Tarzán

Tarzán é un personaxe creado por Edgar Rice Burroughs, que apareceu por primeira vez na novela "Tarzán dos monos" en 1914, e despois en trinta e tres películas e series posteriores.

Tarzán é o fillo orfo dunha parella inglesa aristocrática abandonados en África a finais do século XIX. Despois de morreren seus pais, Tarzán foi adoptado e educado por unha manda de monos aos cales Burroughs chama "mangani", unha especie non coñecida pola ciencia, pero con características de gorilas, chimpancés e homínidos, incluíndo unha forma de linguaxe primitiva. "Tarzán" significa "pel branca" en linguaxe manganí. O seu nome inglés é John Clayton III, Lord de Greystoke.

A educación recibida deulle habilidades físicas considerabelmente superiores ás dos mellores atletas "civilizados", pero tamén herdou un gran nivel de habilidade mental. Aprendeu a ler só examinando libros de inglés deixados polos seus pais, e discrepando coa versión de falante inarticulado popularizada nas películas, aprendeu a falar varios idiomas de forma fluída.

El só volve facer contacto cos seres humanos novamente unha vez que xa é grande. Neste período, aprende a falar francés e inglés e visita o mundo civilizado, pero despois rexéitao e volve á xungla. En historias posteriores cóntanse outras aventuras levadas a cabo por el, varias veces descubrindo civilizacións perdidas.

Tarzán é a encarnación moderna da antiga tradición literaria do "heroe criado por animais". Outros exemplos son Mowgli d´O libro da selva e O libro da selva 2 creado por Rudyard Kipling e os fundadores lendarios de Roma, Rómulo e Remo amamantados por unha loba.

A historia de Tarzán está baseada en ideas non científicas sobre a evolución e o "Darwinismo social" explorada na literatura popular dese período, tales como a de Jack London e Robert E. Howard.

Tarzán foi un dos personaxes literarios máis coñecidos do mundo. Apareceu en filmes, bandas deseñadas e programas de televisión. A maioría das películas de Hollywood con Tarzán, desde a década de 1930 en adiante, móstrano coa súa compañeira chimpancé Chita. O escritor de ciencia ficción Philip José Farmer escribiu Tarzan Alive! (Tarzán vive!), unha biografía de Tarzán utilizando o argumento que era unha persoa real. Tamén aparece como un personaxe menor no libro Lust, de Geoff Ryman. A pesar de que os dereitos de "Tarzán dos monos" son de dominio público nos Estados Unidos, todos os traballos de Burroughs manteranse baixo copyright na Unión Europea até o ano 2021, e o nome Tarzán é unha marca rexistrada. Na cidade de Tarzana, California Burroughs tiña o seu fogar, e por iso a cidade foi rebautizada en 1927 con ese nome na súa lembranza.

1. Tarzan of the Apes (1912)
2. The Return of Tarzan (1913)
3. The Beasts of Tarzan (1914)
4. The Son of Tarzan (1915)
5. Tarzan and the Jewels of Opar (1916)
6. Jungle Tales of Tarzan (1916,1917)
7. Tarzan the Untamed (1919,1921)
8. Tarzan the Terrible (1921)
9. Tarzan and the Golden Lion (1922,1923)
10. Tarzan and the Ant Men (1924)
11. Tarzan, Lord of the Jungle (1927,1928)
12. Tarzan and the Lost Empire (1929)
13. Tarzan at the Earth's Core (1930)
14. Tarzan the Invincible (1930,1931)
15. Tarzan Triumphant (1932)
16. Tarzan and the City of Gold (1932)
17. Tarzan and the Lion Man (1933,1934)
18. Tarzan and the Leopard Men (1935)
19. Tarzan's Quest (1935,1936)
20. Tarzan and the Forbidden City (1938)
21. Tarzan the Magnificent (1936,1937)
22. Tarzan and the Foreign Legion (1947)
23. Tarzan and the Madman (1964)
24. Tarzan and the Castaways (1941,1940,1940)

• Para lectores novos
  • Tarzan and the Tarzan Twins (1936,1963)

• Barton Werper
  1. Tarzan and the Silver Globe (1964)
  2. Tarzan and the Cave City (1964)
  3. Tarzan and the Snake People (1964)
  4. Tarzan and the Abominable Snowmen (1965)
  5. Tarzan and the Winged Invaders (1965)

As novelas deste autor nunca foron autorizadas por ERB, Inc. Foron sacadas de circulación e as copias que quedaban foron destruídas.

• Fritz Leiber
  • Tarzan and the Valley of Gold (1966)
• Philip José Farmer
  • Tarzan Alive (1972)
  • The Dark Heart of Time: a Tarzan Novel (1999)
• ERB and Joe R. Lansdale
  • Tarzan: the Lost Adventure (1995)
• R. A. Salvatore
  • Tarzan: the Epic Adventures (1996)

• Gordon Griffith 1918 (Tarzán novo)
• Elmo Lincoln 1918, 1918, 1921 (chamado o "primeiro" Tarzán, pero Gordon Griffith aparece primeiro na película)
• Gene Pollar 1920
• P. Dempsey Tabler 1920
• James Pierce 1927
• Frank Merrill 1928, 1929
• Johnny Weissmuller 1932, 1934, 1936, 1939, 1941, 1942, 1943, 1943, 1945, 1946, 1947, 1948
• Buster Crabbe 1933
• Herman Brix, despois coñecido como Bruce Bennett 1935, 1938
• Glen Morris 1938
• Lex Barker 1949, 1950, 1951, 1952, 1953
• Clint Walker 1954
• Gordon Scott 1955, 1957, 1958, 1958, 1959, 1960
• Denny Miller 1959
• Jock Mahoney 1962, 1963
• Ron Ely 1966, 1967, 1968, 1970
• Mike Henry 1966, 1967, 1968
• Miles O'Keeffe 1981
• Christophe Lambert 1984
• Casper Van Dien 1998
• Tony Goldwyn 1999 (como voz na película animada)
• Alex D. Linz 1999 (como voz na película animada)

• Gordon Scott 1958
• Ron Ely 1966
• Joe Lara 1989
• Wolf Larson 1991
• Travis Fimmel 2003

• Tarzán, o rei da xungla

Commons ten máis contidos multimedia sobre:  Tarzán

• https://web.archive.org/web/20051108022555/http://escena.ya.com/tarzana54/ Tarzán en películas, cómic etc.