[go: up one dir, main page]
Saltar al contento

Derectos human

Modificar ligamines
Non revidite
De Wikipedia, le encyclopedia libere
Derectos human
instantia de: convention[*], social movement[*], type of value[*]
subclasse de: rights[*], convention[*]
parte de: international law[*]


Commons: Human rights

Le derectos human[1] es le "derectos e libertates basic que es garantite a omne humanos."[2] Exemplos de derectos e libertates que ha arrivate a esser generalmente considerate como derectos human include derectos civil e politic, como le derecto al vita e libertate, libertate de expression e equalitate ante le lege; e derectos economic, social e cultural, includente le derecto de participar in cultura, le derecto a alimento, le derecto a labor e le derecto a education.

“ Tote le esseres human nasce libere e equal in dignitate e in derectos. Illes es dotate de ration e de conscientia e debe ager le unes verso le alteres in un spirito de fraternitate. ”

—Articulo 1 del Declaration Universal del Derectos Human (DUDH) del Nationes Unite[3]

Historia

[modificar | modificar fonte]

Ben que altere civilisationes – notabilemente illos de Persia, India, China e le mundo islamic – esseva al minus equal a Europa a varie stadios in le historia, e in multe aspectos in avantia de illo, illes non succedeva a propagar un ethica universal de derectos. In le seculo 16, le "Grande Moghul," Akbar le Grande de India, concedeva a minoritates religiose le stato legal in su regno e condemnava practicas indian traditional como le comburer de viduas (suttee) e le sclavitude.[4] Nonobstante, il non es clar quante tal libertates pote esser describite como "derectos human" in le senso moderne. Alcun historicos assere que in culturas non occidental – e in effecto in the Occidente ante le Medievo – il habeva nulle concepto de derectos human, ben que importante conceptos ethic esseva totevia presente. Le concepto de derectos certemente existeva in culturas pre-moderne; philosophos ancian como Aristoteles scribeva extensemente super le derectos (to dikaion in greco ancian, approximativemente un "pretension juste") de citatanos a proprietate e participation in affaires public. Nonobstante, ni le grecos ni le romanos habeva alcun concepto de derectos human universal; le sclavitude, per exemplo, esseva justificate in tempores e classic e medieval como condition natural.[5] Le chartas medieval de libertate como le Magna Carta anglese non esseva chartas de derectos human, pro non parlar de chartas general de derectos. Illos constitueva in vice un forma de accordo politic e legal limitate pro tractar circumstantias politic specific, que in le caso de Magna Carta esseva mythologisate plus tarde in le curso del prime debattos moderne super derectos.[6]

Legislation moderne

[modificar | modificar fonte]

Multo del legislation moderne de derectos human e le base del major parte del interpretationes de derectos human pote esser retraciate al historia europee relativemente recente. Le Dece-duo Articulos del Foreste Nigre (1525) es considerate de esser le prime documento de derectos human in Europa. Illos faceva parte del exigentias de paisanos sublevate verso le Lega Swabian in le Guerra del Paisanos in Germania. Le Bill of Rights britannic (o “Un Acto Declarante le Derectos e Libertates del Subjecto e Arrangiante le Succession del Corona”) de 1689 rendeva illegal un variation de actiones governamental oppressive in le Regno Unite. Duo major revolutiones occurreva durante le 18ve seculo, in le Statos Unite (1776) e in Francia (1789), resultante in le adoption del Declaration de Independentia del Statos Unite e in le francese Declaration del Derectos del Homine e del Citatano respectivemente, ambes del quales establiva certe derectos legal. In addition, le Declaration de Derectos de Virginia de 1776 codificava plure derectos e libertates fundamental in lege.

Declaration del Derectos del Homine e del Citatano approbate per le Assemblea National de Francia, le 26 de augusto 1789.
“ Nos mantene iste Veritates esser evidente per se, que omne Homines es create equal, que illes es dotate per lor Creator con certe Derectos inalienabile, que inter istos es le Vita, le Libertate, e le Recerca del Felicitate. ”

—Declaration de Independentia del Statos Unite, 1776

Postea sequeva disveloppamentos in le philosophia del derectos human per philosophos como Thomas Paine, John Stuart Mill e G. W. F. Hegel durante le 18ve e 19ne seculos. Le termino derectos human probabilemente entrava in uso un die inter Le Derectos del Homine de Paine e le scripturas de William Lloyd Garrison's de 1831 in Le Liberator dicente que ille tentava inrolar su lectores in "le grande causa del derectos human"[7].

Multe gruppos e movimentos ha succedite a attinger profunde cambios social durante le 20me seculo in le nomine del derectos human. In Europa del West e America del Nord, syndicatos realisava leges que concedeva al obreros le derecto de exopero, establiva conditiones minimal de labor e prohibeva o regulava le labor de infantes. Le movimento pro le derectos del femina succedeva a ganiar pro multe feminas le derecto de voto. Movimentos de liberation national in multe paises succedeva a expeller le poteres colonial. Un del plus influentiales esseva le movimento de Mahatma Gandhi pro liberar su pais native, India, del domination britannic. Movimentos de minoritates racial e religiose longemente opprimite succedeva in multe partes del mundo, includente le movimento del derectos civil, e diverse movimentos de politica de identitate plus recente, al nomine de feminas e minoritates in le Statos Unite.

Le establimento del Committee International del Cruce Rubie, del Codice Lieber de 1864 e del prime del Conventiones de Geneva in 1864 formava le fundamentos del lege humanitari international, pro esser disveloppate ulteriormente post le duo Guerras Mundial.

Le Guerras Mundial, e le enorme perditas de vita e le abusos grosse del derectos human que habeva loco durante illos, esseva un del fortias que instigava le disveloppamento del moderne instrumentos del derectos human. Le Lega del Nations esseva establite in 1919 al negotiationes super le Tractato de Versailles post le fin del Prime Guerra Mundial. Le objectivos del Lege includeva disarmamento, le prevention del guerra per securitate collective, le resolution de disputas inter paises per negotiation, diplomatia e le melioration del ben-esser global. In su Charta esseva scribite un mandato de promover multes del derectos que esseva includite plus tarde in le Declaration Universal del Derectos Human.

Al Conferentia de Yalta de 1945, le Poteres Alliate decideva de crear un nove corpore pro supplantar le rolo del Lega. Iste corpore devenirea le Nationes Unite. Le Nationes Unite ha jocate un rolo importante in le lege international del derectos human desde su creation. Post le Guerras Mundial le Nationes Unite e su membros disveloppava multo del discurso e del corpores de lege que forma hodie le lege international humanitari e le lege international del derectos human.

Referentias

[modificar | modificar fonte]
  1. ↑ Derivation: Entitates: 1. (it) Diritti umani || 2. (es) Derechos humanos || (pt) Direitos humanos || 3. (fr) Droits de l'homme || 4. (en) Human rights || Controlo: (de) Menschenrechte || (ru) Права человека || - (Extra): (la) Iura humana
  2. ↑ Houghton Miffin Company (2006)
  3. ↑ Universal Declaration of Human Rights adopted by General Assembly resolution 217 A (III) of 10 December 1948.
  4. ↑ Ishay, Micheline (2008). The History of Human Rights: From Ancient Times to the Globalization Era. University of California Press, 66-67. ISBN 9780520256415. 
  5. ↑ Freeman, Michael (2002). Human rights: an interdisciplinary approach. Wiley-Blackwell, 15-17. ISBN 9780745623559. 
  6. ↑ Freeman, pp. 18-19
  7. ↑ Mayer (2000) p. 110
Obtenite de “https://ia.wikipedia.org/wiki/Derectos_human”