Sheela na Gig

Sheela na Gigs (ou Sheela-na-Gigs ) son esculturas figurativas de mulleres espidas que mostran unha vulva esaxerada. Atópanse principalmente en igrexas, castelos e outros edificios, especialmente nas illas Británicas, ás veces con figuras masculinas. Irlanda ten o maior número de tallas de Sheela na Gigs coñecidas: en "The Sheela-na-Gigs of Ireland and Britain: The Divine Hag of the Christian Celts – An Illustrated Guide", Jack Roberts e Joanne McMahon citan 101 exemplos en Irlanda en comparación con 45 na Gran Bretaña.^[1]

Dise que estas esculturas protexen da morte e do mal.^{[2] [3]} Outras figuras grotescas como as gárgolas son frecuentes nas igrexas de toda Europa, e adoita dicirse que a súa presenza afasta aos malos espíritos (véxase maxia e efecto apotropaico). Son habituais en portas e xanelas, para protexer estas aberturas.

A tese da investigadora galega Milagros Torrado Cespón identifica a Sheela-na-Gig, Santa Bríxida e a Virxe María como iconas femininas transformadas do paganismo á iconografía cristianizada en Inglaterra e nas illas Británicas en xeral. A figura grotesca situada nas entradas de edificios, simboliza a fertilidade, opondo-se ao "mal de ollo". Santa Bríxida, unha deusa celta da fertilidade, foi cristianizada e a súa festividade coincide agora coa da Candeloria cristiá. A Virxe María, aínda que estritamente cristiá, ocupa un lugar similar ao das deidades femininas pagás nos rituais e invocacións. Así, estas tres figuras exemplifican o sincretismo e evolución das crenzas relixiosas nas Illas Británicas.^[4]

A etimoloxía de "Sheela-na-Gig" é disputada e complexa: o nome aparece en diversas formas e con diversas interpretacións; o termo é de orixe irlandesa, pero o seu significado exacto segue a ser motivo de debate.

A palabra Sheela é unha forma anglicizada do nome irlandés Síle (Icía). Na é a forma en gaélico irlandés das contracións "da" (de+a) ou "na" (en+a). Gig pode provir do irlandés gíog, aludindo ás partes íntimas femininas. Outros propoñen que pode referirse á xiga, sendo unha forma corrompida de gigue, un termo francés antigo que significa "instrumento musical", en referencia ás supostas funcións apotropaicas destas figuras. Segundo esa interpretación, significaría "Icía na xiga".^[5][6]

Existe polémica sobre a orixe destas figuras. Unha opinión, mantida por Anthony Weir e James Jerman, é que as Sheelas medievais foron talladas por primeira vez en Francia e na Península Ibérica no século XI, e que o motivo chegou máis tarde a Gran Bretaña e Irlanda no século XII. O traballo de Weir e Jerman foi unha continuación da investigación iniciada por Jørgen Andersen, quen escribiu The witch on the wall (1977), o primeiro libro serio sobre as Sheela na Gigs. Eamonn Kelly, conservador de antigüidades irlandesas no Museo Nacional de Irlanda en Dublín, fala no seu libro Sheela-na-gigs: origins and functions da distribución das Sheela en Irlanda para apoiar a teoría de Weir e Jerman: case todas as Sheela conservadas in situ están nas rexións conquistadas polos anglo-normandos (século XII), mentres que nas zonas que quedaron como "irlandesas nativas" só aparecen algunhas. Weir e Jerman tamén argumentan en Images of Lust que a súa localización nas igrexas e a súa fealdade segundo os estándares medievais suxiren que foron usadas para representar a luxuria feminina como horríbel e pecaminosamente corrupta.

Outra teoría, exposta por Jack Roberts e Joanne McMahon, é que as esculturas son restos dun culto á fertilidade precristiá ou á Deusa Nai. Roberts e McMahon sinalan o que afirman que son diferenzas nos materiais e estilos dalgúns Sheela con respecto ás estruturas circundantes, e que algúns parecen rotados, para apoiar a idea de que foron incorporados de estruturas anteriores aos edificios cristiáns primitivos. Existen diferenzas entre as típicas figuras exhibicionistas "continentais" e as Sheela irlandesas, entre elas a escaseza de figuras masculinas en Irlanda e Gran Bretaña, máis frecuentes no continente, onde tamén aparecen posturas máis "contorsionistas".^[7][8]

No ano 2011 atopouse en Coirós, na comarca de Betanzos, unha figura do século I co sexo desproporcionado,^[9] polo que posibelmente é a figura de Sheela-na-gig máis antiga de Europa.

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Sheela na Gig

A Galipedia ten un portal sobre: Irlanda

A Galipedia ten un portal sobre: Reino Unido

A Galipedia ten un portal sobre: Celtas

Libros:

• Andersen, J. (1977). The witch on the wall: medieval erotic sculpture in the British Isles. Copenhaga. ISBN 978-87-423-0182-1. 
• Concannon, M. (2004). The sacred whore: Sheela, goddess of the Celts. Cork. ISBN 978-1-903464-52-6. 
• Freitag, B. (2004). Sheela-na-gigs: Unravelling an Enigma. Londres. ISBN 978-0-415-34552-1. 
• Kelly, E. P. (1996). Sheela-na-gigs: origins and functions. Dublín. ISBN 978-0-946172-51-1. 
• O'Connor, J. (1991). Sheela na gig. Tipperary. ISBN 978-0-9518168-0-6. 
• Roberts, J., McMahon, J. (2001). The Sheela-na-Gigs of Ireland and Britain: The Divine Hag of the Christian Celts – An Illustrated Guide. Cork. ISBN 978-1-85635-294-9. 
• Ross, A. (1967). Pagan Celtic Britain: studies in iconography and tradition. Londres. OCLC 895156. 
• Weir, A., Jerman, J. (1986). Images of lust: sexual carvings on medieval churches. Londres. ISBN 978-0-7134-7404-6. 

Artigos:

• Murray, M. (1934). «Female Fertility Figures». Journal of the Royal Anthropological Institute. LXIV 
• Oakley, T., Woodcock, A. (2006). «The Romanesque Corbel Table at St John's, Devizes and its Sheela na gig». The Wiltshire Archaeological and Natural History Magazine. 99

• Efecto apotropaico
• Figa

• Figuriñas de venus paleolíticas

• Sheela na Gigs no Reino Unido (unha guía das Sheela na Gigs do Reino Unido) (en inglés)
• Sheela na Gigs irlandesas (unha lista exhaustiva das ''Sheela na Gigs'' irlandesas) (en inglés)
• Beyond the Pale (por Anthony Weir: unha extensiva guía das tallas exhibicionistas masculinas e femieninas de Europa occidental) (en inglés) e (en francés)
• Hortusdeliciarum (guia das figuras exibicionistas en Francia) (en francés)
• Sheela na Gig de Coirós (en castelán)