PSI-20

Ֆոնդային շուկայի ինդեքս
Ստեղծում	31 Դեկտեմբերի 1992
Երկիր	Պորտուգալիա
Սեփականատեր	Euronext
Բորսա	Euronext Lisbon
Պաշտոնական կայք	link

PSI-20 (պորտուգալական ֆոնդային ինդեքսի հապավումը՝ Portuguese Stock Index)^[1], Պորտուգալիայի գլխավոր ֆոնդային բորսա՝ Euronext Լիսաբոնում առևտուր իրականացնող ընկերությունների ֆոնդային շուկայի հենանիշ։ Ցուցանիշը հետևում է Լիսաբոնի բորսայի ընդհանուր ֆոնդային շուկայի PSI Geral-ի ամենամեծ շուկայական կապիտալիզացիայով և բաժնետոմսերի շրջանառությամբ քսան ցուցակների գներին։ Այն համաեվրոպական Euronext ֆոնդային բորսայի խմբի հիմնական ազգային ինդեքսներից մեկն է բրյուսելի BEL20-ի, Փարիզի CAC 40-ի և Ամստերդամի AEX-ի հետ մեկտեղ։

Պատմություն

*PSI-20*-ի գների էվոլյուցիան 1992-2012 թվականներին:

PSI-20-ը գործարկվել է 1992 թվականի դեկտեմբերի 31-ին՝ 3000 ինդեքսային միավորի բազային արժեքով^[2] 1998-ից 2000 թվականներին ցուցանիշը զգալիորեն ավելի մեծ անկայունություն է ունեցել, քան աշխարհի հիմնական ֆինանսական շուկաները^[3], որն առաջացել է աշխարհի զարգացած շուկաներում տիրող անորոշությունից^[4]։ 1998 թվականին հաջորդեց մեծ անկումը նույն տարվա հուլիս-հոկտեմբեր ամիսներին^[5]։ 1999 թվականի վերջում գների ևս մեկ աճը հասավ գագաթնակետին՝ ինդեքսի ամենաբարձր արժեքով մինչ օրս՝ 14,822,59, որը սահմանված էր 2000 թվականի մարտի 3-ին^[6]։ Պորտուգալական բլյու-չիպերի շուկայի հետագա կատարողականը հիմնականում հետևել է արևմտյան այլ ինդեքսների կողմից սահմանված միտումներին՝ ընկնելով dot-com bubble-ի հետևանքով, նախքան 2003 թվականից սկսած զգալիորեն վերականգնվելը^[6]։

Հարկ է նշել, որ ինդեքսի բաղադրիչների թիվը (20) ցածր է ընդհանուր ընդունված նվազագույն ընտրանքի չափից՝ 30, որն անհրաժեշտ է վիճակագրական նշանակության հասնելու համար։

Տարեկան եկամտաբերություն

Հետևյալ աղյուսակը ցույց է տալիս PSI-20-ի տարեկան զարգացումը 1992 թվականից ի վեր[8]: ^[7]

Տարի	Փակման մակարդակ	Ցուցանիշի փոփոխություն կետերով	Ցուցանիշի փոփոխություն %-ով
1992	3,000.00
1993	4,288.09	1,288.09	42.94
1994	4,157.25	−130.84	−3.05
1995	3,896.24	−261.01	−6.28
1996	5,146.33	1,250.09	32.08
1997	8,803.50	3,657.17	71.06
1998	10,998.92	2,195.42	24.94
1999	11,960.51	961.59	8.74
2000	10,404.09	−1,556.42	−13.01
2001	7,831.49	−2,572.60	−24.73
2002	5,824.70	−2,006.79	−25.62
2003	6,747.41	922.71	15.84
2004	7,600.16	852.75	12.64
2005	8,618.67	1,018.51	13.40
2006	11,197.59	2,578.92	29.92
2007	13,019.36	1,821.77	16.27
2008	6,341.34	−6,678.02	−51.29
2009	8,463.85	2,122.51	33.47
2010	7,588.31	−875.54	−10.34
2011	5,494.27	−2,094.04	−27.60
2012	5,655.15	160.88	2.93
2013	6,558.85	903.70	15.98
2014	4,798.99	−1,759.86	−26.83
2015	5,317.67	518.68	10.81
2016	4,679.20	−638.47	−12.01
2017	5,388.33	709.13	15.15
2018	4,731.47	−656.86	−12.19
2019	5,214.14	482.67	10.20
2020	4,898.36	−315.78	−6.06
2022	5,726.11	156.63	2.81
2023	6,396.48	670.37	11.71

Տարեկան եկամուտներ

Նախքան 2007 թվականի հուլիսին ինդեքսի կանոնների փոփոխությունը, PSI-20 կազմը վերանայվում էր տարին երկու անգամ՝ հունվարին և հուլիսին^[8]։ Ինդեքսի կայունությունը մեծացնելու նպատակով^[9] վերանայման հաճախականությունը այս պահին փոխվել է տարեկան՝ սկսած 2008 թվականի մարտի առաջին առևտրային օրվանից (BEL20-ին և AEX-ին համահունչ)^[8]։ Ինդեքսի կանոնների և կազմի համար պատասխանատվությունը կրում է անկախ PSI Ղեկավար կոմիտեն^[2], որը հրապարակում է ցանկացած որոշում դրանց ուժի մեջ մտնելուց առնվազն մեկ ամիս առաջ^[10]։

2008 թվականի մարտի վերադասավորումից սկսած, ապագա PSI-20 ընկերություններից պահանջվում է ունենալ «առևտրի արագություն» (ընկերության ազատ բաժնետոմսերի մասնաբաժինը, որոնք փոխվել են նախորդ օրացուցային տարվա ընթացքում) առնվազն 10%՝ պաշտպանելու համար ինդեքսի իրացվելիությունը^[10]։ Ֆոնդային բորսայի բոլոր ցուցակները, որոնք բավարարում են այս չափանիշը, դասակարգվում են նախորդ տարում վաճառված բաժնետոմսերի ընդհանուր արժեքով (եվրոյով) (այդպիսով հաշվի առնելով շուկայական կապիտալը և իրացվելիությունը), և այս դասակարգումն օգտագործվում է ինդեքսի բաղադրիչներն ընտրելու համար։ Վարկանիշում 22-րդ տեղից ցած իջնող ցանկացած ընտրող ինքնաբերաբար հանվում է ինդեքսից, և ցանկացած ոչ բաղկացուցիչ, որը բարձրանում է 18-րդ տեղից, ավելացվում է ինդեքսին^[10]։ Եթե գոյություն ունեցող բաղադրիչները զբաղեցնում են 21-րդ և/կամ 22-րդ դիրքերը, նրանք մնում են PSI-20-ում, պայմանով, որ ոչ բաղկացուցիչները չեն բարձրացել 18-րդ դիրքից՝ փոխարինելու համար։ Նմանապես, 19-րդ և/կամ 20-րդ դիրքեր զբաղեցնող ոչ ընտրողներն առաջխաղացման չեն արժանանում, քանի դեռ 22-րդ տեղից ցած իջած ընտրողի կողմից ինդեքսի տեղ չի ազատվել^[10]։

Արտահերթ փոփոխություններ

Եթե ընկերությունը հեռացվում է ինդեքսից տարեկան վերանայումից դուրս՝ ինչ-որ արտասովոր կորպորատիվ գործողությունների արդյունքում (օրինակ՝ միաձուլումը կամ դուրս գալը ցուցակից՝ գնման պատճառով), ընտրվում է ամենաբարձր վարկանիշ ունեցող ցուցակը, որը դեռևս ինդեքսի մեջ չէ՝ թափուր տեղը լրացնելու համար^[10]։ Սա ի տարբերություն որոշ այլ Euronext ինդեքսների, ինչպիսին է AEX-ը, որտեղ նման տեղերը սովորաբար չեն լրացվում մինչև հաջորդ տարեկան վերանայումը։

Արագ մուտքի կանոն

Եթե Euronext Լիսաբոնում նոր ցուցակված ընկերությունն ունի շուկայական կապիտալ և կանխատեսվում է, որ իրացվելիությունը գերազանցում է գոյություն ունեցող PSI-20 որոշ բաղադրիչների իրացվելիությունը, ապա այն ինդեքսի մեջ ներմուծելու համար կարելի է կիրառել «Արագ մուտքի» կանոնը։ Դա կարող է տեղի ունենալ կամ դրա IPO-ից անմիջապես հետո կամ սեպտեմբերի առաջին առևտրային օրը։ Ամենացածր բաժնետոմսերի շրջանառությամբ գոյություն ունեցող բաղադրիչը հեռացվում է ինդեքսում տեղ ազատելու համար^[10]։

Կշիռ

PSI-20-ը կապիտալիզացիայի կշռված ինդեքս է։ Յուրաքանչյուր բաժնետոմսի կշիռները հաշվարկելու համար օգտագործվող շուկայական կապիտալիզացիան այսպես կոչված «free float» խմբի ճշգրտված շուկայական կապիտալն է, որտեղ ազատ float գործակիցը (բաժնետոմսերի մասնաբաժինը, որոնք ակտիվորեն հասանելի են Euronext Lisbon-ում առևտրի համար) կլորացվում է մինչև մոտակա 5 տոկոսը^[10]։ Ինդեքսի մեջ ընկերությունների կշիռները սահմանվել են (անհրաժեշտության դեպքում) 20%-ով յուրաքանչյուր կիսամյակային վերանայման ժամանակ մինչև 2007 թվականի հուլիսի կանոնների փոփոխությունը, երբ սահմանաչափը կրճատվել է մինչև 15%՝ համահունչ Euronext-ի այլ հենանիշային ազգային ինդեքսներին^[8]։ Կշիռները թույլատրվում են ազատ տատանվելու ինդեքսի փոփոխություններից հետո, սակայն հաջորդ վերադասակարգման ժամանակ կրկին հստակ սահմանվում են։ Խոշորագույն ընկերությունների կշիռները նվազեցնելու համար օգտագործվող սահմանային գործոնները վերահաշվարկվում են ամեն տարի ինդեքսի վերանայման ժամանակ^[10]։

Հաշվարկ

PSI-20 ինդեքսի «I» արժեքը հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով^[10]․

$I_{t}={\frac {\sum _{i=1}^{N}Q_{i,t}\,F_{i,t}\,f_{i,t}\,C_{i,t}\,}{d_{t}\,}}$

t հաշվարկման օր; '
'N ինդեքսի բաղկացուցիչ բաժնետոմսերի քանակը (սովորաբար 20);
Q_i,t ընկերության բաժնետոմսերի քանակը t օրը;
F_i,t բաժնետոմսի ազատ լողացող գործակիցը i;
f_i,tբաժնետոմսի սահմանաչափը i (ճիշտ 1 բոլոր ընկերությունների համար, որոնք ենթակա չեն 15% շեմին);
C_i,t բաժնետոմսի գինը t օրը;
d_t պարամետր, որը հայտնի է որպես ինդեքսի բաժանարար։

Ընկերություն	Արդյունաբերություն	Ticker խորհրդանիշ^[11]	Քաշ (%)
Altri	Հիմնական ռեսուրսներ	ALTR	2.03
Banco Comercial Português	Բանկեր	BCP}}	17.04
Corticeira Amorim	Արդյունաբերական ապրանքներ և ծառայություններ	COR	2.62
CTT Correios de Portugal, S.A․	Արդյունաբերական ապրանքներ և ծառայություններ	CTT	3.02
EDP Renováveis	Ծառայություններ	EDPR	9.69
Energias de Portugal	Ծառայություններ	EDP	10.36
Galp Energia	Էներգիա	GALP	11.50
Ibersol	Ճամփորդություն և ժամանց	IBS	0.93
Jerónimo Martins	Անձնական խնամքի, դեղերի և մթերային խանութներ	JMT	10.55
Mota-Engil	Շինարարություն և ապրանքներ	EGL	2.22
NOS (Portuguese media company)	Հեռուստահաղորդակցություն	NOS	9.01
Novabase	Տեխնոլոգիաներ	NBA	0.24
Pharol	Հեռուստահաղորդակցություն	PHR	0.93
Redes Energéticas Nacionais	Ծառայություններ	RENE	4.75
Semapa	Հիմնական ռեսուրսներ	SEM	2.77
Sonae	Անձնական խնամքի, դեղերի և մթերային խանութներ	SON	5.03
Sonae Capital	Ֆինանսական ծառայություններ	SONC	0.50
The Navigator Company	Հիմնական ռեսուրսներ	NVG	6.81

Արտաքին հղումներ

Ծանոթագրություններ

↑ «Trademarks». Euronext. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-09-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 «PSI-20 index profile». Euronext. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
↑ «Activity Report Third Quarter 1999: Economic Environment» (PDF). Banco Comercial Português. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
↑ «Business news: BVL-30 recovers some ground after a sharp decline». Economist Intelligence Unit. 1998 թ․ դեկտեմբերի 3. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
↑ Domingos, Ricardo (2004 թ․ դեկտեմբերի 31). «Pequenas e médias empresas lideram ganhos na bolsa nacional em 2004». Jornal de Negócios (պորտուգալերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
↑ ^6,0 ^6,1 «5-year comparison chart of PSI-20, Xetra DAX, FTSE 100 and DJIA». Yahoo! Finance. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
↑ «Historical data: PSI 20 Index - Portugal (^PSI20)».
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 «Announcement rule changes PSI 20 effective 2007» (PDF). Euronext. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012-03-09-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
↑ «FAQ New Rules PSI 20» (PDF). Euronext. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012-03-09-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 ^10,3 ^10,4 ^10,5 ^10,6 ^10,7 ^10,8 «Rules for the PSI-20 Index» (PDF). Euronext. 2007 թ․ հուլիս. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012-03-09-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
↑ https://live.euronext.com/en, EURONEXT MARKETS

[1] «Trademarks». Euronext. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-09-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[profile-2] 2,0 ^2,1 «PSI-20 index profile». Euronext. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[BCP-3] «Activity Report Third Quarter 1999: Economic Environment» (PDF). Banco Comercial Português. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[4] «Business news: BVL-30 recovers some ground after a sharp decline». Economist Intelligence Unit. 1998 թ․ դեկտեմբերի 3. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[5] Domingos, Ricardo (2004 թ․ դեկտեմբերի 31). «Pequenas e médias empresas lideram ganhos na bolsa nacional em 2004». Jornal de Negócios (պորտուգալերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[Yahoo!_Finance-6] 6,0 ^6,1 «5-year comparison chart of PSI-20, Xetra DAX, FTSE 100 and DJIA». Yahoo! Finance. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[7] «Historical data: PSI 20 Index - Portugal (^PSI20)».

[changes-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 «Announcement rule changes PSI 20 effective 2007» (PDF). Euronext. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012-03-09-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[FAQ-9] «FAQ New Rules PSI 20» (PDF). Euronext. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012-03-09-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[rules-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 ^10,3 ^10,4 ^10,5 ^10,6 ^10,7 ^10,8 «Rules for the PSI-20 Index» (PDF). Euronext. 2007 թ․ հուլիս. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012-03-09-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

[11] ttps://live.euronext.com/en, EURONEXT MARKETS

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]