Wikisastra:Dasanama
Dasanama utama Cacah Nama, kapratelakakên namanipun satunggal-tunggal kang gumêlar wontên ing jagad, utawi namanipun ingkang wontên salêbêting badan sajawining badan, kapratelakakên kados ing ngandhap punika warninipun sadaya.
Dasanama manungsa
[besut]- Namaning tiyang: janmi | janma | jalma | jana | nara | manusa | wang | wyang | uwong.
- Dasanamaning tiyang: janma | janmi | jalma | nara | manungsa | wong.
- wong: têgêsipun jêjênêng, mong-mongan.
- janma: têgêsipun kasandhangan urip.
- janmi: têgêsipun kadunungan urip.
- sujanma: têgêsipun langkung manggèn.
- sujanmi: têgêsipun langkung manggèn.
- nara: têgêsipun sêtata.
- jalma: têgêsipun asaling cahya.
- jana: têgêsipun sêdhêng, têngah.
- manusa: têgêsipun pêpijèning rahsa.
- tiyang: têgêsipun pangadêg.
- manuja: têgêsipun kaananing rahsa.
- manungsa: têgêsipun langkung piniji.
- jalmi: têgêsipun asaling rahsa.
- manuswa: têgêsipun linuwih ing bumi.
- manuwya: têgêsipun tinuwa-tuwa.
- jama: têgêsipun ênggon-ênggonan.
- jami: têgêsipun tunggal wujud.
- manusiya: têgêsipun rakêt kinasih.
- wang: têgêsipun lêpas.
- wanggana: têgêsipun jumênêng kawasa.
- wong. Têgêsipun awak, kajêngipun kalowong.
- nara. Têgêsipun landhêp, purba saking têmbung: sara.
- jana. Têgêsipun sugih pananya, utawi dumunung.
- janma. Têgêsipun têdhaking jan, utawi dumunung lêwih.
- manusa. Têgêsipun pêpijèning rahsa, wijangipun manu: mani, sa: sawiji.
- tiyang. Têgêsipun warananing dewa, utawi jêjêr.
- janmi. Têgêsipun dumunung ing bumi.
- manusiha. Têgêsipun musthikaning banyu, aggènipun winardèn makatên punika, dene manusa asal saking kanyatahaning banyu.
- Dasanamaning tiyang miskin: mudra | sudra | kêkerwa | mamwinlaka | prmana | mariminta | nisthaka | mêmasiha | papweka | mismisa | druhaka | papa.
- Dasanamaning tiyang mlarat: sangrara | citraka | nisdana | nirarta | tampunya | masrêda | mlasika | mawilasa | rêpwata.
- Dasanamaning tiyang sugih: supunya | sudana | suharta | sukarta | drêbala | grêbarta | martaka | mardika | danèswara | martana | mardana.
- Dasanamaning tiyang singgih: iswara | kuncara | kapama | prawara | janardana | dinama-dama | prayayi | wibawa | wirya | tiyasa | wandhawa.
- Dasanamaning talèdhèk: tandhêk | tandhak | lenggot bawa | anggatura | masisringa | mikanyaka.
- Dasanamaning badhut: gêcula | lunyat | macara-cara | mênthurang | guyêng | gêcul | lucwan | lalawora | mênculan | madrêngès | maturacara | glègès | gulang-gulang.
- Dasanamaning bangsat: gêtho | bradhat | kêmplèk | mtayap | manbrat | wangsat | mandurat | culika.
- Dasanamaning bangsat èstri: thuyul | jmigul | manylêra | durtastri | lanji | mlatah | gladrah.
- Dasanamaning èstri awon solah: sêmbèr | lèwèr | sêmprèl | kopmèl | mènthèl | conal | uwèg-uwèg | magondrok | duskarta.
- Dasanamaning oblo: sundêl | jaliri | glodrèh | lènjèh | lanjika | sontrang | lonthe.
- Dasanamaning maling: duratmaka | durjana | durlaksana | pandung | ratrika | mandingkika | minte-inte | durangga.
- Dasanamaning patrap sae: susila | sulaksana | subawa | sucara | sucala | sunada | sujihwa.
- Dasanamaning warni sae: suwanda | suwarna | surupa | sutanggaya.
- Dasanamaning trah linuwih: sujita | subraya | sudhangsa | suwrêga | sutdhaka.
- Dasanamaning têmên: yêkti | tuhu | byakta | satya.
- Dasanamaning goroh: linyok | dora | dyustaka | durta | cetuhwa | nisatya | tambyakta.
- Dasanamaning cacad: ceda | cedaka | weda | wedaka | meda | medaka | cèd | cadcad.
- Dasanamaning angawoni tiyang: maeka | misaya | inupaya | piniala | pinarantèn | igupadi.
- Dasanamaning mirantosi sae: nyaranani | miguna | mikêna | miknani | masarati | manikara.
- Dasanamaning tiyang angèngèr: suwita | suhita | ngawula | ngamba | madasih | ngêngera | ngabdi | makathik | makparêk | mangutika | mawanga.
- Dasanamaning kacêlakakên ing Gusti: parêk | piniji | pinitaya | kapiji | sinêlir | kasarira | kawarga | kaparêk | kapilih | kapêdhak.
- Dasanamaning botên angsal sih: katiwar | kasingsal | kaèsi | bineda | kadinoh | kasimpar | tinimpar.
- Dasanamaning tiyang angsal duka: binêndon | dinuhkan | sinêrêngan | rinuntikan | rinêngon | inujaran.
- Dasanamaning nêpsu: bramatya | bêndu | rêngu | krodha | mangkrak | duka.
- Dasanamaning nêpsu: bramatya | duhka | gadgada | madêgsura.
- Dasanamaning kagèt ing duka: kabangan | mênpêng karna | kagyat | mawinga-winga | madêgsura.
- Dasanamaning sarèh ing duka: lilih | lêlah | sarônta | rèrèh.
- Dasanamaning amisuwur: kasusra | kaloka | kuncara | kabawa | kalok | kacarita | kawursita.
- Dasanamaning manah alim: paramarta | sadu | sadubudya | sumarta | martaka | susanta.
- Dasanamaning angapura: mangaksama | inamura | inaksama | minarma.
- Dasanamaning sumêlang: wancak driya | walang-ati | sadeya | tahandriya | taha-taha | walang-driya.
- Dasanamaning pakewuh: wèsthi | bêbaya | pringga | pakèwêd.
- Dasanamaning rêmên: karênan | cita | dhmên | snêng | kaasih.
- Dasanamaning kangên: onêng | karsita | kaarsita | kadriya.
- Dasanamaning susah: sungkawa | sokaya | rêntêng | ribêng | hrêdaya | duhkita | sangsaya.
- Dasanamaning susah: sungkawa | duhkita | hrêdaya | rudita | rudatin | sêkêl | prihatin | kinkin | rêntêng.
- Dasanamaning bingah: suka | trustha | arsa | kaarsan | bunghah | sukika | anggambira tyas.
- Punika dasanama swaraning angguyu: sumyak | giyak | mangikika | ckakak | maguguk | makruwuk | magruyuk | masênggak | malatah | marnyah | mangèkèk | magwèk.
- Dasanamaning anangis: karuna | mular | tanghis | drawaya | drawat waspaya | muhun | manênggrêg.
- Punika dasanama sambating tangis: maringik-ringik | ngaruara | ngucap-ucap | sêsambwat | mladati | mlantik | mlasasita.
- Dasanamaning nulung tangis: ngrêrapu | nglêlipur | ngimur-imur | manghnêng-hnêng | mangrapu | ngarih-arih.
- Dasanamaning mamrih sihing pawèstri: ngrumrum | ngungrum | manuhara | rinêmih | mêmalad | malad-sih | malad-driya | mamèt prana | manadokara.
- Dasanamaning amêksa: wirudha | rudapaksa | srênggara | goragadha | nrênggara | bandawasa | gigirwa.
- Dasanamaning kalêson: kalêswan | kaluluhan | karêpwatan | kalaratan | katrêsan | marlupa | nirbudyaka | kalarutan | kantu.
- Dasanamaning kaêmban: sinambut | pinondhong | sinumbita | inojong | inêmban.
- Dasanamaning pinilara: ginitik | pinukul | winisesa | siniasat | siniksa | pinidana | pinisakit.
- Dasanamaning pêpêjak: sindura | wdhak | bobok | parêmyang | konyoh | wêwjak.
- Dasanamaning rupa: warna | citra | wjujud | warni | wanda.
- Dasanamaning ulat: gwaya | wulat | nitya | ujwala | jwalita.
- Dasanamaning ulat kang sae (polatan sae): wênês | mrêkati | sumunu | sumunar | sumèh | dlongèh | marênakên.
- Dasanamaning polatan awon: prêngut | basngut | marêngut | jêkutrut | suntrut | jabrut | sirung | mingut | nyêpaplu | nyêpaplêm | jèlblêm | nylêkathêm | urêm | kumêl.
- Dasanamaning solah sae: tangginas | srigak | brêgas | cakrak | mrêkekas | parigêl | tarampil | dhèmês | anggas | ruruh | laras.
- Punika namanipun kang solah awon: sigun | kidhung | inggur | bringkung | bringkuk.
- Punika namanipun dêdêging tiyang: pidaksa | sambada | panji-panji | rarangkung | lêncir | srêntêk | sdhepah | rêspati | prasada.
- Dasanamaning lanang: jalu | jalêr | priya | kakung.
- lanang. Têgêsipun lana, inggih punika jêjêg, ngadêg.
- jalêr. Têgêsipun bênêr.
- jalu. Têgêsipun anêja têlu, 1. ngaras, 2. prêmbayun, 3. pawèstrèn.
- priya. Lêrêsing têmbung pariaya, têgêsipun kuwawi pakantuk, wijangipun pari: pakantuk, aya: kuwat.
- walija. Têgêsipun wêtuning kuwat, wijangipun wali: kuwat, ja: wêtu.
- kakung. Têgêsipun kaku, ingkang kaku wau yèn nuju kajêngipun.
- purusa. Têgêsipun palurusa, utawi parosa, inggih punika kuwat.
- Dasanamaning èstri: wadon | wanudya | pawèstri | dyah | stri | darini.
- taruni. Têgêsipun yèn dèrèng masa dados kaupamèkakên godhong ênèm, inggih sinom.
- kintaka. Têgêsipun manawi sampun masa, dados kaupamèkakên sêkar pudhak.
- wahila. Têgêsipun yèn taksih kapingit.
- wararana. Têgêsipun yèn wontên paprangan]], wijangipun wara: wadon, rana: paprangan.
- lantasi. Têgêsipun yèn lumajêng.
- wanodya. Têgêsipun yèn sampun panggih.
- marnadu. Têgêsipun yèn sampun sapaturon, kajêngipun marana adu, inggih abên prang tangkis, akalihan waos.
- sarika. Têgêsipun yèn sampun anak-anak, dados kaupamèkakên sêkar.
- kênya. Têgêsipun yèn taksih parawan, kaupamèkakên yèn taksih wantah.
- rara. Têgêsipun yèn taksih parawan tanggung dados kaupamèkakên pindha sêsotya.
- parawan. Têgêsipun wadon ingkang taksih dèrèng laki, têgêsing prawa, sorot, dados kaupamèkakên taksih sumorot, kapirit saking dèrèng kalong cahyanipun, punapadene taksih suci, inggih punika taksih lêgan loncang-lancing.
- èstri. Têgêsipun rêmbês tigang prakawis, 1 ngêdalakên toya, 2 mijilakên rah, 3 mahyakakên mani nutpah.
Dasanama badan
[besut]- Namaning badan: awak | yrangka | sarira | angga | ôngga | wak | lingga | langgana | wônda | tubuh | sulaksana | raga | pasikêpan.
- Dasanamaning awak: wanda | angga | ôngga | sarira | bahadan.
- badan: têgêsipun dhewe, têtanggul.
- sarira: têgêsipun warananing gêsang.
- angga: têgêsipun dene nganakakên banyu.
- badhi: têgêsipun wujud.
- waraga: têgêsipun pakumpulan, ragangan.
- mu: têgêsipun jêjênêng, tunggal.
- awak: têgêsipun sêsulih.
- wanda:têgêsipun jênggêrêng, sawujud.
- ragi: têgêsipun sarwa sangkêp, rêragangan, wêrana.
- Namaning nyawa: atma | hatma | jiwa | jiwita | suksma.
- Namaning rambut: rema | roma | wèni | jatha.
- Dasanamaning rambut: keswa | rema | wèni.
- Namaning sinom: sinwam | tarna | srinata.
- Namaning êndhas: êndhas | sirah | mastaka | murda | ulu | kumba | utamôngga | pasuhunan | sidhira.
- Dasanamaning êndhas: murda | utamangga | têndhas | mastaka | sirah | kapala | puka.
- Namaning polo: utaka | pukara.
- Namaning nyêng-unyêngan: munyung | munyêng | pundri | pundran | ungsran.
- Dasanamaning unyêng-unyêngan: munyêngan | mundrèn | pusran.
- Namaning bun-êmbunan: pasundhulan | panuhun | wuwunan | nabyuka.
- Dasanamaning êmbun-êmbun: sundhulan | dêdêlan | dul-dulan | ktêgan | têmbwatan | cumlêngan.
- Namaning rai: wadana | nayaka | swa | pasuryan | paraupan | muka | nana | waktra | aswa | golaka.
- Dasanamaning rai: muka | pasuryan | paraupan.
- Namaning bathuk: larapan | paradinan | ratha | canta | bahli | thila | dahya | watriya | wathawa.
- Dasanamaning bathuk: rap-rapan | larapan | mujwalan | mujwalitan.
- Namaning mata: tingal | soca | netra | aksa | aksi | èksi | ecana.
- Dasanamaning mata: netra | aksi | tingal | mripat.
- Namaning alis: imba | êni | drasthi | nahya | siratmaya.
- Dasanamaning alis: imba | macaya | kêkuwung | imbwaya.
- Namaning idêp: irpya | wiruya.
- Namaning tlapukan: pakêjêpan | dyaraksa | nitrama | padhelan.
- Namaning tadhah luh: tarinjilan | taritisan.
- Namaning Padoning maripat: padaksi | sanira.
- Namaning ulat: nitya | naya | liring | wulat | nayana | jaswa.
- Namaning pasu: paswa | salimba | nayantara.
- Namaning irung: grana | trisma | nasika | parsana.
- Dasanamaning irung: hraga | nusika | pangsêpan.
- Namaning pipi: pangarasan | paya-paya | julingha.
- Dasanamaning pipi: juring | paarasan | pangingspan | pahingspan | mambungan | pambêtan | pakuswan | juringa.
- Namaning kuping: talingan | karna | panalinga | pangrênga | kêpêh | kênoh | padlingan.
- Namaning godhohing kuping: pani | panoka.
- Namaning pêpilingan: pilisan | pamindhi | pindaka | salimuka.
- Namaning lambe: lathi | talawya | wiwrita | wiruca.
- Namaning cangkêm: tutuk | panglinga | jurama | dukara.
- Dasanamaning cangkêm: lathi | lesan | tutuk.
- Namaning untu: waja | dênta | ungsa | udata.
- Namaning siyung: dhrastha | dodaka | anudata | jatha | jêthis.
- Namaning êbam: bahêm | watma.
- Namaning gusi: gos | brima | podata.
- Namaning ilat: lidhah | jihwa.
- Namaning têlak: lak-lakan | patlak | jaludha.
- Namaning cêthak: ludhaka | pakima.
- Namaning gorokan: gurung | têngkran | padinan | goludha | luwidha | janggarma.
- Namaning kalamênjing: panghula | kalmasu | kalanjura.
- Namaning janggut: dhagu | garguta.
- Namaning uwang: wêhang | wêgang | wanggita.
- Namaning gulu: tênggak | tênggêk | jôngga | lungaya | lungkeya.
- Dasanamaning gulu: jangga | jôngga | tgêg | lungaya | wijangan | lunggatan.
- Dasanamaning gulu: jôngga | tênggêk | ondhanga.
- Namaning tênggok: janggata | tanggota.
- Namaning githok: griwa | jitha | prastha.
- Namaning pundhak: pamidhangan | luwisa | bujangsa.
- Namaning sêsalang: sale-sale | salsalika.
- Namaning bau: buja | wahwa | sikara | bahya | bahyi | buja.
- Namaning tangan: kasta | aswa | asta | lngan | rutya | wdun | lungiyan.
- Dasanamaning tangan: asta | sikara | sweda | buja | bahwa | bau.
- Namaning cangklakan: kèlèk | goswa.
- Namaning sikut: siku | lunggiya | lunggana.
- Namaning ugêl-ugêl: jurung | panggri | sudipa.
- Namaning èpèk-èpèk: têpak | têpaswa | gumpita.
- Namaning dariji: jari | nyari | suweda.
- Namaning Sêlaning dariji: asman | amlita.
- Namaning jêmpol: êmpol-êmpolan | kuhita.
- Namaning panuduh: tuding | panêdah | tamuduhan.
- Namaning panunggul: manika | panalika | ulu jari.
- Namaning Dariji manis: jari madu | namika.
- Namaning êtoh: sêpahan.
- Namaning jênthik: ênthik-ênthikan | kalingkingan.
- Namaning kuku: kanaka | tulangsa | makri | tumit.
- Namaning brêngos: rawis | kumbala | kumis.
- Namaning godhèg: jambang.
- Namaning jenggot: bris | jèbrès.
- Namaning simbar jaja: jagamaja.
- Namaning jaja: dhadha | pranaja | jangsa = krudha.
- Dasanamaning dhadha: jaja | krudha | wijangan.
- Namaning susu: pambayun | payudara | saridha | tetya | lêmak | santên.
- Dasanamaning susu: prêmbayun | payudara | mamlêkan | sêsêpan | sêp-sêp | prapuhan | êmpènga | sandha | wkanguman.
- Namaning pulung ati: kêkulung | lêmbana.
- Namaning wêtêng: padharan | garba | dhara | udara | dhandhun | bandhut.
- Dasanamaning wêtêng: padharan | garbaya | dhara | udara | udaya | pamhwat.
- Namaning wudêl: pusêr | tungtunan | nabi | umadya.
- Namaning lambung: gepya | udaya | iring.
- Namaning iga: rusuk | juringan.
- Namaning têpak: sanggat | sanggata | watwaha | lêmbi.
- Namaning gigir: pêngkêran | pugyatan | kriha | adhadha.
- Namaning ula-ula: tanggola | adodaya.
- Namaning walakang: wadidang | turwaka.
- Namaning bokong: bocong | wangkong | wangku | ataski | prasila | pasmika.
- Namaning silit: mèdi | jubur | pantat.
- Namaning pajalêran: pasta | lada | purus | purusa | linggana | pêli | gathèl | guthul.
- Dasanamaning pajalêran: kucika | kumlika | purusa | gurunga | jalwika | mlakika | jaluka | manika | gotula | culwaga.
- Namaning konthol: palandhungan | gintungan | siraswa | landhuka.
- Namaning pawèstrèn: has | baga | turuk | hès | blêki | pasti.
- Dasanamaning kawadonan: baga | waga | turwaka | èstrika | sutawan | manikêm.
- Namaning itil: krêntika | wagaprana | karêntya.
- Namaning pupu: paha | supit | tur.
- Namaning dhêngkul: jêngku | drakuka | jungkala | jungkalika.
- Namaning sikil: suku | sampeyan | kila | pada | paduka | jêng | jung.
- Dasanamaning sikil: suku | sampeyan | pada | paduka | daga | jêng | jung.
- Namaning polok: padaksa | padaraka | padaraksa.
- Namaning tungkak: jungkare | sangkila.
- Namaning dalamakan: talapakan | pacakan | talapada | pangkaja | padaka | talajung.
- Namaning ati: manah | galih | praya | wardaya | driya | tyas | praha | twas | ambêg | sota | cita | sita | hrêdaya | drana.
- Dasanamaning ati: nala | wardaya | sita | tyasya | manah | driya.
- Namaning jantung: tungtut | anyana.
- Namaning lêmpêru: paru-paru | ampadhu | parwadha.
- Namaning usus: iswa | pusdhara.
- Namaning otot: urata | paradha | anggota.
- Namaning bayu: waywa | nadi.
- Namaning balung: tosan | tulang | walêngka | sadhiha.
- Namaning sungsum: saswama | sadisya | gêgala.
- Namaning daging: palmaka | srabda.
- Namaning gajih: walam | lêmak | pidyaka.
- Namaning gêtih: rah | marus | rudhira | ludira.
- Namaning kulit: walulang | wacucal | carmma | turila.
- Namaning wulu: bulu | arlla | krima.
- Namaning mani: rahsa | sindurêtna | rêtta | manimaya.
- Namaning êluh: aringêt | arimut | riwe | swanita | karwaya | erangga.
- Dasanamaning karingêt: swanita | wyangga | tirtangga | esyangha | eswak.
- Dasanamaning êluh: saspa | wayaksika | mrapaya.
- Namaning idu: kêcok | kêcoh | ludha | criwaya.
- Dasanamaning idu: ludha | wedhara.
- Namaning ambêkan: uswasa | wayuwita.
- Namaning wêwayangan: graya | paryana | mayangga | luyana.
- Namaning andhêng-andhêng: karandhêng | wintangga.
- Dasanamaning parawan: kanya | kêkran | rara | kèn | sriya | praban | mrawan | pingitan | sêngkran | brapan.
- Dasanamaning salakirabi: palakrama | pinangantyan | pangantèn | jodhwan | wiwahan | somahan | paglèn | pangantiyan.
- Dasanamaning mêtêng: garbini | grabinya | wabwat | bobot | wawrat | mnandhêk | mangidhwam | manggarba | garbaya.
- Dasanamaning amanak: mambabar | mangja | mangrare | manganak | majabang | mawka | sêsuta | pêputra | mutraja | wkaja | sutaja | sêsiwi | siwija.
- Dasanamaning bocah: rare | rarya | wala | kacung | jabang | bayika.
- Dasanamaning amulasara: mdadah | glawthah | mamwapwak | manggrinda | ninggul | mangucla-ucla | mapdhêk | mawjêk | nyêkwaki | mwêk-mwêk.
- Dasanamaning nusoni: ngomija | nêsêpi | ngêmpèngi | nuswani | mangêcuta | nyêp-nyêpi.
- Dasanamaning nêmbagani rare: swuk | mangulup | manbur.
- Dasanamaning busananing bayi: manggrita | mapwaki | mangwangkini | manlukupi.
- Dasanamaning rare enggal agêng: wlagang | subur | walagwang | lwanggwar | longgor | mlêdhwang | mlêdhung | mlenggoh | mlengoh | dumalundung.
- Dasanamaning anak lajêng kathah: dumulur | dumlundung | walatantra | matantra | gumraya.
- Dasanamaning rare wanci umur sataun: cumucut | cumêncêp | sêsêrpan | ingêbun-êbun.
- Dasanamaning rare wanci umur 3 taun: kumulêr | kumruwêt | kumungkêr | sumêga.
- Dasanamaning rare umur 5 taun: pangrusak taman | manggodhan | mambêsur | mtambuh.
- Dasanamaning rare wanci umur 7 taun: kumratu-ratu | kumingsun | dinama-dama | gumusti.
- Dasanamaning rare wanci umur 15: madiwasa | rumajakala | winanci | jumaka | jumakakala | jaka kumala-kala.
- Dasanamaning rare umur 18: sumungku | jumunun | mabêkti | drêda | ambêkti | mamituhu | micara.
Dasanama sandhang mangangge
[besut]- Dasanamaning sandhang mangangge: busana | subangga | kuswaraga | dandan | dangdos | sawega | mangrasuk.
- Dasanamaning kulambi: bajo | baju | rasukan | wingkisan.
- Dasanamaning kulambi: rasukan | bajo | wingkisan | kewastra.
- Dasanamaning sabuk: paningsêt | taliwanda | mêkêk madya.
- Dasanamaning sabuk: paningsêt | taliwanda | mêkêk madya | pusarangga | kêt pinggang | wêwênting | pansêtan | mahwêt | wêt-wêt.
- Dasanamaning bêbêd: bêbêr | wastra | sinjang | angkinangga | nyamping.
- Dasanamaning bêbêt: angkina | wastra | nywamping | sinjang | nyamir | swamir.
- Dasanamaning kathok: sarwal | cingcingan | langcingan | wingkisan | cangcutan | tangdang | panrihakan | tathwak | katwak.
- Dasanamaning ikêt: talimurda | dyastar | dhêsthar | cnêngan | mrèt | jikêng | mlipêt | lipêt | lipis | lèpès | mirwan | mapirwan.
- Dasanamaning kêkêmbên: samkan | pamkan | sanggwan | kamêkên | pamkak | sèntêkan | pamèntêk | sarêntêkan | mandulan | cumênthêk | cunthing | cêcênthing | cêconthok | samwêk | sobêt.
- Dasanamaning salendhang: sambita | samwiran | mnampir | songèr | nlentang | gmayut | mangban.
- Dasanamaning kêris: curiga | katga | dhuhung | wangkingan | brajangga.
- Dasanamaning ali-ali: sim-sim | kalpika | sêsupe.
- Dasanamaning kalung: ekal | sangsangan.
Dasanama tethuwuhan
[besut]- Dasanamaning wit-witan: taru-taru | karang | kitri | kirna | ywaman | pasryan | trêsan | kêkaywan.
- Dasanamaning kêkayon rêbah: prabatang | patêngklan | wrêksa | pandlêgan | balwaka | glandhwang.
- Dasanamaning godhong: rondhon | ron | patra | dhaon | rwan | dhahwan.
- Dasanamaning kêmbang: puspa | puspita | sari | bungaha | skar | gandaka | paslagan.
- Dasanamaning uwoh: pala | wagdra | wwah | wwaha.
- Dasanamaning oyot: lata | suktala | mingmanga | ywat | purusa | akratadha.
- Dasanamaning talutuh: taltêh | taltah | puwatêtan | slakêt.
- Dasanamaning wit asêm: amla | kcutaka | sinwam | aswam.
- Dasanamaning karambil: nyu | tirisa | kalapa | kapeka | kameta | puntiran | puyêhan.
- Dasanamaning pring: dlinga | carangga | dhurika.
- Dasanamaning lêmpuyang: tilarsa | tampuyang | jalirih.
- Dasanamaning kajêng jati: jati sungu | jati lêngis | jati kapur | jati saba | jati sari | jati krasak | jati krosok | jati gopok | jati lênga.
- Dasanamaning kajêng cêndhana: candhana jênggi | candhanasari | candhana dhèdhès | candhana borèh | candhana tawa | candhana kapur | candhana ambar.
- Dasanamaning ama pantun: jnada | mênthèk | ladhwah | amblêk | bang-bangan | walang | bungkêr | bragadag.
- Dasanamaning wanci pantun awit katanêm ngantos dumugi sêpuhipun: wanci nglilir | wanci ngrampo | wanci gmadhung | wanci mapak | wanci mêtêng | wanci mlêncuti | wanci mkatak | wanci gromboli | wanci ambyah | wanci nyanguki | wanci tmungkul | wanci kumêmping | wanci bangcuk | wanci kuning | manajèni | kumangag.
- Dasanamaning amêndhêti pantun: miwiti | wiwit | mangni | ngênèni | mandrêpi | mêmbawu.
Dasanamaning pantun satunggal-tunggal utawi namaning kang sarwa tumuwuh sapanunggilanipun. Minôngka dados kalangkunganing sêsêrêpan. Kapratelakakên ngandhap punika.
- Dasanamaning pantun wulu: mênthik | kontulan | mênuran | garêman | sampang | jrabangan | mênthik wangèn | uwèn | papaharèn | brêngos | nêtêp | pêndhok wêsi | sêngkawa | lêmbayungan | rôndha mèntèr | dhudha ngasag | sokanandi | genjah ragi | gewal | jambean | gôndapura | drèngès | umbuk | jaka bolot | prawan antih | urab-urab | manjangan manglar | monteyan | bulêt | bale rante | salamêt | balean.
- Dasanamaning pantun cêmpa: cêmpa kirana | cêmpa monthèl | cêmpa utri | cêmpa lombok | cêmpa mriyi | cêmpa gêlo | cêmpa kunir | cêmpa lêmbayungan | cêmpa ganggasan | cêmpa mênur | cêmpa wangèn | cêmpa arès | cêmpa klèwèr | cêmpa slamêt | cêmpa kapasan | cêmpa keyong | cêmpa wadêr | cêmpa dêlêg | cêmpa mèlèr | cêmpa dringo | cêmpa kopèk.
- Dasanamaning pantun kêtan: kêtan sênggaringan, kêtan gajih | kêtan serang | kêtan lumbu | kêtan puwan | kêtan kuwuk | kêcêlêng | kêtan gondhil | kêtan pondhoh | kêtan genjah | kêtan ponggok | kêtan urang | kêtan kêpok | kêtan singkal | kêtan sobrah.
Punika namanipun sawarnining kêkrowodan ingkang dados ewoning rijêki, kapratelakakên namanipun piyambak-piyambak kados ing ngandhap punika.
- Dasanamaning uwi: uwi parèn | uwi bêras | rôndha sluku | uwi lajêr | uwi ula | uwi randhu | uwi bayêman | bangkulit | wi kêtan | wi dêlêg | wi selog | wi butun | wi macan | wi doro | wi lumut | wi dhèblèng | wi jaran.
- Dasanamaning kêmbili: kêmbili êmprit | tropong | wadêr | wulungan | pase | kêtan.
- Dasanamaning gêmbolo: gêmbolo warak | gêmbolo asu | gêmbolo buta | gêmbolo brajalata | gêmbolo banthèng | gêmbolo wong.
- Dasanamaning talês ingkang bôngsa êmpu satunggal: bêntul | linjik | gêlo | gêlo pari | togogan | bapangan | brênak | lontho.
- Dasanamaning talês ingkang bôngsa kimpul: centhang | laosan | dhêmpêl | blicik | rêbaban | gagakan | bêtèg | lêmbayungan | tlacar | parèn | wangèn | bêrèk.
- Dasanamaning senthe: senthe urang | senthewere | senthe wulung | senthe kajar.
- Dasanamaning pisang: pisang saba | pisang wohan | pisang gabu | pisang bawèn | pisang umbuk | pisang ulir | pisang maraseba | pisang mas | pisang byok | pisang garaita | pisang bêcici | pisang kêpok | pisang raja bêtawi | pisang raja talun | pisang raja kusta | pisang raja dhèngkèl | pisang raja brêntêl | pisang raja lingi | pisang pulut | pisang kluthuk | pisang kidang | pisang ambon | pisang kêpok urang.
- Dasanamaning kêtêbu: têbu mangli | têbu manggli | têbu arjuna | têbu jae | têbu keyong | têbu banthèng | têbu lumut | têbu irêng | têbu jêpara | têbu ganggêng | têbu awu | têbu lulang.
- Dasanamaning jambu: jambu sangklat | jambu wèr | jambu klampok | jambu pathokal | jambu drêsana | jambu ijêm | jambu galar | jambu mete | jambu krikil | jambu kluthuk | jambu apokat | jambu karang | jambu lele.
- Dasanamaning pêlêm: pêlêm santog | pêlêm gônda | pêlêm daging | pêlêm podhang | pêlêm bêku | pêlêm bala | pêlêm sêngir | pêlêm malam | pêlêm dodol | pêlêm talijiwa | pêlêm gadhung | pêlêm wulung | pêlêm podhang | pêlêm balênyik | pêlêm êndhog | sêngir bathok | sêngir kopyor | dodolsari | dodol madu | dodol urang | dodol lele | dodol canthuk | dodol kopèk | dodol carang | srowot | dodol maja | dodol kotès.
- Dasanamaning jêram: jêram gulung | jêram kêprok | jêram butun | jêram mlinglang | jêram kuwik | jêram purut | jêram kingkit | jêram pasêptan | jêram katès | jêram adas | jêram macan | jêram bali | jêram pêcêl | jêram sambêl | jêram krangeyan | jêram pacitan | jêram lètèr.
- Dasanamaning kalapa: klapa gadhing | klapa wulan | klapa ijêm | klapa abrit | klapa balak | klapa puyuh | klapa wangèn | klapa gadan | klapa ranti.
- Dasanamaning durèn: dhurian | sêntolo | madumôngsa | brajyan | durèn têmbaga | durèn susu | durèn madu.
- Dasanamaning nôngka: nôngka kapur | nôngka tikus | nôngka kombang | nôngka tala | nôngka blonyo | nôngka blodro | nôngka lulang | nôngka madu | nôngka kapuk.
- Dasanamaning dêling: dêling apus | dêling jawi | dêling lêgi | dêling wulung | dêling pêtung | pêtung wulung | dêling pêting | dêling lulup | dêling rampêl | dêling gadhing | dêling cêndhani | dêling gêndani | dêling èbi | dêling jabal | dêling tutul.
- Dasanamaning sukêt: rumput | dhukut | kêkatang | rênggêt | rêrêngkêt | rungkut | dukut.
- Dasanamaning rumput: kalamênjana | garinting | têmbagan | rêmbyang | wadêran | karawang | brambangan | mêrakan | jrabangan | walingèn | singgang | gagakan | wudulan | jaruman | wringinan | mindhong, rumput têki | pêkingan | jagoan | susupan | lulangan Clumpringan | pratimah | tuwon | rumput jae | rumput wêsèn | rumput sawuran | rumput giwêr | rumput silèn | rumput uyahan.
- Dasanamaning bayêm: bayêm raja | bayêm gêlap | bayêm sarap | bayêm talêpok | bayêm lêmah | bayêm krêmah | bayêm sapèn | bayêm manyawun | bayêm lêgêtan | bayêm turèn | bayêm latêng | bayêm macan | bayêm kèkèt | bayêm tur | bayêm krun | bayêm bang | bayêm sêkul | bayêm taun | bayêm banthèng | bayêm keyong | bayêm cênthung | bayêm gadhing | bayêm plangèn | bayêm pintèn | bayêm wêdhusan | bayêm rang-aring | bayêm bebekan | bayêm krokot | bayêm ceplukan | bayêm gundha | bayêm ranti | bayêm jaran | bayêm mênjanganan | bayêm ayam | bayêm sêmbungan | bayêm bobohan | bayêm kacangan | bayêm sangkèt | bayêm wijèn.
- Dasanamaning jamur: jamur brama | jamur upas | jamur banyu | jamur kayu | jamur bangan | jamur lumud | jamur gêlap | jamur blêdhèg | jamur payung | jamur gêlang | jamur rajut | jamur sêrut | jamur sujèn | jamur gênthong | jamur lot | jamur grigèh | jamur megan | jamur dhômpa | jamur gôngsa | jamur seta | jamur kuping | jamur tangan | jamur polo | jamur gajèh | jamur tayum | jamur grigit | jamur cêpagi | jamur watu | jamur êndhog | jamur so | jamur ayam | jamur impês | jamur lethong | jamur yiyit.
Punika pratelaning pala kasimpar utawi pala kapêndhêm ingkang dèrèng kasêbut ing ngajêng, pratelanipun satunggal-tunggal kados ing ngandhap punika.
- Dasanamaning katela: katela lêmbu | katela konyit | katela cêndhani | katela sênggani | katela jaran | katela gajah | katela kênthang | katela mutihan | katela rôndha sisig | katela bang kulit.
- Dasanamaning katela gumantung: katela kamplong | tela katès | tela gandhèl | tela gamblok | tela gandhul.
- Dasanamaning dhangkèl: tela jendral | tela pohun | tela kontrak | tela kaspe | tela prênthêl | tela tlacar | tela gambar | tela cina | tela sekong | tela saoke.
- Dasanamaning sêmôngka: watêsan | kwacian | blorong | gringsing | lombok | lumur | gringsing | canthèl | jêmblungan.
- Dasanamaning timun: timun watang | timun wulan | timun lumud | timun wungkuk | timun gadhung | timun krai | timun wuku | timun bagor | timun êndhog.
- Dasanamaning pare: pare ayam | pare wêlut | pare ula | pare lingèn | pare wadêr | pare mana | pare tikta | pare soklat.
- Dasanamaning waloh: waloh kênthi | waloh têlik | waloh dandang | waloh bokor | waluh dêlêg | waluh butun | waluh kêtan | waluh soklatan | waluh jêpan | waluh gerong | waluh labu | waluh bloncèng | waluh kêndhil | waluh bligo | waluh sukun | waluh macan.
- Dasanamaning kacang: kacang gleyor | kacang sondhèr | kacang cindhe | kacang klèwèr | kacang gadhung | kacang wungu | kacang sèrèt | kacang limpa | kacang bang | kacang uthêl | kacang cina | kacang tholo | kacang agêl | kacang tunggak | kacang ruji | kacang druju | kacang ijo | kacang kayu | kacang dawa | kacang lêmparan.
- Dasanamaning kara: karayaga | kara gajih | kara ngolèng | kara andong | kara ucêng | kara lumut | kara èbèk | kara wêdhus | kara lutung | kara cêcak | kara mantri | kara rawe | kara bênguk | kara mas | kara lêgi | kara krupuk | kara tampar | kara boncis | kara bêton | kara pêdhang | kara loke | kara dhèblèng | kara lènggèr | kara kapri | kara kêpyar | kara êndhog.
- Dasanamaning lombok: lombok krupuk | lombok baladewa | lombok dringo | lombok driji | lombok tampar | lombok soglèng | lombok ucit | lombok jêmprit | lombok cimpling | lombok umêt | lombok rawit | lombok uthès | lombok bêlis | lombok sabrang | lombok cèngèh | lombok cangak | lombok wudêl | lombok bênik | lombok dandang | lombok uprêt.
- Dasanamaning terong: terong kopèk | terong butun | terong wungu | terong cina | terong buta | terong bêku | terong glathik | terong ngor | terong dhampit | terong dhompyong | terong kuping | terong conthom | terong ujêl | terong lele | terong kapuk.
- Dasanamaning jarak: jarak kêpyar | jarak taun | jarak gunung | jarak ijo | jarak uncit | jarak wungu | jarak ina | jarak genjah.
- Dasanamaning gula: gula wadal | gula mêndho | gula kêthok | gula batu | gula kêthak | gula kêrèng | gula gêsêng | gula sêmut | gula pasir | gula gêplak.
- Namaning Tunjung
- pakaja. Têgêsipun yèn mêkar satêngahing banyu.
- kumuda. Têgêsipun yèn mêkar jroning banyu.
- sarasidya. Têgêsipun yèn mèdêm.
- saroja. Têgêsipun yèn dumunung anèng dharat.
- saroparuka. Têgêsipun yèn wigar.
- kamuda. Têgêsipun yèn kasatan toya.
- samawih. Têgêsipun yèn tumuwuh ing watu.
- tunjung. Têgêsipun manawi sampun wujud witipun.
- têrate. Têgêsipun mênawi mêgar wontên ing bale kambang.
- singli. Têgêsipun yèn sêkar badhe wigar.
- midhêmah. Têgêsipun yèn mêgar dalu.
- Namaning Sêkar
- sêkar. Têgêsipun kang anêdhêng mêkar.
- kêmbang. Têgêsipun manawi kaingsêp madunipun dening kombang.
- kusuma. Têgêsipun kang sumêdhêng gandanipun.
- padma. Têgêsipun sêkar kang sawêg mèdêm, gandanipun taksih anunggil madunipun]].
- puspa. Têgêsipun kaanggit, atharik-tharik, punapadene kasêling-sêling panggenanipun]].
- puspita. Têgêsipun sêkar kang anêdhêng warni jêne, inggih punika badhe mêgar]].
- sari. Têgêsipun sarwa sae, inggih punika anêdhêng sumêkar gandanya arum]].
- Namaning Godhong
- godhong. Têgêsipun kang kanggo edhum, inggih punika kangge edhum dhatêng witipun, dados minôngka agêdhong dhatêng wit.
- ron. Têgêsipun damêl rêrompyoh dhatêng wit.
- rondhaon. Têgêsipun godhong ngrêmbaka.
- dhaon. Têgêsipun godhong sumêdhêng.
- patra. Têgêsipun pahantara, dene godhong dados antara gêsanging wit, tandhanipun lêma kêra saking godhong.
- ujungan. Têmbung krama dhusun, kajêngipun ambasakakên, ijo, ijon, saking wujuding godhong kang ijêm, lajêng jêprah.
Dasanama kewan
[besut]- Namaning sato kewan: satwa | mêrgu | mrêga | wrigu | ataga | pasu | burwan | atbana | lubana | wrêgana.
- Namaning kêthèk: wre | rewônda | wanara | palwaga | palgosa | juris | monyèt | bêdhès | kênas | munyuk | bruk | kapi | kuthila | kuthilapas | gocara | kêra.
- Dasanamaning kêthèk: rewanda | wre | kênas | wanara | kuthila | kunara | palwaga.
- kêthèk: têgêsipun anggêlithik.
- kapi: têgêsipun dene sugih wulu.
- kuthila: têgêsipun awon bathukipun, wijangipun, ku, awon, thila, bathuk.
- wanara: têgêsipun kewan wujud manusa.
- plawaga: têgêsipun sarwa cikat.
- palwaga: têgêsipun sarwa tarampil.
- palgosa: têgêsipun sarwa mangrêti.
- rewanda: têgêsipun pangawak swara.
- kalidhan: têgêsipun arikat.
- wêgig: têgêsipun sarwa pintêr.
- wrikita: têgêsipun sagêd amêre.
- bêthès, inggih bêdhès: têgêsipun kabêkta saking sugih akal.
- gapila: têgêsipun sarwa parigêl. Utawi kabêkta manawi nêdha mawi kêmilan.
- kamila: têgêsipun inggih kabêkta panêdhanipun mawi kêmilan.
- Kêthèk. Saminipun kêtèk, têgêsipun sugih swara.
- wre. Têgêsipun sagêd anjêlih.
- kapi. Têgêsipun dene sugih wulu.
- kuthila. Têgêsipun awon bathukipun.
- wanara. Têgêsipun kewan warna manusa, wijangipun wan: kewan, nara: wong.
- plawaga. Dene sarwa cikat.
- palwaga. Dene sarwa tarampil
- palgosa. Têgêsipun sarwa mangêrti.
- rewanda. Têgêsipun pangawak swara, wijangipun re: swara, wanda: awak
- kalidan. Têgêsipun sarwa rikat.
- kênyung. Têgêsipun kêthèk wadon.
- gapila. Têgêsipun tarampil.
- Namaning cèlèng: cêlêngan | andhapan | waraha | sungkara | wêg | wag | jubris | wijung | batwi | durgangsa.
- Dasanamaning cèlèng: sungkara | gotaga | cêlêngan | waraha | wribaka | durhôngsa | jera.
- cèlèng. Têgêsipun cêlèng, dene wujudipun cêmêng.
- waraha. Têgêsipun [[saronggot. Dene cèlèng punika dêdamêlipun saronggot, inggih punika siyung kêkalih.
- sungkara. Têgêsipun damêlipun angêsuk. Wijangipun sung: angêsuk, kara: gawe, dene yèn mêdal kapurunanipun amung majêng tekat.
- gênjik. Têgêsipun punika cèlèng alit, kabêkta lampahipun taksih ngèjèk, awit badanipun dèrèng agêng, dados taksih sarwa cikat tarampil.
- Namaning ula: sawêr | sarpa | taksaka | urar | naga | antaga | bujôngga | aliman | nuwinda | wiswaka | wisu.
- Dasanamaning ula: sarpa | taksaka | sawêr | aliman | bujôngga | walika | prawisa.
- ula. Uluwa, têgêsipun nguntal, dene yèn nênêdha amung kaulu botên kamamah.
- sarpa. Sarapa, têgêsipun galak, dene yèn nêdha kasarap kemawon.
- bujôngga. Têgêsipun pêngawak bau, dene tanpa bau amung awak kemawon, dene dhaplanging awak wus prasasat bapanging bau.
- ardawalika. Têgêsipun panjang sagêd nêkuk, wijangipun ardawa: panjang, lika: nêkuk.
- basuki. Têgêsipun waluya, dene darbe lisah kamulyan, dumunung wontên pêthit]].
- naga. Têgêsipun sawêr agêng.
- Dasanamaning sawêr satunggal-tunggal: sawêr naga | sawêr sawa | sawêr butu | sawêr lêbu | sawêr lawus | sawêr golik | sawêr cindhe | sawêr bêngkok | sawêr macan | sawêr warak | sawêr kakap | sawêr kidang | sawêr tompe | sawêr kêmbang | sawêr kêndhang | sawêr wêlang | sawêr wêling | sawêr dumung | sawêr dumung sapi | sawêr manjangan | sawêr karang | sawêr glindhing | sawêr dhiwêl | sawêr dhunga ulu | sawêr banthèng | sawêr gogik | sawêr gadhung | sawêr siti | sawêr cabe | sawêr manyawak | sawêr banyak | sawêr lempe | sawêr jalu | sawêr pudhak brama | sawêr tampar | sawêr rare angon | sawêr talipicis | sawêr dhulangan | sawêr bandhotan | sawêr kisi | sawêr banyu | sawêr lutung | sawêr lêngis | sawêr rante | sawêr laweyan | sawêr sêmbung | sawêr wantehan, sawêr taungan | sawêr palon | sawêr basu | sawêr andong.
- Namaning sapi: lêmbu | andana | andaka | gomara | iyata | lambana | gutara | sumwata | nadrika | gorawa | biksu | garwita.
- Dasanamaning sapi: lêmbu | gumarang | andana | gora.
- lêmbu. Têgêsipun amot, dene ngêmot samukawis babêktan kuwawi.
- sapi. Têgêsipun amêdamêl kasar, utawi kêndêl dhatêng panas.
- andaka. Têgêsipun sapi ingon.
- andana. Sapi lanang pilalan.
- andini. Sapi wadon pilalan.
- gah. Têgêsipun agahan, dene botên tampik kang dipun wawratakên.
- pirdos. Têmbung Arab inggih sapi, nanging kocap ing lapal.
- sênuk. Punika inggih mirid wujuding sapi, ananging alit-alit, inggih bôngsa tanah Ngarap.
- Namaning gajah: liman | asti | dwipa | dipôngga | diradha | matêngga | samaja | samadya | waniti | kunjana | dirodana | èsthi | gathamuthu | brajamuka | gajaksa.
- Dasanamaning gajah: èsthi | dipangga | dipôngga | dirada | diradhaka | dwipa | waniti | matangga | liman | madanta.
- gajah: têgêsipun yèn mungguh ing alas.
- èsthi: têgêsipun dene karêm banyu, wijangipun, hès, banyu sêthi, karêm.
- dwiradha: têgêsipun gadhah siyung kêkalih, wijangipun, dwi, loro, radha, untu.
- waniti: têgêsipun yèn pinêlanan.
- matêngga: têgêsipun yèn binakta cangkrama.
- dwipangga, wêtahing têmbung, dwipa angga: têgêsipun dene ngunjuk kaping kalih, wijangipun, dwi, loro, pa, sêrot, angga, banyu.
- samaja: têgêsipun yèn binakta prang.
- gajamuka: têgêsipun yèn tinunggangan dening buta.
- brajamuka: têgêsipun yèn binarong.
- bathamuthu: têgêsipun dene anggrêgunuk.
- liman: têgêsipun dene sairib suku gangsal. Satunggalipun têlale.
- balêdug: têgêsipun dene asal saking siti, cariyosipun gajah punika sabên sacumbana, kama kalihipun lajêng kapêndhêm siti, punika lamining dintên lajêng dados gajah alit. Bapa babunipun lajêng anuwèni nêdhani.
- gajah. Têgêsipun sugih solah, lungguhipun yèn anèng wana.
- asti, èsthi. Têgêsipun yèn tinunggangan.
- dirada. Têgêsipun yèn mêta.
- dwiradha. Têgêsipun gadhah siyung kalih, wijangipun dwi: loro, radha: untu, inggih punika gadhing.
- waniti. Têgêsipun yèn pinêlanan, inggih punika pinêrabotan saput parantos.
- matêngga. Têgêsipun yèn binêkta cangkrama.
- dwipangga. Têgêsipun ngunjuk kaping kalih, wijangipun dwi: loro, pangga: sêrot, dene yèn ngombe kasêrot saking têlale lajêng katampèn panyêroting cangkêm.
- samaja. Têgêsipun yèn binêkta aprang.
- gajamuka. Têgêsipun gajah ngamuk, gajah pangarêp, gajah yèn tinunggangan ing buta.
- brajamuka. Têgêsipun gajah ngamuk ngangge dêdamêl, utawi yèn binarong.
- liman. Têgêsipun aliman dene sami-sami bêbujêngan wana alim piyambak dhatêng prakawis sacumbana, utawi wontên ingkang mastani, liman punika kados suku lima, dene tulalenipun sagêd dumugi siti, utawi wontên ingkang mastani malih, liman punika yèn nuju wontên cancangan wantilan.
- gathamuthu. Têgêsipun bilih badhe cumbana, awit katingal agôntha mathuthuk.
- Namaning jaran: kapal | kuda | wajik | aswa | turôngga | adraba | undhakan | kalêngki | kalangkya | prasita | swaninda.
- Dasanamaning jaran: turôngga | wajika | undhakan | kalêngki | aswa | kuda | kapal.
- jaran: têgêsipun dene sagêd malajêng.
- kuda: têgêsipun dene sagêd angêngintên solah.
- turôngga, wêtahing têmbung, tura ôngga: têgêsipun dene lêmês badanipun, wijangipun, tura lêmês, ôngga, badan.
- aswa: têgêsipun dene rinakêt ing manusa.
- kapal: têgêsipun dene kulina.
- kalêngki: têgêsipun linangkung.
- gêdhog: têgêsipun gêgêdhug. Mila panggenan kapal dipun wastani gêdhogan.
- wajik: têgêsipun dene sagêd angèjèg, tuwin darbe suku wajik.
- turanggi: têgêsipun sami jarwanipun lan têmbung, turangga.
- buntala: têgêsipun dene darbe kuncung apindha jambul.
- jaran. Têgêsipun unjaran, dene wontên gêdhogan ijèn botên kawoworan bangsanipun.
- kuda. Têgêsipun sagêd midêr.
- wajik. Têgêsipun wijik, inggih punika suku panggenan wijikan nama wajik, karan namaning turôngga.
- turôngga. wijangipun turaôngga, tura: alus, ôngga: badan katêgêsan lêmês badanipun.
- kapal. Têgêsipun lantèh, dene sarwa mangrêti dhatêng pangajaran.
- swa. Têgêsipun jaran kinasih, inggih punika tumpakan.
- undhakan. Têgêsipun tunggangan.
- gêdhog. Têgêsipun gêgêdhug, dene sami-sami kewan linangkung piyambak.
- Namaning macan: sima | singa | singha | mong | kesari | arimong | sardula | pragalba | margadipa | margapati | wagra | arimba.
- Dasanamaning macan: singha | sima | pragalba | sardula | wikridhita.
- macan: têgêsipun sagêd anggêro.
- singha: têgêsipun sagêd anggarong.
- singa: têgêsipun sagêd anggêrêng.
- sardula: têgêsipun pangawak landhêp.
- arima: têgêsipun galak.
- mong: têgêsipun sarwa rowa, sugih swara.
- angrimong: têgêsipun anggêdhobyah.
- barong: têgêsipun lorèng, lonthèng.
- sirungga: têgêsipun angajrihi.
- sawèri: têgêsipun sarira sêmbada.
- macan. Lêrêsipun macyan, têgêsipun macia, inggih punika anggêro, anggêmprong.
- singa. Têgêsipun sagêd mungêl singaong.
- singha. Têgêsipun inggih ingkang sagêd mungêl singaong.
- saradula. Têgêsipun patêmpuhaning lêlandhêp, kados ta: untu siyungipun, ilat kados parut, cakar kuku lancip.
- mong. Têgêsipun kang sagêd mungêl maong.
- arimong. Têgêsipun mêramong, dene abang mawi lorèk.
- kiswari. Têgêsipun sarwa bruwut-bruwut.
- jagur. Têgêsipun macan dhêkêm.
- margapati. Têgêsipun rinakêt ratu.
- Namaning banthèng: andaka | angun-angun | yawa | jawidha | go | goh | gawaksa | gawindra | gurisa | sarawa.
- Dasanamaning banthèng: andaka | andhanu | danuka | lêlawung | lêlaki | anggambira | surabaka | pringgabaka | danupaya.
- banthèng. Têgêsipun bênthing, dene lumanang-lanang.
- gardaka. Têgêsipun sugih nêpsu.
- andaka. Têgêsipun pangawakan lêmbu.
- angun-angun. Têgêsipun banthèng rosa.
- sikandhana. Têgêsipun banthèng lanang.
- sikandhini. Têgêsipun banthèng èstri.
- jêjawi. Têgêsipun banthèng èstri.
- grigsa. Têgêsipun gêtapan. Labêt saking kêndêl. Gêtapanipun botên gêtapan was sumêlangan. Gêtapan nêpsu kêdah ngamuk.
- garagsa. Têgêsipun angajrihi, dene sabên sumêrêp samukawis kêdah ambujêng kaamuk, punapa malih yèn kêtaton lajêng andêr pêjah kapurunanipun.
- Namaning kêbo: maesa | miswa | gomi | mundhing | andhanu | srawana | danuka | gopaka | badhagas | sityaka | karbwita.
- Dasanamaning kêbo: maesa | misa | mundhing | trêbayan | mandhanu | iwaka.
- kêbo. Têgêsipun bodho, dene sami-sami bêbujêngan dharat langkung bodho piyambak. Tumindakipun kêdah kalayan kagirèkakên.
- maesa. Têgêsipun karêm ing jêjombok.
- mundhing. Têgêsipun tumandhing, dene kalihan kancanipun piyambak asring bêrik, ngantos adamêl karisakan.
- bothi. Têgêsipun maesa jalêr.
- krêbo. Têmbung Malajêng, kajêng saha têgêsipun kêrêp kungkum. Dene têmbung maesa sawêrni katêgêsan jarwa sota, omahe desa.
- Namaning asu: sêgawon | anjing | sona | srênggala | camêra | cika | swa | kuwaka | bugêl.
- Dasanamaning asu: kucika | cêmêra | sona | srênggala | sêgawon | tusa | anjinga | wrêka | cikaya.
- asu. Têgêsipun langkung madon, wijangipun as: kawadonan, su: luwih. Sawênèhing sarjana amastani, asu punika lêrêsipun angsuk, kabêkta dene karêm gancèt, mila lajêng katêmbungakên anjing, liripun gandhèng.
- sêgawon. Têgêsipun sêkul awon, dene karêm tinja, kabasakakên malih sêgala.
- srênggala. Têgêsipun langkung galak, wijangipun: srêng: nêpsu, gala: wuwu, punjul.
- cika. Têgêsipun jêgug, dene sagêd jêgug.
- sona. Têgêsipun sugih uni, dene gêrêng jêgug anyêngkong.
- Namaning uwa-uwa: tutuha | srikangka | bruwarda | windra | lolidha | lawus | hwaba.
- Namaning kucing: pusa | posiya | pawasa | kusingha | uridha | kumwangga | lindhika | windula.
- Dasanamaning kucing: pusa | kusingha | pisa | sardulawangsa | cêmraya | singhagraha.
- Namaning manjangan: sangsam | maklana | sangkula | jêngkula | arusa | randhi | rusah | wrangga.
- Dasanamaning manjangan: samsam | sangsam | kardhi | kucula | kubraja.
- Namaning kuwuk: brewa | griwa | grêmusa | wilpusa | srênggampa | kukwaka | grêdawa | grêdula | grênda.
- Namaning kidang: arina | arinya | ujung | kênas | sanggira | walkasa | dhinangsa | paula.
- Namaning lutung: joni | anjani | kanjura | krêsnadha | wiruka | krêsnangga | tanuki | budhêng.
- Namaning kancil: sasa | sahasa | makala | palguna | kancita | marguna | wariga | amika.
- Namaning luwak: wulik | lêwis | arwaka | lardha | angkyatbuta | witridha | byatati.
- Namaning wêdhus: menda | kambing | ami | badro | badrawadha | padrewana | wrisa | gandhora | askendra | duma.
- Dasanamaning wêdhus: maenda | maendha | mimika.
- wêdhus. Têgêsipun wêdhodhos, labêt dening karêm bijig.
- menda. Têgêsipun meda, dene sami-sami bangsaning kewan menda punika kathah medanipun piyambak, amung anuruti kajêngipun kemawon.
- padrawana. Têgêsipun kewan asor, labêt botên wontên pigunanipun, wijangipun padra: asor, wana: kajêngipun wan: kewan utawi kiwa.
- domba. Têgêsipun lêrêsing têmbung padronba, wijangipun padro: menda, umba: têmpuk. Dados têgêsipun wêdhus wau inggih karêm bêrik.
- kambing. Têgêsipun karêm gêmbèr.
- Namaning warak: barkita | ascarma | libra | karthupa | panyula | sandêla | êndhêpan | durgangga.
- Namaning tukang: tutuka | limbo | kandhuki | darkya | jurwama.
- Namaning landhak: pangswang | wurandhêk | êntir-êntir | wirundisa | sujika | duryangga.
- Namaning sênggung: sênggora | sriba | sahriba | lêngkosa.
- Namaning wrêgul: sênggir | wurikta | sababa | baglana.
- Namaning kasturi: kasturya | rawidha | padhyaksa | turila.
- Namaning trênggalung: trangglang | wilangka | sanggrita | trambawa.
- Namaning kênthus: pêthangkus | gênthorang | kwandaka | dumira | kênthu | katyaka.
- Namaning lingsang: waringsa | yuywi | kapwa | canana | dokara.
- Namaning garangan: walagra | gitraka | sapwan.
- Namaning rase: rasya | lodha | gandaka | marwaga | januka | widada | widarsa.
- Namaning bajing: wayingha | wasukta | ikurita | panyuba | niyuninda.
- Namaning jalarang: dyararang | dahrika | wriha | cinggara.
- Namaning tikus: wêgèng | wêgyang | musika | usthaka | krakitha | brita | jinada.
- Namaning cêcak: murti | srêpana | wêrca | wêca-wêca.
- Namaning têkèk: basu | satmaka | walutru | darnita | wêrcagung.
- Namaning bunglon: tanu | saputhata | bisawarna | taruja | kilasa.
- Namaning kadhal: karla | umêkaka | didika | bundhan.
- Namaning kawuk: sarira | manyawak | miyangga | diksa.
- Namaning kodhok: pas | wiyung | canthuka | wrêstija | weyangga.
- Namaning trênggiling: hola | krêta | tranggiro | tranggircwa | karikla.
- Namaning yuyu: rakatha, karkatha | kalakatha | kratika | kartika.
- Namaning kapithing: dahri | darika | kamitra | kathira.
- Namaning kombang: bramara | satpada | madukara | madubrata | poali | lyali.
- Dasanamaning kombang: brêmara | tuskara | madukara | madubrata | tusari | sadpara | maririka.
- Namaning simping: sipi-sipi | kima | wirêngka | kamura.
- Namaning kalabang: kanaba | manggakala | sirsa | sirusapa | sangkatha.
- Namaning rêna: kalandaru | winaba | srisawa | lipta | nodha.
- Namaning codhot: codhot | laboka | syarima | cwatgora.
- Namaning bajul: buwaya | wuhaya | wayama | wilwaya | wayura.
- Namaning cêkaklak: cintaka | triklaklak | usaya.
- Namaning kalajêngking: kiha | mracika | wrisika | karkala | wikatha.
- Namaning jangkrik: jota | rikrita | mitsnadha.
- Namaning coro: curwa | lipasa | karlaka | wragna.
- Namaning gangsir: makri | tangtira | kintrasa.
- Namaning kamôngga: kamamangga | kyaka | warmata | umêng | gumênggêng.
- Namaning maliwis: silêman | griwis | cakarwa | cakrawaka | cakrangga.
- Namaning kalong: kalwang | lêngking | karsaka | gingga | gingguna.
- Namaning konang: karlipa | kardipta | paryana | prawiku.
- Namaning lawa: laba | sèri | sembu | sopta | cot.
- Namaning cacing: anwil | lusi | nauti | warcita | wrêjita.
- Namaning bulus: wayangsa | kurmanda | wadhungha | welusa.
- Namaning lêmut: nyamuk | rakadha | murinda.
- Namaning tawon: tabsawata | tusara | mitala.
- Dasanamaning tawon satunggal-tunggal: tawon dhoan | tawon tala | tawon malam | tawon alas | tawon kêmit | tawon suk | tawon êndhas | tawon kombang | tawon lêmah | tawon jangglèng | tawon lancêng | tawon mèlèr | tawon obang-abing | tawon bêngkik.
- Namaning mimi: imi-imi | mindara | mintuna | mithuna.
- Namaning kijing: wahana | krêmisa | lindhana.
- Namaning lancêng: tungkara | anungkara | welatana.
- Namaning walang: wancak | wancala | kithika | wancal.
- Namaning walangkapa: dumrada | langkapa | cangkring | sranggita.
- Namaning kupu: karmija | trija | drupawa | ranggana.
- Dasanamaning kupu: kupu gajah | kupu macan | kupu seta | kupu dhêdhak | kupu kêmbang | kupu wêrna | kupu gandrung | kupu kinanthi | kupu setan | kupu klapêr | kupu siwar | kupu banthèng | kupu langsêp | kupu pahang | kupu sêmpang | kupu anjrah | kupu sobrah | kupu gladrah | kupu pinging | kupu simping.
- Namaning kinjêng: kipada | saspada | trungka | trawanggana.
- Namaning lalêr: masika | ladra | pastika | wisrisa.
- Dasanamaning lalêr: lalêr wilis | lalêr wêrêng | lalêr pita | lalêr mas | lalêr kayu | lalêr mijah | lalêr dhêdhak.
- Namaning ece: daki | karaca | kumira | tyacya.
- Namaning ulêr: kramimara | wrêkita | urta | ratyaka.
- Dasanamaning ulêr satunggal-satunggal: ulêr gêni | ulêr gramang | ulêr jrabang | ulêr taun | ulêr dhômpa | ulêr endhong | ulêr jêdhung | ulêr sutra | ulêr srêngenge | ulêr rawe | ulêr sêrit | ulêr ranti | ulêr lembak | ulêr kinanthi | ulêr macan | ulêr kilan | ulêr jaran | ulêr gagak | ulêr kèkèt | ulêr cèlèng | ulêr cahya | ulêr lulut | ulêr kêmbang | ulêr lawe | ulêr tugi | ulêr gantung.
- Namaning tinggi: tinggyana | kindraka | marusruka | bangsarha.
- Namaning sêmut: brakithi | tutsma | rurinda | kasarya.
- Dasanamaning sêmut satunggal-tunggal: sêmut canthang | sêmut ngangrang | sêmut gula | sêmut kêrèng | sêmut gêni | sêmut pudhak | sêmut irêng | sêmut kripik | sêmut gatêl | sêmut gramang | sêmut lar | sêmut rangas | sêmut kayu | sêmut rayap.
- Namaning pênyu: masiran | kêtêm | kêtimwang | kurma.
- Dasanamaning anak brêngkutis: urèt | jampang | badhigal | gêdibal | mêntho-êntho.
Iwak
[besut]- Namaning iwak loh: mina | matsya | maswa | jita | wyangga | mira | oti.
- Dasanamaning ulam toya: mina | jita | wyangga.
Punika cacah namaning ulam lèpèn utawi ulam bênawi, satunggal-tunggaling nama kapratelakakên kados ing ngandhap punika.
- Ingkang bôngsa sisik: ulam tongkok | ulam papar | wadêr palung | wadêr mutihan | wadêr badhèr | kutuk | wadêr mangut | wadêr arêng-arêng | wadêr giligan | wadêr wijah | wadêr sêngkrok | wadêr kok | sili | wadêr bang | wadêr sêpat | wadêr lumud | wadêr bêthik | wadêr pari | wadêr têngiri | wadêr tiga waja | wadêr sêlar | wadêr urean | wadêr bandêng | wadêr mas | wadêr pèthèk | wadêr juwi | wadêr tongkol | wadêr menol | wadêr bobos | wadêr lèngèk | wadêr têri | wadêr bêngkuk | wadêr ngungik | wadêr mrêgak | wadêr nènèr | sasili | wadêr tômbra | bêrot | wadêr gramèh | wadêr lumba.
- Punika namaning ulam ingkang botên mawi sisik utawi bôngsa patil sapanunggilanipun: sêmaradalu | glêndhêng | kalalèn | ungkik-ungkik | jagaripu | pitêng | jambal | jakan | bapangan | tagih | sênggaringan | kêbo gêrang | jabrisan | kotès | wagal | pacal | siwar | lumbêt | baungan | linthêng | lêmpuk | pucangan | kada | gênderan | bêngkuk | mayang | sêmbilang | lele | truna lele | patêran | singgangan | kadhalan | badhahan | têkekan | sarap | sadhang | kakap.
Manuk
[besut]- Namaning manuk: paksi | kaga | kukila | garudha | garura | garêlya | saimbra.
- Dasanamaning manuk: kukila | paksi | kaga | patuka | briyaka.
- Namaning gêmak: puyuh | maningting | kayali.
- Namaning prakutut: kitiran | uka | kiswara.
- Namaning gagak: dhang-dhang | kangka | ajap-ajap.
- Namaning banyak: gangsa | ôngsa | awija | wranggura.
- Dasanamaning banyak: ôngsa | cor balwa | maklinga | wetana | wesaba.
- Namaning mêrak: badhak | cohung | manyura | wayuninda | kuwong | lancung.
- Namaning pritgantil: cucur | kadhasih | tidharsa | tadhaharsa | wlas-arêp | rês-rês.
- Namaning prênjak: tamuyana | sri satata | hla.
- Namaning pitik: pitrik | ayam | ahyam | sata | kruha.
- Dasanamaning pitik: sata | kruwaka | ekraya | ayam.
- Namaning bèbèk: kambangan | cakrita | cakrama | duwaba.
- Dasanamaning bèbèk: cakrawaka | ririka | wesaba | lur mangsa.
- Namaning paksi dara: kutu-kutu | ambara | mangudara | andhara | marpati.
- Dasanamaning pêksi pritgantil: kudhasih | tidharsa | mamlinga.
- Dasanamaning paksi cohung: manyura | mrak | mngiglan | sêsimpir | mangwuhan | pangungang | blanceran.
- Dasanamaning paksi garudha: kagapati | kukila raja | paksindra | patukaji | srikaga | nagendra | nagarda.
Punika pratelanipun namaning pêksi satunggal-tunggal. Kaurutakên saking bangsanipun piyambak-piyambak, kados ing ngandhap punika pratelanipun.
- Paksi garudha | paksi bayan | paksi bidho | paksi badhol | paksi wolung | paksi grindan | paksi darès | paksi mluwo | paksi alap-alap | paksi manol | paksi bêluk | paksi kingkang | paksi gagak | paksi kolik | paksi tuhu | paksi son-ason | paksi gotong mayit | paksi kikuk | paksi grundaya | paksi têkak | paksi bontit | paksi calapita | paksi thethekan | paksi bontit | paksi garinda | paksi kucingan | paksi cêkaklak | paksi wêk | paksi brênggi | paksi bri | paksi suwari | paksi rok | paksi ôngsapatra | paksi bango | paksi sandhang lawe | paksi cangak | paksi gêndharakan | paksi balêkok | paksi kontul | paksi sarigul | paksi truwok | paksi brambangan | paksi bangbangan | paksi rowak | paksi bontot | paksi burcèt | paksi trinil | paksi têrik | paksi branjangan | paksi bubut | paksi sèsèr | paksi urang-urangan | paksi joan | paksi kathik | paksi drêkuku | paksi dara | paksi putêr | paksi bêrkutut | paksi dêruk | paksi dlemukan | paksi gromong | paksi susupan | paksi dungik | paksi beo | paksi menco | paksi jalak | paksi podhang | paksi cocak | paksi kuthilang | paksi kêdhasih | paksi parênjak | paksi sikatan | paksi tikusan | paksi kacêr | paksi ceplukan | paksi sêpahan | paksi princoan | paksi cihit | paksi cici | paksi cici mêni | paksi kêmirèn | paksi ulêr-ulêran | paksi kèkèt | paksi pênthèt | paksi tèngkèk | paksi srigunting | paksi wadêran | paksi kacêr | paksi kèkèt buta | paksi manila | paksi bèthèt | paksi slindhitan | paksi êngkuk | paksi nori | paksi jakatuwa | paksi glathik | paksi wringinan | paksi manyar | paksi bondhol | paksi êmprit | paksi pêking | paksi kênari | paksi grija | paksi kadhali | paksi sriti | paksi sêmbawa | paksi sikatan | paksi sêndawa | paksi pathès | paksi pasêran | paksi gêmak | paksi platuk bawang | paksi platuk watu | glathik wingka | paksi laban | paksi bubukan | paksi gogik | paksi platuk bawang | paksi platuk watu | glathik wingka | paksi laban | paksi bubukan | paksi gogik | paksi platuk bawang | paksi platuk watu | glathik wingka | paksi laban | paksi bubukan | paksi mênthongan | paksi kingkang | paksi srangan.
Dasanama gegriyan
[besut]- Dasanamaning griya: wisma | graha | wangun | bale | gothaka | dalêm | omah | yasa | panti.
- Namaning omah: panti | rangka | rangkang | rangkal | nasa | yasa | suyasa | wisma | syawisma | suwèsma | graha | grêha | bale | wangun.
- Dasanamaning paturon: patilêman | pasuptan | pajungutan | tilam | pamrêman | paprêman | tilamsari | pakêjêpan | panendran | pagulingan | pakulinan.
- Dasanamaning pamujan: pamêlêngan | pasamadèn | pacrabakan | pahêningan | pahênêngan | pamudyan.
- Dasanamaning lawang: pintu | gopura | goyasa | wiwara | kori | dwara.
- Namaning lawang: badra | baprodya | dwara | dyara | dwari | dyarala | dwarala | dyaralaya | pintu | wiwara | kori, kontên.
- Dasanamaning cagak: dêksaka | rêksaka | jênggraha | jangwisma | hwat-hwat | madaha.
- Dasanamaning candhela: pantera | tingkapa | janila | prabaja | prabaka | maeran | kantera | marapika.
Punika namanipun dhapuring griya satunggal-tunggal. Sami kapratelakakên kados ing ngandhap punika:
- dhapur gubug: punika griya kampung cagak sakawan pangêrêt kalih.
- dhapur bango: punika griya kampung cagak kalih ing têngah pangêrêt kalih blandar ngiras sunduk.
- dhapur bapangan: punika griya kampung cagak sakawan pangêrêt tiga.
- dhapur srotongan: punika griya kampung cagak nêm pangêrêt tiga, mawi kasunduk.
- dhapur kampung: cagak wolu pangêrêt sakawan.
- dhapur pacul gowang: punika griya kampung mawi èmpèr têtiga.
- dhapur dara gêpak: punika griya kampung mawi èmpèr mubêng.
- dhapur kampung bali: punika limasan panjang.
- dhapur klabang nyandêr: limasan panjang saka kalih wêlas pangêrêt nênêm.
- dhapur limasan: cagak wolu pangêrêt sakawan.
- dhapur sinom: griya limasan mawi èmpèr mubêng.
- dhapur prabayasa: limasan panjang èmpèr mubêng blandar tumpang mawi singup.
- dhapur traju mas: kampung bali blandar tumpang mawi singup.
- dhapur langgar: griya limasan cagak sakawan pangêrêt tiga andêr tunggal ngiras kadamêl molo ing nginggil. Sunduk mubêng ngandhap nginggil.
- dhapur lumbung: punika griya langgar nêstha wolu, sunduk mubêng ngandhap nginggil.
Punika cacah namaning griya joglo sapanunggilanipun, ingkang sami singup tumpang dhadha pêksi sunduk kili:
- joglo lanangan
- joglo lambang
- joglo lambang gantung
- joglo carang gantung
- joglo lumajang
- joglo sêmar tinandhu
- joglo cêblokan
- joglo gêbêgan
- joglo sanggitan
- joglo mayang mêkar
- joglo antêban
- joglo witana
- joglo bale
Punika namaning dêdamêl ingkang kalampah kala zaman kina, namanipun satunggal-tunggal kapratelakakên kados ing ngandhap punika]].
- gada
- bajra
- lori
- boji
- bindi
- salukun
- musala
- badhama
- alugora
- tanggul
- alu-alu
- gandhi
- piling
- palu
- rajang
- kalawati
- puthu
- manggala
- cakra
- dhêndha
- sarampang
- cacap
- calimprit
- barandang
- duduk
- limpung
- martyu jiwa
- konta
- tomara
- ambar angin
- makala
- sangkali
- dhadhali
- candrasa
- candra purnama
- adar candra
- trisula
- nagapasa
- tamsir
- parasu
- druwasa
- baradi
- calum
- sali
- busur
- cèkèl
- ganjur
- gudebag
- gadorak
- jonggrong
- jinggring
- kanjar
- sakri
- kalaka
- sadhaka
- curiga
Dasanama werna-werni
[besut]- Dasanamaning abrit: rêta | merah | bang | jingga.
- Dasanamaning irêng: krêsna | jamus | cmêng | cêlêng | tanu | ngus | lamus | langking.
- Dasanamaning ijo: wilis | ijêm | rêrênyêpa.
- Dasanamaning kuning: jênar | pita | jne.
- Dasanamaning putih: pingul | seta | danta | pthak | wilantên.
- Dasanamaning bêning: wêning | santa | maya | jômba | dlinga | nlah.
- Namaning Warni 4
- abang (rêta). Têgêsipun abanging godhong. | rêtawi. Têgêsipun abanging gêtih. | rêtaga. Têgêsipun abanging sêkar. | rêktadu. Têgêsipun abanging kewan. | rêktama. Têgêsipun abanging galuga. | rêktasa. Têgêsipun abanging apu.
- irêng (krêsna). Têgêsipun irênging uwong. | dumani. Têgêsipun irênging nila. | tanu. Têgêsipun irênging mangsi. | grêdhawa. Têgêsipun irênging kayu | sêkêri. Têgêsipun irênging angus. | asthaka. Têgêsipun irênging kewan | nilaba. Têgêsipun irênging rêtna. | umani. Têgêsipun irênging mega.
- kuning (jênar). Têgêsipun kuning sêmu ijo. | dinar. Têgêsipun kuninging mas. | kunar. Têgêsipun kuninging kunir. | jêne. Têgêsipun kuninging mas. | kuning. Têgêsipun kuninging wong. | pita. Têgêsipun kuninging sandhangan. | kapurônta. Têgêsipun kuninging jarit. | jêning. Têgêsipun kuninging sorot. | blêngah. Têgêsipun kuninging bêngle.
- putih (putih). Têgêsipun putihing siyung, inggih putihing untu. | wênês. Têgêsipun putihing wong. | pinge. Têgêsipun putihing sêkar. | dênta. Têgêsipun putihing gadhing. | pêthak. Têgêsipun putihing waspa, luh. | kapas. Têgêsipun putihing kapuk. | seta. Têgêsipun putihing ulêr. | mina. Têgêsipun putihing iwak. | pik. Têgêsipun putihing minyak. | icana. Têgêsipun putihing sungging | lawon. Têgêsipun putihing jarit. | suci. Têgêsipun putihing ati.
Dasanama deduluran
[besut]- Dasanamaning bapa: rama | yayah | sudarma | bapaka.
- Dasanamaning biyung: bibika | rena | sudarmi | babu | mibu | êmbok.
- Dasanamaning anak: tanaha | wêka | atmaja | siwi | siwaya | putra | suta | sunu.
- Dasanamaning bojo: garwa | rèni | garwita | swami | somah | jodhwa.
- Dasanamaning tuwa: tuha | warda | wrêda | spuh.
- Dasanamaning panêngah: pamade | pamadya | pramadi | matula.
- Dasanamaning ênèm: taruna | mudha | anyam | taruni.
- Dasanamaning sadulur: kadang | sudara | sabaga | sarena | sabibi.
- Dasanamaning sanak: kadeyan | sawarga | sawita | santana | sabraya.
- Dasanamaning kakang: graja | rakwa | kaka | raki | raka | darmangka.
- Dasanamaning adhi: yayi | ari | rayi | antên.
- Dasanamaning kaponakan: pulunan | putrayan | mrasuha | kapedhanan | jawangsa.
Dasanama pangwasa
[besut]- Namaning ratu: endra | nareswara | nara iswara | narendra | narendradipa | nara aji | prabu | nara prabu | nararya | nararyadipa | narpati | nrêpati | narapati | narpa | dhipati | dhipa | buhpati | bupati | naradipa | buhpala | buhpalaka | bupalaka | bumipala | buminata | mangkubumi | sitipati | sri | srinata | nata | sang nata | raja | maharaja | sinuhun | susuhunan | sang siniwi | dhatu | sang sri | kangjêng | dipa | pamasa | pangêmpyan | aji | naranata | srindra | nara indra.
- Dasanamaning ratu: nararya | naradipa | narpa | narapati | sri | sribupati | bumipala | sri narendra | sri nata | prabu | narèswara | binathara | buminata | pramudya | sinuhun | susuhunan | katong | raja.
- ratu: têgêsipun anarambahi.
- raja: têgêsipun agêng.
- nata: têgêsipun amarentah.
- pati: têgêsipun aparentah.
- aji: têgêsipun kinurmatan.
- prabu: têgêsipun sarwa sêmbada.
- pamasa: têgêsipun amisesa.
- nararya, wêtahing têmbung, nara arya: têgêsipun wong kang luhur, wijangipun, nara, wong, arya, luhur, utawi padhang.
- narpa: têgêsipun wong kang luhur.
- narendra, wêtahing têmbung, nare endra: têgêsipun gêgununganing wong, wijangipun, nara, wong, endra, gunung.
- narpati, wêtahing têmbung, narapati: têgêsipun wong kang amarentah, wijangipun, nara, wong, pati, parentah.
- naranata: têgêsipun amarentah wong, wijangipun, nara, wong, nata, parentah.
- bupati: têgêsipun amarentah ing bumi, wijangipun, bu, bumi, pati, parentah.
- buminata: têgêsipun amarentah ing bumi.
- adipati: têgêsipun luwih parentahe, wijangipun, adi, luwih, pati, parentah.
- bumipala: têgêsipun pakuning bumi, wijangipun, bumi, inggih bumi, pala, pakantuk, pikêkah.
- narèswara, wêtahing têmbung, nara iswara: têgêsipun wong kang linuhur, wijangipun, nara, wong, iswara, luhur.
- naradipa: têgêsipun wong kang amadhangi, wijangipun, nara, wong, dipa, padhang.
- erêyangsa: têgêsipun trahing bôngsa luhur.
- sri: têgêsipun sarwa sae.
- risang: têgêsipun luwih luhur.
- dhapa: têgêsipun pangarêping wong.
- buhpa: têgêsipun amêngku bumi, wijangipun, buh, bumi, pa, amêngku.
- dhatu: têgêsipun kang angadhaton.
- mandasiksa: têgêsipun wênang angganjar angukum.
- srinda: têgêsipun sarwa sae.
- mangkubumi: têgêsipun pêpakuning bumi.
- mahararya: têgêsipun langkung linuhur.
- mêngkuradya: têgêsipun amêngkunagara.
- kangjêng: têgêsipun kang lumaku sinêbut.
- sinuhun: têgêsipun kang ingêmbun.
- susuhunan: têgêsipun langkung pinundhi.
- sunan: têgêsipun amiyambaki, kang miyambaki wau kaluhuranipun.
Namaning Ratu
- naradipa. Têgêsipun wong kang amadhangi, wijangipun nara: uwong, dipa: padhang, dene panjênêngan ratu amadhangakên pêtênging kawula, kados ta angrawat kang acacad, tiyang malih sato, tuwin sawarnining tiyang ingkang salah kadadosan sapanunggilanipun pinaripurna, angganjar dasih ingkang kaslamêtan, marasakên ing asakit, mulyakakên ing apapa.
- naranata. Têgêsipun wong amarentah, wijangipun nara: [[uwong, nata: parentah.
- narapati. Têgêsipun sotyaning manusa, wijangipun nara: uwong, pati: sotya, sawênèhing sarjana ugi anêgêsi wong amarentah, wijangipun nara: uwong, pati: parentah.
- bupati. Têgêsipun marentah ing bumi, wijangipun bu: bumi, pati: parentah.
- bumipala. Têgêsipun panungguling bumi, wijangipun bumi: sampun jarwa, pala: panunggul.
- buminata. Têgêsipun amarentah ing bumi, wijangipun bumi: sampun jarwa, nata: parentah.
- prabu. Têgêsipun marabot, sawênèh anêgêsi bapa, inggih bapakaning manusa kathah, saking têmbung Arab pra Abu, têgêsipun bapa]].
- katong. Têgêsipun dewa katingal.
- ratu. Têgêsipun narambahi.
- pamasa. Têgêsipun kawasa.
- hèrêyangsa. Têgêsipun piniji ing dewa, wijangipun hèrhyang: dewa, sang: piniji.
- narpadipa. Têgêsipun kajêng adamêl padhang, wijangipun narpa: kajêng, dipa: padhang.
- aji. Têgêsipun kajèn kinawêdèn.
- raja. Têgêsipun pangagêng.
- sunan. Têgêsipun pêpundhèn.
- sinuhun. Têgêsipun ingêmbun-êmbun.
- iswara. Têgêsipun linuhur.
- narendra. Têgêsipun gêgununganing wong, wijangipun nara: uwong, endra: gunung.
- sri. Têgêsipun bagus, ayu, mila têmbung sri, kangge dhatêng sêsêbutan ratu priya ratu putri]].
- mahawirya. Têgêsipun agêng luhur, wijangipun maha agêng, wirya luhur]].
- pangêmpyun. Têgêsipun angaubi, utawi barukuti.
- dene ing Dewanagari, ingkang kangge inggih amung prabu, raja, ratu, nata, narendra, narpati, bilih tanah Ngarab sêsêbutanipun sultan, têgêsipun inggih botên bèntên akalihan têmbung Jawi: susuhunan utawi sinuhun, dene sêsêbutan kangjêng wênang dhatêng kakung wênang dhatêng putri, kajêngipun inggih ingkang bagus utawi ingkang ayu, têmbung ratu inggih wênang dhatêng kakung, inggih wênang dhatêng putri.
- bandara. Punika têmbung wancah, entaripun banda udara, têgêsipun: [[têrah têdhaking wong bôngsa agung luhur, wijangipun banda: agêng, udara: luhur.
- pramèswari. Têgêsipun langkung linuhuring èstri, wijangipun parama: linangkung, iswari: linuhuring èstri.
- pramèswara. Têgêsipun inggih sami kalihan pramèswari, anamung sastranipun ing ngajêng, pramèswarya]].
- wara supadmi. Têgêsipun pangagênging garwa, wijangipun wara: pangagêng, supadmi: garwa.
- padniswara. Têgêsipun garwa ingkang linuhur, wijangipun padni: garwa, iswara: luhur.
- dayita. Têgêsipun musthikaning wadon, inggih wadon ingkang pinusthika]].
- narpawadu. Têgêsipun ratuning wadon, wijangipun narpa: ratu, wadu: wadon.
- narpadayita. Têgêsipun ratu musthikaning wadon.
- narpaèstri. Têgêsipun ratu wadon, wontên malih têgês èstri jumurung, inggih punika wajibing èstri jumurung ing priya, tan kenging lênggana ing sapakèn]].
- narèswari. Têgêsipun ratu dhêdhuwuraning wadon, wijangipun nara: wong, sarèhning tumrap ratu èstri dados katêgêsan pawongan, iswari: ratu wadon.
- waraduhita. Têgêsipun pangagênging wadon, wijangipun wara: pangagêng, duhita: wadon.
- natarèni. Têgêsipun ratuning wadon, wijangipun nata: ratu, rèni: wadon.
- kangjêng ratu. Têgêsipun sang ratu ayu.
- wararèni. Têgêsipun pangagêng ngaèstri, wijangipun wara: pangagêng, rèni: èstri.
- sri Mahèswari. Têgêsipun ratu pangagênging putri.
- sori. Têgêsipun musthikaning putri.
- rêtnadayita. Têgêsipun sotyaning wadon.
- Namaning kangjêng ratu: mahisi | wara mahisi | nata mahisi | narendra mahisi | nrêpawadu | narèswari | narpaduhita | duhita | narpadayita | dayita | garini | narendra garini | paramèswari | pramèswari | supatni | nata dèwi | patni | sri supatniswari | natarèni | prawara mahisi | raja mahisi | sriyodati | lêksmiwati | bini aji | rakyan bini aji | padmi | supadmi.
- mahisi: têgêsipun ratuning wadon.
- sang sri: têgêsipun ratuning ayu.
- swapadmi: têgêsipun garwa pangarêp, wijangipun, swa, pangarêp, padmi, garwa.
- surêtna: têgêsipun intên linuwih, wijangipun, su, luwih, rêtna, intên.
- wara Mahisi: têgêsipun pangagênging kênya.
- dèwi: têgêsipun pangawak widadari.
- sori: têgêsipun garwaning ratu.
- narpawadu: têgêsipun kaluhuraning wadon, wijangipun, narpa, luhur, wadu, wadon.
- nata Mahisi: têgêsipun marentah sakadhaton.
- narpaduhita: têgêsipun linuhur sagunging wadon.
- paramèswari: têgêsipun linangkung luhur.
- paramèswara: têgêsipun linangkung luhur, wêtahing têmbung, parama iswara, wijangipun, parama, linangkung, iswara, luhur.
- sridayita: têgêsipun ratuning mustika, wijangipun, sri, ratu, dayita, musthika.
- garini: têgêsipun pangagênging wadon.
- natarèni: têgêsipun marentah wadon.
- laksmitawati: têgêsipun anêngsêmakên raos, wijangipun, laksmita, anêngsêmakên wati, raos.
- supadmi: têgêsipun pangawak sêkar.
- natadèwi: têgêsipun ratuning widadari.
- sriyodati: têgêsipun ratuning prajurit wadon.
- narendra garini: têgêsipun gêgununganing wong wadon.
- prawara Mahisi: têgêsipun pangarêping wanodya.
- biniaji: têgêsipun garwaning ratu, utawi garwa kang kinurmatan.
- narèswari: têgêsipun wong wadon linuhur.
- padniswara: têgêsipun garwa kang linuhur.
- narèswara: têgêsipun lêluhuraning pawongan.
- duhita: têgêsipun wadon linuwih.
- rajanari: têgêsipun ratu wadon.
- pamasi: têgêsipun ratuning wadon.
- Namaning pandhita: rêsi | wiku | wikwa | mahawiku | yati | suyati | mahayêkti | yogi | mahayogi | sidhya | sidha | yampu | yampuh | brahmana | bramaha | sunnya | sidhawikwa | yatiwara | dwijawara | maha pinundhi | muniwara | maharêsi | mahamuni | sidhayogi | sidhayogiswara | munindra | yegindra | sang mahêning.
- Dasanamaning pandhita: bagawan | maharsi | mahayêkti | mahamuni | muniwara | widhi wacana | supadya | sunyata | subrata | mahahêning | kawakya | wiku | mahabrata.
- pandhita. Têgêsipun pêpundhèn, dene pinundhi-pundhi sarerehan wêwêngkonipun.
- dwija. Têgêsipun [[angèsthi têrus lair batos.
- dwijawara. Têgêsipun muruk sêja kalih prakawis, sapisan: angastuti dewa, kaping kalih: amrih karahayon.
- suyati. Têgêsipun amêsu cipta. Wijangipun: suya: amêsu, ti: cipta.
- rêsi. Têgêsipun suci, dene anêtêpi panggalih asuci.
- wasistha. Têgêsipun: langkung awas, kados ta: sumêrêp sadèrèngipun winarah.
- ajar. Têgêsipun: wajib mêmulang.
Rèhing Pandhita
- Saking ngandhap anama Indhung-indhung. Têgêsipun: tiyang karerehan ingkang sawêg mondhok, damêlipun babad-babad wana saubêngipun ing ardi.
- Inggahipun malih anama Gêluntung. Têgêsipun: tiyang sampun gêgriya nyagak sakawan, damêlipun angrêrêmbat, usung-usung, mêndhêt kajêng tuwin toya.
- Inggahipun malih nama Uluguntung. Têgêsipun: lurah kampung, inggih kabêbahan amranata sadaya padamêlan.
- Inggahipun malih anama Cantrik. Têgêsipun: ingkang kabêbahan angladosi samukawis, utawi jagi kengkenan.
- Inggahipun malih anama Cèkèl. Têgêsipun: juru tanêman, utawi jagi rumêksa patêgilan, awon sae wontên tanggêlaning Cèkèl.
- Inggahipun malih anama Puthut. Têgêsipun: ingkang rumêksa sanggar palanggatan, utawi kabêbahan masang pirantosing sêsaji pamujan.
- Inggahipun malih anama Mamanguyu. Têgêsipun: ingkang kabêbahan anabuh gêntha kêkêlèng salêbêtipun pamujan.
- Inggahipun malih anama Janggan. Têgêsipun: ingkang dados juru sêrat, utawi anganggit-anggit.
- Inggahipun malih anama Wasi. Têgêsipun: ingkang dados juru pangadilan, angrampungi prakawis.
- Inggahipun malih anama Ajar. Têgêsipun: juru mêmulang, kawajibaning para ulah arja.
- Inggahipun malih anama Pandhita. Têgêsipun: guru agêng ingkang sarwa putus, wajib sinêbut Panêmbahan.
Rèh pandhita Èstri
- Saking ngandhap anama Obatan. Têgêsipun tiyang èstri brêgajagan, jagi sêsadean utawi têtumbas dhatêng pêkên.
- Inggahipun anama Abêt-abêt. Têgêsipun: jagi mangangsu utawi ramban.
- Inggahipun malih anama Abon-abon. Têgêsipun: jagi panyapu utawi mêmasuh, sêsuci sapanunggilanipun.
- Inggahipun malih anama Kaka-kaka. Têgêsipun: tiyang èstri jagi olah-olah.
- Inggahipun malih anama Endhang. Têgêsipun: jagi kengkenan utawi ngladosi.
- Inggahipun malih anama Bidhang. Têgêsipun: jagi dados inya, anêsêpi putra wayahipun kiyai ajar.
- Inggahipun malih anama Dhayang. Têgêsipun: jagi têtêbah, utawi anyêbari sêkar ing sanggar palanggatan.
- Inggahipun malih anama Sontrang. Têgêsipun: dados dhukun, amulasara sukêr sakit, utawi anggulawênthah anggadarèn putra wayahipun ki ajar.
- Inggahipun malih anama Mêntrik. Têgêsipun: pinitados juru rêrawat samukawis bangsaning busana, punapadene dhêdhaharan sapanunggilanipun.
- Inggahipun malih anama Dungik. Têgêsipun: pêpingitan badhe dados garwanipun kyai ajar, padamêlanipun cariyos lêlampahan jaman kina, ingkang dados têpa palupinipun para pawèstri, kalanturipun dipun wastani Kôndhadongèng.
- Namaning sosoran pandhita: ajar | wiyata | jêjanggan | bêbuyut | puthut | bangbang | cantrik | cêcèkèl | manguyu | ulu guntung | indung-indung | ubon-ubon.
- Namaning pujôngga: kawirêja | kawiradya | kawiswara | sang akawi | kawindra | kawiwara | paramakawi | paramabasa | paramasastra | môndraguna | awicarita | mardawalagu | mardibasa | sambegana | nawungkridha.
- Dasanamaning pujôngga: kawiswara | muniwara | maharjana | prawyata | mandraguna | nawungkridha | sambegana | mardibasa | kawindra | kawarja.
- Namaning santana: wandu warga | wandu wandawa | wandawa | wangsa wandu wandawa | kulayadu | kulayadu wandu wandawa | kulawandawa | kulawandu wargga | yadukula | kulawargga | sanak sadhèrèk.
- Dasanamaning garwa ratu: pramèswari | pramèswara | swamindra | narpadayita | sori | narèswari.
- Dasanamaning putra ratu: narpatmaja | narpaputra | narendraputra | darmaja | darmaji | rajaputra | surendra | narpasiwi | narpasunu | atmajendra | prabusiwaya | siwayendra | rajasiwaya | darmendra.
- Namaning putra: sunu | suta | tannaya | wêka | atmaja | siwi | wêkaja | yranak | ja | hak | ranak | sunya | syanya | anak.
- Namaning pêpatih: kyan mapatih | rakyan mapatih | rakryan mapatih | mangkupraja | senapati | mantri mukya | adipati | anindya mantri | nataradya | mangkubumi | nayaka waktra | mantri wisesa.
- Dasanamaning pêpatih: adipati | nayaka waktra | mangkubumi | natapraja | nindyamantri | mantri mukya.
- patih: têgêsipun amêmatah.
- nataradya: têgêsipun amêmatah nagara, wijangipun, nata, mêmatah, radya, nagara.
- natapraja: têgêsipun angrêrakit nagara, wijangipun, nata, angrêrakit, praja, nagara.
- nayakawaktra: têgêsipun panungguling pangarêp, wijangipun, nayaka, pangarêp, waktra, rai.
- mantrimuka: têgêsipun pangarêping mantri.
- mantriman: têgêsipun mantri linuwih, wijangipun, man, linuwih.
- kyana patya: têgêsipun radèn patih.
- nindyamantri: têgêsipun têtindhihing mantri, wijangipun, nindya, têtindhih.
- nitiradya: têgêsipun aniti nagara, wijangipun, radya, nagara.
- pramadendra, pancène, pramada endra: têgêsipun êmbaning ratu, wijangipun, pramada, lêlèmèk, endra, ratu.
- mantri manggala: têgêsipun pangarêping mantri, wijangipun, manggala, pangarêp.
- brêtyèswara, wêtahing têmbung, brêta iswara: têgêsipun dhêdhuwuraning wadya, wijangipun, brêta, wadya, iswara, luhur.
- mantriwisesa: têgêsipun mantri kawasa, wijangipun, wisesa, kawasa.
- mantri sudibya: têgêsipun mantri anglangkungi.
- patih . Têgêsipun mêmatah.
- patya. Têgêsipun mataha.
- mantriman. Têgêsipun anglangkungi tigang prakawis, bopati, papati, senapati.
- mantrimukya. Têgêsipun inggih dados panunggul tigang prakawis wau, têgêsing mukya, panunggul.
- natapraja. Têgêsipun anata nagari, wijangipun nata: matrap, matah; praja: nagari.
- nataradya. Têgêsipun mranata nagari, wijangipun nata: mranata, radya: nagari.
- mantriwisesa. Têgêsipun kadunungan wêwênang tigang prakawis, ulat, ulah, ilat, têgêsipun ulat, pamawasan, dene anguningani pangulahing praja, ulah pangrêtos, dene amangrêtos samukawis lampah-lampahing praja, ilat, lidhah, dene lêpas dhatêng pangulahing parapabên. Sawênèhing sarjana mantri punika kajarwanan angawruhi tigang prakawis, nistha, madya, utama, nisthanipun dene anyumêrêpi dhatêng ngalit, madyanipun anyumêrêpi dhatêng têngah kados ta: bupati sapanunggilanipun, utamènipun dene angêmban dhawuhing ratu.
- mantrimuktya. Têgêsipun mantri mukti, awit sadaya abdi dalêm sapanginggiling jajar minggah kasêbut mantri.
- Namaning senapati: senanata | dipati | senadipa | senapati | natayuda | pramugari.
- Dasanamaning senapati: senaraja | senanata | surènglaga | wiramanggala | wirasena | manggalèng prang | surèngkewuh | nrangbaya | nrangwèsthi | danupaya | senaraja | senapraja | wirapraja | sindusena | pratiwanung | surèngbala | natayuda | mangkuyuda | mangkudilaga.
- Namaning prajurit: wira | prawira | wirayodha | suwira | partiwa | wara | prawara | warayodha | yoda | wirarodra | sura | suranggakara | danuja | dibya | sudibya | widagda | dibyanung.
- Dasanamaning prajurit: pratiwa | prawira | sarjana | pragola | pragosa | prayudha.
- Namaning tumênggung: wadana | bupati | nayaka.
- Dasanamaning tumênggung: bupati | wadana | arya | nayaka.
- tumênggung. Têgêsipun dhêdhênggung, utawi tumênggung, dene anênanggung dhatêng sawêwêngkonipun.
- bopati. Têgêsipun kabubuhaning parentah.
- nayaka. Têgêsipun polatan, utawi panunggul.
- wadana. Têgêsipun pangajêng, dene dados pangajênging bawahan.
- manggala. Têgêsipun pangagêng.
- prawara. Têgêsipun pangagêng.
- pratiwa. Têgêsipun sarwa samêkta, wijangipun têmbung, parati: miranti, iwa: karo.
- pradhara. Têgêsipun têngah antaraning pangagêng, awit dhara, gadhah jarwa antara agêng.
Ya ta ing ngandhap punika lajêng amratelakakên namaning wadyabalaning ratu satunggal-tunggalling wadya dalah kawajibanipun piyambak-piyambak sami kapratelakakên ing ngandhap punika, sarta uruting pêpangkatan sami dipun têgêsi piyambak-piyambak.
- patih: parentah, inggih punika ingkang winênang amarentah para wadya sadaya. Utawi ingkang kapasrahan pangawasa anampurnakakên parentah saulahing panata praja.
- adipati: pangagênging parentah, inggih punika ingkang winênang anampèni parentahing ratu, utawi ingkang kaserenan pangawasaning pêpatih amarentahakên patraping lêlêrêsan.
- senapati: amangku parentah, inggih punika ingkang winênang anggadhuh pangawasaning ratu, kapasrahan angrèh para prajurit. Amariksani ingêripun gêlaring prang, anglanglang pringgabayaning paprangan.
- bupati: bawahaning parentah, inggih punika ingkang winênang amarentah dhatêng bawahipun piyambak. Utawi kalêrêsan anampèni parentah saking pêpatih.
- adipati kupu: adipati mardika, inggih punika ingkang amadanani para pandhita, utawi para pradikan ing sapanunggilanipun sadaya, winênang amarentahakên saulahing panata agama.
- tumênggung: dhênggung, utawi têtindhih. Inggih punika ingkang winênang amariksani samukawis lêlampahan ayahaning ratu, saha kabêbahan ulah dêdamêl ingkang dados agêming ratu, sarta kawajiban ananggêl awon saening kancanipun.
- nayaka: panunggul, utawi pangirid. Dening dados pangagênging bala, inggih punika ingkang winênang amatah padamêlaning bawah karerehanipun sadaya.
- wadana: rai, utawi pangajêng. Inggih punika ingkang winênang dados ulu-ulu patraping padamêlan. Saha ingkang wajib dados pangajênging lampah.
- punggawa: pangayap, utawi pangawinan. Têgêsipun malih pangampilan. Inggih punika ingkang kabêbahan dados têtindhihing ampilan upacara kapraboning ratu]], utawi [[angampil parentahing pêpatih.
- ariya: luhur, utawi padhang, inggih punika santananing ratu ingkang winênang anunggil padamêlan kalihan para wadana utawi para wadana ingkang taksih kalêbêt santana punika wênang sinêbur ariya.
- sinangarya: sinêbut luhur. Inggih punika para punggawa ingkang winênang anunggil padamêlan kalihan para santana.
- panji: panunggul. Inggih punika santana ingkang winênang dados pangajênging prajurit.
- pameya: bôngsa linuwih. Inggih punika bangsaning para agêng ingkang winênang dados sêsulih anglampahi padamêlaning para punggawa.
- kaliwon: kapiji, dening winênang anampèni parentah saking bupati, utawi têgêsipun malih kalih ewon. Punika kabêkta saking lênggahipun kala ing kina siti dhusun karya kalih èwu.
- panèwu: Golongan. Dening winênang anampèni parentah saking kaliwon, kadhawahakên dhatêng golonganipun. Utawi têgêsipun malih panewon. Punika kabêkta saking lênggahipun kala ing kina siti dhusun karya sèwu.
- mantri: linuwih, utawi sapocapan. Dening kawênangakên imbalan wacana kalihan para agêng, saha langkung waskitha kadadosanipun ing lampah tigang prakawis.
- Ingkang rumiyin nistha, inggih punika sagêd anyinggahi patraping lampah ingkang dhawah nistha.
- Kaping kalih madya, inggih punika sagêd anêtêpi patraping lampah ingkang dhawah madya.
- Kaping tiga utama, inggih punika sagêd angantêpi patraping lampah ingkang dhawah utami.
- arya pêpati: wadana parentah. Inggih punika ingkang kapitadosan anampèni dhawah anglampahakên parentah.
- arya tiron: wadana panulad. Inggih punika ingkang kapitadosan amêmulang ing lampah utami, utawi ingkang kabêtahan amatrapakên sakathahing padamêlan lêrês, saha ingkang winênang anjagèni pandamêling mêngsah.
- aryaleka: têgêsipun wadana pananggalan. Inggih punika ingkang kapitadosan anglurahi para wadya ahli etanging palak pananggalan sapanunggilanipun.
- aryajômba: wadana pasucèn. Inggih punika ingkang kapitadosan anglurahi para wadya pangulu toya, ingkang sami ulah rêrêsik salêbêting pura, utawi ngrêsiki pasiramaning ratu.
- arya manguri: wadana pamudharan. Inggih punika ingkang kapitadosan anglurahi para wadya jêksa, winênang amudhari karampungan ingkang dèrèng lêrês. Kawajibanipun amrayogi lampahing prakawis.
- arya niti: wadana sêtya. Inggih punika ingkang kapitadosan anglurahi para wadya gêdhong, winênang anggêmèni kagunganing ratu, saha amariksani damêling para wadya among tani sadaya.
- arya kôndha: wadana dagang. Inggih punika ingkang kapitadosan anglurahi para wadya sudagar, kawajibanipun amariksani ingkang sami anglampahakên wêdaling gêgramèn ingkang saking nagari]], utawi lêbêting gêgramèn ingkang saking amôncapraja.
- patya tandha: amarentah tôndha. Inggih punika ingkang kapitadosan amadanani para pabeyan bandar dharat. Kawajibanipun anyêpêng pangawasaning pêkên ing sapanunggilanipun sadaya.
- pêcatôndha: wêtahing têmbung: pêcatôndha, têgêsipun pamêcat andhaning baita, inggih punika ingkang kapitadosan amadanani para pabeyan bandar laut sadaya, kawajibanipun anyêpêng pangawasaning muara sagantên ing sapanunggilanipun.
- tôndha mantri: mantri tôndha. Inggih punika ingkang kapitadosan dados juru pamupu beyaning pêkên.
- ôndhamoi: pangkataning pangulah, inggih punika ingkang kabêbahan amêmangkat ulahing padamêlan. Ingkang pancèn ulah padamêlan agal utawi lêmbat. Sami pinatah piyambak-piyambak padamêlanipun.
- daksa: jêjênêng. Inggih punika wadya jêksa ingkang kabêbahan angrampungi lêlêrêsaning prakawis.
- jambaleka: padhang wulan. Inggih punika ingkang kabêbahan dados juru amariksani samukawis. Saha winênang amot amêngku wisesa dhatêng prakawisipun tiyang ulah wisaya amêndhêt ulam toya.
- pujôngga: ulah pamêsu raga. Inggih punika ingkang kabêbahan anganggit cariyos mawi kasêkarakên. Kawajibanipun amêmantês uruting ukara kalihan amatrapakên tatakramaning sêrat kintunan ingkang sagêd angrapêtakên ing arênggang.
- panjang jiwa: wêtahing têmbung: panjang jihwa, têgêsipun lidhah panjang, inggih punika ingkang kabêbahan andhawahakên parentah.
- ulubalang: pangajênging pacalang, inggih punika ingkang kabêbahan dados juru anglampahakên sêrat.
- anggandhèk: anyandhik. Inggih punika ingkang tinêdah angêmban timbalaning ratu, utawi ingkang kabêbahan angrukti pirantosing pagantenan.
- kabayan: lantaran. Inggih punika ingkang kabêbahan dados lantaran andhawahakên parentah.
- angabèi: angimpuni, dening anarambahi lampahipun ing padamêlan sadaya.
- dêmang: cêcêpêngan utawi bêbundhêl. Inggih punika ingkang kabêbahan anyêpêng padamêlan bawah padhusunan. Utawi kapitadosan anyêpêng sakathahing lêlangên busana karajan sapanunggilanipun. Winênang amêmantês panganggèning para wadya sadaya.
- rôngga: wêwêngku utawi pangrêngga. Inggih punika ingkang kabêbahan anyaèni sawêwêngkoning bawahan. Winênang amangun sêsikon padalêman salêbêting pura, miwah angrakit pasanggrahan.
- kandhuruhan: paserenan. Inggih punika ingkang kaserenan dhawah utawi anampurnakakên parentah.
- pasêpan: têtêlik. Inggih punika ingkang kapitadosan dados juru pangingsêp-ingsêp samukawis.
- pamotan: pangêmotan. Inggih punika ingkang kapitadosan amingit wêwadosing ratu.
- karêrêngan: kawingitan. Inggih punika ingkang kabêbahan dados juruning panglanglang salêbêting pura.
- kajinêman: kasidhêman. Inggih punika ingkang kabêbahan dados juru panglanglang salêbêting praja.
- pandêlêgan: panêngkêlan, utawi panênungan. Inggih punika ingkang kabêbahan dados juru tênung miwah juru nujum ingkang bôngsa pêpetangan sapanunggilanipun.
- palimpingan: pralambangan. Inggih punika ingkang kapitadosan ulah jangkaning nagari.
- pasingsingan: sabarangan. Inggih punika ingkang winênang ambawahakên para wadya griya sadaya.
- salingsingan: salisiban, utawi saliringan. Inggih punika ingkang winênang ambawahakên para wadya anon-anon sadaya.
- pakulupan: pamagangan. Inggih punika ingkang winênang angrèhakên para wadya pamagangan sadaya.
- pangalasan: juru wêwanan. Inggih punika ingkang kabêbahan amêndhêt kajêng dhatêng wana.
- tuwaburu: tukang ambêbujêng. Inggih punika ingkang kabêbahan amêndhêt sato wana, winênang angrêramu sato galak.
- wuruk: kusiripun ing titihan padhati.
- mantri panglima: mantri mônca gangsal. Inggih punika pangagênging mantri amônca dhusun, alênggah mantri panèwu.
- umbul: pêpundhèn. Inggih punika ingkang dados wadananing têtiyang padhusunan, alênggah mantri panatus.
- bêbuyut: sêsêpuh. Inggih punika ingkang dados kamisêpuhing têtiyang padhusunan. Alênggah mantri panèkêt.
- adèn-adèn: kaluwihan. Inggih punika ingkang dados guru utawi panguluning têtiyang alit ing padhusunan. Alênggah mantri panglawe.
- lurah: ulu-ulu, utawi kapala, têgêsipun malih pangajênging panggenan. Inggih punika ingkang kawênangakên dados sêsirahing padamêlanipun têtiyang alit ing padhusunan. Alênggah sapalihing mantri panglawe.
- patinggi: pamangkat. Inggih punika ingkang kawênangakên amêmangkat padamêlaning têtiyang alit ing padhusunan. Alênggah sapalihing lurah.
- bêkêl: têngga utawi tênggah. Têgêsipun malih ancêr. Inggih punika ingkang kawênangakên rumêksa awon saening padhusunan. Alênggah sapalihing patinggi.
- paragak: guru, utawi pakah, inggih punika ingkang kabêbahan anglêrêsi prakawisipun têtiyang alit ing padhusunan. Alênggah sapalihing bêkêl.
- sikêp: pirantos. Inggih punika têtiyang alit ingkang anyanggi damêl. Alênggah sapalihing paragak.
- karaman: arahan, utawi anjrahan. Inggih punika têtiyang alit ingkang botên anyanggi damêl. Amung ngindhung abarak sakawan kemawon.
Punika wêwijanganing namanipun para priyantun satunggal-tunggal. Nama saha lajêng tinêgêsan. Kados ing ngandhap punika.
- panji andaka: tungguling bêbanthèng. Inggih punika lêlurah ingkang dados sosoran pangajênging prajurit.
- wirancana: prajurit sanglingan. Inggih punika prajurit miji.
- wiraraja: prajurit karajan. Inggih punika prajurit lêbêt.
- wirasinga: prajurit pikuwat. Inggih punika prajurit jawi.
- wirasari: singa barong, inggih punika prajurit ingkang rumêksa para pawèstri.
- suratani: kakêndêlaning tani. Inggih punika prajurit dhusun.
Ing ngandhap punika jarwanipun namaning ratu, utawi para santana abdi ingkang dèrèng kasêbut ing ngajêng wau, sami dipun jarwani namanipun piyambak-piyambak.
Sêbutaning nama --- Têgêsipun
- ratu: anyarambahi
- gusti: rahsa gunêm. Pasêbutan.
- bêndara: aub-aub = sêsêpuh.
- kangjêng: ingkang suku.
- susuhunan: pêpundhèn.
- panêmbahan: panyêmbahan.
- pangeran: pangawulan.
- ariya: luhur = padhang.
- panji: têtunggul.
- rahadèn: sêsotya, bagus.
- kiyai: sêsêpuh, minôngka kaki.
- pangulu: sêsirah = pangajêng.
- santri: magangan, panakawan.
- pakathik: panganthi.
- pagondhal: panggondhol.
- jajar: jèjèr = rampak.
Dasanama jagad
[besut]- Namaning jagad: rat, paramodhadya | paramotama | paramosita | paramodita | paramosesa | paramosadha | jagadtraya | rakwiryawan | rat kotyama | rat pramawa | rat kartyawan | rat paramoditaya | paramosesaya.
- Dasanamaning jagad: bawana | janapriya | triloka | rat | bumipala | buwana | tribawana | janaloka | warsi.
- Namaning ênggon: loka | pada | swana | syana | sana | unggyan | stana | astana.
- Namaning bumi: buhwananda | buhwana | ngandha bumi | ngandha buhwana | bumi mandha | mandhala | bumi mandhala | tri mandhalaya | tri bawana | bawana | kisma | bantala | pratala.
- Dasanamaning siti: bumi | siti | pratala | bantala | kisma | atana | pratiwi.
- bumi. Têgêsipun lêbu sumêmi.
- lêmah. Têgêsipun malumah.
- bantala. Têgêsipun dhêdhasar.
- kisma. Têgêsipun kikasing banyu.
- pratala. Têgêsipun ambah-ambahan.
- pratiwi. Têgêsipun ambah-ambahan êlêting banyu.
- rat. Têgêsipun narambahi.
- jagad. Têgêsipun ambah-ambahan.
- wati. Têgêsipun ngêkahi.
- loka. Têgêsipun sumarambah.
- lêbu. Têgêsipun pangêmotan.
- bawana. Têgêsipun jêmbar.
- mandhala. Têgêsipun wêwatês.
- pramudita. Têgêsipun angwontênakên sarwa tumuwuh.
- Namaning madyapada: marapada | aripada | amarapada | manusapada | martyapada | swamanusa | amartyapada | narapada | janmapada | janapada | madyapada.
- Namaning dêlahan: martyaloka | martyalokaya | triloka | janaloka | loka bawana | narahyang | amaraloka | muksapada | kamuksapada | nirayapada | smaralaya.
- Namaning srêngenge: surya | raditya | arka | rawi | baskara | diwangkara | haruna | hera | suwandagni | kalandaragni | dinangkara | radeya | andakara.
- Dasanamaning srêngenge: surya | rawi | arka | radeya | aruna | baskara | bagaskara | bagaspati | radhitya | basu | arika.
- srêngenge: têgêsipun dene balêrêngi.
- surya: têgêsipun dene sumorot.
- andakara: têgêsipun murub kumukus.
- bagaskara: têgêsipun padhang amurub.
- rawi: têgêsipun mêdalakên riwe toya.
- arka: têgêsipun anyunari toya.
- bagaspati: têgêsipun ratuning pêpadhang.
- wrahaspati: têgêsipun ratuning panas.
- ari: têgêsipun amadhangi.
- kulôndaragni: têgêsipun gênining awang-awang.
- jamatagni: têgêsipun gêni anglimputi.
- arkara: têgêsipun urub ngêmu banyu, inggih punika ngaringêt.
- samsi: têgêsipun amadhangi.
- raditya, sami lan radite: têgêsipun narambahi pikuwat dhatêng cêcukulan.
- srêngenge. Têgêsipun sêrêng tumangi, inggih punika murugakên dhatêng kêkêncêngan.
- surya. Têgêsipun sêsorotipun anuju kang kauban.
- rawi. Têgêsipun kumaringêt, angêdalakên toya dados jawah.
- arka. Têgêsipun anganakakên banyu, wijangipun ar: banyu, ka: anak.
- bagaskara. Têgêsipun urub kang adamêl kiyat, wijangipun bagas: kiyat, kara: urub, gawe.
- bagaspati. Têgêsipun ratuning pêpadhang, wijangipun bagas: padhang, pati: ratu.
- wrahaspati. Têgêsipun mamrih waras, wijangipun wrahas: waras, pati: parentah, angrèh, mamrih.
- aruna. Têgêsipun mêrês banyu, dene sagêd anggaringakên samukawis kang atêlês.
- siwandakara. Têgêsipun pangawak urub, wijangipun siwanda: awak, kara: urub.
- raditya. Têgêsipun narambahi kaluwihan, wijangipun rat: jagad, ditya: linangkung, sawênèhing sarjana anêgêsi adining jagad.
- jamatagni. Têgêsipun paningal latu, wijangipun jamata: paningal, agni: latu.
- tandhaning dumadi. Têgêsipun pratandhaning titah, dene tandhaning gêsang saking latu, witing latu saking srêngenge.
- Namaning rêmbulan: wulan | yayi | côndra | basônta | sasôngka | kirana | sitangsu | lèk | tèngsu | tanggal.
- Dasanamaning rêmbulan: candra | candrama | basônta | sitangsi | lèk | sasôngka | wulan | arki | diwangkara | sitèngsu | maera.
- rêmbulan: têgêsipun dene suda wuwuh, kados ta wulan nèm sêpuh mawi suda wêwah.
- tèngsu: têgêsipun sipat elok.
- basônta: têgêsipun dene cahyanipun wêning kados mas, wijangipun, bas, êmas, sônta, wêning.
- sasi: têgêsipun piniji-piji.
- wulan: têgêsipun yèn Wuntu umur 30 dintên.
- côndra: têgêsipun bêbundêran.
- purnama: têgêsipun wutuh, inggih punika yèn tanggal 14.
- kirana: têgêsipun yèn tanggal ênèm.
- sasadhara: têgêsipun pêpadhanging awang-awang.
- indung: têgêsipun yèn nuju panglong.
- lèk: têgêsipun sumunar.
- tanggal: têgêsipun golong.
- leka: têgêsipun wêning.
- kamari: têgêsipun amadhangi.
- rêmbulan. Têgêsipun patêmpukan.
- côndra. Têgêsipun bundêr, utawi rêngga, dene wujudipun sarwa angrêsêpakên.
- purnama. Têgêsipun wêtah, inggih punika yèn tanggal gangsal wêlas.
- wulan. Têgêsipun wêtahan, inggih punika yèn wulan jangkêp umur 30 dintên.
- sasi. Têgêsipun miji, inggih punika yèn umuring wulan nuju 29 dintên.
- sitarêsmi. Têgêsipun angrêsêpakên manah, wijangipun sita: ati, rêsmi: ngrêsêpakên.
- sitangsu. Têgêsipun pamanahan anglangkungi, wijangipun sita: manah bênêr, angsu: nglangkungi, ngingsêp.
- Namaning lintang: wintang | bintang | kalintang | taranggana | sudama.
- lintang. Têgêsipun linangkung, dene kathahipun anglangkungi sadaya wêwarnèn ingkang katingal.
- kartika. Têgêsipun kêrtèb, dene kasawang saking ngalam dunya katingal pating kêrtèp
- sukra. Têgêsipun maramong, awit dene katingal amyang.
- sudama. Têgêsipun sumorot pindha damar.
- sasa. Têgêsipun sawiji-wiji, dene dados wêwijèning samukawis wêwarnèning dunya punika sadaya, dèrèng wontên samukawis sampun mujudakên lintang adhapur sinaroja, awarni manusa, sato, ibêr, dharat, bujêngan toya, dandosan.
- Namaning langit: wiyat | wiyati | jumantara | tawang | awang-awang | antariksa | nabastala | rawismara.
- Dasanamaning langit: akasa | wiyati | dyut | dikdik | tawang | dyumantara | gêgana | iswara.
- akasa. Têgêsipun santosa.
- langit. Têgêsipun kumulit.
- gêgana. Têgêsipun anglimputi, inggih anguwaosi, mila katêmbungakên anguwaosi dene dados kêkandhanganing jagad sadaya.
- wiyat. Têgêsipun langkung luhur, utawi panggenan langkung têbih.
- jumantara. Têgêsipun antara kang lêpas têbane, inggih antara ingkang alus.
- widi-widik. Têgêsipun polatan bênêr, inggih têbih, labêt ing nginggil punika lantas kemawon, botên kalingan ing wêwarnèn wadhag.
- namu-namu. Têgêsipun amun-amun.
- Namaning gunung: endra | girindra | wukir | acala | aldaka | arga | giri | parwata | parbata | parsa | ardi | imawan.
- Dasanamaning gunung: prawata | prabata | wukir | acala | arga | ardi | himawan | maendra | giri | mèru.
- gunung. Têgêsipun gênêng, angatingalakên jurang-jurangipun.
- endra. Têgêsipun yèn katingal saking katêbihan.
- giri. Têgêsipun yèn kalinggihan sukunipun ing gunung.
- parwata. Têgêsipun yèn kalinggihan ing luhur.
- wukir. Têgêsipun manawi pinuju cinangkraman. Têgêsing cinangkraman manawi kangge lêlangênan.
- ancala. Têgêsipun manawi kanggenan tiyang anastapa.
- asalingga. Têgêsipun bilih kèdêgan pucuking rêdi.
- aldaka. Têgêsipun bilih tinimbangan sami ardi.
- wanawasa. Têgêsipun ardi mawi wana.
- Namaning banyu: tirta | warih | toya | ranu | gangga | we | tuban | jahning | jahnawi | sindu | udaka.
- Dasanamaning toya: tirta | warih | sindu | ranu | gangga | sangara | we | tuba.
- banyu: têgêsipun asrêp.
- udaka: têgêsipun toya mungguhing wadhah.
- etu: têgêsipun toya mungguhing wowohan.
- warih: têgêsipun toya mungguhing oyod.
- tirta: têgêsipun toya mungguhing sumur.
- lowak: têgêsipun toya mungguhing rêrêmbêsan.
- lodaka: têgêsipun toya saking rêmbêsan.
- wulusan: têgêsipun toya mancur saking parêdèn.
- sindu upaka: têgêsipun toya mungguhing bangawan.
- pêtha: têgêsipun toya amunthuk.
- rancak hêrni: têgêsipun toya tinalangan.
- arjuna: têgêsipun toya mênêng ing watu, utawi toya jun.
- suci: têgêsipun toya mungguhing jêmbangan, miwah padasan.
- ludha: têgêsipun banyu idu.
- we: têgêsipun banyu karingêt.
- his: têgêsipun banyu asrêp.
- hèr, har: têgêsipun banyu winêning.
- udaka. Têgêsipun banyu mungguhing wêwadhah.
- etuh. Têgêsipun banyu yèn mungguhing wowohan.
- warih. Têgêsipun banyu yèn mungguhing ngoyot, utawi mungguhing karambil.
- tirta. Têgêsipun banyu yèn mungguhing sumur.
- lowak. Têgêsipun banyu yèn mungguhing rêrêmbês.
- wulusan. Têgêsipun banyu mancur saking gunung.
- pêtha. Têgêsipun banyu kang munthuk malêndhung.
- rancak hèrni. Têgêsipun banyu mili katalangan.
- sindu. Têgêsipun banyuning lesan, inggih punika idu.
- sindu upaka. Têgêsipun yèn banyu bangawan, wijangipun sindu: banyu, upaka: paklêmpakaning lèpèn.
- suci. Têgêsipun banyu ing pasimpênan, kados ta: jêmbangan, gênthong, padasan, kêndhi, kulah, sapanunggilanipun.
- arjuna. Têgêsipun banyu yèn mungguhing watu, utawi toya ing jun, wijangipun ar: banyu, juna: jun.
- jala. Têgêsipun banyu molah, inggih molah inggih mili.
- sih. Têgêsipun banyu ngasrêpi.
- jahning. Têgêsipun banyu têlaga.
- we. Têgêsipun banyu rêrambas.
- ranu. Têgêsipun banyu sinolah.
- sagara. Têgêsipun banyu angidêri jagad.
- tasik. Têgêsipun banyu polatan têbih.
- laut. Têgêsipun banyu ngêlaut.
- jalanidhi. Têgêsipun banyu kang bênêr, utawi banyu angêndhong, inggih banyu kang angêdhung.
- hèrnawa. Têgêsipun banyu sawangan ingkang têbih.
- samodra. Têgêsipun banyu patêmpukan mubêng.
- udaya. Têgêsipun banyu kang akèh, utawi banyu munjung, inggih banyu kuwat, dene pakumpulanipun langkung kathah.
- udadi. Têgêsipun banyu wuwuh-wuwuh.
- jaladhiyan. Têgêsipun banyu angalun.
- Namaning alas: wana | bana | tarataban | wulusan | wanawasa | wanadri | wanapringga | lirang | wêlahan | wanantara | utan | rimba | wanardi.
- Dasanamaning alas: wana | wanadri | bana | siluka | wanawasa | wawrita.
- Namaning angin: barat | maruta | pawana | samirana | bayu | anila | pracôndha | bajra | sindhung | lesus | prahara.
- Dasanamaning angin: maruta | pawana | prahara | samirana | uswasa | anila | bayu | bajra | pracôndha | aliwawar | lesus | sindhung.
- aliwawar: têgêsipun angin ngentarake watu.
- prahara: têgêsipun angin angirid udan.
- maruta: têgêsipun angin anggingsirakên.
- pawana: têgêsipun angin alas.
- bayu: têgêsipun angin campur.
- bajra: têgêsipun angin agêng.
- sindhung: têgêsipun angin ngêmut mêndhung.
- pôncawora: têgêsipun angin sarawungan gangsal gèn. Saking wetan, lèr, kilèn, kidul, têngah.
- ayaskara: têgêsipun angin buwang mega.
- angin sasar: têgêsipun angin tanpa sangkan, têkane karya sulah dhatêng sadayanipun, panggenan dharat.
- maruta. Têgêsipun pamoring loro, dene sagêd anunggil toya, akalihan nunggil amun-amun.
- bayu. Têgêsipun angin damêl rahayuning têtanêman.
- bajra. Têgêsipun angèbêki.
- prahara. Têgêsipun angin agêng.
- pôncawora. Têgêsipun angin pakumpulan gangsal, saking têngah, inggih punika ngandhap inggil, sanèsipun saking keblat sakawan.
- lesus. Têgêsipun angin mêsês.
- angin. Têgêsipun sagêd sumurup ing sadhengah panggenan kang abolong, utawi tansah amolah kumêjêb-kêjêb.
- pawana. Têgêsipun angèbêki kawontênan.
- angin kakim. Têgêsipun prahara kang langkung kêras, adamêl risak.
- angin sarsar. Têgêsipun angin tanpa sangkan, inggih damêl risak.
- ayaskara. Têgêsipun angin buwang mega.
- aliwawar. Têgêsipun angin ngentarakên watu.
- angin asip. Têgêsipun lesus sagantên, ingkang adamêl risaking baita.
- angin tasêp. Têgêsipun prahara ugi karya bilai.
- sindhungriwut. Têgêsipun prahara têmpuran, saha mawi jawah.
- gulingan. Têgêsipun angin andhasar, anyakecakakên sare.
- caratwarsa. Têgêsipun prahara agêng.
- Namaning gêni: pawaka | dahana | brama | bahni | anala | apuya | puyi | latu.
- Dasanamaning gêni: dahana | pawaka | brahma | panjuta | brama.
- Namaning sagara: samudra | jalanidhi | udaya | udadi | hèrnawa | waudaya | waudadi | tasik | jaladhiyan | jadhi | nadi | jaladri | maodadi | laut.
- Dasanamaning sagantên: tasik | samudra | jaladri | jaladhiyan | sagara | waudaya | waudadi.
- sagara: têgêsipun banyu manggèn.
- laut: têgêsipun banyu tanpa têpi.
- jaladri, wêtahing têmbung, jala ardi: têgêsipun banyu angidêri gunung, wijangipun, jala ubêng, ardi, gunung.
- samodra: têgêsipun banyu ngidêri jagad.
- jalanidhi: têgêsipun banyu narambahi.
- hèrnawa: têgêsipun banyu anêlêng.
- tasik: têgêsipun banyu rata.
- Dasanamaning lèpèn: narmada | sungiya | banawi | banawa | minaka.
- Namaning Kali
- kali. Têgêsipun kaili, dene kailenan toya.
- lèpèn. Têmbungipun ngajêng lèpwèn, kajêngipun lèp, wèn, têgêsipun ilèn-ilèn, wèn, panggenan toya.
- narmada. Lêrêsipun têmbung, naharmada, têgêsipun pangêmotaning banyu.
- bangawan. Lêrêsing têmbung ngajêng, banawan wijangipun ban: banyu, awan: dalan, dados dalaning banyu.
- banawi. Banawe, têgêsipun kumpulaning banyu.
- ci. Têgêsipun gèn pasucèn.
- Dasanamaning mega: jaladara | erawan | ima | sisira.
- ima: têgêsipun yèn ngalingi wulan nipis.
- jaladara: têgêsipun yèn mega mêndhung dèrèng udan.
- nirada: têgêsipun yèn mega irêng awor lan mega abang.
- ima kapura: têgêsipun yèn mega ngidêri surya.
- sasmiti: têgêsipun yèn mega awor lan kêkayon.
- imantaka: têgêsipun yèn mega papak lan banyu.
- urur: têgêsipun yèn mega panjang anyalèntrèng.
- kokap: têgêsipun yèn mega putih kadi kukus.
- irawan: têgêsipun mega kang angêmu kaluwung.
- ulupi: têgêsipun [[mega kang angêmu udan angêndhanu.
- ôndrawila: têgêsipun mega muyêg cêmêng angêmu jawah.
- ima layung: têgêsipun mega sore.
- ima. Têgêsipun yèn ngalingi wulan nipis.
- nirada. Têgêsipun yèn mega cêmêng anunggil mega abrit.
- imakapura. Têgêsipun yèn mega angidêring srêngenge.
- sasmiti. Têgêsipun yèn mega awor lan kêkayon.
- imantaka. Têgêsipun mega papak lan banyu.
- ulur. Têgêsipun mega panjang anyalèntrèng.
- kokap. Têgêsipun manawi mega putih kang kadi kukus.
- mega. Têgêsipun pangêmotaning banyu, amargi karingêt sapanunggilanipun asring manggèn ing ngriku, minôngka sangsangan.
- Dasanamaning mêndhung: danu | jaladha | têdhuh | wangkawa | tibêng | limêng | rêmêng.
- mêndhung. Têgêsipun mangêndhong, dene dados êndhonganing toya jawah.
- jaladara. Têgêsipun andhêg-andhêging awang-awang, wijangipun jala: anggrêg-anggrêg, udara: awang-awang.
- kuwera. Têgêsipun panggenan pangêmotaning toya jawah.
- jaladha. Têgêsipun banyu angêndhong, dene kandhongan toya jawah.
- dhanu. Têgêsipun mêndhung pêtêng.
- imaèrya. Têgêsipun mega angêmu toya, inggih mêndhung ugi.
- imandaka. Têgêsipun inggih mega ngêmu toya, wijangipun ima: mega, daka: banyu, saking wancahaning têmbung udaka.
- Namaning Kêkuwung
- kêkuwung. Têgêsipun kabêkta saking wujudipun kuwung, inggih ngêlowong.
- wangkawa. Têgêsipun kumalowong.
- danu. Têgêsipun kuwung marganing udan, wijangipun dan: udan, nu: dalan, amargi kuwung punika tejaning banyu, sabên banyu kasorot dening surya, mawa kuwung, sasirnaning kuwung têmtu jawah lajêng tumurun.
- danumaya. Têgêsipun kuwung ingkang sorotipun langkung wêning, jalaran rêsik tanpa mêndhung, wêkasan botên dhawahakên jawah, sabab saking kabuncang ing angin.
- tejaèrwa. Têgêsipun tejaning banyu, wijangipun teja: sampun mastani, èrwa: banyu.
- Dasanamaning garimis: krêmun | caracap | truh | têrêh | awun-awun | rêrawun.
- Dasanamaning calèrèt: cararat | cancala | kilat | thathit | lidhah | obar-abir | sêsiring.
- calèrèt. Têgêsipun sumêlèt.
- kilat. Têgêsipun calèrèt ingkang dumunung wontên mega kandêl badhe jawah.
- lidhah. Têgêsipun kilat ingkang mêdal mangsaning dalu.
- widyuta. Têgêsipun kilat yèn sumêla mega pêtêng.
- thathit. Têgêsipun kilat anyarêngi galudhug.
- kêdhap. Têgêsipun manawi nuju pêtênging jawah akarya pêpadhang.
- kêlap. Têgêsipun gilap, inggih punika sorot hawaning latu bêntèr ingkang dumunung wontên ngamun-amun. Manawi katrajang dening mêndhung mega jawah, bêsatipun dados balêdhèk.
- Dasanamaning galudhug: glêdhêg | guruh | guntur | gêtêr | goraya | gêntur.
- galudhug. Têgêsipun swara têtumbukan, têmpukaning daya angin, latu, amun-amun, toya, kang kinarubêng dening mêndhung.
- gêtêr. Têgêsipun swara kang angebahakên pangrasa, amargi suwantênipun amêtik wontên talingan, jalaran kakrubêng mêndhung, dados tanduking swara mêlêg botên sagêd buntas marênca.
- guntur. Têgêsipun swara kang angebahakên pangrasa kadosdene ngorêgakên jagad sadaya.
- grah. Têgêsipun swara adamêl otêring jagad]], utawi damêl gêtêring talingan.
- gumuruh. Têgêsipun [[swara tampan-tinampan].
- Dasanamaning balêdhèg: mawrahas | wrahaspati | glap | wrêstika | mapilêng.
- blêdhèk. Têgêsipun kabêkta saking swara jumêbrèt.
- gêlap. Têgêsipun saking mawa tôndha gumêbyar gumilap.
- graksa. Têgêsipun balêdhèk kang agawe risaking samukawis.
- wrahaspati. Têgêsipun ratuning galak, wijangipun wrahas: galak, pati: ratu.
- kêtug. Têgêsipun suwantên ingkang anglangkungi sora.
- kupak. Têgêsipun langkung bantêr.
- patêr. Têgêsipun swara ingkang kadi mubêng.
- cancala. Têgêsipun anjêjak, dene anjêjak panggenan umbulipun dhatêng ing tawang.
- jaladha. Têgêsipun balêdhèk wor mêndhung.
- Namaning udan: jawuh | jawêh | jawah | warsa | wrêsti | riris | surur | caracap | sra.
- Dasanamaning udan: warsa | wrêsti | jawuh | jawêh | riris | baruna.
- udan. Têgêsipun banyu tumurun.
- warsa. Têgêsipun banyu bênêr, dene dèrèng kacampuran bangsaning toya sanès.
- riris. Têgêsipun jawah kêrêp.
- jawah. Têgêsipun wêtuning banyu, inggih punika toya karingêt.
- garimis. Têgêsipun jawah lêmbat.
- rêrêp-rêrêp. Têgêsipun jawah têtêruh.
- awrur. Têgêsipun jawah sumawur.
- têruh. Têgêsipun jawah tôndha gara-garaning sinatriya.
- rarabi. Têgêsipun jawah sontên.
- surur. Têgêsipun jawah ngarêcèh.
- warsaya. Têgêsipun ananing banyu, dene witing toya saking jawah.
- wrêsti. Têgêsipun jawah adrês langkung lêmbat.
- Dasanamaning jawah adrês: musus | mêsês | mrakêmpa | sumêmbur | balbah | sêg-sêg | drês.
- Dasanamaning banjir: umrika | rob | mlahar | mlapar | mlabar | bna.
- Namaning Jurang
- jurang. Têgêsipun jêro.
- singgrong. Têgêsipun sing gêrong.
- rèjèng. Têgêsing rèjèng jarèh-jarèh]].
- trêjung. Têgêsipun menggak-menggok.
- siluk. Têgêsipun inggih menggak-menggok.
- sungil. Têgêsipun langkung rumpil, dene sarwa makèwêdi.
- gahana. Lêrêsipun guhan tuwin gwahan, têgêsing guhan pajêgongan, têgêsing gwahan cêgowahan.
- prajongan. Têgêsipun pajorongan, kabêkta ingkang dèrèng kulina ningali jorongên.
- Namaning Guwa
- guwa. Têgêsipun lêmah ngêsong.
- guha. Têgêsipun goh, inggih punika siti anggêrong.
- rago. Têgêsipun siti ronggoh, dene gêrong.
- song. Têgêsipun rong kang ngêsuk.
- gothaka. Têgêsipun guthitan tuwin godhagan.
- gotaka. Têgêsipun ênggèn pêlowongan, inggih godhagan.
- susupan. Têgêsipun panglendhungan, dene asring kadamêl palendhunganing sato galak.
- padhuhan. Têgêsipun panggogosan, dene anggêrong angêsong.
Dasanama dewa-dewi
[besut]- namaning dewa:
- dewa: têgêsipun luhur.
- dewata: têgêsipun angluwihi, tuwin kabêkta saking namaning tanah.
- bathara: têgêsipun wisesa, têtunggul.
- absara: têgêsipun langkung awas, langkung lêpas.
- jawata: têgêsipun awit ambawani pulo Jawa.
- suragana: têgêsipun winênang nguwasani, wijangipun, sura, wani, winênang, gana, kuwasa, kawasa.
- urut namaning dewa:
- sidyagana: têgêsipun kuwasa ing sêdya, wijang-wijangipun, sidya, sêdya, gana, kuwasa.
- widhadara, wêtahing têmbung, widha udara: têgêsipun sêsêkaring tawang, wijangipun, widha, gônda, borèh, pakêm, kêmbang, alus.
- widhasadya: têgêsipun alusing budi, lêpasing budi, wijangipun, widha, alus, lêpas, sadya, budi.
- apuwara: têgêsipun pangagênging sêpuh, wijangipun, ampu, sêpuh, wara, agêng, swara, wuruk.
- nasa: têgêsipun kawasa.
- katong: têgêsipun awas.
- hyang: têgêsipun bangsaning jin. Sêsêmbahan.
- warapsara: têgêsipun lêpasing pamuja.
- sidyagana: têgêsipun lulus kawasa, wijangipun, sidya, lêstari, gana, kawasa.
- rêsi Gana: têgêsipun adil parentahe, wijangipun, rêsi, rêsik, gana, kawasa, wênang pinirid dados parentah.
- widyara: têgêsipun wêruh durung winarah.
- surabsara, wêtahing têmbung, sura absara: têgêsipun katon winani, wijangipun, sura, wani, absara, paningal.
- dwijawara: têgêsipun pangagênging pandhita, wijangipun, dwija, pandhita, wara, agêng.
- rêsi Wara: têgêsipun pangagênging rêsi, kang nama rêsi wau pandhita ulah kasucian, botên amulang dhatêng siswa.
- hong: têgêsipun sêsêmbahan.
- ilahèng: têgêsipun sêsêbutan, dhêdhuwuran kang tanpa timbangan.
Namaning Dewa
- Sang Hyang. Têgêsipun amadhangi, awit ing ngajêng têmbungipun syang, têgêsipun padhang, amêndhêt saking padhanging srêngenge awan, sawênèhing sarjana, têmbung sang hyang, dipun wrêdèni angidini, kapêndhêt saking têmbung anuswara sahyan purba saking sahiya, têgêsipun angèstokakên, sarèhning pamanggih kalih wau têpang suraosipun, inggih prayogi sami kangge wêwaton, awit têmbung angidini, tuwin angèstokakên, saèstu gadhah kajêng amadhangakên, tandhanipun dewa kawasa sipat mirah sipat asih, anjurungi sakajating titah sadaya.
- Sang Hwang. Têgêsipun sêsotyaning manusa, wijangipun, sang: sotya, adi; hwa: manusa, saking têmbung, wong, dene wong punika jarwanipun piyambak paklowongan, inggih raga, inggih awak, inggih sarira, satêngahing sarjana têmbung sang hwang, dipun wardèni pêpijèning sêsotya, wijangipun sang: sotya, dene hwang gadhah jarwa ingsun, saking têmbung ingwang, dene têgêsipun sun wau, andhewe, piniji, witipun saking têmbung suhun, têgêsipun sumêmi, inggih punika gêsang, inggih gêsang inggih wiji, dene têmbung sun, gadhah parerehan ingwang, têmbung ingwang, gadhah parerehan têmbung sumêmi, saking sumêmi wau.
- absara. Têgêsipun waskitha, punika ngajêng saking têmbung aibsara, wijangipun aib: elok, samar; sara: landhêp, alus, lêpas, dados pikajêngipun ingkang lêpas botên kasamaran, dene sumêrêp sadèrèngipun winarah, ingkang gaib ingkang elok ingkang samar sampun kacakra wontên siring budi sadaya. Dene têmbung Sangsêkrita wontên ingkang mirib suraosing têmbung absara, inggih punika absra, têgêsipun êrèh alus, bokmanawi pamêndhêtipun ngajêng saking têmbung absra wau, awit alus lêpas punika bangsaning samar, punapadene rèh saèstu inggih saking elok, sabab absara punika taksih badan alus, jisim rohkani, mila bôngsa absara punika kala samantên botên mêsthi ingkang mutrakakên, nanging inggih bangsaning jawata sadaya.
- jiwata. Têgêsipun paugêraning gêsang, wijangipun jiwa: nyawa; ta: paugêran, sawênèhing sarjana, têmbung jiwata, jinarwan jêjêring wiji, wijangipun ji: rahsa, inggih wiji, saking parji, wata: jêjêr, saking wat.
- gana. Têgêsipun wujud kawasa, sawênèhing sarjana têmbung gana, kajarwanan luhur, dados saking wancahaning têmbung gêgana, kabêkta bangsaning para dewa sagêd angambah ing awang-awang.
- mahanasa. Têgêsipun langkung kawasa, wijangipun maha: luwih, agêng; nasa: kawasa.
- dewa. Kabêkta saking namaning panggenan, sawênèhing sarjana têmbung dewa, dipun têgêsi karsa ingkang linangkung, wijangipun, de: kajêng; wa: linangkung.
- dewata. Têgêsipun paugêraning pulo dewata.
- jawata. Têgêsipun guruning tanah Jawi.
- suksmanasa. Têgêsipun kawasa kang samar, wijangipun suksma: samar, nasa: kawasa.
- amara. Têgêsipun samar, amor]].
- bathara. Têgêsipun agêng, jêmbar rèhipun.
- widadara. Têgêsipun roh ingkang langgêng, wijangipun widada: slamêt, inggih slamêt inggih langgêng; ra: roh, sawênèhing sarjana têmbung widadara dipun têgêsi gônda kang rakêt, wijangipun kadamêl dados ngalih wanda, wida: gônda, borèh; dara: rakêt.
- sura. Têgêsipun wani, roh, dene saking kabêkta badan alus.
- sidhya. Têgêsipun têrang, dene wêruh sadurunging winarah.
- hong. Têgêsipun kinajrihan.
- rêsi. Têgêsipun suci.
- wiku. Têgêsipun pitêdah kawruh.
- namaning widadari:
- widadari: têgêsipun sêsêkaring wanodya.
- dèwi: têgêsipun kaluhuraning wanodya.
- absari: têgêsipun wanodya awas paningale.
- widyadari: têgêsipun wanodya ayu warnane.
- rwasari: têgêsipun wanodya kang lêpas ibêre.
- watari: têgêsipun wanodya langgêng rupane.
- dewati: têgêsipun angluwih wanodya.
- waranggana: têgêsipun pêpijèn agêng, wêtahing têmbung, wara anggana, wijangipun, wara, agêng, anggana, dhewe, raosipun sêsêkaring para agêng.
- urut namaning widadari:
- yuwati: têgêsipun ayuning jagad, utawi musthikaning ayu, wijangipun, yu, sae, wati, jagad, rahsa, musthika.
- surawadu: têgêsipun prajurit wanodya, wijangipun, sura, winani, dados prajurit, wadu, wadon.
- suranggana, wêtahing têmbung, sura anggana: têgêsipun prajurit pêpijèn, wijangipun, sura, prajurit, anggana, dhewe.
- surabsari: têgêsipun wanodya angambar gandane.
- smaralaksmi: têgêsipun wanodya rêsêp raras.
- wadiswara, wêtahing têmbung, wadi iswara: têgêsipun papingitaning para luhur, wijangipun, wadi, pêpingitan, iswara, luhur.
- witarasandi: têgêsipun bangsaning sêsiluman.
- waraduhita: têgêsipun misuwur wanodya luwih.
- waranggana: têgêsipun wanodya ulah lagu.
- rêtnawati: têgêsipun intêning jagad, musthikaning jagad, wijangipun, rêtna, musthika, intên, wati, jagad.
Namaning Widadari
- absari. Têgêsipun sêsotyaning èstri, wijangipun ab: gaib, sêsotya; sari: sêkar, nanging kangge wandaning èstri, utawi minôngka jodho kêmbaraning dewa kang nama absara.
- dewati. Têgêsipun rahsa ingkang ayu, wijangipun de: kajêng, ayu; wati: rahsa, saking wat, utawi minôngka dados kêmbaraning dewata.
- dèwi. Têgêsipun langkung ayu, wijangipun de: kajêng, ayu; wi: luwih, utawi minôngka kêmbaraning dewa.
- bathari. Têgêsipun pangagênging pawèstri, utawi kêmbaraning bathara.
- waranggana. Lêrêsipun wara anggana, têgêsipun piniji para agêng, wijangipun wara: agêng, anggana: dhewe, piniji.
- surawadu. Têgêsipun dewa wadon, wijangipun sura: dewa, wadu: wadon.
- suraduita. Têgêsipun inggih dewaning wadon, wijangipun sura: dewa, duita: wadon.
- widadari. Têgêsipun tuking gônda, wijangipun wida: gônda, dari: tuk.
- surarêtna. Têgêsipun dewaning wanodya, wijangipun sura: dewa, rêtna: candraning wadon.
- namaning swarga:
- swarga: têgêsipun kasarira, dene ingkang dumunung ngriku nunggil para dewa.
- kahyangan: têgêsipun panggonaning bôngsa jin.
- kadewatan: têgêsipun ênggoning dewa.
- suralaya: têgêsipun jagading dewa, wijangipun, sura, dewa, laya, jagad.
- suranadi: têgêsipun linangkung adi, wijangipun, surana, linangkung, di, sae.
- urut namaning swarga:
- smaralaya: têgêsipun panggenan anêngsêmakên, wijangipun, sêmara, kasêngsêm laya, panggenan.
- ariloka: têgêsipun jagad langgêng, wijangipun, ari, luhur, padhang, ajêg, loka, jagad.
- aribawana: têgêsipun pêpadhanging jagad, wijangipun, ari, padhang, bawana, jagad.
- loka bawana: têgêsipun jagad sajroning jagad.
- ariwanda: têgêsipun wujud langgêng.
- surabawana: têgêsipun panggenaning dewa, wijangipun, sura, dewa, bawana, jagad, nanging wênang pinirid panggenan.
- siwanda ariloka: têgêsipun anglimputi ênggon kang ing ênggon.
- smarapada: têgêsipun jagad kabungahan.
- swargaloka: têgêsipun ênggon kang kasarira.
- ngendrabawana: têgêsipun gêgununganing jagad, utawi kahyanganipun Sang Hyang Endra.
- kandhyawataya: têgêsipun jagad dêdunungan, wijangipun, kandhya, dêdunungan, wataya, jagad.
Dasanama liya-liya
[besut]- Namaning tanah: mandhala | pradesa | taniwana.
- Namaning nagari: praja | pura | kutha | nagara | radya | rarjya | rajadhi | rajadhan.
- Dasanamaning nagari: praja | pura | puraya | nagara | radya | rajadhan | kutha | srimandhala.
- Namaning kêdhaton: pura | purana | puraka | kanyapuri | puri | antapura | prasadarga | purantara | tajya | dhatulaya | taji | kadhatyan | purasaba | karatyan | kanyapura | karaton.
- Namaning para arum: dyah | ngadyahi | adyahi | rèni | wara rèni | kanya | kanyapuri | wara kanya | kanyaka | wara kanyaka | wara kami | kamini | wara kamini | wangadya | wangadyahi | wanudya | strya | anakbi | anak bini | wara taruni | taruni | patni | wadu | marmadu | wanita | rêtna wanita | rêtna duhita | duhita | wara duhita | dayita | wangadya | wangadyaki | wangadyahi dalêm | stri-stri rêtna | wara kanya.
- Namaning pasarean: pakasutan | pakulèn | pagulingan | pakêjêpan | pamrêman | parêman | paturwan | pasarean | patilêman | paturon | tilam | tilam rum | jinêm rum | jungut | pajungutan | gupit | jinêm mrik | pasuptan.
- Namaning pêpajangan: pawarangan | môndhakiya | pakasutan | patanèn | pakobongan | pagubahan.
- Namaning balekambang: yasa kambang | wisma kambang | môndakini.
- Namaning sanggar palanggatan: môndakini | pidik | pamidikan.
- Namaning pamêlêngan: pamursitan | pahoman | pasamadèn | pidikan | pahêningan.
- Namaning golèk: curpa | tima | pratima | upadi | suwarna | surupa.
- Namaning punggawa: pratiwa | batha | partiwa | sumantri | partiwabala | rasika | prameya | punggawa.
- Namaning wadyabalatôntra: baladika | balagana | balapati | brêtyapati | waduaji | batha brêtya | wadyakuswa | balakoswa | balakrama | balawan | bala balawan | bala durbala | wadya kosahana | bala kosawahana | balaskosawahana.
- Namaning rencang: patik | dasih | sahaya | amba | kawuntên | manih | manêh | manih-manih | kawula | ulunan | batur | wadu.
- Dasanamaning batur: abdi | dasih | kawula | rencang | punakawan | bal | panêkar | lêskar.
- Namaning rencang èstri: pacara | paridha | paricara | paricarika | paricare | manih | kaka-kaka | kakaka | kaka | kakèr | gundêk | wangingdalêm | parêkan, cèthi.
- Namaning wadya apês: pratiwadama | prati wadyama | brêtya dama.
- Namaning kengkenan: duta | caraka | wimbasara | gandhèk | utusan.
- Dasanamaning utusan: duta | caraka | kèn-kenan | prajaka | gandhèk | cundaka | saralathi | panjang jihwa | kabayan | wimbasara.
- utusan. Têgêsipun putusan, inggih pangrampungan.
- duta. Têgêsipun anglanturakên.
- caraka. Têgêsipun angimbalakên pangandika.
- anggandhèk. Têgêsipun ngêmban dhawah, utawi gandhèng.
- cundaka. Têgêsipun têlik.
- nibasara. Têgêsipun uncal-uncal.
- darsana. Têgêsipun anulad.
- prajaka, pradaka. Têgêsipun pamariksa.
- cundhamani. Têgêsipun anyundhukakên sotya, inggih punika anyundhukakên raos, kajêngipun mundhi dhawah.
- Dasanamaning kêkayon: kêkayun | kêkajêngan | taru-taru | tarwa.
- Dasanamaning pratapan: padhepokan | palinggitan | pasamadyan | pahênêngan | pasubratan | kawakyan | kapadyan | pasdyan.
- Dasanamaning buta: danawa | dênawa | rasaksa | janawrêka | yaksa | ditya | diyu | wil | kujana | raksasa | narasingha.
- buta: têgêsipun mamak.
- danawa, wêtahing têmbung, danuhawa: têgêsipun têdhaking Bathara Danu, wijangipun, hawa, anak.
- ditya: têgêsipun linuwih.
- raksasa: têgêsipun bangsaning brêkasakan.
- rasaksa: têgêsipun kang môngsa sidêkah.
- gandarwa: têgêsipun dene wujud manusa.
- diyu: têgêsipun sarwa santosa.
- asura: têgêsipun wanthèn.
- wil: têgêsipun angarad.
- pisadha: têgêsipun saking kabêkta dene sagêd siluman.
- yaksa: têgêsipun angrujag sidêkah.
- rasaksi: têgêsipun buta wadon.
- rota: têgêsipun sarwa santosa.
- kala: têgêsipun sipat galak.
- kalana: têgêsipun karêm sabda.
- yaksi: têgêsipun buta wadon.
- garaksa: têgêsipun sagêd anggêro.
- palaksa: têgêsipun rikat.
- bibiro: têgêsipun kabêkta asring damêl arubiru, karya rubeda.
- lêmbana: têgêsipun sarwa agêng.
- pisaca: têgêsipun kalêbêt bôngsa brêkasakan.
- darêmbamoha: têgêsipun sarwa karêm.
- sajatha: têgêsipun dene asêsiyung.
- buta. Têgêsipun agêng, utawi mamak, saha kabêkta asring angrêbut, lan angrubut.
- danawa. Têgêsipun cêpak nêpsu, wijangipun dan: nuli, awa: nêpsu, tuwin têdhaking Bathara Danu.
- ditya. Têgêsipun linuwih, dene sarwa sêmbada sagêd manjing ajur ajèr.
- raksasa. Têgêsipun bangsaning bêrkasakan.
- rasaksa. Têgêsipun kang môngsa sidêkah, wijangipun rasa aksa, rasa: môngsa, aksa: tingalan, dados sidêkah punika sabên tingalaning jawata, tuwin para nata, katelad sagunging manungsa sadaya
- gandarwa. Têgêsipun wujud manungsa.
- asura. Têgêsipun wanthèn, dene botên wontên kang kaèrèpakên.
- wil. Têgêsipun angarad, inggih punika anggêgèrèt.
- wisadha. Têgêsipun sagêd siluman.
- yaksa. Têgêsipun angrusak sidêkah, dene sabên ari rudragsa mêmulènipun Sang Hyang Guru, para dênawa sami kapancenan ingkang dados aratanipun sêsajèn.
- rasêksi. Têgêsipun buta wadon, jodhoning rasêksa.
- diyu. Têgêsipun buta wadon.
- Dasanamaning tumbak: watang | lawung | gala | talêmpak | dor | cuh-cuh | tuhuk | ganjura.
- Dasanamaning panah: warastra | sara | sanjata | astra | warayang | jêmparing | naraca.
- Dasanamaning jêmparing kasêktèn: bramastra, têgêsipun jêmparing latu | barunastra, têgêsipun jêmparing mawi jawa | naraca, têgêsipun jêmparing ewan | saradumilah: têgêsipun jêmparing mawa cahya | sanjata pawana: têgêsipun jêmparing mêdal prahara.
- Dasanamaning gandhewa: capa | danu | langkap | suksara | tomara.
- Dasanamaning wêwadhah: kotaka | kardhaka | tampata | gatha | pêtika | krêdha | baba | cêpura.
- Dasanamaning dhuwit: picis | ardaga | arta | dana | sumrêta.
- Dasanamaning prasanakan: prasobatan | mêmitran | pasudharan | prawargan | kêkadangan | pakulinan | pawong mitra.
- Dasanamaning layang: kintaki | wilapa | pustaka | supatra | ksara | nawala | pratandha | pratisara | pyagêm | srat.
- Dasanamaning aprang: uklaya | ayuda | ajurit | alaga.
- Dasanamaning kêkêrêngan: pancakara | pancabakah | brêwala.
- Dasanamaning mêmisuh: macara-cara | mêmbaga | sot-sot | ngundhat-undhat | nguman-uman | ngundhamana | mêmêsêh.
- Dasanamaning sakit manah: runtik | rêngu | sêrêng.
- Dasanamaning lara: kapidhara | gêrah | roga | sakit | kêklangga | anggalaya.
- Dasanamaning tatômba: usada | usadi | pawitrangga | martangga | lêmar | jêjampi | obwata.
- Dasanamaning waras: waluya | nirmala | saras | sênggang | nirroga | niskala.
- Dasanamaning pati: palastra | pjah | murud | mindra | antaka | layat | luyut | lênyêp | lampus | padhêm | seda | surud.
- Dasanamaning kalêngêr: kajantaka | kantaka | gumuling | sumaput | kapilêng.
- Dasanamaning kataton: kabranan | kaprajaya | kaprawasa | katatwan.
- Dasanamaning kasor prang: kalindhih | katitih | kasoran | kajayan | kasêsêr.
- Dasanamaning ajrih: miris | giris | katrêsan | ulap | liris | wrinwrin | lèrèl.
- Dasanamaning kapalayu: kaplajar | kapalajêng | kabujung | kaplaksana | kabuya | kaburu | koyak.
- Dasanamaning kacandhak: kacêpêng | kaasta | krêgêma | kaskêl | kamêl.
- Dasanamaning kabônda: kapikut | katawan | pinusara | sinangkali | binêsta | winayuyung.
- Dasanamaning têluk: nungkul | mintajiwa | srah jiwa | minta kupama | matundhuk | mandhêk.
- Dasanamaning têtunggangan: swandana | puspaka | wimana | titihan | wahana | tumpakan | munggwan.
- Dasanamaning wêngi: ratri | kulêm | titisunya | ratrikala | dalu.
- Dasanamaning awan: ari | arika | syang | prabarka | markaya | wijanarka | marka.
- Dasanamaning padhang: pajara | pajar | tarawanga | trangga | rasi.
- Dasanamaning pêtêng: tidhêm | rêmêng | limêngan | dhêt-dhêt | maglapa.
- Dasanamaning baita: palwa | jakung | jong | parau.
- Dasanamaning sudagar: nangkodha | bahnija | sudhana | suharta | rajadana | sadhana | pararta | mahardana | krêtidana | krêtyarta | mardyarta.
- Dasanamaning momotan: mwat-watan | bwat-bwatan | ojotan | mandhulan.
- Dasanamaning kanthong: karumba | kandil | kandhi | kêkompol | kasang | êsak | karung.
- Dasanamaning sorot: praba | hera | ujwala | jwalita | sunar | ulad | sayêmpraba | kênyar.
- Dasanamaning êmas: rukmi | tatura | kancana | sauna | jneka | surêtna.
- Dasanamaning wêsi: garita | balitung | dhêdhêgan | grindan | parwan | palwanan | tosan.
- Dasanamaning pagêr: saroja | jaro | jarwa | tabaga | btheka | sêsadi | jarjêg.
- Dasanamaning gêgawar: sawi | sawar | wawar | kêkênthêng | talicara | hwar-hwar.
- Dasanamaning tugu watês: dêdêkan | jêksa | wêwayang | turus | anjir | dhadhêhan.
- Dasanamaning dhusun: banarja | dhkahan | dhesa | banasri | dhukuh | dhêkah | banjar.
- Dasanamaning ilang: ical | nir | nis | murca | lwas.
- Dasanamaning kesah: mentar | linggar | lungha | miruda | mindra | mahas | menggar | wisata.
- Dasanamaning andhêlik: sênêdan | singidan | umpêtan | limpêt | mêmpên.
- Dasanamaning anginjên: anginte | angingsêp | angintip | manlika | andhodhok | dêdingkik.
- Dasanamaning mirêng-mirêngakên: manilingkên | madlingkên | marênggyakên | mangisêp-ingsêp | marênga-rênga | mètrênga.
- Dasanamaning anamur: anamar | anandi | masandi | namun | mor-mor.
- Dasanamaning aling-aling: nanda | têtèbèng | warana | kêkêlir | têbêng | tèdhèng | gêbra | tamèng.
- Dasanamaning kêkobongan: gowisma | krobongan | gopanti | pêpajangan | pajêgan | patanèn | tilam madya.
- Dasanamaning pakiwan: pajamban | pasucyan | pabongan | padusan.
- Dasanamaning mangan: nadhah | amboja | bojana | amboga | nêdha | nêpta | dhahar.
- Dasanamaning angombe: minum | ngumwe | nginum | mansêp | ngop | nrot | sêp-sêp.
- Dasanamaning anginang: mucang | nyêrêh | nydhêh | mangganhyan | manigan.
- Dasanamaning udut: sês | ngalcisa | ngumbrada | lêsêsa | tbag binonga.
- Dasanamaning sisig: lathi | manggigi | mangêsika | ngraras waja | mangêngêsa | mambêlêt gusika | masri muka | manitya.
- Dasanamaning susur: manasar | panaswar | nambêk ludha | swar-swar | sumpla | tambak waya | tambak lupaka.
- Dasanamaning pêpaès: pahyas | mandara | mandaraka | mawrêna | mawrêni | mapilis | tasikan | srimukya.
- Dasanamaning mangangge: mangrasuk | mabusana | masriwanda | ngraras angga | dandan | dandos.
- Dasanamaning gêgêlung: makeswa | maukêl | uklan | tapwèni | glungan | maglung | tap rema | ngraras wèni.
- Dasanamaning cêcundhuk: sangsangan | puspwanuji | têtêglung | sêsemyok | skar suji | sarikeswa.
- Dasanamaning sêsumping: puspakarna | karnanteya | karna sri | kêkiping | monceka | mnangsang.
- Dasanamaning anunggil tilêm: marahsa | sanggama | mrêma langên | datwuha | pulangraras | pulangjiwa | pulangkarsa | asmara | asmaragama | asmaratura | asmara turida | wor jiwa | pulangrêsmi | rasmika | sahwata | maklina | manêpta | nrêswaka | moratma | macampura | mor raswa | mong luluta.
- Dasanamaning gamêlan: pradôngga | mradôngga | pradangga | gôngsa | nanta | surendra | sundarila | miswara.
- Dasanamaning lagar: unu | dahanala | siking | apuy | apiy | dhidhika.
- Dasanamaning ngobong-obong wana: mlagar | wlagaran | obar-obar | balagar | mambakar | nunwana | mabasmara | tunwan | basmika.
- Dasanamaning ngobong rêdi: jetun | mambêsman | manggsêngan | jetunan | mramanan | ngapuyan | sikingan | gniyarag | tumangan | tatwaran | pdhiyangan | bêsmana | mngurêngan | purêngan | mobaran | mkatar.
- Dasanamaning anênandur: nananwam | mtanja | mnuhar | mtaman | nananja | nasoblakên | nyêblok | mêncarakên.
- Dasanamaning anêbar wiji: mngulur | mnawur | mngurit | mnuwuh | mnêbar | ngumngratèn.
- Dasanamaning bêdhol wiji: andhaut | mangrênggut | mrênggut | nênggut | nênggwat.
- Dasanamaning andhangir: matut | matun | mngawug | mngadhuk | mnisir | mngurag-urag | mngarug | majgal.
- Dasanamaning kawêton (kawêdalan): kaolan | katulusan | katuwêtan | kamuwahan | kawtan | kaduluran | kadrêman | karjkèn | mlèsèh | mngumbuk | mngambêk | mnumpuk.
- namaning padhati:
- widangdari: têgêsipun yèn tinarik sapi wadon.
- senang: têgêsipun yèn pangirid sapi lanang.
- sanggra: têgêsipun yèn pangirid banthèng.
- salamuka: têgêsipun yèn pangirid kêbo lanang wadon.
- astapada: têgêsipun yèn pangirid kêbo lanang.
- urut namaning padhati:
- sambira: têgêsipun yèn pangirid banthèng muni.
- wèsthi: têgêsipun yèn pangirid jêjawi.
- jamakantuk: têgêsipun yèn pangirid janma lanang wadon.
- dhudhula: têgêsipun yèn pangirid jaran wadon.
- sêsiku swanindha: têgêsipun yèn pangirid kuda kêkalih.
- sêsirat andik anda: têgêsipun yèn pangirid kuda sêkawan.
- gasthika: têgêsipun yèn pangirid gajah.
- gobrata: têgêsipun yèn pangirid macan.
- gothaka: têgêsipun yèn badhati wangun angêdhung kados guwa, botên kabêkta saking pangiridipun.
- Namaning Bêdhati
- bêdhari. Têgêsipun yèn pangirit sapi wadon.
- senang. Têgêsipun yèn pangirit sapi lanang.
- manggra. Têgêsipun yèn pangirid banthèng.
- salamuka. Têgêsipun yèn pangirit maesa lanang wadon.
- astapada. Têgêsipun yèn pangirit maesa lanang.
- sambira. Têgêsipun yèn pangirit banthèng munya.
- wèsthi. Têgêsipun yèn pangirit jêjawi.
- camakantu. Têgêsipun yèn pangirit janma lanang wadon.
- dhudhula. Têgêsipun yèn pangirit jaran wadon.
- sisikunwanindha. Têgêsipun yèn pangirit kuda kêkalih.
- sisirat ancakaanda. Têgêsipun yèn pangirit kuda sakawan.
- gothaka. Têgêsipun yèn padhati ginarêbong, dados kajêngipun wangun aguwa, adat pangiritipun gajah, jalaran saking langkung awrat]].
- gabrata. Têgêsipun yèn pangirit sima.
- gègèndik. Têgêsipun yèn pangirit menda agêng.
- skuthuk. Têgêsipun yèn pangirit sêgawon agêng.
- calitha. Têgêsipun manawi pangirit kidang ngujung.
- saligna. Têgêsipun yèn pangirit kapal tutul.