Go

Go ha'e peteĩ mesa'i ñembosarái mokõiva oñombohováiva oha'ã ojepy'amongetávo mba'épa ojapóta ohenonde'a hag̃ua. Oñemoheñói Chíname ojapove 2500 ary.^[1][2][3] Ymakuévo Chíname ojehechakuaa chupe peteĩ tembiapoporã ramo. Umi aranduka tujavéva omombe'úva ko ñembosaráigui ha'e umíva Konfúsio mba'éva.

Ñañembosarái hag̃ua ñamoĩ va'erã ita'ikuéra hũ ha morotĩ peteĩ mba'epe ijyke irundýva ári. Peteĩteĩ ha'ãhárape oñeme'ẽ va'erã peteĩ sa'y (hũ oñepyrũ) ha oñemoĩ rire ita'i ndaikatúi oñemoambue. Jepémo, ha'ãhára ambuéva ikatu oipe'a peteĩ térã hetave ita'i omoĩmba ramo ijerére ita'i isa'y ombohováiva. Ñembosarái hupytyrã ha'e oñemomba'e va'erã hetave 50 % mesa'i rendahágui, ha'éva mba'epe ijyke irundýva orekóva 19×19. Oñemomba'e hag̃ua mesa'i rendahágui ha'ãhára ojapo va'erã peteĩ korapy'i oiporúvo ita'i isa'y peteĩva.^[4]

Ha'etéramo jepe ndahasyiha ko ñembosarái, ojejuhu umi hupy'ũvéva apytépe. Ary 2016 jave, AlphaGo^[5] oiko kombutadóra rembiaporu peteĩha ramo ohenonde'araẽ peteĩ tapicháre ipu'akapámava ha'ãhára ambuévare yvy ape arigua.^[6]

Go ojekuaaite Kuarahyresẽ Ásia tuichakuévo, hákatu mbeguehápe oñemoherakuã tetãnguéva ambuévape. Og̃uahẽ Európape Hapõ rupive, upévare tuichaitépe ojehero ichupe Go, oúva Hapõñe'ẽgui igo. Amo ary 2008 jave, oĩ hetave 40 000 000 go ha'ãhára yvy tuichakuévo, tuichaitépe Ásiape.^[7] La Federación Internacional de Go cuenta con 74 países miembros.^[8]