Premios María Casares

Os Premios María Casares son uns galardóns entregados anualmente pola Asociación de Actores e Actrices de Galicia que destacan os mellores espectáculos, actores e actrices e profesionais técnicos da temporada teatral anterior. Concedéronse por vez primeira no ano 1997 e reciben o nome de María Casares debido á que foi a actriz galega con máis éxito internacional de sempre^[1]. Os gañadores son decididos por todas as persoas asociadas mediante votación electrónica.

A gala de entrega realízase no teatro Rosalía de Castro, na Coruña, en datas próximas ao Día Mundial do Teatro (27 de marzo). Os patrocinadores habituais son o Concello e a Deputación da Coruña, a AGADIC, a Fundación AISGE, a SGAE e nos últimos anos contou coa colaboración do Padroado da Cultura do Concello de Narón, do Centro Dramático Galego e de Gadis^[2]. Ademais, é emitida a través da primeira canle da Televisión de Galicia e das redes sociais, menos na edición de 2019 que foi transmitida exclusivamente a través da plataforma YouTube.^[3]

A mecánica é a habitual deste tipo de entregas, aínda que con varias peculiaridades. Desde o comezo, o obxecto entregado a cada gañadora era unha cunca de Sargadelos coa cara de María Casares, mais en 2019 substituíuse por un deseño da ceramista Paula Pereira.^[4] A escenografía, música e guión de cada edición son encargadas a unha compañía ou dirección diferente, realizando representacións entre as entregas e agradecementos. A edición de 2010 foi conducida por Voadora, a de 2014 por Ibuprofeno Teatro^[5], a de 2015 por Elefante Elegante^[6], a de 2016 por Chévere^[7], a de 2018 por Talía Teatro^[8] e a de 2019 polos directores Carlos Sante e Juanillo Esteban^[9].

En cada edición tamén é lido o Manifesto Galego do Día Mundial do Teatro, repasando os resultados da temporada pasada e facendo habitualmente alegacións á melloría das condicións de traballo do gremio e á importancia do sector no universo cultural galego.

Por compañías, tanto Sarabela Teatro ten 39 galardóns acadados e o Centro Dramático Galego levaba 37 en 2013. Teatro do Atlántico conseguira 18, Teatro de Aquí 14 e Lagarta Lagarta 10.

Por individuos, o iluminador e escenógrafo Baltasar Patiño e o escenógrafo Carlos Alonso teñen once, e a maquilladora Carmela Montero, o dramaturgo Roberto Vidal Bolaño, o escritor e actor Avelino González, a directora Ánxeles Cuña e o iluminador, actor e escenógrafo Suso Díaz Seoane, 7.

A tradicional gala foi suspendida por mor da pandemia da COVID e substituída por unha entrega virtual que se fixo pública a través da rede.

• Bernarda, de Malasombra Producións: espectáculo, texto orixinal (Jose Prieto), actriz secundaria (Celia González) e dirección (Jose Prieto ex aequo).
• O meu mundo non é deste reino, de Teatro da Ramboia: dirección (María Peinado, ex aequo), adaptación-tradución.
• Liberto, de Rebordelos: actriz protagonista (Rocío González), música orixinal (Lucía Aldao).
• Umm! Unha comedia musical para chupar os dedos, de Avento Teatro: espectáculo infantil.
• Idiota, de Redrum Teatro: mellor actor protagonista (Machi Salgado).
• MedidaxMedida, de Producións Teatráis Excénctricas en coprodución co FIOT: mellor actor secundario (Josito Porto).
• Neorretranca e posmorriña, do Centro Dramático Galego: escenografía (Marta Pazos).
• O empapelado amarelo, de A Quinta do Cuadrante: Iluminación (Laura Iturralde).
• Despois das ondas, de ButacaZero: vestiario (Carlos Pinilla)
• Vida de Cans, de Talía Teatro: maquillaxe (Martina Cambeiro).

• A lingua das bolboretas, de Sarabela Teatro, catro galardóns: espectáculo, dirección (Gonçalo Guerreiro), actor secundario (Fran Lareu) e adaptación-tradución (Fernando Dacosta e Gonçalo Guerreiro).
• Bailar Agora, de Marta Alonso Tejada, tres: actriz protagonista (Marta Alonso Tejada), iluminación (Laura Iturralde) e dirección (Marta Alonso Tejada ex aequo con Gonçalo Guerreiro).
• Microspectiva dun Marica Millennial, dous: actor protagonista (Davide González)  e texto orixinal (Vanesa Sotelo e Davide González).
• Mellor espectáculo infantil: Os nenos da varíola, de Pérez&Fernández.
• O mozo da última fila, de Redrum Teatro: mellor actriz secundaria (Belén Constenla).
• 32m2, de Butacazero: escenografía (Beatriz de Vega).
• Dreaming Juliet, de Elefante Elegante: vestiario (Diego Valeiras).  
• O Premio, de La Quintana Teatro: maquillaxe (Fani Mosqueira) 
• A conquista da escola de Madhubai, de Teatro do Atlántico;: música orixinal (Vadim Yukhnevich).

• Cigarreiras, de Contraproducións e Teatre Romea, tres galardóns: ao mellor espectáculo, á dirección (Cándido Pazó) e á escenografía (Dani Trillo).
• Terceiro Acto do Centro Dramático Galego, dous galardóns: actriz protagonista para Belén Constenla e actor protagonista para Eduard R. Cunha Tatán.
• Dous para Comando Comadres, de Matrioshka Teatro (actriz secundaria para Anabell Gago e maquillaxe para LaPelu F. Silva)
• Dous para Othello, de Voadora (iluminación para Nuno Meira e vestiario para Silvia Delagneau).
• Mellor espectáculo infantil: Hugo, de Os Náufragos Teatro.
• A lúa vai encuberta, de Incendiaria e A Quinta do Cuadrante: premio á adaptación-tradución para Vanesa Sotelo.
• Premio do texto orixinal: A parábola do angazo, de Talía Teatro, cuxa autoría comparten Marta Lado, Araceli Gonda, Jose Prieto, Artur Trillo, Séchu Sende e Diego Rey.
• A cazola de Lola, de Tanxarina: música orixinal, que asina Ailén Kendelman.
• Morgana en Esmelle, de Sarabela Teatro: actor secundario, que recoñeceu a Fernando Dacosta
• Premio de Honra Marisa Soto a Lino Braxe.

• As que limpan da Panadaría levou catro galardóns, o de mellor espectáculo, mellor dirección (Areta Bolado, Ailén Kendelman e Noelia Castro), mellor texto orixinal (Areta Bolado, Ailén Kendelman e Noelia Castro) e mellor actriz protagonista (Noelia Castro).^[13]
• O porco de Pé ( Producións Teatráis Excéntricas), acadou tres galardóns (adaptación-tradución para Quico Cadaval e Pepe Sendón, vestiario para Carlos Alonso e actor secundario para Evaristo Calvo).
• Smoke on the water, de Ibuprofeno Teatro, dous (espazo sonoro para Mon Orencio e actor protagonista para Josito Porto).
• Outros dous foron para Ás oito da tarde, cando morren as nais do Centro Dramático Galego (espazo escénico para Blanca Añón e dirección de movemento para Rut Balbís, este último ex aquo).
• O deus do pop, de Diego Anido, utros dous (Iluminación para Montse Piñeiro, Raquel Hernández e Pedro Fresneda e dirección de movemento para o propio Diego Anido e Guillermo Weickret, este último ex aquou).
• Xela contra o dragón Traga-Verbas (Tïteres Cachirulo) gañou na nova categoría de monicreques, obxectos e figuras animadas.
• No apartado de espectáculo infantil gañou Caramuxo Teatro con A nena que vivía nunha caixa de mistos.
• Papagena, de ButacaZero (maquillaxe para Diego Valeiras)
• A peste, do Centro Dramático Galego (actriz secundaria para María Roja).

• Unha inimiga do pobo, de Talía Teatro, gañou sete galardóns: mellor espectáculo, dirección, adaptación-tradución, actriz protagonista, actor secundario, espazo escénico e iluminación.
• O Auto do Castromil de Producións Teatráis Excéntricas en coprodución co CDG dous: dirección e vestiario.
• Deadpan Karaoke, de Ibuprofeno Teatro, dous: maquillaxe e espazo sonoro.
• Nanai da China, de Pérez&Fernández, mellor espectáculo de monicreques.
• Crisálida, de Caramuxo Teatro, o mellor espectáculo infantil.
• O premio á dirección compartírono Quico Cadaval (O Auto do Castromil) e Tito Asorey (Unha inimiga do pobo),
• Actriz protagonista: Marta Lado (Unha inmiga do pobo),
• Actor protagonista: Toni Salgado (Shakespeare en Roma, do CDG),
• Actriz secundaria: María Roja (Entrega en Man, de Contraproducións)
• Actor secundario: Toño Casais (Unha inimiga do pobo).

• María Casares
• Revista Galega de Teatro
• Escena Galega

• Información sobre todas as edicións dos Premios na páxina da AAAG
• Galas de premios á carta na web da TVG
• Asociación de Actores e Actrices de Galicia