Lingua kanaresa

Kanarés; ಕನ್ನಡ / kannaḍa'
Falado en:	India
Total de falantes:	44 millóns
Familia:	Dravídico; Drav. meridional; Támil-kanarés; Kanarés
Escrita:	Alfabeto kanarés
Status oficial
Lingua oficial de:	Karnataka
Códigos de lingua
ISO 639-1:	kn
ISO 639-2:	kan
ISO 639-3:	kan
SIL:	KJV
Mapa
Status
	; O kanarés está clasificado como "en estado seguro" polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

O kanarés^[2] (ಕನ್ನಡ) é unha das linguas dravídicas de maior difusión, documentada desde época temperá. Xeograficamente presenta diferentes variedades xeográficas, que en conxunto falan aproximadamente 44 millóns de persoas. É a lingua oficial no estado de Karnataka, un dos catro estados meridionais da India.

Aspectos históricos, sociais e culturais

Historia

A historia do kanarés divídese convencionalmente en tres períodos: kanarés antigo (halegannada) entre o 450 e o 1200, kanarés medio (nadugannada) 1200 ao 1700 e kanarés moderno desde 1700 ata a actualidade^[3]. O kanarés recibiu unha forte influencia do sánscrito e en menor medida do prácrito e do pali.

Distribución xeográfica

O kanarés fálase sobre todo en Karnataka na India, e en certa medida nos estados limítrofes de Andhra Pradesh, Maharashtra, Tamil Nadu e Kerala.

Hai poboacións destacables de falantes de kanarés nos Estados Unidos e o Reino Unido, e en menor medida no Canadá e Australia.

Rango oficial

O kanarés é unha das 22 linguas oficiais da India, a lingua oficial do estado de Karnataka.

Alfabeto

Consoantes

ಕ	ಖ	ಗ	ಘ	ಙ
ka /kʌ/	kha /kʰʌ/	ga /gʌ/	gha /gʱʌ/	ṅa /ŋʌ/
ಚ	ಛ	ಜ	ಝ	ಞ
ca /ʧʌ/	cha /ʧʰʌ/	ja /ʤʌ/	jha /ʤʱʌ/	ña /ɲʌ/
ಟ	ಠ	ಡ	ಢ	ಣ
ṭa /ʈʌ/	ṭha /ʈʰʌ/	ḍa /ɖʌ/	ḍha /ɖʱʌ/	ṇa /ɳʌ/
ತ	ಥ	ದ	ಧ	ನ
ta /tʌ/	tha /tʰʌ/	da /dʌ/	dha /dʱʌ/	na /nʌ/
ಪ	ಫ	ಬ	ಭ	ಮ
pa /pʌ/	pha /pʰʌ/	ba /bʌ/	bha /bʱʌ/	ma /mʌ/
ಯ	ರ	ಲ	ವ	ಶ
ya /jʌ/	ra /ɾʌ/	la /lʌ/	va /ʋʌ/	śa /ɕʌ/
ಷ	ಸ	ಹ	ಳ
ṣa /ʂʌ/	sa /sʌ/	ha /hʌ/	ḷa /ɭʌ/

Vogais

ಅ	a /ʌ/	ಕ	ka
ಆ	ā /a:/	ಕಾ	kā
ಇ	i /i/	ಕಿ	ki
ಈ	ī /i:/	ಕೀ	kī
ಉ	u /u/	ಕು	ku
ಊ	ū /u:/	ಕೂ	kū
ಋ	ṛ /rɨ/ ó /ru/	ಕೃ	kṛ
ಎ	e /e/	ಕೆ	ke
ಏ	ē /e:/	ಕೇ	kē
ಐ	ai /aj/	ಕೈ	kai
ಒ	o /o/	ಕೊ	ko
ಓ	ō /o:/	ಕೋ	kō
ಔ	au /aw/	ಕೌ	kau

Outros signos

್	Ø	ಕ್	k
ಂ	am̩	ಕಂ	kam̩
ಃ	ah̩	ಕಃ	kah̩

Consoantes dobres

ಕ್ಕ	ಕ್ಖ	ಕ್ಗ	ಕ್ಘ	ಕ್ಙ
kka	kkha	kga	kgha	kṅa
ಕ್ಚ	ಕ್ಛ	ಕ್ಜ	ಕ್ಝ	ಕ್ಞ
kca	kcha	kja	kjha	kña
ಕ್ಟ	ಕ್ಠ	ಕ್ಡ	ಕ್ಢ	ಕ್ಣ
kṭa	kṭha	kḍa	kḍha	kṇa
ಕ್ತ	ಕ್ಥ	ಕ್ದ	ಕ್ಧ	ಕ್ನ
kta	ktha	kda	kdha	kna
ಕ್ಪ	ಕ್ಫ	ಕ್ಬ	ಕ್ಭ	ಕ್ಮ
kpa	kpha	kba	kbha	kma
ಕ್ಯ	ಕ್ರ	ಕ್ಲ	ಕ್ವ	ಕ್ಶ
kya	kra	kla	kva	kḷa
ಕ್ಷ	ಕ್ಸ	?	ಕ್ಳ
kśa	kṣa	ksa	kha

Números

೦	0	ಶೂನ್ಯ śūn'ya
೧	1	ಒಂದು oṃdu
೨	2	ಎರಡು eraḍu
೩	3	ಮೂರು mūru
೪	4	ನಾಲ್ಕು nālku
೫	5	ಐದು aidu
೬	6	ಆರು āru
೭	7	ಎಳು eḷu
೮	8	ಎಂಟು eṃṭu
೯	9	ಒಂಭತ್ತು oṃbhattu

Notas

↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
↑ Definición de drávida no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.
↑ Steever, S. B. (1998). "Kannada". In Steever, S. B. (ed.). The Dravidian Languages (Routledge Language Family Descriptions). Londres: Routledge, p. 129