Alva Myrdal

Alva Myrdal fæddist undir nafninu Alva Reimer í Uppsölum þann 31. janúar árið 1902. Hún lauk stúdentsprófi utanskóla í Stokkhólmi og útskrifaðist með kandidatsgráðu í norrænum málum, bókmenntasögu og trúarbragðasögu úr Stokkhólmsháskóla tveimur árum síðar. Hún lauk síðan bakkalársprófi í uppeldisfræði, huglægri heimspeki og geðlækningafræði. Jafnframt lauk hún námskeiði í réttarlæknisfræði og vann um hríð sem aðstoðarmaður kennara í þeirri grein.^[1]

Alva kynntist Gunnari Myrdal þegar hún var sautján ára og giftist honum árið 1924. Námsárið 1929 til 1930 fengu Alva og Gunnar bæði styrk til náms í Bandaríkjunum. Þar kynntust þau afleiðingum kreppunnar miklu af eigin raun og það stuðlaði að því að þau gerðust bæði sósíalistar. Árið 1932 gengu hjónin bæði í sænska Jafnaðarmannaflokkinn.^[2]

Árið 1934 gáfu Gunnar og Alva út bókina Fólksfjölgunarkreppan (sænska: Kris i befolkningsfrågan) þar sem þau færðu rök fyrir því að í Svíþjóð fæddust of fá börn vegna þess að barnafjölskyldur skorti félagslegt öryggi. Í bókinni stungu þau, úr frá sérfræðisviði Ölvu sem félagssálfræðings og Gunnars sem þjóðhagfræðings, upp á víðamiklum endurbótum og lýstu yfir jákvæðum viðhorfum til aðflutnings útlendinga til Svíþjóðar. Bókin vakti mikla athygli Svía og féll vel í kramið hjá nýstofnaðri ríkisstjórn Per Albin Hansson, sem vann að hugsjónum um sænska „alþýðuheimilið“ og norræna velferðarkerfið. Margar af tillögum Myrdalshjónanna, meðal annars um ókeypis máltíðir í skólamötuneytum, fjárstyrki til barnafjölskyldna, kynfræðslu í skólum og afléttingu á banni við auglýsingum á getnaðarvörnum, voru framkvæmdar á næstu árum.^[2]

Alva og Gunnar sneru aftur til Bandaríkjanna eftir útgáfu bókarinnar og kynntu sér skólamál þar í landi. Þegar þau sneru aftur til Svíþjóðar eftir tvö ár gáfu þau út bókina Samband við Ameríku og kynntu þar hugmyndir um þróun skólakerfis að bandarískri fyrirmynd. Í og eftir seinni heimsstyrjöldina vann Alva í sænskum stjórnmálum og var einnig rektor fyrstu félagsfræðistofnunarinnar sem stofnuð var í Stokkhólmi.^[2]

Árið 1949 varð Alva Myrdal yfirmaður félagsmálefnadeildar Sameinuðu þjóðanna. Frá 1951 til 1955 var hún yfirmaður þjóðfélagsvísindadeildar UNESCO og frá 1955 til 1961 var hún sendiherra Svíþjóðar í Indlandi, Mjanmar, Nepal og Srí Lanka.^[2][3] Á sendiherratíð sinni varð Alva návinur forsætisráðherra Indlands, Jawaharlal Nehru.^[4]

Árið 1956 gaf Alva út bókina Tvö hlutverk kvenna ásamt enska félagsfræðingnum Violu Klein. Í bókinni héldu þær því fram að líf kvenna skiptust í þrenn tímabil: Menntunartíma, barnagæslutíma og ár eftir fertugt þegar börnin hefðu náð fullorðinsaldri. Í bókinni færðu þær rök fyrir því að það væri sóun á vinnukrafti að halda konum heima eftir fertugt og mæltu með því að konur á miðjum aldri fengju aukið aðgengi að atvinnulífinu.^[2]

Frá árinu 1962 var Alva samningamaður við afvopnunarviðræður stórveldanna sem fóru fram í Genf. Á sama tíma var sat hún á sænska þinginu og var frá 1966 afvopnunarmálaráðherra og kirkjumálaráðherra í sænsku ríkisstjórninni. Árið 1976 gaf Alva út bókina Afvopnunarspilið þar sem hún lýsti slæmri reynslu sinni af tólf ára afvopnunarviðræðum í Genf.^[2]

1. ↑ „Alva Myrdal“. Lesbók Morgunblaðsins. 8. febrúar 1967. Sótt 18. júní 2019.
2. ↑ ^{2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5} „Friðarsinni og samfélagssmiður“. Dagblaðið Vísir. 8. febrúar 1986. Sótt 18. júní 2019.
3. ↑ Hörður Zophoniasson (24. mars 1965). „Stöndum vörð um mannréttindi“. Alþýðublaðið. Sótt 18. júní 2019.
4. ↑ „Alva Myrdal fær friðarverðlaun í fimmta sinn“. Morgunblaðið. 14. október 1982. Sótt 18. júní 2019.