Fidel Castro

Atik sa a se yon ebòch ki konsène yon òm politik kiben.

ou kapab pataje konesans ou pandan w ap amelyore l (Kijan ?) selon rekòmandasyon Pwojè ki gen rapò ak li yo.

Fidel Castro
Fidel Castro an 1959.
Fonksyon
Prezidan Konsèy Deta Repiblik Kiba a[alpha 1]
2 desanm 1976 – 24 fevriye 2008 (31 an, 2 mwa ak 22 jou)
Predesesè	Osvaldo Dorticós (Prezidan Repiblik la)
Siksesè	Raúl Castro
Premye Sekretè Parti Kominis Kiba
3 oktòb 1965 – 19 avril 2011 (45 an, 6 mwa ak 16 jou)
Predesesè	Fonksyon kreye
Siksesè	Raúl Castro
Prezidan Konsèy Minis yo[alpha 2]
16 fevriye 1959 – 24 fevriye 2008 (49 an ak 8 jou)
Predesesè	José Miró Cardona (en)
Siksesè	Raúl Castro
Biyografi
Non nesans	Fidel Alejandro Castro Ruz
Tinon	Líder máximo
Dat nesans	13 out 1926
Dat lanmò	25 novanm 2016 (ak 90 ane)
Nasyonalite	Kiben
Pati politik	Pati Otodòks (1947-1952) Mouvman 26 Jiyè (1955-1965) Parti Kominis nan Kiba (1965-2016)
Konjwen	Mirta Díaz-Balart Dalia Soto del Valle
Diplome nan	Jesuit Preparatory School of Belen (en) (Lahavàn) University of Havana
Pwofesyon	Avoka
Relijyon	Ate
Rezidans	Lahavàn
Prezidan Konsèy Minis Kiba Chef Deta Kiben yo
modifye

Fidel Castro ([fidɛl kastʁo]^{[alpha 3]}; an panyòl: [fiˈðel ˈkastɾo]^{[alpha 4] Koute}), ki fèt nan 13 out 1926 nan Birán (nan pwovens Holguín) e li te mouri nan 25 novanm 2016 nan Lahavàn, se yon revolisyonè ak om deta Kiben. Li te dirije Repiblik Kiba, pandan 49 ane, kòm Premye Minis soti 1959 pou rive 1976 e apre kòm Prezidan Konsèy Deta a ak Prezidan Konsèy Minis yo soti 1976 pou rive 2008. Frè l Raúl Castro ki siksede li.

Fidel Alejandro Castro Ruz te fèt nan Birán, minisipalite Cueto, nan pwovens Holguín (ansyen yo te rele pwovens Orient), nan dat 13 out 1926, Fidel Alejandro Castro Ruz te fèt. boujwazi Kiben an^[1]. Papa l 'se yon ansyen sòlda nan Gè Endepandans Kiben an 1895, senpatizan Frankis ak rich plantè sik^[2]. Anpil byograf kwè ke li te fèt 13 out 1927, lè yo konsidere ke papa l 'te chanje batistè li pou li te kapab antre nan dezyèm ane nan Jesuit Dolores College nan Santiago^[3],[4]. Fidel Castro, « kontrèman ak yon lejand ki kontan, gen yon gwo sousi pou imaj li », epi li pral kenbe desepsyon sa a lè li di ke nan lekòl Frè Lekòl Kretyen yo nan mitan Maris yo. Frè m yo , li "sote" wityèm ane li akòz bon nòt^[5].

Apre li fin etidye nan lekòl katolik, kou preparasyon lekòl Frè Lekol Kretyen yo nan Santiago de Cuba ak Frè Maris yo soti 1934 rive 1939, answit pami Jesuit yo, premye nan lekòl Dolores soti 1939 rive 1942 apre sa nan prestijye lekòl segondè Belén nan Lahavàn soti 1942 rive 1945, Fidel Castro te antre nan Inivèsite kapital la nan 4 septanm 1945 kote li te gradye ak yon doktora nan dwa, yon diplòm nan dwa diplomatik ak yon doktora nan syans sosyal nan 1950^[6].

Se nan aktivis etidyan li te reveye konsyans politik li. Li te vin yon delege FEU (Federasyon Etidyan Inivèsitè), ki te opoze rejim kòwonpi Ramón Grau San Martín. Nan mwa me 1947, li te rantre nan Pati Otodòks, yon pati nasyonalis ak yon tandans sosyalis, ki te dirije pa Eduardo Chibás, anti-kominis men tou anti-enperyalis, sa vle di anti-Nò Ameriken. Li te rete nan òganizasyon sa a pandan sizan, jiska 1953^[7]. An jiyè 1947, li te patisipe, sipòte pa kèk manm nan gouvènman Kiben an ki gen ladan José Alemán, ak yon mil moun ki gen ladan Juan Bosch ak Carlos Franqui, nan tantativ echèk la. ateri nan Repiblik Dominikèn pou ranvèse diktatè Trujillo^[8]. Nan mwa avril 1948 li te patisipe nan Bogotazo, revòlt nan Bogota, apre asasina Jorge Eliécer Gaitan|Jorge Eliécer Gaitan ki te kandida pou prezidan Kolonbi. , ki te kite 3000.

 Atik detaye : Revolisyon Kiben.

Apre sa, Castro te òganize yon reyaksyon ame nan atak kazèn Moncada a nan 26 jiyè 1953 nan objektif pou pwovoke yon rezirèksyon lokal ak yon grèv jeneral, men atak la. se yon dezas. Katreven nan atakè yo te egzekite rezime apre kaptire yo. Fidel Castro li menm yo te kaptire men li te epanye ak kèk lòt sivivan gras ak sèjan Pedro Sarría, ki te dezobeyi enstriksyon li yo e ki pa t fè prizonye yo tire^[9]. Se nan okazyon sa a ke li te ekri sipliye li: "Istwa pral libere m", yon diskou pasyone defann aksyon l 'ak eksplike tèz politik li yo. Li te libere pandan yon vag amnisti nan mwa me 1955, li te ale ann egzil ak frè l Raúl nan Meksik kote li te rankontre Ernesto Guevara answit nan Etazini ranmase lajan pou òganize debakman Granma: li te fonde mouvman 26 jiyè. Nan epòk sa a, Castro te defini tèt li kòm yon patizan filozofi Jeffersonyen epi li te respekte fòmil koperasyon Lincoln ant kapital ak travay; konsa, nan mwa mas 1959, yon ti tan apre li te vin sou pouvwa a, li te di U.S. News and World Report ke li pa anvizaje okenn nasyonalizasyon^[10].

• (fr) Yon pati nan atik sa a oswa tout atik la soti nan Wikipedya en fransè Ki gen pou tit « Fidel Castro » (gade lis otè yo).

• Fidelista, refleksyon Fidel Castro
• Fidel Castro achiv televizyon sou ina.fr
• Biyografi Fidel Castro sou lesamisdecuba.com
• Dosye Castro sou radio-canada.ca