Pagsasao a Kirundi
| Kirundi/Rundi | |
|---|---|
| Ikirundi | |
| Patubo iti | Burundi, Uganda |
| Etnisidad | Hutu, Tutsi, ken Twa |
Patubo a mangisasao | 8.8 a riwriw (2007)[1] |
| Opisial a kasasaad | |
Opisial a mangisasao |  Burundi |
| Kodkodigo ti pagsasao | |
| ISO 639-1 | rn |
| ISO 639-2 | run |
| ISO 639-3 | run |
JD.62[2] | |
Ti Kirundi, ammo pay iti Rundi, ket pagsasao a Bantu nga insasao babaen dagiti siam a riwriw a tattao idiay Burundi ken dagiti kadennana a paset ti Tanzania ken Kongo-Kinshasa, ken idiay pay Uganda. Daytoy ket isu ti opisial a pagsasao ti Burundi. Ti Kirundi ket agsinnaranay a maawatan iti Kinyarwanda, ti opisial a pagsasao ti Rwanda, ken ti dua a porma a paset ti nalawlawa a dialekto a lugar a naamammuan a kas ti Rwanda-Rundi.[3]
Dagiti agtataeng idiay Rwanda ken Burundi ket tagikua dagiti nadumaduma nga etniko a grupo: dagiti Hutu (84%), Tutsi, a mairaman dagiti Hima (15%), ken dagiti Twa (1%) (ti pigmeo a tattao). Gapu ta dagitoy nga etniko a grupo ket makibinningayda iti isu met laeng a pagsasao ket naikedekeddeng a resulta daytoy pannaka-adu ti bilang dagiti Hutu kadagiti naudi a naibagbaga a grupo (kitaen ti Hutu para iti ad-adu a kompleto a naipakasaritaan a perspektibo).
Dagiti kaarruba a dialekto ti Kirundi ket agsinnaranay a maawatan iti Ha, ti pagsasao a naisasao idiay akinlaud a Tanzania.
Ti Kirundi ket kankanayon a nadakdakamat a kas ti pagsasao nga ayan ti alagaden ni Meeussen, ti alagaden a mangipalplawag ti naisangayan a tabas ti ayug a panagbalbaliw dagiti pagsasao a Bantu ket aktibo.
Dagiti nota
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ Nationalencyklopedin "Världens 100 största språk 2007" Dagiti 100 a Kadakkelan a Pagsasao iti Lubong idi 2007
- ^ Jouni Filip Maho, 2009. Baro a Napabaro a Listaan ti Guthrie iti Online
- ^ Ethnologue, Maika-15 nga ed.
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- Broselow, E. & Niyondagara, A. (1990) Feature geometry and Kirundi palatalization. Studies in the Linguistic Sciences 20: 71-88.
- de Samie. (2009) Dictionnaire Francais-Kirundi. L'Harmattan. Paris.
- Goldsmith, J. & Sabimana, F. (1989) The Kirundi Verb. Modèles en tonologie. Editions du CNRS. Paris.
- Meeussen, A.E. (1959) Essai de grammaire Rundi. Annales du Musée Royal du Congo Belge, Série Sciences Humaines - Linguistique, vol. 24. Tervuren.
- Myers, S. (1987) Tone and the structure of words in Shona. PhD dissertation, University of Massachusetts, Amherst. Garland Press. New York.
- Ntihirageza, J. (1993) Kirundi Palatization and Sibilant Harmony : Implications for Feature Geometry. Master thesis, Southern Illinois University, Carbondale, Illinois.
- Philippson, G. (2003) Tone reduction vs. metrical attraction in the evolution of Eastern Bantu tone systems. INALCO. Paris.
- Sagey, E. (1986) The Representation of Features and Relations in Non-Linear Phonology. Doctoral dissertation, MIT, Cambridge, Mass.
- Zorc, R. D. & Nibagwire, L. (2007) Kinyarwanda and Kirundi Comparative Grammar. Dunwoody Press. Hyattsville.
Dagiti akinruar a silpo
[urnosen | urnosen ti taudan]
- Online a Diksionario ti Inggles-Kirundi nga Addaan kadagit Uni ken Ladawan Naiyarkibo 2013-06-08 iti Wayback Machine
 | Daytoy nga artikulo a mainaig iti pagsasao ket pungol. Makatulongka iti Wikipedia babaen ti panagnayon iti daytoy. |