Pelerinaj

Yon pelerinaj (ki soti nan Laten (la) peregrinus, “etranje”^[1]) se yon vwayaj yon kwayan , pelerin la, nan direksyon pou yon kote ki gen devosyon, nan direksyon pou yon kote ki sikonskri konsidere kòm sakre dapre relijyon li paske li sipoze genyen kominikasyon dirèk ak yon divinite gras ak yon relik, yon lejand (istwa aparisyon, mirak), yon sous, yon pye bwa.

Mouvman gason ak fanm — souvan a pye men tou pa bato oswa menm tren ak avyon depi revolisyon endistriyèl la — nan kote yo antre an kontak ak sakre a se yon pratik ki parèt nan anpil kilti jiska prezan. jou, epi nou jwenn endikasyon^[2] nan çatal Höyük Pèlerin nan rankontre supernatural nan yon kote espesifik kote li patisipe nan yon reyalite ki pa reyalite Pwofane. Pelerinaj souvan konstitye yon sous revni enpòtan, depi nan kòmansman li, yon tandans ki ogmante ak endistriyalizasyon touris epi ki kontribye nan devlopman relijyon konsène a: pa egzanp, prezans nan Lourdes ki fè Pau-Pyrénées yon ayewopò entènasyonal. Nou ka mansyone tou vil tankou Lamèk, Meksik, Bodhgaya oswa Benares ki benefisye de revni nan pelerinaj respektif yo, pelerinaj ki kapab. atire dè milyon de moun chak ane.

Si nou pran antite jewopolitik basen Mediterane a, gen kat "kilti mondyal" ki lye ak idantite relijye Kretyen (Legliz Katolik ak òtodòks), Jidayik ak Mizilman^[3] ki konstitye baz yon gwo koule touris nan rejyon sa a nan mond lan. Men, pi lwen pase sèl aspè ekonomik la, sikilasyon moun ki pa enterese, kirye ak ideyal yo kreye entèraksyon ki kapab ouvri ak ranfòse an menm tan idantite kilti konsène yo (sou kote orijin yo, kote yo rive ak pasaj). Se poutèt sa vwayaj sa yo souvan ezite ant pelerinaj stricto sensu ak touris relijye.

An 2016, kantite pèlren anyèl yo estime a 500 milyon, nan ki 80% konsène Islam, Boudis ak espesyalman Endouyis: Khumba Mela Endou konsa te rasanble plis pase 100 milyon dola. moun^[4], pelerinaj kretyen ki reprezante 90 a 100 milyon pèlren, sa vle di 20% pèlren.

Premye pelerinaj yo remonte nan pre-istwa. Nou ezite sou dat paske fenomèn nan difisil pou ateste, men nou sèten ke nan Neyolitik la gason ak fanm te deplase pou rezon relijye^[2].

Nan yon sèten sans, Ansyen Ejip ak Mezopotami te konnen pratik sa a tou, menmsi nosyon an pi vag: se an reyalite bondye yo olye ke moun nou wè k ap deplase ^[5].

Pelerinaj ansyen relijyon grèk la te devlope nan antikite nan nivo yon tanp (tanp grèk Epidaurus oswa sa Esculapius — [ [Asclepios]] Women an. ), men tou eleman natirèl: sous, gwòt (gwòt Amphiaraos, nan Trophonios) oswa menm pi...

Nan basen Mediterane a, nou tou souvan pratike enkibasyon, yon rit divinatwa jeneralman ki gen ladann dòmi tou pre kote "sakre" pou jwenn, sou fòm yon rèv, repons yon bondye gerizon bay la. kesyon nou te poze tèt nou^[6].

Jerizalèm, Izrayèl, Jide ak Samari se gwo plas pelerinaj nan Jidayis, patikilyèman dènye miray Tanp lan nan Jerizalèm ak tonvo Abraram, Jakòb ak matrisak yo, nan Ebwon.

Nan tan lontan, pelerinaj nan tanp Jerizalèm nan te bay seremoni nan tanp lan, ofrann ak sakrifis. Pèleren vini an gwo kantite nan okazyon twa fèt: Pessah, Chavout ak Soukot^[7].

Tonm raben remakab pou sajès yo fè pelerinaj nan pèp Izrayèl la ak tou nan dyaspora. Nou ka mansyone, ann Izrayèl, tonm Rabbi Meïr (Galili), ak nan dyaspora sa yo nan Baal Shem Tov (Ikrèn), nan raben Ephraim Al-Naqawa (Tlemcen, Aljeri), nan Amram ben Diwan (tou pre Ouazzane, Mawòk). Nou toujou genyen kavo Youssouf al-Ma'arâby ((arab) ar) ke Juif yo konsidere kòm youn nan zansèt yo^[8], jeneralman te vizite apre pelerinaj nan sinagòg Ghriba a (Djerba). Dènye kavo sa a se tou objè a nan yon pelerinaj, nan fen Desanm, antreprann pa jwif yo nan el-Hamma, ki konsidere pèsonaj sa a kòm yon sen^[9]. Premye rejwisans papal te òganize fòmèlman an 1300 pa Pap Bonifas VIII, ki te envite kretyen yo pou yo ale Wòm pou yo benefisye plenyè tolerans te deja akòde Crusaders. Desizyon sa a eksplike pa pèt peyi Wa Jerizalèm nan ki te fè pelerinaj Jerizalèm difisil e, kòm rezilta, te devlope anpil sa ki te lavil Wòm^[10]. Objektif prensipal pèlren medyeval la se posiblite pou "manyen" relik yo ki asire li, anplis sakrifis finansye oswa tanporèl ke li sipoze, pi gwo efikasite pase lapriyè yon distans ak sen an^[11].

Soti nan XIV^e syèk, kote tradisyonèl yo nan pelerinaj te bese akòz mouvman devotio moderna ki te favorize espirityèl, pelerinaj enteryè^[12], ensekirite wout yo pandan Gè San Ane, ak lagè relijye yo^[13]. Soti nan 16th^e syèk, kondisyon yo chanje: Protestantis kondane pelerinaj, yon pretèks pou vagabon, lwazi oswa idolatri, ak Leta ki santralize vle kontwole mouvman moun yo^{[Remak 1]}). Depi lè sa a, pelerinaj rejyonal oswa lokal, kontwole pa relijye, te favorize ("pelerinaj rekou" te favorize pa istwa nan mirak ki lye ak sanctuaire lokal yo, espyatwa ak pèlerinaj jidisyè)^[14]). Loreto ak mezon ki apa pou li a vin tounen kote ki pi enpòtan pelerinaj nan Lwès kretyen an, akeyi nan patiraj li plizyè. san mil pèlren pandan jou sen yo, pandan y ap fleri tou nan tout Ewòp kote adore nan onè Our Lady of Loreto pi souvan finanse pa popilasyon lokal yo.

Nan 18th^e syèk, filozofi Limyè a ki kritike komès nan relik yo ak trafik nan endiljans kote pèlren an kapab. benefis (sitou lapriyè oswa mortifikasyon ki fèt nan dyosèz yon moun olye ke pote soti nan yon pelerinaj long) se an pati nan orijin nan n bès nan "pelerinaj alontèm", men sa ki nan pwoksimite konsève^[15]. Sepandan, sa a te lakòz sele a nan Tanp Loreto pa Napoleon, ak sezi rlik yo ak estati Madonna a, osi byen ke piyay la ak destriksyon nan zèv atistik pa twoup li yo. Loreto Lè sa a, yon lòt fwa ankò te vin tounen yon objè nan pelerinaj lokal, bliye pa rès la nan Lwès la.

Nan 19th^e syèk pelerinaj la te redevlope gras a mòd transpò pi rapid tankou char-à-bancs pou pelerinaj lokal ki gen renesans sètifye pa pwosesis la nan "[ [rechajman sakre]]” nan tanp yo (retablisman sen ki deja egziste yo, envansyon nan nouvo sen oswa nouvo rlik), ak chemen tren yo pou “pelerinaj alontèm”. Reouvèti pelerinaj Jerizalèm favorize fenomèn sa a. Kil Marian devlope patikilyèman nan mitan syèk sa a, ak pelerinaj nan Notre-Dame de Lourdes, Notre-Dame de La Salette oswa Notre-Dame de Pontmain^[16].

Jodi a, anpil pelerinaj yo pa fèt ankò pa pratik fervan k ap pouswiv yon apwòch relijye solid, men yo itilize yo pou jwenn favè Bondye (pelerinaj pwopwatwa, an patikilye atravè pratik nan "mete yon ansyen-vòto", pelerinaj gerizon) , di mèsi pou yon favè ou jwenn (pelerinaj felisitasyon), oswa fè touris relijye pandan jou ferye tematik, retrè espirityèl oswa vizit nan destinasyon kiltirèl. Reyalite a rete ke te gen yon renesans nan pelerinaj long distans depi ane 1980 yo, lye ak mòd pou randone poukont yo oswa akonpaye^[17].

Pelerinaj aktyèl yo

Pami pelerinaj Katolik aktyèl yo, nou ka sonje:

- pelerinaj mariyen ki dedye a Vyèj Mari, pa egzanp Lourdes ak [[ [ Our Lady of Fátima|Fatima]]. Pèlerinaj sa yo ka fèt endividyèlman oswa an gwoup, de preferans lè w konsilte kalandriye yo pwopoze a pou anfòm nan yon okazyon patikilye, tankou pelerinaj nasyonal Lourdes chak 15 out.

- pelerinaj papa fanmi ki te devlope nan kòmansman ane 2000 yo anba patwonaj Saint-Joseph^[18] pou chak pèlren reflechi sou wòl li kòm papa nan fanmi an. Pawas yo òganize chapit yon sèl sèks anviwon trant pèlren. Chak chapit chwazi yon chimen pou ale nan Vézelay, Cotignac oswa Mont-Saint-Michel pandan yon wikenn long nan fen mwa Jen an. Anviwon ven chapit Lè sa a, konvèje yo rankontre nan yon selebrasyon relijye komen nan abbey la chwazi. Genyen tou pelerinaj pou manman yo.

- Pelerinaj Santiago de Compostela anba patwonaj apot Sen Jak Majò ki se yon pwomnad ki dire apeprè 1,500 km soti nan Lafrans rive nan Espay. 300,000 pèlren chak ane chwazi yon vil depa tankou Vézelay, Le Puy en Velay ak wout ki gen siyal ki asosye a pou yo avanse chak nan pwòp vitès pa yo, endividyèlman oswa kolektivman ^[19].

- Pelerinaj Chartres ki popilè pami etidyan yo. Pèleren mache nan chapit epi yo kouvri tout distans apeprè 100 km soti nan Notre-Dame de Paris rive nan Notre-Dame de Chartres oswa yon vwayaj pi lejè. Yon vèsyon fèt pandan fen semèn Pannkòt la^[20].

Genyen tou yon kantite pelerinaj nan Krisyanis Òtodòks la, tankou sa ki nan Sen Sergius nan Radonezh nan Trinite Saint Sergius, toupre Moskou.

Depi tonbe Rido an fè, anpil kretyen Otodòks te ale nan Itali, nan Bazilik San Nicola nan Bari, nan lòd. kolekte devan relik Nikola Myre.

Nan Islam, vwayaj relijyeu yo otorize sèlman nan twa moskes^[21],Modèl:Referans ensifizan: al-Haram moske nan Lamèk, moske Pwofèt la nan Medina ak Moske al-Aqsa nan Jerizalèm.

Pelerinaj (hajj) nan Lamèk ak anviwonman imedya li yo rasanble de milyon pèlren chak ane^[22]. Li sibdivize an de kalite: sou yon bò, "hajj" oswa "gwo pelerinaj", ki fèt ant 8yèm ak 13yèm mwa linè Dhû al-hijja . Akonpli li se youn nan senk poto Islam yo. Tout Mizilman ki gen kapasite a ta dwe an prensip fè sa omwen yon fwa nan lavi yo. Yon lòt bò, 'umrah oswa "ti pelerinaj" ka fèt nenpòt lè nan ane a, kontrèman ak "gwo pelerinaj la" ki toujou fèt nan menm dat.

Genyen tou anpil pelerinaj ekstra-kanonik (konsa yo rele paske yo se prensipalman manifestasyon nan pyete popilè^[23]) nan tonm yo oswa Mozole yo nan pwofèt ​​oswa sen Soufis, yo rele Ziyarat ("vizit piye"), ke nou jwenn nan tout [[sivilizasyon Islamik|mond Mizilman an] ], ak tou de pami Suni yo ak nan mitan Chiit yo^[23]. Pami vizit relijyeu sa yo, n ap mansyone tou pelerinaj urs la, ki te fèt nan kavo yon sen soufis nan okazyon anivèsè lanmò li. Pratik sa a se patikilyèman popilè nan Sid peyi Zend.

Nan Bahayis, Bahá'u'lláh te preskri, nan Kitáb-i-Aqdas, pelerinaj nan de kote. : kay Bahá'u'lláh nan Bagdad nan Irak, ak kay Báb nan Shiraz nan Iran. Nan de tablèt separe, ke yo rekonèt kòm Suriy-i-Hajj, Bahá'u'lláh te preskri rit espesifik pou chak nan pelerinaj sa yo. Pelerinaj la rekòmande pou gason ak fanm ki kapab, men kwayan yo lib yo chwazi ant de destinasyon yo, yo chak konsidere kòm ase. Kounye a, de kote pelerinaj sa yo pa aksesib pou Baha'is yo. Pelerinaj sa a pa konsidere kòm yon poto lafwa.

Apre sa, 'Abdu'l-Bahá te deziyen kavo Bahá'u'lláh nan Bahji (qiblah) kòm yon plas pelerinaj. (ziyarat) adisyonèl. Pa gen okenn rit espesifik ki te preskri pou kote sa a. Ankò, pelerinaj sa a se pa yon poto ni yon obligasyon, men se yon rekòmandasyon pou rann omaj bay pèp santral la: Bahá'u'lláh ak Báb la. Anpil Baha'is fè sa^[24] .

pous|Gagotri Glasye, sous Ganges la Endouyis se yon relijyon ki bay gwo enpòtans sou pelerinaj. Pi ansyen pelerinaj toujou pratike nan mond lan se pelerinaj Endou Kurukshetra nan eta Endyen Haryana. Gen plizyè kote apa pou Bondye ki gen anpil enpòtans pou Endou.

Pelerinaj Endou ki pi enpòtan nan End se Char Dham (en) / चार धाम, Li se yon kous nan kat etap, ki gen patikilye nan ki koresponn ak kat pwen kadinal atravè soukontinan an. Pelerinaj sa a te kreye baze sou ansèyman ak vwayaj sen Adi Shankaracharya^{[Referans nesesè]}. Se konsa, nou gen Badrinath-बद्रीनाथ, ki pi [[Nò|nò] etap], Tanp Senyè Badrinarayan (Vishnou), nan fon Alaknanda nan Himalaya (Uttarakhand). Apre sa, Dwarka-द्वारका, etap ki pi Lwès, chapèl Seyè Dwarkadhish (Krishna), nan prèske zile Dwarka nan Gujarat. Apre sa, Rameshwaram-रामेश्वरम्, etap ki pi sid, chapèl Seyè a Ramesham (Shiva), nan zile Rameshwaram (Tamil Nadu). Epi finalman, Puri-पुरी, etap ki pi Lès, Tanp Seyè a Jagannath (Krishna), nan Odisha .

Lè sa a, nou gen Chota Char Dham Yatra / छोटा चार धाम, pelerinaj nan sous yo nan Ganges la ak aflu li yo, yo dwe fè nan lòd nan enpòtans nan kote yo: Gangotrî-गोगोगोऍगों nan Gang la, Yamunotri-यमुनोत्री, sous Yamunâ; Kedarnath-केदारनाथ, sous Mandakini a; Badrinath-बद्रीनाथ, sous Alaknanda.

Anplis de sa, pelerinaj Kumbhamelâ / कुम्भ मेला fèt an vire nan vil Nâsik-नाशिक (Maharashtra), Maharashtra), ड़ड़ऍजज Pradesh) , Prayagraj-प्रयागराज, yo rele tou Prayâga (Uttar Pradesh), Haridwâr-हरिद्वार]]]्वार). Chak nan yo te resevwa yon gout amrita pandan fand lanmè a nan lèt la ak evènman sa a se chak twazan, nan vire nan vil sa yo.

Jyotirlinga / ज्योतिर्लिङ्ग, pelerinaj la nan douz lingas nan Shiva. Nou gen tou Kailash Mansarovar Yatra / कैलाश मानसरोवर यात्रा, pelerinaj nan rezidans Shiva ki sitiye nan Tibet] nan twa kote Tibet]]as Kalash]as [[]]as: ke Rakshas metal ]]

Sapta Sindhu / सप्त सिंधू, se sèt rivyè sakre nan peyi Zend. Yo se sijè a nan yon pelerinaj ki vize pou pirifye ak sali. Kidonk, nou gen Indus, rivyè ki pi nò nan peyi a, ki depi lontan se yon kou dlo senbolik ak espirityèl nan kilti Endyen an. Kou dlo sa a jodi a sitou venere pa Sindi. 2) Gang la, rivyè ki pi sen nan peyi Zend, pelerinaj la ki pi enpòtan nan je fidèl yo. 3) Yamuna aflu Ganges la ki gen yon enpòtans patikilye pou Krishnaïtes (en), Vishnuïtes Gaudiya ak devote yo. [ [Krishna]], akòz anfans avatar sa a te pase sou bank rivyè sa a. 4) Narmada, (santral peyi Zend), tradisyonèlman konsidere kòm pi bon kalite pase Ganges lè dènye a polye pa endiferans moun. 5) Godavari, rivyè Deccan ki pran sous li pa lwen Nashik, vin tounen yon sant pelerinaj enpòtan nan tan Pushkaram (en). 6) Kaveri, (Sid peyi Zend), esansyèlman venere pa rezidan li yo, pa Vishnuites ak devote Ranganath (Vishnu). 7) Finalman, Sarasvati, setyèm rivyè sakre nan peyi Zend, men kil kil trè piti oswa menm pa devlope akòz lefèt ke rivyè sa a te disparèt ant 3000 ak 2000 BC. Kote jewografik li soti nan Himalayas (Himachal Pradesh) rive nan Kutch (Gujarat) atravè Punjab ak Rajasthan. . Rivyè sa a ki mansyone nan Vedas disparèt apre yon dezas sismik ki te lakòz seche basen rivyè li a ak kreyasyon dezè Thar. Sepandan, plizyè nan ansyen aflu li yo (ki pa Himalayan) yo toujou objè pou adorasyon.

Endou kwè ke vwayaje nan kote sa yo mennen nan moksha, liberasyon soti nan sik la nan renesans, saṃsāra. Nou pral ajoute tou nan seri kote sa a Bromo, yon vòlkan sakre nan Endonezins Endou yo sou zile Java dedye a Brahmâ.

Jain renmen fè pelerinaj (yâtrâ) nan anpil kote sakre yo, tou de pou reviv lafwa yo ak pou rankontre souvan fanmi ak zanmi, pandan sèten fèt oswa fwa; pèlren yo mache pye atè epi yo souvan oblije monte anpil etap pou yo rive nan tèt mòn yo ki mennen nan tanp yo^[25]. Pami kote sakre ki pi vizite yo, nou ka site Ayodhyâ (Uttar Pradesh), ki te wè nesans plizyè Tirthankara, dapre tradisyon Jain, e ki te resevwa vizit Mahavira. . Nou gen tou Sammed Shikar (Bihar), kote ven Tirthankara reyalize liberasyon soti nan sik reyenkanasyon an; Shatrunjaya-Palitana (Gujarat), ak 863 tanp distribye nan onz patiraj (basti) ki gen plizyè bilding. Ranakpur (Rajasthan), Modèl:Referans ki nesesè.

Sa yo se pi souvan sit ki gen "dharmashâlâ" sou sit oswa tou pre, pou akomode pèlren ak vizitè yo. Chak Jain dwe fè omwen yon pelerinaj, nan lavi li, nan youn nan kote ki apa pou sa yo^[25]. Sepandan, tanp Jain yo ka jwenn deyò End, nan Etazini, nan Lafrik ak nan Ewòp (nan Gran Bretay sitou); Pi gwo sit pelerinaj Jayinism an Ewòp, kounye a, se tanp Jain nan Antwerp^[26]

Anplis de sa, pelerinaj Kumbhamelâ / कुम्भ मेला fèt an vire nan vil Nâsik-नाशिक (Maharashtra), Maharashtra), ड़ड़ऍजज Pradesh) , Prayagraj-प्रयागराज, yo rele tou Prayâga (Uttar Pradesh), Haridwâr-हरिद्वार]]]्वार). Chak nan yo te resevwa yon gout amrita pandan fand lanmè a nan lèt la ak evènman sa a se chak twazan, nan vire nan vil sa yo.

Jyotirlinga / ज्योतिर्लिङ्ग, pelerinaj la nan douz lingas nan Shiva. Nou gen tou Kailash Mansarovar Yatra / कैलाश मानसरोवर यात्रा, pelerinaj nan rezidans Shiva ki sitiye nan Tibet] nan twa kote Tibet]]as Kalash]as [[]]as: ke Rakshas metal ]]

Sapta Sindhu / सप्त सिंधू, se sèt rivyè sakre nan peyi Zend. Yo se sijè a nan yon pelerinaj ki vize pou pirifye ak sali. Kidonk, nou gen Indus, rivyè ki pi nò nan peyi a, ki depi lontan se yon kou dlo senbolik ak espirityèl nan kilti Endyen an. Kou dlo sa a jodi a sitou venere pa Sindi. 2) Gang la, rivyè ki pi sen nan peyi Zend, pelerinaj la ki pi enpòtan nan je fidèl yo. 3) Yamuna aflu Ganges la ki gen yon enpòtans patikilye pou Krishnaïtes (en), Vishnuïtes Gaudiya ak devote yo. [ [Krishna]], akòz anfans avatar sa a te pase sou bank rivyè sa a. 4) Narmada, (santral peyi Zend), tradisyonèlman konsidere kòm pi bon kalite pase Ganges lè dènye a polye pa endiferans moun. 5) Godavari, rivyè Deccan ki pran sous li pa lwen Nashik, vin tounen yon sant pelerinaj enpòtan nan tan Pushkaram (en). 6) Kaveri, (Sid peyi Zend), esansyèlman venere pa rezidan li yo, pa Vishnuites ak devote Ranganath (Vishnu). 7) Finalman, Sarasvati, setyèm rivyè sakre nan peyi Zend, men kil kil trè piti oswa menm pa devlope akòz lefèt ke rivyè sa a te disparèt ant 3000 ak 2000 BC. Kote jewografik li soti nan Himalayas (Himachal Pradesh) rive nan Kutch (Gujarat) atravè Punjab ak Rajasthan. . Rivyè sa a ki mansyone nan Vedas disparèt apre yon dezas sismik ki te lakòz seche basen rivyè li a ak kreyasyon dezè Thar. Sepandan, plizyè nan ansyen aflu li yo (ki pa Himalayan) yo toujou objè pou adorasyon.

Endou kwè ke vwayaje nan kote sa yo mennen nan moksha, liberasyon soti nan sik la nan renesans, saṃsāra. Nou pral ajoute tou nan seri kote sa a Bromo, yon vòlkan sakre nan Endonezins Endou yo sou zile Java dedye a Brahmâ.

Jain renmen fè pelerinaj (yâtrâ) nan anpil kote sakre yo, tou de pou reviv lafwa yo ak pou rankontre souvan fanmi ak zanmi, pandan sèten fèt oswa fwa; pèlren yo mache pye atè epi yo souvan oblije monte anpil etap pou yo rive nan tèt mòn yo ki mennen nan tanp yo^[25]. Pami kote sakre ki pi vizite yo, nou ka site Ayodhyâ (Uttar Pradesh), ki te wè nesans plizyè Tirthankara, dapre tradisyon Jain, e ki te resevwa vizit Mahavira. Nou gen tou Sammed Shikar (Bihar), kote ven Tirthankara reyalize liberasyon soti nan sik reyenkanasyon an; Shatrunjaya-Palitana (Gujarat), ak 863 tanp distribye nan onz patiraj (basti) ki gen plizyè bilding. Ranakpur (Rajasthan), kote pi gwo tanp Jain yo jwenn^{[Referans nesesè]}.

Sa yo se pi souvan sit ki gen "dharmashâlâ" sou sit oswa tou pre, pou akomode pèlren ak vizitè yo. Chak Jain dwe fè omwen yon pelerinaj, nan lavi li, nan youn nan kote ki apa pou sa yo^[25]. Sepandan, tanp Jain yo ka jwenn deyò End, nan Etazini, nan Lafrik ak nan Ewòp (nan Gran Bretay sitou); Pi gwo sit pelerinaj Jayinism an Ewòp, kounye a, se tanp Jain nan Antwerp^{[27],[28],[29]}, nan Bèljik, ki, fortwit, se pi gwo tanp Jain deyò End.

tihumbnail|Pye bwa boddhi nan Bodh Gaya. Pelerinaj se yon pratik ki byen gaye nan Boudis^[30]. Rezon ki fè yo fè li yo divès: reviv evènman nan lavi yo nan figi sen yo, an patikilye Bouda Gautama, jwenn merit, benefisye de enfliyans pozitif nan kote yo. sen ak Bodhi Tree oswa menm akonpli yon dezi pelerinaj^[30]. Aktyèlman nou gen yon lis uit kote ("mahâsthâna" oswa "gwo sit") kote evènman enpòtan nan lavi Bouda a te fèt^[31].

Kat premye ak pi ansyen nan sit sa yo - nou jwenn mansyone sou yo nan Mahaparinibbana Sutta^[31] - se sa yo ki lye ak lavi Bouda a: 1) [ [Lumbinî]], kote li fèt; 2) Bodh-Gaya, kote eklere; 3) Sârnâth, kote premye prèch li; 4) Kusinara (kounye a Kusinâgar, peyi Zend), kote li te antre nan paranirvana ak lanmò li. Se Bouda li menm ki te rekòmande pou fè vizit li yo ak anpil respè. Pou Boudis, kote ki pi enpòtan an se Bodh-Gaya, kote gen yon pye bwa boddhi trè ansyen, ki se desandan pye bwa a anba kote Bouda a leve^[30].

Nan kat kote sa yo te jis te ajoute, ant twazyèm ak senkyèm lan^[31], 5) sa yo konnen kòm double mirak Bouda te akonpli nan Srâvasti, 6) desandan syèl Tusita (nan Sâmkâsya toupre Srâvasti), 7) soumèt Nâlâgiri, yon elefan sou e kòlè ke Devadatta te lakòz yo dwe. lage kont kouzen li Gautama nan Râjagriha^[32], epi 4) akseptasyon òf la nan men yon makak pou Vaisâli^[31].

Lòt kote ki apa pou Bondye yo souvan enkli nan sikui pelerinaj Boudis nan peyi Zend ak Nepal, ki lye plis oswa mwens ak lavi a nan Bouda. Pa egzanp, chapèl Maha Kassapa, sou mòn Hành Kukkutapa Tapada, nan eta Bihar (Lend); gwòt Dungeshwari a (kote yo di Bouda te medite pou kèk tan anvan li rive nan Bodh-Gaya); Sujata Stupa (en) (ki make kote toupre Bodhgaya kote Sujata, yon fanm peyizan, te ofri Bouda a yon bòl lèt ke Gautama te aksepte, konsa. renonse peryòd long li nan asèt ekstrèm Nou jwenn tou Nâlandâ kote premye inivèsite Boudis la Rajgir, ak joupa Gandhakuti nan pak la nan {{Trad=Jetavana|fr=Jetavana} }, kote Bouda a te rete pandan sezon lapli yo); Kapivalastu-Piprâwâ, nan eta Uttar Pradesh, ansyen Sankissa, kote Bouda a te rete.

Mòn Kailash ak Lake Manasarovar, tou de ki sitiye nan lwès Tibet, kote nan pelerinaj Endou, yo vizite tou pa Tibetan Boudis ak Bön pèlren.

Nan Japon, tradisyon pelerinaj Boudis yo (Japonè]: junrei) te vin popilè nan peryòd Heian, apre yon relijye yo te rele Shinnyo (799-865) te fè pelerinaj nan peyi Zend. Paralèl ak devosyon pou Kannon te devlope sikui pelerinaj nan trant-twa "tanp lwès" ak trant-twa "tanp lès" alantou Kyoto (nan Kansai), paske nan chak kote sa yo Kannon ta manifeste tèt li nan youn nan trant-twa aparisyon li yo (sanjûsan-ôgeshin)^[33],[30]. N ap asiste tou devlopman pelerinaj 88 tanp yo nan Shikoku, sou tras mwàn Kûkai, fondatè Boudis shingon — pèlren li yo se yo rele henro. Tou de nan Shikoku ak nan Kyoto, pèlren an gen yon liv pelerinaj so nan chak etap, yo nan lòd yo ateste prezans li, epi tou li kenbe yon souvni nan pelerinaj li ^[30]. Tradisyon pelerinaj sa yo gaye sitou nan peryòd Edo, pou rezon relijye, men tou souvan pou amizman^[33]. Li souvan rive tou ke fidèl Boudis yo kontan vizite youn oswa lòt nan tanp sa yo, yo pa gen tan ki nesesè yo kouvri antye nan youn nan sikwi sa yo^[33].

Nan Shintoism^[33] Japonè, nou jwenn sou yon bò pèlerinaj nan tanp, tankou Ise-jingū (ki pi enpòtan nan tout) oswa menm Yasukuni a. Sanktyè, (tou objè a nan yon pelerinaj kontwovèsyal nan Nasyonalis Japonè), ak sou lòt kote natirèl yo: Mòn Fuji, yon kote nan pelerinaj pyeton ak nan meditasyon kòm byen ke Mount Ontake oswa Mòn Kii yo, ki gen wout pelerinaj yo klase kòm eritaj mondyal limanite.

Pelerinaj Grand-Pré, nan Kanada, fèt pou komemore depòtasyon Akadyen yo, ki te fèt la nan 1755. Se poutèt sa pelerinaj sa a pa relijye, byenke li lye ak relijyon katolik la paske li fini nan legliz memorial.

Konsèp pelerinaj la te jwenn tou nan Amerik Santral pre-Kolonbyen. Kote enpòtan nan pelerinaj yo te: Teotihuacán (toujou te vizite plizyè syèk apre bilding li yo te tonbe nan ruine), yo te di se plas kote bondye yo te rasanble pou planifye kreyasyon limanite; Chichén Itzá, patikilyèman Cenote sakre a, yon pi natirèl dedye a bondye Chac lapli, kote pou sakrifis; Izamal, dedye a bondye kreyatè Itzamna; Cozumel, dedye a Ix Chel, deyès lalin lan ak akouchman.

Depi mas 2020, “pratik itinérance ak pèlegrinasyon nan Mont-Saint-Michel” nan Normandie yo te enkli nan envantè nasyonal eritaj kiltirèl immatériel Lafrans la^[34] nan lide pou aplike pou enskripsyon sou lis eritaj kiltirèl immatériel limanite^[35].

1. ↑ Men ki jan nou wè devlopman nan paspò, sètifika ak lisans ki fè li posib yo distenge pèlren reyèl ak fo, an patikilye mandyan oswa vagabon. Sous: René de La Coste Messelière, "Edit ak lòt zak wayal kont abi pelerinaj la nan XVII^e ak XVIII^e syèkyo ak dirab pelerinaj la Santiago de Compostela", Acts of the 94yèm Kongrè Nasyonal Sosyete Savann, Paris, Bibliothèque nationale, 1971, p. 115-128

 : dokiman ki ititlize kòm sous pou redaksyon atik sa.

• Kote Islam. Kilt ak kilti Lafrik nan Java, Paris, 1996 (ISBN 978-2-862-60580-7)
• Philippe Boutry ak Dominique Julia, Pèlrinaj ak pèlren nan Ewòp modèn (XVI^e – XVIII^e syèks), Lekòl franse lavil Wòm, 2000 .
• Pèlerinaj ak kote ki sen nan Antikite ak Mwayennaj. Melanj yo ofri Pierre Maraval, (ISBN 978-2-916-71608-4)
• Pelerinaj nan mond lan atravè tan ak espas,
• Chemen Bondye. Istwa pèlerinaj kretyen yo depi orijin yo jiska jounen jodi a, Hachette, (ISBN 978-2-010-08720-2). 20px|link=|alt=Ouvrage utilisé pour la rédaction de l'article
• Istwa pelerinaj ki pa kretyen. Ant majik ak sakre: chemen bondye yo, (ISBN 978-2-010-11605-6). 20px|link=|alt=Ouvrage utilisé pour la rédaction de l'article
• Kil Sen yo nan Islamis Maghreb, (ISBN 978-2-070-21066-4)
• (en) Lend. A Sacred Geography, (ISBN 978-0-385-53190-0)
• Dominique Julia, Vwayaj pou Sen yo. Pelerinaj nan Lwès modèn lan ( Modèl:15yèm syèk - Modèl:18yèm syèk), Paris, Seuil, 2016.
• Philippe Martin, Pilgrims, Paris, (ISBN 978-2-271-09068-3)
• Kote ki sen ak pelerinaj nan Oryan. Istwa ak jewografi soti nan orijin yo rive nan konkèt Arab la, (ISBN 978-2-271-07278- 8)
• Soufism chak jou. Frètènite Lejip yo nan XX^e syèk 

av. J.-K., 2000 (ISBN 978-2-742-72548-9)

• Romain Roussel, Pelerinages atravè syèk yo, Paris, Payot, kol. "Bibliyotèk Istorik", 1954, 336 p.
• Catherine Vincent (dir.), Pilgrim Identities, (ISBN 2-87775-373-5)
• Catherine Vincent, Katedral ak pelerinaj, Louvain, BRHE, 2010.

• « Pelerinaj », dans Diksyonè Mediterane a, (ISBN 978-2-330-06466-2)
• Alphonse Dupront, “Pilgrimages & sacred places”, Encyclopædia Universalis [[ li sou entènèt]]
• « Pèlren oryantal nan Orient Bizanten », dans Vwayaj ak vwayajè nan Bizant ak nan Lwès soti nan 6yèm syèk la rive nan 11yèm syèk la, (ISBN 978- 2-870-19278-8, DOI doi.org/ 10.4000/books.pulg.4745)
• « Pèlren Lwès nan Jerizalèm, VIII^e – IX^e syèks », dans Vwayaj ak vwayajè nan Bizant ak Lwès la soti nan 6yèm syèk la rive nan 11yèm syèk la, (ISBN 978-2 -870 -19278-8, DOI doi.org/10.4000/books.pulg.4751)
• (en) Laurel Zwissler, « Pelerinaj payen: Nouvo rechèch mouvman relijye yo

sou Vwayaj Sakre nan Kominote Payen ak Nouvo Laj », Religion Compass, vol. 5,‎ 2011, Religion Compass

• Resous ki gen rapò ak sante :
  • (en) PatientLikeMe
• Avi nan diksyonè oswa ansiklopedi jeneralis :

  • Britannica
  • Brockhaus
  • Dizionario di Storia
  • Gran Enciclopèdia Catalana
  • Larousse
  • Store norske leksikon
• Dosye otorite :

  • BnF (données)
  • LCCN
  • GND
  • Japon
  • Espagne
  • Israël
  • Tchéquie
• Pelerinaj Lafrans
• Pelerinaj Our Lady of Fatima, Pòtigal
• Pelerinaj nan Santiago de Compostela
• Musée Marguerite Bourgeoys - Yon plas pelerinaj
• Santiago ak Compostela, mit, rèv, istwa, lejand