Agoo
| Agoo | |
|---|---|
| |
| Casuarina equisetifolia subsp. incana | |
| Taksonomia | |
| Pagarian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiospermae |
| Klado: | Eudicotidae |
| Klado: | Rosids |
| Urnos: | Fagales |
| Pamilia: | Casuarinaceae |
| Henero: | Casuarina |
| Sebbangan: | C. equisetifolia
|
| Dua a nagan | |
| Casuarina equisetifolia | |
| Subsebbangan | |
|
C. e. subsp. equisetifolia | |
Ti agoo, wenno makunkuna pay iti ago-o, agoho, aroo, aroho ken karo[1] (Casuarina equisetifolia) ket maysa a sebbangan ti Casuarinaceae iti henero ti Casuarina. Ti patneng a sakupna ket gumay-at manipud idiay Burma ken Bietnam iti amin a Malesia a daya iti Pranses a Polinesia, Baro a Caledonia, ken Vanuatu, ken abagatan iti Australia (amianan ti Akin-amianan a Teritorio, amianan ken daya ti Queensland, ken amianan-daya ti New South Wales).[2] Dagiti populasion ket mabirukan pay idiay Madagascar, ngem daytoy ket saan nga ammo no adda iti kaunegan ti patneng a sakup dagiti sebbangan.[3][4] Ti sebbangan ket naipaammo idiay Akin-abagatan nga Estados Unidos ken Laud nga Aprika.[5] Daytoy ket maysa a makaraut a sebbangan idiay Florida.[6][7]
Taksonomia
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti agoo ket opisial idi nga impalpalawag babaen ni Linnaeus idi 1759 a kas ti Casuarina equisefolia. Ti kita ket indesignado idi babaen ti New South Wales a botaniko a ni Lawrie Johnson idi 1989.[8] Ti naisangayan a nagan iti equisetifolia ket naala manipud iti Latin nga equisetum, a ti kaibuksilanna ket "buok ti kabalio" (a mangikunkuna ti pannakaipada ti aglay-ot a sangsanga iti buok ti kabalio).[2] Dagiti sapasap a naganna iti Ingles ket mairaman ti coast sheoak (coast she oak, coastal she-oak), beach casuarina, beach oak, beach sheoak (beach she-oak), whistling tree, horsetail she oak, horsetail beefwood, horsetail tree, Australian pine, ironwood, whistling pine, Filao tree, ken agoho.[9][2][10]
Adda met dagiti dua a subsebbangan:[11][12]
- Casuarina equisetifolia subsp. equisetifolia. Dakkel a kayo iti 35 m (115 ft) a katayag; dagiti sanga ket 0.5–0.7 mm (0.020–0.028 in) a diametro, di nabuokan. Abagatan a daya nga Asia, akin-amianan nga Australia.[13]
- Casuarina equisetifolia subsp. incana (Benth.) L.A.S.Johnson. Bassit a kayo iti 12 m (39 ft) a katayag; dagiti sanga iti 0.7–1 mm (0.028–0.039 in) a diametro, aglay-ot. Akindaya nga Australia (akindaya a Queensland, New South Wales), Baro a Caledonia, akin-abagatan a Vanuatu.[14]
Deskripsion
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti agoo ket maysa a kankanayon a berde a kayo a dumakkel iti 6–35 m (20–115 ft) a katayag. Ti samekna ket buklen ti narapis, adu ti sangana a berde aginggana ti kolordapo-berde a sangsanga iti 0.5–1 mm (0.020–0.039 in) a diametro, nga addaan iti bassit-usit a nasiksikan a bulbulong iti aligusgos iti 6–8. Dagiti sabong ket mapataud iti bassit a kasla amento dagiti nagraraay; dagiti lalaki a sabong ket adda kadagiti nasimple a buston iti 0.7–4 cm (0.28–1.57 in) a katiddog, dagiti babai a sabong ket adda iti ababa a pedunkulo. Daytoy ket saan a maipada kadagiti sabali a sebbangan iti Casuarina (a dagitoy ket dioecious) daytoy ket monoecious, a ti lalaki ken babai a sabsabong ket mapataud iti isu met laeng a kayo. Ti bunga ket addaan iti maysa nga immitlog nga estruktura iti 10–24 mm (0.39–0.94 in) a katiddog ken 9–13 mm (0.35–0.51 in) iti diametro, a maipada ti langana iti maysa a kono ti konipera a buklen dagiti bilang ti karpela a ti tunggal maysa ket aglaon ti bugbugtong a bukel nga addaan iti bassit a payak iti 6–8 mm (0.24–0.31 in) a kaatiddog.[3][15]
Daytoy ket saan a kasla dagiti sabali a sebbangan ti Henero ti Casuarina, ti agoo ket maysa a aktinorisika a mula a makabael ti natalinaay a nitroheno ti atmospera. Iti pakaigiddiatan iti sebbangan ti Fabaceae a pamilia ti mulmula (a kas dagiti, bukbukel, alfalfa, Akasia), ti Casuarina addaan iti simbiosis nga addaan iti Frankia actinomycete.
Pannakaiwarwaras
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti agoo ket mabirukan manipud idiay Burma ken Bietnam iti amin a Malesia a daya iti Pranses a Polinesia, Baro a Caledonia, ken Vanuatu, ken abagatan idiay Australia (dagiti akin-amianan a parte ti Akin-amianan a Teritorio, amianan ken daya ti Queensland, ken akin-amianan a daya ti New South Wales, nga idiay ket gumay-at iti kinaadayo iti abagatan a kas iti Laurieton.[16]
-
C. equisetifolia subsp. equisetifolia
-
Sangsanga ken bulbulong ti agoo
-
Bungbunga ti agoo
Dagiti usar
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti agoo ket kaaduan a naus-usar a kas maysa a suheto ti bonsai, a naisangayan idiay Abagatan nga Asia ken dagiti parte ti Karibe. Dagiti sebbangan ti Indonesia ken dagiti naimuyongan idiay Taiwan ket naikedkeddeng dagitoy a kasayaatan iti lubong ti bonsai. Ti tarikayo daytoy a kayo ket inus-usar kadagiti atep, alad, ket mabalin pay a nasayaat a sungrod. Kadagiti isla ti Hawaii, ti agoo ket naimulmula pay para iti panagtiped ti nurunor, ken iti sapasap a kas dagiti elemento ti panagtiped ti angin.
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ Elmer Drew Merrill (1922), Ti enumerasion dagiti agsabsabong a mula ti Pilipinas, Manila: Opisina ti pagmalditan
- ^ a b c Boland, D. J.; Brooker, M. I. H.; Chippendale, G. M.; McDonald, M. W. (2006). Kabakiran a kayayo ti Australia (Maika-5 nga. nga ed.). Collingwood, Vic.: CSIRO Publishing. p. 82. ISBN 0-643-06969-0.
- ^ a b "Casuarina equisetifolia L., Amoen. Acad. 143 (1759)". Australian Biological Resources Study. Australian National Botanic Gardens. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-10-06. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ http://www.worldagroforestrycentre.org/sea/Products/AFDbases/AF/asp/SpeciesInfo.asp?SpID=477
- ^ "MUla para iti Planeta: Bilion a Kayo a Kampania" (PDF). Progra ti Enbironmento ti Nagkaykaysa a Pagpagilian. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2010-07-25. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ "Biolohiko a panagtengngel ti patneng ti Australia a sebbangan ti Casuarina idiay Estados Unidos". Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation. 16 Mayo 2007. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-06-05. Naala idi 16 Septiembre 2010.
- ^ Masterson, J. "Casuarina equisetifolia (Australiano a Pino)". Fort Pierce: Smithsonian Marine Station. Naala idi 5 Mayo 2009.
- ^ "Casuarina equisetifolia L." Australian Plant Name Index (APNI), datos a batayan ti IBIS. Sentro para iti Biodibersidad a Panagsukisok ti Mula, Gobierno ti Australia.
- ^ "Casuarina equisetifolia L." Australian Plant Name Index (APNI), datos a batayan ti IBIS. Sentro para iti Biodibersidad a Panagsukisok ti Mula, Gobierno ti Australia.
- ^ "Casuarina equisetifolia". World Agroforestry Centre. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ "Australian Plant Name Index (APNI)". Australian National Botanic Gardens. Naala idi 23 Abril 2011.[permanente a natay a silpo]
- ^ "Taxon: Casuarina equisetifolia L." Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture Agricultural Research Service. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-06-05. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ "Casuarina equisetifolia L. subsp. equisetifolia". Australian Biological Resources Study. Australian National Botanic Gardens. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-05-18. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ "Casuarina equisetifolia subsp. incana". Australian Biological Resources Study. Australian National Botanic Gardens. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-05-18. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ Huxley, Anthony; Griffiths, Mark; Levy, Margot (1992). The New Royal Horticultural Society dictionary of gardening. Volume 1. Londres: Macmillan. ISBN 0-333-47494-5.
- ^ New South Wales Flora Online: Casuarina equisetifolia by K. L. Wilson & L. A. S. Johnson, Royal Botanic Gardens & Domain Trust, Sydney, Australia.
Dagiti akinruar a silpo
[urnosen | urnosen ti taudan]