhakaké marang wong, kongsi bésuk Putrané manusa wus tangi saka ing antarané wong mati!"

Sekabat telu mau ora ana sing mangsuli, kabèh sing dirungu mau mung padha dirasak-rasakaké ing atiné. Kepriyé karepé pangandika: wungu saka ing antarané wong mati? Apa Gusti Yésus bakal kelakon séda, nanging banjur wungu manèh ....? Sekabat mau padha durung bisa nyandhak eliding pangandika mau.

Saiki padha didhawuhi nyidhem prakara mau, senajan cangkemé kumudu-kudu arep nyaritakaké marang pawong mitrané apa sing wis cumithak ana ing atiné. Nanging ing tembé samangsa wis tekan waktuné padha diparengaké, wis mesthi prakara sing padha dialami ana ing gunung bareng karo Gustiné bakal diwartak-wartakaké marang saben wong sing gelem ngrungu: Gusti Yésus, Putrané manusa, ngagem kamulyan kaswargan!

KACARITA ing sawijining dina Pétrus munjuk marang Gusti Yésus, unjuké: "Gusti, menawi sadhèrèk kawula gadhah kalepatan dhateng kawula, ngantos rambah kaping pinten enggèn kawula ngapunten? Punapa ngantos kaping pitu?"

Panyanané Pétrus: "Ping pitu, semono iku rak wis katog jenengé! Yèn wong digawé serik déning seduluré nganti ambal kaping pitu, ora nganti muring, iku wis ngungkuli takeran, dadi mesthiné ora ana sing bisa nglakoni. Dalah wong Farisi dhéwé padha mulangaké: "Ambala ping telu enggonmu padha ngapura ....!" "

Ing kono dhawuh wangsulané Gusti Yésus mengkéné: "Aja mung ping pitu, malah ngantia ping pitung puluh tikel pitu."

Para sekabat wis bisa nyandhak kang dadi kersané Guruné, yaiku: wong urip iku padha kadhawuhan tansah cumadhang ngapura kaluputané pepadhané, mengkono sing dikersakaké Gusti Yésus, nanging sapa sing kuwat?

MULANÉ Gusti Yésus banjur paring piwulang sarana pasemon critané abdi kang kamitégan, crita sing wiwitané nyenengaké, nanging wekasané nyedhihaké. Ana sawijining raja lagi sinéba ing para abdiné sing padha utang-kapiutang karo sang prabu. Ing kono ana abdi siji kasébakaké kang duwé utang saleksa talenta (10 èwu ping 6 èwu [=60 yuta] ping dhuwit gaji buruh sadina), mangka wong mau ora duwé kang kagawé nyaur utangé. Lan saupama wong mau diparengaké nicil utangé, mbok nganti tekan pundhating umuré, utangé durung bisa lunas. Kepriyé enggoné arep bisa mentas saka ing kasangsaran semono gedhéné?

Sarèhné wis tita mengkono kaanané, mulané dhawuhé sang prabu: "Wong mau saanak-bojoné dalah saduwèk-duwèké kaedolana, supaya anaa kang kagawé nyaur. Senajan ora sepiraa pepayoné, éwadéné tumrap wong mau lelakon iku dadi paukuman kang abot!"

Ing kono abdi mau banjur sumungkem sujud marang sang prabu sarta munjuk: "Dhuh Gusti, mugi wontena kasabaran dalem dhateng kawula, lajeng badhé kawula saosi Panyaur sapundhatipun."

Sang prabu banget trenyuh galihé déning welas. Apa wong mau bisa nyaosi panyaur sapundhaté? Ora mengkono sing dikersakaké sang prabu. Mulané dhawuhé sang prabu: "Wis mundura! Sira sunluwari lan utangira sunlilakaké marang sira."

Abdi mau banjur mundur klawan bungah atiné, rumangsa begja kemayangan olèh kanugrahan sing tanpa upama gedhéné. Saiki wis luwar saka sangsara lan utangé wis lunas kabeh!

Kocapa .... saunduré abdi mau saka ing paséwakan, banjur ketemu kanca abdi sing kepotangan satus dinar (kira-kira mung 100 ping dhuwit gaji buruh sadina). Kanca tunggal gawé mau banjur dicekel lan ditekak guluné, kambi ujaré: "Bayaren kang utangmu!"

Abdi sing mentas ngrasakaké kawelasan lan kanugrahan semono gedhéné, wentala tumindak sawenang-wenang marang kanca abdi, mangka enggoné motangaké mung sethithik. Bareng dianggrak mengkono mau, sing rumangsa kalah banjur sumungkem lan memelas, pangucapé: "Mugi wontena sabar sampéyan dhateng kula, lajeng badhé kula aturi panyaur sapundhatipun." Nanging kang motangaké rengkeng lan ora gelem tepa-slira, malah kang utang mau banjur dilebokaké ing kunjara.

Kancané padha abdi bareng ngrungu warta bab lelakon mau, padha banget pangunguné. Ujaré wong-wong mau: "O, angkara lan ambek-siya temen wong iku! Awaké dhéwé begja, jalaran utangé sing semono gedhéné wis dililakaké. Saiki gelem tumindak sawenang-wenang gawé cilakané padha kancané, mangka utangé ora sepiraa kèhé." Mulané wong-wong mau banjur padha séba marang sang prabu, ngaturi pirsa apa kang kelakon kabèh. Sang prabu sanalika banjur duka banget, lan utusan nimbali abdi kang kamitégan mau. Bareng wis sowan, abdi mau banjur dipangandikani klawan sereng: "Èh abdi duraka, utangira kang semono iku wus sunlilakaké marang sira, marga sira memelas marang ingsun; rak wis wajib sira uga melasi marang kancanira kaya enggoningsun melasi marang sira."

Sarèhné sang prabu banget dukané, abdi mau banjur dilebokaké ing kunjara supaya kapatrapan ukum siksa nganti pundhat enggoné nyauri utangé. Apa bisa pundhat? .... Ngantia tekan ngajalé pisan, utangé mesthi durung bisa lunas!

SAWISÉ Gusti Yésus ndhawuhaké pasemon mau, ing kono pangandikané Gusti: "Kaya mengkono uga Ramakku ing swarga iya bakal matrapi sawiji-wijining panunggalanmu kang ora ngapura klawan terus ing ati marang kaluputané saduluré."

Pétrus lan para sekabat liyané wis bisa nyandhak eliding pasemon mau. Raja kang ambek paramarta mau dadi pralambangé Gusti Allah; lan para abdi kang padha duwé utang iku masemoni manusa kabèh sing padha kanggonan dosa. Sing akèh utangé, paukumané iya abot. Malah ing salawasé uripé, manusa ora bakal bisa mbudidaya murih luwaré saka paukuman. Nanging Gusti Allah iku maha mirma lan asipat welas. Allah kepareng ngapura .... Mulané manusa apa padha ora kuwajiban apura-ingapura mungguh ing kaluputané pepadhané, kaluputan sing mung sepélé, yèn katandhing karo kaluputané manusa ana ing ngarsané Allah?

Wis naté Gusti Yésus paring piwulang bab pandonga; lan pandonga mau ana kang surasané mengkéné: "Dhuh Rama! .... Tuwan mugi ngapunten sakathahipun kalepatan kawula, kadosdéné kawula inggih sami ngapunten ing tetiyang ingkang kelepatan dhateng kawula." Ngapura sadulur! Ora mung ping pitu, nanging malah nganti ping pitung puluh tikel pitu! Ora kendhat-kendhat ing salawas-lawasé. Kaya mengkono kersané Gusti!

ING sawijining dina ana wong ahli Torèt sowan ing ngarsané Gusti Yésus sumedya nyoba marang Panjenengané. Gagasané wong mau kira-kira mengkéné: "Guru anyaran iki dakcobané, apa bisa mangsuli pitakonku apa ora. Dakdadaré kawruhé bab angger-angger, apa bisa ngimbangi kawruhku apa ora. Yèn nganti mlèsèt wangsulané, mesthi cilaka awaké, jalaran akèh wong sing bakal ngrungu, temahan bakal konangan yèn enggoné dadi guru iku mung apus-apusan baé, dudu guru sejati kayadéné para ulama, ahli Torèt lan wong Farisi, sing wis mesthi luwih pinter lan luwih mursid." .....

Unjuké wong ahli Torèt mau: "Guru, srana pandamel punapa kula badhé angsal warisan gesang langgeng?" Gusti Yésus ningali wong mau, lan iya wis mirsa apa sing dadi gémbolaning atiné, éwadéné ora banjur duka. Wangsulané Gusti Yésus awujud pandangu mengkéné: "Kang katulisan ing Torèt apa? Pamacamu kepriyé?"

Tumrapé wong ahli Torèt pandangu mengkono iku dudu apa-apa, mulané énggal nyaosi wangsulan: "Kowé tresnaa marang Pangéran Allahmu diklawan gumolong atimu, lan gumolong nyawamu, sarta klawan sakakuwatanmu, apadéné klawan gumolong budimu. Lan marang sapepadhamu dikaya marang awakmu dhéwé." Pangandikané Gusti Yésus: "Bener wangsulanmu. Iya iku lakonana, temah kowé bakal urip."

Wong ahli Torèt, panunggalané jamhur-jamhur Yahudi, kecélik lan kisinan, jalaran ora olèh gawé enggoné nyoba Gusti Yésus. Malah saiki wong akèh bakal padha ngerti yèn Gusti Yésus ngungkuli wong ahli Torèt dalasan ing bab angger-angger.

Éwadéné wong mau durung entèk akalé. Sarèhné arep mbecikaké awaké dhéwé, mulané munjuk pitakon manèh mengkéné: "Sinten ta ingkang dados sesami kula?.. Wong mau karepé arep mratélakaké, yèn wis nresnani pepadhané, yaiku seduluré, sanak-kadangé, bangsané. Apa iku isih kurang? "Sinten ta ingkang dados sesami kula?"

ING kono Gusti Yésus banjur maringi wangsulan ngagem pasemon, pangandikané: "Ana wong lumaku medhun saka ing Yerusalèm menyang ing Yericho. Dalané rumpil tur sepi, lan mutawatiri .... Satekané ing panggonan sing singub, wong mau ketiwasan katempuh ing bégal, diblèjèdi barang gegawané tekan sandhangané, sarta awaké diwasuh nganti setengah mati, lan wekasané ditinggal gumlinting ing pinggir dalan dikira yèn wis mati. Sawisé iku bégal lan kancané kabèh banjur énggal sumingkir.

Wong sing dibégal mau kari gumléthak ana ing dalan tanpa daya, awaké sakojur gubras getih, rasané njarem lan pegel ora karuwan, wuwuh-wuwuh kebrongot déning panasing tengangé; yèn ora bisa olèh pitulungan wong mau mesthi bakal mati ngenggon ....

NALIKA semono kapinujon ana wong liwat, mangka sing liwat iku imam. Imam iku abdining Allah, mesthiné sugih kawelasan lan katresnan. Nanging ana daulaté, ora ana begjané! Bareng weruh ana wong gumléthak ing pinggir dalan, imam mau liwaté banjur nyimpangi, asengadi ora weruh wong mau. Ing batiné wis olèh pawadan mengkéné: "Wong kaé mesthiné wis ora kena ditulungi; upama ditulungana, ora wurung mesthi mati. Mangka yèn bégalé bali manèh nempuh marang aku, gèk kepriyé polahku? Luwih becik aku énggal ngoncati panggonan iki, supaya ....!". Lakuné banjur digelak, daya-daya bisaa sumingkir saka ing panggonané bilai!

O, pancèn wis nasibé wong sing dibégal mau, arep olèh pitulungan baé kok nganti wurung!

NANGING ora antara suwé keprungu ana gedebegé wong mlaku; saiki sing liwat kalebu golongané wong Lèwi, dadi iya kagolong abdiné Allah, pagawéané ana ing padaleman suci ngladèni para imam yèn pinuju saos kurban .... Wong iki mesthiné kena diarep-arep pitulungané. Nanging bareng weruh wong sing wis gilang-gilang asawang layon, wong Lèwi mau liwaté iya banjur nyimpangi. Ing batin wis dirantam-rantam apa pawadané enggoné ora awèh pitulungan, senajan wis ana osiking atiné yèn duwé kuwajiban tetulung; jalaran saupama gelem nulungi wong sing kasangsaran, ora wurung mung arep ngundhakaké karépotané awaké dhéwé. Mulané luwih becik yèn awad-awad ora weruh lan ora ngerti apa-apa! Wong Lèwi mau iya banjur énggal-énggal bablas!

"SAWUSÉ DITUNGGANGAKÉ ING KÉWAN TUNGGANGANÉ DHÉWÉ, TUMULI DIATERAKÉ

Wong sing gumléthak ing pinggir dalan isih ajeg gumléthak, tanpa olèh pitulungan babar pisan. Mangka sing kepener liwat ing dalan kono wong-wong sing pancèné kena dijagakaké pitulungané, yaiku imam lan wong Lèwi, karoné padha ngabdi ana ing ngarsané Allah ing padaleman suci. Lha yèn imam lan wong Lèwi ora gelem nulungi, sapa baya sing sudi tetulung? .... Apa kira-kira mung tekan semono pepesthèning uripé?

NANGING tujokna isih ana wong liwat ing kono; saiki wongé nunggang kuldi. Émané sing teka saiki dudu imam, dudu wong Lèwi, malah dudu wong Yahudi, nanging wong Samaria, dadi kalebu satru bebuyutan. Wis mesthi baé wong mau ora sudi tetulung; aja sing tetulung, ngingetaké baé suthik, malah mung kecah-kecuh idu nélakaké giguné!

Kocapa, bareng wong Samaria mau wis cedhak, lan weruh ana wong gumléthak ing dalan, wong sing dinyana ala mau, banget trenyuh atiné; ora dipikir babar pisan yèn sing ngathang-athang ing dalan iku wong Yahudi, satruné bebuyutan. Wong sing kelaran mau énggal diparani, tatuné diblebedi klawan dikopoh lenga lan anggur, kaya-kaya awaké dhéwé mèlu ngrasakaké larané. Wong Samaria mau temen-temen ora duwé pikiran yèn wong mau sajatiné wong Yahudi, lan iya ora klebu ing nalaré yèn bégalé bisa bali manèh, apadéné ora sing ngétung rekasa lan kangèlan, jalaran sing dadi ancasing atiné mung arep mitulungi wong sing lagi kasangsaran lan sing tumuli kudu olèh pitulungan sadurungé kasep.

Bareng wis rampung enggoné mblebedi tatuné, wong mau mau banjur dijunjung alon-alon, katunggangaké ing kuldiné, tumuli diaterakè menyang ing désa sacedhaké panggonan kono. Wong Samaria mau karo mlaku ora lérén-lérén enggoné njagani supaya sing lara aja nganti tiba. Satekané ing omah panginepan, wong sing lara banjur dipulasara lan diwènèhi kabutuhané ing sacukupé. Ésuké bareng wong Samaria mau arep mangkat mbacutaké lakuné, ora lali ninggali dhuwit rong dinar diwènèhake marang kang duwé omah panginepan, wekasé: "Tiyang punika sampéyan pulasara ingkang saé, sampéyan sukani sakabetahanipun supados énggal mantun sakitipun. Menggah wragadipun, indhakipun saking semanten, punika kula ingkang badhé nglintoni dhateng sampéyan, bénjing sawangsul kula mriki malih." Bareng wis pamitan, wong Samaria mau mangkat.

Crita pasemon wong Samaria dicupet tekan semono. Gusti Yésus kèndel sedhéla. Ing ngarep mau ana pitakoné wong ahli Torèt mengkéné: "Ingkang dados sesami kula sinten?" Saiki Gusti Yésus ndangu wong mau: "Saka pandugamu, wong telu mau endi kang dadi pepadhané wong kang katempuh ing bégal mau?" Wong ahli Torèt bangsa Yahudi mau kepeksa ngaturi wangsulan, senajana atiné gething banget marang wong Samaria, mengkéné: "Inggih ingkang nandukaken kawelasan dhateng piyambakipun wau." Ing kono dhawuhé Gusti Yésus: "Lungaa, kowé iya nglakonana kang kaya mengkono uga."

Kaya mengkono uga ....! Apa kersané Gusti Yésus supaya wong ahli Torèt mau saben dina mlaku liwat ing dalan saka ing Yerusalèm menyang ing Yericho, nggolèki wong sing katempuh déning bégal? Ora, pangandikané Gusti Yésus mau ora kudu ditampa lugu kayadéné unining tembung, nanging sing luwih perlu iku sariné!

Mungguh kersané iku mengkéné: wong ahli Torèt mau kudu nandukaké katresnan kaya patrapé wong Samaria, ora ngemungaké marang sanak seduluré, lan marang bangsané dhéwé, nanging iya marang wong liya, bangsa liya, dalasan marang mungsuhé, yaiku samangsa lagi nandhang kasangsaran. Wong iku kudu bisa ngothongaké atiné, aja nganti kalebon ing watak murka, culika, jubriya, nanging atiné iku kebaka nganti mbludag katresnan lan kawelasan; yèn mengkono, wong lagi bisa weruh sapa sing dadi pepadhané. Wong sing padha nandhang papa lan sangsara, kesrakat lan sinangsaya, sumebar ing endi-endi, lan kabèh padha mbutuhaké pitulungan lan kawelasan. Mengkono kersané Gusti Yésus sarana dhawuh: Nglakonana kang kaya mengkono uga!

Wong ahli Torèt mau meneng, awit wis krasa ketapuk rainé .... Tekané nglangak ngungasaké kapinterané, nanging mundure ndhingkluk kewirangan.

KACARITA kutha Yerusalèm katon asri kaya petamanan, rinengga-rengga lan pinajang-pajang nganggo gegodhongan lan kembang-kembang mancawarna; ing sadalan-dalan wiwit ing jero kutha nganti tekan sajabané kutha wong-wong padha ngedegaké tarub lan omah-omahan, direngga-rengga nganggo wohing kitri kang éndah-éndah, papahing kurma lan gegodhongané wit kang ngrempayak. Nalika iku wong Israèl kabèh lagi padha ngriyayakaké riyaya Tancebing tarub. Iki riyaya sing ramé lan gedhé dhéwé tumrap bangsa Israèl. Pitung dina lawasé wong Israèl padha manggon ana ing tarubé dhéwé-dhéwé lan padha olah kabungahan. Riyaya mau dianakaké saben taun sepisan samangsa wis rampung enggoné padha ngundhuhi pametuné bumi lan nglebokaké pametuning panutoné gandum lan pamipitané anggur lan lenga. Déné perluné riyaya mau supaya wong Israèl padha ngélingana yèn para leluhuré ing jaman kuna, sawisé dientasaké déning Allah saka ing tanah Mesir, padha nglembara ana ing ara-ara samun lan padha manggon ana ing tarub, apadéné padha ora duwé tanah pusaka lan ora duwé pametu gandum, anggur utawa lenga. Mulané bangsa Israèl kadhawuhan bungah-bungah ana ing riyayané mau.

Nanging sing dadi pusering karaméan iku tinemu ing padaleman suci. Ing kono wong Israèl padha saos kurban .... "Minangka saos panuwun sokur marang Allah!" ujaré wong akèh. Ing kono papan nglumpuké para imam, para ulama lan wong Farisi, yaiku jamhur-jamhuré bangsa Israèl. Ujaré wong akèh: "Wong-wong iku kalebu golongané wong pethingan, unusaning bangsa, kang padha ngabdi ana ing ngarsané Allah!" .... Ing kono tempuké wong golongan saka désa ngadésa sing padha ambyuk ing padaleman suci, perluné arep: nyaosaké pangabektiné marang Allah, arep nyuwun panglipur tumrap atiné sing kebak was sumelang déning dosané .... Mengkono ujaré wong akèh. Nanging apa iku mau kabèh nyata mengkono?

KOCAPA, wong golongan sing tanpa wilangan cacahé, ing semu padha nunggal karep lan nunggal rasa; kabèh padha takon: "Wongé ana ing ngendi? Apa Panjenengané wis rawuh? ...."

Para pangarepé bangsa Yahudi sing padha ngedir-ediraké kapinteran lan kamursidané, iya padha nakokaké apa Gusti Yésus wis rawuh ing Yerusalèm. Nanging enggoné padha takon mengkono iku padha ngemu rasa gething. Coba, yèn wani mlebu ing kutha Yerusalèm, iku bebasan: kuthuk marani sunduk; wis mesthi Gusti Yésus bakal dicepeng, lan yèn perlu disédani pisan, jalaran dianggep dadi guru panasaran.

Wong-wong Yahudi sing kawentar dadi umat kagungané Allah, sing jaréné padha ngibadah lan kadunungan kawicaksanan, ... wong-wong iku padha gething marang Putrané Allah.

Ing antarané wong golongan akèh kang padha ngrasani Gusti Yésus, pangucapé: "Iku wong becik!" Nanging ana uga kang duwé ujar mengkéné: "Ora, malah nasaraké wong golongan." Nanging enggoné padha nglairaké rasaning atiné iku ora wani ngeblak, waniné mung padha bisik-bisik, jalaran kabèh padha wedi marang para pangarepé wong Yahudi. Malah akèh uga kang padha rerasan yèn tuwa-tuwaning padaleman suci wis padha nyebar mata-mata sing padha momor-sambu karo wong golongan, padha kabubuhan nyepeng marang Gusti Yésus samangsa wani mlebu ing kutha Yerusalèm, lan yèn bangga, padha didhawuhi ngrampungi pisan.

Wong-wong sing asalé saka ing tanah Galiléa utawa wilayah liyané, iya padha takon-tinakon; "Wongé ana ing ngendi?" Mangka wong-wong mau padha ora ngerti pasang-gelaré para pangarepé wong Yahudi enggoné padha ngarah nyédani Gusti Yésus. Wong-wong mau enggoné padha takon-tinakon mung marga saka kepénginé weruh kaélokan lan ngrungu pangandikané Gusti Yésus. Mengkono uga ana wong sawetara sing padha takon-tinakon kaya wong liya-liyané, nanging enggoné takon mau marga saka gedhéning katresnané marang Gusti lan Guruné kang jumeneng Juru Slameté. Mèh saben wong ing kutha Yerusalèm padha ngucap-ngrasani Gusti Yésus, ana sing ala, ana uga sing becik.

Bareng wis nengahi riyaya, Gusti Yésus rawuh in Yerusalèm, terus minggah menyang ing padaleman suci, banjur memulang.

Memulang ana ing padaleman suci? .... Apa Gusti Yésus kaduk wani kurang deduga? Apa ora pirsa yèn kasugengané diancam déning sagolongané wong Yahudi sing padha ngendhem sengit? Apa ora sumelang yèn dilimpé temah diprajaya déning satru? Apa ora pirsa yèn para ulama lan para imam iku gedhé pangaruh lan pangwasané lan yèn wong golongan iku wataké mung èla-èlu baé? ....

Ing kono Gusti Yésus klawan tatag jumeneng ana ing tengahé wong akèh sarta memulang. Wong-wong sing padha kepéngin ngrungu piwulangé, banjur padha ngangseg maju nyelaki Gusti Yésus, Rabbi weton Nasarèt. Gusti Yésus ora kekilapan mungguh kang dadi rerasanané wong golongan, malah iya pirsa apa sing dadi gémbolané atiné, éwadéné Gusti Yésus ora kagungan rasa kuwatir babar pisan. Jalaran ora ana wong sing bisa nggepok Panjenengané samangsa durung tekan ing waktuné. Ing sajeroné riyaya Tancebing tarub Gusti Yésus durung tekan ing waktuné masrahaké sarirané. Nanging ing tembé yèn wis tekan ing waktuné, kira-kira ora antara suwé sapungkuré riyaya Tancebing tarub, — ing kono Gusti Yésus bakal nandhang sangsara, uga mbeneri ana karaméan ana ing kutha Yerusalèm. Nanging saiki durung tekan ing waktuné, mulané Gusti Yésus ora was utawa sumelang, lan klawan tatag memulang ing ngarepé wong golongan. Kersané Allah Sang Rama kang ana ing swarga mesthi bakal kaleksanan lan ora ana tumitah sing bisa ngowahi utawa ngalang-alangi.

Yèn disawang tata-lairé, Gusti Yésus katoné mung wong cilik lan prasaja baé, mangka wani jumeneng ana ing tengahé wong Yahudi sing padha manganggo pamèran. Ewadéné ing sanyatané Gusti Yésus jumeneng ana ing kono ngagem pangwasaning Ratu, pangandika kang mijil saka ing tutuké mesthi katampan ing kuping bablas tekan ing atiné wong, apadéné kawicaksanan sing didhawuhaké ora ana wong sing bisa mbantah utawa madoni.

Nanging ing salebeting galih Gusti Yésus ngembeng sungkawa, karana wong golongan, karana pokalé para wong ahli Torèt lan wong Farisi: wong-wong mau padha apal angger-angger tilarané nabi Musa lan padha rumangsa ngibadah ngabekti marang Allah, mulané padha kibir sumungah awit rumangsané wis pinter netepi surasaning angger-angger kabèh, mangka satemené wong-wong mau padha nyimpang adoh saka ing ngarsané Allah jalaran atiné padha ora sumuyud lan tresna marang Panjenengané. Trenyuhing galihé Gusti Yésus iya karana nguningani kaanané wong golongan sing ubyang-ubyung ndhèrèkaké tindaké Gusti Yésus lan sing padha seneng rerasan bab kaélokan lan pakaryané, nanging atiné padha ndableg lan padha ora wanuh, aja manèh pracaya marang Panjenengané. Dalang kaslametan wis kabuka tumrapé wong-wong mau, nanging émané wongé padha ora gelem ngambah ....

Mong-wong mau kabèh padha ora duwé kang kagawé nyantosakaké atiné sing tansah ketar-ketir sumelang déning dosa. Mangka rawuhé Gusti Yésus iku mbirat dosané lan ngluwari wong-wong mau saka ing paukuman, temah padha bisa ngrasakaké karahayon ing donya lan ing achérat .... Nanging wong-wong mau padha nampik lan nyatru Panjenengané.

Gusti Yésus wis rawuh ing jagad, nanging ora wanuh ing Panjenengané.

KOCAPA karaméan ing riyaya Tancebing tarub isih dibanjuraké. Para imam padha njupuk banyu saka ing blumbang padusan ing Siloam, banjur diesokaké ing sadhuwuring misbyah, binarung ing suraké wong akèh.

Wong golongan ngulukaké kekidungan pamuji sokur marang Allah. Banyu sing diesokaké ing misbyah ngélingaké Israèl marang lelakon ing jaman kuna, nalika Gusti Allah maringi banyu para leluhur sarana banyu kang mancur saka ing parang.

Nalika iku Gusti Yésus banjur nguwuh pangandikané: "Menawa ana wong kang ngelak, iku mareka ing Aku lan ngombéa!"

Wong sing pracaya marang Juru Slamet, iku bakal olèh karahayon kaya upamané wong sing ngelak banjur olèh banyu. Wong sing mengkono iku olèh pitulungan ing salawas-lawasé.

Para ulama lan para imam, bareng ngrungu pangandika kang mengkono mau, banjur padha muring-muring. Pangunandikané: "Wong iku mejanani temen nganti wani ngucap kang mengkono." Apa ora ana wong sing wani nyepeng? Ana ing ngendi wongé sing padha pinatah nyekel lan ngladèkaké wong Nasarèt iku? ....

ING dina wekasaning riyaya, ing palatarané padaleman suci didèkèki damar sèwu, yèn bengi disumedi kabèh, urubé pating klencar madhangi wong akèh sing lagi padha olah kabungahan. Ing kono Gusti Yésus banjur ngandika manèh marang wong akèh, dhawuhé: "Aku iki pepadhangé jagad; wong kang ngetut-buri Aku bakal ora lumaku ana ing pepeteng nanging nduwèni padhanging urip."

Damar sèwu sing padhang kencar-kencar wusanané bakal sirep; kabungahan lan sukan-sukan iku anané iya mung sedhéla .... Nanging sapa sing padha pracaya marang Gusti Yésus iku nduwèni kabungahan kang langgeng.

Pangandikané Gusti Yésus mengkono mau ndadèkaké para imam padha gregeten atiné. Wah, wani-waniné Rabbi saka Nasarèt iku muni mengkono. Mangka wong golongan padha ora mèngèng saka ing ngarsané, lan ngrungu kabèh kang diwulangaké ana ing edhèngan, apadéné padha rerasan bab Panjenengané. Yèn terus kaya mengkono kaanané, suwé-suwé wong golongan kèlu kabèh marang Guru anyaran iku, lan nglirwakaké para imam lan ulama liya-liyané. Para pangarepé wong Yahudi saiki mung padha takon-tinakon: "Ana ing ngendi ta wong-wong sing padha duwé bubuhan nyekel lan ngladèkaké guru panasaran iku? Wong-wong sing digolèki mau, padha bali legèh sarta pada matur: "Salaminipun dèrèng naté wonten tiyang ingkang wicanten kados tiyang punika!" Senajan ana krentegé wong-wong mau arep nyekel Panjenengané, nanging ora ana siji baé kang nganti ngranggèh marang sarirané.

Ésuké para pangarepé wong Yahudi banjur padha marek marang ngarsané Gusti Yésus arep saraséhan karo Panjenengané. Gusti Yésus dikrubut pitakonan sing nylekit-nylekit, malah diunèk-unèkaké yèn kepanjingan dhemit .... Atiné wong-wong mau saya suwé saya panas lan saya kemropok, jalaran ora bisa ngalahaké pangandikané Gusti Yésus.

Lan ing wusanané bareng wis ora kuwat ngampah atiné, wong-wong Yahudi mau banjur padha njupuki watu arep dienggo mbenturi Gusti Yésus. Yèn dikrutugi pitakonan Gusti Yésus ora ambruk, banjur arep dikrutugi watu supaya ndadèkaké sédané.

Nanging Gusti Yésus banjur nyamaraké sarira, tedhak saka ing padaleman suci, nratas ing tengahé wong akèh tanpa kaweruhan. Watu siji baé ora ana sing tumama ing sarirané.

Jalaran pancèn durung tekan ing waktuné.

RIYAYA Tancebing tarub iku kuduné dadi riyayaning kabungahan lan pamuji sokur marang Allah, adedhasar kamursidan lan katresnan kang sejati.

Nanging apa iku mau kabèh nyata mengkono?

ING pinggir dalan ora adoh saka ing padaleman suci ana wong ngemis ndhéprok ing lemah, ndermimil melas-asih enggoné nembung pitulungané wong sing padha liwat ing dalan kono. Wong mau ora bisa nyambutgawé, jalaran picak wiwit lair mula. Panguripané mung marga saka enggoné pepriman, dadi mung gumantung saka kawelasané wong liwat. Salawasé tumitah ing ngalam donya wong mau durung tau weruh padhangé srengéngé, rina wengi tansah kalimputan ing peteng ndhedhet. Kaanané mengkono mau mesthiné ora bakal owah-owah nganti tekan ing ajalé. Saben dina mung ndhéprok ing pinggir dalan kono, ora adoh saka padaleman suci ....

KACARITA ing sawijining dina Sabbat, nalika Gusti Yésus langkung ing dalan kono, ningali wong sing picak lair mula iku. Para sekabat banjur padha munjuk pitakon mengkéné: "Rabbi, sinten ingkang damel dosa, tiyang punika punapa tiyang sepuhipun, déné lairipun ngantos picak mekaten?" Enggoné padha munjuk pitakon mengkono mau, jalaran para sekabat padha dhuwé panemu, yèn kacilakan sing tumanduk ing awaking wong, iku dadi paukumaning dosané dhéwé. Ing jaman semono wong Yahudi sing akèh-akèh iya padha duwé panemu mengkono.

Nanging Gusti Yésus mangsuli "Dudu wong iki kang gawé dosa, lan dudu wong tuwané." Dadi cetha enggoné wong mau picak, iku ora minangka paukumaning dosané, nanging pamurihé mung supaya wong akèh padha nyumurupana yèn Allah iku kang Maha-kuwasa, Maha-agung lan Maha-luhur.

Sawisé ngandika mengkono mau, Gusti Yésus banjur nyelaki wongé sing picak. Wong mau ora wanuh marang Gusti Yésus, nanging ngrasa yèn dicedhaki lan iya ngrungu ana wong guneman mengkené: "Aku dadi pepadhangé jagad." Wong sing picak mau ora ngerti sapa sing nyedhaki lan apa karepé. Apa arep mènèhi dana? Tangané wis nyadhong arep nampeni pawèwèh.

Nanging Gusti Yésus kecoh ing lemah; kecoh mau didamel luluhan karo lemah, banjur dilèlètaké ing mripaté wong sing picak. Wong mau mung meneng baé, ora bangga ora apa, senajan krasa mripaté dilèlèti luluhan lemah. Cetha pangrunguné nalika didhawuhi: "Lungaa, raupa menyang blumbang padusan ing Siloam!" Wong picak mau sanalika ngadeg, banjur grayah-grayah theruthukan nganggo tekené golèk dalan marani blumbang padusan Siloam. Wong mau wis ngerti ing ngendi dunungé blumbang Siloam, malah, wis bola-bali raup ana ing kono, nanging mripaté ajeg ora bisa ndeleng apa-apa. Saiki maneh dilèlèti nganggo luluhan lemah, apa ora malah mundhak banget larané? Nanging sing kaya mengkono iku kabèh ora digagas babar pisan. Wong mau anané mung nglakoni dhawuh, senajan ora ngerti sapa sing dhawuh, éwadéné wong mau wis ngandel mung sarana nitèni swara sing tumama ing kupingé, yaiku swarané wong sing sugih kawelasan lan pangwasa. Satekané ing Siloam, wong mau banjur raup, mripaté diresiki lemahé lan diucek-ucek. Bareng melèk, banjur byar bisa ndeleng pepadhang, mulat ngiwa nengen, mendhuwur mengisor, Ing ngendi-endi ana pepadhang .... lan etuking pepadhang mau ana ing dhuwur. Lah apa kae sing diarani srengéngé? Saiki wong mau bisa namataké pandelengé nganggo mripaté dhéwé kepriyé wujudé sing diarani wong, sato-kéwan lan thethukulan, apadéné padaleman suci, ringkesé kabèh kang gumelar ana ing ngalam donya iku katon sumeblak ana ing ngarepé. Wong mau banget enggoné kaébatan déning sesawangan sing tumama ana ing mripaté, lan atiné kebak kabungahan lan suka sokur marang Allah kang tanpa upama!

Bareng wis tita pandelengé marang wong-wong sing ana ing kiwa-tengené, wong sing mauné picak banjur arep nggolèki wong sing mbeciki awaké, sing swarané bisa gawé kepénaking atiné .... Nanging Gusti Yésus wis ora ana ing kono manèh.

"LUNGAA, RAUPA MENYANG BLUMBANG PADUSAN ING SILOAM."

Kocapa wong mau ing sasuwéné nrutus nggolèki Gusti Yésus, banjur kelakon diirid menyang ngarepé para ulama lan Farisi, kaya wong kang kena ing terka ana ing ngarepé pradata sing arep ngadili. Wong mau atiné tatag, ora ngandhut kuwatir apa-apa, jalaran pancèn ora rumangsa gawé luput, lan polatané katon gambira. Kosokbaliné para wong Farisi katon njenggureng, mripaté mancereng, jalaran padha ora rena banget déné ana lelakon mengkono iku .... Sapa ta wong iki? Apa kuwi sing dikandhakaké wong picak lair mula? Ah, mokal yèn wong picak lair mula bisa mari picaké! Wong mau banjur didhedhes-dhedhes kepriyé kelakoné.

Wong mau banjur matur apa anané, kaya sing wis dicritakaké marang tangga-tanggané lan marang wong kang mauné padha weruh enggoné pepriman ing pinggir dalan, marang wong-wong sing setengah ora ngandel, jalaran nalika ésuké wong mau isih katon andon ndhéprok pepriman, mangka saiki wis bisa mlaku menyang ngendi-endi lan awas pandelengé kaya salumrahé wong. Yèn para ulama lan Farisi padha kepéngin ngerti kepriyé mula-bukané bisa waras picaké, wong mau ora rumangsa kabotan nyritakaké lelakoné, malah sapa baé sing gelem ngrungu critané, kena ngrungokaké.

Nanging para ulama mau padha ora ngandel, lan ora lega atiné, malah wekasané banjur padha muring-muring lan padha udur-uduran rebut bener. Ana sawenèhé wong Farisi sing ngucap mengkéné: "Wong iku mesthiné baé Yésus, Rabbi saka Nasarèt. Wong iku tetep dosané, jalaran nindakaké pagawéan ing dina Sabbat. Yèn mengkono ora saka ing Allah asalé, awit ora netepi Sabbat." Nanging ana wong liyané sing madoni, tembungé: "Wong kang nandhang dosa kepriyé yèn bisaa gawé pratandha kang kaya mengkono iku?" Temahan para ulama padha diya-diniya.

Senajan wong sing mauné picak wis bola-bali matur apa sing mentas dialami nganggo diseksèni wong liya-liyané, éwadéné para ulama padha ora gelem ngandel, malah ngarani yèn wong mau mung gawé-gawé! Para ulama dhasar padha ora gelem pracaya marang mahakwasané Gusti Yésus. Bapa lan biyungé wong mau banjur padha diundang menyang ngarepé para ulama sarta ditakoni: "Apa iki anakmu? Apa nyata picak lair mula? Yèn mengkono kepriyé déné saiki bisa ndeleng?" Wong loro mau enggoné padha ngadep ana ing ngarepé para ulama klawan wedi lan kuwatir, jalaran wis padha krungu gotèké wong akèh, yèn para ulama wis padha mupakat, saupama ana wong ngakoni Sang Kristus marang Gusti Yésus, iku bakal kasébrataké saka ing padaleman suci, tegesé: wong mau dilarang mlebu ing padaleman suci utawa ing mesjid, dadi dijabakaké saka ing umaté Allah, dipadhakaké karo wong kapir, .... Wong loro mau mesthiné padha wedi marang para ulama sing kwasa matrapi paukuman, nanging padha ora ngélingi gedhéning katresnané Gusti Yésus sing wis ditandukaké marang anaké. Aturé wong mau: "Kula sami ngakeni bilih punika anak kula lan bilih picak wiwit lair mila. Nanging kadospundi déné sapunika saged ningali, kula sami boten sumerep. Utawi sinten ingkang ngelèkaken mripatipun, kula inggih sami boten sumerep. Anak kula sampun diwasa, sampéyan dangu piyambak kajengipun matur prakawis awakipun piyambak." Sawisé padha matur mengkono mau, wong loro mau énggal-énggal padha mundur supaya aja kecangking-cangking ing prakarané anaké.

Para ulama padha durung marem atiné, isih golèk réka enggoné arep nyatakaké sing dianggep kaélokan mau. Nanging sajatiné enggoné padha mempeng pangungsedé mau kagawa saka sengité marang Gusti Yésus, pamurihé bisaa olèh bukti yèn Gusti Yésus iku mung guru culika, lan kaélokan sing ditindakaké iku mung apus-apusan utawa gawé-gawéné wong ngemis mau.

Wong sing mauné picak banjur diundang manèh sarta ditakoni kaping pindhoné lan dipituturi: "Kowé ngurmatana marang Allah. Matura ing sanyatané kowé mung gawé-gawé baé. Mungguh ta aku, wong kaé wus dakweruhi yèn wong dosa."

Wong mau banjur mangsuli, lan wangsulané mau nélakaké kamantepaning atiné lan panganggepé marang Gusti Yésus sing ora kena diowahi manèh, mengkéné: "Tiyang punika punapa tiyang dosa, kula boten sumerep. Namung saprakawis ingkang kula sumerepi, waunipun kula picak, samangké saged ningali."

Supaya wong mau dadi bingung lan wedi, temah kliru wangsulané, banjur didhedhes-dhedhes manèh, tembungé: "Kowé mau dikapakaké? Enggoné ngelèkaké mripatmu kepriyé patrapé?"

Wong sing mauné picak mau satemené ora wegah nyritakaké lelakoné, nanging saiki bareng weruh polatan lan pratingkahé para ulama sing katon padha ora rena atiné malah iya katon yèn padha ngendhem sengit marang nabi sing mbeciki awaké, wong mau emoh ngandakaké apa-apa manèh. Wangsulané sengol: "Kula sampun matur dhateng sampéyan, sampéyan teka boten mirengaken. Punapaa sampéyan badhé mireng malih? Punapa sampéyan inggih badhé dados muridipun?"

Dadi muridé? Para ulama, para pangarepé wong Yahudi, dadi muridé Yésus, guru nasar? Ora sudi! Wong mau banjur dipisuhi entèk-entèkan, malah wekasané wong mau nganti disébrataké saka ing padaleman suci.

Dadi wong mau kapatrapan paukuman sing abot dhewé tumrapé wong Yahudi. Yèn wong mau dilarang mlebu ing padaleman suci, iku ateges yèn wong mau iya kasébrataké saka ing ngarsané Allah; kaanané ora béda karo wong kapir, wong sing padha kena ing laknat.

Wong sing mauné picak banjur lunga metu saka ing kono; atiné sing lagi baé bisa ngrasakaké kabungahan, wiwit ketaman ing sedhih manèh. Nanging wong mau aluwung ngrasakaké sedhih jalaran kasébrataké, katimbang karo ngrujuki para Farisi ngala-ala marang wong sing wis diseksèni jumeneng nabi temenan ....O, aluwung disébrataké!

Wong sing mauné picak saiki dadi wong buwangan, wong tampikan. Sapa sing gelem candhuk lawung karo dhéwèké? Upama ana sing gelem, mesthiné rak wedi lan éring karo para imam lan para ulama! Nalika isih picak, akèh sing pada welas marang awaké, nanging saiki bareng wis bisa ndeleng, sapa sing welas lan sudi karo wong tampikan?

Gusti Yésus iya miyarsa yèn wong mau wis disébrataké, mulané banjur dipanggihi. Gusti Yésus iku tansah madosi wong sing kaya mengkono, sing disébrataké sanak seduluré, sing kacingkrangan lan dikaniaya. Bareng wong mau wis kepanggih, banjur dipangandikani: "Kowé apa pracaya marang Putrané Allah?" Wong mau banjur nyawang marang Gusti Yésus, awit durung tau weruh wongé, nanging ora pangling swarané. Atiné wong mau bungah banget, déné saiki bisa adu-arep karo wong sing diseksèni jumeneng nabi, sing wis ngelèkaké mripaté. Saiki bisa ngaturaké panuwun sokur déné wis diparingi bisa ndeleng gebyaring pepadhang.

Sarèhné didangu, wong mau banjur mangsuli: "Sinten punika, Gusti, ingkang sinebut Putranipun Allah? Menawi Tuwan pirsa, kawula mugi Tuwan paringi sumerep, supados kawula pitadosa dhumateng Panjenenganipun. Awit punapa ingkang Tuwan dhawuhaken, punika mesthi nyata."

Gusti Yésus ngandika manèh: "Panjenengané wus kodeleng, iya kang lagi sapocapan karo kowé, iku Panjenengané!"

Wong mau banjur nyatitèkaké panyawangé marang Gusti Yésus; dadi sing mitulungi awaké iku Sang Mesih piyambak, iya kang jumeneng Putrané Allah! Enggal-énggal wong mau banjur sujud ana ing ngarsané Gusti Yésus sarta munjuk: "Kawula pitados, Gusti!" Wong mau ora bisa munjuk manèh-manèh, kejaba mung sujud lan ngabekti ing sampéyané Gusti Yésus. Wong mau rumangsa olèh kanugrahan gedhé banget, nalika lair ing ngalam donya ora bisa weruh apa-apa, nanging saiki bareng wis diparingi bisa ndeleng malah bisa nyawang Sang Mesih, iya Sang Juru Slamet!

WIWITANE wong mau diutus menyang ing blumbang padusan Siloam, perluné kanggo ndadar pangandelé — padha kaya patrapé nabi Élisak ndhawuhi Naaman wong Aram supaya adus ing kali Yardèn ....

Saiki wis ketitik yèn wong sing picak lair mula mau duwé pangandel. Mripaté banjur bisa ndeleng pepadhang sing kasat mripat wadhag. Sawisé mengkono, wong mau banjur dipanggihi Gusti Yésus manèh, arep diparingi kang luwih aji lan luwih mulya katimbang samubarang kang kena dideleng nganggo mripat. Wong sing disébrataké mau, saiki diparingi bisa ngandel lan pracaya marang Sang Juru Panebus, kang kwasa ngluwari saka pamisésaningdosa.Peparing iku ngungkuli ajiné pepadhang kang tumrap ing mripaté, jalaran kang diparingaké iku pepadhang tumrap ing jiwané. Nalika iku Gusti Yésus piyambak ngandika: "Aku dadi pepadhangé jagad!"

SAIKI wong mau wis ora perduli apa para ulama, para imam lan wong Farisi padha nesu lan misuh-misuh, lan iya ora dadi baya yèn mung disébrataké saka ing padaleman suci ....

Jalaran swarga wis binuka kanggo awaké!

WAYAH ésuk umun-umun ing tengah ara-ara. Ana ing papan sing padhang ngilak-ilak ing ara-ara jembar ana kandhang wedhus. Sing diarani kandhang wedhus ing kéné iku ora padha karo pranjên utawa omah-omahan kanggo ngingu kéwan, nanging panggonan jembar sing dipageri mubeng nganggo pager watu, diwènèhi lawang siji. Kandhang wedhus mau kanggoné mung ing wayah bengi; ing wayah soré saulihé saka ing pangonan, pepanthan wedhus digiring mlebu ing kandhang; lawangé dikancing rapet. Lan sawengi muput para pangon genti-genti padha tugur ing kono.

Ing wayah ésuk lawangé wis dibukak, pangoné ngadeg ing lawang karo ngundangi wedhusé manut arané dhéwé-dhéwé, banjur digiring metu menyang ing ara-ara jembar, ing panggonan sing akèh suketé ijo riyo-riyo. Pangoné lumaku ing ngarep, lan wedhusé padha ngetut-buri, marga padha wanuh swarané. Pangon kang utama ngathi lakuné wedhus-wedhusé, weruh ing ngendi dunungé papan kang murah suket; yèn wis wareg enggoné padha nyenggut, wedhusé banjur lon-lonan digiring menyang banyu ing panggonan kang tentrem, padha diplégungaké ing panggonan kang ayom lan édhum. Pangon kang utama ora tau ninggal wedhusé. Sing dadi gegamané pangon iku teken lan bandhil. Yèn ana wedhusé sing misah saka ing pepanthan, banjur énggal disawat nganggo bandhil, supaya bali manèh ana ing pepanthan. Tekené sing gedhé lan dawa kena dienggo nanggulangi kéwan galak sing wani neba ing tengah pepandhan, ora pilih-pilih kéwané: asu ajag, bruwang utawa singa. Pangon kang utama iku wani ngetohaké nyawané nglabuhi wedhusé ....!

Yèn wis wayah soré, pepanthané wedhusé banjur digiring menyang ing kandang. Yèn dalané rekasa lan adoh, cempé sing durung kuwat mlaku dhéwé, dipanggul utawa dibopong. Bareng wis tekan ing ngarep lawang, pangon mau banjur nelungaké tekené, wedhusé baka siji dikon mbrobos sangisoré tekené, dilebokaké ing kandhang karo diwilang. Yèn ana wedhus sing tatu awaké marga kerèndhèt-rèndhèt ing eri utawa kecocog ing parang curi, tatuné banjur dikopoh nganggo lenga supaya ilang perihé. Lan yèn ana wedhus sing ketriwal, senajan munga siji, atiné pangon wis ngandhut sedhih lan kuwatir: pepanthaning wedhusé banjur ditinggal, perlu nggolèki sing ketriwal nganti saketemuné, ora ngétung sayah lan rekasa; rerungkudan lan gegrumbulan kebak eri lan bondhot disasak, jurang cerung diedhuni, wedhus sing ketriwal kudu nganti ketemu. Lan yèn wis ketemu, banjur dipanggul klawan bungah. Saulihé banjur nglumpukaké prasanakan lan tangga teparoné, padha dituturi mengkéné: "Padha guyubana enggonku bungah-bungah, marga wedhusku kang ketriwal saiki wis ketemu!" Mengkono pangrumaté pangon kang utama marang wedhus ngon-ngonané.

GUSTI Yésus piyambak wis naté ngandika: "Aku iki juru pangon kang utama. Juru pangon kang utama iku ngetohaké nyawané nglabuhi para wedhus."

Wong-wong sing padha ngrungu pangandika mengkono mau wis padha nyandhak tegese: Gusti Yésus iku juru pangon kang utama, déné pepanthan wedhus sing dadi ngon-ngonané iku para muridé sing tansah ndhèrèkaké tindaké lan mung tansah ngarep-arep pitulungan saka Panjenengané, kayadéné wedhus-wedhus sing mung tansah njagakaké pitulungané pangoné. Panjenengané kang tansah ngreksa marang para muridé lan para wong sing padha pracaya marang Panjenengané, ing sawayah-wayah, rina lan wengi. Panjenengané kang maringi katentreman ana ing atiné. Panjenengané kang bakal nanggulangi mungsuh sinekti, yaiku Iblis sing tansah arep gawé cilakané manusa. Panjenengané kang bakal nglari nganti saketemuné samangsa ana kang ketriwal utawa kesasar lakuné, temah nyingkur marang Allah lan ndarung uripé sajeroning dosa, kaya patrapé pangon kang nggolèki wedhusé samangsa ketriwal .... Lan kepriyé samangsa wis ketemu? Ing omahé pangon mau ana kabungahan gedhé. Mengkono uga ing swarga, ana ing ngarsané Allah, iya ana kabungahan. Pangandikané Gusti Yésus: "Aku pitutur ing kowé: Kaya mengkono uga ing swarga bakal ana kabungahan tumrap wong dosa siji kang mratobat ...."

SIH katresnané Sang Juru Slamet marang manusa iku tanpa upama gedhéné. Dhawuhé: "Aku iki juru pangon kang utama." Dhawuh mau wis cetha lan gamblang, kabèh wong wis padha ngerti. Nanging Panjenengané isih ngandika: "Pangon kang utama iku ngetohaké nyawané nglabuhi wedhusé!"

Apa ta kersané ngandika mengkono iku? Para murid lan wong-wong liyané padha durung bisa nyandhak tegesé.

Apa kira-kira Gusti Yésus bakal sida ngalami séda? Ngetohaké nyawané nglabuhi para kagungané? Apa ta gunané?

Rak luwih pantes yèn Panjenengané jumeneng Ratu, agung binathara lan sekti mandra guna, ngerèhaké sajagad rat. Mengkono iku rak luwih becik katimbang séda!

WONG-WONG mau pancèn padha durung bisa nyandhak sing dadi kersané Gusti Yésus! Saiki durung!

ANA wong duwé anak lanang loro. Pangrengkuhé marang anaké sing tuwa lan sing nom ora dibedakake, karoné padha ditresnani banget. Bocah loro mau tansah kecukupan ing sakabutuhané kabèh, jalaran wong tuwané klebu wong sugih lan kajèn kéringan.

Anak sing nom duwé watak bosenan lan byang-byangan. Atiné sedhih jalaran terus manggon ing omah, saben dina padha baé, sing dipangan, sing disandhang, senajan ora kekurangan, nanging suwé-suwé mboseni, mangka ing sajabaning omahé lan wilayahé désané jagad isih jembar gumelar mamèraké kaéndahané. Atiné wis suwé gandrung-gandrung kegèndèng menyang jagading karaméan.

Ing sawijining dina anak sing nom matur marang bapakné: "Rama, kula mugi sampéyan paringi panduman rajadarbé bebahan kula, jalaran badhé kula angge kekésahan njajah negari. Kula sampun boten kraos terus manggèn ing griya kémawon. Kula mugi sampéyan lilani ngindhakaken seserepan lan njembaraken pengalaman."

"BURUHÉ BAPAKKU PIRANG-PIRANG PADHA DUWÉ PANGAN KONGSI MUBRA-MUBRU, MANGKA AKU IKI TEKA TIWAS DÉNING KALIREN ANA ING KÉNÉ."

Bapakné banjur mandum barang darbèké marang anaké karo pisan, nanging satemené atiné banget trenyuhé ngrasakaké anaké sing nom. Généya anaké mau nganti téga ninggal bapakné; apa ora duwé katresnan marang wong tuwané? Apa bocah mau durung ngerti yèn jagad sing jembar iku kebak bebaya mancawarna?

Anak sing nom mau bareng wis dipandumi bubuhané warisan, banjur lega atiné, jalaran saiki bakal bisa ketekan apa sing wis suwé dadi idham-idhamané. Ora antara suwé wong nonoman mau banjur ngringkes sabarang darbèké kabèh, banjur budhal saka ing dalemé bapakné lelungan menyang ing tanah adoh. Kasusahané bapakné sing rumangsa kélangan anak wis ora dipikir babar pisan, sing digagas mung senengé atiné dhéwé, jalaran bakal bisa ketutugan sakakarepané. Wah, saiba senengé bisa urip merdika, ora ana sing ngarubiru kakarepané, mangka ora perlu rekasa nyambutgawé, jalaran wis ketunggon sandhang pangan lan rajabrana mubra-mubru. Wah, saiba senengé!

Dadiné wong nonoman mau sida ninggal balé-omahé wong tuwané lan saduluré, lunga menyang ing negara adoh, lan sabarang darbèké pawèwèhé wong tuwané digawani kabèh. Saduluré lanang kari nunggoni bapakné sing wis tuwa. Wataké ora byang-byangan kaya adhiné, luwih seneng manggon ana ing omah katimbang karo nglembara ing saparan-paran, ora gampang kepèncut déning karaméaning donya. Atiné ayem baé ditinggal lunga adhiné, jalaran wis ora kena dipirmakaké utawa dicandhet kakarepané. Nanging yèn ana botrépot utawa apesé sasuwéné ana ing paran, iku bonggané dhéwé; yèn leginé wis dirasakaké, paité iya aja dilepèh! Mengkono gagasané anak sing tuwa ing atasé adhiné. Apa ta perluné mrihatinaké begja-cilakané wong liya? Rak luwih becik ngénak-énak ana ngomah nunggoni bandha tinggalané wong tuwa! Nanging satemené dhasaring atiné ora kadunungan katresnan marang adhiné, awit sing ditresnani, iku mung awaké dhéwé!

Kosokbaliné bapakné, kembeng-kembeng eluhé nalika ngingetaké anaké budhal saka ing omahé. Atiné kebak prihatin ngrasakaké, kepriyé bakal kadadéyané mengko ana ing paran. O, muga-muga ginanjara slamet ing salaku-lakuné. Pangucapé: "O, nggèr anakku, aku ora bakal lali ndongakaké kowé!" Semono gedhéning katresnané wong tuwa marang anaké!

KOCAPA satekané ing negara manca, wong nonoman mau banjur énggal ngecakaké rancanganing atiné, nguja kakarepané. Saiki sapa sing arep ngalang-alangi? Wong tuwa lan saduluré, apadéné mitra karuhé sing lawas wis ora kocap babar pisan. Jagad lan sakaéndahané kabèh gumelar ana ing ngarepé, ésthané lumadi ing sakédah-sakérahé! Tangané mung kari kumlawé, mripaté mung kari kumedhèp, sagrenjeting atiné bisa ketekan kabèh! Bawané wong isih enom, tur ketunggon ing bandha akèh, uripé ing sadina-dina prasasat ceciblon ana ing kasenengan, Dayané bandha bisa nekakaké mitra, mulané wong nonoman mau, senajan wong manca, éwadéné sadhéla baé wis rinubung sinuba-suba déning mitra pirang-pirang lanang lan wadon. Saben dina, wiwit byar nganti rep lan wiwit rep nganti byar manèh, ing omahé ora kendhat ana bojana andrawina, gilir gumanti sing padha teka: pasugatané mbanyu mili, inum-inuman anggur prasasat mbludag tanpa ana pedhoté. Saiki ngarah apa manèh atiné, kabèh kakarepané wis ketutugan!

Wong nonoman mau saben dinané mung ngemataké enggoné mangun kasukan, ora tau nyambutgawé utawa nglakoni panggaotan liyané. Apa ta perluné nyambutgawé yèn sing disandhang lan dipangan wis turah-turah? Bandhané diebrèh-ebrèh kagawé nguja kakarepané; wetuning dhuwité prasasat sumentoring banyu padasan. Mulané ora nganti sepira lawasé ana ing tanah manca kono, raja darbèké wong nonoman mau wis dhadhal, jalaran ora tau diejogi. Laruding kasugihané iya njalari nyenyeting omahé, awit pawong mitra sing mauné ora tau towong teka among suka, saiki wis ora tau ngaton manèh.

Senajan saiki tumiba ing kamlaratan, wong nonoman mau isih duwé pangarep-arep olèh pitulungané pawong mitrané .... Nanging iba gelaning atiné, ora ana wong siji baé sing gelem nulungi! Nalika isih ketunggon ing bandha, wong nonoman mau disuba-suba lan diempèk-empèk, nanging bareng wis entèk bandhané, malah mung diwewada lan dipoyoki!

Saiki wong nonoman mau rumangsa kepèpèt, wuwuh-wuwuh nalika barang-barang ing omahé wis entèk kabèh, ing tanah kono kambah ing pailan kang banget temah wong mau nganti nandhang kecingkrangan. Saking bangeté enggoné kepèpèt ing butuh, wong mau banjur kelakon ngèngèr marang sawijining wong tani, diwènèhi pagawéan angon babi menyang pategalané. Wong nonoman sing tekané ing tanah kono katon bagus kesembuh ing busana adi, sinuba-suba déning wong nonoman pepadhané, saiki mung katon kaya kéré, pating srempal sandhangané, ilang kabagusané kesasaban ing kokot-bolot, adoh saka pawong mitrané, nanging saben dina mung rinubung ing babi lan genjik. Semono wong nonoman mau enggoné keplorod drajaté.

Yèn weruh babi-babiné padha dibruki pakan, wong mau mendhekel atiné, jalaran kepéngin maregi wetengé nganggo pakaning babi, nanging ora ana sing mènèhi. Saking bangeting luwéné, wong mau sok ngrebut pakané babi, mung waton wetengé ana isiné pangan.

Kocapa ing sawijining dina wong nonoman mau pinuju nunggoni babiné ana ing pategalan. Awaké sayah lan luwé, sandhangané wis ora arupa sandhangan, pating srempal ora ana sing wutuh, apamanèh atiné prasasat ajur katempuh ing prihatin. Ing kono ing satengahing panggonan sing jembeg lan jember wong mau banjur kélingan marang kanikmataning urip ana ing omahé wong tuwané biyèn, sandhang pangan ora tau kurang, batur lanang wadon pirang-pirang, mangka saiki awaké ana ing tanah manca mung dadi baturé wong liya! Katon gawang-gawangan cetha ana ing batiné, nalika bapakné dipamiti ora bisa ngucap apa-apa, nanging mung kaca-kaca mripaté déning sedhih. Suwé-suwé wong mau banjur kelair ngucapaké rasaning atiné: "Buruhé bapakku pirang-pirang padha duwé pangan kongsi mubra-mubru, mangka aku iki teka tiwas déning kaliren ana ing kéné. Aku dakngadeg banjur mangkat, nemoni bapakku sarta matur: Dhuh rama, kula sampun nglampahi dosa dhumateng swarga tuwin wonten ing ngarsa sampéyan. Kula sampun boten pantes kawestanana putra sampéyan, mugi karengkuha kados berah sampéyan."

Wong nonoman mau saiki wis tobat, wis ngrumangsani pamblasaré .... wis golong pikiré arep ngakoni kaluputané ana ing ngarepé bapakné. O, muga-muga bapakné rentaha welasé lan ngapura kaluputané. Atiné sing mauné peteng byar dadi padhang, jalaran tuwuh pangarep-arepé mentas saka ing kasangsaran lan ngrasakaké urip sing rada kepénak. Jagad ing tanah manca sing biyèn katoné éndah gawé kepéncuting atiné, saiki malih dadi bladheraning sangsara. Saiki wis ora ana papan panggonan liyané manèh sing bisa nengsemaké atiné kejaba mung omahé bapakné kang ambek welasan. Ana ing tanah manca awaké diwewada lan dipoyoki, apadéné disiya-siya, nanging ana ing omahé bapakné, senajan mauné mblasar lakuné, éwasemono mesthi bakal olèh kawelasan. Awit atiné isih duwé kayakinan, yèn bapakné ora bakal owah-owah katresnané. Ing kono anak sing mblasar banjur ngadeg nyat, awaké sing wis lemes lan lungkrah dikuwat-kuwataké, mlaku mulih marani omahé bapakné. Saiki wis ora bisa muni arep mulih menyang omahé dhéwé, awit iku wis dudu omahé, lan marga saka pamblasaré, awaké ora pantes kasebut putrané bapakné, jalaran wis kélangan hak lan wewenangé marga saka luputé dhéwé. Pangarep-arepé mung muga-muga bisaa ketampan dadi batur, senajana mung batur sing asor dhéwé, awit sing digayuh ora liya mung bisaa ngayom ana ing pangaubané bapakné.

Lakuné saiki wis cedhak. Saka kadohan omahé bapakné wis katon putih kethap-kethap kaya-kaya mbagèkaké tekané .... Nanging sapa sing isih kélingan yèn sing saiki katon kaya kéré iku putrané sing kagungan dalem, wong anom tur bagus kesembuh ing busana adi, sing biyèn budhal saka ing kono arep lelana menyang ing negara manca? Wong ing saomah kono mesthiné padha pangling kabèh.

Nanging ora kabèh. Mung siji sing ora pangling! Bapakné dhéwé! Senajan bebasan bisa mancala putra mancala putri, bapakné mesthi ora bakal pangling. Jalaran sasuwéné ditinggal lunga anaké, bapak mau saben dina tansah nganti-anti baliné anaké; saben dina ora towong lenggah ana ing pendhapa ngarep terus ngawasaké ing dalan mbokmenawa anaké katon bali .... Kabeneran, nalika wong nonoman mau mulih, bapakné lagi ngawasaké ing dalan kaya adaté, bareng weruh saka kadohan yèn sing teka iku anaké dhéwé sing wis lawas dianti-anti, banjur atiné banget trenyuh déning welas. Tumuli diplayoni, karangkul guluné lan diambungi! Anaké banjur matur: "Dhuh rama, kula sampun nglampahi dosa dhateng swarga tuwin wonten ing ngarsa sampéyan, kula sampun boten pantes kawestanana putra sampéyan." Nanging aturé sing akèh-akèh mau kaya-kaya ora dirungu, tangané dikanthi diajak mlebu ing omah. Bapakné banjur préntah marang batur-baturé: "Dikebat jupukna jubah kang adi dhéwé, nuli anggokna; nuli ing drijiné anggonana ali-ali, sarta sikilé anggonana trumpah. Apamanèh pedhèt kang lemon parakna, kasembelèha. Payo padha mangan lan sukan-sukan, awit anakku iki wis mati, urip manèh; wis ilang, ketemu." Semono gedhéning katresnané bapak marang anaké.

KOCAPA nalika semono anaké lanang kang tuwa, mulih saka ing pategalan. Bareng tekan ing ngarep omah, banjur ngrungu swarané gamelan lan sabawané wong sesendhonan, mangka adaté ing omah kono sepi nyenyet kaya omah suwung. Tumuli ngundang batur siji, ditakoni: "Kaé ana gawé apa?" Aturé batur mau: "Punika rayi sampéyan dhateng; déné rama jengandika sampun dhawuh mragat pedhètipun ingkang leman, awit kepanggih malih kaliyan ingkang putra sami wilujeng." Ing kono anak kang tuwa banjur nepsu, ora gelem mlebu. Atiné ora trima, déné wong padha bungah-bungah lan nganakaké karaméan marga saka mulihé adhiné. Apa wis pantes, yèn bocah sing mblasar, sing ngebrèh-ebrèh barang darbèké, sing mblunthah uripé, ditampani manèh, malah disuba-suba nganggo unining gamelan lan karaméan? Atiné mangkel banget, mulané ora gelem mlebu, ora gelem mèlu bungah-bungah karo wong liya-liyané ing omah. Atiné ora bisa ngapura adhiné enggoné mblasar lakuné, awit miturut panganggepé, adhiné mau pantes yèn nampanana paukuman kang abot murwat karo dosané.

Bapakné bareng ngrungu kang mengkono iku, banjur metu ngrerepa. Nanging anaké meksa ora gelem mlebu. Mulané kelakon, anak sing mblasar lakuné, bareng ngeduwungi pamblasaré lan nyuwun pangapura, bisa mèlu mlebu ing omah lan ngrasakaké kabungahan, lan kosokbaliné anak sing rumangsa mbangunturut lan becik lakuné, kari ana ing jaba.

GUSTI Yésus ndhawuhaké pasemon iki marang wong akèh, supaya padha ngertia yèn ing swarga ana ing ngarsané Allah lan para malaékaté bakal ana kabungahan gedhé tumrap wong dosa siji kang mratobat. Menawa katresnané bapa kadonyan semono gedhéné, méndahané manèh katresnané Allah Sang Rama kang ana ing swarga! Nanging sapa sing adigang, adigung, adiguna, sing nganggep awaké dhéwé luwih becik, luwih mursid katimbang wong liyané, lan atiné sepi ing katresnan, wong mau bakal dijabakaké saka ing swarga adoh saka ing kabungahan lan karaméan. Lan .... wekasané wong sing mengkono iku bakal dadi padha kaya anak sing mblasar!

IBA begjané wong sing sugih tur ginanjar waras awaké! Nanging iba cilakané wong sing mlarat, mangka awaké nandhang lelara!

Kasugihan lan kawarasan iku ora langgeng, mengkono uga kamlaratan lan lelara iku iya ana wusanané.

Jalaran yèn wis tumeka ing ajalé, banjur?

WIS lumrah wong sing uripé sarwa kepénak, disebut: begja. Nanging sing uripé tansah nandhang kamlaratan lan kacingkrangan, disebut: cilaka. Sing dienggo pathokan nemtokaké begja lan cilaka iku mung prakara kadonyan; nanging prakara kaswargan lan jaman achérat iku ora klebu ing gagasaning wong. Mulané Gusti Yésus kepareng maringi pasemon minangka piwulang, supaya manusa iku aja mung nggagas bab kang kadonyan baé, nanging iya mikira bab kang bakal kelakon ing jaman achérat. Gusti Yésus banjur ndhawuhaké pasemon bab wong sugih lan Lasarus.

KACARITA ana wong sugih singgih, ora kurang sawiji apa, malah uripé bisa mubra-mubru. Panganggoné tenunan wungu lan mori alus, ora béda karo pangagemané ratu. Omahé gedhé lan apik, pendhapané kaya bangsal kraton nganggo direngga-rengga rerenggan èdi pèni. Sadina-dina awan lan bengi wong sugih mau karo pawong mitrané padha mangun sukan-sukan sarwa mubyar. Suguhan dhedhaharan lan unjuk-unjukan mbanyu mili wetuné, kaladèkaké abdi lanang lan wadon pirang-pirang. Yèn disawang uripé kaya-kaya mung mujudaké kasenengan lan kalubèran, tanpa ana blentongé sethithik-thithika sing bisa gawé sudaning kabungahan. Kaya-kaya sakèhing kanikmataning ngaurip wis ditumplak ana ing kono!

Lan .... ana ing ngarepé regolé wong sugih mau ana kéré, jenengé Lasarus, ngglungsar ana ing lemah, mangka awaké sakojur korèngen. Saben dina wong mau ora tau mingser saka ing panggonané, karo ngarep-arep bokmenawa ana wong gelem nguncali lorodan pangan saka ing méjané wong sugih, supaya aja kebangeten enggoné nandhang luwé. Nanging sing gelem nekani wong mau mung asu sing padha ndilati korèngé. Mengkono uripé Lasarus tansah ngalami sing ora kepénak, yèn awan ngrasakaké panas déning soroting srengéngé, yèn bengi adhem kasiliran angin, mangka awaké rasané pegel perih kebak korèng. Yèn disawang uripé kaya-kaya mung mujudaké panandhang lan kasangsaran, prasasat kungkum ana ing kedhung kamlaratan lan kacingkrangan, dianggep ina-papa déning pepadhaning tumitah.

KAANANE jagad tansah gilir gumanti, mengkono uga tumrapé wong sugih sing ceciblon ana ing kanikmataning ngaurip, ora béda tumrapé Lasarus sing klelep ana ing kedhung kamlaratan lan kacingkrangan. Urip ana ing jagad iku ora tanpa wangenan. Kacarita ing sawijining dina Lasarus mati .... sanak sedulur utawa waris ora duwé, dadi ora ana sing ngrasa sedhih kélangan Lasarus. Bareng wis dikubur, jenengé wis ora tau kocap manèh, kaya-kaya katut kapendhem bareng karo badan wadhagé. Nanging mungguh nyawané ora mengkono nasibé. Para malaékat padha tumurun saka ing swarga, nambut nyawané Lasarus diarak nganti tekan ing pangkoné Abraham, suminggah saka ing jagad lembahing kasangsaran, sumengka ing ngaluhur menyang kamulyaning swarga. Mengkono gilir gumantining kaanan. Lasarus sing mauné nandhang sangsara diparengaké ngrasakaké kamulyan lan kabungahan .... Iku apa marga saka enggoné nandhang kamlaratan lan kasangsaran? Ora, ora marga saka iku! Ora angger wong mlarat, lan ora angger wong cilaka uripé ana ing donya, yèn wis mati, disambut nyawané déning para malaékaté Allah. Enggoné Lasarus bisa olèh kanugrahan semono gedhéné iku marga saka pangabektiné Lasarus marang Allah, senajan uripé diganjar nandhang ora kepénak.

Lasarus, jeneng sing nélakaké kabatinané wong sing nganggo jeneng mau, tegesé: "Allah iku pitulunganku."

ING nalika semono wong sing sugih mau iya mati. Wong sing padha nglayat tanpa wilangan cacahé. Ramé swarané wong sing nganakaké patangisan. Jenengé dadi ucap-ucapané wong sanegara. Saben wong ngrasani kasugihané. Nanging satemené ora saben wong. Para malaékat ing swarga ora ana sing ngucap ngrasani wong sugih mau.

Nalika layoné digawa menyang pakuburan, sing padha nguntapaké layon lakuné ndilir ing dalan dadi arak-arakan gedhé, lan panguburé nganggo pakurmatan kaya ratu.

Nanging nyawané wong sugih mau dibablasaké menyang ing naraka, menyang ing panggonaning paukuman langgeng. Mengkono gilir gumantining kaanan. Saka ing papaning kanikmatan ngalih ing papaning kasusahan .... Apa iku marga saka kasugihané? Ora, ora marga saka kasugihané! Ora angger wong sing sugih, ora angger wong sing bisa ngrasakaké kabegjaning ngaurip, bakal kacemplungaké ing naraka. Nanging wong sing sugih mau ing sajeroné kabungahané ora tau éling lan ngabekti marang Allah.Nalika isih urip, sing dipikir mung rajabrana kadonyan, nanging saiki ora ana bareng darbèké siji baé sing bisa gawé senenging atiné. Wong sing mauné sugih saiki kudu ngalami dadi mlarat! ......

Kocapa nalika wong sugih mau ngelèkaké mripaté ana ing teleng palimengan, gumlinting ngrasakaké lara marga kasiksa awaké, ngrasakaké panasé geni murub sing ora bakal kasirep ing salawas-lawasé, ing kono wong banjur tumenga mendhuwur, lan saka kadohan katon panggonan pinaraké Abraham ana ing kamulyan, mangka Lasarus iya ana ing kono .... Wong mau banjar nguwuh-uwuh, aturé: "Dhuh rama Abraham, kula mugi sampéyan welasi. Lasarus mugi sampéyan utus nyelupaken ing toya pucuking drijinipun, kadamel ngasrepaken ilat kula, awit kula nandhang sangsara wonten ing latu punika." Nanging Abraham ngandika: "Enggèr, élinga yèn kowé iku wus tampa panduman kabegjanmu salawasé urip, mengkono uga Lasarus tampa panduman cilaka. Ing samengko Lasarus kalipur, kowé nandhang sangsara .... Lan apa sing kosuwun ora bakal bisa kaleksanan, jalaran ing antarané aku lan kowé diyasani lowahan jembar, supaya wong ing kéné kang arep mlangkah menyang enggonmu, iku aja kongsi bisa, lan ing kono iya aja ana kang mlangkah menyang enggonku." Aturé wong mau: "Menawi mekaten, dhuh rama, panyuwun kula, mugi Lasarus sampéyan utus dhateng griyanipun bapa kula, awit kula gadhah sedhèrèk gangsal, punika supados sami kaèngetna, sampun ngantos sami dhawah ugi ing panggènan pamesiyasat ngriki." Pangandikané Abraham: "Sedulurmu wis padha ngerti, yèn wong sing uripé ana ing donya tanpa Allah, iku wekasané bakal nemahi sangsara. Sedulurmu wis nduwèni Kitab Musa lan para Nabi, iya iku kang dirungokna .... Menawa padha ora ngrungokaké dhawuhé Musa lan para Nabi, iya mesthi ora kena dipituturi, senadyan anaa wong kang tangi saka ing antarané wong mati." Dadiné Lasarus tetep manggon ana ing papaning kamulyan kang langgeng, lan kosokbaliné wong sugih sing sajatiné mlarat, tetep manggon ana ing panggonaning pamesiyasat kang tanpa kendhat.

CARITA ing dhuwur iki mung wujud pasemon. Gusti Yésus mulangi wong golongan sarana pasemon mau, supaya padha ngertia, yèn wong urip iku padha kuwajiban mikiraké lan ngupaya prakara kang ana ing dhuwur, yaiku ing swarga, aja mung ketungkul ngudi kang ana ing jagad.

IBA begjané wong sing sugih tur ginanjar waras awaké! Nanging iba cilakané wong sing mlarat, mangka awaké nandhang lelara!

Nanging ....

Kasugihan lan kawarasan ora langgeng. Kamlaratan lan lelara iya ana pungkasané. Kang mungkasi sakèhing urip iku pati! Sawisé mati, banjur ....?

ANA manèh pangandikané Gusti Yésus marang para sekabaté, kadhapur pasemon, wosé supaya tansah padha ndedongaa, aja kongsi semplah.

Kacarita ing sawijining negara ana hakim kang ora wedi ing Allah. Hakim mau enggoné nindakaké kaadilan ora samestiné. Yèn sing teka nyuwun pangadilan iku wong sugih lan nggawa reruba akèh, hakim mau banjur énggal tumandang ngrampungi prakarané, ora ndadak diendhé-endhé. Nanging yèn sing teka mau wong mlarat, dadi mesthiné iya ora nggawa reruba, prakarané mesthi diendhé-endhé nganti suwé, ora tumuli dirampungi. Hakim mau dadiné kawentar dadi hakim sing ora jujur.

Ing negara mau iya ana randha mlarat duwé prakara. Randha mau wis bola-bali séba marang hakim, sarta aturé ajeg mengkêné: "Kula mugi sampéyan angsalaken adil dhateng lawanan kula paben." Senajan wis cetha yèn randha mau perlu banget dipitulungi, lan wong lawanané kudu dipatrapi paukuman, éwadéné hakim mau ora gelem nindakaké kuwajibané awit kangèlané bakal ora ana pituwasé. Ing wiwitané aturé ora dirèwès, nanging wong wadon mau saben dina teka ngadhep ing ngarsané hakim, ana ing gedhong pangadilan, ana ing omahé, malah yèn kepethuk ana ing dalan, ngambali panyuwunané kaya aturé sing dhisik. Wusanané hakim mau banjur duwé osik mengkéné: "Senajan aku ora wedi ing Allah lan ora maèlu ing wong, éwadéné sarèhné randha iki tansah ngrerubedi aku, becik dakolèhné adil baé supaya aja pijer teka baé lan ngrubedi aku."

Randha mau banjur ditimbali bareng karo lawanané padu, lan prakarané diadili. Sarana pasemon mau Gusti Yésus maringi piwulang marang para sekabaté lan murid liya-liyané, supaya padha mbateka ing pandonga, aja nganti semplah .... Hakim mau kalebu wong sing ala wataké, éwadéné gelem minangkani panyuwuné randha mlarat, luwih manèh Gusti Allah, Rama kaswargan, yèn oraa maringi adil marang para pepilihané, kang padha sesambat marang Panjenengané!

Pandonga iku ora sanalika dijurungi! Ing semu Gusti Allah asring ora midhangetaké pasambat lan pandonga. Kayadéné wong tuwa sok nyabaraké panjaluké anaké, awit diwawas luwih prayoga tinemuné tumraping anaké, mengkono uga Rama kaswargan iya asring nyabaraké panyuwuné para kagungané. Nanging Allah mesthi midhanget apa sing diunjukaké ana ing pandonga, malah Panjenengané iya wis mirsa sakèhing karépotané sadurungé disuwun .... Mulané wajibé manusa iku nyenyuwun lan ndedonga tanpa towong, ing wusanané panyuwuné mesthi bakal kajurungan, kayadéné randha mau iya kajurungan panyuwuné marga ora kendat-kendat enggoné ngrerubedi hakim sing sawenang-wenang iku.

ISIH ana manèh carita pasemon sing dipangandikakaké Gusti Yésus minangka piwulang marang wong akèh mungguh kepriyé carané enggoné padha ndedonga.

Ana wong loro padha munggah menyang padaleman suci arep sembahyang. Kang siji Farisi, sijiné juru mupu béya.

Wong Farisi mau mlebuné ing padaleman suci kétok nglangak olèhé mlaku. Sapa-sapa sing weruh, mesthi ngarani, yèn wong sing arep sembahyang iku wong sing ngibadah, sing netepi angger-angger lan saraking agama. Wong mau njujug panggonan sing adhakan, supaya gampang kaweruhan ing wong akèh. Saburiné wong Farisi mau ana wong liyané sing mèlu mlebu ing padaleman suci, wong sing ora bisa mamèraké kamursidané kayadéné wong Farisi, jalaran mung juru mupu béya, wong sing wis dilunaké wong dosa. Yèn wong Farisi mlebu ing padaleman suci iku wis samesthiné, jalaran wong mursid lan resik lakuné, nanging bareng juru mupu béya, apa perluné mlebu menyang padaleman suci? Wong Farisi mung mèsem weruh juru mupu béya ana ing padaleman suci ....

Wong Farisi mau sawisé mapan ngadeg, banjur wiwit sembahyang, swarané cetha, mengkéné: "Dhuh Allah, kawula sokur dhumateng Tuwan, déné kawula punika boten kados tiyang sanès, tiyang ngalapgang, tiyang nganiaya tiyang bandrèk, utawi kados juru mupu béya punika. Kawula punika saèstu tiyang mursid. Pendhak wolung dinten kawula siyam kaping kalih, senajan miturut angger-angger namung kadhawuhan siyam sepisan ing dalem sataun. Sadaya angsal-angsalan kawula punika kawula jakati, saprasedasanipun kawula pisungsungaken dhateng padaleman suci."

Mengkono iku unjuké wong Farisi marang Allah. Nanging satemené unjuk mengkono iku dudu wujuding pandonga, jalaran mung tansah mamèraké kabecikané dhéwé. Mangka Gusti Allah éwa banget marang tetembungané wong ujubriya.

Balik juru mupu béya mau, sarèhné rumangsa yèn nistha lan asor, enggoné mlebu ing padaleman suci karo ndhekukul sirahé, semoné kaya wong wedi lan isin sowan ing dalemé Allah. Enggoné ngadeg ana ing kadohan, adoh saka panggonané wong Farisi, ora katon ing wong akèh, ana ing papan sing kiwa. Enggoné sembahyang béda banget karo wong Farisi sing nganggo tembung-tembung pilihan lan mamèraké kabecikané, awit sembahyangé mung awujud pasambat ....

Juru mupu béya mau ora wani ndhangak tumenga ing langit, mung tebah-tebah dhadha, awit wis ngrumangsani sepira gedhéning dosané, mangka Allah mesthi nguningani sakèhing pialané. Mulané ngandhut sedhih lan wedi, awit pantesé mung kudu nampani paukuman. Klawan wedi enggoné munjuk marang Allah, mengkéné: "Dhuh Allah, kawula tiyang dosa, mugi Tuwan welasi." Sembahyangé mung awujud pasambat nyuwun kawelasan, nyuwun pitulungan ing sajeroning kasangsarané. Dosa lan pialané gawé girising atiné, temah wekasané ngungsi marang ngarsané Allah. Mengkono pandongané juru mupu béya, nanging pasambaté kapiyarsakaké, jalaran Gusti Allah ora nampik pandongané wong kang andhap-asor. Juru mupu béya mau, sing dilunaké dadi wong dosa, saunduré mulih klawan tentrem rahayu, awit dosané kaapura, temah sirna was sumelanging atiné. Kabungahané iku peparingé Allah karana gedhéning sihkamirahané, kaparingaké klawan lalahan.

PANGANDIKANÉ Gusti Yésus: "Sapa wong kang ngluhuraké awak, iku bakal diesoraké, lan sapa kang ngesoraké awak, bakal diluhuraké." Mengkono enggoné Gusti Yésus maringi piwulang marang wong akèh, supaya padha ndedongaa klawan ngesoraké awak, lan padha nyumurupana ing dosa lan pialané dhéwé-dhéwé.

Awit Gusti Allah nglawan wong kang padha angkuh ciptaning atiné, nanging nandukaké palimirma marang wong andhap-asor.

ING sawijining dina ana wong wadon sawetara padha nyowanaké bocah-bocah marang ngarsané Gusti Yésus supaya padha diasta. O, muga-muga Gusti Yésus keparenga ing galih numpangaké astané ana ing anak-anaké, lan maringi berkah ... ., saiba begjané! Mengkono gagasané para ibu, sing padha ngusil-usilaké anak-anaké sing ditresnani. Nanging bareng padha nyedhaki Gusti Yésus lan lagi baé arep ngulungaké anaké, para sekabat banjur padha ngalang-alangi kakarepané wong-wong mau, padha disrengeni: "E, sanak, mbok sampéyan sampun ngresahi Gusti Yésus! Sampéyan bekta késah saking ngriki anak-anak sampéyan niku! Wonten perlunipun punapa laré-laré alit sami sowan ing ngarsanipun Gusti, rak namung badhé ngribedi kémawon."

Pancèn yèn digagas cara lumrah, para sekabat mau ora luput. Apa ta perluné bocah-bocah padha disowanaké marang ngarsané Gusti Yésus, mangka ora lara ora barang? Sing pantes padha sowan iku rak wong tuwa utawa wong diwasa, sing padha arep nyuwun wulangan utawa wong lara, supaya padha diwarasaké! Tindaké wong-wong wadon mau tetéla yèn tanpa duga-prayoga!

NANGING Gusti Yésus iya midhanget apa sing dadi ujaré para sekabaté, apadéné iya mirsa enggoné padha nundhungi wong-wong wadon lan anak-anaké. Ing kono Gusti Yésus banjur duka banget. Para sekabat enggoné arep rumeksa marang Gustiné malah ora ndadèkaké keparengé. Gusti Yésus kepareng ing galih disowani bocah-bocah mau, kepareng uga dadi Mitrané, malah kepareng dadi Juru Slameté, awit saka gedhéning sihé marang bocah-bocah mau. Pangandikané marang para sekabat mengkéné: "Cikbèn bocah-bocah padha marek marang ngarepku, aja dipenggak ...." Para sekabat banjur padha mundur sanalika. Gusti Yésus nyasmitani wong-wong wadon mau supaya ngajokaké anak-anaké. Pasuryané Gusti Yésus katon sumèh lan rena banget nampani pisowané bocah-bocah mau, lanang lan wadon ora dibédak-bédakaké; kabèh padha katon seneng lan ora ana sing wedi, malah katon padha lulut banget marang Gusti Yésus. Bocah-bocah mau enggoné padha nyawang lan marek Gusti Yésus ora nganggo rasa was lan sumelang, jalaran atiné isih resik, durung kulina ngothak-athik gagasan sing néka-néka, anané mung tansah pasrah lan suméndé. Mulané rena ing galih enggoné Gusti Yésus nampèni pisowané bocah-bocah mau, padha dirangkuli lan diberkahi .... Malah dhawuhé Gusti Yésus mungguh ing bocah-bocah mau mengkéné: "Wong kang kaya bocah-bocah iku kang padha nduwèni kratoné swarga."

Kraton swarga, dalemé Allah kang mulya, iku mung kena digayuh ing wong-wong sing padha kaya bocah-bocah wataké. Lumrahé wong diwasa iku enggoné marek ing ngarsané Gusti Yésus, wis ora lamba atiné. Ana ing duwé rasa wedi lan isin, ana sing wis ngrantam-rantam enggoné arep nyoba lan nglawan Gusti Yésus, ana manèh sing mung arep nonton baé, jalaran rumangsa wis ora mbutuhaké pitulungan. Dadi wong diwasa iku atiné wis kebak gagasan néka-néka, ora kaya bocah-bocah sing atiné isih lamba, sing mung rumangsa begja lan bungah bisa marek ing ngarsané Gusti Yésus, ora duwé gagasan sing, mengkéné utawa mengkono, anané mung pasrah lan suméndhé, pracaya mareng Gusti Yésus klawan gumolong atiné. Bocah-bocah padha bisa ngrasa sepira gedhéning sih katresnané Gusti Yésus marang awaké ....

ING kono Gusti Yésus banjur mangandikani wong-wong sing padha nyawang lelakon iku mau, sing atiné wis kebak gagasan warna-warna, dhawuhé: "Satemené pituturku ing kowé: Sing sapa ora kaya bocah enggoné nampani kratoné Allah, iku mesthi bakal ora lumebu ing kono!"

Kira-kira wong-wong mau bisa nyandhak kersané Gusti Yésus, nalika ngandika mengkono iku. Enggoné padha marek ing ngarsané Gusti Yésus iku kudu kaya bocah-bocah mau, atiné kudu isih lamba, mung pasrah lan pracaya, burus lan jujur, ora nedya nutup-nutupi dosané. Gusti Yésus kepareng mitulungi, malah kepareng mberkahi. Malah Panjenengané iya kepareng nyawisi urip langgeng ana ing swarga, ing ngarsané Allah, — waton wong-wong mau padha pracaya marang Panjenengané, kaya patrapé, bocah-bocah mau!

ORA adoh saka negara Yerusalèm ana désa cilik aran Bètani. Ing désa kono ana wong telu sasedulur, yaiku Maryam, Martha lan Lasarus seduluré lanang. Sedulur tetelu mau kalebu wong becik, akèh pawong mitrané ana ing kalangané, wong gedhé utawa wong cilik. Malah Gusti Yésus piyambak iya kagolong mitrané. Panjenengané asring rawuh ing omahé Lasarus lan seduluré wadon, perlu lerem sawetara ana ing panggonan sing tentrem, yaiku ing désa cilik Bètani.

Kocapa omahé para mitrané Gusti Yésus kambah ing kaprihatinan. Lasarus lara, malah larané mbebayani. Maryam lan Martha sedhih banget ngrasakaké seduluré sing lara. Gèk kepriyé polahé yèn seduluré lanang nganti tumeka ing pati, mangka mung siji kuwi? Mulané banjur padha kongkonan nggolèki Gusti Yésus ana ing laladané kali Yardèn, lan padha diweling munjuk: "Gusti, samangké kekasih Tuwan sakit."

Saupama Gusti Yésus pirsa yèn Lasarus lara banget, Panjenengané mesthi tumuli rawuh! O, muga-muga Gusti Yésus énggal-énggal rawuh!

Saungkuré kongkonan, larané Lasarus mundhak banget. Maryam lan Martha ora kurang-kurang enggoné setiyar mulasara seduluré sing lara; sawernaning jamu wis ditamakaké, nanging larané Lasarus semu-semuné madal tamba .... ing wekasané Lasarus mati.

Maryam lan Martha banget enggoné kapetel ing sedhih, kélangan sedulur lanang sing dadi sapu-kawaté. Saiki sapa sing bakal dadi andel-andelé? Omahé saiki sepi nyenyet, jagad sing ramé saiki katoné mung kaya ara-ara samun .... O, enggoné padha nglakokaké kongkonan iku tanpa guna. Saupama Gusti Yésus rawuh, iya wis kasèp, awit Lasarus wis mati ..

Sawisé diulesi, layoné banjur diuntapake menyang ing pakuburan, kasèlèhaké ana ing kubur kang adhapur guwa, katutupan ing watu minangka inebé. Ing kono panggonan sumelèhé Lasarus nganti tekan jaman kiyamat.

".... SARTA PADHA DIBERKAHI KAMBI KATUMPANGAN ASTA ....

O, mesakaké temen Maryam lan Martha! Wong sadésa Bètani padha nglayat kabèh; warna-warna patrapé enggoné nélakaké béla sungkawa. Nanging kaprihatinané Maryam lan Martha ora bisa lipur. Omahing katentreman sing asring dirawuhi Gusti Yésus, saiki dadi omah palayatan. Wis olèh patang dina enggoné padha nandhang prihatin, nanging Gusti Yésus durung katon rawuh.

Nanging ing patang dinané ana kang nggawa warta yèn Gusti Yésus rawuh ing Bètani. Bareng ngrungu yèn Gusti Yésus mlebu ing désa, Martha banjur énggal-énggal methukaké tindaké, nanging Maryam kari dhelog-dhelog ana ing omah, gela banget déné rawuhé Gusti Yésus wis kasèp. O, rawuhé kok ora dhèk wingi-wingi ing sadurungé Lasarus mati!

GUSTI Yésus wis ngancik ing wilayahé désa Bètani. Tindaké sarèh, kaya-kaya ora ana prakara sing gawat. Ing sadalan-dalan ngandikan karo para sekabat lan murid-murid liyané kaya adaté. Gusti Yésus ora tau kesesa tumandang ing damel, jalaran Panjenengané pirsa ing sadurungé winarah.

Nalika kongkonan saka Bètani marek ana ing ngarsané sarta munjuk: "Gusti, samangké kekasih Tuwan sakit." Gusti Yésus ora kejot. Dhawuh wangsulané Gusti Yésus nélakaké ayem lan tentreming galihé, pangandikané: "Larané iku ora tumeka ing pati, nanging tumeka ing kaluhurané Allah ...." Senajan wis diaturi rawuh ing Bètani, Gusti Yésus isih lereb rong dina ana ing laladané kali Yardèn. Sawisé mengkono banjur ngandika marang para sekabat: "Payo padha menyang ing tanah Yudéa manèh."

Menyang ing tanah Yudéa? Menyang ing wewengkoné negara Yerusalèm, ing panggonane para ulama sing padha arep mbenturi watu Gusti Yésus? Apa arep ngetrepi uniné bebasan: kutuk marani sunduk? .... Para sekabat padha kagèt ngrungu pangandikané Gusti Yésus mengkono iku. Tumrapé Gusti Yésus tindak menyang ing tanah Yudéa iku rak kena diarani njarag marang rerubed lan kacilakan. Mangka Lasarus iya ora kudu tumuli ditulungi, awit Gusti Yésus wis ngandika marang kongkonan saka Bètani, yèn larané iku ora tumeka ing pati, dadi mesthiné Lasarus bakal mari karepé dhéwé. Para sekabat babar pisan ora ngerti bab patiné Lasarus lan bab kasusahan sing ana ing Bètani. Sing nguningani iku mung Gusti piyambak, nanging pangandikané: "Lasarus, mitra kita, lagi turu, nanging Aku mrana bakal nggugah enggoné turu."

Para sekabat banjur padha matur: Gusti, menawi tilem, badhé saras. Menawi mekaten rak boten perlu tindak dhateng Yudéa, awit ingrika kathah bebayanipun!" Para sekabat ora bisa nyandhak sing dadi pangandikané Gusti Yésus, mulané banjur diblakani supaya padha ngertia anané lelakon sing nyedhihaké, dhawuhé: "Lasarus wis mati! Mangka Aku bungah ..!" Sanalika para sekabat padha kagèt banget ngrungu yèn Lasarus wis mati, mangka Gusti Yésus ngéca-éca lereb ana ing tanah kono nganti rong dina suwéné. Lan sing nggumunaké manèh, déné swarané Gusti Yésus ora ngetarani yèn sedhih, malah kelair pangandikané: "Aku bungah .... bab ing ngatasé kowé déné mau Aku ora ana ing kana, supaya kowé padha pracayaa; nanging payo padha mrana! Gusti Yésus banjur énggal samekta ing tindaké menyang Bètani, kadhèrèkaké para sekabat, ngliwati dalan sing rumpil munggah medhun pepunthuk.

Para sekabat sing mauné padha wedi ngambah tanah Yudéa, bareng padha weruh yèn Gusti Yésus budhal, iya padha ora gelem kari. Tomas kandha marang kancané para sekabat: "Payo padha ndhèrèk béla mati." ....

Lakuné saiki wis ngancik wewengkoné désa Bètani.

SAKA ing désa kono ana wong wadon methukaké sing lagi padha rawuh, polatané katon suntrut, ngetarani yèn atiné kebak kaprihatinan. Wong mau Martha, sing ora sabar ngentèni nganti sarawuhé Gusti Yésus ana ing omahé. Gusti Yésus mirsani Martha klawan banget welasé. Unjuké Martha: "Gusti, menawi Tuwan wontena ingriki, sadhèrèk kawula mesthi boten èstu pejah." Pangandikané Gusti Yésus: "Sadulurmu bakal tangi manèh!" Nanging Martha durung bisa nyandhak tegesé pangandika mau, mulané atiné isih sedhih. Bakal tangi manèh? O, Martha iya ngandel yèn bésuk kiyamat ing dina wekasan kabèh wong sing wis padha mati bakal ditangèkaké manèh lan Gusti Allah bakal nindakaké pangadilan: ana sing dilebokaké ing kamulyan langgeng lan ana sing kacemplungaké ing naraka .... Nanging saiki, patangèning raga ing jaman wekasan iku ora bakal mulihaké Lasarus kaya wingi-wingi.

Gusti Yésus banjur ngandika manèh: "Aku iki jatiné kiyamat lan kauripan. Wong kang pracaya marang Aku iku bakal urip, sanajan wusa mati." Unjuké Martha: "Inggih Gusti, kawula sampun pitados bilih Tuwan punika Sang Kristus, Putranipun Allah." Polatané Martha saiki wis katon bungah, atiné wis lejar; pancèn Martha wis ora gajeg-gajeg atiné mungguh ing Gusti Yésus, Panjenengané iku kang jumeneng Sang Mesih, Juru Slameté jagad; Panjenengané iku maha welas lan maha kuwasa, bisa nglejaraké atiné wong sedhih, malah bisa maringi karahayon samengko ana ing donya, lan ing tembé ana ing swarga. Bareng Martha wis ngrasa yèn Gusti Yésus saiki ana ing sacedhaké, apa perluné isih nandang sedhih lan kuwatir?

"LASARUS, METUA!"

Sawisé munjuk mengkono mau, Martha banjur mundur arep ngundang Maryam, sing isih kari ana ing omah. Maryam banjur dibisiki: "Guru wis rawuh, nimbali kowé." Maryam bareng ngrungu banjur ngadeg marani menyang ing ngarsané Gusti Yésus bareng karo Martha.

WONG-WONG sing padha lagi nglayat ana ing omahé, bareng weruh Maryam maknyat ngadeg sarta metu, banjur padha ngetutaké lakuné .... Pangirané wong-wong mau parané Maryam menyang ing kubur arep nangis ana ing kono, mulané ngetut buri arep ngétokaké enggoné padha béla sungkawa. Nanging Maryam lan Martha ora menyang ing kubur; lakuné arep methukaké Gusti Yésus.

Gusti Yésus mirsani tekané Maryam lan Martha ditut-buri wong akèh, Panjenengané iya mirsa Maryam lan Martha sing padha kembeng-kembeng eluhé, mratandhani gedhéning kaprihatinan sing ana ing atiné, mengkono uga mirsa kaprihatinané wong akèh sing padha béla sungkawa. Bareng Gusti Yésus mirsa Maryam nyungkemi sampéyané kambi nangis lan wong Yahudi kang ngetutaké iya padha nangis, ing kono Gusti Yésus banjur rengu ing batos lan aruhara ing galih, kaprihatinané wong akèh mau karaos-raos ana ing galihé piyambak. Gusti Yésus banjur ndangu: "Enggonmu ngubur ana ing endi?" Kang kadangu padha munjuk: "Sumangga Gusti, Tuwan tingali." Sarawuhé ing pakuburan, Gusti Yésus muwun ngedalaké waspa. Gusti Yésus bareng jumeneng ing ngarepé kuburé Lasarus, adhapur guwa katutupan ing watu, kawistara enggoné rengu ing batos. Clathuné wong Yahudi; "Lah saiba enggoné ngasihi. "Nanging ana manèh sing duwé ujar mengkéné: "Kang wis ngelèkaké mripaté wong picak, apa mauné ora bisa uga murungaké patiné wong iki?" Nanging ora ana siji bas sing bisa mbadhé apa sing arep ditindakaké Gusti Yésus saiki!

Gusti Yésus pirsa — lan iki sing njalari Panjenengané rengu ing batos — yèn mula bukané ana pati ing jagad iku marga saka anané dosa. Mangka sing kuwasa ngasoraké pati iku mung Panjenengané piyambak. Saiki Panjenengané arep nedahaké pangwasa lan kaluhurané Allah ana ing ngarepé wong akèh. Pangandikané Gusti Yésus: "Watune singkirna!" Martha kagèt, banjur énggal munjuk: "Sampun, Gusti, sampun mambet, margi sampun angsal kawan dinten." Nanging Gusti Yésus banjur tumenga sarta ndedonga, matur marang Allah Sang Rama kang ana ing swarga. Watu tutuping kubur banjur disingkiraké, guwa panggonan sumèlèhé kang mati menga, lan layoné Lasarus isih gumléthak ana ing kono, Gusti Yésus banjur nguwuh klawan swara kang sora, dhawuhé: "Lasarus, metua!" Sanalika kang mati tangi njenggèlèk, banjur metu, tangan lan sikilé isih kablebed ing ules, rainé kaaweran ing kacu. Lasarus wis pulih urip manèh. Swarané Gusti Yésus kang sora mau mengku pangwasa, nangèkaké Lasarus saka ing kubur. Wong-wong sing padha ndeleng lelakon mau, padha ndomblong kamitenggen, nanging iya kaworan bungah. Pangandikané Gusti Yésus: "Uculana ulesé, kerebèn lunga." Ulesé énggal diuculi, Lasarus banjur dipasrahaké marang Maryam lan Martha, dikanthi lakuné alon-alon mulih menyang ing omahé, diuntapaké ing wong akèh. Sing mauné padha nandhang prihatin marga saka patiné Lasarus saiki padha bungah-bungah marga Lasarus wis urip manèh. Wong Yahudi sing padha meruhi pandamelé Gusti Yésus iku mau, akèh kang manjing pracaya marang Panjenengané, nganggep yèn Gusti Yésus iku kang sanyata jumeneng Sang Mesih, Putrané Allah. Kaélokan kang ditindakaké Gusti Yésus ana ing désa Bètani, sedhéla baé wis sumebar wartané menyang ing saindengé negara.

PAWARTA bab kaélokané Gusti Yésus enggoné nangèkaké Lasarus saka ing antarené wong mati uga wis sumebar ing Yerusalèm. Nanging para pangarepé imam lan para Farisi padha mokalaké lelakon mau, ujaré: "Mokal, wong mati sing wis dikubur nganti patang dina suwéné, kepriyé bisané urip manèh? Mustahil bisané kelakon!"

Pawarta mau tular-tumular nyrambahi wong sanegara; akèh wong sing padha ngandel lan ngalembana pangwasa lan kaluwihané Gusti Yésus. Nanging tumrapé para imam pawarta mau mung memanas ati; wong-wong mau padha suthik ngrungu bab pangwasa lan kaluwihané Gusti Yésus, padha dadi satru-ati lan ngendhem sengit, jalaran Gusti Yésus kerep melèhaké kaluputané tanpa tèdhèng aling-aling, apa manèh Panjenengané tansah sesrawungan karo para wong asor, wong mlarat, juru mupu béya lan wong dosa liyané, lan kerep nerak wewaler dina Sabbat .... Mulané para imam nganggep Gusti Yésus iku guru apus-apusan.

Ewadéné wong golongan padha seneng ngrungokaké pangandikané lan padha martak-martakaké kaélokaning pandamelé Gusti Yésus, — lan suwé-suwé wong golongan mung mindeng ndhèrèkaké Gusti Yésus lan ngrungokaké sakéhé piwulangé, temah padha nglalèkaké anané para imam lan para ulama apadéné para ahli kitab lan para pangarepé wong Yahudi .... O, sing kaya mengkono iku aja pisan-pisan nganti kelakon! Guru apus-apusan iku aja nganti menang papan! Para imam lan para pangarep iku tetepa dadi panuntuning bangsa. Embuh kepriyé carané, utawa sepira kangèlané, nanging sing jeneng Yésus iku kudu disingkiraké!

PRADATA agung ing Yerusalèm, Sanhédrin, padha nglumpuk marepat; sing padha nglumpuk yaiku para pangarepé imam, para Farisi, para ahli kitab lan para pinituwa, wong-wong iku mau kabèh padha nyatru Gusti Yésus, kejaba ana siji loro sing padha dadi mitrané.

Sing padha dirembug yaiku lelakon sing mentas padha diseksèni ing wong akèh ana ing désa Bètani, lelakon sing njalari seriking atiné.

Enggoné padha rembugan mengkéné: "Pratingkah kula kadospundi, déné tiyang punika damel pratandha kathah? Menawi kauja makaten, mesthi tiyang sadaya sami pitados dhateng piyambakipun, lan kula sami kawastanan ngadegaken ratu énggal, lajeng sami kalurugan déning tiyang Rum, sami ngrebat negari kula, dalah bangsa kula pisan. Prakawis punika sampun ngantos kelampahan; tangsuling pamitran kaliyan bangsa Rum sampun ngantos pedhot. Sapunika punapa ingkang kedah sami kula tindakaken ingatasipun Yésus?"

Prakara mau ramé dirembug nganti dedreg, lan wekasané panunggalané salah siji, nama Kayafas, kang jumeneng imam agung ing taun kang lumaku iku, banjur ngandika: "Sampéyan teka boten ngertos punapa-punapa, sami boten manah bilih maédahi dhateng sampéyan, menawi wonten tiyang setunggal pejah krana tiyang kathah, sampun ngantos saumat tiwas sadaya." Pangandikané iku mau yèn dicethakaké mengkéné: "Punapa ta ingkang sami sampéyan kuwatosaken? Menawi Yésus punika dipun cepeng, lajeng dipun sirnakaken, daya pangaruhipun dhateng tiyang golongan sakedhap kémawon rak tumunten sirna ugi .... Langkung prayogi wonten tiyang satunggal ingkang dados tawur minangka sulihipun tiyang kathah katimbang kaliyan tiyang kathah nandhang sangsara namung krana tiyang setunggal." Pamrayogané imam agung mau dirujuki déning rapaté Sanhédrin: Yésus kudu dicekel lan disirnakaké. Wong siji dadi sulihé wong akèh.

PANGANDIKANÉ imam agung Kayafas kang mengkono mau dhasar nyata lan benér, Gusti Yésus kudu nglampahi séda kanggo saumat kabèh. Rawuhé Gusti Yésus marang jagad pancèn mengku sedya ngrembat lan ngésahaké dosa, sarana nyanggi sakèhing paukuman kang tumuju marang saumat kabèh, pamurihé supaya mulihaké karukunan ing antarané jagad lan swarga, ing antarané manusa lan Allah. Gusti Yésus piyambak wis sagah nyanggi sakèhing sangsara sing beneré kudu disangga déning manusa marga saka dosané. Wong siji nyulihi wong akèh.

Pangandikané Kayafas iku nyata, malah medharaké pameca. Enggoné jumeneng imam agung iku kagem lantaran déning Allah nglairaké pameca ingatasé Gusti Yésus. Nanging Kayafas dhéwé ora ngerti yèn mung kagem lantaran; déné kelairing pangandikané mau saka ing atiné sing ngendhem sengit marang Gusti Yésus, daya-daya énggala sirna sing dadi klilipé.

Wiwit nalika iku ana dhawuh, sapa-sapa sing weruh papan dunungé Gusti Yésus, kudu nglapuraké marang para imam, supaya énggal kaleksanan kaya sing dadi putusané Sanhédrin. Lan iku ora let suwé iya bakal kaleksanan temenan.

Ing kono bakal tumeka ing waktuné Gusti Yésus kaulungaké marang tangané wong dosa, kaya sing wis asring dipangandikakaké marang para sekabaté. Lan ing kono Panjenengané bakal sida nglampahi séda. Wong siji dadi tawur krana wong akèh!

SAIKI wis ndungkap waktuné, nanging ora ana wong sing weruh lan ora ana sing ngerti.

Mung Gusti Yésus piyambak kang mirsa apa kang bakal kelakon ing imbangé pagunungan ing negara Yerusalèm. Lan iya mung Panjenengané piyambak kang ngerti, apa sebabé kudu kelakon mengkono. Ewadéné Panjenengané babar pisan ora geter, senajan wis mirsa yèn sing bakal kelakon iku nggegirisi banget.

Saiki Panjenengané tindak menyang ing Yerusalèm, nglangkungi lembah Yardèn nratas kutha Yericho liwat ing pagunungan. Tindaké Gusti Yésus ngener ing séda ngambah ing marga-laya!

KACARITA nalika semono dalan gedhé sing nrajang lembah Yardèn katon ramé banget. Wong lanang wadon, nom tuwa saka ing désa ngadésa sauruté kali Yardèn, padha bebarengan mlaku ngenér menyang ing Yerusalèm, jalaran wis ngarepaké riyaya taunan sing gedhé dhéwé, yaiku riyaya Paskah.

Mengkono uga Gusti Yésus dalah para sekabat nyarengi lakuné wong golongan sing padha bebarengan munggah menyang ing Yerusalèm, saka ing lembah Yardèn.

Wong golongan mau sing akèh asalé saka ing jajahan Galiléa, tepangané Gusti Yésus, mulané wis padha ngerti bab pandamelé kang sarwa élok. Wong-wong mau padha rerasan yèn saiki wis ndungkap waktuné, malah mbokmenawa mengko mbarengi riyaya Paskah ing Yerusalèm, Panjenengané bakal jumeneng Ratu, banjur nyirnakaké bangsa Rum ....

Ratune bangsa Yahudi! .... Tetembungan mengkono iku wis dadi kembang lambéné wong akèh, saben wong kepethuk karo Gusti Yésus, banjur mbisiki kancané: "Kaé lo Ratuné bangsa Yahudi!" Paraning panyawangé wong akèh ngener marang Gusti Yésus, lan kabèh padha wedi sarta éring marang Panjenengané.

Nanging kocapa .... sing digadhang-gadhang jumeneng Ratu kepriyé? Panjenengané nimbali marek para sekabaté, banjur didhawuhi mengkéné: "Aku lan kowé padha menyang ing Yerusalèm, lan Putrané manusa bakal diulungaké marang para pangarepé imam lan para ulama, tumuli dipatrapi paukuman pati, sarta diulungaké marang para wong kapir, supaya dipoyoki lan disapu tuwin disalib, .... lan ing telung dinané bakal katangèkaké! ...."

Lo, Gusti Yésus saiki kok ngandikakaké manèh bab enggoné bakal nandhang sangsara lan séda, malah luwih cetha katimbang sing wis dipangandikakaké. Nanging bokmenawa pangandikané mau adhapur sanépa utawa pasemon. Rak éman banget ta, saupama saiki Panjenegané banjur séda, mangka beneré kudu jumeneng Ratu! Para sekabat babar pisan padha durung bisa nyandhak apa perluné Gusti Yésus rawuh ing jagad, luwih manèh wong golongan sing padha arep ngriyayakaké Paskah.

"Kaé lo Ratuku!" mengkono ujaré wong akèh, lan para sekabat iya padha seneng nirokaké ujaré wong akèh mau ....

Lakuné wong golongan wis cedhak karo Yericho, kutha kang misuwur kurmané. Pawarta bab rawuhé Gusti Yésus wis sumebar ing kono, mulané wong-wong Yericho gumrudug padha methukaké rawuhé, jalaran kepéngin weruh Panjenengané.

SAUPAMA ana ratu liyan negara rawuh ing sawijining kutha, tamu agung mau rawuhé mesthi disaosi pakurmatan gedhé, para priyagung padha methukaké ing sajabaning kutha, banjur nyarengi tindaké mlebu ing kedhaton, ing sauruting dalan rèntèp wong padha nonton, ramé swarané wong padha surak-surak.

Tamu agung mau enggoné nglangkungi wong-wong sing padha nonton mung sakeplasan, banjur terus mlebu ing kedhaton .... Sing dipireng akèh lan sing ditingali iya warnawarna, nanging sing diajak ngandikan mung para priyagung lan panggedhéné kutha kono; déné wong cilik, wong miskin lan asor, turuné wong pidak-padarakan, ora kocap babar pisan ana ing ngarsané tamu agung, jalaran ora wanuh lan iya ora ditepangaké, apamanèh ora ngerti apa sing dadi osiking atiné wong akèh ....

Kosokbaliné Gusti Yésus, samangsa Panjenengané rawuh ing sawijining kutha, Panjenengané pirsa mobah-mosiké wong lan ora kasamaran marang pasambat lan pangadhuh sing tumuwuh ana ing atiné wong cilik, mangka Panjenengané tansah madosi panunggalané wong sing nandhang sangsara lan kaniaya ....

KOCAPA nalika tindaké Gusti Yésus wis tekan ing sacedhaké kutha Yericho, ana wong picak lungguh ndhéprok ing pinggir dalan pepriman, wong mau arané Bartiméus. Saben dina Bartiméus lungguh ana ing kono, tangané nyadhong njaluk sidhekahé wong liwat sing loma atiné, nanging saiki .... sapa sing arep nggatèkaké wong ngemis ing pinggir dalan, wong picak lan mlarat, cala ina lan papa? Saiki .... kabèh padha mindeng ndhèrèkaké tindaké Rabbi saka Nasarèt, sing bakal jumeneng Ratu ing Yerusalèm.

Bartiméus bareng krungu sabawané wong golongan gumrudug liwat_ing ngarepé, banjur takon ana apa. Ana wong sing gelem ngandhani, yèn iku Yésus Nasarani kang langkung.

Ing kono Bartiméus banjur nguwuh-uwuh seru, unjuké: "Dhuh Yésus tedhakipun Dawud, kawula mugi Tuwan welasi!" Wong-wong sing ana ing cedhaké banjur nyendhu, ujaré: "Hus , meneng! Aja ngrusuhi Gusti! Panjenengané saiki calon Ratuné wong Yahudi, lagi tindak menyang Yerusalèm!" Nanging Bartiméus malah saya nemen panguwuhé: "Dhuh tedhakipun Dawud, kawula mugi Tuwan welasi!" Senajan swarané kesilep déning gederé wong golongan, éwasemono ora kandheg enggoné nguwuh-uwuh, malah saya seru. Bartiméus wis kerep ngrungu crita bab Gusti Yésus, Rabbi saka Nasarèt, sing bisa ngelèkaké mripaté wong picak .... Bokmenawa saiki lagi tumbuk begjané Bartiméus, dalan panggonané ndhéprok dilangkungi Gusti Yésus, mangka atiné wis suwé enggoné kepéngin nyuwun pitulungan .... Senajan swarané Bartiméus mung lamat-lamat kepireng ing talingané Gusti Yésus, éwasemono Panjenengané kepareng kèndel, jalaran sing dipireng ora mung swaraning cangkemé, dalah swaraning atiné Bartiméus sing kebak pangadhuh iya wis kapireng ing Panjenengané.

Bareng Gusti Yésus kèndel, wong golongan iya kandheg lakune, para pangarepé bangsa lan para panggedhé sing padha metu saka ing kutha Yericho methukaké Gusti Yésus, kabèh padha mandheg kepéngin weruh enggoné Gusti Yésus ngandikan karo wong ngemis, wong cala ina lan papa, Gusti Yésus banjur dhawuh nimbali marek Batiméus. Sawisé ngrucat jubahé, banjur gurawalan ngadeg sarta katuntun marek marang ngarsané Gusti Yésus. Pangandikané Gusti Yésus: "Karepmu dakkapakaké?" Bartiméus ora bisa nyawang Gusti Yésus, nanging kupingé bisa ngrungu swaraning pangandika kang mengku sih kawelasan. Groyok aturé Bartiméus: "Dhuh Gusti, kawula mugi sageda ningali." Dhawuhé Gusti Yésus: "Dibisa ndeleng; pangandelmu kang mitulungi kowé." Padha sanalika mripaté byar padhang, jagad lan saisiné katon cetha gumelar ana ing ngarepé .. Lan ing satengahé wong golongan Bartiméus nyawang Priya siji, sing mentas mbirat cacading awaké, sing wis dirungu wartané yèn tansah dhangan ing panggalih maringi pitulungan marang wong papa lan sangsara. Panjenengané iku kang bakal tansah didhèrèk ing satindaké. Atiné Bartiméus kebak suka sokur marang Allah, déné wis marengaké bisa sowan ing ngarsané Gusti Yésus, bisa ngalami kabegjan ana ing uripé. Saiki atiné mantep enggoné pracaya marang Sang Juru Slamet. Bareng Gusti Yésus nglajengaké tindaké, Bartiméus ora gelem kari, klawan bungah ndhèrèkaké tindaké ana ing dalan.

KACARITA bareng Gusti Yésus lumebet ing kutha Yericho, nratas tindaké.

Ing kono ana wong sugih aran Zachéus; nalika Gusti Yésus rawuh ing Yericho, Zachéus enggoné arep ndeleng Gusti Yésus dilakoni mènèk ing wit jaitun ing pinggir dalan sing arep dilangkungi. Kepriyé nalaré kok dadi mengkono?

Zaehéus iku wong sugih, omahé becik lan gedhé, praboting omah sarwa pèni, éwasemono kelakon mènèk ing wit lan lungguh ana ing epang kaya bocah cilik. Mulané nganti dilakoni mengkono, jalaran saka kepénginé ndeleng marang Gusti Yésus kaya apa wujudé, nanging ora bisa, marga saka cèndhèking dedegé, temah tansah kaling-kalingan ing wong akèh. Sadurungé Gusti Yésus langkung ing kono, Zaehéus wis lumayu ndhisiki, banjur mènèk ing wit. Enggoné nglakoni mengkono, jalaran kepeksa déning kaanan, awit saupama arep ndhresel ing antarané wong akèh, Zachéus kuwatir mbokmenawa dielokaké lan disingkang-singkang ing wong akèh. Wong ing Yericho kabèh wis padha ngerti marang Zachéus, juru mupu béya sing sugih, nanging kasugihané mau, jaréné wong akèh, ora kalal, jalaran asalé saka enggoné meres bangsané dhéwé. Juru mupu béya iku dadi budhaké bangsa Rum, bangsa kapir, dipatah mupu pajegé bangsa Yahudi, nanging enggoné mupu pajeg mau diundhakaké tikel tekuk. Patrapé sing mengkono iku njalari sugihé, nanging iya njalari awaké digethingi déning bangsané, malah dianggep dadi panunggalané wong dosa lan wong ala, dijabakaké saka ing pasrawungan .....

Sarèhné wis ngrumangsani asoring drajaté, Zachéus ora wani ndhresel ing tengahé wong golongan, malah pangirané, Rabbi saka Nasarèt iku iya padha baé karo para ulama lan para imam, yèn kepethuk, mesthiné ora bakal kersa ngaruh-aruhi kagawa saka éwané.

Zachéus énak-énak lungguh ing pangé wit, ing batin wis nemtokaké yèn saiki mesthi bakal bisa ndeleng Gusti Yésus klawan cetha. Senajan akèh sing padha ngelokaké lan nggeguyu patrapé, éwadéné Zachéus wis ora ngrèwès ujaring wong. Wis suwé enggoné ngrantam-rantam kepriyé rékané supaya bisa ndeleng Guru sing pandamelé dadi pocapané wong akèh. Iba begjané yèn nganti kelakon bisa nyawang Sang Maha Guru, senajana mung saka kadohan. Satemené Zachéus ora rumangsa begja ketunggon ing bandha akèh, kasugihané iku ora bisa nentremaké atiné. Zachéus kepéngin nggayuh sing ngungkuli bandha kadonyan. Nanging kepriyé bisané kelakon?

Kocapa lakuné wong golongan wis nyedhaki panggonané Zachéus. Atiné dheg-dhegan, sepisan iki mesthi bakal bisa ndeleng marang Gusti Yésus, Zachéus wis mapan enggoné lungguh, tangané cekelan pang supaya aja nganti tiba, mripaté awas nggolèki sing lagi dirubung ing wong akèh. Lah, kaé sing ana ing tengah, kaé mesthiné sing disuwuraké dadi Guru saka Nasarèt. Atiné krasa lega déné saiki bisa ndeleng marang Gusti Yésus. Nanging dumadakan .... apa iki?

Sarawuhé Gusti Yésus ing panggonan kono, banjur kèndel lan tumenga ningali Zachéus. Apa sebabé? ....Zachéus entèk atiné jalaran sumelang yèn pratingkahé mau ora ndadèkaké sarjuning panggalihé sing arep langkung sangisoring wit. Nanging bareng nyawang pasuryané Gusti Yésus, atiné dadi ayem, jalaran ora ngetarani babar pisan yèn runtik galihé. Nanging Zachéus ora ngerti apa sebabé Gusti Yésus kèndel.

Gusti Yésus kèndel ana ing ngisor wit iku pancèn mligi tumuju marang Zachéus, juru mupu béya, sing dijabakaké saka ing pasrawungané bangsané, Panjenengané pirsa apa sing njalari samaring atiné Zachéus, malah iya wis mireng pasambat sing sumengka saka ing telenging atiné .... Wong liya durung ana sing ngrungu, malah Zachéus dhéwé iya durung nglairaké pasambaté nanging mungguh ing Gusti Yésus ora ana prakara kang samar .... Mengkono uga samobah-mosiking atiné Zachéus wis kapirsan kabèh.

Gusti Yésus kèndel sarta tumenga ningali Zachéus. Zachéus krasa yèn ditingali, nanging tingalé mau bisa gawé ayem lan tentreming ati. Ing kono Zachéus banjur krungu yèn dipangandikani, cetha pangrunguné: "Zachéus, diénggal mudhuna, sebab ing dina iki Aku perlu lèrèn ana ing omahmu."

Gagasané Zachéus: "Ing omahku, omahé juru mupu béya, wong dosa? Apa temenan Panjenengané kersa rawuh ing omahku? ..." Zachéus banjur mudhun rerikatan, mlayu mulih perlu cecawis enggoné arep nampani rawuhé Gusti Yésus, tamu agung sing ora dinyana-nyana kersa rawuh ing omahé.

Wong golongan sing ngrungu pangandikané Gusti Yésus mau, padha pating kedumel, enggoné padha rerasan mengkéné: "Ing omahé juru mupu béya, wong dosa, kepriyé déné Panjenengané kok kersa rawuh?" Wong golongan mau senajana pating kedumel nggrundeli Gusti Yésus, ora wurung padha ndhèrèk nganti tekan ing omahé Zachéus, lan padha ngentèni ing jaba. Nanging Gusti Yésus banjur lumebet ing omahé Zachéus sarta pinarak sawetara suwéné, apamanèh kersa nampani pasugatané Zachéus.

Ana ing ngarsané Gusti Yésus, Zachéus ngrumangsani banget enggoné nasar lakuné, uripé ing saben dinané mung tansah lumèngkèt karo piala, nanging ing samengko uga atiné ngrasakaké ayem lan tentrem, déné Gusti Yésus kepareng ngrawuhi omahé, malah kepareng imbal pangandika karo wong dosa lan wong urakan kaya awaké, Zachéus tumuli maju sarta munjuk marang Gusti Yésus: "Gusti, lah sabarang gadhahan kawula sepalih kawula sukakaken dhateng tiyang miskin. Sarta menawi wonten tiyang ingkang kawula pendheti punapa-punapanipun srana paékan, punika kawula wangsulaken tikel sekawan. "Gusti Yésus banjur ngandika: "Ing dina iki omah kéné ketekan karahayon. Déné tekané Putrané manusa iku nggolèki lan mitulungi rahayu kang ketriwal."

Iba senengé nampani pangandika kang mengkono iku. Wong-wong liyané bisa uga ora ngerti karepé, nanging Zachéus wis bisa nyandhak kersané Gusti Yésus. Zachéus rumangsa begja lan rahayu, jalaran dosané kabèh kaapura. Atiné saiki wis ora ngangah-angah manèh marang bandha lan kasugihan, jalaran saiki wis kaparingan bandha sing ajiné ngungkuli sakèhing rajabrana ing donya, yaiku tresna marang Allah. Iku kang dadi karahayoning uripé, langgeng ing salawas-lawasé.

SAWISÉ lelakon iku mau Gusti Yésus nglajengaké tindaké, kadhèrèkaké ing wong golongan. Dalané mayat munggah menyang ing Bètani, saya suwé saya cedhak karo Yerusalèm. Gagasané wong-wong sing padha ndèrèkaké Gusti Yésus: "Saya cedhak karo Yerusalèm, saya cedhak karo kamuktèn lan kawibawan, samangsa Gusti Yésus sida jumeneng Ratu lan aku padha kepareng dadi abdiné!

Nanging ora mengkono panggalihé Gusti Yésus: "Saya cedhak karo Yerusalèm, saya cedhak karo sangsara lan pati!" Éwadéné Gusti Yésus enggoné tindak katon ayem baé. Panjenengané rumaos yèn kedah ngemban dhawuh karsané Kang Rama lan iku kang gawé lejaring galihé. Panjenengané nemaha murugi kasangsaran kagawa saka gedhéning sihé marang manusa, jalaran Panjenengané sagah nyanggi paukuman sing beneré kudu disangga déning manusa dosa. Panjenengané tindak menyang Yerusalèm lan wekasané Panjengané bakal olèh kaunggulan, apadéné iya bakal jumeneng Ratu agung binathara, ngungkuli sakèhing ratu ing donya.

Apa sing arep kelakon ing Yerusalèm mengko iku béda banget karo sing diangen-angen ing wong golongan. Wong-wong mau padha ora ngerti, yèn Panjenengané, kang jumeneng Juru Slameté, kedah nglangkungi marganing sangsara kang ngener menyang kamulyan. Bésuk ing tembé wong-wong mau lagi padha bisa ngerti!

KACARITA, nalika Gusti Yésus rawuh ing désa Bètani, ing omahé Simon saraat, yaiku Simon sing wis tau nandhang lara saraat, nanging wis disarasaké, ing kono Panjenengané disaosi dhahar, bareng karo para sekabat lan tamu liyané, kayata: Maryam lan Martha, apadéné Lasarus sing ditangèkaké saka ing antarané wong mati.

Gusti Yésus pinarak ana ing kono, diladosi para mitrané sing padha bungah-bungah jalaran Panjenengané kepareng ana ing tengahé. Kabèh sing padha ana ing pajagongan katon bungah lan warna-warna patrapé enggoné nglairaké katresnan marang Panjenengané.

ÉWADÉNÉ swasana sing ngemu rasa seneng lan gambira, meksa ketlusuban ing rasa sedhih lan prihatin.

Maryam, sing mèlu lungguh ana ing kono, wis suwé ngingetaké marang Gusti Yésus, nanging enggoné mèlu bungah-bungah jalaran karawuhan ing Gustiné, meksa kaworan ing sedhih. Wong-wong liyané bisa ngrasakaké kabungahan, mbokmenawa ora mikir apa sing bakal kelakon ingatasé Gusti Yésus. Nanging Maryam ora bisa lali-lali yèn kurang sedhéla engkas bakal ana lelakon sing nyedhihaké, awit Panjenengané bakal nemahi séda. Mulané saiki mumpung ketuju waktuné, Maryam arep nglairaké sepira gedhéning sih katresnané marang Gusti lan Guruné. Maryam ngadeg, banjur ngglenes metu. Ora antara suwé bali manèh nggawa gendul isi lenga jebad sing larang banget regané. Alon-alon Maryam nyelaki Gusti Yésus, lengané jebad banjur diesokaké ing mastakané Gusti Yésus: Maryam rumangsa begja lan bungah banget déné isih bisa nélakaké gedhéning katresnan lan pakéring marang Guruné sadurungé ngalami séda. Senajan atiné bungah, éwadéné meksa kaworan sedhih yèn ngélingi sangsara sing bakal nempuh Panjenengané, Maryam banjur sujud ing sampéyané Gusti Yésus, saking sedhihé nganti nètès eluhé, banjur diusapi nganggo rambuté .... Para tamu enggoné padha dhahar kepeksa kèndel, kabèh pada nyawang pratingkahé Maryam. Akèh sing padha ngalembana marang lekasé Maryam enggoné saos pakurmatan marang Gusti Yésus. Gandaning jebad wangi ngambar-ambar ngebaki sagutheké omah kono.

Déné Gusti Yésus piyambak banget kepranan ing galih nampèni pakurmatané Maryam.

NANGING kocapa, pratingkahé Maryam mengkono mau ora ndadèkaké panujuning atiné salah sawijining sekabat sing aran Yudas. Yudas nyipati dhéwé apa sing ditindakaké déning Maryam. Lenga jebad sing akèh ajiné ora éman-éman disuntak ana ing mastakané Gusti Yésus. Ujaré Yudas: "Jebad iku yagéné teka ora diedol, payu telung atus dinar, kena didanakaké marang wong miskin?" Ujaré Yudas mengkono iku ing semu pancèn bener. Wong-wong sing ngrungu ujar mau akèh sing manthuk-manthuk mbeneraké Yudas. Nanging ujar mau pancèn mung semu lan tata-lair baé. Gusti Yésus kang mirsani ing sajeroning atiné wong, iya mirsa apa sing aling-alingan ing saburining semu. Ing semu Yudas iku ambek welasan, tansah ngélingi marang wong miskin, nanging sajatiné Yudas iku atiné cethil lan ambek culika. Yudas iku kapasrahan nyekel kanthong dhuwit. Yèn kepetuk karo wong pepriman, sing kajibah ngulungaké dana iku Yudas. Enggoné duwé ujar mengkono iku pancèn ana pamrihé, yaiku supaya olèha alem saka wong akèh lan saka Gusti Yésus .... Nanging Gusti Yésus mirsa culikaning atiné. Saupama lenga jebad mau diedol, pepayon telung atus dinar iku ora kok bakal mligi kanggo wong miskin kabèh, nanging Yudas dhéwé iya bakal olèh-olèhan, awit adaté sok nyeler sing dilebokaké ing kanthongé. Mulané dhawuhé Gusti Yésus marang Yudas dirungu ing wong akèh, mengkéné: "Nengna baé ta wong wadon iki enggoné mbeciki Aku. Wong miskin iku salawasé ana ing kowé, nanging anaku ing kowé ora salawasé. Wong wadon iku nindakaké ing sakadaré. Enggoné njebadi Aku iku minangka cadhangan ngarepaké dinané enggonku kakubur."

Gusti Yésus banget rena ing galih mirsani tandangé Maryam, lan pangandikané marang wong liyané sing padha ana ing kono: "Ing endi-endia ana ing sajagad kabèh panggawéné Maryam iki bakal kacaritakaké minangka pangéling-élingé." Ing jaman sapungkuré lelakon mau carita bab katresnané Gusti Yésus bakal kagiyaraké ing sajagad kabèh, lan carita bab katresnané Maryam marang Gusti Yésus iku mesthi bakal ora dilalèkaké.

ENGGONÉ padha kembulan dhahar banjur diterusaké. Maryam lan Yudas padha mapan manèh ana ing méjané. Wong loro mau padha ngerti yèn Gusti Yésus wis ndungkap waktuné ngalami séda. Prakara mau dicethakaké manèh déning Gusti piyambak sarana pangandikané: "Sebab enggoné ngesokaké lenga iki marang badanku, kanggo nyamektani enggonku bakal kakubur."

Dadi karo-karoné wis padha ngerti yèn Gusti mung kari sedhéla enggoné tetunggilan karo para murid ....

Déné Maryam kagawa saka tresnané marang Gusti Yésus mung tansah mrihatinaké Gusti Yésus enggoné arep nandhang sangsara lan séda. Kosokbaliné Yudas, sing tansah dadi gagasané mung awaké dhéwé, déné gegayuhané caloné ora kecekel. Gusti Yésus iku pirsa sadurungé kelakon, dadi apa sing dipangandikakaké iku nyata lan mesthi bakal kelakon temenan. Yèn wis nyata Gusti Yésus bakal ngalami séda, apa gunané ndhèrèk wong sing wis cepak patiné? Yudas kepéngin ndhèrèk lan nyuwita marang wong sing kena diandelaké, sing bisa maringi pangkat lan drajat, apadéné kasugihan.

Sarèhné rumangsa gela banget atiné jalaran ora bakal ketekan kakarepané, mulané banjur tuwuh gethingé marang Gusti Yésus .... Saiki atiné wiwit ngrantam-rantam kepriyé enggoné arep golèk pepulih sarèhné rumangsa wis digawé gela.

MUNGGUH Gusti Yésus piyambak kepriyé? ....

Panjenengané mirsa samubarang. Panjenengané nguningani katresnané Maryam, lan iya ora kekilapan yèn Yudas wiwit ngendhem sengit.

KACARITA ésuké ing dina wiwitaning minggu, sapungkuré dina Sabbat, ana wong golongan gedhé budhal saka ing désa Bètani ngener menyang ing Yerusalèm. Wong-wong mau kabèh padha arep nekani riyaya Paskah sing bakal diwiwiti ing dina Sabbat candhaké. Gusti Yésus kadhèrèkaké para sekabat iya tindak nyarengi wong golongan.

Dadiné mung kurang sawetara dina ....

Wong golongan, mengkono uga para sekabat, wis nicil ngrasakaké bungah sarta padha rerasan: "Kurang sawetara dina Panjenengané bakal jumeneng Ratu, pinarak ana ing dhampar kapraboné Dawud lan mesthi bakal nundhung bala Rum saka ing wewengkon Israèl. Yèn Panjenengané jumeneng Ratu, aku kabèh padha dadi wadyabalané. Panjenengané iku Sang Mesih, kang bakal ngluwari saumat kabèh saka ing pangawulan, sarta mulihaké kaluhuran lan kawibawaning bangsa Israèl. Kurang sawetara dina ...."

Wong golongan sing wis luwih dhisik tekan ing Yerusalèm, bareng ngrungu yèn Gusti Yésus tindaké wis tekan ing Bètani arep terus menyang ing Yerusalèm, akèh kang padha metu methukaké rawuhé. Kabèh padha nunggal panemu, yèn saiki wis tumeka ing waktuné Gusti Yésus jumeneng Ratu, pinarak ana ing dhampar kapraboné Dawud. Déné sing padha ora ngrujuki panemu mengkono mau, kayata para ulama lan para imam, iku ora perlu dirèwès! Gusti Yésus kang jumeneng Sang Mesih, lan wis pantes yèn iya jumeneng Ratu!

GUSTI Yésus kang nguningani samubarang iya mirsa batiné wong akèh, lan apa sing diuningani iku njalari trenyuhing galihé. O, wong-wong mau padha ora ngerti, malah ora gelem ngerti, yèn Panjenengané enggoné jumeneng Juru Slamet lan Panebus iku kelakoné sarana nandhang sangsara lan séda, yaiku sumurup enggoné nyanggi sakèhing paukumané wong dosa, temah bisa ngrukunaké manusa karo Gusti Allah.

Satemené ora kliru panemuné wong akèh yèn Panjenengané bakal jumeneng Ratu, éwasemono dudu Ratu kang pinarak ana ing dhampar kapraboné Dawud: yèn Panjenengané jumeneng Ratu, bakal pinarak ana ing tengene Allah Sang Rama ana ing swarga, apadéné bakal ngerèhaké jagad lan swarga.

Panjenengané iya bakal unggul ing yuda, nanging ora marga saka perang tanding karo bangsa Rum: Panjenengané bakal ngasoraké Iblis, mungsuh kang linuwih kasektèné.

Malah Panjenengané iya bakal maringi karahayon lan kamulyan marang sakèhé wong sing padha pracaya lan tresna marang Panjenengané, nanging ora ing sajeroning uripé ana ing alam donya sing mung saclérétan; panjenengané bakal maringaké karahayon lan kamulyan mau ana ing jaman kalanggengan, yaiku ana ing swarga.

"HOSANNA KONJUK ING TEDHAKIPUN DAWUD!"

Nanging karana iku mau kabèh Panjenengané kudu nglampahi nandhang sangsara kang banget, nganti tumeka ing séda, lan enggoné séda bakal kaya patiné wong durjana cinampahan lan pinoyokan déning wong akèh!

Gusti Yésus mireng rerasanané wong golongan, mirsa gambiraning atiné, jalaran padha kepéngin kaparingan kamulyan lan kaluhuran ing sajeroning uripé ana ing alam donya .... Sarèhné mengkono kakarepané wong akèh, mulané saiki Panjenengané arep nedahaké, yèn Panjenengané iku sanyata jumeneng Ratu, nanging ora kaya sing dadi pangarep-arepé, dudu ratu kang ngasta dedamel samekta ing perang, nanging Ratuning katentreman.

Ing kono Gusti Yésus nimbali sekabaté loro kadhawuhan mengkéné: "Padha menyanga ing désa ngarepmu kuwé, tumuli kowé bakal mrangguli kuldi wadon cancangan kanthi belo, iku padha uculana, nuli gawanen mréné beloné. Déné menawa ana kang ngaruh-aruhi kowé, banjur tutura, yèn iku perlu kagem ing Gusti, dadi bakal digawakaké tumuli." Sekabat mau banjur padha lunga lan nglakoni ing sapiwelingé Gusti Yésus. Ing désa kang diparani wis ana kuldi dicancang lan beloné ana ing cedhaké. Bareng lagi diuculi, kang duwé kuldi takon généya padha nglakoni mengkono, banjur diwangsuli: "Iku perlu kagem ing Gusti!" Kang duwé kuldi mau mesthiné kagolong mitrané Gusti Yésus, mulané kuldi wadon sabeloné banjur digawakaké.

Bareng sekabat mau padha sowan manèh ing ngarsané Gusti Yésus lan bareng padha ngerti yèn Panjenengané ngersakaké nitihi beloné — belo mau wis gedhé lan rosa, nanging durung tau ditunggangi ing wong — terus mlebet menyang ing negara Yerusalèm, .... wah, saiba bungahé wong-wong mau. Gusti Yésus adaté mung tindak dharat baé, nanging saiki ngersakaké nitih kuldi kayadéné ratu! Kuldiné banjur énggal-énggal dilarabi jubah lan Gusti Yésus dilawani panitihé. Bareng wong golongan weruh Gusti Yésus wis pinarak ing gegering kuldi, banjur padha surak mawurahan. Sasuwéné tindak, para murid padha jèrèng jubahé ing dedalan kang ditindaki lan ana kang ngethoki trubusing kekayon, digelar ana ing dalan, dadi dalané kaya-kaya digelari babut prangwedani. Wong golongan kang padha lumaku ing ngarep lan kang lumaku ing buri nguwuh-uwuh, wurahan pamujiné marang Kangjeng Nabi saka ing Nasarèt, kang jumeneng Sang Mesih, kang rawuhé bakal ngluwari umat kagungané! Pangucapé wong golongan: "Hosanna konjuk ing tedhakipun Dawud! Binerkahana ingkang rawuh atas Asmanipun Pangéran, inggih Ratunipun Israèl! Hosanna wonten ing luhur!"

Pamuji lan surak mawurahan mau ora pedhot-pedhot ing sadalan-dalan nganti ngumandhang adoh, malah nganti tekan ing sangareping gapurané Yerusalèm. Wong-wong sing wis ana ing jero negara, bareng ngrungu yèn Gusti Yésus diarak arep mlebu ing negara, banjur padha metu methukaké tindaké, kambi padha surak-surak, uniné; "Binerkahana ingkang rawuh atas Asmanipun Pangéran, Ratunipun Israèl!"

Ana wong Farisi lan para ulama sawetara padha metu mbarengi wong golongan, nanging atiné padha ngandhut kuwatir bareng ngrungu surak lan pamujiné wong golongan. Saiki saumat kabèh bakal kérut marang Rabbi saka Nasarèt, sing padha digethingi, mulané pada munjuk marang Gusti Yésus: "Guru, para murid Sampéyan kadukanana, lan tiyang golongan Sampéyan dhawuhi kèndel! Ujaripun tiyang-tiyang punika rak dora ta? Sampéyan rak boten jumeneng Ratu?"

Nanging Gusti Yésus ayem baé galihé lan dhawuh wangsulané: "Saupama wong iku padha menenga, watu-watu mesthi padha nguwuh-uwuh!"

ARAK-arakané wong golongan sing padha bungah-bungah lakuné mbacut munggah ing pèrèngané gunung Zaitun, saya suwé saya cedhak karo negara Yerusalèm .... Saka kadohan wis katon kethap-kethap témboké negara suci, muwuhi gambiraning atiné wong golongan, papah kurma sing ana ing tangan diklèbèt-klèbètaké ésthané uluk salam marang Yerusalèm, kutha krajané tanah Israèl. Yerusalèm sing wis mataun-taun kapethatan ratu, saiki bakal karawuhan Ratuné klawan nitih kuldi lan kinurmatan ing umaté! Yerusalèm, negarané para leluhur lan pusering kawibawané Israèl! Wiwit saiki negara sing wis kuna iku bakal pulih anyar lan moncèr manèh! Mengkono pangangen-angené wong akèh!

Apa sing kelakon ing nalika iku wis kaweca déning nabi ing jaman kuna, mengkéné: "Bebungaha kang banget, hé putri ing Yerusalèm! Giyak-giyaka! Lah Ratunira ngrawuhi sira, Panjenengané adil sarta mengku karaharjan, lembah ing galih, nitih kuldi, iya belo anaking kuldi!"

Mangka saiki sing kelakon iku cocog karo sing didhawuhaké déning nabi ing jaman kuna. Nanging wong-wong mau padha kliru enggoné njarwani pamecané nabi mau!

Coba sawangen, sing katon ing satengahé wong golongan iku diarak lan dipundhi-pundhi klawan kabungahan gedhé. Panjenengané digadhang jumeneng Ratu ana ing Yerusalèm. Nanging apa ora kliru? Apa wujudé ngèmperi ratu?

Titihané mung beloning kuldi, dudu jaran téji, mangka iya ora ngagem busananing ratu lan sirahé ora ngagem makutha emas, apadéné ora nganggar pedhang. Sing padha lumaku ing ngarep utawa ing buriné iku dudu prajurit jaranan kang sikep gegaman ....

Rawuhé Ratu mau ora ngagem kamulyan, wataké adil lan mengku karaharjan sarta lembah ing galih. Bareng arak-arakané wis tekan ing gunung Zaitun, negara Jerusalém katon cetha saka ing panggonan kono .... kepriyé? Apa wong iku pantes jumeneng ratu?

Mripaté ora katon gumebyar nélakake gambiraning galihé, nanging malah ngrentahaké waspa, jalaran Gusti Yésus banjur muwun. Panjenengané banget trenyuh ing galih. Panjenengané iku maha mirsa, bareng ningali negara Jerusalém saka kadohan katon nengsemaké, ora malah dadi rena ing galih. Panjenengane muwun, awit mirsa apa sing bakal kelakon ing atasé negara Yerusalèm. Panjenengane mirsa yèn Yerusalèm bakal katekan ing mungsuh, kuthané bakal kinepung wakul binaya mangap, negara sing saiki katon éndah nengsemaké bakal dadi ludhesan, wong-wong sing saiki padha giyak-giyak ngucapaké pamuji, bakal padha tumpes tapis tekan bocah-bocah cilik. Negara Yerusalèm bakal kataman ing paukuman kang nggegirisi, jalaran nampik marang Juru Slamet, malah nganti wani nyédani .... Lelakon kang ngébat-ébati iku kabeh wis kapirsan déning Gusti Yésus, mangka ora kena disinggahi. Iku kang njalari trenyuhing galihé Gusti Yésus nganti ngrentahaké waspa, kagawa saka banget welasé.

Lan kepriyé wekasané bareng wong golongan enggoné padha ngarak Gusti Yésus wis mlebu ing negara Yerusalèm kambi giyak-giyak? Kepriyé calon ratuné? .... O, iku calon ratu sing aneh! ....

Gusti Yésus ora banjur ngagem pangwasané jumeneng ratu kaya sing dadi pangarep-arepé bangsa Israèl mau. Panjenengané aluwung murugi wong picek lan wong lumpuh, banjur disarasaké. Panjenengané iku Juru Slamet kang paring panglipur lan pangentasan saka ing sangsara, kang paring tentrem rahayu ana ing ati, awit Panjenengané iku kang jumeneng Ratuningka tentreman.

UJARÉ wong akeh isih ajeg mengkéné: "Kurang sawetara dina Panjenengané bakal ngagem pangwasané ngluwari kita saka tanganing mungsuh."

Nanging golongané para ulama lan para imam wis padha sapocapan: "Wong iku kudu disirnakaké. Entènana sawetara dina engkas wong iku mesthi mati!"

"Mung kurang sawetara dina!"

BARENG wayahé wis sore Gusti Yésus banjur tindak kadhèrèkaké sekabat rolas, medal saka ing negara Jerusalém, nglangkung pèrèngané gunung Zaitun, menyang ing desa Bètani. Ing sadalan-dalan isih mblasah gegodhongan lan pang-pang sing ésuké digawé ngurmati tindake Gusti Yésus, nanging wis katon alum lan garing.

Gusti Yésus nilar karaméaning kutha, perlu ngupadosi papan sing sepi, supaya bisa celak karo Allah lan ndedonga!

ÉSUKÉ Gusti Yésus tindak manèh menyang ing Yerusalèm, sarta rawuh memulangana ing padaleman suci. Ora ana wong sing ngerti apa sing arep kelakon ing sajeroning minggu iku kejaba Gusti Yésus piyambak. Kurang sawetara dina, banjur.... éwadené Gusti Yésus isih ajeg sesrawungané karo wong akeh, isih ajeg memulang wong golongan bab sih katresnané Allah, nanging iya bab kaadilané.

Ana ing padaleman suci adaté wong-wong padha nyaosaké pisungsung dilebokaké ing pethi bèt-amal. Dhuwit sing dilebokaké iku minangka pisungsungé umat konjuk marang Gusti Allah.

Ing dina iku wong-wong sing padha mlebu ing padaleman suci iya nglebokaké dhuwit ing pethi bèt-amal mau. Nalika semono Gusti Yésus ningali randha miskin nglebokaké dhuwité mung rong igar, uniné mak klithik nibani dinar lan dhuwit perak liyané sing wis nglumpuk ing jero pethi. Miturut ajine dhuwit mung pisungsung sepelé, nanging Gusti Yésus ngandika: "Satemené pituturku ing kowé, enggoné nglebokaké pisungsung randha iki luwih akeh katimbang karo wong kabéh, awit wong-wong liyané enggoné nglebokake pisungsung marang Allah iku saka kaluwihané, balik randha iku saka kabutuhané, malah saduwèk-duwèké kang minangka panguripané, dilebokaké kabeh."

Mengkono enggoné Gusti Yésus paring piwulang marang wong akèh, yèn pisungsungé wong miskin iku ndadèkaké keparengé Allah ngungkuli pisungsungé wong sugih, waton enggoné nyaosaké pisungsung mau klawan saos sokur marang Allah.

Padaleman suci sadina muput kebak wong gilir gumanti mlebu metu ora ana pedhoté, wong saka sawrataning wilayahé bangsa Israèl prasasat ditumplak ing negara Yerusalèm. Lan sapa-sapa sing teka ing Yerusalèm mesthi padha nggolèki Gusti Yésus arep ngrungu piwulangé, awit durung tau ana Rabbi sing memulang kaya patrapé Gusti Yésus.

Nanging padaleman suci iya dadi papan nglumpuké para imam, para Farisi lan para ulama liyané. Wong-wong mau padha ngrungu piwulangé Gusti Yésus, nanging enggoné ngrungokaké piwulangé mau wis kadhasaran sengit lan gething. Enggoné padha nggethingi Gusti Yésus saya suwé saya banget, malah saupama wania, mesthi Gusti Yésus wis dicepèng lan disédani. Nanging wong-wong mau isih padha wedi marang wong golongan. Wong golongan katon enggoné padha asih lan sumuyud marang Gusti Yésus, yèn Gusti Yésus saiki dicepèng, mesthiné bakal ndadèkaké gégéré wong akèh.

Para ulama iku mung padha nyarèhaké atiné, pangucapé wong-wong mau: "Disrantekaké tekan lebar riyaya! Dikena iwaké aja nganti buthek banyuné!"

Nanging para ulama saben dina tansah padha rerembugan kepriyé patrap lan rékané enggoné arep ningkes satruné. Bola-bali ana wong kongkonané para ulama marek ing ngarsane Gusti Yésus, nganggo pawadan arep nyuwun priksa kaya patrapé murid nyuwun priksa marang guruné, nanging sajatiné arep masang kala jiret supaya oleha dhadhakan enggoné arep nyepeng Gusti Yésus banjur kaladèkaké marang ngareping pradata. Nanging Gusti Yésus wis uninga ing saolah-kridhaning satru, mulané dhawuh wangsulané tansah bisa gawe kejodhèrané wong-wong mau. Nanging marga saka kang mengkono mau, malah saya mundhak pangigit-igité para ulama marang Gusti Yésus. Lan iku mung muwuhi trenyuh ing galihé.

Para pangarepé bangsa Yahudi padha wangkot atiné lan ora gelem ngaku yèn Gusti Yésus iku Putrané Allah kang rawuhé perlu ngluwari jagad saka ing pamisésaning dosa, malah wong-wong mau tansah nindakaké réka-daya supaya saumat kabèh aja nganti padha duwé panganggep kang mengkono iku.

Yerusalèm, negara suci, wekasané bakal nampik marang Sang Mesih, kang rawuhé wis wiwit jaman kuna dianti-anti déning umat Israèl lan kang pangwasané bisa gawé mongkoging atiné wong Israèl.

Iku mau kang njalari trenyuhing galihé Gusti Yésus.

Ing sawijining dina Gusti Yésus ngandika: "Èh Yerusalèm, Yerusalèm, .... wis nganti ping pira enggonku arep nglumpukaké anak-anakmu, padha kaya babon enggoné nglumpukaké kuthuké sangisoring swiwiné, mangka kowé padha lumuh!"

Mengkono uga Gusti Yésus iya wis tau ngandikakaké bab paukuman lan bilai kang bakal nempuh negara Yerusalèm, krana enggoné nampik marang Panjenengané.

GUSTI Yésus nalika semono uga ngandikakaké bab apa kang bakal kelakon, mangka enggoné ngandika mengkono iku nganti bola-bali, temahan para sekabat padha duwé pangira yèn Gusti Yésus ora bakal jumeneng ratu ing Yerusalèm kaya sing dadi pangarep-arepé nalika wiwitan .... Sangsara lan bilai warna-warna bakal nempuh bangsa Israèl, malah para sekabat dhéwé bakal ngalami nandhang sangsara uga ....

Nanging wekasané para sekabat mau bakal kaparingan kamulyan, angger padha ngantepi kasetyané marang Guru lan Gustine. Dhawuhé Gusti Yésus: "Sing sapa mantep nganti tumeka ing wekasan, iku kang bakal kapitulungan rahayu."

MUNGGUH negara Yerusalèm, kepriyé bakal kadadeyané?

Ing sawijiné dina nalika Gusti Yésus tedhak nilar padaleman suci, sekabaté banjur padha marek ngaturi ningali éndahing yeyasané padaleman iku. Ing kono dhawuhé Gusti Yésus: "Bésuk ing kéné bakal ora ana watu dilestarèkaké tumumpang ing watu, kang ora bakal dijugrugaké."

Para sekabat padha kaget ngrungu pangandika mengkono iku. Apa padaleman suci sing semono gedhéné lan sing kaéndahané ngasoraké kedhaton, apa padaleman sing katon bakuh lan santosa iku arep dijugrugaké? Apa sebabé?

Bareng wis ana ing sajabané negara, ana ing gunung Zaitun, Gusti Yésus pinarak diadhep para sekabat, kambi nyawang marang Yerusalèm saka kadohan, ing kono Gusti Yésus banjur ngandikakaké sangsara kang bakal nempuh negara Yerusalèm dalah padalemané suci. Bakal ana sabawa lan pawartaning perang, bakal ana bangsa nempuh marang padha bangsa lan kraton padha kraton, lan ing pirang-pirang panggonan bakal ana pailan, pageblug lan lindhu. Yerusalèm bakal katekan ing mungsuh, wong-wong sing padha manggon ing kono bakal padha ditumpes, lan nalika iku bakal ana sangsara gedhé, lan durung tau ana negara sing ngalami katempuh ing sangsara sing semono gedhéné.

Berkah peparingé Gusti Allah marang umat Israèl iku mawantu-wantu lan tanpa-wilangan akèhé, ngungkuli bangsa liya-liyané. Éwadéné bangsa Israèl tansah kurang narima. Lan ing wekasané Gusti Allah maringaké Putrané kang ontang-anting supaya ngolèhaké karahayon tumrap umat kagungané, éwadené bangsa mau nampik peparingé Allah sing pinunjul, lan wani nyenyamah lan nyawiyah marang Putrané Allah .... sarta nganti Panjenengané dicepeng lan disédani. Kurang sawetara dina, banjur ....

Nanging — ing tembé bangsa mau bakal nampani paukuman.

Bab bakal tekané sangsara gedhé iku dipangandikakaké déning Gusti Yésus marang sekabat klawan tetembungan kang banget nrenyuhaké ati.

ING séje dina Gusti Yésus iya ngandika marang wong golongan mungguh waktu kang bakal nekani sarana pasemon.

Ana wong sugih gawé pakebonan anggur, kang dipageri mubeng, disadhiyani kowèn pamipitan lan digawèkaké panggung pangungakan.

Sawisé dipajegaké marang wong among tani, wong sugih mau banjur lelungan menyang ing tanah manca.

Bareng wis wayahé panèn anggur, wong sugih mau kongkonan batur siji nemoni wong tani dipurih nampani panduman pametuné pakebonané sumurup ing pajegé .... Nanging sing duwé pakebonan mau kecuwan banget atiné. Jalaran satekané batur mau ana ing pakebonan, banjur dicekel lan digitiki sarta ditulak bali legèh.

Wong sugih mau banjur kongkonan batur liyane manèh, pangarep-arepé supaya wong among tani mau padha elinga marang kasaguhané, nanging baturé malah dibenturi watu nganti tatu sirahé, banjur ditulak lan diwirang-wirangaké.

Senajan wong among tani mau wis ketatalan yèn ambek culika lan ala, éwasemono wong sugih mau ora kentèkan kasabaran, isih kongkonan batur liyané manèh, nganti bola-bali; ana sing dipilara, malah ana sing dipatèni. Wis cetha banget, yèn kasabarané wong sugih mau ora ndadèkaké kendhaking angkara-murkané wong among tani, sing bebasané wis mbeguguk nguta wathon.

Dené wong sugih mau mung kari duwé wong siji sing kena dikongkon, yaiku anak lanang sing dikasihi. Ing wekasané anaké lanang mau iya dikongkon menyang ing pakebonané anggur, osiké: "Yèn sing teka mrana anakku dhéwé, mesthiné wong-wong iku padha éring lan ora wani gendhak-sikara!"

Nanging bareng padha weruh yèn sing teka saiki anaké sing duwé pakebonan, wong-wong tani mau malah padha sapocapan: "Lah iku ahli-warisé, payo dipatèni, lemah pakebonan iku kita kang duwéni!" Anaké wong sugih mau banjur dicekel, dipatèni lan dibuwang ing sajabané pakebonan.

NALIKA Gusti Yésus mungkasi pasemon iku mau, banjur ndangu mengkéné: "Kang iku wong among tani mau bakal dikapakaké déning kang duwé pakebonan, samangsa teka dhéwé mrono?" Kang kadangu padha munjuk: "Tiyang durjana mekaten punika mesthi sami dipun tumpes kaliyan siya-siya, sarta pakebonanipun dipun pajegaken dhateng tiyang among tani sanèsipun, ingkang badhé ngladosaken pamedalipun ing kala mangsanipun."

Para pangarepé imam lan para Farisi, bareng ngrungu dhawuh pasemoné iku, mung padha meneng baé, nanging satemené padha nggegem watu, jalaran wis rumangsa yèn awaké sing disemoni. Para ulama mau wis padha nyandhak yèn wong sugih sing majegaké pakebonané anggur marang wong among tani iku mralambangi Gusti Allah piyambak kang maringake tanah kang mili powan lan madu iku marang bangsa Israèl. Nanging umat Israèl iku ora tau nyaosaké panuwun sokur marang Allah, lan ora tau ngantepi katresnan lan kasetyané. Ing jaman biyèn akèh para nabi utusané Allah nekani bangsa mau kadhawuhan ngelingaké, nanging malah padha dikaniaya lan dipatèni. Gusti Allah tansah nandukaké kasabaran marang umat kagungané nganti ambal-ambalan Gusti Allah ngutus para abdiné, nanging bangsa Israèl tansah mang kotaké atiné .... Lan wekasané Gusti Allah banjur ngutus Kang Putra ontang-anting marang jagad, iya marang bangsa Israèl ....

Nanging wong iku? .... Para ulama padha gregetan ngrasakaké Rabbi saka Nasarèt iku! Apa wong iku arep mlimpingi yèn awaké iku dadi Putrané Allah lan para ulama dadi wong among tani sing ambek angkara-murka? Lan apa arep nyemoni enggoné para ulama golek rékadaya nyirnakaké wong iku lan ing wekasané kudu nampani paukuman? Lan apa tanah pusaka tilarané para leluhur ing tembé bakal kaparingaké marang bangsa liya? ....

Wah, kok mejanani temen wong iku! Mokal yèn wong iku kena digugu tembungé! Piwulangé kabèh iku goroh lan ngayawara! ....

Nanging satemené pangandikané Gusti Yésus iku kabèh nyata. Apa sing didhawuhaké mau kabèh bakal kelakon lan paukuman tumrapé bangsa sing murang sarak iku mesthi bakal nekani!

ANA manèh pangandikané Gusti Yésus bab prakara-prakara kang bakal kelakon, nanging pangandikané saiki isi panglipur tumrap para sekabat lan tumrap para murid liya-liyane sing padha trésna murang Gusti Yésus. Kurang sawetara dina Panyenengané bakal nilar jagading karaméan banjur sumengka kondur menyang swarga, sowan marang ngarsané Kang Rama, nanging .... ing tembé Panjenengané bakal rawuh manèh.

SAMANGSA KOWÉ PADHA WERUH PANGÉWAN-ÉWANING PANGRUSAK

Bab prakara mau dipangandikakaké sarana pasemon.

Ing sawijining negara ana wong duwé gawé mantu. Nalika pangantèné lanang metu diarak mitra-mitrané menyang omahé pangantèn wadon, wong-wong sing kari wis padha tata-tata arep methuk baliné pangantèn. Mengkono tata-carané ing negara mau.

Ana prawan sepuluh sing padha arep mèlu methuk pangantèn, budhalé saka omahé padha nggawa damaré dhéwé-dhéwé, awit wayahé wis bengi. Wong-wong sing padha methuk ngentèni ing dalan; mengko yèn pangantèné teka, banjur arep padha nggrubyug mèlu ngarak pangantèn nganti mlebu ing papaning karaméan. Wong-wong sing padha arep ngarak pangantèn mau kabèh nggawa damar, ora ana siji baé sing ora cumawis damaré. Ing sauruting dalan katon padhang déning urubing damar pating klencar, kabèh mau minangka pakurmataning pangantèn.

Kocapa prawan sepuluh mau, sing lima tanpa pikir, sing lima pinter. Prawan sing tanpa pikir mau enggoné nggawa damar ora nganggo nggawa andhungan lenga, dadi samangsa damaré mati, ora ana sing kagawé ngejogi, kosokbaliné prawan sing pinter padha nggawa lenga andhungan ana ing wadhahé.

Sarèhné suwé enggoné padha ngentèni, mangka pangantèné durung paja-paja teka, prawan mau dadi karipan kabèh nganti padha keturon, lan damaré dienggeng murub, temah suwé-suwé lengané entèk.

Bareng wayah tengah bengi dumadakan ana alok-alok: "Pangantèné teka, pangantèné teka, pada pethuken!" Prawan sepuluh mau tumuli padha tangi kabèh, banjur wiwit nata damaré; damar sing wis entèk lengané banjur padha diejogi lan disumed. Nanging bareng prawan sing tanpa pikir arep nata damaré, banget kagèté, jalaran lengané wis entèk, mangka ora nggawa lenga andhungan, mulané banjur padha nembung marang kang pinter: "Aku mbok padha kotulungi lengamu, awit damarku wis entèk lengané! Yèn ora kotulungi, aku mesthi padha ora bisa mlebu ing papaning karaméan." Nanging prawan sing pinter padha mangsuli: "Aja, supaya aku lan kowé aja nganti padha kecupetané, angur padha menyanga enggoné kang adol, tukua dhéwé." Salungané prawan sing tanpa pikir mau tuku lenga, pangantèné teka, ramé suraké wong-wong sing padha mangayubagya tekané pangantèn, banjur padha diarak mlebu ing bawahan. Prawan lima sing wis padha miranti banjur padha mèlu menyang ing papaning karaméan; bareng pangantèn sapangiringé wis padha mlebu kabèh, lawangé banjur kakancing.

Prawan lima sing lagi lunga golèk lenga kepriyé?

Satekané ing ngarep omahé pangantèn, lawangé tinemu wis kakancing rapet. Saka ing jaba prawan mau padha ngrungu giyak lan suraké wong-wong sing lagi padha bungah-bungah mahargya pangantèn. Prawan mau banget kepénginé mlebu ing bawahan, nanging ora bisa, banjur padha thothok-thothok sarta aturé: "Bendara-bendara, kula mugi sami kawenganana!" Nanging saka ing jero pangantèn lanang mangsuli: "Aku ora wanuh ing kowé." Dadiné prawan lima sing tanpa pikir mau padha kari ana ing jaba, ing panggonan sing adhem lan peteng, mangka ing papaning karaméan ana pepadhang lan sabawaning kabungahan gedhé ....

Sarampungé ndhawuhaké pasemon mau, Gusti Yésus banjur ngandika: "Kang iku kowé padha melèka, awit kowé padha ora weruh dina lan wayahé bésuk rawuhé Putrané manusa.

PARA sekabat wis bisa nyandhak eliding pasemon mau: sing disebut pangantèn ana ing pasemon iku ora liya mung Gusti Yésus piyambak, lan para muridé sing padha trésna marang Panjenengané iku kadhawuhan ngentèni rawuhé kang kaping pindho, sawisé Panjenengané séda. Lan supaya padha bisa kuwat lan mantep enggoné padha ngentèni nganti sarawuhé, para murid kadhawuhan padha ngukuhaké katresnan lan kapracayan, kayadéné damar, supaya bisa lestari urubé, kudu ana isiné lenga, malah kudu disedhiyani lenga andhungan.

Lan mungguh bakal rawuhé manèh marang jagad, para murid padha nyuwun priksa marang Gusti Yésus mengkéné: "Gusti, bénjing punapa badhé kelampahanipun prakawis punika."

Ing kono Gusti Yésus banjur ngandika yèn waktuné iku digawé samar, dhawuhé: "Nanging mungguh dinané lan wayahé iku ora ana kang sumurup, dadia para malaékat kang ana ing swarga, dadia Sang Putra, kejaba mung Sang Rama!"

Nanging kayadéné bakal ana lelakon kang nggegirisi sadurungé Yerusalèm kagempur, mengkono uga bakal ana lelakon kang luwih nggegirisi sadurungé Putrané manusa rawuh manèh ing jagad: bakal ana pailan, perangé bangsa nglawan padha bangsa, pageblug lan lindhu .... Nanging dina lan wayahé digawé samar. Karodéné Injil kudu kaundhangaké wrata ing sajagad kabèh, minangka dadi paseksi marang sakèhé para umat.

Yèn wis kelakon kabèh, banjur lagi baé tumeka ing dina wekasan, yaiku dinaning Pangadilan. Ing kono saisining jagad bakal padha ndeleng Gusti Yésus rawuh nitih mégane langit, ngagem pangwasa lan kamulyan gedhé; Panjenengané jumeneng Raja ing swarga lan ing bumi, ginarebeg ing para Malaékat suci, lan Panjenengané pinarak ana ing dhamparing kamulyan.

Ing kono sakèhé para umat ing salumahing bumi bakal padha kaklumpukaké ana ing ngarsané kaya ana ing ngarsané Hakim. Padha kaya pangon enggoné nyilah-nyilahaké wedhus gembel karo wedhus berok, mengkono uga Gusti Yésus iya bakal nyilah-nyilahaké para umat. Kang gèmbèl padha diprenahaké ana ing tengene, lan kang berok ana ing kiwané. Tumuli Panjenengané bakal ngandika marang kang ana ing tengené mau: "Hé para kang binerkahan déning Ramaningsun, mara padha nampanana warisan kraton, kang wus kacawisaké marang sira wiwit jagad tinalesan. Awitdéné nalika Ingsun kerapan, sira saosi dhahar, nalika Ingsun kasatan, sira soasi ngunjuk, nalika Ingsun lelana, sira saosi pakuwon, nalika Ingsun kelukaran, sira agem-agemi, nalika Ingsun gerah, sira tiliki, nalika Ingsun kinunjara, sira temoni."

Ing kono para wong sampurna mau bakal padha mangsuli, unjuké: "Dhuh Gusti kala punapa Panjenengan dalem kawula tingali kerapan, lajeng kawula saosi dhahar? utawi kasatan, kawula saosi ngunjuk? Kala punapa Panjenengan dalem kawula tingali lelana, lajeng kawula saosi pakuwon? utawi kelukaran, kawula agem-agemi? Mekaten malih kala punapa Panjenengan dalem kawula tingali gerah utawi kinunjara, lajeng kawula sowani?"

Ing kono Gusti bakal mangsuli, pangandikané: "Satemené dhawuhingsun marang sira: Sepira panggawénira mengkono mau marang sedéngaha para saduluringsun kang cilik dhéwé iki, yaiku panggawénira marang Ingsun."

Sawusé mengkono Gusti iya bakal ngandika marang kang ana ing kiwané: "Èh wong kang kena ing laknat, padha sumingkira saka ing ngarsaningsun menyang ing geni langgeng kang wus kacawisaké marang Iblis lan samalaékaté. Awitdéné nalika Ingsun kerapan, ora sira saosi dhahar, nalika Ingsun kasatan, ora sira saosi ngunjuk, nalika Ingsun lelana, ora sira saosi pakuwon, nalika Ingsun kelukaran, ora sira agem-agemi, nalika Ingsun gerah utawa kinunjara, ora sira tiliki."

Ing kono wong mau bakal padha mangsuli, unjuké: "Dhuh Gusti, kala punapa Panjenengan dalem kawula tingali kerapan utawi kasatan, lelana utawi kelukaran, gerah utawi kinunjara, mangka boten kawula ladosi?"

Gusti iya bakal maringi wangsulan, pangandikané: "Satemené dhawuhingsun marang sira: Sepira ora anané panggawénira mengkono mau marang sedhéngaha para kang cilik déwé iki, iya iku ora ana panggawénira mengkono marang Ingsun."

Déné wong-wong iku bakal padha lumebu ing siksa langgeng, nanging para wong sampurna padha lumebu ing urip langgeng.

PARA sekabat padha ngrungokaké klawan tumemen, lan saiki luwih cetha panampané marang dhawuhé Gusti Yésus mungguh ing angger-angger kang gedhé dhéwé, kaya sing wis dipangandikakaké marang wong Farisi, mengkéné: "Sira tresnaa marang Pangéran Allahira diklawan gumolong atinira, lan gumolong nyawanira, sarta gumolong budinira, apadéné klawan sakakuwatanira. Iya iku pakon kang luhur dhéwé, déné kang kapindho kang padha uga kaya kang ngarep mau: Sira tresnaa ing sapepadhanira dikaya marang awakira dhéwé."

Mengkono manèh saiki dadi saya luwih cetha tumrapé para sekabat, yèn Gusti ora kersa yasa kraton kadonyan, nanging yèn ing tembé Panjenengané bakal rawuh manèh, banjur jumeneng Ratu ngerèhaké jagad lan swarga.

Déné para sekabat lan wong-wong sing padha tresna marang Panjenengané kadhawuhan padha ngentèni klawan sabar mantep; lan padha kadhawuhan tansah padha dhangan tetulung marang sedhéngah wong kang ringkih lan asor, marang sedhéngah para kang cilik, kang padha ditresnani déning Gusti piyambak.

Para sekabat mung padha nyawang marang Gusti Yésus, sedhihing atiné ketara ana ing polatané. Gèk bésuk apa enggoné Gusti arep nilar para kagungané?

Senajan katoné padha ngandhut sedhih, éwasemono isih ana pangarep-arep kang nuwuhaké kabungahan: ing tembé Gustiné, Juru Slameté, bakal rawuh manèh lan bakal jumeneng Ratu, malah Ratuning kalanggengan!

ING wayah bengi ana wong mlaku mlipir-mlipir témboké omah ing Yerusalèm, nggoléki omah panggonané para pangarepé imam lan para ulama padha nglumpuk rerubukan enggoné arep nyepeng lan nyirnakaké Gusti Yésus. Wong mau wis kesurupan déning Iblis, mulané nggolèki omahé satruné Gusti Yésus. Atiné wis suwé ngendhem sengit, ketara saka mripaté sing mancereng. Wong sing apangawak Iblis mau jebul salah sawijiné muridé Gusti Yésus sing jeneng Yudas Iskariot.

Yudas mau, padha kaya sekabat liya-liyané, kayata: Pétrus, Yochanan utawa Yakobus, ora éman ninggal barang darbèké kabèh, mung perlu arep ndhèrèk Gusti Yésus, nanging lelabuhé sing semono mau bakal ora ana pituwasé apa-apa. Saiki Yudas wis yakin, jalaran wis bola-bali Gusti Yésus ngandikakaké apa sing bakal kelakon, malah wis wani nemtokaké, yèn Gusti Yésus bakal nemahi séda.

Sarèhné mengkono, atiné banjur malih sanalika, ati sing wedi lan éring malih dadi sengit lan gething. Sing dadi idham-idhamaning atiné larud kabèh .... Apa mengkono iku wekasané enggoné kepati-pati ndhèrèk Gusti Yésus apa mung dipurih neksèni enggoné arep séda? Lan yèn wis ditilar séda, kepriyé nasibé Yudas? .... Apa ora malah diwewada lan dipepoyok déning wong akèh sarta dielokaké: "Lah kaé panunggalané muridé guru apus-apusan!".....

O, sing kaya mengkono iku aja nganti kelakon!

Yudas mau enggoné ndhèrèk Gusti Yésus nganggo pangarah supaya bisa olèh kasugihan lan kamulyan, malah bokmenawa bakal bisa olèh pangkat bupati ana ing tatanan kraton anyar samangsa Gusti Yésus kersa jumeneng ratu .... Lan gagasan mengkono iku ora klebu gagasan sing ngayawara, waton Gusti Yésus kersa tumandang. Mangka wis kebuktèn yèn, wong golongan padha saiyeg arep njumenengaké ratu marang Gusti Yésus, nalika padha surak-surak lan giyak-giyak ngarak Gusti Yésus mlebu ing negara Yerusalèm klawan pamuji: "Hosanna! Hosanna!" ... Apa jalarané déné Gusti Yésus ora kersa minangkani sing dadi pangarep-arepé wong golongan, sing iya dadi pangarep-arepé Yudas?

Iku mula bukané Yudas ketuwuhan rasa gething marang Gusti Yésus, bosen ngrungokaké dhawuh pangandikané bab tobat lan piduwung, bab kapracayan lan katresnan .... Nanging Yudas ora tau ngrungu bab kamulyan lan kasugihan sing tansah diidham-idhamaké. Mulané Yudas rumangsa kecuwan. Nanging .. saiki arep mbudidaya bisané olèh pepulih....

Ing wayah bengi iku Yudas ngglenes ninggal Guru lan kancané padha sekabat lunga menyang ing parepatané para pangarepé bangsa Yahudi, ngaturaké kasaguhané enggoné arep ngulungaké Gusti Yésus; waton Yudas dikanthèni wong sikep gegaman sawetara, wis mesthi Gusti Yésus ora bakal mrucut saka ing tangané. Tekan semono enggoné Yudas arep nyidra marang Guruné.

Wiwitané para ulama mau padha ora ngandel yèn ana sekabat tegel ngulungaké Gurune marang mungsuh, nanging bareng ngrungokaké ujaré Yudas lan ndeleng polatan lan solah bawané sing ngendhem sengit, wong-wong mau padha banget bungahé sarta sarujuk mènèhi opah awujud dhuwit telung puluh sèkel selaka, kurang luwih ajiné pada karo setengah kilo selaka [utawa 120 ping dhuwit gaji buruh sadina]. Ujaré wong-wong mau: "Saiki ora perlu disrantèkaké tekan lebar riyaya, luwih becik sadurungé riyaya, mung kari ngentèni sasmitané Yudas baé!"

Ngrungu ujaré para ulama mengkono mau, Yudas manthuk sedya ngantepi kasaguhané. Atiné sing kecuwan bakal sida olèh pepulih, malah olèh tombok dhuwit telung puluh sèkel selaka!

ING wayah bengi iku uga Yudas énggal mulih menyang panggonané Guru lan kancané padha sekabat. Lakuné gegancangan mlipir-mlipir témbok murih aja nganti konangan ing wong. Mesthi baé Yudas nyidhem prakara mau ana ing ngarsané Gusti Yésus lan para sekabat liyané ora ana sing duwé panggrayangan ingatasé Yudas. O enggoné Yudas nganti tumindak mengkono iku ora saka karepé dhéwé, jalaran atiné wis kesurupan Iblis.

Yudas, panunggalané murid pilihané Gusti Yésus, saiki wis duwé tékad arep ngulungaké Gusti Yésus, Putrané Allah kang Maha suci. Mangka opahé mung telung puluh sèkel selaka!

KACARITA nalika semono mbeneri dina kang kalima ing sajeroning minggu sing lagi lumaku. Ing dina iku saben brayat Israèl nyembelèh cempé lan ngolah roti tanpa ragi apadéné jangan kang pait ....

Patrapé bangsa Israèl mengkono iku ngleluri tata-carané para leluhur ing jaman kuna, nalika Gusti Allah ngarepaké ngentas bangsa Israèl saka ing pangawulan ing tanah Mesir, lan sapungkuré iku patrap mengkono mau saben taun tansah dileluri déning bangsa Israèl nganti tekan jaman semono, senajan wis let pirang-pirang atus taun.

Adat mengkono mau diarani riyaya Paskah, riyaya sing kebak kabungahan lan panuwun sokur marang sih kadarmané Allah.

Ing jaman kuna nalika wiwitané bangsa Israèl nampani dhawuh supaya nganakaké riyaya mau, dadi nalika bangsa mau ngarepaké budhal saka ing tanah Mesir, saben brayat Israèl ana ing omahé dhéwé padha kembulan mangan daging cempé panggangan karo roti tanpa ragi lan jangan pait.

Saiki, ing jamané Gusti Yésus, ing dina wiwitané riyaya Paskah, bangsa Israèl kabèh iya padha arep kembulan mangan Paskah ana ing omahé dhéwé-dhéwé, Nalika semono Gusti Yésus ngutus Pétrus lan Yochanan dhawuhé: "Kowé padha lungaa nyawisaké enggon kita padha mangan Paskah." Unjuké kang diutus: "Karsa Tuwan anggèn kawula nyawisaken wonten ing pundi?" Dhawuh wangsulané Gusti Yésus ora kaya salumrahé wong yèn ngancer-anceri prenahé omah utawa jenengé wong sing kudu diparani. Pétrus lan Yochanan mau mung kadhawuhan menyang ing negara, ing sacedhaking gapura bakal kepethuk karo wong sing ngindhit jun isi banyu. Wong mau kudu dietutaké nganti mlebu ing omah. Pétrus lan Yochanan kadhawuhan mlebu ing omah kono uga lan matur marang kang duwé omah mengkéné: "Piwelingipun, Guru dhateng sampéyan: Ana ing ngendi gedhong pamondhokan, panggonanku mangan Paskah karo sekabatku." Wong mau mesthi bakal nuduhaké gedhong gedhé lan ing lotèngé wis ditata miranti kanggo kaperluané Paskah. Lan ana ing lotèng mau Pétrus lan Yochanan padha kadhawuhan nyawisaké Paskah.

Dhawuh wangsulané Gusti Yésus mau, senajan semuné durung pati gumathok, nanging tumrapé Pétrus lan Yochanan pangandikané Guruné iku wis dianggep padha karo prakara sing nyata. Bareng padha dilakoni apa sapiwelingé Gusti Yésus, tinemuné kabèh ora ana sing nlisir. Ana ing kono Pétrus lan Yochanan banjur padha nyawisaké Paskah.

Bareng wis tumeka wayahé, Gusti Yésus karo para sekabaté rawuh ing panggonan kang katata miranti mau. Karo para sekabate kabèh .... dadiné Yudas iya ndhèrèk. Nanging sedyaning atiné sing ala ora ana sing ngerti, kejaba Gusti Yésus piyambak.

Satekané ing lotèng, trumpahé padha dicopoti lan ditinggal ing sangarepé lawang; para sekabat énggal padha mapan ana ing resban sing ditata sakupengé méja dhahar .... Nalika iku ora ana batur sing ngwisuhi sikilé para tamu, kaya sing dadi adat kalumrahané bangsa Israèl sadurungé para tamu diacarani mapan lenggah.

Nanging .... senajan ora ana batur, para sekabat satemené rak bisa nindakaké pagawéan mau dhéwé, awit ing kono wis disadhiyani banyu sapirantiné wisuh kabèh. Nanging sapa sing gelem nglakoni pagawéaning batur? Para sekabat rolas mau ora ana siji baé sing gelem ngesoraké awak, ngladèni kancane; kabèh padha ngarah supaya diladèni, dadiné luwih kajèn. Pancèn ing sadurungé wis ana diya-diniya ing antarané para sekabat bab panunggalané sapa sing dadi pangarep ....

. . . . BANJUR LEKAS NGWISUHI SIKILÉ PARA SEKABAT . . . .

Mungguh Gusti Yésus piyambak kepriyé? .... Panjenengané mirsani sakabèhing rasa-pangrasa sing ana ing atiné para sekabat, mulané banjur keparang maringi pameléh. Bareng kabéh wis padha mapan ana ing papané dhéwé-dhéwé, Gusti Yésus banjur jumeneng saka ing bujana, lukar pangageman, sarta mendhet lawon, tumuli ngesok banyu ing pawisuhan, banjur lekas ngwisuhi sikilé para sekabat, sarta diusapi nganggo lawon sing diubedaké mau.

Para sekabat padha weruh apa sing ditindakaké Gusti Yésus, temah padha rumangsa kewelèh. Gusti Yésus nindakaké pagawéan sing adaté dilakoni déning batur. Panjenengané sing mesthiné kudu diladosi déning para sakabaté, saiki malah ngladosi. Panjenengané kang maha suci lan kagungan pangwasa, kersa ngesoraké sarira nganti jèngkèng ana ing ngarepé para sekabat ngwisuhi sikilé. Para sekabat ngerti piwulang apa sing diparingaké sarana patrap mengkono mau. O, la kok mau-mau ora ana sing duwé gagasan wisuh dhéwé utawa ngwisuhi kancané!

Mengkono sabacuté para sekabat padha genti-genti diwisuhi sikilé dening Gusti Yésus, nanging satekané ing panggonané Simon Pétrus, ing kono Pétrus mopo. Pétrus weruh enggoné Gusti Yésus jèngkèng ing ngerepé kanca-kancané lan ngwisuhi sikilé, nanging ing batin Pétrus ora lila ndeleng Gusti Yésus nindakaké panggawéan batur, gagasané: "Aja nganti aku diwisuhi Gusti!" Bareng Gusti Yésus wis jèngkèng ana ing ngarepé, Pétrus kepeksa munjuk: "Gusti, punapaa Tuwan kersa ngwisuhi suku kawula?" Nanging Gusti Yésus banjur paring wangsulan, pangadikané: "Panggawéku iki samengko kowé durung nyandhak tegesé, nanging bésuk kowé bakal ngerti!" Senajan Pétrus saiki durung ngerti, éwadéné meksa mopo, unjuké: "Ing salami-laminipun sampun ngantos Tuwan ngwisuhi suku kawula." Nanging Gusti Yésus banjur mangsuli pangandikané: "Menawa kowé ora dakwisuhi, dadi ora nunggal panduman karo Aku." Pangandikané Gusti mengkono iku gawé kagèt lan getuné Pétrus, awit ora nyana babar pisan yèn unjuké mau bakal mitunani awaké dhéwé. Ora nunggal panduman karo Gustine, dadiné ora kepareng ndhérék ing satindaké lan ora kepareng dadi sekabaté? O, muga-muga sing kaya mengkono aja nganti kelakon! .... Pétrus wis mantep tékadé arep ndhérék Gusti Yésus klawan gumolonging atiné ing sajegé urip, mulané gupuh-gupuh unjuké: "Gusti, sampun ngamingaken suka kawula kémawon, mugi dalah tangan kaliyan sirah pisan." Enggoné Pétrus munjuk mengkono iku karepé masrahaké jiwa lan ragané supaya kepareng nunggal karo Gustiné. Nanging iku ora perlu, wis cukup yèn sikilé baé sing diwisuhi. Kaya mengkono patrapé Gusti Yésus enggoné ngladosi Pétrus lan sekabat liya-liyané, nganti kabèh padha diwisuhi sikilé.

Gusti Yésus sarampungé ngwisuhi sikilé para sekabat, banjur ngagem pangagemané sarta pinarak manéh ngepang méja lan ngandika: "Kowé apa padha nyandhak tegesé panggawéku marang kowé iku mau?"

APA para sekabat padha bisa nyandhak piwulang sing diparingaké Gusti Yésus sarana pandamelé mau? Para sekabat mung padha tumungkul isin lan ora munjuk apa-apa. Enggoné padha mangkat menyang ing bujana Paskah mau atiné wis nggawa rasa ora kepénak, jalaran kaya-kaya wis ngarepaké prakara sing nggegirisi, sing asring dipangandikakaké déning Gusti Yésus piyambak. Bola-bali Gusti ngandikakaké bab bakal sédané .... Mangka atiné wis kadhung tresna marang Panjenengané, lan yèn Gustiné nganti nemahi séda temenan, gèk kepriyé polahé? Mulané ora nggumunaké yèn tekané ana ing bujana Paskah mau atiné wis ngandhut sedhih.

Ewadéné senajan ana prakara sing luwih déning gawat, para sekabat isih padha kober diya-diniya rebut ngarep, nanging saiki padha ngerti, yèn enggoné padha padu mau mungmuwuhi trenyuhing galihé Gustiné.

Nanging Gusti Yésus ora ketingal yèn rengu galihé, lan para sekabat padha ora didukani. Gusti Yésus mung mundhut wadhah banyu lan lawon, banjur ngwisuhi sikilé para sekabat. Panjenengané ngesoraké sarira ngladosi para sekabat. Sarana patrap mengkono Gusti Yésus nedahaké klawan cetha apa sing kudu ditindakaké para sekabat. Para sekabat diparingi tuladha yèn kudu padha ngesoraké awak, lan ngladèni pepadhané klawan katresnan.

Bareng para sekabat mung padha meneng bae, Gusti Yésus nglajengaké pangandikané: "Aku kosebut Guru lan Gusti, lan wus bener panyebutmu iku, awit dhasar mengkono Aku iki. Kang iku menawa Aku iki kang dadi Gusti lan Guru, wus ngwisuhi sikilmu, dadi kowé iya padha kuwajiban wisuh-winisuhan sikil. Awit Aku wus awèh tuladha marang kowé, supaya kaya kang dadi panggawéku marang kowé, kowé iya padha nglakonana mengkono uga. Satemen-temené pituturku ing kowé: Kang jeneng abdi iku ora ngungkuli bendarané, utawa kang jeneng utusan iya ora ngungkuli kang ngutus. Menawa kowé sumurup prakara iku, rahayu kowé menawa iya padha nglakoni." Para sekabat saiki wis cetha pangertiné marang piwulang sing diparingaké Gusti Yésus, lan banjur padha kelingan pangandikané bab andhap-asor mengkéné: "Sing sapa mélik dadi pangarep ana ing antaramu, iku dadia budhaking akèh".

ENGGONÉ padha ngepung bujana Paskah dibacutaké, nanging papan ing bujana mau kaya-kaya kalimputan ing swasana sedhih. Para sekabat ora ana sing kumecap. Gusti Yésus banjur ngandika manèh: "Wus banget kepénginku mangan Paskah karo kowé sadurungé Aku nandhang sangsara. Awit pituturku ing kowé: Aku bakal ora mangan iku manèh kongsi tumeka bésuk kayektèné ana ing kratoné Allah." ....

Rungokna ta, saiki Gusti Yésus ngandikakaké manèh bab enggoné bakal nandhang sangsara lan séda; pangandikané iku dudu saloka utawa pasemon, nanging pangandika wantah, wong sing ngrungu mesti ngerti kersané.

Para sekabat padha nyawang Gusti Yésus klawan sedhih, kaya patrapé wong sing padha nyawang seduluré sing arep pecat nyawa lan sedhéla engkas talining katresnan mesthi pedhot déning dayaning pati. Para sekabat padha rumaket marang Gustiné lan Gusti Yésus piyambak iya kasok tresnané marang para sekabaté. Gusti Yésus kepéngin banget dhahar Paskah bareng karo para sekabat sadurungé séda, dadi mung kari sepisan iki enggoné padha bisa tetunggalan, nanging tetunggalan sing wekasan lan sing banget nrenyuhaké.

Nanging para sekabat malah saya samar lan ngungun atiné apadéné kodheng pikiré, bareng ngrungu Gusti Yésus ngandika manèh: "Satemené pituturku ing kowé: Sawijining panunggalanmu bakal ngulungaké Aku."

Ngulungaké? Ngulungaké Gusti marang mungsuh? Ngulungaké Guru lan Gustiné sing padha ditresnani lan sing suci sampurna tanpa kaluputan? Dadi nyidra marang Guruné sing mung tansah nindakaké kasaénan? Kaya-kaya ora ketemu ing nalar yèn nganti kelakon mengkono!

Nanging prakara iku mesthi bakal kelakon temenan, jalaran Gusti piyambak sing ngandikakaké. Gusti Yésus isih nyambeti pangandikané: "Lungané Putrané manusa iku iya nurut ing pepesthèn, nanging bilai wong kang dadi margané enggoné kaulungaké. Begja wong iku saupama ora kelakona lair."

Para sekabat tumuli padha pandeng-pinandeng kambi melang-melang, sapa baya kang dipangandikakaké iku. Ing batin padha nakoni awaké dhéwé-dhéwé: "Apa nganti kelakon aku ngulungaké Gustiku dhéwé?" Para sekabat banjur padha nyedhaki Gusti Yésus sarta genti-genti padha munjuk: "Kawula rak boten, Gusti?" Kaya-kaya para sekabat mau padha arep munjuk mengkéné: "O, Gusti, mugi kawula Tuwan ayomi, sampun ngantos nglampahi pandamel maksiyat punika!"

Yochanan, sekabat sing tansah cedhak karo Gusti Yésus, enggoné lungguh ana ing sandhing pangkoné. Iku banjur disasmitani déning Pétrus kapurih munjuk pitakon sapa sing dipangandikakaké iku. Panunggalané para sekabat salah siji! Gèk sapa wongé? Yochanan mau banjur manglung ing jajané Gusti Yésus sarta munjuk pitakon: "Gusti, sinten tiyangipun?"

Gusti Yésus banjur paring wangsulan cetha: "Kang bakal dakwènèhi pulukan sawusé dakcelupaké, iya iku wongé." Nanging pangandika mau mung Yochanan dhéwé sing ngrungu.

Nalika semono lungguhé Yudas adhep-adhepan karo Gusti Yésus. Bareng ngrungu pangandikané Gusti Yésus bab wong kang bakal ngulungaké Panjenengané, yaiku panunggalané para sekabat, Yudas kagèt banget. Apa Gusti iya wis pirsa tekan ing batiné, yèn kebak pangarah ala lan pangigit-igit marang Panjenengané? Nanging senajan rumangsa wis kejodhèran, sedyané sing ala mau arep disamudana, mulané banjur mèlu munjuk kaya sekabat liya-liyané: "Kawula rak boten ta, Rabbi?" Ing kono wangsulané Gusti Yésus ora ngagem tèdhèng aling-aling: "Kowé wus ngarani!" Dhawuh wangsulan mau tumadané kaya sumelèté cemethi ana ing rainé Yudas. Pangandika mau cethané mengkéné: "Iya, Yudas, kowé dhéwé wis ngrumangsani. Apa perluné kowé ndadak isih nganggo samudana?"

Gusti Yésus banjur mendhet roti pulukan, sawisé dicelupaké, diparingaké marang Yudas. Sawisé nampani pulukan mau, Yudas banjur dipangandikani déning Gusti Yésus: "Kang dadi sedyamu iku énggalna!"

Para sekabat sing padha kembulan kabèh ora ana sing ngerti apa tegesé pangandikané Gusti Yésus marang Yudas mau. Ora ana sing nyana babar pisan yèn panggawé sing arep dilakoni Yudas iku nggegirisi banget. Malah ana sing duwé pangira, sarèhné Yudas kang nyekel kantong dhuwit, dadi didhawuhi déning Gusti Yésus supaya tukua kang dadi kaperluanè riyaya Paskah mau, utawa dikersakaké dedana marang wong miskin.

Déné Yudas sawisé nampani pukulan mau, banjur ngadeg, lan metu tanpa pamit saka ing kono. Mangka wayahé bengi.

Ana ing papaning bujana, ing panggonan sing padhang, cedhak karo Gusti Yésus sing bisa nguningani tekan ing dhedhasaring ati, ana ing kono Yudas tansah rumangsa ora kepenak atiné. Nanging bareng tekan ing jaba ing panggonan sing peteng, atiné lagi bisa jenjem. Pancèn piala iku mungguh banget dumunung ana ing pepeteng.

KOCAPA salungané Yudas, bujanané Paskah dibacutaké. Gusti Yésus mirsani para sekabat, saiki mung kari sewelas, awit Yudas wis lunga. Bareng karo lungané Yudas, rasa sing nyengkal lan slénca ana ing pajagongan iya banjur ilang sanalika. Gusti Yésus saiki mung diadhep para sekabaté sing padha wedi asih marang Panjenengané. Sawusé padha saos sokur nganggo kidung pamuji, kaya adaté wong Israèl sadurungé mangan Paskah, Gusti Yésus banjur mendhet roti, sawisé diberkahi, tumuli dicuwil-cuwil lan diparingaké marang para sekabat, kambi ngandika: "Padha tampanana, panganen, iki badanku." Nuli mendhet tuwung isi anggur, sawisé saos sokur, banjur diparingaké marang para sekabat, dhawuhé: "Padha ngombéa kabèh ing tuwung iki, awit iku getihku kang mungguh ing prajanjian anyar, kang kawutahaké kanggo ing akèh murih apuraning dosa." Para sekabat padha mangan roti lan ngombé anggur peparingé Gusti kambi nyawang Panjenengané klawan gumun.

Gusti Yésus iya ngandika: "Enggonmu padha nglakoni iku gawénen pangéling-éling marang Aku." .... Nanging apa kersané maringi dhawuh mengkono iku? Apa kersané supaya para sekabat aja nganti lali marang Panjenengané? Apa para sekabat kadhawuhan padha mangan roti lan ngombé anggur bebarengan minangka enggoné padha ngéling-éling marang Gusti lan Guruné? Apa mengkono sing dikersakaké?

Lan manèh apa maknané Gusti ngandika yèn roti iku sarirané lan anggur iku rahé kang kawutahaké? Nalika isih padha ngepung bujana, para sekabat durung ngerti tegesé pangandikané Gusti Yésus sing tansah ngéling-élingaké marang sangsara lan sédané. Apa nyata yèn mung kari sepisan iki enggoné padha bisa tetunggalan mangan Paskah karo Gustiné? Dadi iki bujana Paskah sing wekasan?

Para sekabat padha mangan roti lan ngombé anggur, ora ana sing kumecap, jalaran atiné kisruh déning gumun kaworan sedhih.

BÉSUK ing tembé, sawisé lelakon mau kepungkur suwé, para sekabat lagi bisa nyandhak tegesé pangandikané Gusti Yésus mau. Ing tembé para sekabat bakal padha nglumpuk, saben dina, lan mangan roti karo ngombé anggur bebarengan, nanging Gusti Yésus wis ora ana ing tengahé, mung katresnané sing tansah padha diéling-éling, yaiku: enggoné Gusti Yésus wis masrahaké sakagungané kabèh, sarira dalah rahé, jiwa ragané, malah sakamulyané kabèh, kanggo wong akèh lan iya kanggo para sekabat dhéwé.

Bujana Paskah iku bujana pangéling-éling. Wong Israel padha nyembelèh cempé lan padha mangan roti tanpa ragi, minangka pangéling-éling marang pangentasané bangsa Israèl ing jaman kuna saka ing tanah Mesir.

Bujana Suci kaya sing didhawuhaké déning Gusti Yésus marang para sekabat mau, mangan roti lan ngombé anggur, iku iya dadi bujana pangéling-éling marang pangentasan saka ing pamisésané dosa. Gusti Yésus nglampahi nandhang sangsara lan séda iku kanggo ngentasaké para kagungané saka ing pamengkuné dosa, temah padha bisa olèh karahayon langgeng.

Ing tembé para sekabat padha bisa ngerti tegesé pangandikané Gusti Yésus, temah trenyuhing atiné nalika semono malih dadi kabungahan gedhé.

Lan ora mung para sekabat sewelas sing padha ngéstokaké dhawuhé Gusti Yésus .... Pirang-pirang atus taun sapungkuré Gusti Yésus séda, ing endi-endi panggonan ing jagad wong-wong sing padha wanuh lan tresna marang Gusti Yésus, padha ngéstokaké dhawuh mau, lan saben-saben padha tetunggalan nganakaké bujana suci.

"Enggonmu padha nglakoni iku gawénen pangéling-éling marang Aku!" .... mengkono dhawuhé Gusti Yésus sing wekasan marang para sekabaté. Lan dhawuh mau diéstokaké déning wong éwon lan yutan ana ing salumahing bumi. Saben-saben ana pakumpulané wong-wong mau padha tetunggalan mangan roti lan ngombé anggur kambi ngéling-éling marang sihé lan marang sédané Gusti Yésus. Lan dhawuhé mau bakal lestari diéstokaké jalaran wong-wong mau padha ngerti, yèn mung sihé Gusti Yésus, sing bisa ngolèhaké karahayon langgeng, temah katarimah manèh ana ing ngarsané Allah.

Nanging nalika wengi iku para sekabat durung bisa nyandhak eliding dhawuh sing diparingaké déning Gusti Yésus. Kejaba prakara mau lagi ketembèn tumrapé para sekabat, atiné dhéwé iya bebeg ngrasakaké Gustiné enggoné bakal nandhang sangsara.

Déné Gusti Yésus piyambak kepriyé? .... Ora ana wong sing ngerti lelakon apa sing bakal kelakon ing bengi iku, kejaba mung Gusti Yésus piyambak. Senajan mengkono, éwadéné Gusti Yésus mung tansah migatosaké para sekabaté, sing padha katon sedhih atiné, temah padha diparingi panglipur.

Pangandikané Gusti Yésus: "Atimu aja melang-melang. Pada kumandela ing Allah, iya kumandela ing Aku uga. Ing dalemé Ramakku akèh panggonané. Aku lunga nyawisi papan marang kowé. Déné menawa Aku wus lunga nyawisi papan marang kowe, tumuli Aku bakal bali ngalap kowé marek marang Aku, supaya ing endi dunungku, kowé iya padha anaa ing kono uga. Mangka ing endi paranku kowé wus padha sumurup, lan iya padha sumurup dalané .... Aku iki dalané, sarta jatiné kayektèn lan kauripan. Ora ana wong kang marek marang Sang Rama menawa ora metu ing Aku ... Kowé bakal ora daktinggal lola, Aku nemoni kowé."

Para sekabat padha marem ngrungokaké pangandikané Gusti Yésus lan atiné padha kalipur. Gustiné bakal rawuh manèh, malah ing tembé bakal padha tetunggalan karo Panjenengané ing salawas-lawasé.

Isih akeh sing dipangandikakaké Gusti Yésus ana ing bujana Paskah iku. Senajan Gusti Yésus bakal nilar para sekabaté ana ing tengahing jagad, éwadéné ora ditilar tanpa kanthi, awit bakal disuwunaké marang Sang Rama supaya diparingana Juru Pirembag, yaiku Sang Roh Suci, kang bakal dedalem ana ing atiné, nuntun ing salaku-lakuné, apadéné nedah-nedahaké apa sing durung dingertèni déning para sekabat.

Gusti Yésus iya mangandikakaké bab katresnan sing dadi dhasaré patunggalan ing antarané para sekabat. Pangandikané: "Kowé padha dakwènèhi pakon kang anyar, supaya kowé padha tresna-tinresnana. Dikaya enggonku tresna marang kowé, kowé iya padha tresna-tinresnana uga. Iya iku margané ketitik marang wong kabèh yèn kowé padha dadi muridku, menawa kowé padha tresna-tinresnan." Kaya mengkono patrapé enggoné Gusti Yésus maringi panglipur marang para sekabaté, ora kendhat-kendhat enggoné menggalih, ngreksa lan ndongakaké marang para kagungané. Mangka waktuné nandhang sangsara saya suwé saya nyedhaki, nanging para sekabat ora ana sing ngerti, kejaba mung Gusti piyambak.

Sawisé padha saos sokur lan sarampungé bujana Paskah mau, Gusti Yésus banjur ngandika marang para sekabat: "Mara padha ngadega, payo padha mangkat saka ing kéné."

WAYAHÉ peteng ndedet lan sepi nyenyet. Gusti Yésus bidhal saka panggonané bujana Paskah mau kadhèrèkaké para sekabat sewelas; kabèh padha ngarah bisaa cedhak karo Gustiné, kaya-kaya ora kena ginggang sedhéla baé ... Nanging Gusti Yésus nguningani batiné para sekabat, luwih cetha katimbang para sekabat dhéwé. Pangandikané Gusti Yésus klawan sedhih: "Ing sawengi iki kowé bakal padha kecuwan krana Aku, awit ana tulisan mengkéné: Ingsun bakal nggebag marang juru pangèn, sarta para wedhus panunggalaning panțané bakal padha pating slebar." Para sekabat padha mangsuli unjuke: "Dhuh Gusti, punapa inggih kelampah kawula sami nilar dhumateng Tuwan? Kawula sampun sami tunggil tékad ndhèrèk Tuwan!" Déné Pétrus banjur munjuk dhéwé: "Gusti, sanajan sadaya sami ngantosa kecuwan krana Tuwan, kawula mesthi boten kecuwan ing salaminipun, Kawula cumadhang mbélani Tuwan, sanajana dumugi ing kunjara utawi ing pejah pisan, kawula badhé ngetohaken nyawa kawula nglabuhi Tuwan!" Nanging Gusti Yésus mangsuli pangandikané: "Kowé apa bakal ngetohaké nyawamu nglabuhi Aku? Satemen-temené pituturku ing kowé: Ing dina iki bakal ora ana jago kluruk, sadurungé kowé ngaku ora wanuh marang Aku nganti ping telu."

"Ngaku ora wanuh marang Gustiné? Nyélaki? Malah ing dina iki sadurungé jago kluruk? .... Ing salawas-lawasé ora bakal kelakon aku nyélaki Gustiku!" mengkono gagasané Pétrus. "Aja sing mung lara, senajan tekan ing pati pisan, aku ora bakal mundur nglabuhi Gustiku!" Mulané Pétrus munjuk manèh: "Senajan ngantosa pejah mbélani ing Tuwan, mesthi boten pisan-pisan kawula sélaki." Kaya mengkono uga unjuké para sekabat kabèh.

KOCAPA tindaké Gusti Yésus kadhèrèkaké déning para sekabat nyabrang ing kali Kidron, anjog ing dalan kang munggah ing gunung Zaitun. Ing kono ana patamanan kang aran Gètsémané. Gusti Yésus banjur mlebet ing patamanan kono, kadhèrèkaké déning para sekabat. Panggonané sepi lan peteng, nanging para sekabat ora kagèt, jalaran Gusti Yésus asring kempalan karo para sekabat ana ing kono. Mesthiné saiki Gusti Yésus ngersakaké ndedonga manèh kaya adaté.

Sarawuhé ing patamanan mau, para sekabat pada kadhawuhan ngentèni ana ing sacedhaké lawangan, awit Gusti Yésus ngersakaké ndedonga. Pétrus, Yochanan lan Yakobus kang padha kadhawuhan ndhèrèk mlebu ing patamanan. Sekabat telu mau kira-kira padha kélingan nalika kadhawuhan munggah ing gunung lan padha nyipati dhéwé enggoné Gusti Yésus santun cahyaning sarirané lan ngagem kamulyan. Déné saiki apa sing bakal kelakon? Apa iya bakal diparengaké ndeleng kamulyané Gustiné manèh?

Nanging sajeroné padha ndherek ing sawingkingé Gusti Yésus, sekabat telu mau dumadakan padha kuwur atiné bareng ngrungu pangesahé Gustiné, nalika ngandika: "Banget prihatin nyawaku, kongsi kaya ndadèkna mati. Kowé padha tunggua aria ing kéné, Aku réwangana melèk."

Gusti Yésus banjur nglajengaké tindaké nganti sawetara dohé, tumuli sumungkem wedanané .... Sekabat telu mau padha ngentèni, wis mantep pikiré arep mbélani Gustiné samangsa ana baya pekéwuh nekani, banjur padha lungguh ana ing suketan, jaga-jaga yèn ana timbalan.

Bareng wis misah saka sekabaté, banjur jèngkèng ndedonga. Panggalihé kataman ing giris kang banget. Aturé: "Dhuh Rama, menawi kepareng. Tuwan mugi nyingkiraken tuwung punika saking kawula ...."

Nalika semono wis tekan wayahé nandhang sangsara. Gusti Yésus banget ngungun lan kasungkawan. Satruné wis cedhak, Panjenengané bakal dicepeng, dipepeyok lan dipilara, lan wekasané bakal ngalami séda kinaniaya .. Satemené bab lara lan pati iku ora banget-banget enggoné gawé giris, sing luwih nggegirisi yaiku: Panjenengané kejibah ngrembat dosané jagad!

Dosa iku mung tansah gawé giris ....

Mangka Gusti Yésus iku maha suci, ora tau nglampahi dosa, Panjerengané mung tansah mitulungi, nglipur lan marasaké, jebul saiki kejibah nampèni paukuman tumrap ing dosa sing dilakoni déning wong sajagad. Yèn Panjenegané kejibah nyanggi paukuman, iku prasasat Panjenengané piyambak sing nglampahi dosa. Prakara iku sing ndadèkaké Gusti Yésus nganti kasungkawan lan giris banget, kongsi kaya ndadèkna mati .... Sakèhing siksa lan sangsara sing bakal tumempuh ing sarirané iku upamané kaya déné wisa sing diwadhahi ing tuwung kasaosaké marang Gusti Yésus supaya kaunjuka. Mulané aturé ana ing pandonga: "Menawi kepareng, Tuwan mugi nyingkiraken tuwung punika saking kawula." Éwadéné, senajana banget enggoné kapetek ing sungkawa lan giris, Panjenegané isih kuwawi munjuk: "Semanten ugi sampun ngantos sakajeng kawula, namunga ing sakarsa Tuwan!" .... Ing kono wis tetéla yèn Gusti Yésus pasrah jiwangga marang Allah Sang Rama kang ana ing swarga, senajan njalari sungkawa lan giris kang banget.

Sawisé ndedonga, Gusti Yésus banjur rawuh ing panggonané para sekabat sing didhawuhi ngentèni lan ngréncangi melèk. Sekabat mau satemené pada ora bisa nyaosi pitulungan apa-apa, nanging katresnané wis bisa gawé lejaring galihé. Sarawuhé ing kono, sekabat telu mau padha ketemu lagi turu. Ing sasuwéné Guru lan Gustiné kapetek déning sungkawa lan giris, para sekabat padha ngénak-énak turu .... Mangka enggoné Gusti Yésus nandhang sangsara rak kanggo mitulungi para sekabat mau, lan iya wong-wong liyané ing Yerusalèm, sing padha turu lan ora ngerti apa-apa mungguh panandhangé Gusti Yésus ing bengi iku, lan uga kanggo mitulungi wong sajagad kabèh sing tanpa wilangan cacahé sing padha durung wanuh marang Gusti Yésus. Panjenengané enggoné nandhang sangsara iku mung kanggo mitulungi wong sajagad, mangka nalika semono ora ana sing ngerti lan ora ana sing ngélingi Panjenengane, dalah para sekabaté iya padha ora nglegéwa.

Sekabat sing padha turu mau banjur digugah, sarta ngeres pangandikané: "Apa kowé padha ora kuwat ngréwangi Aku melèk sajam bae?" Kang didhawuhi mengkono iku padha meneng baé jalaran kewirangan karo Gustine, ora sembada babar pisan karo kasaguhané arep sabaya-pati nglabuhi Gusti Yésus.

Sekabat mau banjur pada ditilar manèh kaping pindhoné. Panjenengané ndedonga manèh nyuwun pitulungan lan kakuwatan marang Sang Rama. Panjenengané wis sumarah klawan lega lila nandhang sangsara, nglampahi séda, karana ngrembat dosaning jagad, éwadéné ing sajeroné kapetek ing giris sing dudu sabaené, Panjenengané nyuwun marang Sang Rama supaya kasantosakna enggoné ndhèrèk ing sakarsané. Prakara kang nggegirisi iku kudu kaleksanan, yaiku margané manusa bisa kapitulungan slamet lan kasowanaké manèh marang ngarsané Allah. Aturé Gusti Yésus ana ing pandonga: "Dhuh Rama kawula, menawi tuwung punika boten kénging sumingkir saking kawula kejawi kawula ombé, inggih sumangga ing sakarsa Tuwan."

Sawisé mengkono Gusti Yésus banjur rawuh manèh ing panggonané sekabat, sing padha kadhawuhan ngréwangi melèk, nanging padha ketemu turu manèh, jalaran mripaté mbliyut. Wah, mèmper baé yèn padha keturon, jalaran awaké sayah, atiné sedhih tur ora mudheng apa sing njalari Gustiné nandhang sungkawa lan giris.

Sekabat mau banjur ditilar tindak manèh ndedonga kaping teluné. Saking bangeté enggoné nandhang giris, lan saking banteré enggoné mbatek ing pandongané, riwéné dléwéran nganti kaya tètèsing getih rumentah ing bumi .... Ing salumahing jagad durung tau ana janma manusa sing semono panandhangé déning giris kayadéné Gusti Yésus, apadéné durung tau ana sing nandhang prihatin kang banget kongsi kaya ndadekna mati kayadéné Gusti Yésus.

Dumadakan ana pepadhang cumlorot ing celaké Gusti Yésus, malaékat saka ing swarga kautus nyantosakaké galihé. Wusanané Gusti Yésus klawan tatag munjuk marang Sang Rama: "Namung karsa Tuwan kalampahana!" Unjuk mengkono iku dadi uluk-uluking kaunggulan, unggul saka sakèhing geter lan giris. Gusti Yésus banjur jumeneng saka enggoné ndedonga, lan murugi sekabate, tindaké nglangak pindha satriya kang mentas unggul ing yuda, ora bakal kéguh déning pancabaya kang tumempuh .... Panjenengané wis nyarahaké sarira diwadalaké minangka panebusing jagad.

Semono enggoné Allah ngasihi marang jagad kongsi masrahaké Kang Putra ontang-anting marang pangéwan-éwan lan pamoyok. Semono enggoné Sang Juru Slamet ngasihi marang manusa dosa kongsi sumarah disangsara lan disédani.

Sarawuhé ing panggonané para sekabat, Gusti Yésus banjur ngandika: "Padha bacutna enggonmu turu lan ngaso; lah wus ndungkap waktuné Putrané manusa kaulungaké marang tangané wong dosa."

Saiki para sekabat ora perlu ngréwangi melèk manèh. Perang batin ing patamanan Getsémané wis sirep.

Saiki Sang Juru Slamet wis ora ketaman ing giris manèh.

PETENGÉ wayah bengi lan nyenyeting papan sepi ing patamanan Gètsémané dumadakan kebubrah déning kelap-kelaping obor sing diobat-abitaké lan gedebeging wong padha mlaku apadéné kumrincinging gegaman gathuk padha gegaman. Para sekabat padha kaget, kumesar atiné bareng padha ngingetaké apa sing katon nekani saka ing kadohan. Ing kono Gusti Yésus banjur ngandika: "Padha ngadega, payo padha lunga; lah kang ngulungaké Aku wus cedhak!" Para sekabat banjur padha nyedhaki Gusti Yésus, saiki lagi padha ngrasa yèn waktuné sing gawat wis cedhak. Tangane Pétrus énggal nyandhak pedhangé ....

Gedering swarané wong akèh saya suwé saya cedhak, urubing obor saya katon cetha. Ana wong sikep gegaman sabregada ngepung panggonan kono. Gusti Yésus jumeneng ana ing tengah, banjur majeng. Saka ing antarané wong akèh dumadakan ana wong siji ngancap marang Panjenengané, tangane kumlawé ngrangkul banjur nucup kambi unjuké: "Ngaturi salam, Rabbi!" Wong mau ora sikep gegaman, enggoné marepeki Gusti Yésus patrapé kayadéné mitra uluk salam .... Nanging jebul mitra musibat, awit panucupé mau mung kanggo tengeran marang kanca-kancané supaya aja nganti kliru sapa sing kudu dicekel. Wong sing watak lan lakuné cidra mau ora liya iya mung sekabaté Gusti dhéwé, yaiku Yudas. Nanging Gusti Yésus banjur ngandika: "Èh Yudas, enggonmu ngulungaké Putrané manusa apa srana panucup?" Wong-wong sing padha ngepung, banjur ngebyuk arep nyepeng marang Gusti Yésus. Saiki wis cetha sapa wongé sing digolèki, jalaran sadurungé budhal wis padha dikethik Yudas mengkéné: "Endi kang dakcucup iya iku wongé, cekelen!"

"IYA AKU IKI!"

Wong-wong mau padha didangu Gusti Yésus: "Kowé padha ngluru sapa?" Wangsulané sing didangu: "Yésus Nasarani!" Pangandikané Gusti Yésus: "Iya Aku iki!" Bareng padha dipangandikani mengkono mau, dumadakan wong-wong mau padha kaget, banjur mundhur lan niba ing bumi.

Gusti Yésus banjur ndangu manéh: "Kowé padha ngluru sapa?" Unjuké wong-wong mau: "Yésus Nasarani!" Dhawuhé Gusti Yésus: "Aku wis tutur ing kowé iya Aku iki! Mangka menawa Aku kang koluru, wong kiyé karebèn padha lunga." Ing sajeroné kinepung ing bebaya, Gusti Yésus isih ngeman lan ngreksa para sekabaté.

Wong-wong sing arep nyepeng Gusti Yésus padha maju manéh, nanging Pétrus sing nyekel pedhang, ora lila yèn Gustiné ngantia kagepok déning mungsuh, banjur ngunus pedhangé disabetaké marang wong sing cedhak dhéwé, temah kupingé tengen keperung; wong mau jenengé Malchus.

Nanging tandangé Pétrus mengkono ora ndadèkaké keparengé Gusti Yésus. Pétrus kadhawuhan mrangkakaké pedhangé, awit apa sing kudu kelakon ora kena dialang-alangi. Yèn digagas, pedhangé Pétrus mau arep nggandra pira tumrapé wong sabregada sing padha sikep pedhang lan penthung! Nanging yèn tekané mungsuh mau ora ndadèkaké keparengé Gusti, apa Panjenengané ora kuwasa nekakaké wadyabala malaékat nganti pirang-pirang bregada kadhawuhan ngamping-ampingi sarirané lan mbuyaraké mungsuh! Éwadéné Panjenengané ora kersa nindakaké sing mengkono mau, awit wis dadi kersa lan kasagahané nandhang sangsara ing sakatogé karana saka gedhéning sih kadarmané. Kupingé Malchus mau banjur kaasta, kawarasaké. Ing sajeroné karibedan lan ing tengahé mungsuh, Gusti Yésus isih merlokaké mitulungi mungsuhé ....

Gusti Yésus banjur dicepeng lan dibesta, kadhabyang menyang ing dalemé imam agung.

Nalika iku pangandikané Gusti Yésus marang para pangarepé imam lan para lurahé padaleman suci sarta para pinituwa kang padha nglarag, dhawuhé: "Apa enggonmu nglurug nganggo sikep pedhang lan penthung kaya nglurugi bégal iku mung arep nyekel marang Aku? Nalika Aku nunggal karo kowé saben dina ana ing padaleman suci, kowé padha ora gumrageh tanganmu marang Aku; nanging iya iki waktumu lan pangwasané pepeteng."

KEPRIYÉ para sekabat? Lan Pétrus? Wong-wong sing wis kelair kasaguhané yèn bakal ora kecuwan marang Gusti Yésus lan wis sabayapati arep nglabuhi Gustiné, bareng weruh Gusti Yésus didhabyang lan bareng ndeleng tandangé wong-wong sing sikep gegaman, banjur padha cilik atiné, kabèh padha mlayu ninggal Gustiné piyambakan, tanpa rowang siji-sijia ana ing tengahé wong-wong sing padha ngarah sédane.

ING wayah bengi iku uga ana ing dalemé imam agung Kayafas pradatane bangsa Yahudi marepat; sing padha nglumpuk ana ing kono para imam lan para pinituwané bangsa, apadené para ulama; déné sing dadi pangarsa pradata Kayafas, kang jumeneng imam agung ing taun kang lagi lumaku; tumrapé bangsa Yahudi Kayafas iku abdiné Allah kang pinunjul.

Nanging isiné atiné kepriye? ....

Polatané wong-wong mau katon sumringah gambira, nanging pancerenging mripaté nelakaké yèn atiné ngendhem sengit. Yèn nyawang lairé pradata mau arep nindakaké pangadilan sing kenceng lan jejeg, nanging ing batine wis padha mateng rembugé: "Luput apa ora luput, adil apa ora adil, wong iku kudu disingkiraké! Wong-wong mau padha njinggleng mandeng marang wong bebandan sing diladèkaké ana ing ngarepé pradata, wong sing semuné wis tanpa daya lan ora suwala diroda-peksa. Kaya mengkono iku enggoné Gusti Yésus jumeneng ana ing ngarepé pradata Yahudi.

Rabbi saka Nasarèt, sing wis kejuwara maha asih lan maha kwasané, saiki mesthi ora bakal mrucut saka ing pangregeming tangané. Luput apa ora luput, pradata ora perduli babar pisan, jalaran wong iku kudu disirnakake!

Wayahé isih bengi, yaiku bengi kang ngrinakaké Paskah. Nanging bareng para pangarepé imam lan para pinituwa dalah para ulama liyané padha keprungon yèn Gusti Yésus wis kacepeng lan kadhabyang menyang ing dalemé imam agung, wong-wong mau enggal-enggal padha nglumpuk mrana, ora ngètung wayah bengi, kagawa saka notoling atiné arep nyirnakaké wong sing dadi klilipe.

Gusti Yésus saiki jumeneng ing ngarepé pradata Yahudi kayadéné wong bebandan kang kena ing dakwa. Para ulama banjur nimbali seksi-seksi rerékan kadhawuhan nglairaké panggugat marang Gusti Yésus supaya anaa jalarané sing maton enggoné arep nyédani ... Nanging satemené, yèn wong mau padha jujur atiné, mesthiné kudu blaka yèn padha ora bisa nemokaké kaluputané Gusti Yésus. Enggoné Gusti Yésus marasaké wong lara, mitulungi wong nandhang sansgara, nangèkaké wong mati, iku kabèh rak ora kena diarani luput utawa nerak angger-angger!

Imam agung Kayafas, yaiku pangarsané pradata, ndangu marang Gusti Yésus bab para muride lan bab kang diwulangaké. Gusti Yésus banjur mangsuli pangandikané: "Enggonku mituturi marang jagad iku ana ing edhèngan, Aku memulang salawasé ana ing masjid utawa ing padaleman suci, yaiku ing papan nglumpuké wong Yahudi saka ing ngendi-endi panggonan. Ana ing pasingidan Aku ora tau memulang apa-apa.

Genéya ana pitakonmu mengkono marang Aku? Wong sing wis padha ngrungokaké sing dadi wicaraku, iku padha takonana. Wong-wong iku padha sumurup apa sing dakcaritakaké."

Dumadakan, plek! ana abdiné Kayafas salah siji sumlonong tangané napuk marang Gusti Yésus kambi ngucap: "Teka mengkono saurmu marang imam agung?"

Gusti Yésus, wong bebandhan, senajan disawiyah déning batur, ora banjur muntab dukané. Panjenengane wis pirsa yèn panyawiyah mau kudu dianggep dadi pepucuking panganiaya lan sangsara, pamemirang lan panyenyamah sing bakal disanggi klawan sarèhing galih mung karana saka sih katresnané marang manusa dosa.

WONG-wong sing padha ditimbali dadi seksi nglawan marang Gusti Yésus, genti-genti maju ngaturaké paseksi, nanging ora ana seksi loro utawa telu sing padha paseksiné, kabèh padha slénca, mulané pradata ora bisa gawé pancasan ngukum Gusti Yésus. Paseksi goroh lan rerékan iku kabèh ora bisa mitenah Gusti Yésus.

Ing kono ana seksi ngaturaké paseksi mengkéné: "Kula sami mireng tiyang punika wicanten mekaten: "Aku bakal mbubrah padaleman suti iki kang kagawé sarana tangan, nuli sajroning telung dina gawé liyané ora sarana tangan." Gusti Yésus midhanget paseksiné wong mau lan pirsa yèn ujaré wong iku goroh, mulané ora paring wangsulan .... Pancèn nyata yèn Gusti Yésus wis naté ngandika bab mbubrah lan mbangun padaleman, éwasemono sing dikersakake dudu padaleman suci ing Yerusalèm, nanging sarirané piyambak enggoné bakal nglampahi séda lan ing telung dinané bakal wungu saka ing séda. Dalah para sekabat iya padha ora nyandhak eliding pangandika mau.

Isih akeh maneh seksi-seksi rerékan liyané sing diajokaké, nanging siji baé ora ana sing kena diandemi paseksiné. Para pangarepé imam nganti padha judeg atinè, jalaran ora bisa nemu waton sing nyata enggoné arep nyédani Gusti Yésus. Mangka enggoné padha marepat wis suwé lan wayahé wis ngarepaké gagat-ésuk. Para ulama wis méh entèk kasabarané, keselak awan, padha durung bisa gawé kakancingan apa-apa.

Déné Gusti Yésus terus jumeneng ana ing ngarepé pradata, piyambakan ana ing tengahé para ulama sing padha ora duwe welas lan sepi ing rasa jujur lan adil.

Wusanane, bareng pradata kentèkan akal, imam agung Kayafas banjur jumeneng, mripaté andik ngatirah mengku duka, sereng pangandikané marang Gusti Yésus: "Kowé daksumpah demi Allah kang asipat gesang, tutura marang aku apa kowé iku Sang Kristus Putrané Allah?" .... Swara gumremeng ing bangsal parepatan sanalika sirep kaya orong-orong kepidak. Kabeh kepéngin ngrungu kepriyé wangsulané Gusti Yésus!

Ing kono cetha wijang-wijang dhawuh wangsulané Gusti Yésus: "Iya Ingsun iki Panjenengané. Sarta sira bakal padha weruh Putrané manusa pinarak ana ing tengené kang Mahawisésa, lan rawuh nitih mégane langit."

Ing sanalika iku uga warganing pradata kabèh padha mak regedeg ngadeg lan nyuwara bareng kambi kumrubut ngebyuk marang Gusti Yésus. Ubaling kanepson sing mauné tansah dipekak, ngèmperi mbludaging banyu sing dhadhal bendungane. Wani-waniné wong iku ngaku dadi Putrane Allah! Yèn mengkono, prasasat wong iku dadi Allah! Ujare ing tembé bakal teka manèh nunggang méganing langit lan arep ngganjar wong sing bener lakuné apadéné ngukum wong sing nasar .... Kebangeten wong iku enggoné kumawani ngucap nyenyamah! Wong-wong mau getem-getem enggoné arep nandangi Gusti Yésus; nanging senajan katoné padha begita-begitu, ing batin wong mau padha bungah, déné saiki wis kecekel wadiné. Pangucapé sing keladuk mau bisa dadi merganing patine! ....

Mungguh imam agung Kayafas, bareng mireng wangsulan mengkono mau, banjur nyuwèk pangagemané kaya patrapé wong sing lagi nandhang sedhih. Lega lan bungahing atine sinamudana déning pangungun kang banget déné kok ana wong wani ngucapaké panyenyamah marang Allah kang Maha Agung. Pangandikané imam agung Kayafas: "Gawéné apa isih nganggo seksi? Sampéyan sampun sami mireng enggènipun nyenyamah. Kadospundi panimbang sampéyan?" Atur wangsulané wong akèh: "Tiyang punika kumapurun nyenyamah dhateng Allah, mila kedah kasingkiraken. Tiyang punika dosa pejah!" Wong-wong sing ana ing kono, para pangarepé imam, para ulama dalah para wong sikep gegaman sing nyekel Gusti Yésus, kabèh padha ngebyuk, ana sing ngidoni, ana sing mbithèni, ana manèh sing nutupi wedanane banjur napuk kambi celathu: "Mara pethèken, sing napuk kowé iku sapa? Ing sajroné disawiyah lan disiya-siya mengkono iku Gusti Yésus mung tansah kèndel. Panjenengané nandhang prihatos lan gerah, éwadéné ora kelair pasambaté. Panjenengané pancèn wis sagah nandhang sangsara lan sagah nyanggi paukumané wong dosa, dalah paukumane wong-wong sing padha milara lan niksa sarirané.

SAWISÉ mengkono Gusti Yésus banjur didhabyang metu saka ing omahé Kayafas. Wayahé wis bangun ésuk. Para pangarepé imam karo para pinituwa lan para ulama, yaiku sapepaké pradata wis padha gawé kakenthelaning rembug, nanging isih kudu nyuwun kakancinganing pradata sing luwih luhur, yaiku sing dipangarsani déning bupati Rum Pilatus, jalaran pradata Yahudi ora diwenangaké mutus prakara ukum pati. Senajan tumrapé para pangarepé bangsa Yahudi mau dirasa nyengkal ing ati, déné isih kudu nyuwun karampungan saka ngarsané Pilatus, éwadéné wong-wong mau ora wani nglirwakaké pangadilané bangsa Rum sing lagi nyekel pangwasa ana ing tanah Yahudi. Dadiné Gusti Yésus banjur didhabyang kaladosaké marang dalemé Pilatus.

Senajan prakarané durung rampung, éwadéné wekasané Rabbi saka Nasarèt sing padha digethingi iku mesthi bakal nemahi mati. Embuh kepriyé mergané, waton wong iku mati, mesthi bakal ilang klilipé .... Saiki durung tekan waktuné!

NALIKA Gusti Yésus didhabyang metu saka ing omah, Panjenengané minger sedhéla menyang ing palataran sing tengahe ana bedhiyangé, dikepung wong sawetara sing padha gegenèn. Panjenengané minger mung sedhéla, wong-wong padha ora ngerti apa sing ditingali, nanging tingalé Gusti Yésus ngembeng prihatos lan sih piwelas ....

KACARITA nalika Gusti Yésus kacepeng sarta kadhabyang medal saka ing patamanan Gètsémané, para sekabat padha lumayu kabèh ninggal Gustiné, ora ana siji-sijia sing kari ....

Nanging .... nalika Gusti Yésus diadhepaké ing ngarepé pradata ana ing dalemé Kayafas, ana sekabat loro sing padha ngodhol tindhaké Gusti Yésus nganti tekan ing palatarané dalemé imam agung. Sekabat loro mau Yochanan lan Pétrus. Yochanan wis wanuh karo sing jaga régol, mulané banjur mlebu ing palataran kambi ngajak Pétrus. Sawisé padha mlebu banjur padha lungguh awor karo para abdi, arep weruh kadadéyané Guru lan Gustiné sing padha ditresnani.

Dumadakan ana parekan nyedhaki Pétrus karo ngucap mengkéné: "Dika rak enggih mèlu karo Yésus wong Galiléa niku ta?" Nanging Pétrus sélak ing ngarepé wong akèh: "Napa?. Kula boten dhenger kang dadi ujar dika niku!" Ngucap mengkono iku karo mlaku njujug menyang ing régol, gagasané luwih becik metu baé katimbang ana ing panggonané wong akèh, awit yèn nganti konangan, bisa dadi gawé. Yèn ana ing petengan, rak luwih kepénak, bisa weruh apa sing kelakon ora nganggo sumelang yèn konangan. Mengkono gagasané Pétrus, wis lali babar pisan yèn durung suwé kepungkur mentas munjuk marang Gusti Yésus: "Senajan sadaya sami ngantosa kecuwan krana Tuwan, kawula mesthi boten kecuwan ing salaminipun." Nalika Gusti Yésus dicepeng, Pétrus iya mèlu mlayu. Nanging wekasané banjur getun déné kok melu-mèlu mlayu kaya sekabat liyané. Saiki kakendelané wis pulih, banjur wani ngodhol Gustiné nganti tekan ing palataran. Malah wani awor lungguh karo para abdi lan para prajurit gegenèn ing sacedhaké bedhiyang sing ana ing palataran, awit hawané atis. Saka ing kono Pétrus bisa ngulataké Gusti Yésus sing ana ing pendhapa ing ngarepé pradata. Nanging cilakané, wong wadon parekan mau kok ndadak nyela-nyela takon, apa dadi panunggalané Gusti Yésus .... Pitakon sing ndrawasi. Yèn prajurit sing ana ing kono padha ngerti, ora wurung Pétrus mesthi bakal katut dicekel lan dibanda. Mulané Pétrus banjur sélak, awit apa alané dora sembada murih slameté awaké! Nanging senajan kena dianggep dora sembada, Pétrus tetep wis nyélaki Gustiné kaping sepisan.

Panggonan ing palataran sacedhaké bedhiyang pancén mbebayani tumrap Pétrus, mulané énggal-énggal arep lunga saka ing kono. Lagi baé jumangkah marani régol arep metu, wis konangan ing parekan liyané, banjur dielokaké ana ing ngarepé wong sing padha ana ing kono: "Wong iki iya mèlu Yésus Nasarani!" Nanging Pétrus mangsuli: "Napa? .... Kula niki dédé muridé. Kula boten wanuh ing wong niku!" Mengkono iku dadiné wis kaping pindho enggoné Pétrus nyélaki Gustiné.

Nanging ora antara suwé Pétrus konangan sawijining panunggalané para abdiné imam agung, malah isih kalebu sanaké Malchus sing keperung kupingé déning pedhangé Pétrus. Wong mau banjur nylathoni Pétrus, ujaré: "Napa kula boten weruh dika wau onten ing patamanan, mèlu wong niku? Dika niku enggih panunggalané wong Galiléa, ketara saka canthenan dika."

Saiki Pétrus rumangsa kepèpèt. Atiné geter déning wedi. Kepriyé akalé murih aja nganti konangan yèn dadi muridé Gusti Yésus? Yèn nganti konangan, mesthi bilai awaké. Pétrus ora bisa polah manèh kejaba mung ngantepi enggoné sélak. Malah saiki enggone sélak nganggo nyupatani awaké dhéwé lan klawan sumpah mangsuli karo nepsu: "Pripun ta dika niku? Kula dédé panunggalané, tur kula boten wanuh ing wong niku!" Enggoné nganti nyupatani awaké dhéwé lan sumpah iku pamurihé supaya wong akèh padha gelema ngandel yèn Pétrus mau pancèn dudu panunggalané sekabaté Gusti Yésus .... Sing dipikir mung kaslametané awaké dhéwé, babar pisan ora ngélingi kasetyan lan katresnané Guru lan Gustiné. Mengkono iku sedhéla baé Pétrus wis nyélaki Gustiné nganti ping telu lan sanalika ana jago kluruk.

Bareng Pétrus krungu kluruké jago, banjur lagi kèlingan enggoné dipangandikani Gusti Yésus: "Kowé apa bakal ngetohaké nyawamu nglabuhi Aku? Satemen-temené pituturku ing kowé: "Ing dina iki bakal ora ana jago kluruk, sadurungé kowé nyélaki Aku nganti ping telu."

Saiki Pétrus ngerti sepira gedhéning kaluputané déné wis nyélaki Gustiné nganti ping telu, Gustiné sing arep dibelani senajana nganti mati. Wah iba wirangé yèn ngélingi enggoné methènthèng arep nglabuhi Gustiné nalika durung ana bebaya, nanging ngucira bareng bebaya nyedhaki. Sing dirasa kebangeten alané, déné wis nyélaki Gustiné, mangka enggoné sélak nganggo nglairaké supata lan sumpah!

Pétrus ingak-inguk nggolèki Gustine. Upama wania, Pétrus arep nyedhak banjur ngrungkebi padané Gusti nyuwun pangapura lan pitulungan kaya nalika ana ing tengahé segara ing wayah bengi .... Nanging saiki ora bisa, jalaran saiki Gustiné wis adoh, malah bokmenawa ing salawas-lawasé ora bakal ketemu manèh. Upama ketemua, apa Panjenengané isih kepareng disowani lan disuwuni pangapura déning murid sing wis nyélaki Panjenengané nganti ping telu?

Nalika semono mbeneri Gusti Yésus didhabyang medal saka ing omahé Kayafas, Gusti minger sedhéla menyang ing palataran ningali Pétrus sing mentas sélak nganti ping telu. Ora ana wong sing ngerti apa sing ditingali mau kejaba Pétrus dhéwé.

Mengkono uga Petrus iya weruh tingalé Gustine enggoné ningali awaké klawan ngembeng trenyuh lan welas. Pétrus krasa kaya didhodhog atiné .... Sajroné nandhang sangsara mengkono Gustiné ora négakake sekabaté, isih dièngeti klawan sih kadarmané, senajan sekabat mau ora mantep kasetyané.

Wusanané Pétrus banjur énggal lunga metu menyang panggonan sing peteng, banjur ngambruk nangis kelara-lara. Ora lèrèn-lèrèn enggoné sesambat marang Gusti Yésus: "Dhuh Gusti, kawula saèstu sampun damel sekeling galih Tuwan saha ageng dosa kawula wonten ing ngarsa Tuwan. Dhuh Gusti, kawula ingkang rumaos saged ngandhemi kasetyan kawula dhumateng Tuwan, samangké sampun boten sembada babar pisan dados abdi Tuwan. Dhuh Gusti, dosa saha kalepatan kawula punika saèstu kawula getuni .... mugi-mugi Gusti kepareng ngapunteni kalepatan kawula punika!"

GUSTI Yésus kadhabyang bakal kaladosaké. Ora kendhat-kendhat Panjenengané dipilara lan dipepoyok déning satruné lan wong akèh ....

Pada ana ing endi para mitrane?

Yudas nyidra Panjenengané.

Sekabat liyané padha ninggal Panjenengané.

Pétrus nyélaki Panjenengané malah nganti ping telu.

Semono enggoné Gusti Yésus nandhang kawelas-asih!

KOCAPA Yudas .... ngetut-buri lakuné grombolan sing ndhabyang Gusti Yésus saka ing patamanan Gètsémané menyang ing dalemé imam agung.

Yudas sing ngulungaké Gustiné bisa nungkuli dhéwé enggoné Gusti Yésus dipriksa prakarané déning pradata ....

Sasuwéné ngrungokaké Yudas tansah mikir-mikir ing sajeroning ati: "Jenèh Gusti ora kersa maringi kasugihan lan kadrajatan marang aku! Panjenengané satemené bisa, nanging généya ora kersa? .... Luputé dhéwé nganti dibanda lan didhabyang-dhabyang kaya mengkono! Iku minangka ukumané enggoné gawé kecuwanku!"

Mengkono manèh Yudas iya nggagas: "Wah mesthiné ora nganti Gusti Yésus kapatrapan ukum pati, awit luputé ora sepiraa aboté. Malah satemené Panjenengané ora naté nindakaké kaluputan. Panjenengané cetha yèn resik tanpa dosa .... Upama diukuma, mesthiné mung diukum kunjara, nanging ora bakal diukum pati .... Jalaran Panjenengané iku resik, kepriyé bisané kelakon kaukum pati?"

Nanging swaraning atiné saya suwé saya cetha dadi panggugat marang Yudas: "Panjenengané iku resik tanpa luput, suci tanpa dosa! Panjenengané kapatrapan paukuman sing dudu mesthiné .... Kelakoné mengkono iku marga saka panggawému. Yudas!" Dadiné Yudas saya suwé saya kuwatir.

Bareng tekan waktuné para ulama padha ngadeg bebarengan kambi ngucap: "Kasingkirna tiyang Nasarèt punika! Tiyang punika dosa pejah!" .... Yudas banjur klépat lunga, metu saka ing dalemé imam agung, geter atiné déning wedi kang banget.

Cetha pangrunguné Yudas marang karampungané pradata: "Wong iku kudu kaukum pati!" Lan Yudas iya ngrungu cetha panggugat sing ana ing atiné déwé: "Saiki Gusti bakal disédani! Iku marga saka trékahmu!" Dadiné Yudas banget enggoné keduwung. Nanging saiki kepriyé supaya Gusti aja nganti kelakon disédani? Karampungané pradata kudu dibatalaké! Wah, saiba cilakané yèn Gusti nganti disédani!

NALIKA semono para pangarepé imam lan para pinituwa isih padha ana ing padaleman suci. Wis padha lega atiné, jalaran wis ana karampungan ingatasé Gusti Yésus. Saiki mung kari ngentèni palilahé Pilatus sing jumeneng bupati. Lan sawisé iku .... Wah, yèn sing dadi klilipé, yaiku Rabbi saka Nasarèt, iku sirna, saiba senengé, awit saumat kabèh bakal padha nggatèkaké maneh marang piwulangé para ulama lan para pangarepé imam lan para pinituwané bangsa; angger wis mati, sedhéla baé anaké tukang kayu saka Nasarèt iku mesthi ora kocap manèh .... Wosé wong iku kudu disingkiraké!

Nalika isih padha ngudarasa mengkono mau, dumadakan ana wong teka, menggèh-menggèh ambekané, gumeter awaké sekojur lan mripaté pendirangan ngawasaké para imam kaya wong arep njaluk tulung .... wong mau jebul Yudas!

Yudas wis ora merduli apa tekané mau dianggep ngungkak krama utawa ngribedi para ulama mau, awit atiné selak ora sabar déning kabereg ing wedi .... Getun lan keduwung wis ora kamot ana ing atiné. Dhuwit opahé enggoné laku cidra krasa panas kaya wangwa bathok ana ing gémbolané. Ana ing ngarepé para ulama mau Yudas ngucap mengkéné: "Kula damel dosa, déné rah resik ingkang kula ulungaken."

Para imam mau sanalika kagèt. Getihé wong resik? .... Nanging para imam mau mèlu-mèlu apa? Yèn wis diputus déning pradata, mesthiné iya ora tanpa kaluputan .... Déné wong sing katon wedi banget nganti gumeter awaké sakojur iku, ana gawéné apa teka mrono? Para imam lan para ulama ora mèlu-mèlu ing prakarané! .... Sing dadi underaning prakara rak mung bab sirnané Yésus Nasarani sing dadi klilip! Déné Yudas, apa perlu ndadak dipaèlu ujaré?

Wong-wong mau mung padha mèsem lan gumuyu ngrungu ujaré Yudas. Déné Yudas banget pangungsedé supaya karampungané pradata mau dibatalaké lan Gustiné tumuli diluwarana, ambal-ambalan aturé: "Sampun ngantos tiyang punika dipun ukum pejah, awit boten kadunungan lepat. Sampun ngantos sami ngwutahaken rah resik!" Atiné Yudas ora bisa jenjem, rasané kaya sinebit-sebit, jalaran rumangsa dadi jalarané sangsara lan sédané Gusti Yésus kang tanpa dosa ....

Nanging Yudas mung digeguyu déning para ulama. Iku rak luput lan bodhoné dhéwé wani ngulungaké Guruné. Yudas rak tanpa diundang tekané ngaturaké kasaguhané, apamaneh Yudas iya wis nampani opahé dhuwit telung puluh sèkel! Dadiné saiki para imam mau mèlu-mèlu apa karo dhéwèké?

Ujaré Yudas: "Kula damel dosa, déné rah resik ingkang kula ulungaken." Nanging wangsulané ulama kabèh: "Aku perduli apa? Iku kowé ngrasakna dhéwé. Saiki wis kasèp, apa sing diputus déning pradata ora kena dibatalaké manèh!" Ngrungu wangsulan mengkono mau, atiné Yudas rasané kaya ditotog ing alu, ilang pangarep-arepé enggoné arep ngresikaké awaké. Yèn Gustiné sida kaukum pati, ing salawasé atiné ora bakal pulih jenjem manèh, swaraning atiné mesthi tanpa kendhat nggugat awaké dhéwé: "Yudas, kowé gawe dosa, ngwutahaké getih resik! Kowé sing luput!"

Dhuwit opahé kepriyé? Dhuwit patukoning getih resik iku ing salawas-lawasé bakal mbrongot uripé. Dhuwité mau banjur arep dibalèkaké marang para pangarepé imam lan para ulama, nanging ora ditampani, mulané banjur diuncalaké déning Yudas ing ngarepe wong-wong mau ana ing padaleman suci. Kumrompyang swarané dhuwit telung puluh sèkel selaka ana ing jubin banjur ngglindhing menyang ngendi-endi ....

MUNGGUH Yudas dhéwé kepriyé? Sawisé nguncalaké dhuwit mau, banjur klépat lunga .... Atiné kuwur banget. Saiki wis kasèp, maju buntu, mundur wis kebanjur! Atiné ngenes, tanpa ana ungup-ungupé oleh pepadhang lan pitulungan. Keduwunging atiné ora bakal bisa sirna, malah mung tansah nyiksa uripé, kepriyé enggoné arep ngoncati. Niyaté arep golèk pangungsèn, nanging menyang endi enggoné ngungsi, jalaran sing arep dioncati iku wis manjing ana ing jero atiné. Ing salawasé uripé bakal tansah dadi buron, dioyak-oyak déning keduwunging atine. Kejaba yèn bisa oncat saka ing alaming ngaurip! Yudas saiki wedi urip. Sing bisa ngluwari saka ing panggugating atiné ora liya kejaba mung pati. Yèn wis mati, lagi bisa meneng swaraning keduwungé!

YUDAS ketliweng pikiré! .... Béda banget karo Pétrus! Pétrus keduwung banget atiné, banjur nangis kelara-lara. Sing dikeduwungi yaiku déné nganti gawé sekeling galihé Gustiné. Ing sajeroning keduwungé Pétrus sesambat marang Gusti nyuwun pangapura. Mangka Gusti Yésus ora nampik wong sing nggetuni kaluputané lan nyuwun pangapura.

Yudas ora mengkono kaanané. Sing dipikir mung cilakané awaké dhéwé, déné tansah bakal dioyak-oyak déning keduwunging atiné dhéwé, mangka ora bisa ngoncati .... Nanging atiné ora ketuwuhan nalar golèk pangungsèn marang Gustiné, lan ora sesambat nyuwun kawelasan ....

Yudas wis kapanjingan déning Iblis lan ora bisa oncat manèh saka ing pangwasané. Ing wayah ésuk isih repet-repet Yudas nggeblas, parané menyang ing patamanan Gètsémané. Ing sawengi iku Yudas nganti ping pindho enggoné mlaku mrono. Ana ing papan sing lindhuk ing gegampèng Yudas banjur ngendhat tali murdha. Pang sing dienggo ngendhat iku tugel, temah Yudas tiba krungkeb ing jurang, ketanggor-tanggor ing parang curi nganti bedhah wetengé lan jeroané metu kabèh .... Ana ing jurang jero Yudas gumléthak wis mati.

Nanging dosané sing wis akèh, isih diwuwuhi dosa ngendhat, katut digawa mlebu ing jaman kalanggengan. Mangka ing kana ora ana pangapura manèh.

Mengkono kelakoné nyèplesi pangandikané Gusti Yésus nalika padha kembulan mangan bujana Paskah, mengkéné: "Bilai wong kang dadi margané Putrané manusa kaulungaké; begja wong iku saupama ora kelakona lair!"

PARA imam sing padha ana ing padaleman suci mung padha nggeguyu pratingkahé Yudas. Dhuwit telung puluh sèkel selaka sing pating slebar ana ing jubin banjur dikukup, karo padha ngucap: "Iku ora kena dilebokake ing peti bet-amal, marga dadi patukoning getih." Dadi dhuwit sing dienggo ngopahi Yudas ngulungaké Gusti Yésus iku padha dianggep dhuwit reged, dhuwit najis, ora kena dilebokaké ing pethining pisungsung ing padaleman suci. Saka kakenthelaning rembugé wong mau banjur ditukokaké palemahane kundhi, palemahan sing ora akèh ajiné, jalaran lempungé wis entèk digawé grabah. Palemahan mau banjur kagawé pakuburané wong ngamanca sing mati ana ing Yerusalèm lan ora kena dikubur ana ing bumi suci, bumi pusakané bangsa Yahudi. Ing sabanjuré palemahan mau ketelah aran Akeldama, tegesé palemahan getih, jalaran pinangkané saka dhuwit patukoning getih.

PIRANG-pirang atus taun kapungkur nabi Yirmiyah nglairaké pameca dhawuhé: "Padha nampani wang telung puluh sèkel selaka mau, iya iku pangajiné kang wus kamurwat ing sapamurwaté Banisraèl; banjur ditukokaké palemahané kundhi." Pangandika mau pangandikané Gusti Allah piyambak lantaran abdiné; nalika jamané nabi Yirmiyah ora ana wong sing nyandak tegesé pangandika mau.

Nanging saiki pangandika mau kayektèn.

Mungguh para imam lan para ulama mau kabèh mesthiné padha ora kélingan marang pangandikané Gusti Allah ing jaman kuna, jalaran atiné wis kebak piala.

WAYAHÉ isih ésuk umun-umun. Para pangarepé imam karo para pinituwa lan para ulama, yaiku sapepaké pradata, sawisé gawé karampungané prakara, banjur padha ndhabyang Gusti Yésus kaladosaké ing dalemé bupati Pilatus. Karampungané pradata ingatasé Gusti Yésus wis cetha, yaiku: Panjenengané bakal disédani, déné saiki kari ngentèni, apa bupati Rum sing ngasta pangwasa ana ing tanah kono ngrujuki karampungan mau. Yèn wis dirujuki, wong Nasarèt iku tan kena ora mesthi mati. Saiki wis dina Jumuwah, lan yèn mengko soré srengéngéné surup, wis ngancik dina Sabbat Paskah. Ing dina Sabbat wong Yahudi padha ora kèlilan nglakoni pagawéan, dadi iya ora kelilan mematèni. Mulané sadurungé ngancik dina Sabbat mau, Yésus Nasarani iku kudu wis dirampungi prakarané lan kudu wis dipatrapi paukuman pati!

Dalemé bupati Pilatus wis katon, lakuné banjur digelak. Prakarané kudu énggalénggal dirampungi, ora kena disrantèkaké manèh. Mau bengi pradata Yahudi wis nemtokaké ukuman pati kanggo Gusti Yésus lan awané Panjenengané bakal tumuli disédani! Ing sadalan-dalan wong sing padha weruh lan ngrungu gederé wong ndhabyang Gusti Yésus, banjur padha mèlu ngetutaké, kepèngin ngerti kepriyé bakal wusanané."

Satekané ing palataran ngarep dalem kabupatèn, wong Yahudi mau banjur padha mandheg, padha ora gelem mlebu ing dalem kabupatèn, pamurihé supaya aja nganti najis, temah isih padha wenang mangan Paskah. Sapa ta ing antarané wong Yahudi sing padha mursid lan ngibadah, gelem ngambah omahé wong kapir, sing ora wanuh marang Allahé Israèl? Mulané wong-wong mau mung padha mandheg ing ngarep dalem kabupatèn, mengko Pilatus rak miyos menyang ing gadri ngarep manggihi wong sing padha ngaturaké panggugat.

ORA antara suwé Pilatus banjur miyos ing gadri ngarep, pinarak ing kursining pangadilan. Bupati Pilatus iku priyagung bangsa Rum, solah bawané ngetarani yèn wataké adigang adigung, kamitégan, mentalan lan sugih gelar. Wong Yahudi sing padha sowan ana ing ngarsané mung padha diingetaké baé; yèn ndeleng polatané, wong-wong mau ketara yèn padha nesu banget; mesthiné wong sing diladèkaké iku durjana gedhé .... Nanging .... yèn ndeleng wujudé wong sing dibanda, sing kewentar jenengé Yésus Nasarani, ora ana èmperé babar pisan karo durjana. Gék apa baé kaluputané déné nganti dadi bebandan?

Para pangarepé imam katon rada gajeg-gajeg. Apa sing kudu diaturaké minangka panggugat .... Apa kudu matur, yèn Gusti Yésus saben-saben marasaké wong lara, malah wis tau nangèkaké wong mati? Yèn Panjenengané tau ngandika jumeneng Putrané Allah? Yèn para pangarepé imam lan para ulama kerep diwelèhaké mungguh ing kaluputané lan kamursidané sing mung lelamisan? Apa kaya mengkono iku enggoné kudu matur marang Pilatus? .... Yèn mung kaya mengkono sing dadi gugaté, Pilatus mesthi ora bakal ndhawuhaké paukuman. Dadiné kudu ana gugatan utawa dakwa sing luwih premati, supaya Yésus Nasarani iku kenaa kapatrapan ukum pati!

Wong mau banjur padha wiwit nggugat, aturé: "Saking pamanggih kula tiyang punika nasaraken bangsa kula, sami dipun penging saos bulu-bekti dhumateng Sang Prabu, mawi gadhah pangaken dados Kristus utawi ratu piyambak."

Pilatus mirsani Gusti Yésus kambi mangu-mangu galihé; yèn wong iki mbalila marang Sang Prabu ing Rum, wis mesthi kudu kapatrapan ukuman abot, mulané banjur ndangu: "Kowé iku apa ratuné wong Yahudi?" Nanging Gusti Yésus mangsuli, pangandikané: "Kratonku iku ora saka ing donya kéné; menawa kratonku saka ing donya kéné, mesthi wadyabalaku padha lumawan perang, supaya Aku aja nganti kaulungaké marang wong Yahudi. Kang iku kratonku ora saka ing donya kéné."

Panggalihané Pilatus mungguh wangsulan mau kira-kira mengkéné: "Yèn wong iki arep ngadegaké kraton sing ora ana ing donya kéné, aku rak ora perlu kuwatir menawa wong iki arep madeg kraman nglawan aku utawa Sang Prabu ing Rum. Généya wong-wong Yahudi iku padha banget nepsuné nganti nyuwunaké paukuman wong iki?"

Pilatus banjur ndangu marang Gusti Yésus: "Apa kowé ora ngrungu panggugaté wong iku marang kowe? Lah pirang-pirang prakara kang digugataké marang kowé!" Nanging Gusti Yésus ora mangsuli apa-apa manèh .... Dora-cara sing diucapaké bangsané ingatasé iku kang njalari sekeling galihé, nanging Panjenengané wis ora kepareng paring wangsulan.

Pilatus tumuli ngandika marang para pangarepé imam lan wong golongan sing saya suwé saya mundhak akèh lan mundhak gumeder: "Mungguh ing aku wong iku ora tinemu kaluputané!" .... Nanging sing nggugat padha saya rengkeng, aturé: "Boten pinanggih kalepatanipun? .... Tiyang punika damel balilanipun bangsa, pamulangipun sampun wradin ing satanah Yahudi sadaya, wiwit ing tanah Galiléa ngantos dumugi ing ngriki."

Pilatus bareng miyarsa bab tanah Galiléa banjur ndangu: "Wong iki apa wong Galiléa?

Bareng wis nyatakaké yèn Gusti Yésus iku pinangkané saka Galilea, ribeding galihé banjur rada antèr .... Awit satemené Pilatus nganti judheg galihé ngraosaké Gusti Yésus. Wong Yahudi kengkeng enggoné nggugat: "Tiyang punika dosa pejah!", lan panasing atiné mubal katon ana ing pancerenging mripat, nanging Pilatus piyambak ora bisa manggihaké kalepatané Gusti Yésus. Yèn mengkono kuduné kepriyé? .... Wis mesthi bae wong sing ora tinemu kaluputané kudu diluwari, mengkono iku wis klebu kuwajibané hakim sing adil lan jujur. Pilatus ora kersa tumindak mengkono, awit Pilatus kepéngin damel renané wong golongan. Jalaran saupama Pilatus ora nuruti panyuwuné wong Yahudi mau, wong-wong mau, luwih maneh para pangarepé imam lan para ulama, mesthi bakal dadi satruné; katimbang dianggep satru rak luwih becik dianggep mitra déning bangsa Yahudi, jalaran sapa weruh, samangsa bangsa Yahudi ora seneng dieréhaké déning bupati Pilatus, akèh baé mergané yèn arep nyuthat Pilatus saka ing kabupatèn, kayata ngaturake layang gugatan marang Sang Prabu ing Rum, kang ijoané nggugat Pilatus bab pirang-pirang prakara sing magepokan karo pangrèhé Pilatus sing tansah disidhem lan ora kauningan déning Sang Prabu. Samangsa prakara mau nganti kapiyarsa ing Sang Prabu, wis mesthi ora becik kadadéyané tumrap Pilatus; kitir sasuwèk bebasane bisa ngendhangaké bupati Pilatus. Mulané Pilatus kudu wewéka lan kudu pinter ngrogoh atiné wong Yahudi, supaya awèt enggoné jumeneng bupati, mangku kamuktèn lan kawibawan, embuh pira prabéyané.

Nanging saiki kepriyé enggoné arep mutus prakarané Yésus Nasarani iku? Wong sing ora tinemu mungguh dosané pati apa kena katrap ing ukum pati?

Mulané bareng miyarsa yèn Gusti Yésus iku saka ing tanah Galiléa, panggalihé sanalika mak plong, awit ngira bakal olèh dalan oncat saka ing karépotan. Tanah Galiléa iku ora klebu bawahé. Sing maréntah ing kono raja Hérodhès. Mangka mbarengi riyaya Paskah iku Hérodhès ana ing Yerusalèm .... Yèn mengkono, prakara mau luwih becik dipasrahaké marang Hérodhès, temah Pilatus dhéwé bisa ombèr galihé. Tur ana perluné apa ta tumrapé Pilatus ngurus prakarané wong sing arep ngadegaké kraton sing ora saka ing donya kéné? Sing tansah diudi déning Pilatus iku supaya bisaa lestari mukti wibawa lan kepénak uripé, apadéné tetep enggoné jumeneng bupati, ora kedukan ana ing ngarsané Sang Prabu ing Rum.

Ing kono Pilatus banjur dhawuh supaya Gusti Yésus kaladosaké menyang ngarsané Hérodhès.

Wong Yahudi padha pating kedumel nguman-uman Pilatus lan nyampahi Gusti Yésus .... jenèh prakarané ora tumuli diputus. Nanging wong mau padha ora bisa mbangkang dhawuh, temah Gusti Yésus didhabyang manèh turut dalan menyang dalem pamondhokané Hérodhès. Wong sing padha mèlu ngetut-buri saya mundhak-mundhak akèhé nganti dadi golongan gedhé, swarané wong akèh gumeder kumruwuk padha nguman-uman lan moyoki Gusti Yésus. Ana sawenèh sing ngèlokaké: "Iku rak Rabbi saka Nasarèt sing bisa gawé kaélokan warna-warna ta? Généya? ...." Anu manèh sing celathu: "Kuwi rak sing adaté wani melèh-melèhaké para imam ta? Saiki kepriye?" .... Ana sing nyambungi, kandhané: Kuwi apa dudu wong sing diarak mlebu ing kutha Yerusalèm nunggang kuldi kaya déné ratu? Saiki kok dadi bebandan, mesthiné wong kuwi tukang ngapusi! .... "Mengkono ujaré wong akeh, lan kabèh padha maido lan ngina marang Gusti Yésus. Ana ing tengahé wong golongan mau Gusti Yésus mung ijèn baé, ora ana wong siji baé sing nglabuhi: senajan dicecamah lan dipepoyok, Gusti Yésus tansah kèndel baé. Pasuryané ora ketingal ajrih utawa rengu, nanging paningalé kawistara yèn nandhang trenyuh.

Gusti Yésus didhabyang wong golongan kaya bebandan .... mangka Panjenengané iku Putrané Allah kang nitahaké langit lan bumi, iya kang Mahakuwasa .... Yèn ditandhing karo mahakuwasané Allah, nggandra pira wong golongan semono kèhé ana ing ngarsané? Nanging wis dadi kersané Gusti Yésus nandhang sangsara, sepira aboté disiksa lan disiya-siya, dipepoyok lan dicecamah, kabeh iku mau arep disanggi klawan éklasing galih..

Gusti Yésus diglandhang ing wong golongan ora béda karo wong sudrapapa, wong sing musakat dhéwé padha-padha titahé Pangeran. Nanging malah karana iku mau kabéh Panjenengané iku kang pinunjul lan kang luhur dhéwé; Panjenengané iku kang jumeneng Sang Mesih kang nandhang sangsara sumurup enggoné ngluwari umat kagungané lan nyanggi dosané manusa kabéh.

DADINÉ Gusti Yésus kaladosaké ing ngarsané raja Hérodhès.

Hérodhès bareng ningali Gusti Yésus, banget bingahé. Pangunandikané: "O, iki ta sing jeneng Yésus, sing wis kerep dakrungu wartane, nanging sing durung tau dakweruhi wujude." Satemené nalika Hérodhès midhanget kabar bab Gusti Yésus enggoné memulang lan nindakaké kaélokan, galihé ketuwuhan rasa wedi, jalaran kagungan panginten yèn Gusti Yésus iku Yochanan Pambaptis, sing biyèn disédani nanging banjur gesang manèh. Nanging bareng saiki ningali wujudé Gusti Yésus, banjur ilang kuwatiré, jalaran sing dadi bebandan iku cetha yèn dudu Yochanan Pambaptis. Hérodhès bingah mirsani Gusti Yésus, pangajeng-ajengé bisaa ningali pratandha lan kaélokan kaya sing wis naté ditindakaké Gusti Yésus .... Hérodhès ora menggalih babar pisan bab trenyuhing galihé Gusti Yésus utawa ora menggalih marang kaadilan sing kudu ditandukaké marang Gusti Yésus, nanging sing ndadèkaké bingahing galihé mung enggoné arep ningali tetingalan sing gawé senengé wong nonton. Gusti Yésus iku dianggep mung kayadéné tukang sulap baé!

Gusti Yésus didangu klawan tembung akèh-akèh lan didhawuhi nedahaké kaélokan, nanging sakecap Gusti Yésus ora paring wangsulan. Panjenengané ora naté nindakaké kaélokan yèn ora kagem nulungi wong kang padha nandhang kasangsaran lan kacingkrangan, apadéné kagem ngluhuraké Asmané Sang Rama ing swarga. Déné para pangarepé imam lan para ulama isih padha bengak-bengok ngantebaké panggugaté marang Gusti Yésus.

Nanging Gusti Yésus kèndel baé.

Bareng tetéla yèn tanpa gawé enggoné ndangu Gusti Yésus, Hérodhès banjur kèndel. Satemené ana paédahé apa tumrap Hérodhès nitipriksa prakarané Yésus Nasarani iku? Mulané Gusti Yésus banjur dilelingsem lan dipepoyok déning Hérodhès dalah para prajurité, sawisé katog, banjur diagem-agemi putih gumilap, kaya adaté bangsa Rum: yèn ana wong ngarah marang pangkat dhuwur, wong mau banjur manganggo putih. Sarèhné Gusti Yésus iya disuwuraké arep jumeneng ratu, mulané banjur diagem-agemi putih.

Wusanané Gusti Yésus banjur diwangsulaké menyang ngarsané Pilatus. Panjenengané didhabyang manèh ing wong golongan, ing sadalan-dalan mung dadi tontonaning wong akèh.

Pilatus pirsa tekané wong golongan ngarak Gusti Yésus. Wong resik, babar pisan ora tinemu kaluputané, lha kok diladèkaké lan disuwunaké paukuman, mangka ukum pati! Pilatus judheg galihé .... Swarané wong golongan sing padha nguwuh-uwuh krungu saka kadohan pindha ampuhan nasak pagunungan .... Pilatus ketara yèn ajrih saupama ngluwarana Gusti Yésus, senajan wis uninga karesikané.

Nanging Pilatus wis manggih akal. Adaté bupati saben samangsa riyaya Paskah nglilani luwaré lelaran siji manut ing pamilihé wong akèh .... Mangka nalika iku ana lelaran siji sing kejuwara dadi bénggolé brandhal, jenengé Barabbas. Yèn wong Yahudi padha didhawuhi milih ing antarané Yésus Nasarani kang ora tinemu kaluputané karo Barabbas sing dadi bénggolé brandhal, mesthiné baé wong Yahudi bakal padha milih Yésus Nasarani. Mengkono rékané Pilatus enggoné arep ngluwari Gusti Yésus.

Nanging Pilatus iku satemené tansah gojag-gajeg panggalihé: yèn miturut adilé kudu ngluwari Yésus Nasarani, nanging ajrih bakal gawé nepsuné bangsa Yahudi; yèn arep nuruti panyuwuné bangsa Yahudi ndhawuhaké paukuman ingatasé Gusti Yésus, galihé iya ora sekéca, jalaran wis cetha yèn sing kudu diukum mau ora duwé kaluputan apa-apa .... Saya manèh, nalika wis pinarak ing pangadilan, ana utusané garwané ndikakaké matur: "Sampun sampéyan maèlu prakawisipun tiyang punika, awit wau dalu salebetipun supena kula ngraosaken susah sanget krana Panjenenganipun."

Pilatus wis nemtokaké ing salebeting galih yèn rancangané iku mau bakal olèh gawé.

Barabbas diwetokaké saka ing kunjara, banjur digiring menyang ing pangadilan, Barabbas sing kakunjara jalaran prakara rajapati! Yèn wong golongan padha ndeleng wujudé Barabbas sing nggegirisi, mesthi bakal padha nyuwun luwaré Yésus Nasarani sing katon lembah-manah.

Nanging bareng Pilatus ndangu, dhawuhé: "Wong loro iku endi kang kojaluk luwaré?", wong golongan banjur padha nguwuh-uwuh saur manuk: "Yésus kasaliba! Barabbas kaluwarana!" Pilatus kejot, rancangané gagal, ora nyana babar pisan yèn bakal mengkono kadadéyané. Pilatus banjur ndangu manèh: "Menawa mengkono, Yésus kang kasebut Kristus, iku dakkapakaké?" Aturé wong akèh: "Mugi kasaliba! Kasaliba!" Éwadéné Pilatus isih ndangu: "Dosané apa ta?" Nanging wong akèh malah padha mundhak seru enggoné nguwuh-uwuh, uniné: "Kasaliba! Kasaliba!" Panguwuhé wong golongan tumempuhé marang Gusti Yésus apindha panggrabyaging samodra rob.

Wong golongan enggoné padha nguwuh-uwuh mengkono iku marga saka pangipuk-ipuké para pangarepé imam lan para ulama. Wong golongan dhéwé satemené padha ora ngerti apa perluné padha nguwuh-uwuh mengkono iku. Atusan cacahé wong sing saiki mèlu-mèlu muni: "Kasaliba!", mangka sawetara dina kepungkur padha bebarengan ngulukaké pamuji: "Hosanna konjuk ing tedhakipun Dawud; binerkahana ingkang rawuh atas Asmanipun Pangéran!" Saiki wong golongan mau padha ngajap sédané Gusti Yésus ana ing kayu salib, séda kang nistha kayadéné patiné wong durjana!

Wong golongan mau padha kecuwan banget ingatasé Gusti Yésus, déné ora kersa dijumenengaké ratu .... Atiné wong-wong mau saya wuwuh enggoné kecuwan, bareng padha ndeleng Gusti Yésus dadi bebandan, pasuryané pucet, sarirané katon lungkrah tanpa daya .... Wong-wong mau padha keduwung déné wingi-wingi padha duwé pangarep-arep njumenengaké ratu wong kaya mengkono. Sarèhné padha rumangsa kecélik lan kapusan, mulané saiki ora owel-owelen nyingkiraké sing ndadèkaké seriking atiné. Seru enggoné padha mèlu nguwuh-uwuh: "Kasirnakna tiyang punika! Mugi kasaliba!"

Pilatus judheg panggalihé mirsa wong golongan padha nggujeg klawan wurahan banget, alok-aloké padha nyuwun supaya Gusti Yésus kasaliba. Panguwuhé para pangarepé imam, binarung pambengoké wong golongan wis ora kena diampah manèh. Pilatus ajrih yèn ngluwarana Gusti Yésus. Ora ana dalan liyané kejaba mung masrahaké Gusti Yésus marang wong Yahudi supaya kapatrapana kaya sing dadi panyuwuné .... Nanging senajan Pilatus masrahaké Gusti Yésus marang wong Yahudi, éwadéné Pilatus arep nedahaké yèn ora mèlu-mèlu dadi jalaraning sédané, mulané banjur mundhut banyu sarta wijik asta ana ing ngarepé wong golongan, dhawuhé: "Aku iki ora ketempèlan getihé wong mursid iki. Kowé padha ngrasakna dhéwé, jalaran kowé sing padha duwé niyat nyédani Panjenengané!"

Mengkono iku lelakoné bupati sing jirih lan hakim sing ora wani ngukuhi kaadilan! Mangka Pilatus iku ngerèhake wadyabala Rum, dadi ora perlu wedi marang pangamuké wong Yahudi, lan yèn netepi kaadilan, beneré Pilatus kudu ngandika marang wong Yahudi: "Senajan panguwuhmu ngantia sundhul ing langit, senajan kowé padha nganakaké éra-èru lan senajan kowé madulaké aku marang ngar sané Sang Prabu ing Rum, .... Yésus iki wong resik tanpa dosa, mulané dakluwari!" Nanging kojur, Pilatus iku wong jirih. Banyu sing diagem wijik asta, bisa ngilangi rereged sing ana ing astané, nanging piala sing wis manjing ana ing galihé jalaran nuruti panggujegé bangsa Yahudi, apa bisa ilang mung sarana wijik asta? Dhawuhé Pilatus marang wong golongan: "Kowé padha ngrasakna dhéwé enggonmu arep matrapi wong sing resik tanpa dosa iku!"

Wong golongan banjur padha surak, aturé marang Pilatus klawan bungah: "Sendika, prakawis punika dados tanggelan kula sedaya. Rahipun dumawaha ing kula saanak-putu kula! Kula sedaya ingkang badhé nyanggi amis-bacinipun! Nanging tiyang punika kedah kasirnakaken!" Wong golongan kaya-kaya wis geleng nunggal karep nyirnakaké Gusti Yésus, embuh kepriyé kadadéyané ing tembé buri.

Pilatus banjur dhawuh nggawa lan nyapu marang Gusti Yésus. Miturut adaté ing tanah kono, wong durjana sing bakal kapatrapan paukumam pati sarana kagantung ing kayu salib, iku kudu disapu ing sadurungé .... Mengkono uga Gusti Yésus, sarèhné Pilatus wis masrahaké Panjenengané marang wong Yahudi supaya kasalib, mulané Panjenengané saiki iya kudu nandhang dipisakit sarana kasapu.

Gusti Yésus banjur didhabyang déning para prajurit Rum menyang ing palataran jero. Kanca-kancané prajurit diklumpukaké sapantha pepak, arep ngleksanani dhawuhé Pilatus. Yèn ndeleng para prajurit sing pawakané blenthot lan pating pethékol, apadéné kasar tandangé, ana ing tengahé wong-wong mau Gusti Yésus katon ringkih tanpa daya. Gusti Yésus tansah digegujeng lan dipepoyok. Sakèh ing pamemirang disanggi klawan sabar. Lan bareng sarirané dilukari lan pengkerané disapu nganti cècel-bucel kulité lan diéwéran rahé .... Gusti Yésus mung kèndel baé, sèwu lara diampet lan sèwu wirang dibetahaké. Mangka Panjenengané ora ketara yèn mengku duka.

Ana prajurit sing ngucap mengkéné: "Iki ratune wong Yahudi." Kancané nyauri: "Yèn mengkono kudu dianggon-anggoni kayadéné ratu! "Ing kono Gusti Yésus banjur diagemi pangageman wungu, malah digawèkaké makuthan eri bulet-buletan, diagemaké ing mastakané, eri sing lancip-lancip nyubles ing kulit, teman pasuryané godrès rah .... Ing astané tengen dicepèngi rayung minangka jungkating kaprabon. Prajurit mau banjur padha jengkèng ana ing ngarsané Gusti Yésus kambi moyoki, pangucapeé: "Saos bekti, ratunipun tiyang Yahudi!" Banjur padha ngidoni lan njupuk rayungé digebugaké ing mastakané ....

Gusti Yésus kèndel baé. Sarirané rempu déning disapu; galihé kaya dirujit-rujit déning pepoyok lan cecampah. Éwadéné lésané ora nglairaké pasambat lan nétrané ora mancereng mengku duka. Gusti Yésus kang lembah-manah, tansah mbetahaké lara lan wirang lair batin .... mung karana saka sih kawelasané marang manusa dosa.

PILATUS mirsani Gusti Yésus enggoné kagawé sawenang-wenang, nanging ora nganti rentah welasé, jalaran wis kerep pirsa sesawangan sing mengkono iku. Nanging Pilatus isih pados réka supaya bisa nguwalaké saka ing paukuman pati. Dhawuhé marang para prajurit: "Wongé gawanen metu, tuduhna marang wong golongan." Gusti Yésus banjur diirid miyos ngagem makutha eri lan jubah wungu .... Panggalihé Pilatus mengkéné: "Bokmenawa wong Yahudi runtuh welasé yèn padha nyawang marang seduluré tunggal bangsa nandhang disiya-siya."

Gusti Yésus dijumenengaké ing ngarepé wong golongan, sirah lan pengkerané gubras rah, remek rempu sarirané dening nandhang panyiya-nyiya kang banget; mengkono iku wujudé "Wong kang banget kelara-lara".

Ing kono pangandikané Pilatus marang wong akèh: "Sawangen Wongé!" Wong golongan sanalika meneng kabèh. Nanging bareng para pangarepé imam lan para ulama padha nyawang marang Gusti Yésus, banjur padha ngipuk-ipuk wong golongan padha diajak bebarengan nguwuh-uwuh: "Kasirnakna! Kasaliba!" Wong golongan nyambungi: "Kasaliba! Kasaliba!" Pangandikané Pilatus: "Ratumu teka daksalib?" Nanging wong Yahudi sing adaté padha gething marang wong Rum lan padha ora seneng dadi bawahe kraton Rum, mangsuli klawan lelamisan: "Kula sami boten gadhah ratu kajawi Sang Prabu

"KASIRNAKNA, KASIRNAKNA, KASALIBA!"

O, wong busuk! Saiki ujaré keturutan, wong-wong mau padha ora duwé ratu temenan. Ratuning swarga lan bumi, Sang Mesih, kang wis rawuh nedya mitulungi wong-wong mau, padha disingkang-singkang lan dicampahi, malah dipatrapi paukuman kayadené wong durjana.

Malah saiki wis tekan waktuné wong-wong mau padha arep nyédani Panjenengané.

Wekasané Pilatus dhawuh: "Wis gawanen, saliben dhéwé!"

Gusti Yésus banjur dipasrahaké marang wong golongan, supaya disalib. O, Pilatus ... bupati licik! Jeneng Pilatus ing salawas-lawasé bakal tansah diundhamana lan dicampahi wong sajagad.

GUSTI Yésus wiwit kadhabyang manèh .... ndilir lakuné wong sing padha ngetutaké. Prajurit Rum sabregada ngapit-apit tindaké Gusti Yésus supaya aja nganti dimunasika déning wong golongan. Panggedhéné prajurit apangkat panatus nunggang jaran njampangi lakuné arak-arakan. Ing saburiné katon wong sapantha manèh padha nggawa pantèk lancip-lancip karo gandhèn. Wong iku sing padha kajibah nyalib marang Gusti Yésus.

Tindaké Gusti Yésus kambi manggul salibé piyambak. Iku wis dadi cara: wong durjana sing arep diukum salib, kudu manggul salibé dhéwé saka ing kutha Yerusalèm turut dalan sing munggah ing pepunthuk kang aran Pacumplungan, ing tembung Ibrani aran Golgota.

Gusti Yésus semuné rekasa banget enggoné manggul salib, katon mèyèk-mèyèk, sedhéla-sedhéla mèndel; sarirane sing mentas disapu lan digebagi, sing isih kuthah rah, kaya-kaya ora kuat mbacutaké tindak karo manggul salib sing tumumpang ana ing pamidhangané ..

Sesawangan sing nyedhihaké.

DALAN sing ditindaki Gusti Yésus iku mayat lan panas. Senajan tindaké kèndel bola-bali, éwadéné digelak supaya mbacut, nanging wekasané Gusti Yésus ambruk .... Wong-wong sing ana ing sacedhaké padha busekan. Kepriye rékané supaya bisa terus lakuné, apa kudu dipecut, apa kudu diréwangi manggul salibé sing abot? Nanging sapa sing gelem nulungi wong ukuman? Kapinujon nalika semono ana wong mentas saka pategalan liwat ing kono. Wong mau aran Simon, asalé saka Kiréné. Tanpa ditari wong mau banjur diarad manggul salibé Gusti Yésus. Mangka Simon ora mbangkang, banjur mlaku kambi manggul salib ana ing wingkingé Gusti Yésus.

Ing wingkingé manèh ana wong akeh padha ndhèrèkaké tindaké Gusti Yésus mengkono uga wong wadon kang padha ngadhuh-adhuh lan nangisi Panjenengané. Wong-wong mau padha ora wentala ndeleng sangsarané Gusti Yésus, ora tegel ndeleng sarirané godrès rah. Saya trenyuh atiné jalaran padha kèlingan enggoné Gusti Yésus saben dinané mung tansah gawe becik marang akèh.

Ing kono Gusti Yésus banjur minger mirsani wong-wong wadon mau sarta ngandika: "Hé para anaké Jerusalém, aja padha nangisi Aku, nanging awakmu dhéwé lan anak-anakmu iku padha tangisana!" .... Gusti Yésus isih kepareng mangandikani umat kagungané, senajan sarirane piyambak kaebyukan ing sangsara. Panjenengané kamiwelasen mirsani wong golongan mau, jalaran Panjenengané wis mirsa ing sadurungé apa sing bakal kelakon ing sapengkeré. Wong-wong ing Jerusalém, sarehne padha nampik lan nyédani Sang Mesih, bakal kataman ing paukuman kang luwih déning nggegirisi! ....Iku kang njalari Gusti Yésus nganti kewiyos pangandikané: "Nanging awakmu dhéwé lan anak-anakmu iku padha tangisana."

Tindaké Gusti Yésus dibacutaké, wayahé wis ngarepaké tengangé, panasé krasa saya sumelèt.

GOLGOTA! Pacumpungan! Salibé wis ditancebake ing lemah. Gusti Yésus banjur dilukari pangagemané; sarirané sing remek rempu diunggahaké ing kayu salib, asta lan sampéyané dipantèk ing kayu, temah rahé kumotos tiba ing lemah. Astané Gusti Yésus sing adaté diegaraké paring berkah, saiki bolong-bolong tatu dipantèk .... nahanaké lara kang banget! Nanging Gusti Yésus ora muntab dukane, lan iya ora kelair pasambaté ....

Gusti Yésus mung tansah ndedonga. Sing didongakaké dudu sarirané piyambak, nanging wong-wong sing ambek niyaya marang Panjenengané, sing padha moyoki lan nyampahi, para wong Yahudi, malah ndongakaké wong ing sajagad kabèh. Jalaran karana dosané wong sajagad Panjenengané kedah nandhang sangsara lan séda. Pandongané mengkéné: "Dhuh Rama, tiyang punika mugi sami Tuwan apunten, amargi boten sumerep ingkang dados pandamelipun.

ING nalika iku ana wong durjana loro padha kasalib bareng karo Gusti Yésus, kang siji keprenah ing tengen, sijiné ing kiwa. Dadiné Gusti Yésus kang tanpa dosa, Ratuning jagad lan swarga, gumantung ing kayu salib awor karo wong durjana ....

Panasing srengéngé kraos sumelèt ana ing sarirané sing ora kasasaban ing pangageman, tatu lan rah sing ana ing mastaka lan pengkerané padha garing, lan Gusti Yésus banget enggoné nandhang katoran .... Mangka ing sadurungé kasalib Gusti Yésus diaturi ngunjuk anggur kecut kaworan rempelu; bareng diicipi, ora kersa ngunjuk. Ombén-ombèn iku mendemi, bisa ngilangaké rasa lara. Mulané Gusti Yésus ora kersa ngunjuk, supaya bisa ngrasakaké ing sakatogé enggoné nandhang sangsara ....

Para prajurit sawisé nyalib Gusti Yésus, banjur padha njupuk pangagemané Gusti Yésus lan wong durjana loro mau, tumuli diedum-edum, nanging bareng tekan kotang agemé Gusti Yésus, ana prajurit kang duwé usul mengkéné: "Iku aja disuwèk, payo digebug ing dhadhu, supaya karuwana sapa kang bakal nduweni." Mungguh kotang mau ora nganggo dondoman, tenunané lajuran saka ing dhuwur tutug ing ngisor. Mengkono iku dadiné ana pangagemané Gusti Yésus kang diedum-edum sarana kagebug ing dhadhu.

Para pangarepé imam, para ulama lan para Farisi dalah wong golongan sing padha nunggoni enggoné Gusti Yésus disalib, padha andhèr ana ing sakupengé kono, nanging ora wani cedhak-cedhak jalaran panggonan mau dijaga déning prajurit Rum. Wong-wong ora lèrèn-lèrèn enggoné nyampahi lan moyoki Gusti Yésus, sing katoné wis tanpa daya. Ana kang ngucap mengkéné: "Èh kowé kang mbubrah padaleman suci, banjur yasa manèh sajroning telung dina, mara luwarana awakmu dhéwé. Menawa kowé Putrané Allah, mara mudhuna saka ing salib!"

Bareng Gusti Yésus wis gumantung ing kayu salib, wong Yahudi padha mongkog atiné, rumangsane wis menang, wis bisa ngalahaké Rabbi saka Nasarèt. Wis mesthi baé menang, jalaran wong-wong mau padha dadi umaté Allah, abdi kang pinilih, mengkono rumangsané ....

Mangka ana ing kayu salib Gusti Yésus nandhang sangsara kang banget. Pangérang-érangé wong golongan natoni galihé .... Saupama Gusti Yésus kersa, tembung sakecap kang miyos saka ing lésané bisa nekakaké wadyabala malaékat sing ngladosi Panjenengané ing sakersané. Saupama Gusti Yésus ndhawuhaké wewelak, wong-wong Yahudi sing padha pating pethènthèng ngérang-érang Panjenengané, ing sanalika mesthi mak cekengkeng mati kabèh! Nanging pancén wis dadi kersané Gusti Yésus nandhang sangsara ing sakatogé, pamurihé supaya bisa nepangaké manéh manusa karo Allah.

DALASAN wong durjana kang padha kasalib bareng karo Gusti Yésus, kang siji ngala-ala marang Gusti Yésus, uniné: "Yèn kowe nyata Sang Kristus, lah, mara tulungana awakmu dhéwé lan aku wong loro iki!"

Nanging durjana sijiné ora gelem ngala-ala marang Gusti Yésus. Lara sing nyiksa awaké apadéné pati sing gawé mirising atiné, iku wis sapantesé baé tumrap ing wong durjana lan wis murwat karo panggawé kang padha dilakoni. Balik Rabbi sing disalib ana ing tengah iku, rak ora sabeneré nampani paukuman sing semono aboté, awit Panjenengané ora ana èmperé karo wong durjana. Mangka Panjenengané iku mung kendel baé, senajan ora samesthiné nandhang paukuman. Lha kok kancané sing wis genah wong durjana, wani ngala-ala marang wong sing diukum tanpa kaluputan, dupeh nunggal sapaukuman. Mulané kancané mau banjur disendhu lan diwelèhaké, tembungé: "Kepriye ta déné kowé ngala-ala marang wong mursid iki? Apa kowe wis ora duwé wedi marang Allah? Mungguh aku lan kowé, wis sabenere baé nampani kang murwat karo panggawé kang padha daklakoni. Balik wong iki ora nglampahi kaluputan apa-apa." .... Wong durjana sing diwelèhaké mau mung gumuyu baé. Nanging durjana sing mrinani Gusti Yésus, banjur munjuk marang Panjenengané klawan mantep panganddhelé: "Dhuh Gusti, bénjing samangsa Tuwan rawuh ing kraton Tuwan, mugi ngèngeti dhateng kawula." Gusti Yésus sing ora naté nampik panyuwuné wong sing sowan marang ngarsané klawan tobat, banjur mirsani wong durjana mau klawan welas lan kepareng paring wangsulan sing gawé lereming ati. Senajan lésané wis rekasa kagem ngandika jalaran garing kepanasan, éwadéné wijiling pangandikané tumamané ana ing atiné wong durjana mau kaya tètèsing ebun ing wayah ésuk. Pangandikané Gusti Yésus iku mrasetyakaké bab pangapuraning dosa lan padunungan anyar ana ing swarga. Dhawuhé Gusti Yésus: "Satemené pituturku ing kowe: Ing dina iki kowé bakal mèlu Aku ana ing Pirdus."

SAKA ing antarané wong golongan ana wong wadon marani salibé Gusti Yésus. Klawan rekasa enggoné munggah ing pepunthuk dhuwur, polatané katon suntrut lan sedhih banget, enggoné nangis isih kamisesegen. Lakuné dikanthi ing wong lanang, muridé Gusti Yésus, ketara banget yèn murid mau tresna lan welas marang Guruné nganti ora tegel nyawang marang sangsarané.

Prajurit Rum sing weruh tekané wong wadon mau, ora ana sing wani ngalang-alangi, ana sing ngucap: "Iku ibune!" Maryam, ibuné Gusti Yésus, lan Yochanan, murid sing kinasih, padha ngadeg ing cedhak salib, Maryam nyipati dhéwé enggoné Gusti Yésus disalib. Rasa lara sing tumama ing sarirané Gusti Yésus kaya-kaya ya dirasakaké Maryam ana ing awaké. Saiki Maryam lagi bisa ngerti kadadéyaning pameca sing diwedharake déning Simeon, nalika biyén nyowanaké Sang Jabang Bayi menyang ing padaleman suci. Pangandikané Simeon marang Maryam: "Malah atimu bakal katuwek ing pedhang." .... Saiki Maryam ngrasakaké atiné kaya jinuwing-juwing jalaran nekseni panandhangé kang Putra. Senajan mung sedhih lan prihatin sing bakal dirasakaké yèn mèlu menyang Golgota, éwadéné Maryam meksa teka mrono pamurihé supaya bisa nyawang kang Putra sepisan manèh.

Gusti Yésus ningali Maryam kang ibu. Ing sajroning mbetahaké sangsara galihé banget trenyuhé déning welas marang kang ibu kang bakal ditilar. Gusti Yésus kepareng paring pitulungan lan panglipur. Yochanan, murid kang kinasih, bakal dipasrahi ngreksa lan ngrumati Maryam, karengkuha kayadéné ibuné dhéwé, lan Maryam nganggepa marang Yochanan kaya marang kang putra piyambak. Pangandikané Gusti Yésus marang kang ibu: "Nyai lah punika putra sampéyan." Pangandikané marang Yochanan: "Lah iku ibumu." Wiwit nalika iku Yochanan banjur ngaturi Maryam terus manggèn ing omahé.

SEPIRA aboté enggoné nandhang sangsara ing sarirané piyambak, Panjenengané isih menggalih kabutuhané wong liya, isih ndongakaké wong liya, malah Panjenengané isih kepareng mberkahi wong liya.

Nanging gerahé saya suwé saya ngranuhi, pameteking sangsara saya suwé saya abot, lan sarirané saya garing kepanasan temah banget enggoné kraos ngelak katoran.

Lan banget-bangeté enggoné nandhang sangsara bareng wis wayah tengangé, srengéngé kaya pinanjer ing dhuwur bener. Nanging dumadakan padhangé srengéngé ilang déning pagowong kang nasabi ing satanah kabèh, pepunthuk ing Golgota tekan ing Yerusalèm lan sawratané tanah katoné kaya ing wayah tengah bengi, temahan wong kabeh padha giris jalaran ketukup ing pepeteng sing ora sebaéné, mangka nganti telung jam suwéné. Lan ing sajroning pagowong mau kaya-kaya Gusti Yésus ngatogaké enggoné nandhang sangsara. Mangka satemené dudu gerahing sarira sing niksa Panjenengané, nanging girising galih ....

Généya giris galihé? Panjenengané iku Putrané Allah kang Mahakawasa, généya nganti giris galihé? .... Jalaran ing sajroning pagowong mau Panjenengané rumaos kepencil lan ditégakaké. Ditégakaké déning manusa, jalaran wong akèh padha sarsaran salang-tunjang ninggal panggonané salib, ora karuwan parané ngungsi, jalaran padha wedi lan geter déning pagowong kang ora kaweruhan sangkan-parané. Yèn mung ditégakaké ing wong akeh, satemené iku ora sepiraa dayané, nanging Gusti Yésus rumaos ditegakaké déning Allah Sang Rama. Iku sing njalari Gusti Yésus kataman ing giris kang banget. Adaté Gusti Yésus tansah tetunggilan karo Allah Sang Rama, mangka saiki Panjenengané lagi nyanggi dosaning jagad, temah Allah ora dhangan ningali Sang Putra ing kalané kasasaban ing jejembering dosa. Saking bangeté enggoné kataman ing girising galih, Gusti Yésus nganti nguwuh klawan swara kang sora: "Èli, Èli, Lama Sabachtani! .... Dhuh Allah kawula, Allah Kawula, punapaa Tuwan négakaken dhateng kawula?"

Bareng mengkono srengéngé wiwit trèncèng manèh, pagowong mundur alon-alon kaya-kaya kasoran prabawa déning pepadhang sing nelahi ing pepeteng. Apa mengkono iku wujuding wangsulan ingatasé pasambaté Gusti Yésus mau?

Wong-wong Yahudi sing mauné padha pating bilulung ngungsi golèk pandhelikan nalika katempuh ing pagowong, bareng wis ilang pagowongé lan pulih penthèr manèh, banjur pulih kakendelané lan gumendhunging atiné: saiki wiwit wani moyoki manèh. Ujaré wong sawenèh kambi gumuyu. "Wong iku nyebut: "Èli. Èli! Ayo padha dienteni, apa Èliyah teka mitulungi!" Wong-wong mau cetha pangrunguné lan ora salah tampa, nanging sarèhné atiné wis ngendhem sengit, dadi sawetu-wetuné mung nyenyengit. Panyenyamah mengkono mau wis ora digapé babar pisan déning Gusti Yésus. Sarirané gumantung ing kayu salib, kentèkan daya kakuwatan enggoné mbetahaké nandhang sangsara, sirahé tumungkul kaya-kaya wis ndungkap ajale.

KLAWAN sabar-tawekal Gusti Yésus ngentosi sédané, mung kari sedhela enggoné nandhang sangsara, banjur sakèhé panandhang ora dirasa manèh. Ing kono Gusti Yésus nguwuh: "Aku ngelak." Ana prajurit nyelupaké jamur karang ing cokak, banjur disundep ing rayung, tumuli nyaosi ngunjuk marang Gusti Yésus.

SAWISÉ nampèni cokak mau, Gusti Yésus banjur katingal rada adhèng, sirahé sing wis tumungkul, banjur ndengèngèk, tingalé sing wis loyop, mubyar manèh mulat maspadakaké jagading kadurakan sing njalari Gusti Yésus nganti nombokaké sarirane nganti tumeka ing séda. Nanging saiki Panjenengané ora katon suntrut, kaya-kaya wis ora ngraosaké panandhangé lan sangsara manèh, jalaran sakèhing ayahan sing dibebahaké Sang Rama wis kelakon dirampungaké, paukumaning jagad wis disanggisumurup enggoné ngleksanani kersané Sang Rama ing swarga. Dosa sing njalari sangsarané jagad wis kabirat, temah manusa diparengaké sowan ing ngarsané Gusti Allah. Sang Juru Slamet, senajan isih gumantung ing kayu salib, pamulaté marang jagad lan swarga kayadéné Sang Prawira sing mentas unggul yudané. Ing kono Gusti Yésus banjur nguwuh manèh klawan swara kang sora: "Wus rampung!" Lan sadurungé megat nyawa Gusti Yésus nguwuh manèh: "Dhuh Rama, kawula nitipaken nyawa kawula ing asta Tuwan." Sawisé mengkono banjur ndhingklukaké mastaka megat nyawa. Pangandikané kang wekasan mau awujud panyuwun marang Allah, nanging iya awujud kamaremaning panggalih, déné Panjenengané saiki wis pulih manunggil karo Sang Rama ing swarga ing salawas-lawasé.

KOCAPA kang ana ing padaleman suci, para imam wis wiwit saos kurban kaya adaté miturut angger-angger, kagem ing kaluhurané Allah, ― bareng karo sédané Gusti Yésus ing kono ana lelakon kang élok ngéram-éramaké: gubahé padaleman suci suwèk dadi loro, wiwit ing dhuwur tumeka ing ngisor. Gubah iku gumantung ing jero padaleman suci minangka singgetan ing antarané pasucèn lan pasucèn kang pinunjul, kang ora tau dileboni ing wong kejaba imam agung, nanging keparengé mlebu mrono mung sepisan saben setaun, yaiku yèn pinuju nyaosaké kurban pangruwating dosa. Mangka saiki gubah mau suwèk dadi loro, dadi pasucèn kang pinunjul wis ora disingget manèh. Prakara iku nyasmitani, yèn pasucèn kang pinunjul sing mauné disengker, saiki kena dileboni ing sadhéngah wong. Para imam padha kagèt bareng weruh suwèking gubah nganti piyak dadi loro.

Nanging wong-wong mau padha ora bisa ngerti tegesing sasmita mau. Sasmitané gubah suwék iku kanggo mralambangi yèn dalan mlebu menyang swarga saiki wis binuka kanggo sadhéngah wong, lantaran pakaryané Gusti Yésus sing mentas dirampungaké ana ing kayu salib, nalika Panjenengané ngandika klawan swara sora: "Wus rampung!"

Bareng karo suwèking gubah ing padaleman suci, nalika semono bumi gonjang-ganjing, parang-parang padha bengkah, lan kubur kubur padha menga, lan badhané para suci kang wus ngajal akèh kang padha katangèkaké.

KEPRIYÉ mungguh kaanane wong-wong sing padha ngrungu lan weruh lelakon iku kabéh? .... Wong-wong mau padha banget wediné, banjur padha mulih kambi tebah-tebah dhadha, lan bisik-bisik pada ngucap: "Bilai aku déné ngwutahaké getih resik! Sapa ta sejatiné wong sing mentas padha daksalib iku?" Wong golongan mau bubar pating blesar mulih menyang omahé dhéwé-dhéwé, lan ora lèrèn-lèrèn enggoné padha nutuh awake, dhéwé, ujaré: "Bilai aku, déné wis ngwutagaké getih resik!"

Anadéné panatus prajurit, wong kapir, bareng weruh lelakon mau lan nungkuli enggoné Gusti Yésus megat nyawa, tumuli ngluhuraké Allah, pangucapé: "Nyata yèn wong iku tanpa kaluputan! Iku Putrané Allah!"

WAYAHÉ wis ngarepaké soré. Punthuk Golgota pulih sepi nyenyet kaya adaté yèn wayah bengi.

KACARITA soréné, bareng wis ngarepaké wayah surup srengéngé, ngarepaké puputing dina sing keliwat-liwat gawaté, Gusti Yésus isih gumantung ing kayu salib, ― wis dadi layon, jalaran séda kacidra déning bangsa Yahudi.

ING wayah remeng-remeng katon ana regemenging wong padha munggah marani kayu salib. Iku prajurité Pilatus sing padha kadhawuhan ngudhunaké wong-wong sing isih padha gumantung ing kayu salib, banjur kadhawuhan ngubur ana ing sikilé punthuk Golgota utawa ana ing pakuburan Hinnom, yaiku pakuburané wong-wong durjana. Lan saupama sing disalib isih padha urip, wong mau kudu karemukan sikilé tumuli mati. Nalika semono wong durjana sing padha disalib, bareng karo Gusti Yésus, tinemu isih padha urip, mulané prajurit mau banjur padha mara ngremuki sikilé durjana sing ngala-ala marang Gusti Yésus bareng karo durjana sing nyuwun pangapura. Dadi marga saka nandhang lara kang banget jalaran karemukan balunge, wong durjana loro mau padha nemahi mati ....

Nanging bareng padha nekani panggonané Gusti Yésus kasalib, prajurit mau padha ngerti yèn Panjenengané wis séda, mulané ora nganti karemuk sampéyané. Nanging ana sawijining prajurit sing ora pati ngandel yèn Panjenengané wis séda, njojoh lambungé nganggo tumbak, temahan sanalika metu getihé awor banyu. Iku dadi bukti kang cetha yèn Gusti Yésus sanyata wis séda.

"WUS RAMPUNG!"

Ing dina iku para imam lan para pinituwa sowan manèh ing ngarsané Pilatus lan adreng panyuwuné supaya para wong sing padha disalib, énggal kaudhunaké saka kayu salib lan kakubur ing sadurungé ngancik dina Sabbat, jalaran bangsa Yahudi kudu nucèkaké dina Sabbat kang suci. Ing dina iku aja ana wong durjana kebanjur gumantung ing kayu salib, supaya aja padha ngéling-élingake para wong mursid marang piala, temah mulusa enggoné padha saos pangabekti lan memuji marang Allah.

Pilatus iya njurungi apa sapanyuwuné para imam mau.

Nanging sapungkuré iku isih ana sing padha sowan manèh ngunjukaké panyuwun marang Pilatus. Sing padha sowan mau wong loro kalebu panunggalané para ahli kitab, wargané Pradata Yahudi, dadi iya kalebu golongané para pangarepé bangsa Yahudi. Déné sing padha disuwun yaiku supaya kelilana ngukup layoné Gusti Yésus saka ing kayu salib; iku perluné supaya layoné Gusti Yésus aja nganti kacemplungaké ing jugangan awor karo jisimé wong durjana, nanging bisaa kasarekaké klawan pakurmatan ana ing kubur kang becik lan mungguh kagem Panjenengane ... Pilatus katon éram mirsani ulama loro mau, sing padha ngaku dadi mitrané Gusti Yésus, awit Pilatus kagungan panyana yèn Gusti Yésus iku babar pisan ora kagungan mitra, saya manéh ing kalangané para ulama lan pangarepé wong Yahudi ....

Pilatus ora mambengi sedyané wong loro mau. Pilatus wis ora merduli marang Rabbi saka Nasarèt sing saiki wis mati, senajan enggoné kasalib tanpa dosa. Yèn wis mati, arep dikapakaké manèh, menawa ora dikubur? Yèn wis kakubur, rak banjur énggal sirna saka ing pangangen-angen .... Mungguh bisaa, lelakon sing mentas kepungkur arep dibusek saka ing pangangen-angené!

ULAMA loro mau banjur énggal-énggalan mangkat menyang Golgota. Ing sabisa-bisa kudu ndhisiki tekané para prajurit utusané Pilatus, supaya Gusti Yésus aja nganti kapetak bareng karo wong durjana. Ulama loro mau wis padha golong sedyané arep nyarèkaké layoné Gusti Yésus ana ing kubur sing anyar lan resik, sembada marang kasucèné. Ulama loro mau yaiku: Nikodémus lan Yusup ing Arimatèa, sakaroné padha kalebu golongané para ahli kitab lan wong Farisi, nanging padha ora mèlu ngrujuki ing rembug lan pratingkahé para imam, malah padha mbudi daya murih luwaré Guru lan Gustiné saka ing paukuman pati. Nanging wong loro mau bisa ndayani apa lelawanan karo wong semono kèhé? Rékadayané ora bisa oleh gawé. Nanging saiki, sawisé Gusti Yésus séda, wong loro mau kepéngin nélakaké bekti lan tresnané marang Panjenengané. Layoné Guruné disuwun lan arep disarèkaké patrapé kayadéné nyarèkaké layon sing pantes diurmati lan dipundhi-pundhi.

Nanging enggoné padha tumandang ing gawe kudu cèkat-ceket, aja nganti kesurupan srengéngé. Awit yèn srengéngé wis surup, wis ngancik dina Sabbat-Paskah sing adi lan suci, temah ora diparengaké nglakoni pagawéan apa baé ....

Wong loro mau banjur nggelar mori alus sing isih anyar lan resik didèkèki caruban blendok mur lan kayu garu, kaya adaté wong Yahudi menawa mètak layoné wong sugih .... Ing kono iya ana wong wadon, murid-muridé Gusti Yésus, sing padha ngréwangi, kayata: Maryam Magdaléna, karo Maryam ibuné Yakobus, apadéné Salomé ....

Ing wayah soré remeng-remeng mau punthuk Golgota dadi sepi nyenyet, yaiku nyenyeting kaprihatinan kang tanpa upama gedhené. Atiné wong-wong mitrané Gusti Yésus wis kumanthil-kanthil déning trésna marang Panjenengané, trenyuh dening welas nyawang marang layon sing isih pinantèk ing kayu salib .... Tumrapé wong-wong mau jagad dadi mamring jalaran rumangsa tinilar ing mitra sejati!

ING kono layoné Gusti Yésus banjur ditumedhakakè saka ing kayu salib klawan urmat lan pakering, disarèkaké ana ing mori alus sing wis didèkèki caruban blendhok mur lan kayu garu. Sawisé diulesi, banjur dibopong déning Yusup ing Arimatèa lan Nikodemus, digawa menyang ing kubur anyar sing ana ing patamanan ing sacedhaké panggonan kono, yaiku ing pasareané. Ing saburine layon mau para wong wadon padha ndhèrèkaké kambi nangis mingseg-mingseg jalaran kamomotan ing sedhih, jagad wis prasasat sepi ing panglipur lan tuna ing pangarep-arep.

Gusti Yésus, iya Gusti kang padha ditresnani, awit saiba enggoné tansah ngerobi ing sihé!

ING panggonané Gusti Yésus kasalib ana patamanan duwèké Yusup ing Arimatèa, lan ing patamanan iku ana kuburé isih anyar, kang durung tau kanggo ngubur wong, iku genthan duwèké Yusup wong sugih mau. Nanging sarèhné saiki Gusti Yésus kudu kasarèkaké tumuli, mulané kubur anyar sing digantha-gantha kanggo awaké dhéwé, banjur kasaosaké kagema ing Gustiné.

Dadiné Gusti Yésus tumuli kasarekaké ana ing kubur sing isih anyar, tur kuburé wong sugih. Sawisé mengkono, lawangané kubur banjur ditutup nganggo watu gedhé ....

Nalika semono wayahé wis surup srengéngé; padhanging raina larud kalindhih déning petenging wayah bengi.

Para mitrané Gusti Yésus banjur padha mulih bebarengan, nanging lenging gagasané ora liya mung marang Gustiné sing wis sumaré.

Nikodémus, panunggalané wong Farisi, sing wis tau sowan dhedhmitan ing wayah bengi ana ing ngarsané Gusti Yésus, kélingan apa sing didhawuhaké nalika semono. Pangandikane Gusti Yésus mengkéné: "Kaya rerékan ula enggoné disengkakaké déning Musa ana ing pasamunan, iya mengkono uga Putrané manusa enggoné pinesthi kasengkakaké." Nalika ngrungu pangandika mau, Nikodémus ora bisa ngerti apa tegesé, nanging saiki bareng wis ndeleng Gusti Yésus kasalib, Nikodémus wis ora kesamaran manèh mungguh wigatining pangandika mau. "Putrané manusa pinesthi kasengkakaké" iku ateges: Gusti Yésus kasengkakaké ing kayu salib.

"Supaya saben wong kang ngugemi utawa kang pracaya marang Panjenengané, aja kongsi nemu karusakan, nanging nduwènana urip langgeng."

Saiki Nikodémus ora mangu-mangu manèh mungguh dhawuhé Gusti Yésus : Panjenengané iku kang juneneng Juru Slamet, kang pinesthi séda supaya ngangsalaké rahayuning jagad lan milujengaké para manusa, mengkono uga Nikodémus, wong Farisi ....

KOCAPA ing kutha Yerusalèm, ing dina Sabbat iku wong Yahudi kabèh padha lèrèn netepi ing angger lan padha nindakaké pangibadahé konjuk marang Allah.

Kepriyé mungguh batiné wong-wong Yahudi mau?

Nalika Gusti Yésus wis kasalib lan wis cetha séda, atiné para imam lan wong Yahudi liyané padha ngrasakaké léga, jalaran wis bisa ngasoraké mungsuhé lan ngulapi klilipé, dadi ing wekasané para ulama ora wurung olèh kaunggulan. Ing sabanjuré wong golongan bakal padha kèlu manèh marang wulang-wuruké para ulama, lan sarèhné Rabbi saka Nasarèt wis sirna, sapa manèh sing bakal padha dibangun-turut lan diaji-aji kejaba para imam, para ulama apadéné para ahli kitab mau? Ing sabanjuré para pangarepé wong Yahudi mau bakal bisa nucèkaké dina Sabbat manut ing surasaning anggér-anggér klawan ati tentrem .... Éwasemono kadhang-kadhang atiné kaya-kaya ana sing ngélingaké marang ananing lelakon sing ora lumrah, sing kelakoné mbarengi sédané Gusti Yésus; nanging lelakon mengkono mau sabisa-bisa diedohaké saka ing atiné .... Prakara sing wis kepungkur, ora perlu dipikir manèh; anané sing tinemu saiki, wis becik kabèh.

Sing unggul para ulama! Sing kasoran Rabbi saka Nasarét!

NANGING .... Para ulama mau durung jenjem pikiré, jalaran kélingan pangandikané Rabbi saka Nasarèt, yèn sawisé séda bakal wungu saka ing antarané wong mati .... Mesthi baé para ulama padha ora ngandel lan prakara mau dimokalaké. Nglengkara ana wong mati bisa tangi manèh!

Nanging kepriyé, yèn para sekabaté banjur padha teka ing pakuburané ing wayah bengi lan nyolong jisimé, sarta kandha-kandha marang wong akèh yèn guruné wis tangi saka ing antarané wong mati? .... Temahan wong akèh bakal padha ngandel marang ujaré para sekabat lan wusanané bakal padha ngira yèn Yésus Nasarani iku sanyata kang jumeneng Sang Mesih.

Prakara iku kudu dijagani aja nganti bisa kelakon!

Dadiné para imam, para ulama, para pangarepé wong Yahudi lan para ahli kitab padha ngriyayakaké riyaya sing suci, nanging atiné meksa ngandhut was lan sumelang.

Mulané wong-wong mau banjur padha sowan ing ngarsané Pilatus sarta nyuwun supaya ndhawuhaké préntah ngreksa pasareané Gusti Yésus. Prajurit sikep gegaman sabregada kadhawuhan jaga ing ngarepé pasaréan, apadéné watu tutuping pasaréan diècapi nganggo ecapé pamaréntah .... Sapa-sapa sing wani nglèthèk utawa ngrusak ècap mau, mesthi bakal kapatrapan paukuman. Wah, sapa sing wani tumindak mengkono lan sapa sing wani ngayoni prajurité Pilatus sing pepak gegamané?

Rékadaya mengkono mau perluné supaya Yésus Nasarani sing dianggep dadi klilipé iku sirna ing salawas-lawasé.

Sing menang para ulama! Sing kasoran Yésus Nasarani!

OMAH panggonané para sekabat lan para muridé Gusti Yésus lanang lan wadon padha ngriyayakaké riyaya Paskah kalimputan ing kaprihatinan; polatané wong-wong mau katon suntrut lan sedhih, jalaran apa manèh sing isih kena diarep-arep, yèn Gusti lan Guruné wis ngalami séda lan sumaré ing pakuburan? Kabèh sing dadi pangarep-arepé wis katut kakubur; anané sing tinemu mung sedhih lan prihatin.

Para murid mau ora ana siji sing kélingan marang kamulyan sing diprasetyakaké déning Gusti Yésus nalika sugengé. Sing padha digagas mung bab sangsarané Gustiné lan bab kaprihatinané. Gusti lan Guruné sing dadi pikukuh lan andel-andelé, saiki wis séda tanpa daya.

Wong-wong mau ora ana sing ketuwuhan gagasan nyolong layoné Guruné. Gusti Yésus wis sèda, lan ora bakal wungu sadurungé jaman wekasan! Déné para wong wadon sing padha ngréwangi ngulesi lan nyarèkaké layoné Gusti Yésus, tansah karanta-ranta atiné, jalaran ora bisa njèbadi Gustiné, mulané padha semayan, salebaré dina Sabbat, nyawisaké anggi-anggi lan jebad.... Banjur ing dina wiwitaning minggu arep bebarengan menyang ing pasaréan perlu nyaosaké tandhaning sih lan pakurmatan kang wekasan marang Gusti. lan Guruné....

Wong-wong mau ora ana sing nggagas marang kamulyan, kabungahan, utawa marang kaunggulan. Ing sajeroning kaprihatinan sing semono gedéné sapa sing isih nggagas sing aèng-aèng?

ANA ing pamanané Yusup ara pasaréan anyar, tinutup rapet nganggo watu gedhé, lan jinaga ing prajurit sikep gegaman.

ANA prayurit sabregada lagi jaga, nanging anèhé sing dijaga iku pasaréan! Prajurit mau padha sikep pedhang lan tumbak, apadené padha nganggo klambi keré, katon gagah-prakosa pilih-tandhing. Sapa sing wani ngayoni? Sapa sing wani nyedhak lan mbukak pasaréan sing dijaga?

Sawengi natas prajurit mau padha ora turu, ana sing lungguhan sinambi omong-omongan, ana manèh sing mlaku wira-wiri. Atiné padha geli déné kapatah njaga pasaréan.... Gèk sapa wongé sing wani teka mrono!

NANGING dumadhakan.... prajurit sing gagah-prakosa mau padha kagèt banget nganti padha ngoplok. Ana cahya gumebyar cumlorot saka ing langit kaya clèréting kilat nyamber. Sanalika prajurit mau padha niba ing lemah, banjur gurawalan tangi mlayu sipat kuping ngungsèkaké uripé.. Bumi gonjang-ganjing, jalaran ana lindhu gedhé. Apa ta iku? Prajurit mau padha ora ngerti, malah iya ora weruh apa sing cumlorot, awit mripaté keblerengen déning gebyaring cahya. Apa iku sing diarani malaékat? Gèk pira cacahé? Prajurit iya ora weruh, jalaran enggoné mlayu pada ora wani nolah-noleh. Satekané ing kutha, banjur njujug ing panggonané para imam lan awèh pawarta bab sing mentas kelakon. Bareng para imam padha ngrungu aturé prajurit mau, sanalika iku uga kabungahan, marga rumangsa wis ilang klilipé bareng karo sirnané Yésus Nasatani, malih dadi giris lan was sumelang Ujaré prajurit mesthi kena dipracaya. Enggoné padha katon wedi lan groyok ature mau mesti ora digawé-gawé. Para imam padha ngandhel, yèn sing mentas diweruhi prajurit mau prakara sing ngebat-ébati. Sing dadi ujaré Yésus Nasarani iku apa nyata bakal kelakon? Apa nyata bisa tangi saka ing antarané wong mati? Apa saiki bisa pulih urip manéh, dadi ora sida mati lan sirna kaya sing dadi pangarep-arepé?.... O, yèn nyata mengkono, gek kepriyé polahé?

Prakara sing kaya mengkono iku kudu dijagani aja nganti kelakon! Awit saupama kelakon temenan, para imam mesthi bakal ketiwasan. Saya manèh yèn nganti kawéntar ing antarané wong golongan. Wong akèh mesthi bakal nutuh para imam, ujaré: "Para imam iku padha ndilomprongaké aku kabèh; wong sing tanpa dosa kok dipatèni. Panjenengané iku sanyata kang jumeneng Sang Mesih, mangka aku padha diajani supaya aja pracaya marang Panjenengané. Iku luputé para imam!" O, ing sabisa-bisa kudu digolèkaké akal, supaya wong golongan aja nganti padha ngerti apa sing kelakon ana ing patamanané Yusup. Para imam padha kerot-kerot lan ngepèl-ngepèl tangan jalaran padha muring-muring sarta weling marang para prajurit mengkéné: "Poma-poma, prakara iki aja pisan-pisan nganti kawentar marang wong akèh. Kowé kabéh padha menenga; aja ana ujarmu sakecap baé mungguh prakara iku. Yèn kowé padha saguh meneng, mesti bakal dakwènèhi ganjaran gedhé. Poma-poma dibisa nyidhem prakara!"

Nanging prajurit mau isih padha ngandhut kuwatir, mulané matur: "Kados pundhi mangké menawi kapiyarsa ing sang bupati Pilatus, punapa kula sami boten kedukan lan kaukum pejah, jalaran keplajeng boten netepi kuwajiban?" Wangsulané para imam: "Aja kuwatir, aku sing bakal mbombong prakaramu ana ing ngarsané bupati Pilatus!. Kowé bakal dakwènèhi dhuwit akèh minangka pituwasé enggonmu nyidem prakara iki. Kowe padha nyebara warta mengkene: "Ing wayah bengi sekabaté padha teka nyolong jisimé, nalika aku padha turu. Wong golongan aja nganti padha duwé pangandel, yèn Yésus Nasarani iku tangi saka ing antarané wong mati.. Wis padha mangkata lan wara-waraa yèn sing nyolong jisimé iku para sekabaté!"

Prajurit mau banjur padha mangkat nyebar pawarta goroh miturut pakoné para imam. Pawarta mengkono iku ing sabanjure kawelantrah ing saindengé tanah Israèl, malah nganti sumebar ing saindengé jagad, mangka akeh wong sing padha ngandel, nganti tekan ing jaman saiki uga.

Pawarta goroh mau ing sakawit perluné mung kanggo ngaling-alingi para imam supaya aja nganti ditutuh déning wong golongan yèn tumindak nasar, nanging sajatiné para imam dhéwé atiné ora bisa jenjem, awit tansah direridhu déning gagasan mengkéné: "Yésus Nasarani wusanané bisa menang, lan aku sing kalah!"

GUSTI Yésus unggul! Apa sing kelakon ing wayah bengi ing sajeroning patamanan, ora ana janma manusa sing ngerti, nanging luwih déning élok lan mulya pinunjul, ngungkuli sakéhing prakara sing tau kelakon ing jagad.

Pasaréan sing peteng lan anyes iku ora bisa masésa marang Gusti Yésus, Gustining kamulyan wungu saka ing séda lan miyos saka ing guwaning pasaréan. Bala malaékat, utusan saka ing swarga tumedhak lan ngglundhungaké watu lawangané pasaréan. Lan ing swarga ana kabungahan gedhé, marga Sang Juru Slamet wis ngasoraké sakèhing pialané manusa, malah unggul saka ing pati.

Saiki Panjenengane wis olèh kaunggulan ing sasampurnane.... Ing jaman purwa pirang-pirang abad kepungkur, marga saka pamurangsaraké bapa Adam lan ibu Hawa padha tumiba ing dosa, temahan wong sajagad kabèh padha kawengku ing dosa, sing njalari manusa padha kasebrataké saka ing ngarsané Allah kang maha suci. Nanging ing jaman purwa iku uga, nalika isih padha ana ing patamanan Pirdus, Gusti Allah wis paring prasatya bakal ngrawuhaké Sang Mesih, iya Juru Panebus, kang bakal mulihaké patunggilané manusa karo Allah .... Lan ing nalika semana Iblis sing tansah ngarah cilakané manusa, wis kaparingan paukumané tumuli, lan wekasané bakal kasoran.

Iku kabèh saiki wis kelakon. Iblis, satruné manusa, bisa nggegasah atiné para imam supaya niksa lan nyédani Gusti Yésus, Putrané Allah. ....Nanging Panjenengané saiki wis wungu saka ing séda. Lan saiki sakèhing pialané manusa ora bakal bisa tumama ing Panjenengane, awit Panjenengané unggul lan jumeneng Gustining swarga lan bumi. Lan sing sapa ngungsi marang Panjenengane nyuwun pitulungan lan pangayoman, bakal slamet ing salawas-lawasé. Panjenengané wis ngalami nandhang sangsara lan séda nyulihi manusa dosa: Panjenengané kang nyanggi paukumaning jagad.... Kang tinemu saiki mung sarwa mulya lan nengsemaké.

Nanging nalika wayah bengi iku ing salumahing bumi ora ana manusa sing nyana, aja manèh sing ngerti lelakon mau.

ING dina Achad, wayah ésuk umun-umun, ana wong wadon telu padha budhal saka Yerusalèm menyang ing pasaréané Gusti Yésus nggawa anggi-anggi sing wis dicawisaké. Wong wadon mau, Maryam Magdaléna, Maryam ibuné Yakobus, lan Salomé, sedyané padha arep mindhoni enggoné ngulesi Gusti, jalaran enggoné nyarèkaké Gusti ing dina Jumuwah soré mung mburu cukup, awit wis mèh ngancik dina Sabbat .... Yèn kélingan marang Gusti lan Guruné sing wis dadi layon, atiné karanta-ranta kebak sedhih, temah mbrebel wetuning eluhé. Mengko ing sarampungé enggoné padha ngulesi Gustiné, bakal ora nyawang manèh marang Gusti sing padha ditresnani, ing sajegé urip.

Dumadakan wong wadon mau ana sing kélingan yèn pasaréané Gusti ditutup nganggo watu gedhé, mulané banjur takon: "Sapa sing bakal nulungi ngglundungaké watuné saka ing lawangané pasaréan? Aku wong telu mesti ora kuwat ....!" Èwadené wong wadon mau ora padha bali ing dalan. Mangka iya padha ora ngerti yèn pasaréane wis dicap lan dijaga ing prajurit. Apa sing mentas kelakon ing wayah bengi sing ngrinakaké dina Achad, wong wadon telu mau genah ora ngerti babar pisan.

Satekané ing patamanané Yusup, wong mau padha kagèt, jalaran watuné ketemu wis kaglundungaké lan guwaning pasaréan katon menga, Maryam Magdaléna banjur cengkélak bali menyang ing kutha, arep awèh weruh marang para sekabat. Durjana saka ing endi wani-wani ngrusak pasaréan lan nyolong layoné Gusti?

Kocapa wong wadon sing loro nerusaké lakuné nganti mlebu ing pasaréan .... Mripaté kaca-kaca, jalaran atiné kagèt kaworan sedhih: layoné Gustiné wis ora ana ing pasaréan, mesthiné wis dicolong ing wong. Wong loro mau banjur alon-alon mundur ... tumuli ana malaékat jumeneng ing cedhaké pangagemané mencorong ngungkuli padhangé srengéngé. Bareng padha banget wediné lan padha tumungkul, banjur dipangandikani: "Kepriyé déné kang gesang padha kogolèki ana ing panggonané wong mati? Ora ana ing kené, Panjenengané wis wungu. Padha élinga kang wis dipangandikakaké marang kowé nalika isih ana ing tanah Galiléa, dhawuhé: Putrané manusa pinesthi kaulungaké marang tangané wong dosa, banjur kasalib, sarta wungu ing telung dinané." ....

Wong wadon mau mung padha ngoplok, embuh marga saka kagèt, embuh marga saka bungah déning prakara sing ora dinyana-nyana. Wis wungu saka ing séda? Apa Gustiné saiki gesang manèh?

Saiba begjané saupama kelakon mengkono temenan. Énggal-énggal wong wadon mau banjur padha mlayu bali menyang ing kutha wewarta marang para sekabat.

Nanging durung adoh saka panggonan kono, sasuwéné isih ana ing dalan, wong wadon mau banjur jegagig padha mandeg, jalaran .... atiné padha wedi, nanging iya bungah banget: "Mèmper sapa ta kaé lakune? Apa dudu Gusti piyambak sing katon tindak methukaké? Nalika isih padha mangu-mangu atiné awit bokmenawa padha salah deleng, wong wadon mau banjur krungu dipangandikani: "Bagéa!" Cetha pangrunguné yèn iku swarané Gustiné, mulané banjur padha marek sujud nyungkemi sampéyané.

Ing kono Gusti Yésus banjur ngandika: "Aja padha wedi: padha lungaa awèh warta marang para sadulurku!" .... Sarampungé ngandika mengkono iku, Gusti Yésus wis ora katon manéh, musna ing sanalika. Enggoné ngetingal dadakan, musnané iya tanpa sebawa.

Déné wong wadon mau gegancangan mbacutaké lakuné klawan kabungahan gedhé ing atiné.

Dhawuhé Gusti Yésus cetha mengkéné: "Sadulurku!" Sing dingandikakaké sadulurku iku mau para sekabaté, para mitrané lan kabéh para muridé sing padha ngucira lan nyélaki Gustiné; wong-wong sing padha ora ngerti jatining sangsara, séda lan wungune. Wong-wong sing padha ora duwé pangandel lan sing ora mantep kasetyané, wong-wong sing kaya mengkono iku isih dingandikakaké: "Sadulurku!" Semono ge"éné sih katresnané Gusti Yésus marang para kagungané!

KOCAPA Maryam Magdaléna wis tekan ing panggonané Pétrus lan Yochanan, bunjur diwartani mengkené: "Gusti dipunpendhet tiyang saking pasaréan, sarta kula sami boten sumerep ing pundi anggènipun nyarèkaken." Sanalika Pétrus lan Yochanan banjur mangkat menyang ing pasaréan arep nyatakaké. Satekané ing kono lan bareng nginguk ing pasaréan, weruh kejaba watuné lawangan wis disingkiraké, yèn ules sing dienggo ngulesi layoné Gusti Yésus lan kacu sing tilas kagem ing mastakané wis sumeléh gulungan .... Sekabat loro mau padha ketaman giris lan gumeter. Sapa ta sing wani ngrusak pasaréan lan nyolong layoné Gustiné? Atiné banget kuwuré awit saka anané lelakon sing nyedhihaké mau, mangka saiki padha ora ngerti ana ing endi sumaréné Gusti.

Sekabat loro mau ora nyana babar pisan, yèn Gustiné wis wungu saka ing séda, wis unggul saka ing pamisésané dosa lan pati, lan iku kelakoné ing telung dinané sawisé séda, kaya sing wis didhawuhaké marang para sekabat. Pétrus lan Yochanan dadiné padha mulih nglenthung tanpa sumurup ing sajatining lelakon, mulané atiné isih ngandhut prihatin.

MARYAM Magdaléna, sawisé ketemu karo Pétrus lan Yochanan, ora terus andhok ana ing omah baé, nanging banjur bali manèh menyang pasaréan, kadereng déning rasaning atiné sing kepéngin cedhak karo papan sumaréne Gustine, senajan saiki mung kari tilasé baé awujud guwa kothong. Bareng tekan ing patamanan, Maryam ngadeg ana jaba sacedhaké pasaréan kambi nangis. Sing tansah diprihatinaké saiki ora liya mung baya ing endi sumèlèhé layoné Gustiné. Sajroné nangis nginguk ing pasaréan, banjur weruh ana malaékat loro ngagem-agem putih padha pinarak, sing siji ana ing ulon-ulon, sijiné ana ing dagan tilas panggonan sumaréné layoné Gusti Yésus.

Maryam Magdaléna ora kagèt lan ora wedi nyawang malaékat mau, awit sing dadi underaning atiné mung ana ing endi Gustiné. Malaékat mau banjur ngandika marang Maryam: "Kena ngapa kowé nangis." Aturé Maryam karo nangis: "Awit Gusti kula dipun pendhet tiyang, sarta kula boten sumerep ing pundi anggènipun nyarèkaken."

Sawisé matur mengkono, banjur minger arep lunga saka ing pasaréan, dumadakan weruh ana Priya jumeneng ana ing ngarepé, nanging ora sumurup iku sapa. Maryam banjur didangu: "Kena ngapa kowe nangis? Kowe nggolèki sapa?" Sarèhné panyanané Maryam yèn iku juru taman, mulane matur: "Tuwan, menawi sampéyan ingkang ngésahaken, kula sampéyan sanjangi ing pundi anggèn sampéyan nyarèkaken, kula pendhetipun."

Ing kono Maryam banjur ngrungu jenengé ditimbali: "Maryam!"

Senajan mung sepisan enggoné ditimbali, nanging Maryam ora pangling karo swara sing wis kulina dirungu; iku swarané Gustine dhéwé! Atiné sing kapetengan déning sedhih banjur mak byar dadi padhang sanalika, mripaté sing kaca-kaca déning wetuning eluh malih dadi awas pandelengé. Saiki Maryam weruh yèn Gustiné jumeneng ana ing ngarepé, mulané ora taha-taha banjur sujud kambi mulung tangané, unjuké: "Rabbuni!" jarwané: "Guru kawula!" Sedyané Maryam arep nyungkemi sampéyané Gustiné karo ngesokaké kabungahaning atiné, nanging banjur dipenggak déning Gusti Yésus, pangandikané klawan sarèh: "Aja nggepok marang Aku, awit Aku durung sumengka menyang ing ngarsané Ramakku. Nanging lungaa nemoni para sadulurku, padha warahen: "Aku sumengka menyang ing ngarsané Ramakku lan Ramakmu, ngarsané Allahku lan Allahmu."

"MARYAM!" ——— .... "RABBUNI!"

Sarampungé ngandika mengkono, Maryam weruh-weruh wis kari ijèn. Gusti Yésus ora kaweruhan menyang endi tindaké: kayadéné rawuhé mak jleg katon ana ing ngarepé Maryam, mengkono uga tindaké mak klépat ilang saka ing pandeleng.

Nanging Maryam, senajan ditilar ijèn, atiné tatag lan bungah, awit sakèhing prihatiné wis kabirat. Iba senengé yèn diparengaké ndhèrèk tindaké Gustiné, nanging Panjenengané ngandika yèn arep kondur menyang swarga ing dalemé Allah Sang Rama. Kaprihatinaning atiné wis malih dadi kabungahan sing tanpa upama gedhéné, pangucapé: "Gusti wis wungu saka ing séda! Saiki Panjenengané gesang manèh!" Yèn ngélingi uripé sing wis kepungkur, enggoné tansah gawé dosa, iba suka sukuring atiné, déné Gusti Yésus kepareng ngluwari lan ngapunten sakèhing dosané, mangka saiki Maryam rumangsa olèh kanugrahan gedhé déné diparengaké nyawang marang Gustiné sing wis wungu, luwih dhisik tinimbang para sekabat lan murid liyané, malah kapatah nimbalaké dhawuhé Gustiné marang para kagungané.

Satekané Maryam ing ngarepé para sekabat, banjur nyritakaké lelakoné, tembungé: "Saèstu Gusti sampun wungu saking séda. Mripat kula sampun ningali Panjenenganipun lan kula sampun mireng pangandikanipun!" Sing padha ngrungu mung njenger, jalaran pawarta sing dirungu saka Maryam lan wong wadon liyané sing luwih dhisik tekané, pancèn ngéram-éramaké banget, nanging iya mbungahaké! O, muga-muga Gusti iya kepareng rawuh ana ing satengahé, mengkono pangarep-arepé para murid kabèh, supaya katog enggoné ngrasakaké kabungahan!

DINA Achad, wiwitaning minggu iki, pancén kebak lelakon sing élok ngéram-éramaké. Para prajurit sing padha jaga ana ing patamanan, para imam sing ana ing kutha Yerusalèm, wiwitané padha gambira lan mbedhedheg atiné, jalaran rumangsa unggul dhéwé; "Yésus Nasarani rak wis sirna! Nanging kaprawiran lan gambirané' larud sanalika, malih dadi was sumelanglan giris.

Kosokbaliné para wong wadon lan para sekabat, wiwitané padha semplah atiné lan wedi. Sapa sing bakal diungsèni? Gustiné rak wis séda.

Nanging sakèhing was sumelang lan prihatiné saiki wis didadèkaké kabungahan kang tanpa upama gedhéné! Gusti Yésus, iya Gustiné, wis unggul yudané!

ING dina iku uga isih ana lelakon liyané manèh sing élok lan ngeram-éramaké.

ING dina Achad iku uga wong loro panunggalané para murid padha menyang ing désa Èmmaus, dohé saka Jerusalém watara sepuluh pal. Wong loro mau padha rasanan bab lelakon sing mentas padha dialami ana ing kutha bab nasib pepesthéné Guruné sing dicekel déning wong Yahudi, disiksa malah nganti disédani.

Kocapa sasuwéné padha rasanan lan bebantahan, banjur ana Priya rawuh nyarengi ing lakuné, nanging padha ora ngerti sapa Priya iku. Wong loro mau banjur dipangandikani: "Kowé padha nggunem prakara apa lan généya kowe padha katon sedhih?" Yèn miturut aruming pangandhika lan surasaning pandanguné, Priya mau mesthi ora kagungan sedya ala lan durung suwé enggoné rawuh ing kutha, mulane banjur diwangsuli: "Panjenengan mundhut priksa bab prakawis punapa ingkang sami kula ginem? Lho, punapa namung Panjenengan piyambak ingkang kalebet tiyang manca ing kitha Jerusalém, ngantos boten uninga lelampahan ingrika salebetipun sawetawis dinten punika?" Pangandikané Priya mau: "Lelakon apa ta?" Unjuké kang kadangu: "Lelampahan punapa? Punapa Panjenengan dèrèng naté midhanget bab cariyosipun Gusti Yésus, Nabi ageng, ingkang kala sugengipun nindakaken kaélokan warni-warni lan ingkang piwulangipun sanget nengsemaken manahipun tiyang kathah? Lan punapa Panjenengan boten uninga anggènipun kacepeng déning para pangajengipun imam, wekasanipun kakisas lajeng kasalib?" Wong loro mau banjur nyritakaké nasibé Gusti lan Guruné sing nyedhihaké. Déné Priya mau klawan sabar enggoné mirengaké lan nggatèkaké marang tiritané wong loro mau, temahan tanpa sangga-runggi manèh kabèh isining atiné diesokaké ana ing ngarsané Priya mau. Enggoné Gusti Yésus nganti nemahi sangsara lan séda ing kayu salib iku ora liya mung marga saka trékah lan krénahé para pangarepe imam lan para ulama .... Iya padha ora isin nyritakaké kaprihatinané dhéwé dalah para murid liyané jalaran ditilar ing Guruné sing padha ditresnani lan disuyudi.

Aturé manèh: "Mangka ingkang dados pangajeng-ajeng kula, inggih Panjenenganipun punika ingkang badhé ngentas dhateng Banisraèl, inggih ingkang badhé jumeneng Sang Mesih, ingkang badhé ngluwari kula sabangsa saking pangwasanipun bangsa Rum saha ingkang badhé mulihaken kuncara lan wibawanipun bangsa Israèl .... Nanging émanipun, Panjenenganipun samangké sampun séda lan ing dinten punika sampun dumugi ing tigang dintenipan anggènipun kasarèkaken."

Wong loro katon padha gela atiné déné pangarep-arepé ora ketutugan, mangka saupama Gusti Yésus kepareng nuruti sing padha dadi pangarep-arepé wong akèh, saiba mulya lan kepénaké, malah sumrambah marang para muridé kabèh.

Nanging wong loro mau iya nyritakaké prakara sing élok ngéram-éramake, kaya sing dikandhakaké para wong wadon. Unjuke: "Tiyang èstri punika sareng sumerep bilih layonipun boten wonten ing pasaréan, lajeng sami wangsul sanjang bilih malah sami ningali wahyu malaékat, ingkang sami ngandika bilih Panjenenganipun gesang. Nanging kula sami boten mangertos leres lepating pawartos wau .... Nunten wonten kanca kula sawetawis sami murugi ing pasaréan, déné kepanggihipun inggih sami kados sanjangipun tiyang èstri wau, namung Panjenenganipun boten ngantos kasumerepan. Prakawis ingkang élok punika saèstu damel kuwur lan trenyuhing manah kula para muridipun."

Ing kono Priya mau banjur ngandika klawan sabar lan sarèh, nanging iya ana isiné panutuh: "Eh wong tanpa pikir kang padha sungkanan ngandel samubarang kang wis kapangandikakaké déning para Nabi. Sang Kristus apa ora wis pinesthi nandhang sangsara iku mau, banjur lumebet ing kamulyane?"

Wong loro mau banjur padha diparingi katrangan bab sabarang kang kamot ing Kitab kang magepokan sarirané Sang Mesih, wiwit nabi Musa dalah sakèhé para Nabi. Pancèn nyata yèn Sang Mesih kudu rawuh ing jagad, lan rawuh ngagem kamlaratan lan kaasoran, malah wekasané kudu nandhang sangsara lan séda, nanging iya kapratélakaké yèn Panjenengané bakal unggul lan wungu saka ing séda ...

Wong loro mau meleng ngrungokake pangandikané Priya sing anyar katon iku, rumangsane durung tau krungu katrangan bab pamecané para Nabi sing semono gamblangé lan durung tau ana ahli kitab sing bisa ngandharaké isining Kitab kaya Priya iki, malah kaya-kaya para ahli kitab padha durung dhamang marang pangandikané para Nabi ....

Nanging Priya sing anyar katon iku sing kersa nyarengi lakuné, cetha banget enggoné njlèntrèhaké surasaning Kitab .... Sapa ta wong iki?

Wiraosing pangandikané kepénak temen dirungu. O, saupama nyata kabèh apa sing didhawuhaké iku, saiba begjané. Gusti lan Guruné iku saupama nyata kang jumeneng Sang Mesih, kang kudu nandhang sangsara lan séda supaya nebus dosané saumat kabèh .. wis mesthi Panjenengané wungu saka ing séda klawan ngagem kamulyan! O, saiba enggoné nengsemaké saupama nyata mengkono!

Nanging Priya iki, mesthiné wis dhamang ing surasaning Kitab, katrangané sing cetha lan wijang-wijang mesthi ora bakal mlèsèt. Pamecané para Nabi sing biyèn durung dingertèni, saiki dadi gamblang kabèh.

Pantes yèn Priya iki kalebu golongané wong ahli lan wasis, narbukani surasaning Kitab. Sapa ta Panjenengané iku?

KOCAPA lakuné wis tekan ing désa Èmmaus lan wayahé wis soré, mangka ing semu Priya mau arep nglajengaké tindak. Nanging banjur dicandhet déning Klèopas sakancané, aturé: "Panjenengan kula aturi kèndel kaliyan kula, awit sampun ngajengaken dalu, wancinipun sampun lingsir mekaten. Sumangga kula aturi pinarak ing pondhok kula, saha keparenga nampi pasugatan ing sawontenipun."

Priya mau banjur pinarak ing omahé wong loro mau. Bareng padha kembul dhahar. Priya mau mendhet roti, sawisé diberkahi, banjur dicuwil-yuwil kaparingaké marang wong mau.

Nalika mberkahi roti, astané diathungaké mendhuwur, èpèk-èpèking astané katon ana tatuné tilas paku. Wong loro sing padha njinggleng ngawasaké marang Priya mau, suwé-suwé diparingi awas pandelengé, temahan mari pangling: sing lagi pinarak ana ing ngarepé iku jebul Gusti lan Guruné dhéwé, mangka sasuwéné bebarengan mlaku ing dalan, malah sawisé padha satata lenggah arep kembul dhahar, mripaté wong mau kaya-kaya kasamaraké pandelengé. Nanging lagi bae mari panglingé, Gusti Yésus banjur musna sanalika. Rasaning atiné padha bungah kaworan wedi, suka sukur kaworan isin; sadurungé bisa matur apa-apa, wis ditilar Gustiné. Nanging saiki wong loro mau wis ora sumelang manèh mungguh Gustiné, klawan bungah padha sapocapan mengkéné: "Rak rasané ati kita wis kaya ngangah-angah, nalika kita padha dipangandikani ana ing dalan, enggoné narbukani surasané Kitab marang kita. Saiki kita padha ngerti apa sebabé Panjenengané kudu nandhang sangsara lan séda. Nanging sakèhing kaprihatinan saiki wis didadèkaké kabungahan gedhé, awit Gusti sanyata wis wungu!"

PADHA sanalika iku uga wong loro mau banjur maknyat padha bali menyang ing Yerusalèm, menyang panggonané para mitrané. Satekané ing kono sekabat sewelas padha ketemu lagi ngumpul bareng karo para murid liyané, lan iku padha ngucap: "Gusti nyata yèn wis wungu, lan wis ngetingal marang Simon." Wong loro mau banjur mangsuli klawan bungah: "Aku wong loro iya wis diketingali!" Kabèh lelakoné ana ing dalan lan enggoné padha pangling dicritakaké kabèh. Déné sing padha ngrungu, kabèh padha ngrasakaké kabungahan gedhé.

NALIKA wayah bengi ing dina Achad iku uga, lan nalika para sekabat lagi padha kumpulan ana ing kamar tengah, mangka lawangé padha kakancing rapet awit saka wediné marang wong Yahudi, dumadakan wong-wong mau padha kagèt lan wedi banget, awit ana ing tengahé kamar mau jleg katon wujuding Priya, sing teka tanpa sangkan; panyanané para sekabat kaya weruh lelembut. Nanging bareng diwaspadakaké, wong-wong mau ora pangling, sing jumeneng ana ing tengahé iku ora liya iya mung Gustiné dhéwé, sing mentas padha dirasani. Kaget lan wediné sanalika malih dadi kabungahan lan kaéraman; atine wis ngangah-angah arep ngaturaké pambagé marang Gustiné, nanging cangkemé ora bisa kumecap kamisosolen.

Wong-wong sing padha kamitenggengen mau banjur dipangandikani: "Tentrem rahayu anaa ing kowé." Bareng ngrungu aruming swara sing kulina dirungu, para sekabat saya mantep atiné, éwadéné bawané wong sèkèng ing pangandel lan awit saka gedhéning kaprihatinan sing durung ilang babar pisan wong-wong mau angèl enggoné arep ngandel yèn Gustiné rawuh ana ing tengahé, meneri lagi padha nglumpuk ana ing kamar sing wis dikancingi lawang lan jendhélané .... Senajan wis dikancingi lawang lan jendhélané, ... éwadéné Gusti bisa rawuh ing kono. Kepriyé enggoné bisa mlebu?

Wong-wong mau wis bola-bali nyumurupi kaélokan warna-warna sing ditindakaké Gustiné, suprandènè padha wedi lan kaget, bareng weruh Gusti Yésus rawuh ana ing tengahé tanpa ngengakaké lawang. Gusti Yésus uga ora kesamaran mungguh ing prakara mau, mulané banjur ngandika: "Kepriyé déné kowé teka padha kegiwang, lan sebab apa déné teka padha ketuwuhan pikir kaya mengkono ana ing atimu? Padha titinen tanganku lan sikilku, rak Aku dhéwé. Mara grayangen Aku lan padha ngawasna. Yèn ta lelembut rak ora ana daging lan balungé kaya kang kodeleng ing Aku iki."

Sajroné ngandika mengkono iku Gusti Yésus nedahaké asta lan sampéyané sing isih katon tilasing paku sing dienggo mantèk ing kayu salib.

Wong-wong sing padha wedi prasasat ora kedhèp enggoné padha ngawasaké lan ngrungokaké marang Gusti Yésus. Swarané lan pasuryané apadéné tatu ing asta lan sampéyané, iku kabèh (dadi tandha yekti yèn sing rawuh iku Gusti Yésus temenan, dudu lelembut sing mindha-mindha Gustiné).

Wong-wong mau padha njenger tanpa ngucap apa-apa kagawa saka gumun lan banget bungahé. O, saiki Gustiné wis rawuh temenan ana ing tengahé. Uripé saiki bisa pulih manèh kaya wingi-wingi, saben dina mung tansah ndèrèkaké Gusti Yésus lan ngrungokaké pangandikané. O, saiba seneng lan begjané urip mengkono iku! Nanging rasané kok mung kaya ngimpi baé!

Gusti Yésus iya pirsa yèn para sekabaté, marga saka gedhéning kabungahané, isih rada mangu-mangu atiné, mulané banjur ngandika maneh: "Ing kéné apa kowé padha deduwé kang kena dipangan?" Gusti Yésus banjur kasaosan iwak loh gorèngan sairis. Sawisé ditampèni, tumuli didhahar ing sapandelengé para sekabat lan wong sing padha kumpulan ana ing kono.

Bareng wis nyipati dhéwé enggoné Gusti Yésus dhahar, para sekabat padha ora mangu-mangu manèh, awit yèn lelembut, mesti ora bisa mangan kayadéné manusa lumrah. Bareng wis tita mengkono, wong mau kabeh ing batin padha ngaku: "Gusti, Paduka punika saèstu Guru kawula!"

Para sekabat lan murid liyané satemené ing batin wis ngrumangsani luput, déné ora énggal-énggal ngandel marang Gusti lan Guruné, isih ndadak nyuwun pratandha lan bukti warna-warna, mangka wis rambah-rambah Gusti Yésus ing sadurungé séda paring pitedah marang para sekabat, yèn kudu nandhang sangsara lan séda, nanging ing telung dinané bakal wungu saka ing séda. Prakara iku kabèh wis bola-bali dipangandikakaké déning Gusti Yésus, malah iya wis diweca déning para nabi ing jaman kuna. Bareng pangandika lan pameca mau kelakon temenan para sekabat padha ora ngandel, padha kagèt lan wedi apadené mangu-mangu!

Para sekabat padha ngrumangsani iku mau kabèh, lan panyawangé marang Gusti Yésus semu wirang, upama kelaira arep padha munjuk mengkéné: "Gusti, mugi kepareng ngapunten kakirangan kawula, déné kawula sami kirang pitados saha sami kagèt lan mangu-mangu. Gusti, mugi kepareng ngapunten kawula, déné kawula sampun damel sekeling galih Paduka. O Gusti, mugi melasi kawula!"

SATEMENÉ wong-wong mau pada kurang antepan lan ora teguh setyané. Wataké ngucira, bareng katempuh ing baya-pakéwuh, padha tinggal gelanggang colong playu. Wong-wong sing cilik pangandelé.

Éwasemono ...., Gusti Yésus kepareng ngapunten, malah Gusti Yésus isih kepareng mitados para sekabat mau. Gusti Yésus banjur maringi dhawuh sing isi bubuhan tumrap para sekabat, pangandikane: "Padha njajaha ing sajagad kabèh, Injil undhangna marang sarupané tumitah .... Kaya enggonku kautus déning Sang Rama, kowé iya padha dakkongkon .... Lah, Aku nunggal karo kowé ing sadina-dina kongsi tumeka wekasané jaman."

Para sekabat saiki kaparingan bubuhan lunga menyang Yerusalèm, menyang kutha-kutha liyané kadhawuhan njajahi saindenging jagad perlu ngundhangaké Injil marang sarupané tumitah, yaiku sadhéngah wong lan bangsa, supaya padha ngrungua pawarta kabungahan, yèn Gusti Yésus wis kasiksa lan kasalib nganti ngalami séda, lah sarana mengkono wis nyanggi sakèhing paukuman sing beneré kudu disangga déning manusa dosa; nanging sing mbungahake yaiku: Gusti Yésus wis wungu saka ing séda lan kepareng mitulungi slamet marang angger wong sing tresna lan pracaya marang Panjenengané, kaparingan karahayon langgeng.

Marga saka dosa manusa kasébrataké saka ing ngarsané Allah lan kaineban gapuraning swarga. Nanging marga saka sangsara lan sédané Gusti Yésus, Panjenengané wenang nyowanaké kagungané marang ngarsané Allah lan gapuraning swarga binuka manéh.

Mengkono iku jatining Injil, iya kabar kabungahan sing kudu diwartakaké para sekabat marang jagad.

Para sekabat lan murid-murid sing padha nglumpuk ana ing omah mau dadine dipitaya déning Gustiné ngemban dhawuh sing adi linuwih, pinatah nglakoni ayahan sing mulya lan pinunjul, ngungkuli sakèhing bubuhan lan ayahan sing ana ing jagad.

ING dina Achad malem Senèn iku para sekabat lagi bisa ngrasakaké marem lan bungah, sawisé ngalami sedhih lan giris ing dina-dina sing mentas baé kapungkur. Ing sajegé urip para sebakat durung tau ngrasakaké kabungahan sing semono gedhéné, jalaran Gusti lan Guruné wis kepareng rawuh manèh ing tengahé lan kepareng uga ngapunten sakèhing kaluputané. Kabèh iku mau njalari para sekabat rumangsa olèh nugraha lan kabegjan ing uripé.

PARA sekabat lan wong-wong sing padha nyipati dhéwé enggoné Gusti Yésus ngetingal sawisé séda rumangsa begja lan bungah banget lan saben wong sing trésna marang Gusti Yésus, dicritani kaélokan sing mbungahaké, mengkono uga Tomas.

Nalika Gusti Yésus ngetingal marang para sekabat lan murid liyané, Tomas dhéwé ora melu nglumpuk ana ing kono, wataké Tomas pancèn luwih seneng ngangen-angen prakara sing nyedhihaké katimbang karo sing mbungahaké. Satemené kaprihatinané Tomas marga kélangan Guruné sing banget disuyudi iku luwih nandhes lan luwih nabeti katimbang liya-liyané, temah ora gampang enggoné arep ngandel marang sakèhing pawarta lan crita bab kaélokan wunguné Gusti kaya sing dikandhakaké para sekabat liyané. Dalah ngumpul bareng karo kanca-mitrané ana ing kamar tengah Tomas iya ora gelem; karepé arep nyepi nuruti sedhihing atiné, jalaran jagad wis dadi sepi lan samun sapengkeré Gustiné séda.

Tomas, nalika ngrungu ujaré para sekabat bab wunguné Gusti Yésus, lan bab rawuhé ana ing tengahé para kagungané ana ing kamar, atiné durung bisa mèlu ngrasakaké bungah. Ujaré para sekabat liyane: "Éman banget déné kowé ora mélu menangi rawuhé Gusti ana ing kamar tengah kana." Wangsulané Tomas: "Aku ora ngandhel sing dadi kandhamu. Apa nyata Gusti saged wungu saka ing sèda? Menawa aku durung ndeleng tabeté paku ana ing astané lan tabeté paku mau menawa durung dakdulek ing drijiku, tuwin lambungé dakdemèk ing tanganku, aku bakal ora ngandhel pisan-pisan." Wangsulané para mitrané: "Wis ta, Tomas, yèn mengkono, becik kowé lestaria kembulan karo aku kabèh. Gusti mesthi bakal rawuh manèh!"

BARENG tumeka pendhaké dina mau, para sekabat padha nglumpuk ana ing jero omah manèh, lan Tomas iya nunggal, lawang lan jendhélané iya dikancingi kabèh. Ing kono Gusti Yésus banjur rawuh lan jumeneng ana ing tengah sarta ngandika: "Tentrem rahayu anaa ing kowé!" .... Para sekabat wis ora kagèt diketingali Gustiné, kejaba Tomas, atiné trataban. Nalika Tomas teka arep mèlu lungguh ana ing pakumpulané para sekabat, polatané isih katèn suntrut, awit atiné isih ngandhut prihatin. Tomas durung bisa ngandel yèn Gusti wis wungu.

Bareng saiki mripaté nyipati dhéwé rawuhé Gustiné, jleg tanpa sangkan, lan kupingé cetha ngrungu pangandikané sing ngleremake ati ...., Tomas meksa kagèt lan dheg-dhegan. Saya dheg-dhegan atine bareng dipirsani Gusti Yésus sarta dipangandikani: "Tomas, drijimu athungna mréné, tanganku titènana, sarta tanganmu ulungna, demèkna ing lambungku. Lan aja bubrah pangandelmu, nanging kumandela!" Tomas banjur marek klawan wedi lan wirang ana ing ngarsané Gustiné ...

Sapa ta sing ngaturaké marang Gusti yèn Tomas ora bakal ngandel menawa durung ndemok tabeté paku? Rak ora ana ta sing matur mengkono? Éwasemono Gusti Yésus wis nguningani prakara iku mau kabèh. Yèn mengkono, sing rawuh iki mesthi Gusti Yésus piyambak, awit Panjenengané pancèn bisa nguningani samubarang, dalah gagasan lan rasa-pangrasa sing isih sumimpen ana ing dhasaring atiné wong. Panjenengané wis mesthi ora bakal kasamaran mungguh ing pangangen-angené Tomas. Dadiné Tomas saiki bisa neksèni dhéwé yèn sing rawuh iku Gustiné lan Panjenengané isih asih tresna marang sekabaté sing lagi nandhang prihatin. Panjenengané kersa rawuh piyambak perlu ngluwari kagungané saka karubedan lan kaprihatinan.

Tomas ngrasa wirang banget, nanging batiné mbludag suka sukur awitdéné: "Gusti sanyata wungu saka ing séda lan Panjenengané nedahaké sih katresnané marang aku!"

Tomas kepéngin nglairaké sarasaning atiné kabèh, arep munjuk bab wirangé, bab kaduwunging atiné, bab kabungahan lan katresnané .... Nanging kabèh mau ora ana sing kelair, awit nalika Tomas sujud nyungkemi sampéyané Gusti, sing kelair ing tangkemé ringkes lan aos: "Dhuh Gusti kawula, Allah kawula!"

Dhawuh pangandikané Gusti Yésus: "He Tomas, amarga kowé wus ndeleng Aku temah kumandel! .... Rahayu wong kang kumandel ora nganggo ndeleng."

RAHAYU wong kang kumandhel ora nganggo ndeleng! Pangandika mau isi pamèlèh marang Tomas, sing mèh bubrah pangandelé. Nanging pangandika iku uga isi berkah kanggo sadhéngah wong sing padha kumandel lan trésna marang Gusti Yésus, senajan ing sajroning uripé ing alam donya iki durung tau ndeleng Panjenengané. ING dina Achad malem Senèn iku uga para sekabat padha bisa ngrasakaké patunggilané Gusti Yésus sing kepareng rawuh ana ing tengahé, temah padha kalipur lan kabangun pracayané ....

LET sawetara dina sawisé Gusti Yésus wungu.

Ing tengah segara Galiléa, iya sok disebut segara Tibérias, ana prauné wong misaya iwak kombak-kombul katut obahing banyu segara. Sawengi muput wong-wong sing padha ana ing prau mau enggoné nibakaké jalané, nanging padha ora olèh apa-apa, mangka wayahé wis bangun ésuk, langit ing bang wétan wis trontong-trontong semburat abang ....

Wong sing padha nunggang prau mau cacahé pitu, kabèh padha sekabaté Gusti Yésus. Sawisé padha ngalami kaélokan sing wiwitané nyedhihaké, nanging wekasané mbungahaké, sekabat mau banjur padha menyang ing tanah Galiléa, mulih menyang désa asalé ing pinggir segara.

Ing sawijining dina nalika padha ngumpul, Pétrus kandha marang kancané: "Daklunga golèk iwak." Sauré kancane: "Aku iya padha mèlu kowé."

Iku mula bukané sekabat pepitu mau tinemu ana ing tengah segara lagi padha misaya iwak. Wong pitu mau padha durung lali panggawéané sing lawas, panggonan-panggonan sing biyén adaté akèh iwaké, wis diubres, tur wayahé kanggo misaya wis meneri banget yaiku ing wayah bengi, éwadené iwak siji baé ora ana sing kesasar ing jalané ....

Néka-néka sing digagas para sekabat nalika rékadayané golèk iwak ora oleh gawé. Lelakon ing segara ing wayah wengi uga muncul ing gagasané: nalika semono lagi padha lelayaran ana ing segara kono uga, dumadakan prauné katempuh ing prahara nggegirisi, mangka Gusti Yésus kepati enggoné saré. Nanging bareng Panjenengané wis wungu, banjur jumeneng ndukani segara lan prahara, temah praharané sirep sanalika .... Ana manèh sing kelingan nalika padha wedi banget, jalaran katekan memedi, jebul sing dikira memedi iku Gusti Yésus piyambak sing tindak ngambah ing banyuné segara kaya ngambah dharatan baé.

Nanging bareng saiki padha nindakaké rékadaya dhéwé, para sekabat padha ora olèh apa-apa.

NALIKA wis bangun ésuk, prauné dipinggiraké mèh tekan ing gegisik, para sekabat banjur krungu dibengoki wong sing ngadeg ana ing gegisik, nanging para sekabat ora ngerti sapa wong iku, awit isih rada peteng. Ujaré wong mau: "Bocah-bocah, apa padha ora deduwèn lawuh?" Wangsulane: "Boten; sedalu muput kula sami boten angsal punapa-punapa!" Ujaré wong mau maneh: "Jalané tibakna ing satengené prau, temah kowé bakal padha olèh."

Para sekabat mau banjur padha pandeng-pinandeng, awit ora ngerti sapa sing paring dhawuh, dadiné maju mundur enggoné arep tumandang. Nanging apa alané nyoba sepisan engkas, bokmenawa wong sing ngadeg ing gegisik luwih awas pandelengé, bisa weruh panggonan sing akèh iwaké .... Bokmenawa para sekabat iya kélingan sing wis kepungkur, nalika didhawuhi Gusti Yésus nibakake ing panggonan sing jero, temah oleh iwak nganti rong prau kebak ....

Para sekabat banjur nindakaké apa sapréntahé wong mau. Jalané ditibakaké ing banyu, bareng arep ditarik, rasané kaya ana sing nggondhèli, jalaran wis kebak iwak, mulané disèrèd minggir ing pentasan.

Lelakon mau mbuka nalaré para sekabat, ngélingaké marang lelakon sing wis kepungkur. Bareng ngawasaké wong sing lagi ana ing gegisik, sanalika ngerti sapa wong iku. Malah Yochanan mbisiki Petrus: "Iku Gusti!" Simon Pétrus, bareng ngrungu yèn iku Gusti, banjur nganggo jubah lan sabukan, nyegur ing segara, nyabrang menyang dharatan. Sing dipikir mung bisaa tumuli ngadhep ana ing ngarsané Gustine.

SAMENTASÉ ing dharatan Pétrus banjur marek ing ngarsané Gusti Yésus. Para sekabat liyané padha nusul, jalané sing kebak iwak disèrèd munggah ing dharatan.

Para sekabat padha kaéraman weruh ana geni ireng, lan ana iwak tumumpang ing geni mau lan ana roti. Nanging ing atasé Gusti Yésus, sing naté maringi pangan wong limang èwu luwih, prakara mau dudu apa-apa. Gusti Yésus banjur ngandika: "Njupuka iwak sawetara olèhmu lagi mentas iki."

Pétrus banjur énggal tumandang ndhudhah jalané, diréwangi kanca-kancane; jalané kebak isi iwak gedhé-gedhé, bareng diétung ana satus sèket telu. Senajan semono kèhé, jalane ora nganti bedhah.

Sarampungé enggoné padha nandangi pagawéane, para sekabat banjur ditimbali Gusti Yésus, dhawuhé: "Mrénéa, pada sarapana." Gusti Yésus tumuli mendhet roti sing wis cumawis ing kono, apadéné iwaké diparingaké marang para sekabat. Sing padha digawé sarapan mung roti sacuwil lan iwak loh, nanging tumrapé para sekabat sing ora nyana ketemu karo Gustiné, sarapan sing pasaja mau ajiné ngungkuli bojana andrawina, rumesep ana ing atiné, cumithak ana ing angen-angené, temah ora bakal lali ing salawasé urip.

"SIMON, ANAKÉ YUNUS, KOWÉ APA TRESNA MARANG AKU NGLUWIHI SAKA WONG IKU?"

Sawisé padha sarapan, Gusti Yésus banjur ngandika marang Pétrus: "Simon anaké Yunus, kowé apa tresna marang Aku ngluwihi saka wong iku?" Pétrus rada kagèt ngrungu pangandikané Gustiné mengkono iku. Apa ta kersané nganggo mundhut priksa bab rasaning atiné? Pétrus, marga saka wantering budiné, enggoné marek ing ngarsané Gustiné pancèn luwih dhisik katimbang kancané, apa iku sing njalari pandanguné Gusti mengkono mau? Apa tresna marang Panjenengané ngluwihi marang kanca-kancané? Pétrus isih kélingan yèn wis tau munjuk marang Gusti Yésus, nalika padha mangkat menyang ing patamanan Gètsémané: "Senajan sadaya sami ngantosa kecuwan krana Tuwan, kawula mesthi boten kecuwan ing salaminipun; Gusti, kawula cumadhang mbélani ing Tuwan, senajana dumugi ing kunjara utawi ing pejah pisan." Pétrus ora sélak yèn wis munjuk mengkono, nanging ...

O, Pétrus banjur kélingan lelakoné ing wayah bengi nalika Gustiné dadi bebandan lan kélingan enggoné nyélaki Gustiné .... Unjuk wangsulané Pétrus semu wedi: "Inggih Gusti, Tuwan mirsa bilih kawula lulut dhumateng Tuwan." Pangandikané Gusti Yésus: "Angona para cempéku."

Sawisé mengkono Gusti Yésus ngandika manèh marang Pétrus ping pindhoné: "Simon anaké Yunus, apa kowé tresna marang Aku?" Unjuk wangsulané Pétrus isih ajeg: "Inggih Gusti, Tuwan mirsa bilih kuwala lulut dhumateng Tuwan." nanging saiki swarané groyok kaworan sedhih. Pangandikané Gusti Yésus manèh: "Angona para wedhusku."

Ping teluné Gusti Yésus ngandika marang Pétrus: "Simon anaké Yunus, apa kowé lulut marang Aku?" Bareng nganti ping telu didangu mengkono, Pétrus dadiné sedhih banget," atiné kebak piduwung lan panalangsa marga saka kaluputané ing atasé Gustiné. Pétrus saiki ngerti apa sebabé didangu nganti ambal ping telu ....

Pétrus rak nganti ping telu enggoné nyélaki Gustiné, ping telu Pétrus sélak: "Kula boten warah ing wong niku!" Déné saiki, Pétrus kudu ngambali ping telu enggoné ngaku tresna marang Gustiné ....

Unjuké Pétrus ping teluné: "Dhuh Gusti, Tuwan mirsa samukawis sadaya, inggih mirsa bilih kawula lulut dhumateng Tuwan." Bareng wis munjuk mengkono iku, atiné Pétrus wis rada lega lan marem, awit Gusti Yésus saiki pirsa, malah luwih permana katimbang wong liya-liyané, yèn Pétrus asih lan tresna marang Panjenengané. Apa manèh Gusti iya kepareng ngapunten sakèhing kaluputané. Saiki Pétrus wis dudu Pétrus sing biyèn, sing tansah rumangsa onjo dhéwé; saiki wis andhap-asor lan sarèh; panyuwuné mung supaya unjuké mau katrimaha déning Gusti.

Pangandikané Gusti Yésus: "Angona para wedhusku." Pétrus lan sekabat liyané padha ngerti apa sing dikersakaké Gusti nganggo tembung cempé lan wedhus mau, yaiku para wong sing kudu diparani lan diwartani kabar kabungahan, temah padha manjing pracaya marang Gusti Yésus, banjur klebu dadi panunggalané pepanthan wedhus sing padha dadi kagungané Pangon kang utama, yaiku Gusti Yésus piyambak.

Gusti, Yésus mirsani Pétrus klawan welas asih; kaluputané wis diapunten lan Pétrus wis dipulihaké ing kalungguhané kang dhisik, sajajar maneh karo para sekabat liyané. Ing kono Gusti Yésus banjur ngandika, ing semu pangandikané mau tanpa pangéman marang Pétrus: "Satemen-temené pituturku ing kowé: Nalika kowé isih nom, kowé sabukan dhéwé. Nanging bésuk samasa kowé wis tuwa, kowé bakal mulung tanganmu lan disabuki déning wong liya. banjur digawa menyang panggonan kang ora kokarepi."

Pangandikané iku nyemoni bab karépotan lan kaprihatinan, apadéné bab sangsara lan pati kang bakal tumama marang Pétrus ing tembé. Pétrus pancèn bakal ngalami disengiti, disangsara lan dipatèni déning mungsuhé kayadéné sing wis dialami déning Gustiné. Pangandika mau ing semu tanpa welas asih, nanging tumrapé Pétrus malah ditampa dadi kabungahan lan nugraha gedhé .... Osiking atiné: "Dhuh Gusti, sampun ingkang nandhang sangsara lan sedhih, senajan ngantos dumugi pejah pisan, kawula lila lair batos mbélani Tuwan ngantos pejah. Rumiyin kawula sampun nyidrani Tuwan, temah damel sekeling galih Tuwan, nanging samangké kàwula badhé ngandhemi kasetyan kawula dhumateng Tuwan; jiwa raga kawula, dhuh Gusti, kawula pasrahaken ing ngarsa Tuwan!" Mengkono osiking atiné Pétrus sawisé ngrungu pangandikané Gustiné.

WAYAH ésuk ing pinggiré segara Tibérias iku dadi wayah sing kebak kabungahan ing sajroning uripé. Pasuwitané wis katarimah manèh ana ing ngarsané Gusti lan sabanjuré bakal ora ana prakara sing bisa misahaké awaké saka ing sihé Gustiné.

LET patang puluh dina saka wunguné Gusti Yésus saka ing séda, yaiku ing dina Achad sawisé riyaya Paskah. Wis rambah-rambah Gusti ngetingal marang para sekabat lan mitra-mitrané, apadéné marang para wong wadon.

Kocapa nalika patang puluh dinané, Gusti Yésus ngetingal manèh, nanging ― enggoné ngetingal iki sing pungkasan.

Kelakoné iku mau wiwitané ana ing Yerusalèm, ana ing kamar tengah panggonané para sekabat adaté padha ngumpul, jalaran para sekabat padha kadhawuhan tansah padha ngumpul ana ing kutha Yerusalèm. Ora antara suwé para sekabat banjur kairid metu menyang ing sajabaning kutha ana ing ara-ara jembar, ora adoh saka désa Bètani.

Para sekabat wis kulina banget ngambah dalan saka Yerusalèm menyang Bètani; wiwitané nyabrang ing kali Kédron, banjur ngliwati patamanan Gètsémané, terus munggah ing gunung Zaitun. Dalan mau ngéling-élingaké marang lelakon sing mbungahaké, lan iya lelakon sing nyedhihaké.

Ana ing papan sing jembar lan bawéra mau Gusti Yésus isih ndhawuhaké prakara warna-warna marang para sekabat, rasané kaya-kaya waktu sing kepungkur bali manèh: Gusti Yésus tindak pepara njajah désa-ngadésa kadhèrèkaké para sekabat, lan ing saenggon-enggon Gusti memulang lan nindakaké kaélokan. Senajan mengkono, éwadéné para sekabat padha krasa yèn saiki kaanané ora bisa lestari mengkono, yèn saiki mesthi ana lelakon sing luwih wigati, yaiku yèn padha arep ditilar Gusti lan Guruné.

Para sekabat padha ngrungokaké pangandikané Gustiné klawan gumolong atiné; kabèh sing didhawuhaké Gustiné padha ditampani lan disimpen ana ing ati kaya musthika adi.

Para sekabat padha didhawuhi wanti-wanti supaya padha manggon ana ing kutha Yerusalèm kambi padha ngentèni sawetara mangsa, nganti tumekané Juru Pirembag kang bakal nunggil karo para sekabat ing salawas-lawasé awit Gustiné ora nilar lola marang para kagungané. Juru Pirembag mau, yaiku Roh Suci, bakal mulang samubarang marang para sekabat, supaya padha olèh tentrem rehayu.

Lan sawisé mengkono? .... Para sekabat banjur kudu menyang Yerusalèm, saka kono ndlajahi tanah Yudéa lan Samaria lan sabanjuré menyang ing tanah lan negara liya-liyané nganti tekan ing pungkasané bumi padha kabubuhan ngundhangaké pawarta kabungahan, yaiku Injil, marang sarupaning umat, lan sing sapa pracaya marang Gusti Yésus, padha kadhawuhan mbaptisi atas Asmané Sang Rama, Sang Putra lan Sang Roh Suci ..

Para sekabat sing padha menangi sangsara, séda lan wunguné Gustiné, padha ngerti lan yakin temenan, yèn Gustiné iku kang jumeneng Sang Mesih, iya jumeneng Juru Panebus kang sejati; para sekabat padha kaparingan bubuhan ndlajahi jagad minangka paseksi ingatasé sih katresnan lan kamulyané Gusti Yésus ana ing ngarepé para manusa.

Mangka para sekabat padha diparingi dhawuh kang isi, prasetyan, mengkéné: "Lah Aku nunggal karo kowé ing sadina-dina kongsi tumeka wekasané jaman."

MENGKONO mau tindaké Gusti Yésus kadhèrèkaké para sekabat wis tekan ing pucaké gunung Zaitun, banjur kèndel ana ing panggonan sing wis naté dikèndeli Gusti Yésus karo para sekabat nalika padha maspadakaké kutha Yerusalèm sing katon kethap-kethap saka ing kadohan. Nalika semono Gusti Yésus katingal trenyuh galihé ngraosaké kutha sing kebak piala lan dosa ....

Nanging saiki wis ora katingal trenyuh manèh galihé, saiki Panjenengané katingal gembira kaya Sinatriya sing mentas unggul yudané. Para sekabat padha ngadhep ana ing ngarsané, padha dipirsani siji-siji klawan asih lan welas, banjur padha diungkuli asta lan diberkahi. Kocapa sajroné mberkahi mau, Gusti Yésus katingal tindak mungkur saka ing panggonané para sekabat, sampéyané wis ora ngambah ing lemah, saya suwé katingal munggah saya dhuwur sumengka ing langit. Para sekabat banjur padha sujud kambi tumenga nyawang mendhuwur, padha weruh astané Gustiné enggoné kaungkulaké ana ing sadhuwuré paring berkah .... wekasané ketilapan marga sarirané kaaling-alingan ing méga, èmperé kaya nitih méga enggoné kondur menyang ing swarga.

Para sekabat saiki wis ora bisa, nyawang Gustiné manèh. Nanging apa Gusti Yésus musna ing salawas-lawasé? Senajan wis ora katon, para sekabat isih terus nyawang mendhuwur marga saka kaéraman.

Sasuwéné padha tumenga marang langit ngawasaké sumengkané Gustiné, dumadakan ana priya loro ngagem-agem putih padha jumeneng ana ing cedhaké, sarta ngandika: "Hé wong Galiléa! Kepriyé déné kowé padha ngadeg ana ing kéné nganggo tumenga marang langit? Yésus kang wis kasengkakaké saka ing antaramu menyang ing swarga, iku bakal rawuh, patrapé kaya enggonmu padha ndeleng sumengkané menyang swarga mau."

Sawisé ngandika mengkono mau, priya loro mau banjur musna sanalika. Rawuhé duta loro mau kaya-kaya maringaké salamé Gusti Yésus sing wekasan marang para sekabat, apadéné prasetyané yèn bakal rawuh manèh.

Para sekabat banjur bali menyang Yerusalèm, perluné padha arep nganti-anti rawuhé Juru Pirembag, yaiku Sang Roh Suci, kaya sing wis diprasetyakaké déning Gusti Yésus .. Para sekabat saiki ora perlu sedhih lan prihatin, senajan Gustiné wis ora katon ana ing cedhaké. Upama keparenga, wis mesthi luwih seneng tansah tetunggilan karo Gusti Yésus, nanging para sekabat iya wis ngerti yèn pakaryané Gustiné ana ing tengahing jagad wis rampung babar pisan, mulané Panjenengané saiki kondur menyang swarga sowan ing ngarsané Allah Sang Rama. Jagad lembahing kasangsaran sing kebak duraka lan piala, iku dudu papan sing sembada kagem Gusti Yésus. Saiki Panjenengané pinarak manèh ana ing dhamparé ing swarga, ingayap para malaékat sing ora kendhat saos puji lan bekti ngluhuraké Asmané.

Para sekabat lan para murid liya-liyané wis padha ngerti kabeh, yèn satemené padha ora tininggal lola déning Gustiné, senajan saiki wis kondur menyang swarga. Para sekabat padha ngrasa yèn tansah tinunggil ing Gustiné, awit Panjenengané ora séda, nanging gesang lan kagungan pangwasa ngayomi para kagungané. Mangka Panjenengané kondur menyang swarga perlu nyawisaké papan kanggo para sekabaté.

ANADÉNÉ wong-wong sing ana ing kutha Yerusalèm padha ora ngerti apa sing kelakon ana ing gunung Zaitun: lelakon sing luwih déning wigati, nanging tumindaké sarwa pasaja tanpa sabawaning karaméan. Nanging ana ing swarga para malaékat padha surak mawurahan, ing kana ana kabungahan gedhé kanggo mahargya konduré Gusti Yésus ing swarga padalemané, pinarak manèh ana ing dhamparé ing tengené Allah Sang Rama.

Déné ing satengahé jagad para sekabat lan para kagungané Gusti Yésus padha ngrasakaké kabungahan ing atiné dhéwé-dhéwé, nanging jagad ora nglegéwa. Meneng-meneng para sekabat lan para mitrané Gusti Yésus padha rumangsa begja, awit padha duwé kayakinan yèn Gusti lan Guruné iku sanyata jumeneng Sang Mesih, iya kang jumeneng Ratuning swarga lan bumi.

LELAKON ing gunung Zaitun nalika Gusti Yésus kasengkakaké minggah menyang swarga, saiki wis pirang-pirang atus taun kepungkur. Mangka nganti jaman saiki Panjenengané durung rawuh manèh, kaya sing dipangandikakaké malaékat loro marang para sekabat. Para kagungané Gusti Yésus ing jaman semono wis padha ngajal kabèh, katimbalan marek ana ing ngarsané ing swarga.

Lan ing tengahing jagad saiki tanpa wilangan cacahé wong sing padha pracaya lan tresna marang Gusti Yésus, isih ajeg padha nganti-anti marang rawuhé Gusti klawan nitih mégané langit kaya nalika sumengkané menyang ing swarga.

Para kagungané Gusti Yésus klawan sabar enggoné padha nganti-anti, awit padha ngerti, yèn pangandikané Gusti iku mesthi bakal kelakon, lan ing tembé Gusti Yésus bakal rawuh ngagem pangwasa lan kamulyan gedhé, lan wong ing sajagad kabèh bakal padha nyawang marang Panjenengané.

Wong-wong sing padha ora tresna lan pracaya marang Gusti Yésus, bakal padha nyawang marang Panjenengané klawan wedi kang banget.

Kosokbaliné wong-wong sing padha wanuh marang Juru Slamet lan Panebusé, bakal pada nyawang marang Panjenengané klawan kabungahan gedhé.

Dinané Gusti, dina kang gedhé, mesthi bakal tumeka.

ING kutha Yerusalèm ana riyaya manèh, yaiku riyaya Pentékosta. Ing dalan-dalan kebak wong sing padha teka saka ing désa ngadésa, ndilir lakuné ngener menyang ing padaleman suci. Palatarané padaleman suci jejel riyel wong-wong sing padha arep saos kurban. Wong-wong mau padha ngladèkaké roti kanggo pisungsung goyangan rong iji saka ing omahé dhéwé-dhéwé, iku minangka pisungsung wiwitaning panènan. Sawisé ditampani déning imam, pisungsung mau banjur digoyangaké lan wekasané katumpangaké ana ing misbyah, ésthané kaya ngunjukaké pisungsung marang Allah minangka cihnaning panuwun sokur. Sawisé mengkono banjur ana unining nafiri binarung ing swaraning pamuji, ing kono saumat kabèh banjur padha sujud saos bekti ana ing ngarsané Allah .... Riyaya Pentékosta iku ujubé saos sukur marang Allah sawisé rampung panèn gandum utawa panèn anggur lan woh-wohan liyané. Mulané wong-wong saka désa ngadésa padha budhal menyang Yerusalèm kambi nggawa pisungsung wiwitaning panèn arep disaosaké ana ing padaleman suci. Unjuké saumat kabèh marang Allah wosé mengkéné: "Sadaya ingkang sami tumuwuh, sadaya ingkang sami kaundhuh, punika sadaya peparing Tuwan, dhuh Allah!"

Yèn pinuju riyaya Pentékosta wong Yahudi sing padha teka ing kutha Yerusalèm, ora ngemungaké sing padha manggon ing wilayah Palestina baé, nanging iya sing padha manggon ing tanah liya, ora ngétung adoh utawa cedhak. Mulané ing sajeroné kutha raméné ora jamak, mangka sing tekané saka tanah manca, gunemané iya wis nganggo basa manca lan ora mung basa sawarna.

Raméné saiki padha karo sèket dina kepungkur, nalika ing Yerusalèm ana riyaya Paskah, nalika .... iya nalika ing Yerusalèm ana lelakon sing nggegirisi, sing pantogé ana ing pepunthuk Golgota lan ing patamanané Yusup Arimatéa, nanging wong ing Yerusalèm wis ora ana sing kélingan marang lelakon mau .. Yésus Nasarani? .... Wong ing Yerusalèm wis ora ana sing ngucap ngrasani.

Ujaré para imam: "Kuduné iya mengkono!"

NANGING ana ing salah sawijining omah ora adoh saka padaleman suci para sekabat lan para mitrané Gusti Yésus padha ngumpul, padha bebarengan ngriyayakaké riyaya Pentékosta, apadéné ngunjukaké panuwun sokur marang Allah déné wis paring wuluwetuning bumi minangka rejekiné umat kagungané.

Sepuluh dina kepungkur Gusti Yésus sumengka menyang swarga sarta nilari prasetya yèn bakal ngintunaké Juru Pirembag, yaiku Sang Roh Suci, supaya nyulihi Panjenengané mulang-muruk lan ngayomi para kagungané. Sasuwéné padha nganti-anti rawuhé Juru Pirembag para sekabat dalah sakanthiné kabèh padha ngumpul lan saben dinané tansah padha andon rukun lan tresna-tinresnan, manut miturut dhawuhé Gustiné. Lan samangsa padha ndedonga bebarengan, wong-wong rasané kaya-kaya dadi luwih cedhak karo Gusti Juru Slameté.

Para sekabat mau iya padha ndeleng untabing wong golongan sing padha pating dlidir, nanging émané wong akèh mau padha ora ngerti apa sing dadi gémbolaning atiné para sekabat. Sajatiné para sekabat mau wis padha kumacélu arep ngandhani lan nyritani bab kabungahan gedhé sing sumimpen ana ing atiné, yaiku yèn sing asma Yésus Nasarani iku sanyata jumeneng Sang Mesih sing diprasetyakaké wiwit jaman kuna mula, lan yèn Panjenengané saiki uga kwasa lan kersa nylametaké saben wong sing pracaya marang Panjenengané.

Nanging para sekabat saiki durung diparengaké mbabar apa sing isih kineker kanggo wong akèh, nganti tumeka waktuné Gusti Yésus nuhoni prasetyané. Saiki para sekabat isih lola, jalaran ditilar Gustiné menyang swarga, mangka Sang Juru Pirembag durung rawuh.

NANGING mbeneri riyaya Pentékosta mau, ing sawijining dina wayah ésuk, ana lelakon sing ngéram-éramaké: Rohé Allah rawuh dedalem ana ing atiné para manusa.

Ing dina iku dumadakan ana swara gumrubug saka ing langit, èmperé kaya sentoring angin kang banter, ngebeki saomah panggonané lungguhan para sekabat dalah para kanthiné kabeh .... Mangka ing sajabané omah mau ora ana mididing angin banter.

Nanging wong golongan sing ana ing Yerusalèm, wong-wong sing tekané saka manca negara, bareng ngrungu swara gumrubuging angin banter, banjur padha kumrubut mlebu ing omah pamondhokané para sekabat, arep ndeleng lan ngrungu apa sing kelakon ana ing kono .... Wong-wong mau kabèh padha kagawokan, jalaran weruh ana rerupan kaya geni kang ambyar dadi ilat-ilatan nibani sirahé para sekabat lan para murid liya-liyané sing padha kumpulan ana ing kamar mau. Saya mundhak éram lan gawoké, bareng padha ngrungu wong sing padha katibanan ing geni ilat-ilatan mau padha medhar pangandika nganggo tembung liya-liya basa .... Sing banget ndadèkaké kuwuring atiné yaiku déné wong-wong sing pinangkané saka tanah Asia lan Mesir, saka negara Rum lan tanah Arab, padha ngrungu pangandika mau nganggo tembungé dhéwé-dhéwé. Kepriyé bisané kelakon mengkono?

Temahan wong kabèh padha njenger kagawokan sarta padha sapocapan: "Apa baya tegesé kang mengkono iku?"

Nanging wong-wong Yahudi sing padha manggon ing kutha Yerusalèm, bareng padha weruh sapa sing lagi padha medhar pangandika, sanalika banjur kéingan marang lelakoné Yésus Nasarani .... Karepé wong-wong mau padha arep nyepèlèkaké lan moyoki para sekabat, mula ujaré: "Wong Galiléa iku padha enengna baé, kuwi rak padha kewaregen anggur!"

Kewaregen anggur, dadi mendem? Pétrus ngrungu pamoyoké wong akèh, atiné serik dielokaké mendem, mulané ngadeg dalah para kanthiné sekabat sewelas, nyasmitani wong-wong mau supaya padha meneng sedhéla, awit Pétrus arep nglairaké wirasaning atiné. Pétrus wis ngrasa yèn saiki wis tekan waktuné Sang Roh Suci rawuh lan dedalem ana ing atiné. Mulané atiné ora ngedhap ndeleng wong golongan semono kèhé padha teka ngrubung, malah banget kepénginé arep nyritakaké bab kamulyan lan kaunggulané Sang Mesih sing padha disebut Yésus Nasarani déning wong golongan.

Tembungé Pétrus: "Hé kanca-kanca Yahudi lan kang padha mondok ing Yerusalèm kabèh, prakara iku kawruhana marang kowé, lan tembungku muga tumamaa ing kupingmu. Déné wong iki padha ora mendem kaya kang dadi panyanamu. Aku padha durung nggepok anggur, wayahé rak isih ésuk, lagi jam sanga! Nanging ing dina iki kelakoné apa sing diwecakaké déning nabi Yoèl ing jaman kuna: Aku wis padha kaesokan ing Roh Suci; Rohé Allah wis tumedhak dedalem ana ing atiku. .. Hé kanca-kanca Israèl, padha nilingna pitutur mengkéné iki: Yésus Nasarani, iya Guru pepundhènku, iya kang wis padha koweruhi dhéwé, wis padha kodeleng kasektèn lan kaélokan lan pratandha kang ditélakaké marang kowé .... nanging kang banjur kokaniyaya nganti kosalib lan kosédani, iya Panjenengané iku kang jumeneng Sang Kristus, iya Sang Mesih, nanging émané déné kowe padha nampik marang Panjenengané kaya marang wong duraka. Éwasemono senajan wis kelakon kosédani, Panjenengané ora lestari dumunung ing kubur kawengku ing pati, jalaran Panjenengané iku jumeneng Putrané Allah. Panjenengané wis wungu saka ing padunungané wong mati, banjur sumengka menyang swarga. Saiki Panjenengané pinarak ana ing dhamparé kaswargan lan saka ing kana Panjenengané ngrawuhaké Sang Roh Suci marang aku kabèh para muridé .... Iku wujuding kaélokan sing padha kodeleng saiki.

Hé kanca-kanca Israèl, lan kabèh baé sing padha neksèni lan ngrungu lelakon iki, padha sumurupa yèn Yésus iku kang jumeneng Sang Kristus, Putrané Allah, iya Sang Mesih sing pinasthi rawuh ....

Pada rungokna, Panjenengané sanyata wis rawuh, nanging kowé pada nyalib marang Panjenengané!"

Sawisé Pétrus meneng ....

LAH ing panggonan kono banjur dadi sidhem premanem. Wong-wong sing padha ngrungu critané Pétrus, padha kagèt lan bingung kaworan wedi déning andharané Pétrus mau. Gek kepriyé polahé wong-wong mau, saupama nyata sing dadi critané Pétrus? .... O, saiba gedhéning dosané, déné kumawani nyalib lan nyédani marang Sang Mesih. Wong-wong mau mesthi mèlu kedosan jalaran saora orané wis ngrujuki sédané, mangka sing dicritakaké Pétrus iku kabèh kepara nyata. Wong golongan banjur akèh sing padha nyedhak, banjur pitakon: "Dhuh para sadhèrèk, kula kedah sami nglampahi punapa?"

Pétrus babar pisan ora niyat males ala marang wong Yahudi, jalaran saiki rumangsa dadi abdi sing kudu nglakoni ayahan miturut kersané Gusti lan Guruné, mangka Panjenengané iku ora naté nampik wong sing padha marek ana ing ngarsané lan ngaturaké patobaté. Saiki malah bungah lan gedhé atine déné olèh wewengan nyrítakaké kabar kabungahan gedhé marang wong golongan, yaiku yèn ana pangapuraning dosa tumrap angger wong sing mratobat. Mulané klawan gambira enggoné Pétrus mangsuli pitakoné wong-wong mau, tembungé: "Padha mratobata, lan siji-sijiné panunggalanmu nglakonana kabaptis atas Asmané Yésus Kristus, kang pinurih apuraning dosamu, temahan kowé bakal pada nampani peparing Roh Suci."

KACARITA ing dina iku uga ana wong telung éwu, lanang lan wadon, padha kabaptis lan manjing pracaya marang Gusti Yésus; wong mau kabèh iya padha kapenuhan ing Roh Suci lan padha olèh karahayon ing donya ngakératé.

Wong-wong sing padha mratobat mau pinangkané saka Yerusalèm, saka tanah Asia, saka Mesir lan saka negara manca liya-liyané. Mangka salebar riyaya wong-wong akèh sing padha mulih menyang ing tanah lan negara kamulané karo nggawa kabungahan lan karahayon sing ora bakal bisa oncat saka ing atiné. Lan ana ing papan padunungané dhéwé-dhéwé wong mau padha nyritakaké .... Lan ora ana wong sing bisa ngerti pira cacahé wong ing tanah manca mau sing padha wanuh lan pracaya marang Gusti Yésus lan nampani karahayon langgeng salawas-lawasé. Ora ana sing ngerti kejaba Gusti Allah piyambak.

Mungguh para sekabat dhéwé kepriyé? .... Swara gumrubug èmperé kaya sentoring angin kang banter, sing ngebeki saomah panggonané lungguhan, rerupan geni ilat-ilatan sing nibani sawiji-wijiné wong sing padha kumpulan, pamicara nganggo tembung liya-liya basa sing durung tau digegulang, iku kabèh padha bisa dideleng lan dirungokaké wong akèh, nanging sing tumindak tanpa sabawa lan tumama ana ing batiné para sekabat, iku satemené sing luwih wigati, awit marga saka daya sing ora kasatmripat iku mau para sekabat banjur malih dadi manusa anyar. Saiki Rohé Allah kepareng dedalem ana ing atiné, lan sabanjuré mesthi ora bakal oncat saka ing panunggilé Allah ing salaku-jantraning uripé .... Saiki para sekabat padha ngangah-angah dening katresnan marang sapepadhané tumitah. Derenging atiné mung sawiji, yaiku nyritani wong-wong pepadhané bab kanugrahan lan karahayon kang kaparingaké marang jagad ....

Saiki para sekabat wis ora dadi murid manèh, nanging pantes sinebut para rasul, tegesé para utusané Gusti Yésus sing padha kautus marang jagad martakaké bab sih kadarman lan katresnané Gusti Allah marang para manusa. Saiki para sekabat lagi padha ngerti sakèhing lelakon sing tumindak ana ing sugengé Gusti Yésus, apadéné sakèhing pangandika sing didhawuhaké marang para muride.

Para sekabat padha kaparingan kawicaksanan déning Roh Suci.

KAÉLOKAN sing kelakon ing dina riyaya Pentékosta iku wis pirang-pirang atus taun kepungkur, éwasemono nganti jaman saiki wong Kristen ing sajagad isih padha ngriyayakaké riyaya Pentékosta mau. Nanging tumrapé wong Kristen dudu riyaya panèn utawa riyaya undhuh-undhuhan manèh.

Sing padha diéling-éling yèn pinuju riyaya Pentékosta yaiku gedhéning sihé Allah déné kepareng dedalem ana ing atiné manusa sarana ngrawuhaké Sang Roh Suci. Pentékosta saiki dadi riyaya tunedaké Roh Suci.

ING sacedhaké gapurané padaleman suci kang aran Gapura Éndah, yaiku gapura ing sisih wétan sing beciké lan gedhéné ngungkuli gapura liya-liyané, ana wong lungguh pepriman, suméndhé, ing pilaré gapura sing disalut kuningan. Saben dina wong mau digéndhong mrono dilungguhaké supaya njaluka dana marang kang padha mlebu ing padaleman suci. Mlaku dhéwé ora bisa, jalaran lumpuh wiwit lair mula ....

Ing sawijining dina mbeneri waktu sembahyang jam telu awan, waktu sing becik tumrapé wong pepriman mau, jalaran akèh wong padha mlebu ing padaleman suci arep padha sembahyang. Tangané mandho nyadhong kawelasané sing padha liwat ing kono lan cangkemé ndremimil enggoné njaluk dana ing sakadaré.

Nalika semono katon ana wong loro teka ing ngarep gapura arep mlebu ing padaleman suci. Yèn ndeleng sandhang panganggoné, wong mau ora klebu golongané wong sugih, nanging yèn mung dhuwit saigar rong igar rak mesti padha duwé .... Wong lumpuh mau wis mandho tangané ....

Wong loro mau mandeg, banjur mandeng wong sing lumpuh klawan welas. Wong lumpuh mau banjur didhawuhi: "Ingetna aku." Sing lumpuh banjur ngingetaké, ngarep-arep bakal nampani pawèwèh .... ― Nanging sing nggumunaké, yaiku enggoné wong sing luwih tuwa banjur ngandika: "Selaka lan emas aku ora duwé, nanging kang dakduwèni, kowé dakwènèhi." Gagasané wong sing lumpuh mesținé mengkéné: "Yèn ora duwé selaka lan emas utawa dhuwit, lah apa sing arep diwènèhaké marang aku?" Durung nganti dhong marang karepé wong loro mau, sing lumpuh krungu dipangandikani manèh: "Atas Asmané Yésus Kristus Nasarani ngadega, lumakua!" Wong sing lumpuh mau banjur dicandhak tangané tengen, diadegaké, lan sanalika tlapakan lan poloké padha dadi kukuh, kaya-kaya klebon daya kakuwatan anyar sing durung tau dirasakaké salawasé urip .... Wong senajan kagèt sedhéla, nanging ora nganti was lan sumelang atiné, mulané maknyat njumbul, wis ngadeg banjur mlaku, ndhèrèk wong loro mau mlebu ing padaleman suci kambi mloka-mlaku lan lincak-lincak sarta memuji marang Allah. Wong lumpuh mau ndeleng, ngrungu lan ngrasakaké dhéwé ana ing awaké, yèn pangandika sing diucapaké wong sing durung diwaruhi mau mengku daya gaib lan njalari kabungahan gedhé; wong sing lumpuh mau bisa ngadeg lan bisa mlaku temenan.

Wong kabèh padha ndeleng wong mau mloka-mlaku kambi memuji marang Allah, banjur ora pangling yèn iku mauné wong lumpuh sing adaté lingguh pepriman ana ing Gapura Éndah ing padaleman suci. Kabèh padha kaéraman lan kagawokan banget nyipati kaélokan sing tumanduk ana ing awaké wong lumpuh mau. Saya wuwuh ngunguning atiné bareng weruh sapa sing nindakaké kaélokan mau, kabèh padha njenger nyawang marang wong loro sing didèrèkaké wong lumpuh sing wis diwaluyakaké mau, mlebu ing bangsal kang aran bangsalé Suléman. Warna-warna gagasané wong akèh, ana sing wedi lan miris, nanging akèh uga sing bungah, nanging kabèh padha pitakon ing atine dhéwé-dhéwé: "Lelakon apa ta iki? Kepriyé bisané kelakon?"

WONG loro sing padha nindakaké kaélokan mau, iku ora liya Pétrus lan Yochanan. Pétrus sing ngucapaké mawa daya mau, lan Pétrus sing nyandhak tangané wong lumpuh mau, bareng saiki wong akeh padha njenger nyawang klawan wedi lan pakéring, iya Pétrus sing banjur medhar pangandika ngandharaké mula-bukané lelakon sing élok mau. Pétrus babar pisan ora mburu aleming wong akèh, Pétrus ora nggayuh marang moncèr lan kuncaraning jenengé, isiné andharané ora liya mung tumuju marang pakurmatan lan kaluhurané Gusti lan Guruné.

Tembungé Pétrus mengkéné: "Hé kanca-kanca Israèl, yagéné kowé padha gumun awit saka iku mau, teka padha mandheng marang aku, kaya kosengguh bisa gawé lumaku wong iki srana dayaku dhéwé utawa kamursidanku? Kaélokan iku mau sanyatané dudu panggawéku, aku mung wong lumrah, nanging diagem lantaran déning Gustiku nindakaké pangwasané. Gustiku iku Yésus Nasarani sing wis padha kosalib, nanging wis wungu saka ing antarané wong mati lan saiki pinarak ana ing tengené Allah Sang Rama ana ing swarga ... Éwadené para sadulur, aku wis ngerti yèn enggonmu nglakoni iku mau awit saka kurang pangerti. Mulané padha salina batinmu lan mratobata, supaya dosamu kalebura." Pétrus sing saiki wis disebut rasul, isih muwuhi pituturé murih cethané, apadéné kadereng déning rasa tresna marang Juru Slameté, Pétrus ora wegah lan ora wedi nyaritakaké bab pangwasa lan sihé Gustiné. Panjenegané iku ora mung kwasa maluyakaké wong lumpuh lair mula, malah wong sajagad rat, yèn padha gelem pracaya marang Panjenengané, bakal kaparingan karahayon donya ngakératé langgeng ing salawasé.

Lan ing dina iku uga wong sing padha ngrungu pangandika mau akèh sing pracaya, temahan padha dibaptisi déning para rasul, kaétung dadi putrané Allah, lan klebu dadi wedhus ing pepanthan ngèn-ngènané Juru Pangon kang utama, yaiku Gusti Yésus Kristus.

NALIKA semono ing kutha Yerusalèm wong-wong padha usreg lan gonjing atiné. Mentas baé padha nyumurupi lelakon sing ngéram-éramaké nalika padha ngriyayakaké riyaya Pentékosta ana ing padaleman suci, saiki wong akeh padha upyek ngrembug kaélokan anyar sing tumanduk ana ing awaké wong lumpuh lair mula, sing diwarasaké mung sarana tembung. Lelakon sing kaya mengkono iku sajatiné nyasmitani apa? Apa nyata yèn Yésus Nasarani iku ora goroh piwulangé? Apa nyata wis bisa tangi saka ing antarané wong mati? ....

Wong golongan padha usreg, nanging para imam kena disebutaké dauru atiné! Ora kira-kira enggoné mangkel lan njontong atiné! Bareng padha ngrungu kabar yèn akèh wong sing padha manjing pracaya marang Gusti Yésus, lan bareng padha ngerti yèn para rasul saben dina ora kendhat-kendhat enggoné padha memulang ana ing padaleman suci, ana ing sajabané padaleman suci, ana ing omahé wong sing padha kesdu nampani, bareng para imam nyumurupi prakara iku mau kabèh, atiné dadi miris.

Saiki Yésus Nasarani wis kelakon disirnakaké nanging apa wong golongan isih padha gelem ngrungokaké marang para tilas muridé sing saiki dadi utusané lan apa iya padha gelem pracaya marang Yésus mau? .... Bab sing kaya mengkono iku kudu dilarang! Yésus Nasarani iku tilas satru, saiki para tilas muridé iya kudu disatroni, mulané kudu padha dilarang memulang ing saenggon-enggon. Rak para imam ta sing nyekel pangwasa, bisa lan wenang nglilani utawa nglarangi wong padha memulang! Wong golongan ora kena diélingake manèh marang Yésus Nasarani, sing kudu dilalèkaké déning saumat kabèh.

Nalika Pétrus lan Yochanan lagi padha memulang ana ing padaleman suci, lan nalika wong lumpuh sing diwarasaké isih ngadeg ing buriné dumadakan banjur padha dicepeng déning para imam, didhabyang menyang ngarepé pradata, nanging—para imam lan para pinituwa padha ora wani ngetrapi paukuman, sebab ora tinemu nalaré enggoné arep matrapi, apa manèh wong golongan katara padha ngéloni para rasul.

Pétrus lan Yochanan padha dipacuhi klawan pangancam-ancam kang banget aja nganti padha duwé pitutur manéh marang sadéngaha wong bab asma Yésus. Nanging Pétrus lan Yochanan padha ora wedi, malah wani mangsuli yèn satemené padha ora bisa meneng baé lan rumangsa kadereng nyaritakaké sakèhing prakara sing wis disumurupi lan bab karahayon sing ditampani ana ing atine. Wangsulané para rasul mau: "Sampun dados karsanipun Allah, bilih kula sami martosaken bab Asmanipun Gusti kula Yésus Kristus. Lan sampun saleresipun bilih kula sami ngéstokaken karsanipun Allah langkung katimbang dhateng sampéyan."

Para imam ngrungu wangsulan mengkono mau malah saya mundhak muring-muring, nanging wekasané kepeksa padha nglilani mundhur para rasul mau tanpa bisa matrapi apa-apa.

Para imam padha ngrasakaké gelaning atiné, déné Yésus Nasarani sing tansah dadi klilipé lan sing wis disirnakaké, wekasané bisa olèh kaunggulan! Saya mundhak gela atiné yèn kèlingan wong golongan padha luwih nggatèkaké piwulangé Yésus katimbang piwulange dhéwé; malah saiki uga, sawisé séda kasalib, sing padha kèlu marang Yésus sangsaya mundhak akèh cacahé. Para imam prasasat murub atiné déning gething kang banget!

ANA pangandikané Gusti Yésus marang para sekabat mengkéné: "Kowé padha dakwènèhi pakon kang anyar, supaya kowé padha tresna-tinresnana."

Ing jaman wiwitaning pasamuwan pangandikané Gusti Yésus mau diéstokaké klawan temen-temen déning sagolongané wong sing pracaya marang Panjenengané, lan sing sabanjuré katelah aran Kristen. Wong-wong mau padha tunggal ati lan tunggal budi, apadéné padha kerep kekumpulan. Para rasul sregep tetilik para sadulur lan padha diajak ngantepi ing patunggalan lan ing panyuwiling roti lan pandonga kaya sing didhawuhaké déning Gusti Yésus nalika kembulan karo para sekabat dhahar riyaya Paskah. Sarana patrap mengkono wong-wong mau tansah padha ngéling-éling bab gedhéning sih katresnané Gusti Yésus, déné wis ngetohaké jiwa-ragané sumurup marang karahayoning jagad. Ing antarané wong-wong Kristen wiwitan mau ora ana sing nandhang kecingkrangan. Wong-wong sugih masrahaké barang darbéké supaya dieduma karo wong panunggalané sing nandhang kakurangan, saben wong diedumi ing sakabutuhané déwe-déwé. Ora ana kang rumangsa nduwèni dhéwé apa kang kadarbé, malah sabarang darbèké kabèh padha dianggep dadi duwèking ngakèh. Malah akèh sing padha ngedoli omah lan palemahané, pepayoné banjur dipasrahaké marang para rasul supaya dieduma rata.

Pangandikané Gusti Yésus mau kasambetan mengkéné: "Iya iku margané ketitik marang wong kabèh yèn kowé padha dadi muridku, menawa kowé padha tresna-tinresnan."

Lan uripe wong Kristen ing jaman semono ngepleki kaya sing dadi pangandikané Gusti Yésus mau.

NANGING émané, — golongané wong Kristen mau katekan mungsuh sing baud ngempakaké sandi-upaya, yaiku Iblis sing tansah nggegèndèng manusa marang piala, supaya uwala saka ing patunggilane karo Allah.

Ing sawijining dina, nalika para rasul lan murid-murid liyané padha kekembulan, ana wong sowan ing ngarsané para rasul. Wong mau aran Ananias. Déné Ananias karo somahé, aran Safirah, kalebu panunggalané wong Kristen ....

Bareng Ananias wis lungguh ing ngarsané Pétrus, banjur masrahaké kanthong isi dhuwit akèh, yaiku pisungsungé Ananias karo somahé marang pasamuwan. supaya dieduma kaya adaté, jalaran Ananias mentas ngedol palemahané.

Wong kabèh sing padha ana ing kono, nyipati dhéwé enggoné Ananias nyaosaké pisungsungé, nanging .... anèhé Pétrus ora katon bungah nampani pisungsung mau. Wiwitané Pétrus kèndel baé kambi nyawang marang Ananias. Déné Ananias bareng rumangsa yèn mung disawang baé, banjur tumungkul semu wedi.

Wong-wong sing padha ora ngerti, gumun nyumurupi lelakon mengkono, lelakon sing béda karo adat-sabené. Apa ta sebabé, déné pisungsungé Ananias mau ora ditampa klawan bungah? Saos pisungsung iku rak klebu panggawé becik lan dadi cihnaning katresnan?

Nanging sing katon ing mripat iku satemené mung semu, nyatané ora mengkono.

MUNGGUH nyatané Ananias lan Safirah iku wataké cethil lan karem bandha, nanging uga guru-aleman; katoné mursid, nanging nyatané lamis, pinter nutupi culikaning atiné; sing disebut panggawé becik iku mung minangka srana murih olèha pangalembana. Wong loro lanang wadon mau enggoné padha rerubukan mengkèné: "Ayo padha melu-melu adol palemahan, pepayoné banjur disaosaké marang para rasul, supaya kawentara ing antarané wong akeh, yèn aku padha bèrbudi lan mursid .... Nanging .... éman-éman yèn nyaosaké pepayoné kabèh. Upama sing disaosaké marang para rasul mung sapérangan baé, lan diaturaké yèn pepayoné kabèh mung semono, rak ora ana sing bakal weruh ta? .... Mangka pangalembananè wong akèh mesthi ora bakal kacèk!"

PANGRANTAMING atiné Ananias karo somahé mengkono mau, jalaran wis padha kena ing bujuking Iblis, sing nedya nyebar wijining crah lan paracidra ana ing kalangané wong-wong Kristen sing tansah mbangun katresnan lan olah karukunan lan ketemenan. Ananias lan Safirah mesthi padha ngerti, yèn tindaké mengkono iku kliru banget lan gorohé iku klebu dosa gedhé, nanging atiné wis ora duwé wedi, jalaran lagi kalimput ing pepeteng.

DADINÉ sing katon ing wong akèh: Ananias nyaosaké pisungsung pepayoné palemahané marang Pétrus, nanging wong-wong padha ora weruh, yèn ana sapérangan sing diunthet lan ditinggal ing omahé, disinggahaké primpen déning Safirah. Wong sapasamuwan rak ora ana sing ngerti!

Apa nyata ora ana wong sing ngerti?

Pétrus enggoné nyawang marang Ananias ora klawan bungah, wusanané banjur ngandika: "Eh, Ananias, yagéné atimu kaejègan Iblis, kongsi kowé nggorohi Roh Suci, sarta pepayoné palemahan salong kounthet? Yagéné atimu kocadhangake marang piala? Sapa sing majibaké kowé saos pisungsung sarana ngedol palemahanmu? Ora ana wong sing njaluk dhuwitmu utawa palemahanmu, palemahan utawa dhuwit pepayoné iku dadi duwèkmu dhéwé. Ana paedahé apa ta déné kowé nganti ngangen-angen pratingkah mengkono iku ana ing atimu? Rak dudu manusa kang kogorohi, nanging Allah."

Dadiné Pétrus wis nguningani kabèh, jalaran wis diwisik déning Roh Suci.

Bareng ngrungu pangandika mengkono iku Ananias banjur ambruk pegat nyawa. Paukuman sing nggegirisi.

Para nonoman banjur padha tumandang ngulesi mayité, digotong metu lan dikubur.

KOCAPA Safirah, sing kari ana ing omahé, nganti-anti tekané sing lanang. Yèn Ananias mulih, mesthi bakal nyritakaké enggoné dialembana déning para rasul lan wong-wong liyané. Nanging Ananias jebul ora mulih-mulih. Safirah enggoné ngentèni tekané sing lanang nganti wetara telung jam suwéné.

Suwé-suwé atiné krasa ora kepénak, mulané banjur nusul Ananias. Satekané ing panggonané para rasul, Safirah wis ora menangi Ananias lan iya ora ngerti apa sing mentas kelakon. Safirah rada kagèt lan gela, déné tekane ora dibagèkaké klawan bungah. Apa mengkono iku wujuding pangalembana sing diarep-arep?

Safirah banjur ngadhep ing ngarsané Pétrus. Sadurungé munjuk apa-apa, wis didhawuhi Pétrus mengkéné: "Kowé tutura ing aku, enggonmu padha ngedol palemahan apa payu seméné!" Wangsulané Safrah: "Inggih semanten."

Safirah ngandhemi gorohé sing lanang ....

Pangandikané Pétrus: "Ana apa ta déné kowé padha ayon nyoba marang Rohé Pangeran? Lah sikilé wong kang wis ngubur lakimu lagi ana ing ngarepé lawang, bakal nggotong kowé uga."

Sanalika wong wadon mau ambruk ana ing ngarsané Pétrus, pegat nyawa.

Para nonoman banjur padha mlebu, mayité Safirah banjur digotong metu sarta dikubur sandhing lakiné.

BARENG keprungon warta bab lelakoné Ananias lan Safirah, sing padha mati ngenggon marga kena wewelaké Allah, wong kabèh banjur padha kataman ing wedi lan giris. Semono gedhéning pangwasané Allah!..

Kamursidan sing lelamisan, slingkuh lan doracara ana ing pangabekti marang Pangéran, iku abot ukumané, lan nggorohi Roh Suci iku kapatrapan ukuman pati.

KACARITA para murid sing padha nampani piwulangé para rasul saya wuwuh akèh banget ing Yerusalèm. Sapa sing nampani piwulang lan manjing pracaya marang Gusti Yésus, iku padha dibaptisi, temahan pasamuwan Kristen wiwitan saben dina tansah mundhak-mundhak cacahing wargané.

Nanging — golongané para imam, wong Farisi lan para ulama, saya mundhak gethingé.

Yésus Nasarani wis kelakon kasirnakaké éwadéné meksa tanpa guna. Saumat kabéh saiki padha kèlu ngrungokaké marang piwulangé para sekabaté. Nanging pitutur lan wulang wuruké para pangarepé wong Yahudi ora dirèwès, lan kamursidan lan kapinterané nerangaké surasané Kitab padha ora digapé.

Nanging para imam tansah mbebangus kanca-kancané, ujaré; "Aja nganti golongané para ulama kena kalindhih. Para rasul iku lan kabèh baé sing padha manut marang piwulangé, kudu padha ngrasakaké dhéwé sepira pangwasané para ulama." Wong-wong mau banjur padha ngrantam-rantam apa sing prayoga ditindakaké murih sirnaning mungsuhé. Saiki tuwuh manèh memungsuhané kaya nalika sugengé Gusti Yésus.

Senajan mengkono, para rasul ora maèlu marang pangancam-ancamé para imam, saben dina ora nganti kandheg enggoné memulang lan mulasara wong miskin, apadéné marasaké wong lara nganggo daya kakuwatan peparingé Gustiné.

Nanging pagawéan ngrumati lan ngladèni para wong randha, wong jempo, lan miskin, mangka isih kudu memulang nggelaraké Injilé Gusti, iku kabéh njalari para rasul dadi kewowogen. Mulané para rasul banjur milih wong pitu, wong-wong mursid lan becik kaloké, apadéné kapenuhan Roh Suci lan kawicaksanan, banjur padha kaparingan bubuhan niliki lan ngrumati para sadulur panunggalan lanang wadon, lan mitulungi kang padha kacingkrangan. Wong-wong iku ing sabanjure padha kasebut diaken utawa juru pamulasara.

Panunggalané juru pamulasara mau ana kang aran Stéfanus.

ANADÉNÉ Stéfanus mau wong kang penuh pracaya marang Gusti Yésus, lan penuh Roh Suci, wong kendel lan sregep ing gawé, apadéné wasis micara. Ing endi-endi baé samangsa perlu, Stéfanus klawan bungah nyritakaké bab sihé Gusti Yésus, lan kabegjan sing wis dirasakaké ana ing atiné kudu ditularaké marang wong pepadhané, supaya padha bisa mèlu ngrasakaké kabegjan mau.

Stéfanus uga nindakaké kaélokan lan pratandha kang linuwih atas Asmané Gusti Yésus ana ing antarané wong akèh: wong sing nandhang sedhih padha dilipur, sing ketingkrangan padha dipitulungi lan sing nandhang lara, padha diwarasaké. Jeneng Stéfanus wis kawentar ing antarané wong Jerusalém, méh saben wong ngerti apa sing ditindakaké Stéfanus.

Lan golongané para ulama iya ngerti sapa sing jeneng Stéfanus mau. Ana sawenèhing wong golongané wong Farisi nyoba bebantahan karo Stéfanus nalika nyritakaké bab Gusti Yésus; karepé wong-wong mau arep nyrékal Stéfanus srana pinteré ngikal basa, kaya patrapé para ulama nalika mabéni Gusti Yésus.

Nanging wong-wong mau ora keconggah nyembadhani kawicaksanané lan pamicarané Stéfanus marga saka sawabing Roh. Saben-saben ngajokaké pitakonan, wong-wong Farisi mau mesthi ketlèyèk wicarané, iku malah njalari wong akèh padha luwih seneng ngrungokaké katerangané Stéfanus, nanging iya njalari saya wuwuh gethingé gelengané para ulama marang Stéfanus, ― ora béda karo nalika sugengé Gusti Yésus, samangsa para ulama padha kejodhéran ana ing ngarsané Gusti marga saka kaluwihané.

Saya wuwuh njering rasaning atiné para ulama, yèn ngélingi sapa Stéfanus mau, déné kok kumawani nglawan marang para ulama! Yèn pancèn mbandakalani, para ulama ora kurang réka lan daya yèn mung arep ningkes wong siji baé. Jalaran sing wis kelakon iya mengkono patrapé enggoné padha nyritakaké klilipé, yaiku Yésus Nasarani sing dadi Guruné!

Ing kono para ulama banjur padha ngopahi wong sawetara lan padha diodiok-ojoki ngala-ala Stéfanus ana ing ngarepé wong akèh lan padha ngajokaké pandakwa nglawan Stefanus, uniné: "Kula sami mireng tiyang punika nyenyamah dhumateng Musa tuwin Allah." ...

Awit saka panggawéné antèké para ulama mau, Stéfanus kelakon dicekel lan kaladèkaké ing ngarepé pradata Yahudi, mangka mung landhesan seksi goroh. Ana ing ngarepé pradata aturé seksi rerékan diwuwuhi gugatan warna-warna, malah ana sing ngembèt-embèt critane yèn Yésus Nasarani bakal mbubrah padaleman suci lan bakal nyalini saréngat manut angger-anggeré nabi Musa .... Gugatan mau kabèh goroh, senajan enggoné padha ngaturaké klawan getem-getem lan mancereng mripaté, nélakaké yèn wong-wong mau padha gregeten ndeleng marang Stéfanus.

Nanging ing satengahé pangancam Stéfanus ngadeg klawan tatag atiné tanpa was sumelang mangka sing padha lenggah ana ing papané pradata mau, nalika pada mandheng marang Stéfanus, weruh rainé katon kaya wedananing malaékat, gumebyar padhang mawa praba.

ING kono imam agung banjur ngandika: "Apa iya bener kang mengkono iku?" Stéfanus banjur wiwit medharaké rasaning atiné, lan pitembungan sing dilairaké iku gawé pinggeting atiné para ulama. Marga saka kuminteré lan sumuci-suciné, para ulama padha nglirwakaké Allah Sang Rama lan Sang Putra, iya kang jumeneng Sang Mesih. Sing padha dipundhi-pundhi iku padaleman suci lan awaké dhéwé padha dianggep wis sampurna lan suci jalaran padha netepi apa sing katulisan ana ing angger-angger tuwin pepacak gawéané dhéwé. Nanging para ulama mau padha ora ngerti sing diarani sajatining tresna marang Allah .... Iku kabèh diwedharaké déning Stéfanus ana ing ngarepé para ulama, malah Stéfanus iya ngandhakaké yèn para leluhur ing jaman kuna padha nguya-uya para nabi, lan para utusané Allah padha disédani, malah para ulama mentas baé padha nyalib Putrané Allah, iya Yésus Nasarani, kayadéné durjana. Wusanané Stéfanus nguwuh seru: "Èh bangsa ingkang wangkot, ingkang ikutan ing manah sarta ing kuping, sampéyan tansah sami mbangkang dhumateng Roh Suci kadosdéné para leluhur jengandika!"

Bareng mengkono ....

Bareng para ulama padha ngrungu pitutur lan pamelèh sing pedhes mengkono mau, banjur padha gregeten lan wringuten, banget pangigit-igité marang Stéfanus, padha geget-geget untu lan ngepel-ngepel bithi kaya arep nubruk-nubruka marang Stéfanus, lali yèn padha lenggah ana ing pradata, upama bisaa Stéfanus wis dijuwing-juwing.

Weruh mungsuhé krodha mangkrak mengkono iku, Stéfanus ora ngedhap atiné lan ora gigrig babar pisan, katon ayem lan tatag, malah katon sumèh polatané kaya lagi ngrasakaké kabungahan gedhé, bareng tumenga mandhuwur, sing katon dudu epyané padaleman suci utawa langit biru .... Stéfanus diparengaké nyawang kamulyané Allah lan Yésus jumeneng ana ing tengené Allah.

Stéfanus nyawang marang Gustiné sing jumeneng ana ing kamulyan, bungahing atiné ora kena kinira-kira, lali yèn lagi dirubung ing mungsuh, bebasan kinepung wakul binaya mangap, sing katon ana ing mripaté mung Gustiné sing ngasta pangadilan luhur lan bakal rawuh ngadili sarupaning tumitah. Ing kono pangucapé Stéfanus: "Lah, aku ndeleng swarga menga lan Putrané manusa jumeneng ana ing tengené Allah.

Para imam lan para ulama padha ngrungu tembung mau .... Yésus Nasarani, sing padha disalib, apa saiki wis ana ing swarga lan malah jumeneng ing tengené Allah? Ujaré wong-wong mau: "Mokal!", banjur padha nguwuh-uwuh seru lan nutupi kupingé supaya aja nganti ngrungu jeneng Yésus manèh-manèh. Wusanané wong-wong mau regedeg maju bebarengan nubruk Stéfanus, banjur diglandhang kabuwang menyang sajabané negara, arep dibenturi watu. Wong sing wani nyenyamah marang Allah dalah pasucené, iku kudu kaukum pati.

BARENG tekan ing sayabané negara, Stéfanus banjur dibenturi watu. Wong-wong sing padha diopahi déning para imam, iku sing miwiti tumandang mbenturi. Stéfanus dikrutugi watu wong pirang-pirang, watuné gedhé-gedhé, ana sing ngenani sirah, ana sing ngenani dhadha, awaké sakojur biru èrem pating penyonyo, wekasané Stéfanus ambruk disuraki wong akèh, nanging tangané ngapurancang, mripaté tumenga mendhuwur, nyawang marang Gustiné, sing ora bakal nilar senajan kinalang-kalang ing bebaya pati.

Ndeleng patrapé Stéfanus mengkono, saya mundhak wringuten tandangé wong Yahudi, para imam, para ulama, para wong Farisi lan para pinituwa, pada cancut lan cucul jubah, arep mèlu mbenturi watu.

Ing cedhak kono ana wong nonoman sing nampani jubahé para ulama mau, banjur diprenahaké ing panggonan sing prayoga; rumangsané wong nonoman mau wis nindakaké darma-bekti, jalaran para ulama mau, lagi nyirnakaké wong duraka sing wani nyenyamah asmané Allah .... Wong mau aran Saul.

Stéfanus dikrutugi watu mengkono iku, polatané ora katon miris utawa nesu, ora béda karo Gusti Yésus nalika wis ngarepaké séda ana ing kayu salib, pasuryané iya ora katingal miris utawa duka.

Bareng wis ora kuwat nahan lara lan wis cepak patiné, Stéfanus banjur jèngkèng sarta nguwuh seru swarané: "Dhuh Gusti Yésus, Tuwan mugi nampani nyawa kawula." Lan sadurungé ngajal, Stéfanus isih nguwuh sepisan manèh: "Dhuh Gusti, tiyang punika mugi sampun Tuwan tempahaken dosa punika." Sajroné munjuk mengkono banjur ngajal. Panguwuhé sing wekasan iku wujuding pandongané Stéfanus tumrap mungsuhé sing ambek siya, kayadéné pandongané Gusti Yésus tumrap para mungsuhé.

Stéfanus wis mati, nanging para ulama sing wis padha lali, isih padha terus mbenturi watu, nganti watuné tumpuk undhung nutupi awaké Stefanus. Kaya mengkono enggoné para ulama mau ngumbar hardaning nepsuné.

BARENG wis wayah soré .... Para imam lan para ulama liyané padha nglumpuk arep nggolongaké pikir. Saiki Stéfanus wis kelakon mati, nanging sirnané wong siji baé durung cukup. Wong-wong liyané, kayadéné sing disebut para rasul utawa para juru pamulasara, lan kabeh baé sing padha ngaku dadi muridé Yésus Nasarani, iku iya kudu disirnakaké .... Yésus Nasarani dalah saraksaréngaté sing diwulangaké, iku kudu disirnakaké saka ing bumi. Para pangarepé wong Yahudi sing padha ngerti marang isining angger-angger, iku kang padha wajib diturut piwulangé.

Anadéné Saul — wong nonoman sing dipasrahi ngrumati jubah, nalika Stéfanus dibenturi watu — nyaguhi para ulama ngleksanani sing dadi karepé. Saul iku pancèn muridé wong Farisi; miturut panganggepé, mbenturi watu wong kaya Stéfanus iku klebu panggawé becik lan mesthi bakal katarimah ing ngarsané Allah. Saul gething banget karo Yésus Nasarani, lan dianggep mungsuhé. Enggoné arep nglairaké darma-bektine marang Allah yaiku sarana nindakaké panguya-uya marang golongané wong Kristen. Kasaguhané mau ditampani déning para imam klawan bungah.

Wiwit nalika semono golongané wong sing padha pracaya lan ndhèrèk marang Gusti Yésus ngalami panguya-uya lan panindhes kang banget.

BARENG wis wayah soré .... Ing sajabaning negara ana wong lanang sawetara padha mbréngkali tumpukan watu sing nindhihi layoné Stéfanus. Bareng wis rampung enggoné ngulesi layoné Stéfanus banjur digotong menyang ing pakuburan, dipetak ana ing kono klawan ditangisi kang banget. Wong-wong mau padha mitrané Stéfanus, iya wong Kristen panunggalané para murid. Wong-wong mau padha katon sedhih jalaran kélangan mitra, nanging sajatiné iya bungah .... Stéfanus, mitrané, enggoné ngajal mawa patrap kang utama, yaiku ing sajeroné nglakoni ayarané Gustiné, Stéfanus diparengaké mati sahid, yaiku mati neksèni Juru Slameté, enggoné ngandhemi Gustiné nganti ditohi pati.

Ana ing endi saiki Stéfanus? ... Sing gumléthak ana ing lemah kuthah getih, iku mung badan wadhagé Stéfanus. Déné nyawané wis sumengka menyang swarga, menyang ing kamulyan kang langgeng, sowan ana ing ngarsané Gustiné, sing dideleng saka ing bumi, nalika swarga binuka, katon cetha jumeneng ana ing tengené Allah Sang Rama, kaya lagi nganti-anti pisowané abdi kang setya-tuhu.

Gusti Yésus wis naté ngandika marang para sekabat, mengkéné: "Ana ing donya kowé bakal padha nemu sangsara. Nanging paddha ditatag. Aku iki wus ngalahaké donya ...."

Wong-wong mau padha tumenga mendhuwur, ngawasaké langit, ana ing kana dunungé swarga dalemé Gustiné kang asipat setya-tuhu, kang ora bakal nilar para kagungané.

Lan mripaté katon sumringah, nélakaké ayem lan tentrem ing atiné.

KACARITA ana ing dalan sing sepi lan samun, dalan saka Yerusalèm ngliwati Hebron mudhun anjog ing Gaza, terusané ngener menyang ing tanah Mesir, ana ing dalan mau katon arak-arakané kafilah sing lakuné arep menyang tanah Mesir. Sing mlaku ing ngarep lan ing buri wong sabregada padha sikep gegaman kanggo ngwékani drigamaning dalan, déné sing ana ing tengah priyagung nitih kréta. Yèn ndeleng kréta dalah pangiringé, priyagung mau wong sugih lan kajèn kéringan. Yèn nitik agem-agemané, priyagung mau dudu wong Yahudi utawa wong Rum. Pinangkané saka ing tanah Étiopi, priyagung punggawané Kandaké, ratu èstri bangsa Étiopi, kang dipitaya mengku rajabranané kabéh.

Nalika semono priyagung mau lagi baé kondur saka Yerusalèm. Enggoné tindak menyang Yerusalèm iku arep sembahyang ana ing padaleman suci, saos pangabekti marang Allahé bangsa Israèl, murih olèha katentreman lan karahayon lair lan batin.

Jalaran priyagung mau, senajan sugih singgih lan kajèn kéringan ana ing negarané, atiné ora bisa ngrasakaké kaayeman lan katentreman, lan déwa sesembahané bangsané ora bisa gawé mareming atiné ....Saréhné kepéngin nyatakaké pawarta sing wis dirungu bab kasekten lan pangwasané Allahé wong Israèl, mulané keraya-raya lunga saka ing negarané menyang Yerusalèm, ora ngètung adoh lan rekasané ana ing dalan, padha kaya lelakon pirang-pirang atus taun kepungkur nalika ratu èstri ing Sèba tindak menyang Yerusalèm nuwèni Sang Prabu Suleman.

Sakonduré saka Yerusalèm kepriyé? .... Akèh sing ditingali lan akèh sing ditilingaké, nanging katentreman lan kaayemaning ati sing diudi, ora tinemu ing padaleman suci utawa ing pasrawungané karo para ulama lan ahli kitab sing kalok kamursidan lan pangibadahé. Éwadéné sarèhné isih kenceng pangudiné murih undhaking sesurupané mungguh ing Allahé wong Israèl, priyagung Étiopi mau merlokaké mundhut kitab, kaampil kondur menyang ing tanahé .... Kitab mau kitab pamedharé wangsit nabi Yesayah, wujudé gulungan kitab sing ditulis nganggo tangan, mula larang regané, nanging priyagung mau ora ngéman dhuwit, awit pancén sugih.

Ing sasuwené nitih kréta, priyagung mau wiwit maca kitabé, jalaran kepéngin banget ngerti lan waruh marang Allah sing ditakokaké ana ing atiné. Nanging kepriyé bisané arep ngerti surasaning kitab sing ditulis ing basa manca lan isiné ngemot pamedharé wangsit nabi ing jaman kuna? Kitab mau dijinggleng lan diwaca bola-bali, nanging meksa ora bisa nyandhak eliding pangandika sing katulis ana ing kono. Uniné mengkéné: "Kaya wedhus enggoné katuntun menyang ing pasembelèhan, lan kaya cempé kang ora nyuwara ana ing ngarepé kang mbathili, mengkono enggoné ora mbikak lathi."

Sapa sing dicritakaké mengkono iku? .... Semuné nabi Yesayah ngandikakaké bab sawijining priya sing kudu nandhang sangsara krana bangsané, lan kudu nyangga paukuman sing beneré kudu dietrapaké marang bangsané mau .... Priya iku sapa?

Priyagung Étiopi mau mung gèdhèg-gédhég, pangandikané nabi mau ora béda karo cangkriman sing ora kena dibatang!

Nalika putek nalaré nyuraos isining kitab, dumadakan ana wong mlayoni mbarengi lakuning krétané, banjur matur: "Panjenengan punapa inggih mangertos ingkang panjenengan waos punika?" Priyagung mau rada kaget déné ana wong kumawani matur pitakon, nanging ing atiné malah bungah, awit wong Israèl iki mesthiné bisa madhangaké prakara sing njudhegaké pikiré, mulané énggal banjur mangsuli: "Kadospundi anggèn kula saged, menawi boten wonten ingkang nuntun. Kula saged maos tembung-tembung punika, nanging kula boten saged ngertos suraosipun. Suwawi sampéyan minggah ing kréta ngriki, lan menawi kersa, kula mugi sampéyan paringi sesuluh, supados kula saged mangertos dhateng suraosipun ingkang winados." Wong Israèl mau banjur munggah ing kréta lan lungguh jèjèr karo priyagung sing pinangkané saka negara adoh.

WONG Israèl mau tilas sekabaté Gusti Yésus sing aran Filippus .... Nalika ing Yerusalèm wiwit ana panguya-uya kang banget marang pakumpulané wong Kristen, marga saka panggawéné para imam, ing kono wong-wong Kristen padha buyar pating slebar ngungsi menyang tlatahé tanah Yudéa lan Samaria. Mengkono uga Filippus oncat saka Yerusalèm menyang Samaria lan ana ing kono nerusaké enggoné ngabaraké Injil, temahan akèh wong ing kutha Samaria padha manjing pracaya marang Gusti Yésus.

Ing sawijining dina dumadakan Filippus karawuhan malaékaté Pangéran lan dipangandikani: "Ngadega, mangkata mengidul metu ing dalan kang saka ing Yerusalèm mudhun anjog ing Gaza, ing dalan kang samun."

Filippus ngéstokaké dhawuh, banjur mangkat durung ngerti apa sing arep kelakon. Saiki ngerti apa nalaré kautus budhal menyang panggonan sing adoh. Saiki Filippus ngerti, bareng wis lungguh jèjèr karo priyagung negara manca, sing asalé saka bangsa kapir, nanging sing atiné kapéngin nggayuh prakara sing adiluhung, sing ngungkuli ajiné panembah marang brahala lan déwa.

Filippus rumangsa begja banget déné diatag munggah ing kréta. Saiki Filippus bisa nindakaké ayahané sing mulya, yaiku nyritakaké bab kawontenané Sang Juru Slamet marang pepadhané.

Priyagung Étiopi mau banget enggoné nggatékaké marang andharané Filippus. Dadi sing disebut ana ing kitabé nabi Yesayah kaya déné wedhus katuntun menyang ing pasembelèhan, iku Gusti Yésus, sing nandhang sangsara lan séda, nyulihi para manusa enggoné padha kudu nandhang paukuman karana dosané, lan ngolèhaké karahayon langgeng marang angger wong sing pracaya marang Panjenengané ....

Prakara sing wigati mau dijlèntréhaké Filippus nganti tapis lan tlesih, kagawa saka mantep lan setya-tuhuné marang Gustiné.

Priyagung mau rumangsa bungah lan marem déné bisa ngerti surasaning kitab lan suwe-suwé atiné tuwuh krekaté sing durung tau timbul ing mauné .... lan marga saka iku atiné iya ketuwuhan rasa bungah.

Sasuwéné padha nglajengaké tindak, banjur mrangguli panggonan banyu. Sanalika priyagung mau banjur ngandika: "Lah punika wonten toya. Kula ugi kepengin ndhérek Gusti Yésus. Punapa wonten pambenganipun enggèn kula badhé kabaptis?"

Aturé Filippus: "Kersa panjenengan punika prayogi sanget. Boten wonten pambengan punapa-punapa, waton panjenengan pitados ingkang terus ing galih, inggih kelilan kabaptis. Ing kono wangsulané priyagung tanpa mangu-mangu: "Kula pitados bilih Yésus Kristus punika Putranipun Allah".

KRÉTANÉ tumuli diandhegaké. Priyagung karo Filippus banjur padha medhun ing banyu lan ana ing kono priyagung mau banjur kelakon dibaptis, temah manjing muridé Gusti Yésus, lan atiné bisa nggayuh katentreman langgeng. Priyagung mau, saupama bisaa, kepengin ngajak Filippus menyang ing negarané, arep disowanaké ing ngarsané ratu gustiné, nanging durung nganti dijawab, Filippus wis musna saka ing pandeleng. Priyagung mau banjur nglajengaké tindaké klawan bungah. Sing diupaya, saiki wis ketemu; enggoné tindak adoh menyang Yerusalèm, sing wiwitané dikira ora ana paédahé, saiki jebul ngolèhaké kabungahan lan kabegjan sing ora kena dikerta-aji nganggo bandha kadonyan.

ING sabanjuré ora ana wong sing ngerti kepriyé kabaré priyagung mau sakonduré ing negarané. Nanging wong sing bisa olèh kabegjan semono gedhéné, ora bakal meneng baé!

ING ngarep wis dicritakaké, nalika Stéfanus dibenturi watu, ana wong nonoman njaga jubahé wong-wong sing padha ngwutahaké getih resik. Wong nonoman mau aran Saul.

PRIYAGUNG ÉTIOPI LAN FILIPPUS

Wataké katoné padha baé karo wong-wong sing mbenturi watu Stéfanus: kamitegan lan mentalan ....

Nalika Stéfanus ambruk lan pegat nyawa, Saul mèlu nyuraki; ing batin bungah lan nyukuraké, jenèh wong iku pracaya marang Yésus Nasarani, lan wong panunggalané kuduné iya dipatrapi kaya mengkono uga ....

Nalika para imam padha nggolongaké rembug arep numpes sakèhé wong Kristen, Saul saguh nyumbangaké tenagané ngréwangi numpes golongan anyar mau, lan janjiné mau ditetepi temenan. Saul iku pancèn wong temen lan antepan, yèn wis saguh, ora tau mblénjani.

WIS kepara suwé Saul manggon ing Yerusalèm meguru marang golongané wong Farisi sing wis kalok kawasisané; sarak lan saréngaté agama Yahudi wis chatam kabèh uni lan isiné. Pangarep-arepé ing tembé bisaa dadi wong Farisi kayadéné guru-guruné, mursid lan ngibadah, mung tansah netepi apa sing wis kasebut ana ing angger-angger. Ing satemené Saul kepéngin dadi abdiné Allah, awit dhasaring atine pancèn sumuyud marang Allah, lan ngabekti klawan gumolonging atiné. Enggoné masrahaké jiwa-ragané numpes golongan anyar mau mung tumuju marang kaluhurané Allah ....

Miturut panganggepé Saul, para rasul lan murid-muridé kabèh, dalah guruné pisan, yaiku Yésus Nasarani, iku kabèh padha nyenyamah asmané Allah, dadi satruné Allah. Mulané wis pantes lan bener yèn wong-wong iku kudu dikuya-kuya lan didadèkake bebandan lan dipatèni. Saul saguh nyirnakaké golongané wong-wong mau, ing saben wayah lan ing saenggon-enggon, nganti wong mau padha tumpes tapis tekan cindhilé abang.

Sedyané Saul sing mengkono iku ora mung kagawa saka bektine marang Allah ....

Pamurihé supaya bisaa oleh ganjaran katentreman tumrap batiné dhéwé. Saul kena disebut wong pinter keblinger! Apa katentreman batin bisa digayuh sarana nindakaké pangroda-peksa? ....

KOCAPA, ing dalan gedhé sing saka Yerusalèm nratas ara-ara samun anjog ing Damaskus, kutha-krajané tanah Siria, ana prajurit jaranan sabregada mlaku ngener menyang Damaskus. Sing nunggang jaran ing tengah Saul, tetindhihe prajurit, isih enom, tur kendel lan kebak kawanteran. Ing batin wis ngejibaké yèn mulihé saka Damaskus bakal nggawa bandhangan lan bebandan wong Kristen, lanang lan wadon, padha didhabyang menyang Yerusalèm kaladèkaké marang para imam. Polatané katon sumringah gambira, atiné tatag lan mantep, jalaran wis nganthongi layang pangwasa ngobrak-abrik padunungané satru .... Saul enggoné budhal menyang Damaskus jalaran ngerti yèn para muridé Yésus Nasarani akèh sing padha ngungsi mrana. Wong-wong mau sing padha ditututi arep didhabyang dadi bebandan menyang Yerusalèm. Panggawé sing utama iki bakal sumaos minangka kaluhurané Allah pepundhèné, mengkono gagasané Saul.

KUTHA Damaskus dumunung ing sajabané tanah Yahudi, adoh saka Yerusalèm, nanging ing kana uga wis akèh wong sing padha wanuh lan pracaya marang Gusti Yésus lan padha dadi kagungané. Marga saka pangancam-ancam lan panguya-uyané para imam, akèh wong Kristen ing Yerusalèm sing dipatèni, sing mrucut saka tangané para imam padha ngungsi pating slebar menyang tanah manca. Ora béda karo kaanan ing alam jembar: samangsa patamanan katempuh ing angin gedhé, akèh wit-witan sing rubuh, pang-pang sempal, gegodhongan lan woh-wohan kabuncang katut ing angin. Akèh wit-witan sing rusak, nanging ana ing ngendi tibané woh-wohan, ana ing kono wijiné iya banjur thukul, banjur nuwuhaké wit anyar sing ing tembé bakal metokaké woh, malah terkadhang tibaning wiji mau ana ing panggonan sing ora kanyana-nyana .... Mengkono uga panguya-uyané para imam ing Yerusalèm tumrapé wong Kristen, njalari golongan anyar mau buyar sumebar mratani ing satanah kabèh, lan ana ing panggonan endi baé sing ditekani wong mau padha nggelaraké pangandikane Injil. Kaya mengkono mula bukané ing Damaskus, senajan kuthané bangsa kapir, tinemu akèh wongé Yahudi sing padha manjing pracaya marang Gusti Yésus.

Kadadéyan sing mengkono mau njalari sangsaya wuwuh muntab nepsuné para imam ing Yerusalèm .... Kebeneran banget déné bisa olèh wong kaya Saul sing kena dipitaya ngrampungi gawé. Saul ambeké muntab enggoné ngancam-ancam lan mematèni para muridé Gusti. Kutha-kutha ing wilayah kono diubres nganti tapis. Lan wekasané banjur séba marang imam agung, nyuwun layang pangwasa menyang ing masjid-masjid Damaskus nggolèki sing padha ngungsi mrana. Ciptaning atiné, wis mesti ora ana wong Kristen siji baé sing bakal bisa mrucut saka ing tangané.

Bareng wis olèh layang pangwasa. Saul banjur budhal. Para pangarepé wong Yahudi lan para wong Farisi, yèn dituduhi layang mau, wis mesthi bakal padha ngréwangi Saul ngubres wong-wong sing mèlu dadi wargané golongan anyar, lan sedhéla baé .... bebasan suwé mijet wohing ranti.

"TUWAN PUNIKA SINTEN, GUSTI?"

Lakuné Saul wis ora adoh manèh saka kutha Damaskus, saka kadohan katon putih kethap-kethap. Lakuné digelak daya-daya énggal tekan ing kutha, lan mesthi ora bakal mlèsèt saka pethèké, mulihé saka kana bakal nggawa bandhangan lan bebandan akèh, apadéné atiné bakal ngrasakaké ayem lan tentrem, déné bisa ngunjukaké darma-bekti semono gedhéné marang Allahé ....

NANGING sasuwéné mlaku, dumadakan bareng wis cedhak ing Damaskus, Saul dalah kanthiné kaclérétan ing cahya saka ing langit. Marga saka kagèté Saul niba ing bumi, mripaté merem awit ora tahan ndeleng pepadhang sing nggegirisi, tangané kumlawé kaya-kaya arep nangkis sing nempuh awaké .... Ing kono banjur ana swara, pinangkané saka ing langit, mangandikani Saul mengkéné: "Saul, Saul, yagéné teka sira nguya-uya marang Ingsun?" Sapa sing ngandika mengkono iku? Sapa sing rawuh mawa cahya gumebyar? Kakendelan lan gambirané Saul larud sanalika, banjur munjuk: "Tuwan punika sinten, Gusti?" Ing kono Saul banjur kaparingan wangsulan, cetha pangrunguné Saul, pangandikané swara mau: "Ingsun iki Yésus kang sira kuya-kuya. Rekasa sira nyépak angkus!" Awaké sakojur gumeter tanpa daya. Sing ngandika iku Yésus Nasarani! Apa nyata Panjenengané iku pinarak ana ing swarga, ana ing langit dhuwur, kaya sing dikandhakaké Stéfanus nalika semana? .... Yèn mengkono rak cilaka awaké! Saiki Saul wis dipethukaké satruné sing diincim-incim, mangka Saul rumangsa yèn wis kasoran daya prabawa. Atiné wedi banget kaworan getun, déné kumawani ngayoni marang Yésus Nasarani sing kagungan pangwasa mengku swarga lan bumi, mulané unjuké kaya patrapé wong sing pasrah pati-urip, mengkéné: "Gusti kawula Tuwan karsakaken nglampahi punapa?" Pangandikané Gusti Yésus: "Ngadega, lumebua ing negara, nuli sira bakal didhawuhi apa kang perlu sira lakoni." Sawisé mengkono, cahya mau ilang, lan swarané ora keprungu manèh. Wong-wong kanthiné Saul mung padha njenger, marga iya ngrungu swara, nanging ora weruh sapa-sapaa. Saul banjur ngadeg manèh, gragap-gragap kaya wong picak, senajan mripaté melèk, nanging ora katon apa-apa. Banjur dikanthi tangané déning wong kanthine, katuntun menyang ing Damaskus. Ana ing kana Saul banjur mondhok ing omahé tepungané. Telung dina telung bengi Saul ora metu-metu saka ing kamar, mripaté ajeg ora bisa ndedeleng, lan nglakoni tirakat ora mangan ora ngombé .... Perluné sing wigati enggoné teka ing Damaskus wis ora dipikir, maneh, layang pangwasa saka imam agung saiki wis tanpa teges, sedyané enggoné arep ngglandhang wong-wong Kristen saka Damaskus menyang Yerusalèm, larud kaya kukus kabur ing angin, mengkono uga rasa sengit lan gething wis sirna saka ing atiné. Telung dina telung bengi Saul ora metu-metu saka ing kamar. Jagad ing sakiwa-tengené ora katon ana ing mripate. Saul wis ora bisa ndeleng apa-apa sing ana ing jaba, nanging malah sangsaya cetha enggoné ngungak ing sajroning atiné sing kebak piala .... Saiki Saul mung bisa nyenyuwun lan ndedonga, ngèling-èling sing wis kelakon lan ngangen-angen apa sing arep dilakoni. Atiné banget enggoné gegetun, déné lakuné kesasar adoh saka ing dalan sing bener, mulané sing disesuwun rina lan wengi muga kaparingana pangapura ing atasé sakèhing kaluputané.

Lan nalika semono sajroning wahyu Saul weruh ana wong tuwa mlebu ing kamaré, banjur numpangi tangan, temahan bisa ndeleng manèh .... Nanging iku mung wahyu dadi katoné kaya ing sajroné ngimpi, éwadéné kena diarani sasmita peparingé Gusti Yésus jalaran bareng wis olèh telung dina enggoné mempen ana ing kamar, Saul kadhayohan wong tuwa temenan.... Wong mau aran Ananias, kalebu muridé Gusti Yésus sing setya. Tekané mrono dhasar kautus déning Gustiné, dhawuhé Gusti ing sajroné wahyu: "Ngadega, menyanga ing lurung kang aran Lurung Kenceng, ana ing omahé Yudas takokna wong kang jeneng Saul, wong ing Tarsus, awit wong iku lagi ndedonga."

Ananias banjur mangkat ngéstokaké dhawuh. Wiwitané Ananias kuwatir banget, jalaran wis ngrungu warta yèn Saul iku wong sing nguya-uya para kagungané Gusti Yésus, nanging bareng diparingi pirsa mungguh karsané Gusti ingatasé Saul mau, was sumelanging atiné sirna sanalika.

Ananias banjur mlebu ing kamar panggonané Saul; sawisé ditumpangi tangan, Saul banjur dipituturi: "Saul, sedulur, aku diutus déning Gusti, iya Yésus kang ngetingal marang kowé ana ing dalan kang mentas koambah, supaya kowé bisaa ndeleng manèh lan kapanjingana Roh Suci." Lan sakal ana kang rupané kaya sisik runtuh saka mripaté, banjur bisa ndeleng manèh, bisa nyawang Ananias, utusané Gusti Yésus, bisa weruh padhangé srengéngé, bisa tumenga menyang langit pinangkané cahya sing mblerengi mripaté, iya padalemané Yésus Nasarani, sing saiki disebut Gusti lan Juru Slameté. Saiki atiné wis kapenuhan ing katentreman sing tansah diupaya klawan ngetog kakuwatan. Satruné Gusti Yésus sing saguh numpes para kagungané, saiki wis ditelukaké, malah didadèkaké murid sing setya-tuhu, — langgeng tumeka ing delahan.

Nalika iku uga Saul banjur kabaptis.

KACARITA, ora antara lawas, pinuju wayah wengi, nalika kutha Damaskus wis sepi nyenyet ora ana kumliweré wong liwat, ing sawijining omah sing dumunung ing sadhuwuring baluwarti, ana klesak-klesiké wong sawetara padha nandhangi pagawéan sing nyalawadi; jendhéla sing ngungak ing sajabané baluwarti wis dibukak, saka ing kono ana bronjong gedhé diudhunaké alon-alon nganti tekan ing lemah. Bareng wong sing ana ing bronjong mau wis mudhun, bronjongé banjur diunggahaké manèh, lan jendhélané dikancing. Wong sing diudhunaké nganggo bronjong mau .... Saul!

Mangkaté menyang Damaskus dadi tetindhihe wong sikep gegaman sabregada, nanging enggoné ninggal kutha Damaskus kayadéné wong minggat.

Kepriyé nalaré dadi mengkono?

Kocapa para wong Farisi sing padha manggon ing Damaskus, ngrungu warta, yèn Saul, sing dadi agul-agulé para imam pinitaya nyirnakaké sakèhé para muridé Yésus Nasarani, saiki jebul malah teluk lan katut marang pihak satru, kabaré wis dibaptis lan manjing dadi panunggalané wong Kristen, malah memulang ana ing masjid yèn Yésus Nasarani iku kang jumeneng Putrané Allah, iya kang jumeneng Sang Mesih. Bareng mengkono kadadéyané, wis mesthi baé golongané para wong Farisi nepsu banget lan ngancam-ancam arep nyirnakaké Saul. Rina-wengi wong-wong mau padha njagani lawang sekèthèng, supaya Saul aja nganti bisa oncat saka Damaskus, temah gampang disirnakaké. Saul wis cidra ing janji lan mblénjani kasaguhané, mulané kudu disirnakaké! Saul kudu dipatèni!

Nanging marga saka rékadayané para murid lan wong Kristen panunggalané, Saul bisa oncat saka ing bebaya, metu saka kutha Damaskus klawan slamet.

Saul piniji déning Gusti, dikersakaké dadi Rasul. Saiki Saul durung ngerti bubuhan apa sing diparingaké Gusti ana ing pundhaké. Sing wis cetha saiki yaiku yèn atiné bisa ngrasakake katentreman lan kaayeman, lan peparing sing wis ditampa ana ing atiné iku bakal ditularaké marang angger wong sing gelem nampani ... Bokmenawa isih akeh wong sing kliru pamawasé marang Gusti Yésus, kayadéné Saul dhéwé biyèn nalika atiné kebak pangancam-ancam marang para muridé Yésus Nasarani. Saiki Saul arep martakaké marang jagad bab gedhéning sih katresnané Gusti Yésus nganti kepareng nyawisi pangapura tumrap wong dosa.

LAN nalika wayah bengi iku Saul, sawisé ninggal kutha Damaskus, banjur bablas lakuné ora nganti konangan déning satruné. Senajan katoné kaya wong inggatan, éwadené atiné wis pulih gambira lan kendelé, jalaran arep ngayati pagawéan anyar sing luwih déning mulya, apadéné ora duwé was sumelang jalaran yakin, yèn sedyané mengkono mau mesthi bakal kaleksanan.

Yésus, Sang Mesih piyambak, kang bakal nganthi lan nunggil abdi pilihané ing salawasé uripe.

KACARITA, nalika semono Pétrus rawuh ing désa Lidda, ora adoh saka palabuhan Yoppé.

Petrus! .... Dhawuhé Gusti Yésus marang Pétrus sing wekasan nalika wayah ésuk ing pinggiré segara Tibérias, sing dipangandikakaké nganti ambal ping telu, tansah cumathet ana ing atiné. Salawasé urip Pétrus ora bakal bisa lali yèn wanti-wanti dhawuhé Gustiné mengkéné: "Angona para wedhusku!"

Pétrus rumangsa katimbalan lan kabubuhan martakaké marang jagad bab kaluhuran lan kamulyané Gusti Yésus, apadéné nggelaraké Injil, yaiku kabar kabungahan bab pangapuraning dosa lantaran sih katresnané Gusti Yésus.

Awit saka iku Pétrus njajah ing saenggon-enggon klawan memulang marang wong akèh. Wong sing padha nampani piwulang lan manjing pracaya saben dina tansah mundhak akèh, lan padha kaparingan panglipur déning Roh Suci.

Mengkono mau Pétrus rawuh ing désa Lidda.

ING jagad tansah ana prihatin lan panandhang, dalah désa sing cilik pisan kayadéné Lidda, iya diambah ing susah lan sangsara.

Ing désa mau Pétrus mrangguli wong sing wis wolung taun ngathang-athang ana ing paturon marga lara sèmpèr. Wong mau aran Énéas.

Bareng mirsa wong mau, Pétrus rentah welasé, nanging iya rumangsa begja déné bakal bisa nyuwunaké pitulungan.

Gusti Yésus, iya Gusti pepundhèné, rak kagungan pangwasa ngasoraké lelara lan pati, jumeneng ratuning urip. Mangka Panjenengané mesthi dangan paring pitulungan. Wong mau banjur didhawuhi déning Pétrus: "Énéas, Yésus Sang Kristus maluyakaké kowé. Tangia lan tatanen paturonmu."

Sanalika Énéas krasa yèn awaké sing jempo kalebon daya kakuwatan sing élok, banjur ngadeg nyat.

Wong akèh padha kaéraman weruh kaèlokan semono gedhéné. Énéas sing tansah katon ngathang-athang tanpa daya, saiki mloka-mlaku kaya-kaya mamèraké enggoné wis nampani kalubèraning sih lan pangwasané Gusti Yésus.

Wong sing padha ndeleng dhéwé utawa ngrungu wartané bab prakara mau, banjur padha mratobat marang Gusti Yésus.

Saiki Pétrus nglakoni dadi pangon-ngengon wedhuse Gustine!

ANA lelakon liyané manèh sing luwih ngéram-éramaké.

Ing Yoppé ana murid wadon aran Tabita, wong randha lan wis tuwa. Tabita, utawa yèn salin tembung: Dhorkas, akèh banget kabecikané lan danané. Akèh banget pitulungané marang wong sing padha mlarat lan kacingkrangan uripé; sapa baé sing teka njaluk tulung, ora bakal mulih legèh. Barang darbèké kabèh pancèn disadhiyakaké kanggo nulungi wong panunggalané; ora lèrèn-lèrèn enggoné nenun lan ngantih lan ndondomi kotang lan klambi kanggo wong sing padha ora duwé sandhangan. Uripé mung tansah cumadhang marang panggawé becik.

Enggoné tumindak mengkono kagawa saka enggoné rumangsa wis kapotangan kabecikan marang Gusti Yésus, sing kepareng maringi katentreman ing atiné lan kabegjan sing tanpa timbang gedhéné ing alam donya.

Tabita ora ngetung sayah lan kesel, iplik enggoné wira-wiri tetulung lan nglelipur.

Nanging — bawané wong wis tuwa, badhané wis lemes, gampang kecandhak ing lara, temahan marga lara sedhéla, Tabita banjur mati.

Tumrap Tabita dhéwé, pati iku dudu prakara sing nyedhihaké, nanging malah mbungahaké, awit Tabita ngerti yèn Gusti Yésus wis tau dhawuh mengkéné: "Ing dalemé Ramakku akèh panggonané. Aku lunga nyawisi papan marang kowe."

Nanging wong-wong sing padha ditinggal, sing mlarat lan kacingkrangan, wong randha lan bocah lola ...., bareng ditinggal Tabita, rasané kaya ditinggal ibuné dhéwé sing tansah gumati enggoné ngrumati. Wong-wong mau padha ngumpul ana ing omahé Tabita perlu arep nglayat lan nangisi Tabita. Layoné sawisé diedusi banjur diturokaké ana ing kamar ing gedhong panggung, direrampa ing wong akèh.

Ana sawenèhing wong sing krungu kabar yèn Pétrus pinuju ana ing désa Lidda, dadi ora adoh saka Yoppé, mulané banjur kongkonan wong loro perlu ngaturi priksa marang Pétrus lan nyuwun supaya énggal ngrawuhi.

Pétrus sanalika bidhal saka Lidda kadhèrèkaké kongkonan mau. Sarawuhé ing omahé Tabita, banjur dipethukaké ing wong-wong sing ana ing kono, dirubung déning randha-randha sing padha nangis lan ngaturi ningali kotang lan klambi enggoné nggawèkaké Tabita nalika isih urip. Pétrus banjur diirid menyang gedhong panggung. Ing kono Pétrus dhawuh supaya wong kabéh padha metu saka ing kamar. Pétrus nyawang layoné Tabita, banjur kèngetan Gustiné kang jumeneng Gustining urip lan pati, mulané banjur jèngkèng ndedonga, keparenga nedahaké kamulyan lan katresnané Gusti Juru Slameté marang wong akeh, supaya padha pracayaa marang Panjenengané. Sawisé ndedonga, Pétrus banjur minger ngadhepaké layon sarta ngandika: "Tabita, tangia!" Kang mati didhawuhi mengkono iku banjur melèk, lan bareng ndeleng Pétrus, banjur jenggèlèk tangi, wis pulih urip lan waras manèh.

Tabita banjur dicandhak tangané lan diadegaké. Wong-wong sing ngentèni ing sajabaning kamar banjur ditimbali lan ditedahi Tabita. Kabèh padha cingak, ujaré: "Tabita .... urip manèh!"

LELAKON iku sanalika kawentar ing Yoppé lan wilayah sakiwa-tengené, wong ing kono kabèh ora uwis-uwis enggoné padha nggunem kaélokan sing ditindakaké déning rasul Pétrus. Iku mau kabèh njalari akèh wong sing padha pracaya marang Gusti Yésus lan padha ngluhurake sih kamirahané Allah.

Pétrus kèndel ana ing Yoppé nganti wetara lawas, mondhok ana ing omahé Simon tukang kamus.

KUTHA Késarea kalebu kutha ramé, dumunung ing sapinggir segara; bareng wis dijajah praja Rum, kutha mau banjur diejègi wadyabala Rum, sing katanggenah njaga tata-tentreming negara.

Kacarita ing Késaréa mau ana sawijining panatus prajurit bangsa Rum, aran Kornélius. Kayadéné prajurit Rum liya-liyané, Kornélius mau iya panunggalané wong kapir. Sing akèh-akèh bangsa kapir padha ngina lan nyepèlèkaké marang agamané wong Yahudi, mung sethithik banget cacahé wong Rum sing gelem nyembah marang Allahé bangsa Yahudi. Mengkono uga Kornélius dalah sabrayaté kabèh wis sawetara suwé enggoné ngabekti marang Allah kang sejati. Kornélius wis rumangsa yèn ora bisa olèh katentremaning ati lantaran para déwané, mulané banjur ngungsi marang Allahé bangsa Israèl, senajan mripaté ora bisa nyawang, nanging atiné wis madhep lan mantep pangandelé marang Allah sing ora kasat mripat mau. Ora tau lowong saben dina Kornélius ndedonga lan nyenyuwun marang Allah, muga kepareng maringi katentreman batin lan nyingkirna was sumelang saka ing atiné. Kajaba saka iku Kornélius uga wis kawéntar enggoné dhemen tetulung lan awèh dana marang wong sing padha nandhang kacingkrangan. Kornélius mau cetha yèn wong mursid lair batin.

Derenging atiné prajurit Rum iki supaya bisa katarimah pangabdiné marang Allah kang sejati ngluwihi kerkating atiné wong Israèl sing akèh-akèh, sing wis kawentar ngibadah.

KACARITA ing sawijining dina wayah awan kira-kira jam telu, nalika Kornélius pinuju ana ing kamaré dhéwé lagi sembahyang, dumadakan karawuhan malaékaté Allah, pangagemané gumilap, banjur dipangandikani: "Kornélius." Kornélius kaget, banjur mandeng marang malaékat mau klawan wedi banget, unjuké: "Wonten punapa Tuwan?"

Pangandikané malaékat: "Pandongamu lan danamu wus padha sumengka marang ngarsané Allah dadi pangènget-ènget. Kang iku kowé kongkonana wong menyang ing Yoppé, aturana mréné Simon kang peparab Pétrus. Pamondhokané ana ing omahé Simon tukang kamus, kang ana ing pinggir segara. Iku kang bakal nuturi kowé apa kang perlu kolakoni."

Sawisé ngandika mengkono mau, malaékat banjur musna. Kornélius kari ijèn, atiné isih ngandhut wedi, nanging rumangsa begja banget, jalaran dipangandikani: "Pandongamu lan danamu wus padha sumengka marang ngarsané Allah dadi pangènget-ènget." Iku padha baé tegesé karo: Gusti Allah wis kepareng narimah pandonga lan danamu!"

Pandonga sing diucapaké lirih-lirih, sing dibisikaké, malah sok mung dibatin sajroning atiné, panyuwunané mau kabèh wis kapiyarsa déning Allah lan katarimah. O, iba begjane!

Kornélius banjur énggal-énggal ngundang baturé loro lan prajurit siji sing mursid; wong telu mau padha dadi panunggalané enggoné ora towong ngabekti marang Allah. Sawisé dicritani sagancaré, banjur dikongkon menyang ing Yoppé ....

Wong telu mau banjur mangkat gegancangan metu ing dalan urut pasisir saka Késaréa menyang Yoppé, ing sadalan-dalan disambi rerasan bab kaélokan sing dialami bendarané, déné karawuhan malaékaté Allah.

Déné Kornélius kepriyé? .... Ora mung thenguk-thenguk ngenténi baliné kongkonané, nanging banjur nyuruhi sanak seduluré lan pawong mitrane, padha diklumpukaké lan dicritani wahyu sing mentas dideleng lan apa sing dipangandikakaké déning malaékat. Kornélius banjur duwe panembung marang para tamuné mengkéné: "Para sedhèrèk, kinten-kinten tigang dinten malih kèngkènan kula mesthinipun sampun mantuk sareng kaliyan rasul Pétrus; pramila para sedhèrèk sami kula aturi nglempak malih wonten ing griya kula ngriki, perlu mirengaken dhawuhipun Gusti Allah ingkang lantaran abdinipun."

Panemuné Kornélius mengkéné: "Kabungahan sing daktampa iku ora mung kanggo aku dhéwé, nanging iya kanggo wong kabèh sing padha ngabekti marang Allah."

ÉSUKÉ, ing omahé Simon tukang kamus, sing ana ing pinggir segara, Pétrus minggah ing lotèng perlu ndedonga. Apa sing kelakon winginé ana ing omahé Kornélius, Petrus ora ngerti apa-apa.

Wayahé pinuju wayah bedhug awan, wayahé bangsa Yahudi padha ndedonga marang Gusti Allah.

Nalika semono Pétrus wis sawetara mangsa tindak saka Yerusalèm, nggelaraké Injil ing désa-désa sakiwa-tengené Yoppé, lan pamondhokané ana ing Yoppé ana ing omahé Simon tukang kamus. Marga saka piwulangé rasul Pétrus akèh wong sing manjing pracaya marang Gusti Yésus. Déné wong-wong sing padha nampani wulangané Pétrus iku kabèh kalebu bangsa Yahudi, dadi, wong-wong tunggal bangsa karo Pétrus, Stéfanus lan Saul. Wong kapir utawa wong liyan bangsa, sing ora kalebu umat Israèl, padha ora dirungoni bab pawarta kabungahan mau, malah dipikir baé ora.

Pétrus jèngkèng kaya adaté yèn ndedonga. Sarampungé ndedonga, arep mudhun manèh banjur dhahar, awit wis kraos luwé.

Sasuwéné Pétrus jèngkèng ndedonga, tumuli santun paningalé, kaya-kaya ningali langit piyak, lan ana rerupan katoné kaya ana lawon amba katalènan poncoté papat tumurun saka ing langit, diuluri mudhun tekan ing bumi ing ngarsané Pétrus. Ing jero lawon mau katon ana kéwan warna-warna, kéwan darat sikil papat, buron alas lan kéwan rumangkang, apadéné manuk ing awang-awang, kéwan sing kalal lan sing karam diwor dadi siji .... Apa ta karepé tetingalan sing mengkono iku?

Ing kono banjur ana swara sing ndhawuhi: "Pétrus ngadega, nyembelèha lan mangana!"

Panggalihe Petrus mengkéne: "Nyembelèh lan mangan? Apa kelilan aku nyembelèh kéwan iku?" Kewan sing ana ing jero lawon mau ana sing kalal lan ana sing karam, nanging awor dadi siji, mulané sing kalal ketularan dadi karam, mesthi ora kelilan dipangan wong Israèl.

Unjuké Pétrus: "Boten pisan-pisan, Gusti, awit kawula dèrèng naté nedha sadhèngah punapa ingkang makruh utawi najis." Swara mau banjur ndhawuhi manèh: "Apa kang wus karesikaké déning Allah, iku sira aja ngarani makruh." Swara mau ndhawuhaké pangandika nganti rambah ping telu, wosé supaya Pétrus ngertia, yèn ora kepareng ngarani makruh utawa najis apa sing wis diresikaké déning Allah. Sawisé mengkono rerupan lawon mau banjur kaunggahaké manèh marang langit.

Pétrus tumenga ngawasaké mendhuwur, langité katon sumilak resik, nanging rerupan lawon ora katon, lan swarané wis ora ngandika manèh. Pétrus banget kuwur galihé, ora bisa nyandhak apa baya tegesé wahyu sing ditingali iku mau. Nanging sing wis cetha tumrapé Pétrus yaiku: swara lan rerupan mau pinangkané saka ing swarga, mengku pepéling sing wigati. Nanging pepéling apa? Apa saiki Pétrus wis kelilan mangan pangan sing mauné dianggep najis utawa karam? Apa mengkono kersané swara sing paring dhawuh mau? Wah, mokal yèn mengkonoa! Nanging yèn ora, gèk apa tegesé pangandika lan rerupan mau?

KOCAPA nalika Pétrus lagi kuwur galihé, ing ngarep régolé omah ana wong celuk-celuk arep ketemu karo wong sing asma Simon sing peparab Pétrus. Petrus diwisik Roh yèn ana wong telu sing padha arep ketemu, lan Pétrus kadhawuhan nemoni lan mèlu wong mau. Wong telu sing teka ing kono iku kongkonané Kornélius.

Pétrus banjur tumedhak lan manggihi kongkonan mau, pangandikané: "Lah aku wonge kang kogolèki. Enggonmu padha mréné perlune apa?"

Kongkonan mau banjur padha matur yèn kautus lurahé ngaturi Pétrus rawuh ing Késaréa, jalaran Kornélius, lurahé mau, kaparingan wangsité Allah lantaran malaékat, kakarsakaké mirengake pangandika sing bakal kalantaraké déning Petrus, samangsa wis rawuh ana ing omahé .... Pétrus ngungun banget midhanget pratélané kongkonan mau. Apa Gusti Allah ngersakaké supaya abdine marani Kornélius, wong kapir, lan memulang ana ing ngarepé wong kapir bab Gusti Yésus, Sang Mesih, Putrane Allah? Allah iku rak mung Allahé Israèl, bangsa kang pinilih. dudu Allahé bangsa kapir, bangsa kang najis, ora beda karo kéwan sing najis sing ora kelilan dipangan? ....

Ing kono Pétrus sanalika kélingan lan nyandhak marang tegesé ibarat sing awujud rerupan lawon lan kéwan warna-warna. Isih cetha pangrunguné dhawuh sing nganti rambah ping telu: "Apa kang wus karesikaké déning Allah, iku sira aja ngarani makruh!" .... Saiki Pétrus ngerti yèn ora kelilan nganggep wong kapir dadi pepadhané asu, kéwan sing najis. Wis dadi kersané Allah, yèn wong kapir uga kepareng nampani pawarta bab Injil, awit wis karesikaké déning Allah piyambak, lan tekané kongkonan mau jalaran kautus déning Allah .... Saiki Pétrus wis ora mangu-mangu manèh. Sing mauné samar-samar tumrap Pétrus, saiki wis dadi gamblang. Wangsulané Pétrus: "Iya becik. Aku arep mrana bareng lan salakumu."

ÉSUKÉ Pétrus mangkat mbarengi lakuné kongkonan, apadéné didhèrèkaké sadulur ing Yoppé sawetara. Ésuké manèh tindaké wis tekan ing Késaréa, njujug ing omahé Kornélius. Ing kono wis ana wong padha nganti-anti rawuhé Pétrus, yaiku sanak sedulur lan pawong mitrané Kornélius sing raket.

Kocapa bareng Pétrus mlebu ing omah, Kornélius banjur methukaké kambi sumungkem sujud ing ngarsané. Nanging Pétrus enggal nyandhak tangané, ora pareng sujud, pangandikané: "Sampeyan jumeneng, kula piyambak inggih sami manusa, sampun pisan-pisan sampéyan sujud ngabekti dhateng kula."

Bareng wis padha satata lungguh lan bage-binagé, Pétrus banjur medhar sabda, nggancaraké critané bab Gusti Yésus enggoné nandhang sangsara nganti tumeka ing séda minangka wakil nyulihi para manusa dosa, lan yèn Panjenengané wis wungu saka ing séda .... Sing sapa pracaya marang Gusti Yésus klawan gumolonging ati, iku bakal padha oleh pangaparuning dosané. Wong-wong mau mindeng enggoné ngrungokaké pangandikané Pétrus lan ing atiné wiwit tuwuh pracayané marang Gusti Yésus.

Wusanané, kayadéné lelakon nalika riyaya Pentékosta ing Yerusalèm wong akèh sing padha kembulan karo para sekabat pada katedhakan Roh Suci, kaya mengkono uga wong-wong sing padha ana ing omahé Kornélius atiné padha kapenuhan ing Roh Suci, mangka wong-wong mau wong kapir. Sarèhné wis cetha yèn padha kaparingan Roh Suci, mulané wong-wong mau banjur dibaptisi, temahan wong kapir mau bisa manjing dadi panunggalané para putrané Allah ing salawas-lawasé.

BARENG para rasul lan para sedulur sing asalé saka bangsa Yahudi, ngrungu warta, yèn Pétrus ngrawuhi omahé wong kapir lan nggelaraké Injil ana ing kono, apamanèh malah mbaptisi wong kapir, banjur padha netah marang Pétrus lan nglepataké tindaké. Nanging bareng Pétrus nyriyosaké wahyu sing ditingali ana ing Yoppé, lan swaraning pangandikane Allah, wong-wong mau banjur padha ngandel lan ilang sangga-rungginé, lan wekasané padha ngluhuraké Allah, tembunge: "Dadiné dalasan bangsa kapir uga padha kaparingan patobat marganing urip déning Allah!"

Anadéné Kornélius sabrayaté kabèh padha bisa ngrasakaké karahayon lan kabungahan sing langgeng, sing ngungkuli sakèhing kanikmatané donya lan saisiné kabèh!

GUSTI Allah mirsa samubarang lan nguningani samubarang, iya sing becik, iya sing ala .... Éwadéné Gusti Allah ora naté maringaké pitulungané énggal-enggalan marang wong kang padha mbutuhaké lan temen-temen pandongané. Lan dosa iya ora tumuli kadhawahan paukuman. Miturut gagasané manusa: pancèn ora tumuli! Nanging Gusti Allah ora naté nyupèkaké titahé siji-sijia, iya sing becik, iya sing ala, mung baé peparingé ganjaran lan paukuman iku nganggo mangsané dhéwe-dhéwé. Lan Gusti Allah nguningani sedhenging mangsa.

KACARITA ing jero sèl buwèn ing kutha Yerusalèm ana prantéan turu nggléthak ing damèn sing dienggo lèmèk. Tangané kiwa tengen diranté kaolèhaké tangané prajurit loro sing jaga ing jero sèl. Lawangé kakancing lan ing ngarep lawang ana prajurit loro padha jaga ing sisih jaba. Dadiné prantéan siji dijaga prajurit papat padha sikep gegaman, mokal bisané oncat saka ing buwèn. Sing tinanggenah njaga prantéan mau prajurit patang golongan, sagolongané wong papat. Yèn tekan gilirané diaplos, prajurit mau padha metu ing buwèn, diganti prajurit liyané, nanging prantéan mau ora bisa lunga babar pisan. Enggoné ana ing buwèn wis olèh sawetara dina, lan salebaré riyaya Paskah lagi arep diladèkaké marang pangadilané wong Yahudi. Prantéan sing dilebokaké ing sèl buwèn lan direksa déning prajurit papat sikep gegaman, mesthiné durjana gedhé utawa bénggoling kècu.

Nanging prantéan mau saben-saben katon tumenga kambi umak-umik ndedonga, lan tangané ngapurancang. Apa wong sing kaya mengkono iku durjana?

NALIKA semono sing jumeneng ratu ing tanah Yahudi sang prabu Hérodhès Agrippa, pernah kepénakané raja Hérodhès Antipas sing nyédani Yochanan Pambaptis. Raja Hérodès Agrippa ambeké adigang adigung adiguna lan angkara-murka, sing diudi mung bisane tansah olèh pangalembanané kawula kabèh ....

Para muridé Gusti Yésus wis ana sawetara sing dicekel lan dikaniaya atas dhawuhé Hérodhès, malah Yakobus, panunggalané para sekabat, disédani srana katigas janggané. Tindak siya mengkono iku disedya déning sang prabu murih olèha pangalembanané para pangarepé bangsa Yahudi, sing padha sengit marang Gusti Yésus. Apa tindaké mau adil lan bener, ora dipanggalih babar pisan.

Bareng mirsa yèn kang mengkono mau ndadèkaké senengé wong Yahudi, Hérodhès ndadra dhawuh nyepeng marang Pétrus, nuju ngarepaké riyaya Paskah. Pétrus iku padha-padha muridé Gusti Yésus, rak klebu dadi pangarep, tuwa-tuwané golongan Nasarani. Wah, saupama kelakon bisa nyimakaké rasulé Yésus sing wis kawéntar jenengé, saiba enggoné para imam lan wong Yahudi kabèh nyuba-nyuba lan ngalembana marang sang prabu!

Nanging beciké enggoné nibakaké paukuman yèn riyaya Paskah wis kepungkur. Ing kono Pétrus bakal diladèkaké marang pangadilané wong Yahudi, lan mesthi bakal kaukum pati kayadené Yakobus! Mulané kudu dikunjara dhisik, dipasrahaké ing pangreksané prajurit patang golongan, sagolongané wong papat, apadéné kudu diblenggu nganggo ranté kaya patrapé ngunjara durjana gedhé.

Satemené Hérodhès ngemu kuwatos ing galih ing ngatasé Pétrus dalah golongane. Nanging temboké buwèn sing kandel lan santosa, prajurit sikep gegaman sing gagah-gagah lan kendel, lawang lan régol wesi sing dikancing rapet lan dijaga, iku rak wis miyatani! Sapa sing arep wani ngrebut Pétrus saka ing astané Hérodhès?

Hérodhès mèsem-mèsem jalaran lega panggalihé.

PRANTÉAN sing lagi turu ing damèn ana ing jero sèl buwèn iku ora liya Pétrus. Enggoné saré katon kepénak, nélakaké yèn galihé jenjem, ora sedhih lan ora kuwatir, awit wis pasrah jiwa-ragané marang Gustiné. Yèn pancèn dikersakaké kudu ngalami dikaniyaya nganti tumeka ing pati pisan, Pétrus ora bakal suwala idhep-idhep enggoné nglabuhi Gustiné. Lan yèn mantep nganti tumeka ing wekasan, Pétrus wis nemtokaké yèn bakal kepanggih karo Gustiné ana ing kamulyaning swarga.

Anadéné para pawong mitrané sing padha tansah kekembulan ing kutha Yerusalèm, padha mempeng enggoné ndongakaké marang Allah. Pétrus iya ngerti yèn pandongané para mitrané ora kendhat sumengka ing pangayunané Allah, lan Pétrus iya ora ngarep-arep pitulungan liyané manèh kejaba pandongané para mitra.

Mangka pandongané para wong mursid iku mengku daya kakuwatan sing ngédab-édabi lan dadi panglipur tumrap wong prihatin. Ing sajroning pandonga mau kaya-kaya para mitrané padha bebarengan ngungsi marang pangayomané Gustiné; kaya-kaya pandonga mau dadi bètèng kang santosa sing bisa ngayomi Pétrus, abdhi sing setya-tuhu. Saben dina para mitra mau padha mbatek ing pandonga, nanging Gusti ora paring wangsulan. Mangka dina tibaning paukuman saya suwé saya cedhak lan ing kono Pétrus mesthi bakal disédani.

Mungguh Hérodhès kang ambek angkara-murka, saben dina saya ndadra enggoné nindakaké piala, éwadéné Allah ing swarga kèndel baé, lan saya mundhak dina saya mundhak kumlungkungé Hérodhès lan saya mundhak enggoné tumindhak sawenang-wenang .... tumrap para kagungané Gusti Yésus; durung lega galihé samangsa durung kelakon nyirnakaké golongan Nasarani nganti tapis!

KOCAPA, riyaya Paskah wis kepungkur; ésuké Pétrus kudu diladèkaké ing ngarepé pangadilan lan nampani paukumané.

Nanging ing wengi iku uga .... Pétrus lagi saré kepati, astané kiwa-tengen isih diblenggu nganggo ranté. Prajurit sing jaga padha mèlu turu ....

Dumadakan ana padhang sumorot ing jero sèl buwèn sing peteng mau lan ing sajeroné pepadhang mau katon ana malaékaté Pangéran jumeneng cedhak. Malaékat mau banjur nggugah marang Pétrus srana diceblèk lambungé, pangandikane: "Tangia dikebat!" Pétrus kagèt banjur wungu. Ranténé sanalika runtuh saka ing astané .... Prajurit sing jaga isih turu pules, ora krasa apa-apa.

Malaékat banjur ngandika manèh: "Sabukana lan sayuten trumpahmu." Bareng wis dilakoni, banjur dipangandikani manèh: Anggonen jubahmu lan melua aku!"

Pétrus banjur metu ndhèrèkaké malaékat, mangka ora nyana yèn sing ditindhakake dening malaékat mau kelakon temenan, rumangsané mung lagi ngimpi utawa ndeleng wahyu. Pangunandikané Pétrus: "Iki rak mung impèn. Mengko yèn aku tangi, rak isih ana ing buwèn sing peteng!" Sawisé ngliwati wong jaga kang kapisan lan kang kapindho, banjur tekan ing régol wesi sing anjog ing kutha, lawangé sing kinancing banjur menga dhèwè .... Pétrus wis jumeneng ing sajabaning kunjara, tindaké isih terus ndhèrèkaké malaékat mau nganti tutug ing pungkasané lurung. Bareng tekan ing kono, Petrus banjur ditilar déning malaékat. Bareng Pétrus émut wewèntèhan, banjur ngerti yèn ora ningali wahyu, nanging sing dinyana impèn mau jebul kelakon temenan. Sanyatané Gusti Allah wis ngutus malaékaté kadhawuhan ngluwari abdiné saka ing astané raja Hérodhès lan saka sakèhé pangarep-arepé wong Yahudi. Saiki wis oncat saka ing bebaya, banjur gegancangan tindak menyang ing omahé pawong mitrané salah siji arep ngabari bab gedhéning pangwasané Allah enggoné wis maringi pitulungan srana patrap sing ngéram-éramaké .... Sawengi iki mitrané mesthi ora ana sing turu, kabèh mesthiné padha lèklèkan lan ndedonga bebarengan nyuwun pitulungan marang Allah. Ndedonga nyuwun pitulungan? O, saiki ora perlu nyuwun pitulungan manèh, pawong mitrané saiki kudu saos sokur marang Allah, jalaran pandongané wis kajurungan.

Ora kacrita tindaké ana ing dalan, Pétrus wis tekan ing ngarep régol omahé mitrané sing jeneng Yochanan kang peparab Markus. Ing kono lagi ana wong akèh padha kumpulan ndedonga. Nalika Pétrus nothok lawang régol, banjur ana batur wadon, jenengé Rodé, marani nilingaké sapa sing ana ing jaba. Rodé ora pangling karo swarané Pétrus sing mundhut diwengani lawang, nanging saking bungahé ora nganti ngengakaké règol, rikat mlayu mlebu ngaturi priksa, yèn Pétrus jumeneng ing ngarep règol. Wong-wong sing ana ing kono ora ana sing ngandel, malah Rodé diunèni: "Kowé iku ngomyang. Mokal yèn Pétrus bisa rawuh mréné saiki!" Nanging Rodé ngukuhi aturé yèn nyata, tembungé: "Boten, kula sumerep saèstu, bilih ingkang wonten ing ngajeng régol punika Pétrus piyambak .... Sumangga kapiyarsakna, Petrus taksih nglajengaken thothok thothok!" Bareng wis diwengani lawang, banjur padha weruh rupané, temah padha kegawokan banget. Ora ana sing nyana babar pisan yèn Pétrus bisa metu saka ing pakunjaran. Kepriye bisané? .... Nanging kabèh padha bungah déné Pétrus wis luwar saka ing bebaya. Bareng paukuman pati wis mèh katibakaké, ing kono tekané pitulungan sing diarep-arep, ora nganti kasèp.

SAWENGI iku para mitrané Pétrus padha bungah-bungah lan padha saos sokur marang Allah déné kepareng mitulungi abdiné srana patrap sing luwih déning élok.

Senajan mengkono, wong-wong mau ora kena tinggal kaprayitnan. Ora prayoga yèn Pétrus terus manggèn ing kitha Yerusalèm, jalaran akèh mutawatiré. Sadurungé byar raina, Pétrus wis mangkat tindak menyang liya panggonan .... Bebaya apa sing arep nempuh uripé ana ing panggonan liya, Pétrus ora sumelang, jalaran wis ngalami dhéwé yèn Gustiné iku setya-tuhu lan kwasa paring pitulungan.

KACARITA, salebaré riyaya Paskah raja Hérodhès tindak saka Yerusalèm menyang ing kutha Késaréa lan kendel ana ing kono .... Bab musnané Pétrus saka ing pakunjaran, njalari gumun lan kagèté Hérodhès. Ora ana wong jaga siji-sijia sing ngerti kepriyé bisané Pétrus metu saka ing pakunjaran lan ora ana sing weruh menyang ngendi parané lan ana ing endi dunungé saiki, sawisé metu saka Yerusalèm.

Nanging Hérodhès ing sajroning kamulyan lan kaluhurané, ora menggalih manèh bab Pétrus.

Ora antara lawas sapungkuré lelakon mau, Hérodhès ketutugan sing dadi idham-idhamaning galihé. Nalika kèndel ing kutha Késarea, Hérodhès nampani pisowané para utusané kutha Tirus lan Sidon perlu ngunjukaké panuwun, déné sang prabu nyandekaké enggoné kersa nggitik perang kutha loro mau. Nalika semono Hérodhès ngrasuk kaprabon lan pinarak ing dhampar, ingadhep para mantri bupati lan kawula akèh. Ing kono sang prabu medhar sabda minangka wangsulan marang utusan mau. Wong akèh padha sumlengeren ndeleng éndahing busanané sang prabu apadéné ngrungu pangandikané. Akeh sing padha alok: "Punika pangandikaning déwa, sanès wicantening manusa!"

Midhanget pangalembanané wong akèh mau, sang prabu banget karenan galihé; durung naté sang prabu nampani pakurmatan sing semono gedhené! Wong-wong sing padha ngunggul-unggulaké sang prabu nganti luwih saka ing kad, padha ora dipenggak, nanging malah njalari mongkoging galihé, supé yèn isih ana Allah ing swarga sing kagungan sakèhing kaurmatan. Awit saka kumlungkungé mau padha sanalika iku Hérodhès banjur digebag déning malaékaté Pangéran, temahan ambruk jalaran kataman ing lelara nggegirisi .... Ora ana wong sing weruh tekané malaékat sing nggawa bebenduné Allah. Wong sing awaké katoné waras wutuh, dadakan dadi lara, mangka larané mau kamangsa ing singgat sing nggegilani. Hérodhès gerahé mung sawetara dina, banjur pegat nyawa.

GUSTI Allah mirsa samubarang lan nguningani samubarang, iya sing becik, iya sing ala .... Éwasemono sapa sing ngungsi marang Panjenengané samangsa katempuh ing pakéwuh, ora énggal-énggal kaparingan pitulungan lan dosa iya ora tumuli kadhawahan paukuman. Ora tumuli! Nanging Gusti Allah ora naté nyupèkake titahé siji-sijia, iya sing becik, iya sing ala. Gusti Allah nguningani sedhenging mangsa.

KACARITA ing sawiyining dina ana prau layar lelayaran ing tengah segara, kombak-kombul katut ing aluning banyu; layaré kumrebet katempuh ing angin, temah laju lakuné prau mau, diréwangi para pambelah sing padha nyolahaké welahé ....

Prau mau momot barang dagangan warna-warna kawadhahan ing karung lan pethi gedhé-cilik. Kejaba para pambelah lan sing padha nglakokaké prau, ana wong-wong liyané sing mèlu lelayaran, kayata: sudagar sing padha nggawa barang dagangané. Ing antarané wong-wong mau isih ana wong Yahudi telu sing ora nggawa barang dagangan kaya liya-liyané. Wong telu mau katon anteng lan ulem, pasaja lan andhap-asor solah-tingkahe. Nanging wong telu malah nggawa bandha sing ora katon, nanging sing ajiné ngungkuli sakèhing rajabrana kadonyan.

Sing tansah digagas lan digunem para sudagar ora liya mung bab bebathen sing arep dikeruk samangsa wis tekan ing negara manca. Para pambelah iya wis ngétung pira opah lan umbalané sing bakal ditampa, yèn prauné slamet tekan ing panggonan sing diparani. Ringkesé wong-wong mau padha nggagas prakara sing bakal ditampani.

Nanging wong Yahudi telu mau padha nggagas apa sing arep diwènèhake, sing arep diluntakaké menyang negara manca, marang wong maèwu-èwu sing padha manggon ing tanah manca, lan sing ora ngerti yèn ing tengahing jagad ana bandha sing luwih déning mulya.

Bandha mau arep disebar ing saenggon-enggon sing ditekani, lan saben wong sing kesdu nampani, bakal diwènèhi kanthi lelahanan ....

Bandha mau senajan wis diedum-edum, ora bakal suda utawa susut, jalaran gedhéné ngluwihi, nganti bisa ngebaki jagad.

Wong telu mau padha ngawasake lakuning prau, nanging ing batin padha nggagas, apa wong-wong sing arep diwènèhi bandha mau padha gelem nampani pawèwèhé klawan bungah apa ora. Wong telu mau padha ngawasaké jembaring langit sing mayungi lumabing segara .... lan ing batin padha ngucapake pandonga.

WONG telu mau padha wong Yahudi, jenengé: Saul, yaiku sing tau nguya-uya wong Kristen, nanging saiki dadi rasulé Gusti Yésus sing setya, lan rowangé loro sing jeneng: Barnabas' lan Yochanan kang peparab Markus.

Wong telu mau pinangkané saka Antiochi, kutha ramé ing tanah Siria, lan ing kono ana pasamuwan Kristen sing wis gedhé.

Anadené wong telu mau dadi utusané pasamuwan ing Antiochi, padha kabubuhan njajah désa lan negara perlu nggelaraké Injil marang jagad, marang sadéngah bangsa, supaya padha ngertia yèn ana kabar kabungahan sing martakaké bab panebusing dosa lantaran sédané Gusti Yésus, waton padha gelem pasrah suméndhé lan pracaya marang Gusti Yésus, apadéné padha tresna marang Panjenengané .... Kaya mengkono iku wujuding bandha sing bakal diparingaké lelahanan, tanpa prabéya mung karana sih-rahmat. Bandha iku sing bakal bisa ngolèhaké karahayon lan urip langgeng kanggo sadéngah wong sing pracaya.

Kabar kabungahan mau ora mligi kanggo wong Yahudi lan bangsa liya-liyané sing padha manggon ing tanah Yahudi, nanging iya kacadhangaké tumrap sakèhing para bangsa ing salumahing jagad.

Dhawuhe Gusti Yésus sadurungé minggah menyang swarga, mengkéné: "Padha njajaha ing sajagad kabèh, Injil undangna marang sarupané tumitah.

Mulané wong telu mau padha budhal arep ngéstokaké dhawuh mau, kadereng déning katresnané marang Allah lan marang manusa pepadhané ....

Wong telu mau ora lali yèn pagawéan sing diayahi rekasa lan akèh mutawatiré, malah kudu diréwangi lara-lapa, nanging padha tansah gambira atiné tan ora ngandhut was sumelang. Lan saupama kudu ngalami panganiaya, pamemada lan kawirangan, iku mung bakal dianggep kaya enggoné nglabuhi Gustiné sing wis nandhang sangsara sing luwih banget.

Mulané wong telu mau tatag lan gambira atiné.

SATEKANÉ ing pulo Kipros (Cyprus), banjur padha ndharat ing kutha Salamis. Wong telu mau tumuli wiwit nggelarake Injil ana ing masjid-masjidé wong Yahudi .... Nalika jaman semono wong Yahudi akèh sing metu saka ing tanahé banjur bebara utawa laku dagang ana ing tanah manca, lan ing endi ana pakampungané wong Yahudi, ing kono iya ana masjide. Ana ing masjid-masjid mau enggoné Saul lan rowangé arep nggelaraké pangandikané Allah kang kawitan lan tumuju marang wong Yahudi.

Sawisé padha njajah pulo mau, wekasané tekan ing kutha Pafos, kutha-krajané pulo Kipros lan padunungane bupati Rum. Sing jumeneng bupati nalika semono Sèrgius Paul, wong sing limpad ing budi, nimbali Barnabas lan Saul, kepéngin miyarsakaké pangandikané Allah. Jagad dalah kamuktèn lan kawibawané kabèh ora bisa gawé marem lan tentreming galihé. Bokmenawa wong sing nggelaraké wulangan anyar iki bisa tuduh dalaning katentreman.

Bareng Saul wiwit nggelaraké piwulang, bupati mau miyarsakaké klawan mindeng ....

NANGING kocapa ― ing dalem kabupaten kono iya ana wong Yahudi sing ngaku-aku nabi lan dadi juru sichir, jenengé Élimas, klebu pangiringé bupati Sèrgius Paul sing katengen dhéwé marga saka pinteré enggoné ngapus-krama. Bareng weruh Saul medhar sabda ana ing ngarsané bupati, temah ing semu kèlu marang rembagé Saul, Élimas banjur panas atiné. Sapa ta wong iki déné kok cumanthaka ngaturi rembag marang bupati. Yèn bupati Sèrgius Paul nganti ndhahar aturé wong anyar iki, ora becik kadadéyané tumrapé Élimas, awit ing sabanjuré sing bakal digega rembagé Saul, lan Élimas bakal kesingkur.

Ing kono Élimas wiwit madoni rembugé Saul, pangarahé ngèngetaké sang bupati supaya aja nganti pitados marang Yésus Nasarani sing lagi diaturaké Saul.

Nanging Saul — kang uga nama Paul — kapenuhan ing Roh Suci, banjur mancerengi marang Élimas sarta ngandika: "Èh, anake Iblis, .... yagéné kowé wani ngayoni Rohé Pangéran? .... Lah kang iku samengko kowé kena ing astané Pangéran, temah dadi picak, nganti ora ndeleng srengéngé sawetara mangsa!" Sanalika Élimas mau kesaput ing peteng limengan, temah ora bisa weruh apa-apa; tangané gagap-gagap golèk wong sing gelem nuntun metu saka ing kono ....

Bupati Sèrgius Paul nyipati piyambak enggoné Élimas sing jaréné duwé ngèlmu lan kasektèn, ora bisa mangga pulih nalika katempuh ing astané Pangéran. Sang bupati saiki pirsa yèn Élimas iku wong culika lan kabèh aturé iku goroh, nanging iya wis neksèni piyambak yèn aturé Saul iku mawa daya lan prabawa kang élok, temahan pitados marang Gusti Yésus.

KACARITA sawisé lelakon iku mau Paul sakanthiné banjur mancal saka ing Pafos menyang ing Pergé, kutha ing tanah Asian-cilik. Saka ing kono Paul lan Barnabas mbacutaké tindake ndlajahi tanah pagunungan, nanging Yochanan pamitan mulih menyang ing Yerusalèm ....

Tindaké Paul lan Barnabas nglangkungi dalan sing rumpil-rumpil, munggah ing gunung, tumurun ing jurang, ora ngètung sayah lan pakéwuh ing dalan.

Kutha-kutha sing diampiri kayata: Antiochi, Ikoni, Listra, lan Derbé. Ing saenggon-enggon Paul lan Barnabas ora lèrèn-lèrèn enggoné memulang marang wong Yahudi lan uga marang wong kapir bab gedhéning katresnané Allah marang manusa, nanging iya mratelakaké bab paukumané Allah marang sadhéngah wong sing ora gelem pracaya marang Gusti Yésus. Lumrahé wong Yahudi padha mangkotaké atiné lan ora pracaya marang Gusti Yésus. Kosokbaliné wong kapir padha nggatèkaké marang piwulangé Paul lan Barnabas, lan akèh sing padha manjing pracaya, temahan padha kabaptis.

Nanging suwé-suwé wong Yahudi padha panas atiné lan padha nglawan marang Paul lan Barnabas. Saka wewengkon Antiochi Paul lan Barnabas ditundhung, lan iku kelakoné marga saka pangojok-ojoké wong Yahudi, supaya padha nguya-uya marang wong loro mau .... Ing kutha Ikoni Paul lan Barnabas mèh baé dibenturi watu .... jalaran Paul wani mulangaké wulangan anyar sing durung dirungu déning para pangarepé wong Yahudi sing misuwur kapinterané lan kamursidané!

Lan ana ing kutha Listra .... ana ing kono Paul lan Barnabas luwih banget enggoné nandhang panganiayané mungsuh. Mula bukané mengkéné: ing Listra kono ana wong lumpuh lair mula. Saben dina ndhéprok sacedhaké gapuraning kutha, ora adoh saka panggonané Paul memulang. Sasuwéné Paul memulang, wong lumpuh mau tansah nilingaké pangandikane Paul, lan suwé-suwé wong mau duwé pangandel. Saben Paul ningali wong lumpuh mau, mesthi rentah welase. Ing sajroning galih iya rumangsa begja, déné saiki bisa nedahaké marang wong akeh sepira gedhéning pangwasa lan katresnané Allah .... Paul pirsa yèn wong mau wis kadunungan pangandel, banjur didhawuhi: "Ngadega jejeg!" Wongé tumuli njumbul ngadeg sarta mlaku-mlaku. Wong-wong bareng weruh pandamelé Paul mau, banjur surak gumuruh lan padha nguwuh-uwuh nganggo tembung sing Paul ora ngerti, ujaré: "Wong loro iki dudu manusa lumrah, nanging déwa sing mindha manusa nedhaki kita saka ing kayangan!" Barnabas sing ora akèh pangandikané, diarani Yupiter, déné Paul diarani Merkur, awit akèh enggoné ngandika. Mangka ing ngarepané sekèthèngé negara ana kabuyutan kanggo déwa Yupiter; bareng pangulu ing kabuyutan mau ngrungu yèn Jupiter ngéja-wantah ing kutha kono, énggal-énggal banjur ngajokaké sapi rinengga-rengga ing oncèn-oncèn kembang lan gegodhongan menyang ngarepé gapura arep ngladèkaké sajèn karo wong golongan, minangka pakurmatan ing rawuhé Jupiter lan Merkur mau ....

Wiwitané rasul Paul lan Barnabas ora ngerti apa karepé wong akèh padha surak-surak lan apa tegesé wong padha nggiring sapi sing direngga-rengga oncèn-oncèn, nanging bareng wis bola-bali ngrungu tembung Jupiter lan Merkur lagi baé padha ngerti yèn wong akèh mau padha arep saos kurban, mangka sing disaosi kurban iku awaké dhéwé sing dikira déwa ngéjawantah. Patrap mengkono mau wis mesthi kliru banget, jalaran enggoné Paul lan Barnabas marasaké wong sing lumpuh mau tujuané supaya wong akèh padha ngertia sepira pangwasané lan maha welasé Allah ing swarga. Dudu karepé Paul lan Barnabas golèk pakurmatan, mulané banjur padha nyuwèk-nyuwèk pangagemané, sarta dumrojog mlayoni wong golongan kambi nguwuh-uwuh, pangandikané: "Hé kanca-kanca, kepriyé déné kowé padha arep tumindak mengkono? Aku iki iya padha munusa, padha dhasaré kaya kowe .... Gustiku kang dakwartakaké marang kowé, iku kang jumeneng Allah kang sipat gesang. Iya Allah iku kang pantes padha kosaosi kurban lan pakurmatan, dudu aku!"

Dadiné wong-wong mau padha ora sida saos kurban, lan Paul karo Barnabas ora sida dipundhi-pundhi kaya déwa, wurung enggoné padha arep nindakaké panggawé sing kliru lan dosa.

Nanging lagi baé wong akèh mau kena disarèhake, ketungka tekané wong Yahudi saka ing Antiochi lan Ikoni, padha ngala-ala marang Paul lan Barnabas ing ngarepé wong golongan. Bareng wong golongan pasah dibebangus dening wong Yahudi mau, banjur salin slaga, mauné padha mundhi-mundhi Paul lan Barnabas kaya marang déwané, saiki padha ngancam-ancam. Wekasané rasul Paul banjur dibenturi watu, sarta banjur dilarak menyang sajabané negara marga disengguh wis séda.

Bareng sing mbenturi watu wis padha mulih, ana murid sawetara padha teka, yaiku wong-wong sing padha pracaya marang piwulangé Paul, bokmenawa wong sing mauné lumpuh iya mèlu teka; Paul gumléthak ing lemah asawang layon, nanging bareng dirubung ing para murid mau, banjur njenggèlèk wungu sarta lumebet ing negara manèh. Gustiné ing swarga nguningani pagawéané abdiné sing setya, lan ora négakaké ing sajroning pakéwuh.

Ésuké Paul lan Barnabas banjur nglajengaké tindaké njajah ing tanah kono. Ing sadhéngaha panggonan sing dirawuhi, ing negara gedhé utawa ing désa cilik, ing kono mesthi ana wong sing padha nampani pawarta bab Gusti Yésus lan padha pracaya marang Panjenengané. Luwih-luwih saka ing kalangané bangsa kapir akèh sing padha manjing dadi muride Gusti, nanging wong Yahudi sing pracaya lan ndhèrèk Gusti, cacahé kena diwilang.

Sawisé kemput, Paul lan Barnabas banjur mbalèni panggonan-panggonan sing wis diambah, perluné arep nyantosakaké atiné para murid, diperdi supaya mantepa ing pracaya lan ora pareng padha wedi yèn katempuh ing sangsara, awit Gusti mesthi ora bakal négakaké para kagungané, .... malah padha dicawisi urip langgeng ana ing swarga.

Sapungkuré lelakon ing ngarep mau ing tengah segara ana prau lelayaran ngener menyang pesisiré tanah Siria. Tindaké rasul Paul lan Barnabas kang kapisan nggelaraké Injil wis kepungkur, sedhéla manèh bakal padha ketemu karo para sedulur ing Antiochi lan Jerusalém utawa kutha liya-liyané, padha arep dicritani apa sing mentas kelakon sajrone padha njajah ing negara manca .... Paul lan Barnabas mesthi ora bakal nyritakaké bab awaké dhéwé enggoné tansah kaancam ing bebaya utawa nandhang sangsara, awit ana prakara sing luwih wigati kanggoné para sedulur, yaiku yèn Gusti Allah wis kepareng nimbali wong pirang-pirang ginadhang-gadhang mlebu ing Kratoning swarga.

WETARA wayah tengah bengi lurahé kunjara turu pules. Lawang-lawang ing kunjara wis dikancingi kabèh; atine ora ngandhut sumelang, jalaran wis mesthi ora ana prantéan sing bakal bisa metu saka ing kunjara. Wong manca loro, sing awané mentas disapu nganti gegeré pating glaler kebak bilur, wis dilebokaké ing panggonan sing primpen, malah sikilé karo pisan dibelok, kepriyé olèhé arep minggat? Apa luputé déné nganti dilebokaké ing kunjara, lurahé kunjara ora ngerti, sajaké wong loro mau padha didakwa nyebar kabar ngayawara, nyritakaké prakara sing aèng-aèng sing durung tau keprungu ing kutha Filippi kono .... nanging iku rak dudu urusané lurah kunjara, kuwajibané rak mung ngreksa prantéan aja nganti minggat saka kunjara.

Wong loro mau gegeré kebak bilur tilas disapu, saiki krasa njarem banget; awake lungkrah, sayah lan luwé .... Nanging lurah kunjara mau ora merduli babar pisan, wong loro iku rak wong Yahudi, wong manca neneka ing negara kono. Bareng wis nganglang lan prantéan kabèh tinemu isih ganep ana ing panggonané dhéwé-dhéwé, lurah kunjara mau Banjur mapan turu. Atiné ora ngandhut was sumelang.

ING sajroné kunjara, saya manèh ing sèl sing ana ing jero dhéwé, petengé ndumuk irung. Ora ana swarané wong guneman, sing ana ing kono mung pangadhuh lan pasambat, rasa miris lan susah ....

Nanging dumadakan, bareng tengah bengi ana swaraning wong ndedonga lan ngidungaké pamudi konjuk marang Allah, déné wong lelaran liyané padha ngrungokaké klawan gumun ....

Swarané wong ngidung sumengka ing akasa, dumeling ing tengah wengi, ing satengahé pasambat lan pangadhuh, semuné nyengklèng ora laras karo papan lan kaanan ing sakiwa-tengené. Lumrahé sing kelair ing kono mung pepisuh lan panggrundel, utawa pasambat lan pangadhuh, Nanging yèn dirungokaké temenan wong sing ngulukaké pamuji mau nglairaké gambiraning atiné, lan swarané mranani atiné wong sing padha ngrungu.

Pinangkané swara mau saka ing sèl sing ana ing jero dhéwé, panggonané wong manca sing dibelok sikilé lan sing gegeré prasasat ajur jalaran disapu. Wong Yahudi mau padha ngidung bebarengan, ngluhuraké Allahé! .... Prantéan liya-liyané padha tangi ngrungokaké kekidungan mau. Nanging lurahé kunjara isih turu nglépus.

WONG loro mau, wong Yahudi, sing awané mentas disapu déning punggawa negara Filippi, iku Paul lan kanthine sing asma Silas iya diutus nggelaraké Injil kayadéné Paul.

Tindaké rasul Paul iki kang kapindho, nggawa kanthi Silas, arep njajah negara-negara manèh nggelaraké Injil marang wong Yahudi lan wong kapir. Tindaké mau nglangkungi kutha-kutha sing naté dirawuhi, kayata Listra lan Derbé. Ana ing kono rasul Paul kepanggih karo wong nonoman, sing aran Timotéus, sing digulawenthah déning ibuné lan embahné wiwit cilik mula ing bab surasané Kitab Suci. Wiwit nalika iku Timotéus kadhawuhan ndherèkaké tindaké rasul Paul, lan ing tembé Timotéus iya kautus nggelaraké Injil, kagawa saka tresnané marang Gustiné lan marang pepadhané.

Tindaké rasul Paul sakanthiné bablas nganti tekan ing Asia-cilik, mandhap tutug ing Troas kutha cilik ing pesisir sisih lor kulon.

Ana ing Troas kono Paul sakanthiné kèndel sawetara dina. Panuju wayah bengi Paul ningali wahyu, kaya-kaya Paul jumeneng ing pinggir segara, lan ing sabrangané segara katon ana wong Makedoni ngadeg kambi nguwuh-uwuh: "Sampeyan mugi nyabrang dhateng ing tanah Makedoni, mitulungi bangsa kula."

Mangka nalika semono Paul ora kagungan rancangan nglajengaké tindaké menyang ing laladan tanah Makedoni lan Yunani, nanging bareng kaparingan wahyu mengkono, Paul banjur rumangsa yèn angsal dhawuh saka Gustiné ndikakaké nyabrang mrana ngundhangaké pawarta bab sih-rahmaté Allah tumrap para wong dosa. Paul sakanthine banjur mangkat menyang ing tanah Makedoni.

Bareng wis padha ndharat, tindaké banjur njujug ing kutha Filippi, kutha-krajan ing tlatahé tanah Makedoni, sing kebawah ing paréntah Rum.

Nanging — wong Makedoni sing katon ana ing wahyu ora methukaké rawuhé Paul. Bareng wis wiwit memulang, sing padha manjing pracaya mung wong wadon sawetara. Éwasemono Paul sakanthiné ora kemba, saben dina ajeg memulang lan nggelaraké pangandikané Gusti, jalaran padha ngerti, yèn mung Gusti Allah piyambak kang kwasa ngeluk wangkoting atiné manusa, temah padha pracaya lan oleh karahayon ....

Kocapa nalika padha ana ing alun-alun, Paul sakanthiné tansah dietutaké bocah wadon pawongan sing duwé préwangan. Marga saka pinter memethèk, bocah wadon mau akèh enggoné ngasili bendharané. Yèn ngetutaké tindake Paul, bocah wadon mau tansah alok-alok, ujaré: "Wong iku padha abdiné Allah kang Mahaluhur, mulangaké margané karahayon marang kita." Mengkono mau ora mung sepisan pindho, nanging saben dina lan bola-bali. Nanging Paul ngerti yèn pagawéane dirégoni déning dhemit sing manggon ana in bocah wadon mau, saking pegel galihé, banjur dhawuh marang dhemité: "Atas Asmané Yésus Kristus dhawuhku ing kowé: "Metua saka wong iku!" Sanalika demité banjur metu, lan bocah wadon mau pulih waras manèh.

Bocah wadon mau begja déné wis kauwalaké saka pangwasané Iblis, nanging bendarané rumangsa kapitunan, jalaran bocah mau ora bisa metu kasilé manèh; sarèhné wis ora duwé préwangan, dadi iya ora bisa memethèk. Bendarané bocah wadon mau banjur ngajak kanca-kancané nyekel marang Paul lan Silas, padha diglandhang katur ing préntah, dirubung ing wong pirang-pirang. Paul lan Silas padha didakwa nggègèraké negara, lan sarèhné padha wong Yahudi, padha didakwa mulangaké padatan anyar sing nyalahi tata-carané wong Rum. Wong golongan iya padha melu nglawan marang Paul lan Silas lan mbeneraké pandakwa mau. Tanpa dititi-priksa prakarané, Paul lan Silas banjur didhèdhèli sandangané sarta disapu nganti bilar-bilur gegeré. Saupama sing didakwa mau wong Rum, mesthiné ora mengkono tumindaké pangadilan. Nanging sarèhné Paul lan Silas iku wong Yahudi neneka ing tanah kono, dadi ora perlu diéman ....

Sawisé digebugi nganti banget, banjur dilebokaké ing kunjara, lan lurahé kunjara didhawuhi wanti-wanti ngreksa wong loro mau aja nganti minggat. Lurah mau sarèhné kadhawuhan mengkono, mulané Paul lan Silas banjur dilebokaké ing sèl sing ana ing jero dhéwé lan sikilé dibelok.

Paul lan Silas ora suwala dipatrapi sing mengkono mau. Atiné isih ajeg tatag lan gambira, jalaran padha yakin yèn Gustiné ora bakal negakaké. Senajan nalika dikaniaya ing semu ora olèh pitulungan, nanging Paul lan Silas padha rumangsa begja déné kepareng nandhang sangsara karana Asmané Gustine. Lan ana ing jero sèl sing peteng ndhedhet, lan sajroné ngrasakaké pegel lan perih ing gegeré, Paul lan Silas tansah kapirsan déning Gustiné, malah Gustiné tansah ana ing cedhaké. Gagasan sing mengkono iku njalari lejar lan bungahing atiné. Mulané Paul lan Silas bisa ngulukaké swaraning pamuji ngluhuraké Allah kang Mahamirah.

Mangka lurahé kunjara turu baé.

BARENG mengkono dumadakan ana lindhu gedhé, talesé pakunjaran nganti oreg. Lawang-lawang kabèh padha menga, lan ranténé wong prantéan padha nglokro .... Dadi sanalika iku uga wong-wong sing diranté ing pakunjaran lan sing dibelok, bisa luwar saka ing ukuman.

Lurahé kunjara kagèt tangi, lan bareng weruh lawangé kunjara kabèh padha menga, pangirané prantéané kabèh wis padha miruda, mulane banjur ngunus pedhang arep suduk jiwa. Jalaran apa gunané isih urip, yèn prantéan sing dadi tanggungané wis padha ucul kabèh, ora wurung awaké sing bakal digawé ijolé, bakal diérang-érang lan dikaniaya, wekasané dipatèni. Rak aluwung mati ..

Nanging sadurungé kelakon, Paul nguwuh seru, pangandikané: "Sampun mbilaèni sarira, margi kula sami wonten ing ngriki taksih pepak."

Apa? Isih pepak? Ora ana sing minggat? Lurahé kunjara banjur njaluk colok, bareng wis dicoloki, énggal dumrojog mlebu ing panggonané Paul lan Silas, lan sumungkem ana ing ngarsané. Lurahé kunjara mau gagasané malih sanalika, bareng weruh wong loro mau isih pepak ana ing panggonané. Ing atasé dipatrapi paukuman abot, wong mau ora sambat, malah bareng ranté lan beloké padha nglokro lan lawangé menga, wong mau ora gelem metu saka ing kunjara. Wong loro mau mesthi dudu wong ala, dudu durjana gedhé, nanging wong burus lan jujur, malah wong suci, mulané lurahé kunjara mau ora taha-taha sujud jèngkèng ana ing ngarsané Paul lan Silas. Yèn wong mau wong burus lan jujur, mesthiné wulangan sing digelaraké marang wong akèh, iya ora bisa kliru lan luput lan ora bakal nasaraké wong. Wong iku mesthi mengku daya pangwasa sing gaib, temah marga saka tuladhané lan daya pangaruhé, ora ana prantéan siji-sijia sing ucul, kabeh isih pepak ana ing panggonané dhéwé-dhéwé. O, iba begjané yèn bisa madhani wong manca iku, tansah katon ayem lan tentrem, tansah sumèh lan gambira polatané. Lurahé kunjara mau banjur tuwuh gagasané kepéngin nyumurupi apa sing dadi gémbolané wong loro mau lan kepéngin nggeguru ngèlmu sing digelaraké. Ngèlmuné mesthi ngèlmu pethingan, bisa dadi marganing karahayon tumrap sadhéngah wong.

Paul lan Silas banjur diaturi medhal tekan ing jaba, aturé lurah kunjara: "Dhuh Tuwan, kula perlu nglampahi punapa supados kapitulungana rahayu?" Wangsulané Paul: "Sampéyan pitados dhumateng Gusti Yésus Kristus, temah badhé manggih karahayon, inggih sampéyan dalah sabrayat sampeyan."

Bareng sawengi iku uga Paul lan Silas diaturi pinarak ing omahé lurah kunjara, biluré ing geger disirami lan ditambani; disaosi dhahar lan ngunjuk. Sawisé mengkono Paul banjur mulangi lurahé kunjara dalah sabrayaté kabèh, supaya padha wanuha marang Sang Juru Slamet. Wong-wong mau temen-temen enggoné nggatèkaké marang pangandikané Paul lan wekasan padha pracaya marang Gusti Yésus, temahan ing sawaktu iku kelakon lurahé kunjara mau dalah sabrayaté padha kabaptis, lan atiné padha ngrasakaké karahayon lan kabungahan sing durung tau dialami, awit karahayon iku langgeng lan ora saka ing donya pinangkané, nanging peparing saka Gusti Allah.

Mengkono uga Paul lan Silas iya padha bungah jalaran akèh wong ing kutha Filippi padha manjing pracaya marang Gusti Yésus. Wong Makedoni sing ditingali ing sajroning wahyu lan sing nguwuh-uwuh: "Sampéyan mugi nyabrang dhateng ing tanah Makedoni, mitulungi bangsa kawula.", iku saiki wis ana nyatané. Lurahé kunjara dalah sabrayaté kabèh wis olèh pitulungan lan bakal olèh karahayon langgeng.

KOCAPA ésuké ana utusané bupati ing kutha kono nimbalaké dhawuh supaya Paul lan Silas diluwari saka ing pakunjaran ninggal kutha kono. Nanging Paul lan Silas ora kersa tindak medal saka ing pakunjaran mung nganggo patrap sidheman, jalaran pangandikané Paul mengkéné: "Kula sami tiyang Rum dipun sapu wonten ing ngajenganipun tiyang kathah boten mawi kapriksa, lajeng dipun lebetaken ing kunjara. Senajan kula sami tiyang Yahudi, éwadéné kula sami gadhah wewenang sami kadosdéné tiyang Rum, mangka sapunika kula namung badhé dipun tundhung medal sidheman. Murih saé lan leresing prakawis, prayogi menawi pangageng ing kitha ngriki dhateng piyambak ing pakunjaran lan ngirid kula sami medal saking ngriki." Utusan mau banjur ngaturaké pangandikané Paul marang para panggedhéné kutha kono, temahan padha ajrih; enggoné padha rembugan mengkéne: "Yèn nyata wong loro iku wong Rum, senajan asli Yahudi, aku padha keluputan, jalaran wong Rum ora kena disapu. Yèn wong mau ora trima lan ngunggahaké prakarane nganti tekan Sang Prabu ing Rum, aku mesthi padha kaukum."

Para panggedhéné kutha kono banjur énggal-énggal menyang ing pakunjaran sarta padha ngrerepa Paul lan Silas diirid medal lan diaturi nilar kutha Filippi mau.

Bareng wong-wong mau wis padha ngakoni enggoné padha tumindak sawenang-wenang tanpa panitipriksa, lan padha nyuwun ngapura, Paul lan Silas tumuli bidhal nilar kutha Filippi.

Tindaké saiki nratas tanah Yunani saya suwé saya bablas.

KACARITA tindaké para utusané Gusti bablas ndlajahi désa ngadésa apadéné kutha lan negara; ing saenggon-enggon diadegaké pasamuwané wong Kristen. Wong-wong sing wis pracaya marang Gusti Yésus lan kabaptis, iku tansah padha kekumpulan perlu nitipriksa surasaning Kitab lan padha rerembugan bab karahayon sing wis dirasakaké ing sadironing uripé, supaya bisaa nularaké karahayon mau marang wong liya, sanak sadulur lan pawong mitra sing padha durung ngerti dalaning karahayon. Awit saka kang mengkono mau sangsaya suwé sangsaya ngambra-ambra tebané pasamuwan Kristen ing wewengkoné tanah kono. Rasul Paul lan kanthiné ora kèndel nenggani pasamuwan saenggon baé, nanging tansah mlémbar menyang panggonan sing durung naté dirawuhi, supaya wrataa gumelaré pangandikané Gusti ana ing tanah Yunani. Pasamuwané wong Kristen sing ditilar, pangrumaté kapasrahaké marang wong sawetara sing dipilih dadi pangarep, lan lumrahé disebut para pinituwa utawa juru pamomong ing pasamuwan.

Nalika semono tindaké rasul Paul kadhérékaké Silas lan Timotéus, tekan ing kutha Tessalonika lan Béréa. Ing kutha-kutha mau iya akèh wong sing padha nampani piwulang anyar lan pracaya marang Gusti Yésus, nanging ana ing kono iya akeh wong Yahudi sing padha nglawan lan nganiaya marang Paul sakanthine. Lan wis bola-bali wong sing biyèn nguya-uya wong Kristen ngalami dikuya-kuya dhéwé temah uripé tansah kinalang-kalang ing bebaya. Senajana mengkono rasul Paul ora gigrig déning pangancam, malah saya mempeng enggoné nindakaké ayahané neksèni asmané Gustiné ana ing ngarepé wong akèh. Iya mengkono iku wataké abdhi sing mbangun-turut lan setya-tuhu ngantepi pakoning Gustiné.

KOCAPA tindaké Paul tekan ing kutha Aténé. Rawuhé ing Aténé piyambakan, jalaran Silas lan Timotéus ditilar ing Bérea.

Kuta Aténé iku kutha-krajané tanah Yunani, kutha rame, pusering kabudayan lan kagunan, gudhang ngèlmu lan kapinteran, kutha sing misuwur asri dening gedhong-gedhong kabuyutan lan puri kang rinengga-rengga ing recané para déwa kang awig gawéané. Pepethingané para sarjana-pandhita padha ngadegaké padhépokan ana ing kutha Aténé, panggonan nggelar ngèlmu kasunyatan lan kabatinan.

Sasuwéné ngentosi tekané Silas lan Timotéus ana ing Aténé, Paul tindak mider-mider ing jero kutha, nanging banget kagol galihé marga nguningani akèhing kabuyutan lan reca-recané. Pancèn éndah lan asri disawang awit saka awiging gawéané, nanging Paul uga mirsa yèn iku kabèh dadi pirantiné wong-wong ing kono enggoné padha nindakaké panembah sing kliru, awit ora ngerti marang sajatining panembah marang Allah. Satemené wong-wong ing Aténé iku mesakaké, jalaran tetéla yèn mlarat lan keblinger budiné. Saupama padha gelem ngrungokaké marang piwulangé Paul, wong-wong ing Aténé bakal diwènèhi bandha kasukman sing langgeng sing ajiné ngungkuli rajabrana ing donya. O, bok iya padha gelem ngrungokaké!

Ing antarané kabuyutan ana mesbèh sing mawa ciri tulisan mengkéné: "Konjuk ing déwa ingkang boten kasumerepan". Bareng Paul maos tulisan mau, Paul mung gèdhèg-gedhèg menggalih kaanané wong Aténé: "Wong Aténé pancèn padha duwé watak seneng nindakaké pangibadah, dalah déwa sing durung disumurupi wis digawèkaké mesbèh, supaya aja ana déwa sing kliwatan nganti ora disaosi kurban. Mulané mengkono jalaran atiné satemené padha ngandhut was lan sumelang bokmenawa kesiku ing déwa sing ora disumurupi mau! O, mesakake temen!"

MARGA saka nguningani kacingkrangané wong Aténé mungguh ing kasukmané, Paul ngangah-angah arep nyritani wong-wong mau bab dalaning karahayon lan bab gedhéning sihé Allah marang jagad, mulané banjur nekani masjidé wong Yahudi utawa menyang ing pasar-pasar ing panggonané wong akèh padha nglumpuk, lan ana ing kono banjur ngajak rerembagan sadhéngah wong sing kepethuk. Saben dina Paul menyang ing pasar arep nggelaraké piwulangé; sing mengkono iku mung naluri adat-carané wong Aténé. Sadhéngah wong sing duwé kawruh utawa ngèlmu, iku wenang nggelaraké kawruhé ana ing ngarepé wong akèh, lan adaté papan sing adhakan akèh wongé iku pasar, utawa alun-alun utawa pinggir dalan gedhé. Apa manèh wong Aténé karem banget reroyoman ngrungokaké wong sing ngébaraké kapinterané. Dadi wis klebu adaté wong Aténé: sing pinter padha nyorahaké kawruhé lan wong-wong liyané karem ngrungokaké samubarang kang anyar.

Nalika semono ana sarjana sawetara sing wis tau diajak wawan wicara déning rasul Paul, padha ngaturi Paul menyang ing Aréopagus. Déné sing diarani Aréopagus iku awujud papan munggur, ana omahé kabuyutan mawa undhak-undhakan marmer, prasasat nyadhiyani papan lungguh wong pirang-pirang atus yèn pinuju padha nglumpuk ing kono ngrungokake wong sesorah awit Aréopagus kena diarani panti-sraséhan kanggo para sarjana Aténé.

Rasul Paul banjur jumeneng ana ing satengahé Aréopagus mau sarta medhar sabdha. Paul ngandikakaké mesbèh yasané wong Aténé sing mawa ciri tulisan: Konjuk ing déwa ingkang boten kasumerepan. Mangka Paul ngerti sapa satemené sing jumeneng déwa sing ora kasumurupan mau, nanging sing iya dibektèni déning wong Aténé, tandhané padha gelem ngyasakaké mesbèh. Wosing wulangan sing arep digelaraké iku ora liya mung arep awèh sesuluh marang wong Aténé mungguh Allah kang sejati, kang nitahaké langit lan bumi, dalah segara saisèn-isèné kabèh, iya Allah kang ngasta pati-uripé manusa lan kang jumeneng sangkan-paraning dumadi, nanging Allah iku ora dedalem ana ing kabuyutan gawéaning manusa .... Paul banjur ngandikakaké gedhéning sihé Allah marang jagad, iya marang sakèhé manusa nganti masrahaké Putrané ontang-anting, supaya sadhéngah wong kang pracaya marang Panjenengané, aja nganti nemu karusakan, nanging nduwènana urip langgeng. Ing kono Paul banjur njlèntrèhaké bab Gusti Yésus enggoné wis nglampahi nandhang sangsara lan séda ing kayu salib, nanging wungu saka ing antarané wong mati ....

Nanging bareng Paul ngandikakake bab tanginé wong mati, wong-wong Aténé banjur nyela, ujaré: "Sampun, cekap semanten. Bénjing kémawon kula badhé sami mirengaken sesorah sampéyan malih bab prakawis punika." Golongané para sarjana ing Aténé sing padha rumangsa wis ngentèk ngèlmuné, padha ora ngandel marang katerangané Paul bab patangèné wong mati. Paul malah diarani durung mateng kawruhé lan padha digeguyu. Dadi ana ing antarané wong-wong sing sugih kawruh lan ngèlmu, semu-semuné Gusti Yésus ora bakal oleh papan ....

Éwadéné ana uga wong sawetara sing padha ngandel marang pangandikané Paul lan manjing pracaya marang Gusti Yésus, temah kelakon padha dibaptisi. Wong-wong mau padha dipoyoki kanca-kancané, déné kok nganti kèlu marang obrolané wong ngocèh, rak aluwung ngrungokaké wejangané para sarjana Aténé sing wis kalok kapinterané.... Nanging wong sing padha manjing pracaya mau ora pasah dibebolèhi, jalaran wis padha yakin yèn wis padha nyandhak marang kawicaksanan lan karahayon sing langgeng ing salawas-lawasé.

Gedhong-gedhong kabuyutan lan reca-reca brahala sing ana ing Aténé jaman semono, wis padha dadi jugrugan, akèh sing ludhes tanpa tilas. Para sarjana sujana dalah ngèlmuné sing dakik-dakik saiki wis kesilep lan ora kocap manèh, nanging kosokbaline: Injil sing digeguyu wong akèh ana ing Aréopagus, wis gumelar ing sawratané jagad lan njalari wong éwon lan yutan sing padha olèh katentreman lan karahayon langgeng.

KACARITA ing tengah alun-alun ing kutha Efesus ana wong akèh padha rubung-rubung, kaya-kaya lagi padha ngobong uwuh, kukusé nglandeng kumelun mendhuwur. Nyatané dudu wong ngobong uwuh, jalaran sing padha rubung-rubung mau kabèh katoné gagah mriyayèni lan sing diebrukaké ing geni iku dudu uwuh, nanging gulungan kitab gedhé cilik, kitab primbon, kitab ngèlmu tenung, pawukon lan pétungan warna-warna, kitab karangané para pujangga, sing adaté dipepetri lan diaji-aji, iku kabèh diobong kaya uwuh sing tanpa guna, mangka pangajiné kabèh bareng digunggung ketemu ana limang leksa dirham selaka.

Wong-wong mau padha ora éman mbuwang barang sing mauné dianggep akèh pangajiné, iku njalari gumuné wong sing padha nonton, awit wong-wong mau padha ora bisa nindakaké panenungan manèh ....

MENGKONO MANÈH WONG KANG MAUNÉ OLAH PANENUNGAN, IYA AKÈH KANG PADHA NGLUMPUKAKÉ LAYANG-LAYANGÉ, BANJUR DIOBONGI ANA ING NGAREPANÉ WONG AKÈH

Apa ta jalarané nganti padha tumindak mengkono?

Ing kutha Éfesus mau ana wong Yahudi aran Akwila lan somahé aran Priskilla, padha tukang gawé tarub. Lan ana wong sing nunggal sapamondhokan lan panggaotan karo Akwila mau; saben dina pethel enggoné nyambutgawé supaya anaa pametuné sing minangka cagak urip. Nanging yèn wis sela pagawéané utawa yèn pinuju dina Sabbat, wong mau mesthi njajah mider-mider ing kutha kono .... Mangka saupama gelem, wong mau bisa sugih lan pametuné turah-turah, jalaran bisa marasaké sadéngah lelara, malah bisa nundhungi dhemit lan nindakaké kaélokan. Kaluwihaning kasektèné ngéram-éramaké banget, kayata: wis tau kelakon kacu utawa sasab pangkon sing mentas dienggo, yèn ditumpangaké ing wong lara, larané mesthi mari lan dhemité padha metu. Nanging wong mau babar pisan ora gelem nampani wejani utawa upah, apadéné ora kepéngin dialembana lan disuba-suba ing akèh. Enggoné nampik mau tansah nganggo katerangan mengkéné: "Dudu aku, nanging Gustiku sing kagungan kasektèn lan pangwasa."

Lan sing tansah dicritakaké lan digunem ana ing ngarepé wong akèh iku mung Gustiné lan bab katresnané Gustiné marang wong sajagad.

Anadéné wong sing dadi tukang gawé tarub, sing pasaja banget uripé, nanging sing duwé daya kakuwatan sing gaib, iku .... rasul Paul!

KACARITA sawisé lereb sawetara mangsa ana ing kutha Yerusalèm, rasul Paul banjur bidhal manèh, tindak kang kaping teluné nggelaraké Injil marang jagad. Akèh pasamuwan sing dituwèni lan disantosakaké kapracayané. Rasul Paul banget suka sokur ing galih, déné akèh wong Yahudi utawa kapir sing padha dadi kagungané Gusti lan Karatoné Allah ana ing jagad saya suwé saya tumangkar lan saya jembar tebané.

Nalika semono Paul rawuh ing kutha Éfesus, kutha palabuhan lan padagangan sing ramé, nanging sing kebak panasaran lan panggawé dosa warna-warna. Paul wiwit memulang ana ing kono. Padatané wong Éfesus, samangsa lagi kesompok ing pakéwuh, playuné mung menyang panggonané dhukun tenung lan juru pethèk utawa nujum, pamurihé supaya atiné sing peteng bisaa olèh pepadhang, lan nalaré sing putek bisaa dilejaraké. Ing tengah kutha Éfesus ana kabuyutané bathari Diana, sembahané wong Éfesus. Ing jero kabuyutan mau ana recané bathari Diana, lan ujaré wong Éfesus: "Reca iki reca tiban, tumurun saka kayangan, mulané suci!" ....

Nanging bareng rasul Paul wiwit nggelaraké wulangane, wong ing Éfesus akèh sing padha salin padatan. Saiki wong-wong sing lara ora didhukunaké, nanging digawa menyang ngarsané rasul Paul, temah padha diwarasaké atas asmané Gusti Yésus. Sing padha sowan ing ngarsané Paul ora mung wong lara bae, dalah sing padha karoban ing sedhih iya nyuwun pitulungané, lan rasul Paul dangan maringi panglipur sarana sih-rahmaté Gusti Yésus sing wis naté nandhang sangsara lan séda lan tansah kepareng milujengaké saben wong sing pracaya marang Panjenengané.

Para dhukun tenung lan juru pethèk akèh sing padha nampani wulangané rasul Paul, jalaran ngèlmu sing mauné dianggep pethingan iku satemené mung lalahan lan ngayawara lan sing akèh-akèh mung apus-krama. Mulané kitabé primbon sing akèh pangajiné mau padha diobongi .... Padatane sing lawas wis dibuwang, salin padatan anyar.

Padatan anyar mau iya mahanani owahing kaanan ing kabuyutané bathari Diana. Adaté kabuyutan mau ora tau lowong ditekani wong akèh sing padha saos bekti marang Diana, nanging saiki ing kono katon sepi, sing isih padha mrono kena diwilang cacahé.

Marga saka pandamelé rasul Paul golongané wong sing pracaya marang Gusti Yésus saya mundhak gedhé.

NANGING kocapa .... si pangawak dursila ora ketlompèn. Iblis sing tansah mbudidaya murih rusaké sakèhing prakara sing bener lan becik, saiki arep tumandang nggèndèng manusa saka ing ngarsané Allah.

Ora kabèh wong ing Éfesus padha tresna lan sumuyud marang Paul, ana uga sing ngendhem sengit lan nglawan marang abdiné Gusti. Wong sing kaya mengkono iku sing tansah mindeng ngoyak kasugihan lan kawibawan, lan dhemen ngrungokaké pangglembuking Iblis. Ing kutha Éfesus ana kemasan jenengé Démétrius, sing panggaweané gawé pepethan selaka kabuyutané Diana. Démétrius sakancané para kemasan bisa olèh kauntungan gedhé saka enggoné ngedoli pepethan selaka mau, saya manèh yèn pinuju ana riyaya ing sasi Mei, wong-wong manca negara sing padha jiyarah menyang ing kabuyutané Diana, iku mesthi padha tuku pepethan selaka gawéané Démétrius. Pepethan mau ana ing omah banjur dipepetri lan disujudi, kaya-kaya bathari Diana manggon ana ing jero pepethan selaka kabuyutané. Ana manèh kemasan sing padha nggawèni mainan utawa lencana gambaré Diana. Akèh wong Éfesus sing nganggo mainan mau minangka jimat panangkising bebaya. Kaanan mengkono iku ndadèkaké sugihé para kemasan ing Efesus, yaiku nalika dagangané isih payu, nalika wong Éfesus durung ana sing wanuh marang rasul Paul, lan durung padha pracaya marang Allah sing diwulangaké déning Paul. Nanging saiki? Saiki kabuyutané Diana saben dina mung diliwati baé, arang wong sing mampir mrono, mengkono uga dagangané Démétrius sakancané, arang wong sing ngemèk. Wong-wong saiki wis ora ngandel marang kasiyaté mainan utawa pepethan selaka mau, rak isih akèh prakara sing luwih aji lan luwih mulya katimbang barang gawéané Démétrius.

Démétrius ngerti sing njalari munduring pametuné, iku ora liya mung wong Yahudi sing tekané mrono nggelaraké ngèlmu anyar. Mulané Démétrius ing batin wis ngincim-incim marang Paul. Démétrius banjur nglumpukaké kemasan lan para kriya sing tunggal garapan, lan padha dirembugi mengkéné "Hé, kanca-kanca kabèh, dika padha sumurup yèn pagawéan niki ndadèkaké karejan kita. Mangka dika padha ndeleng lan ngrungu bab si Paul niku, yèn empun mbujuki lan nasaraké wong pinten-pinten, boten ngemungaké onten ing Éfesus ngriki mawon, malah dalasan mèh satanah Asia kabèh, ujaré yèn bangsa garapaning tangan niku dédé Allah. Kang niku boten ngemungaké bubuhan niki mawon sing kuwatir bakal dadi camah, malah dalasan pasucèné bathari agung Diana bakal dadi sawiyah-wiyah, napa malih sirna kaluhurané kang dibektèni onten ing satanah Asia lan ing sajagad kabèh."

Wong sing kumpulan mau bareng padha ngrungu tembung pambebolèh mengkono mau, banjur padha banget nepsuné, sarta padha nguwuh-uwuh, pangucapé: "Agung Sang Bathari Diana, sembahané wong Éfesus!" Satemené enggoné padha nepsu mau ora marga saka arep mbélani bathari sesembahané, nanging marga saka ilanging kauntungané ... Wong-wong mau sadalan-dalan padha nguwuh-uwuh mengkono, temahan wong sanegara padha kagègèran kabèh, lan gumrudug mlayoni ing panggonané wong padha busekan. Wong sing padha nguwuh-uwuh mengkono mundhak-mundhak cacahé, nganti gumuruh swarané wong golongan gedhé sing padha nguwuh: "Agung Sang Bathari Diana, sembahané wong Éfesus!" Mangka sing akèh-akèh padha ora ngerti dhong-dhingé enggoné nyuwara mengkono iku. Para kemasan padha nggolèki rasul Paul, nanging bareng ora ketemu, banjur ngglandhang wong Kristen loro, padha kanthining tindaké Paul, digawa menyang ing panontonan, yaiku menyang ing alun-alun kutha. Paul piyambak, bareng mireng gègèré wong golongan, kersa murugi wong akèh, nanging dipenggak déning para murid, awit kuwatir bokmenawa Paul bakal nemu bilai.

Nanging ing satengahé oreg-oregan mau ana sawijining wadana-carik sing maju nyirep wong golongan, pangucapé: "Hé, wong Éfesus, sapa ta wong kang ora sumurup yèn negara Éfesus dadi pambaureksa kabuyutané bathari agung Diana lan reca tiban saka ing langit? Nanging wong kang koseregaké iku ora nglakoni nyolong amaling kabuyutan, ora nyenyamah batharimu. Dadi beneré kowé padha ditentrem, aja keganasen ing pratingkah. Déné menawa Démétrius lan kancané para kriya padha duwé prakara marang wong, ana pratikelé pradata, lan ana bupatiné, karebèn padha gugat-ginugat. Yèn isih ana prakara liyane, becik dirampungi ana ing pasamuwan kang sah. Awit aku kuwatir bokmenawa kita padha didakwa gawé rerusuh, mangka satemené ora ana jalarané, temah kita padha ora bisa ngaturaké panjawab bab anané rerusuh mau. Mulané kowé kabèh padha muliha menyang omahmu dhéwé-dhéwé!" Bareng dipituturi mengkono iku, wong golongan banjur padha bubaran.

Mengkono iku dadiné Paul lan kanthiné padha dipitulungi déning wadana-carik, temah padha oncat saka pangamuké wong golongan. Lan satemené mengkono iku patrapé enggoné Allah ngayomi abdiné saka pangancamé Démétrius sing kena ing pangglembuké Iblis.

SAWISÉ lelakon mau rasul ora antara suwé banjur nilar kutha Éfesus, nglajengaké tindaké nuwèni pasamuan ing tanah Yunani lan Makedoni. Menyanga ngendi tindaké, rasul Paul ora naté was sumelang, awit wis yakin yèn gesangé iku kaasta déning Allah kang Mahakawasa.

Pasamuwan Kristen ing Éfesus iku kalebu pasamuwan Kristen sing gedhé lan monjo nganti pirang-pirang taun lawasé.

RASUL Paul wiwit ngalami sangsara lan pait-getir ana ing sugengé. Sawisé lelana nggelaraké Injil, banjur kondur menyang Yerusalèm lan marga kawangsit déning Roh Suci, Paul pirsa yèn bakal nemahi disangsara lan dikunjara. Wong-wong Kristen ing pasamuwan-pasamuwan sing dipamiti padha ngrasakaké prihatin, jalaran bakal padha ora ketemu manèh karo guru lan panuntuné ana ing alam donya kéné.

Anadéné rasul Paul isih ajeg tatag lan gambira lan ora kagungan was sumelang babar pisan. Wis ana rong puluh taun luwih enggoné ngabdi marang Gusti Yésus klawan setyatuhu, lan saiki ora bakal suwala yèn kudu mungkasi pangabdiné mau klawan nandhang sangsara.

Nalika para mitrané ing Késaréa padha duwé atur panyuwun marang Paul, supaya aja nganti tindak menyang Yerusalèm, wangsulane Paul: "Kowé iku kepriyé déné padha nangis lan nrenyuhaké aku? Aku wis cumadhang ora ngamungaké dibanda, malah senajan kongsia dipatèni ana ing Yerusalèm krana saka Asmané Gusti Yésus, aku ora bakal suwala!"

Dadiné Paul wis cumadhang, malah ing batin ngarep-arep bisaa rawuh ing Yerusalèm manèh arep nyerep-nyerepaké wong Yahudi sing padha keblinger déné nganti wani nyalib marang Gusti Yésus, Pamartaning jagad. Muga-muga bangsané dhéwé saiki aja mangkotaké atiné lan padha gelema mratobat lan ngrumangsani kaluputané, banjur pracaya marang Gusti Yésus. Rasul Paul tansah rumaos prihatin, déné sing pada nampik lan nyatru marang Gusti Yésus iku malah bangsa Yahudi.

KOCAPA sarawuhé Paul ing kutha Yerusalèm, wong-wong Kristen sing dituwèni padha bungah-bungah, mengkono uga ing kalangané wong Yahudi sing padha dadi satruné, nanging kabungahané mau séjé nalaré. Wong sing sengit padha bungah, jalaran saiki bakal padha bisa nandukaké pamales. Lan sing bakal ditanduki pamales iku abdiné Gusti Yésus sing ora tau lowong enggoné neksèni asmané Gustiné ing saben wayah lan ing saenggon-enggon, mangka piwulangé rasul Paul dirungokaké dèning wong maèwu-èwu lan akèh sing padha manjing dadi muridé Gusti Yésus, sing séda kasalib ....

Yésus? .... Wong Yahudi isih kemropok yèn ngrungu tembung Yésus!

Lan Paul? .... Paul iya disengiti, jalaran muridé!

Saiki Paul wani mlebu ing Yerusalèm, bebasan kaya iwak kalebu ing wuwu, wis mesthi ora bakal mrucut manèh saka ing tangané. Wong Yahudi durung lega rasaning atiné yèn durung kelakon maténi Paul!

Nalika Paul wis lereb sawetara dina ing Yerusalèm, banjur mlebet ing padaleman suci. Bareng wong-wong Yahudi sing wis nganti-anti rawuhé Paul, padha meruhi satruné, banjur padha kumrubut ngroyok Paul, temah diglandhang metu saka ing padaleman suci arep dipatèni. Yèn ora ana pitulungan, wis mesthi Paul bakal nemahi mati dikaniaya wong akèh ....

Nanging ora adoh saka ing palatarané padaleman suci ana bètèng sing aran bètèng Antonia, ing kono panggonané para prajurit Rum dalah panèwuné sing jeneng Lisias, sing tinanggenah njaga tata-tentreming negara. Bareng ana sing ngaturi warta yèn wong sanagara Yerusalèm padha busekan kabèh lan gumedèring swara krungu tekan ing bètèng, Lisias banjur énggal ndhawuhi prajurité supaya ngrebut wong sing arep dipatèni saka ing tangané wong akèh. Prajurit Rum sabregada, sing padha sikep pedhang lan tumbak banjur rikatan marani lan ngrebut Paul saka ing tengahé wong Yahudi. Pangrebuté mau kudu dibandhani kakuwatan, jalaran wong Yahudi tandangé kayadéné kéwan galak sing arep direbut memangsané. Nalika Paul arep dilebokaké menyang ing bètèng, wong golongan genti nempuh arep ngrebut Paul, temahan Paul nganti kelakon diusung déning prajurit, supaya aja nganti tumiba ing tangané wong Yahudi manèh. Bareng Paul wis ora kena direbut, wong golongan isih padha alok-alok: "Kasirnakna wong kuwé!"

Nalika Paul arep dilebokaké ing bètèng, banjur matur marang panèwu: "Kula mugi kelilana micanteni dhateng tiyang kathah punika? Panyuwuné Paul diparengaké, mulané banjur jumeneng ana ing dhuwur undhak-undhakan, tumuli kumlawé astané murih sirepé wong akèh. Ora antara suwé wong golongan wis dedep sirep, senajan atiné mangkel, éwasemono iya kepéngin ngrungu apa sing dipangandikakaké Paul.

Paul banjur wiwit nyriyosaké asal-usulé nganti tekan enggoné nindakaké panguya-uya tumrap golongané wong Kristen, atas terang saka pakoné imam agung, lan nganggep awaké dhéwé dadi lawanané Yésus Nasarani dalasan para muridé kabèh. Nanging bareng lagi diutus menyang kitha Damaskus, satekané ing sacedhaké kutha, dumadakan ana cahya gumebyar saka ing langit lan clèrèté nglimputi sarirané.

Paul nyriyosaké enggoné ditelukaké lan ditobataké déning Yésus Nasarani, sing pinarak ana ing swarga, lan sing mirsa lan nguningani samubarang kabèh, lan enggoné diparingi bebahan nggelaraké Injil marang jagad. Paul uga nyriyosaké lelakoné Stéfanus, nalika dibenturi watu nganti mati, mangka awaké sing nunggu sandangané wong-wong sing cancut mbenturi Stéfanus nganti mati .... Bareng critané tekan semono, wong akèh mau banjur alok-alok manèh: "Kasingkirna wong iku, ora arus diuripi!" Kupingé wong akèh wis ora tahan ngrungokaké asma Yésus Nasarani, saben ngrungu tembung mau, banjur muntab nepsuné, semono enggoné padha gething marang Gusti Yésus. Wong akèh wiwit padha busekan manèh, padha bengak-bengok, kambi mbuwangi jubahé lan nyawur-nyawuraké lebu mendhuwur. Panèwu banjur dhawuh nglebokaké Paul marang ing jero bètèng, luwar saka ing pangancamé wong Yahudi, senajan wujudé kayadéné wong tahanan tur nganggo dibanda. Wiwit nalika iku rasul Paul dadi wong lelaran nganti tetaunan.

KOCAPA bareng oleh sawetara dina, ana ing jero bètèng mau Paul disowani bocah lanang, isih kepernah putra kepénakan, sarta bisik-bisik ngaturi uninga prakara sing gawat. Bocah mau ngaturi uninga bab anané paékan sing arep ditindakaké wong Yahudi sing wis padha supata ora bakal mangan lan ngombé, yèn durung kelakon nyédani Paul. Sedyané wong-wong mau dirujuki lan dibiyantu déning para imam. Wujuding paékan sing arep ditindakaké mengkéné: para imam arep ngaturi rembag marang panèwu supaya Paul kasowanaké ing ngarsané pradata manèh sengadi arep ditlesihaké prakarané. Wong-wong mau wis padha miranti arep nyirnakaké Paul sadurungé tekan ing ngarsané pradata. Enggoné padha rerasan mengkono iku klawan sidheman, nanging meksa kebrojol tekan putra kepénakané Paul. Bocah nonoman mau sarèhné ngerti gawating prakara, mulané banjur nékad mlebu ing bètèng ngaturi uninga marang Paul.

Paul midhangetaké aturé mau klawan sedhih, jalaran semono keblingeré wong Yahudi déné nganggep satru marang Gustiné. Satemené Paul ora kagungan kuwatir, éwadéné bocah mau didhawuhi matur dhéwé marang ngarsané panèwu. Sawisé matur saperluné, bocah mau banjur diweling wanti-wanti: "Poma, aja tutur-tutur marang wong yèn kowé wis nglairaké prakara iku marang aku." Sawisé mengkono panèwu mau banjur nimbali panatus wong loro, kadhawuhan, ngungsèkaké Paul menyang kabupatèn. Lan ing wayah bengi iku uga Paul kelakon diungsèkaké nganggo panjagan sing kuwat metu saka ing kutha Yerusalèm menyang kutha kabupatén ing Késarea, dikanthèni layang konjuk ing ngarsané bupati Félik ....

Ing wayah bengi iku wong ing Yerusalèm padha ngerti yèn ana barisan dibudhalaké metu, saka ing bètèng nanging ora ana wong sing ngerti yèn ing satengahé prajurit jaranan ana wongé lelaran, yaiku Paul sing arep diungsèkaké. Mengkono iku patrapé enggoné dioncataké saka ing paékané wong Yahudi.

Gagasané Lisias: "Prakarané saiki dakunggahaké menyang ngarsané bupati Félik, dadi aku wis ora duwé tanggungan manèh. Wong iku satemené ora duwé kaluputan, nanging aku iya ora wani ngluwari."

WONG iku satemené ora duwé kaluputan, mengkono gagasané Félik, bupati Rum sing ngasta pangwasa ana ing wewengkoné tanah kono, nalika mriksa prakarané Paul lan midhangetaké panggugaté wong Yahudi sing padha teka menyang Kesaréa ing ngarsané pangadilan ....

"Satemené ora luput!" ....

Ewadéné Paul ora diluwari, isih ajeg dadi wong lelaran, ditahan déning bupati Félik, jalaran ana pangarep-arepé tampi dhuwit patukon luwaré Paul saka ing tahanan. Paul dadi lelaran nalika jamané bupati Félik nganti rong taun lawasé, mangka ora kabuktèn luputé.

Senajana dadi wong lelaran, nanging para mitrané kena niliki Paul ing sawayah-wayah; apa manèh saiki Paul ora perlu dilebokaké ing sèl kayadéné durjana, nanging ora jeneng merdika temenan, awit tansah dijaga déning prajurit, mangka astané isih karanté.

Nanging sing njalari prihatiné Paul iku dudu prajurit sing jaga utawa ranté sing mbanda astaré, nanging enggoné ora bisa tindak nggelaraké Injil marang jagad. Dadiné Paul ora bisa nindakaké ayahan sing disagahi, éwasemono Paul iya ora grundelan. Paul ngertos uga yèn sakèhé lelakon sing tumempuh ing sugengé iku wis dadi kersané Allah. Paul mung tansah narimah ing sakersané Allah.

KACARITA Félik digentosi kalenggahané déning bupati anyar, asmané Fèstus.

Paul lan para mitrané padha ketuwuhan pangarep-arep bisa énggal dirampungi prakarané. Kepriye wewatekané bupati anyar iki, apa bakal luwih adil lan kendel katimbang Félik, temah wani ngluwari wong sing ditahan tanpa kabuktèn luputé?

Nanging bupati anyar mau ora nimbangi sing dadi pangare-arepé Paul dalah para mitrané. Wong Yahudi padha ngajokaké panggugat manèh sing luwih abot, lan bupati Fèstus, senajan pirsa yèn Paul iku ora duwé kaluputan, malah kagungan kersa ngintun Paul menyang Yerusalèm supaya diadili déning pradatané bangsa Yahudi. Lan kang mengkono iku mung marga saka enggoné kepéngin nglegani atiné wong Yahudi, kayadéné sing ditindakaké bupati Felik. Para bupati Rum sing ngasta pangwasa babar pisan ora menggalih arep nindakaké kaadilan ing samesthiné.

Nanging Paul mangsuli klawan cetha: "Panjenengan piyambak pirsa bilik kula boten kalepatan punapa-punapa, mila kula inggih boten purun dipun adili déning pradatanipun tiyang Yahudi. Menawi kula saèstu lepat, lan kedah kaukum kisas, kula boten lenggana pejah. Nanging yèn boten lepat, kula inggih boten purun dipun dadosaken wadal kanggé nglegani panyuwunipun sawenèhing golongan namung karana pilih kasih. Kula nyuwun sumengka dhateng pangadilanipun Sang Prabu." Bupati Fèstus pirembagan dhisik karo para nayakané, banjur ngandika: "Kowe nyuwun munggah marang Sang Prabu, iya bakal lunga séba marang ngarsané Sang Prabu!"

Nanging kelakoné iku mau iya ora tumuli, jalaran durung ana prau sing arep mancal menyang ing kutha Rum. Paul isih kudu ngentèni sawetara lawasé ana ing kutha Késaréa. Lan ing nalika iku Paul isih kaparingan wewengan nggelaraké piwulang bab Sang Juru Slamet marang wong sawetara.

Kelakoné iku nalika raja Agrippa karo garwané, Berniké, padha rawuh ing dalem kabupatèn ngagem kaprabon, banjur lumebet ing gedhong paséban, arep pinanggih karo bupati Fèstus. Ing kono Agrippa ngandikakaké yèn kepéngin ningali lelaran sing kerep dadi rembagé para panggedhé.

Fèstus banjur dhawuh nyowanaké Paul ana ing ngarsané raja Agrippa lan para priyagung liyané, lan ana ing kono Paul olèh wewengan njlèntrèhaké bab gedhéning sihé Gusti Yésus marang para wong dosa; sapa sing pracaya marang Panjenengané, bakal kapitulungan rahayu.

Para priyagung mau padha muguhaké galihé, awit uripé sing saiki kebak dosa malah dadi pakaremané, eman-eman yèn ditinggala, apamanèh padha ngarani yèn ora ana sing bisa ngungkuli nikmat lan mulyané urip sing saiki, mulané apa perluné ngowahi kaanan sing dianggep sampurna?

Nanging Fèstus banjur nyelani klawan swara seru: "Èh, Paul, kowé ngomyang, kaduk ing kawasisan kang marakaké ngomyangmu iku!" Déné raja Agrippa ngandika semu ngérang-érang: "Mèh baé kowé bisa ngrimuk aku manjing Kristen!"

Para priyagung mau wis padha ngertos marang dalaning karahayon, nanging padha ora kersa ngakoni yèn uripé iku kebak dosa, panganggepé sing ditindakaké iku kabèh wis becik lan prayoga, mulané iya ora mbetahaké pitulungané Sang Juru Slamet, malah para priyagung mau padha kamiwelasen ningali Paul déné kemuluken gagasané lan kedhuwuren gegayuhané ....

Paul banjur dibalèkaké manèh menyang ing pakunjaran.

LAN ana ing kono Paul nganti-anti klawan sabar .... Katentreman lan kabungahan sing ana ing galihé wis ora bakal owah-owah.

ING wusana kapal layar sing arep ngateraké rasul Paul menyang negara Rum, mancal saka ing palabuhan Késaréa. Sing mandhégani laku yaiku panatus prajurit kang aran Yulius, wong Rum. Prau mau momot wong lelaran akèh lan prajurit sawetara sing kudu ngawat-awati lelaran mau. Ana juru mudhi lan juragané apadéné para pambelahé sing padha nglakokaké prauné .... Ana ing antarané, wong-wong mau rasul Paul katoné mung kaya wong sing tanpa daya prabawa, wong lelaran sing tangané diranté.

Éwadéné ....

Enggoné padha lelayaran menyang negara Rum iku caloné ora mung sedhéla, mangka iya ora sepi ing bebaya.

Nalika semono mangsa panas wis mèh kepungkur, banjur ngancik mangsa rontog, akèh udan lan barat .... Wong sing wani nglakokaké prau ing segara meneri ing mangsa udan, iku mesthiné dudu wong baèn-baèn, mesthiné malim sing wis akèh pangalamané. Wong kaya mengkono iku èmperé baé Yulius utawa juru mudhiné ....

Mungguh rasul Paul, ana ing kapal mau ora digapé babar pisan. Senajan becik pangrengkuhé Yulius marang Paul nganti dililani nemoni para mitrané sadurungé budhal, éwasemono Paul isih ajeg dadi wong bebandhan kaya liya-liyané.

BARENG tekan ing satengahing segara, prauné saben dina katempuh ing prahara, temah enggoné layaran rindhik-rindhik, mèh ora bisa mbacut marga kepangkalan angin. Yèn juru mudhi lan pambelahé ora peng-pengan, prauné wis mesthi mung dadi dolanané ombak lan angin.

Satekané ing kutha Mira, wong-wong mau banjur padha ngalih ing kapal layar sing budhal saka tanah Mesir nggawa gandum menyang Rum.

Enggoné layaran dibacutaké nganti tekan ing palabuhan ing pulo Kréta. Sarèhné layaran ing mangsa antarané mangsa panas karo bedhidhing iku mbebayani banget marga saka gedhéning ombak lan prahara, rasul Paul banjur paring rembag, supaya padha lèrèn ana ing palabuhan kono nganti salebaré mangsa bedhidhing. Nanging Yulius mung gumuyu baé, rembagé Paul pancèn iya becik lan klebu ing nalar, nanging Paul iku dudu ahli pelayaran ing segara, dadi panatus mau milaur ngandel marang juru mudhi lan juragan katimbang karo Paul. Enggoné layaran arep dibacutaké tekan ing kutha, ora adoh saka ing kono, wetara patang puluh mil dohé, kutha palabuhan sing adhepé ngidul ngulon lan ngalor ngulon, luwih kepénak dilèrèni sasuwéné mangsa bedhidhing, kira-kira sawetara sasi lawasé. Prauné layaran rindhik-rindhik mlipir ing pulo Kréta, lakuné ora adoh....

WONG-wong mau padha gegetun déné ora nggugu rembugé Paul, wong sing dinyana tuna ing kawruh mungguh ing pelayaran, ora weruha wong mau enggoné olèh kawruh iku marga kaparingan saka Allah piyambak.

Lagi baé prauné mancal saka ing palabuhan, anginé wiwit mundhak banter dadi prahara gedhé. Prauné katempuh ing lésus kang aran Eroklidon. Wong-wong mau padha ngerti yèn lésus Eroklidon iku kakuwatané ngébat-ébati temenan. Prauné kabuncang mrana-mréné, ora bisa nduwa marang angin, mulané diumbar banjur ngèli baé. Nganti pirang-pirang dina ora katon srengéngé utawa lintang-lintang lan rembulan, jalaran langité peteng katutupan ing mendhung nggameng, mangka panempuhé prahara tanpa ana pedhoté. Layaré suwèk pating sluwir; tiyang kapal katempuh sumiyuting lésus coklèk kayadené biting dicoklèki; kemudhiné wis ora kena dierèh manèh, dadi prauné mung ngèli manut arusing banyu. Bareng nyumurupi kaanané prauné sing nyedhihaké mengkono iku, wong-wong mau pedhot pangarep-arepé bisané olèh pitulungan, ciptané mung bakal mati klelep ing segara. Pancèn niyaté ora arep lelayaran adoh .... Wong mau padha gegetun déné ora nggugu rembugé Paul ....

WONG sing ana ing prau mau kabèh padha miris lan geter, kejaba siji sing duwé rasa ayem lan tentrem jalaran pangayomané Pangéran. Wong iku rasul Paul.

Paul ora mung tenguk-tenguk baé, nanging mèlu tetulung ing sabisa-bisané, lan tansah mbombong atiné wong-wong mau supaya aja nganti semplah. Lan nalika semono rembugé Paul digugu lan digatèkaké, jalaran kedayan déning ayem lan tentreming panggalihé.

Ing sawijining dina, nalika Paul ditutup ing pakunjaran ing kutha Yerusalèm, Gusti jumeneng ana ing ngarepé sarta ngandika: "Paul, sira dikendel, déné padha kaya enggonira wus neksèni bab ingatasé Ingsun ana ing Yerusalèm, mengkono sira iya perlu neksèni ana ing Rum uga."

Dadi cetha ana ing negara Rum, rasul Paul wis yakin, yèn kudu ngadhep ing ngarsané sang prabu ing Rum, mulané mesthi ora bakal mati ing segara jalaran katempuh ing lésus. Déné wong liya-liyané, wong lelaran, prajurit, juru mudhi lan pambelahé, kepriye? Rasul Paul uga diparingi pirsa bab bakal kadadéyané wong-wong liyané sing ana ing prau.

Ing sajroné kinurung ing bebaya pati, kinalang-kalang ing ombak prahara, rasul Paul jumeneng ing tengahé wong-wong ing prau sing padha geter lan miris sarta klawan tatag enggoné ngandika: "Kanca-kanca, leresipun rumiyin sami nggegaa dhateng rembag kula, boten mancal saking Kréta, dados saged sumingkir saking bebaya pejah lan kapitunan mekaten punika. Éwadéné sapunika sampéyan sami kula pituturi, dipun sakéca ing manah. Amargi badhé boten wonten nyawanipun panunggilan sampéyan ingkang tiwas, namung baitanipun kémawon ingkang boten saged kapitulungan. Jalaran wau dalu wonten malaékatipun Allah ingkang kula bektèni, jumeneng wonten ing ngajeng kula sarta ngandikakaken bab prakawis punika sadaya. Mila kanca-kanca, sampéyan dipun sakéca ing manah, sebab kula pitadhos dhumateng Allah, bilih badhé kalampahan kados ingkang kapangandikakaken dhateng kula wau. Namung kémawon kula kedah sami dhumawah ing satunggaling pulo."

Ing kono wong prau padha mbacutaké pagawéané klawan ngetog kakuwatan tanpa mangan, tanpa ngombé, lan tanpa lèrèn, daya-daya tekana ing salah sawijining pulo.

BARENG wis olèh patbelas dina enggoné kombak-kombul kaontang-antingaké mrana-mréné ana ing segara, wetara wayah tengah wengi, ana aloking wong: "Dharatané wis cedhak!" .... Wenginé peteng ndhedhet, éwadéné wong prau sing kulina ngambah segara, bisa nemtokaké yèn dharatané wis cedhak, marga ngrungu jumeguring ombak sing ambyar ana ing pesisir. Bareng dijajagi, ketemu segarané mung kari rong puluh dhepa sawisé mbacut lakuné sawetara, njajagi manèh ketemu limalas dhepa. Dadi saiki wis cetha, yèn segarané saya mundhak cetèk, ateges saya cedhak menyang dharatan. Wong sing ora kulina lelayaran, bareng ngrungu yèn dharatan wis cedhak, atiné seneng awit rumangsané bakal énggal mentas saka ing bebaya. Nanging wong-wong sing nglakokaké prau malah wedi, awit padha ngerti, yèn saiki bebaya kèrem lan mati klelep saya mundhak gedhé, luwih gedhé katimbang nalika isih adoh saka ing dharatan. Dharatan pancèn wis cedhak, nanging sadurungé mentas ing dharat, adaté ana punthuk-punthuk karang utawa klabar, lan ana ing kono prauné kebanting utawa kandhas temah remuk déning panempuhing alun gedhé.

Wong pambelah sing padha ngerti bab ananing bebaya mau, banjur padha sarujuk arep minggat nganggo sampan supaya bisa slamet mentas ing dharat, ora perduli wong-wong liyané apa bisa kapitulungan apa ora.

Sarèhné kuwatir menawa kandhas ing parang, mulané padha mbuwangi jangkar lan bareng karo ngudhunaké jangkar wong pambelah sing padha arep minggat, iya banjur ngudhunaké sampan sengadi mbuwangi jangkar. Nanging akalé wong mau konangan déning Paul. Paul banjur matur marang panatus lan para prajurit: "Menawi tiyang punika boten lestantun wonten ing baita, sampéyan sami boten saged kapitulungan." Yulius kagèt, déné ana wong kok arep golèk uripé dhéwé. Prajurité banjur didhawuhi: "Sampané cegurna ing segara." Prajurit banjur énggal padha nigasi kendharaté sampan, diceguraké ing banyu banjur kèrem. Dadi para pambelah ora kaleksanan sedyané sing ora becik mau, temah padha kisinan. Déné para prajurit katon padha muring nyumurupi pratingkahé para pambelah mau ....

Nanging ésuké, nalika ngarepaké raina, Paul ngatag-atag wong kabèh, padha kaklumpukaké kapurih mangan, kaya-kaya sing dadi panggedhéné kapal saiki rasul Paul, pangandikané: "Sampéyan dipun sakéca ing manah; sampéyan nedha lan ngombé, supados badhan sampéyan dados kiyat, awit sampun kawan welas dinten punika sampéyan boten kalebetan punapa-punapa. Mila sampéyan kula purih nedha lan ngombé, awit punika klebet marginipun anggèn sampéyan kapitulungan. Sebab sampéyan sadaya badhé boten wonten ingkang rentah rambutipun saeler kémawon." Sawisé ngandika mangkono, Paul banjur mendhet roti lan saos sokur marang Allah ana ing ngarepé wong kabèh, lan rotiné sawisé dicuwil-cuwil, tumuli wiwit dhahar. Wong-wong mau padha ngawasaké marang Paul klawan gumun lan éring, déné kok semono tatag lan manteping atiné marga saka pracayané marang Allahé, wong sing dadi panunggalané wong lelaran, nanging jebul malah luwih luhur bebudèné katimbang karo wong liya-liyané ....

Sawisé wareg enggoné padha mangan, wong-wong mau banjur padha mbuwangi gandumé ing segara, supaya prauné dadi èntèng, lan jangkaré padha dikethoki kabèh. Bareng wis ora digondhèli jangkar, prauné dibablasaké déning ombak lan prahara ngener ing pesisir. Wong sing ana ing prau padha ngerti yèn prauné sedhela manèh bakal ambyar kebanting ing parang utawa kandhas ing klabar, atiné senag-senig, embuh urip, embuh mati .... Para prajurit kuwatir bokmenawa lelarané padha minggat, mulané padha sarembug arep matèni lelarané. Nanging panatus ngéman marang Paul, mulané ngampah kakarepané para prajurit kang mangkono mau, apadéné préntah supaya nguculi ranténé, lan sapa sing bisa nglangi padha dipurih nyegur dhisik lan mentas ing dharat. Déné sing kari padha dipurih golèk urip dhéwé-dhéwé sarana reramon blabag utawa remukané prau. Wong ing prau sanalika krasa yèn prauné kandhas ana ing klabar, pérangané sing ngarep ambles ing wedhi ora obah, nanging sing buri remuk katempuh ing alun. Wong-wong mau kabèh padha nyegur ing banyu lan wekasané lestari mentas kabèh ing dharat.

NALIKA malaékaté Allah ngetingali Paul lan jumeneng ana ing ngarepé, pangandikané mengkéné: "Aja kuwatir, Paul, wus mesthi kowé bakal séba marang ngarsané Sang Prabu. Lah kowé wus diparingi déning Allah sakèhé wong bebarenganmu nunggang prau." ....

Apa sing dipangandikakaké mau, kelakon temenan. Cacahé wong kabèh ana rong atus pitung puluh nem, siji baé ora ana sing tiwas.

Bareng wis padha mentas kabèh, énggal banjur padha gawé geni bedhiyang, jalaran kabèh padha ndrodog kadhemen lan sandhangané teles kabèh. Wong sing padha manggon ing pulo mau padha becik atiné, mulané padha ngréwangi lan nyukupi sakabutuhané kabeh. Nalika padha gawé totor gedhé, Paul lan wong liyané padha ngrakupi kayu rèncék, ditumpangaké ing geni.

Kocapa nalika Paul iya lagi numpangaké kayu ing geni, dumadakan awit saka panasé ana ulané mandi metu, nyakot kanthil ing astané. Wong-wong liyané bareng weruh ula mau kumlawèr ing astané Paul, banjur padha mundhur lan nyawang marang Paul semu welas. Gagasané wong-wong mau: "Wong iki mesthiné gedhé banget dosané, wurung mati klelep ing segara, saiki sida mati dicakot ula mandi .... Delengen, tangané mesthi abuh utawa wongé ambruk mati sanalika!" Nanging Paul ngipataké ula mau marang geni lan ora kelaran babar pisan, tangané ajeg baé ora nganti abuh, wisané ula mandi ora pasah tumama ing sarirané Paul .... Bareng wis suwé enggoné padha ngenténi, mangka padha weruh yèn Paul ora nemahi tiwas, banjur padha malik panemuné, lan padha wedi marang Paul. Pangucapé wong mau: "Wong iku apangawak dewa!" Wong mau padha durung ngerti sapa satemené Paul iku.

Wong-wong mau nganti sawetara sasi enggoné padha manggon ing pulo panggonané mentas ing dharat, ngentèni lebaré mangsa bedhidhing. Pulo mau aran Mélité utawa Malta.

Ora adoh saka panggonan iku mau ana palemahan darbèké panggedhéné pulo, nama Publius, wong tani sugih. Publius mau kang awèh pamondhokan marang wong-wong sing padha kandhas prauné telung dina lawasé. Kabecikané Publius mau diwales tikel déning Paul. Nalika semono ramané Publius lagi lara panas lan bebanyu getih, mangka ora ana sing bisa nambani. Paul banjur nyelaki, lan sawisé ndedonga, sing lara banjur ditumpangi asta, temah dadi lan warasé.

"PAUL, RASULÉ YÉSUS KRISTUS, AWIT SAKA KARSANÉ ALLAH, TUMEKAA MARANG PARA SUCI LAN KANG PADHA PRACAYA ANA ING PATUNGGILANÉ KRISTUS YÉSUS."

Bareng wong ing pulo kono padha ngrungu warta bab kaelokan mau, banjur padha marek marang ngarsané Paul kambi nggawani sadulur-saduluré sing nandhang lelara warna-warna, lan sapa sing nyedhak, banjur diwarasaké sanalika. Ana ing kono Paul ora lali nedahaké wong-wong mau marang Sang Juru Slamet, kang kwasa maringi karahayon langgeng marang angger wong kang pracaya marang Panjenengané.

Telung sasi lawasé enggoné wong-wong mau padha dadi rerumatané wong ing Malta. Bareng ana kapal mancal saka ing pulo Malta, wong mau kabèh pada mèlu mbacutaké lakuné, disangoni apa sakabutuhané déning wong-wong ing pulo Malta, kagawa saka enggoné wis karoban kabecikan déning pitulungané rasul Paul. Prau sing dinunuti mau aciri gambaré déwa kembar, kang aran Kastor lan Poluks; bareng enggoné lelayaran olèh sawetara dina, lestari tutug ing tanah Itali klawan slamet.

Mengkono uga Paul. Satemené Yulius kepéngin banget ngluwari Paul, supaya aja tansah dadi lelaran, nanging Yulius ora wani nerak dhawuhé sang prabu. Éwadéné Yulius ora bosen nyritakaké marang wong ing Rum bab kabecikané Paul nalika padha bareng lelayaran. Awit saka kang mengkono mau rasul Paul kelilan dedalem piyambak karo prajurit sing rumeksa, dadiné ora nganti dilebokaké ing pakunjaran kayadéné wong lelaran liyané. Mangka pamanggoné Paul ana ing dalem olèhé nyéwa piyambak nganti lawas, nanging panggalihé Paul ajeg tentrem lan ayem jalaran tansah rumaos kaayoman déning Gustiné ....

WEKASANÉ lelakoné rasul Paul ora dicritakaké ing sajroné Kitab Suci. Enggoné manggon ing negara Rum nganti rong taun lawasé lan ana ing dalemé piyambak mau Paul wenang nampèni sakèhé wong sing padha teka nemoni, padha diwartani bab kratoné Allah lan diwulangi bab Gusti Yésus Kristus klawan luwih tatag lan ora ana wong kang ngalang-alangi.

Prakara iku njalari kabungahané rasul Paul, senajan dadia wong lelaran pisan, nanging isih olèh wewengan nggelaraké marang wong akèh bab sihé Gusti Yésus.

Salawasé dadi lelaran rasul Paul ora kèndel-kèndel nyerat serat kintunan, minangka sulihé enggoné maringaké pangandika marang para wong Kristen sing padha manggon ing kutha-kutha, Korinta, Éfesus, Filippi, lan serat marang para mitrané, yaiku Timotéus lan Filémon, apadéné serat marang bangsa Yahudi. Senajan pisah adoh karo para murid lan pawong mitrané, éwadéné dadi cedhak prasasat adu arep déning anané layang kiriman mau. Ana layang kiriman sawetara sing ditulis ana ing kutha Rum. Layang-layang mau kalebu dadi pérangané Kitab Suci.

CRITANÉ bab rasul Paul mung kapunggel tekan semono. Ing buku-buku sejarah ana critané bab panguya-uya sing ditindakaké déning para raja ing Rum, ing kono wong-wong Kristen padha nandhang dikuya-kuya, malah ana sing nyritakaké yèn rasul Paul katigas janggané atas dhawuhé raja Néro sing ambek siya. Nanging ora ana wong sing bisa mbuktèkaké bener-luputé kabar mau. Sing wis mesthi kena ditemtokaké yaiku yèn ing sajroné nandhang sangsara nganti tumeka ing sédané, rasul Paul tansah ana ing pangayomané Gustiné.

SERATÉ rasul Paul marang Timotéus ana sing mengkéné surasané: "Aku wus nglakoni tarung kang utama, wus nutugaké playuné balapan, wus ngantepi ing pracaya. Wasanané aku ginantungan makuthaning kabeneran, kang bakal diparingaké marang aku ing dina iku déning Gusti kang jumeneng hakim kang adil, tur ora ngamungaké marang aku baé, malah uga marang sakèhé wong kang cecengklungan ing bakal ngetingale."

Paul, abdi kang setya-tuhu, wis katimbalan marang kamulyan kang langgeng ana ing swarga.

ING sawijining dina, nalika para sekabat munjuk marang Gusti Yésus saiba élok lan éndahé padaleman suci ing Yerusalèm, ing kono dhawuh wangsulané Gusti Yésus: "Bésuk bakal ora ana watu dilestarèkaké tumumpang ing watu, kang bakal ora dijugrugake."

Nanging nalika sédané rasul Paul, padaleman suci isih meger-meger, ora ana èmpère yèn bakal rusak.

Lan nalika Gusti Yésus mèh ambruk ing dalan jalaran kaboten manggul salib menyang Golgota, ana wong wadon akèh kang padha ngadhuh-adhuh lan nangisi Panjenengané, ing kono Gusti Yésus banjur ngandika marang wong wadon mau: "Aja padha nangisi Aku, nanging awakmu dhéwé lan anak-anakmu iku padha tangisana....!" Mulané ngandika mengkono, jalaran Yerusalèm bakal katempuh laknaté Pangéran.

Éwadéné paskuman mau iya durung ana sing nekani, mangka Kitab Suci iya ora nyebutaké bab prakara mau. Nanging .... pangandikané Gusti ora ana satembung baé sing kècèr .... Miturut buku-buku seyarah, sasédané rasul Paul, ora antara suwé bangsa Yahudi banjur padha mbaléla ing paréntah Rum lan nalika semono paukuman sing wis diweca déning Gusti Yésus kaleksanan.

Kutha Yerusalèm dilurugi wadyabala saka ing Rum, kinepung wakul binaya mangap, nganti ora ana janma manusa sing bisa oncat saka ing kono. Mangka wong Yahudi meneri ngriyayakaké riyaya Paskah, dadiné éwon lan leksan cacahé wong Yahudi sing padha nglumpuk ing kutha Jerusalém. Bareng dikepung wadyabala Rum, ora ana pangan sing bisa mlebu ing kutha, temah wong ing Yerusalèm padha nandhang pailan kang banget. Kasangsaran lan kacingkrangan sing disandhang bangsa Yahudi ing Yerusalèm wis tanpa upama, malah kira-kira ora ana kutha ing salumahing bumi sing tau nandhang sangsara kayadéné kutha Yerusalèm.

Wekasané kutha Yerusalèm kena karebut ing wadyabala Rum lan didadèkaké karang-abang nganti ludhes. Wong Yahudi sing isih kari urip padha dibandhang menyang tanah manca dadi batur.

Padalemané suci kepriye? .... Titus, sénapatining perang, wis paring dhawuh marang para prajurit: "Poma-poma padaleman suci aja nganti rusak, kudu dieman! .. Nanging ana sawenèhing prajurit sing nguncalaké obor murub menyang padaleman mau, temah sedhéla baé padaleman sing misuwur éndahé entek kamangsa ing geni, témboké sing kandel-kandel padha jugrug. Pancèn nyata pangandikané Gusti ora ana setembung baé sing kècèr, kabèh kaleksanan.

Lan tanahé bangsa Yahudi, sing tansah disebut tanah prasetyan, banjur dijègi déning bangsa manca: tanah sing biyèn mili powan lan madu banjur dadi tanah sing cengkar lan garing, ora ana pametuné lan ilang kuncarané .... Bangsa Israèl dibuyaraké sumebar ing salumahing bumi, mangka wiwitané bangsa Israèl iku bangsa kang piniji déning Allah, lan kaparingan tanah prasetyan, nanging saiki bangsa mau ora duwé tanah pusaka ....

Jalaran bangsa mau nampik marang Sang Mesih.

Temahan kataman ing paukuman.

Miturut lairé wekasané nyedhihaké.

Éwadéné wekasaning jaman durung paja-paja nekani!

KEPRIYÉ mungguh kadadéyané para sekabat? Pétrus lan Yochanan? Utawa sekabat lan murid liyané sing padha pracaya marang Gusti Yésus? Aku kabèh padha kepéngin ngerti kepriyé wusanané.

Buku-buku sejarah ana sing nyritakaké, yèn Pétrus disalib atas dhawuhé raja Néro, sing ndhawuhaké ukum pati tumrap Paul. Déné Yochanan dibuwang menyang pulo cilik sing aran Patmos. Ana ing pulo mau Yochanan kaparingan wahyu mungguh apa sing bakal kelakon ing jaman wekasan. Kabèh sing ditingali ing sajroné wahyu mau, ditulis ana ing Kitab Wahyu, kitab sing wekasan ing Kitab Suci.

Déné para sekabat liyané padha pating slebar, ora kasumurupan ana ing endi prenahé lan kepriyé wusanané, kediaba Allah piyambak kang pirsa.

Para wong Kristen kepriyé? Nalika semono akèh wong Kristen sing nandhang dikuya-kuya atas dhawuhé para raja ing Rum, padha dikisas, diobong lan dipakakaké ing kéwan galak; wis gembleng tékadé wong-wong sing padha sengit, arep nyirnakaké golongané wong Kristen nganti tapis ....

Wekasan sing nyedhihaké ....

Nanging sing kaya mengkono iku durung tumeka ing wekasaning jaman. Golongané wong Nasarani sing dinisthakaké déning wong Rum, ing sanyatané ora bisa disirnakaké, senajan warna-warna patrapé mungsuh enggoné arep nindhes lan nyirnakaké golongan mau.

Gusti Allah iku maha setya.

Sumebaré Injil ing tengahé jagad saya lawas saya jembar. Malah bakal tumeka waktuné angger bangsa ing jagad, tekan sing adoh-adoh pisan, padha kawartanan Injil .... Kratoné Allah wis rawuh ing jagad, lan saya lawas saya mundhak gedhé lan mulya, nanging sanyatané Kraton sing ngéram-éramaké, jalaran dudu kraton sing ngudi marang kamuktèn, kawibawan lan kaluhuran.

Kraton mau mung ndayani kabatinané sakabèhé wong sing padha pracaya klawan temen-temen marang Gusti Yésus lan tresna marang Panjenengané, anaa ing endi dunungé lan ora gumantung marang basa lan bangsané, apadéné ora mawang golongan luhur apa asor, sugih apa mlarat ....

Lan wusanané — Gusti Yésus bakal rawuh manèh marang jagad, kayadéné sing wis naté didhawuhaké marang para sekabat. Ing jaman wekasan sakèhé piala lan duraka bakal kasirnakaké. Ing kono Kratoné Allah bakal murba lan misésa swarga lan bumi.

Gusti Yésus bakal nimbali para kagungané lan bakal diparingi kamulyan lan karahayon ing sasampurnané lan uripé mung tansah sumaos minangka kaluhurané Allah.

Ing kono bakal ana kang kasebut: pepanthan siji lan Juru-pangon siji.

Langgeng ing salawasé!.