Danum
Ti danum ket maysa a kimiko a sustansia nga addaan iti kimiko a pagannurotan a H2O. Ti molekula ti danum ket aglaon ti maysa nga Oksíheno ken dua a Hidróheno kadagiti atomo a naikapet babaen dagiti kobalente a piansa. Ti danum ket likido iti ambiente a kasasaad, ngem kadawyan nga adda iti Daga iti natangken a kasasaad ti yelo ken alingasaw a kasasaad (alingasaw ti danum wenno alibungubong). Ti danum ket adda pay iti kasasaad a likido a kristal iti asideg kadagiti Hidropiliko a rabaw.[1][2] Babaen kadagiti nomenklatura a pananginagan kadagiti kimiko a kompuesto, ti dihidroheno monoksido ket isu ti sientipiko a nagan ti danum, ngem daytoy ket saan unay a maus-usar.[3]
Ti danum ket sakupenna ti 70.9% iti rabaw ti Daga,[4] ken daytoy ket nangruna kadagiti amin a naamammuan a porma iti biag.[5] Iti Daga, 96.5% ti danum ti planeta ket mabirukan kadagiti taaw, 1.7% iti danum iti sirok ti daga, 1.7% iti glasier ken dagiti gora ti yelo idiay Antartika ken Greenland, adda met bassit a pirgis dagiti sabsabali a bagbagi ti danum, ken 0.001% iti angin a kas ti sengngaw, dagiti ulep (naporma iti natangken ken dagiti partikulo ti danum a nasuspende iti angin), ken tudo.[6][7] Adda laeng 2.5% iti danum ti Daga ket di-naapgad, ken 98.8% iti danum ket yelo ken sirok ti daga a danum. Basbassit ngem 0.3% kadagiti amin a di-naapgad a danum ket addaan kadagiti karayan, danaw, ken ti tangatang, ken basbassit pay a bilang a di-naapgad a danum ti Daga (0.003%) ket adda kadagiti biolohiko a bagbagi ken napataud a produkto.[6]
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ Henniker, J. C. (1949). "Ti Kaadalem iti Sona a Rabaw iti Likido". Dagiti Panagrepaso iti Moderno a Pisiko. Dagiti Panagrepaso iti Moderno a Pisiko. 21 (2): 322–341. doi:10.1103/RevModPhys.21.322.
- ^ Pollack, Gerald. "Siensia ti Danum". Unibersidad ti Washington, Pollack a Laboratorio. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-12-13. Naala idi 2011-02-05.
Ti danum ket addaan iti tallo a paset – alingasaw, likido, ken natangken; ngem dagiti agdama a panagsukisok manipud kadagiti lobaratotiomi ket agipaltiing ti kaadda ti nakakaskasdaaw a dua a maikapat a paset a rumsua kadagiti interface.
- ^ Bramer, Scott. "Kimiko a Nomenklatura". Unibersidad ti Widener, Departamento iti Kimika. Naala idi 20 Septiembre 2011.
- ^ "CIA- The world fact book". Ahensia ti Sentro nga Intelihensia. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2019-01-06. Naala idi 2008-12-20.
- ^ "Nagkaykaysa a Pagpagilian". Un.org. 2005-03-22. Naala idi 2010-07-25.
- ^ a b Gleick, P.H., ed. (1993). Danum iti Didigra: Ti pagalagadan kadagiti Sangalubongan a Di-naapgad a Danum. Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan. p. 13, Tabla 2.1 "Dagiti reserba ti danum iti daga".
- ^ Ti Sengngaw ti Danum iti Klima a Sistema Naiyarkibo 2007-03-20 iti Wayback Machine, Naipangpangruna a Reporta, [AGU], Disiembre 1995 (naisilpo idi 4/2007). Nangruna a Danum Naiyarkibo 2009-07-08 iti Wayback Machine UNEP.