Albert Camus

Albert Camus
Retrato ni Albert Camus manipud idi, 1957
Nayanak	(1913-11-07)Nobiembre 7, 1913 Dréan, El Taref, Pranses nga Algeria
Natay	Enero 4, 1960(1960-01-04) (tawen 46) Villeblevin, Yonne, Burgundy, Pransia
Panawen	Maika-20 a siglo a century pilosopia
Rehion	Lumaud a pilosopia
Pagadalan	Awan a kinaagpayso, Premio Nobel iti Literatura 1957
Kangrunaan a pagirayan	Etiko, Nagtagitaoan, Hustisia, Ayat, Politika
Nalatak a kapanunotan	"Ti awan ti kinaagpayso na ket isu ti kangrunaan a konsepto ken ti umuna a kinapudno" "Kanayon ka nga agpaadayo, gapu ket dita ti pakabirukam ti kinapudno." "Agrebeldeak; daytoy ti gapu nga addaak."
Nakaimpluensiaan Plotinus, Augustine of Hippo, Søren Kierkegaard, Fyodor Dostoevsky, Karl Marx, Franz Kafka, Herman Melville, Friedrich Nietzsche, Simone Weil, Victor Hugo, Pascal Pia, George Orwell, André Gide, Max Stirner, Sigmund Freud, Lev Shestov, surrealism, Jean-Paul Sartre
Naimpluensiaan Thomas Merton, Jacques Monod, Jean-Paul Sartre, Orhan Pamuk, Mohsin Hamid, Richard Wright, Charles Bukowski, Paul Auster
[urnosen iti Wikidata]

Ni Albert Camus (Nobiembre 7, 1913 – Enero 4, 1960), mannurat ken pilosopo a Pranses, ket maysa kadagiti kangrunaan ken kalatakan a nangidur-as iti pilosopia iti eksistensialismo (kaduana ni Jean-Paul Sartre). Isu ti maikadua a kaubingan a nangabak iti pammadayaw a Premio Nobel iti Literatura (ni Rudyard Kipling iti kaubingan) idi maawatna daytoy a gunggona idi 1957.

Naipasngay ni Camus idiay Mondovi, Arhelia iti maysa a pamilia a Pranses a nagtalinaed idiay Algeria. Ni nanangna, maysa nga Espaniola. Ni tatangna, maysa a Pranses, ket natay idi 1914, iti Umuna a Sangalubongan a Gubat a kas soldado. Dimmakkel ni Camus iti napanglaw a purok iti siudad ti Algiers sakbay a napan nagbasa idiay Unbersidad ti Algiers, a nangturposanna iti pilosopia.

Nagbalin a kameng isuna iti partido a komunista idiay Pransia idi 1934 (a ginubya ti panakabangon ti gobierno ni Francisco Franco iti Espania) ken iti partido a komunista iti Algiers idi 1936. Nagbalin a mannurat isuna iti maysa pagiwarnak a sosialista idiay Algiers.

Idi 1934, inkasarna ni Simone Hie, ngem apagbiit ti panagdennada ta nagsinada gapu iti pannakikamkamalala ni Simone ken iti pannakailuodna iti morpina. Idi 1940, nagkasar manen ni Camus ket inasawana ni Francine Faure. Nangrugi nga agsurat para ti maysa a magasin idiay Paris. Bayat ti Maikadua a Sangalubongan a Gubat , immakar idiay Bordeaux ket ditoy ti nangleppasanna iti umuna nga obrana a Ti Ganggannaet ken Ti Mito ni Sisipus.

Nagayyemna ni Jean-Paul Sartre bayat ti gubat, idi nagtrabaho a mannurat ken editor iti pagiwarnak dagiti Pranses a gerilia. Kalpasan ti gubat, nagbalin a kameng ti bunggoy ni Sartre a mangipangato iti eksistensialismo a Pranses.

Idi 1949, nagsubli ti sakitna a sarut ket impaknina ti bagina iti dua a tawen. Idi 1951, impablaakna ti Ti Rebelde a nangiwaksi iti komunismo. Adu iti narurod itoy, agraman ni Sartre.

Ti kangrunaan a kontribusionna iti pilosopia ket ti pamanunotanna nga absurdismo.

Pimmusay ni Camus idi Enero 4, 1960 iti pannakadesgrasiana iti kotse idiay Sens, kaduana iti gayyemna nga agiwarwarnak a ni Michel Gallimard.

• Ti Ganggannaet (L'Étranger) (1942)
• Ti Angol (La Peste) (1947)
• Ti Pannakatinnag (La Chute) (1956)
• Maysa a Naragsak nga Ipapatay (La Mort heureuse) (nasapa a version ti Ti Ganggannaet, naipablaak idi 1970 kalpasan ti pannakatayna)
• Ti Umuna a Lalaki (Le premier homme) (saan a nalpas, naipablaak idi 1995)

• Panagtalaw ken ti Pagarian (L'exil et le royaume) (1957)

• Agsumbangir (L'envers et l'endroit) (urnong, 1937)
• Dangadang (Combat) (1946)
• Ti Mito ni Sisipus (Le Mythe de Sisyphe) (1942)
• Ti Rebelde (L'Homme révolté) (1951)
• Kuadkuaderno 1935-1942 (Carnets, mai 1935 -- fevrier 1942) (1962)
• Kuadkuaderno 1943-1951 (1965)
• Albert Camus, Maria Casarès. Correspondance inédite (1944-1959). Édition de Béatrice Vaillant. Avant-propos de Catherine Camus. Collection Blanche, Gallimard. Parution : 09-11-2017.

• Caligula (impabuya 1945, insurat 1938)
• Ti Saan a Panagkinnaawatan (Le Malentendu) (1944)
• Ti Kasasaad ti Panaglawlaw (L'État de siège) (1948)
• Dagiti Nalintegan (Les Justes) (1949)

• Resistansia, Panagrebelde, ken ti Ipapatay (1961 - Napili a sarsarita)