Lepra

 

A clínica do paciente depende da súa reacción inmune á bacteria. A bacteria produce citoquinas que inducen e median a activación macrofáxica e fagocitosis.

A semioloxía da lepra é función da reacción inmune do paciente, e pode tomar dúas formas: tuberculoide ou lepromatosa:

• a lepra tuberculoide, que produce grandes manchas hiperestésicas e máis tarde anestésicas,
• a lepra lepromatosa, que orixina grandes nódulos na pel (lepromas). A progresión das lesións é causa de grandes deformacións.

Os pacientes con lepra tuberculoide teñen unha forte reacción celular pero baixa humoral (baixa titulación de anticorpos): presentan polo tanto reacción positiva á lepromina. Os tecidos infectados tipicamente teñen moitos linfocitos e granulomas, pero relativamente poucas bacterias.

Na lepra lepromatosa aparecen numerosas máculas eritematosas, pápulas ou nódulos. Existe extensa destrución de tecidos, por exemplo da cartilaxe nasal e auricular, aparecendo en fases avanzadas a típica facies leonina. Tamén hai afectación difusa dos nervios periféricos con perdas sensoriais.

O tratamento da enfermidade, hoxe en día, varía entre seis meses e dous anos, segundo as formas, e baséase na administración de sulfonas.

De persoa a persoa. É directo cando se transmite polas gotiñas de Flügge, polas secrecións e polo contacto coas dexeccións ou coas ulceracións dos leprosos. É indirecto cando se realiza por fómites (roupa ou obxectos que estean en contacto cos enfermos) ou por alimentos contaminados por moscas que levan nas súas patas os bacilos de Hansen.

Non resulta claro como se contaxia o xerme da lepra, con todo, o contacto próximo prolongado e o contacto caseiro son significativos. É probable que os xermes ingresen no organismo a través do nariz e posiblemente, a través de feridas na pel. Os xermes chegan ao aire a través das secrecións nasais de pacientes lepromatosos sen tratamento.

En todo o mundo, o número de casos diminúe progresivamente pero chegou a cifras superiores a 200.000 novos casos de lepra no primeiro trimestre de 2010, fronte ós case 250.000 do mesmo período do ano anterior ^[2]. Os países con maior número de enfermos, con diferenza, foron a India e o Brasil, con 133.717 e 37.610 casos respectivamente.

En Europa non representa un problema de saúde pública pola leve incidencia que presenta. En España houbo 18 novos casos en 2010 e 26 casos en 2009, tendo presente que, destes casos, 14 -deles 6 brasileiros- e 22, respectivamente, eran persoas procedentes doutros países.

Os enfermos de lepra recibiron en Galicia as denominacións populares de bafú^[3] e, sobre todo, gafo e variantes (gafento, gafoso). A propia enfermidade recibía os nomes de gafea, gafedade e gafeira, termos tamén aplicados por extensión ós enfermos de tiña ou sarna ou mesmo á simple sucidade; tamén se chamaba mal de san Lázaro, e lazarosos os enfermos. En Pontevedra, o nome do río dos Gafos procede dun antigo hospital que existía na súa beira.

• Jacinto Convit
• Luis F. Álvarez
• Mycobacterium
• Tuberculose

• Murray PR, Rosenthal KS, Pfaller MA.: Microbiología Médica 5ª ed., Ed. Elsevier-Mosby
• Rodríguez, E., Díaz, O. e Hernández, G.: "Vigilancia de la lepra. Situación en el mundo y en España, 2010", no Boletín Epidemiológico Semanal, nº 21, 2010.

• Información sobre diagnóstico e tratamento da Lepra na Argentina facilitada polo Hospital Nacional Dr. Baldomero Sommer Arquivado 03 de agosto de 2018 en Wayback Machine..