Rita Moreno

Rita Moreno
	;
Biografía
Nacemento	11 de decembro de 1931 (92 anos); Humacao, Estados Unidos de América (pt)
Actividade
Campo de traballo	Música e Actuación
Ocupación	cantante, actriz de cinema, actriz de dobraxe, bailarina, actriz de teatro, actriz de televisión, actriz
Período de actividade	1942 -
Instrumento	Voz
Premios
	(2022) 100 Mulleres da BBC; (2015) Premio Kennedy; (2012) Premio Grammy Latino á Excelencia Musical; (2009) Medalla Nacional das Artes; (2007) Salón da Fama de California; (2004) Medalla Presidencial da Liberdade; (2004) Medalla de Ouro do Congreso dos Estados Unidos de América; (1975) Tony Award for Best Featured Actress in a Play (en) ; (1960) Óscar á mellor actriz secundaria, premiado polo traballo West Side Story; Grammy Award for Best Album for Children (en) ; Primetime Emmy Award for Individual Performance in a Variety or Music Program (en) , premiado polo traballo The Muppet Show; estrela no Paseo da Fama de Hollywood; Lenda Viva da Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos; premio de Honra do Sindicato de Actores; Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos de América; Producers Guild Stanley Kramer Award (en) ;
Descrito pola fonte	Latinas in the United States: A Historical Encyclopedia (en)

Rosa Dolores Alverío^[1], nada en Humacao o 11 de decembro de 1931 é unha actriz portorriqueña, coñecida como Rita Moreno. É unha das poucas persoas que gañou os catro principais premios estadounidenses do mundo do espectáculo, Oscar, Tony, Emmy e Grammy.^[2]

Traxectoria

Coñecida cando nena como "Rosita", mudouse coa súa nai a Nova York en 1936, adoptando o apelido do seu primeiro padrasto. Pouco despois comezou as clases de baile con "Paco Cansino", familiar de Rita Hayworth.^[3] Con once anos puxo a súa voz en versións en castelán de filmes estadounidenses. Debutou en Broadway con trece anos.

Comezou a actuar no cinema en 1952 e en 1961 interpretou a Anita no filme West Side Story, personaxe que interpretara Chita Rivera en Broadway. Por este papel gañou o Oscar á mellor actriz secundaria. A pesar do éxito seguiu recibindo papeis estereotipados de latina.^[4]

Entre 1971 e 1977 participou no programa infantil The Electric Company interpretando varios personaxes, especialmente Millie the Helper. Ademais de pequenos papeis noutras series, interpretou unha das protagonistas da serie Nine to Five a principios da década de 1980.

A mediados da década seguinte foi a voz de Carmen Sandiego na serie animada Where on Earth is Carmen Sandiego?.^[5]

Filmografía

Ano	Título
1950	So Young So Bad
1950	The Toast of New Orleans
1950	Pagan Love Song
1952	The Ring
1952	Singin' in the Rain
1952	The Fabulous Senorita
1952	Cattle Town
1953	Fort Vengeance
1953	Ma and Pa Kettle on Vacation
1953	Latin Lovers
1953	El Alaméin
1954	Jivaro
1954	The Yellow Tomahawk
1954	Garden of Evil
1955	Untamed
1955	Seven Cities of Gold
1956	The Lieutenant Wore Skirts
1956	The King and I
1956	The Vagabond King
1957	The Deerslayer
1960	This Rebel Breed
1961	West Side Story
1961	Summer and Smoke
1963	Cry of Battle
1968	The Night of the Following Day
1969	Popi
1969	Marlowe
1971	Carnal Knowledge
1976	The Ritz
1977	Voodoo Passion
1978	The Boss' Son
1980	Happy Birthday, Gemini
1981	The Four Seasons
1991	Age Isn't Everything
1993	Italian Movie
1994	I Like It Like That
1995	Angus
1998	Slums of Beverly Hills
1999	Carlo's Wake
2000	Blue Moon
2001	Piñero
2003	Casa de los Babys
2004	King of the Corner
2006	Play It By Ear
2014	Six Dance Lessons in Six Weeks

Notas

↑ "SAG Awards 2014: Rita Moreno receives lifetime achievement award"; New York Times
↑ Nicole Lyn Pesce; Joe Dziemianowicz and Margaret Eby (3 de marzo de 2014). New York Daily News, ed. "Oscars 2014: Bobby Lopez becomes youngest person to get an EGOT with Best Original Song win for 'Let It Go'". Consultado o 6 de marzo 2014.
↑ Entrevista a Rita Moreno no 2000.
↑ "Rita Moreno overcame Hispanic stereotypes to achieve stardom". Miami Herald. 14 de setembro de 2008. Consultado o 10 de setembro de 2011.
↑ Mangan, Jennifer (4 de maio de 1994). "Educating Rita". Chicago Tribune. Arquivado dende o orixinal o 15 de setembro de 2011. Consultado o 2 de outubro de 2010.

Véxase tamén

Ligazóns externas

Rita Moreno na IMDb (en inglés).
Vídeo

[1] "SAG Awards 2014: Rita Moreno receives lifetime achievement award"; New York Times

[2] Nicole Lyn Pesce; Joe Dziemianowicz and Margaret Eby (3 de marzo de 2014). New York Daily News, ed. "Oscars 2014: Bobby Lopez becomes youngest person to get an EGOT with Best Original Song win for 'Let It Go'". Consultado o 6 de marzo 2014.

[3] Entrevista a Rita Moreno no 2000.

[4] "Rita Moreno overcame Hispanic stereotypes to achieve stardom". Miami Herald. 14 de setembro de 2008. Consultado o 10 de setembro de 2011.

[5] Mangan, Jennifer (4 de maio de 1994). "Educating Rita". Chicago Tribune. Arquivado dende o orixinal o 15 de setembro de 2011. Consultado o 2 de outubro de 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]