Jyväskylä

Jyväskylä

Brasón
Localización
62°14′25″N 25°44′40″L / 62.2403, 25.7444
Estado	Finlandia
Axencia Rexional	Axencia administrativa da rexión finesa central e occidental
Rexión	Finlandia Central
Capital de	Finlandia Central (2010–)
Poboación
Poboación	147.856 (2024) (126,26 hab./km²)
Lingua oficial	lingua finesa
Xeografía
Situado na entidade territorial estatística	Subrexión de Jyväskylä
Superficie	1.171,03 km²
Bañado por	Päijänne (pt) e Jyväsjärvi (en)
Altitude	90 m
Comparte fronteira con	Muurame Jämsä Joutsa Toivakka Laukaa Petäjävesi Uurainen Luhanka
Datos históricos
Precedido por	Jyväskylän maalaiskunta (mul) e Korpilahti (mul)
Creación	1837
Organización política
• Xefe do goberno	Timo Koivisto (pt) (2015–)
Órgano lexislativo	Jyväskylä City Council (en) , (Escano: 67)
Membro de	Eurotowns network (en) Union of the Baltic Cities (en)
Identificador descritivo
Código postal	40014 - 40740
Fuso horario	UTC+02:00, horario estándar UTC+03:00, horario de verán
Outro
Irmandado con	Minturno (pt) concello de Eskilstuna (1947–) Stavanger (1947–) Esbjerg (pt) (1947–) Enköping (municipio) (1947–) Fjarðabyggð (pt) (1958–) Iaroslavl (pt) (1966–) Debrecen (1970–) Poznan (1974–) Potsdam (1985–) Mudanjiang (pt) (1988–) Tartu (pt) (1991–) Niiza (1997–) Banská Bystrica (2006–) Kunming (2008–) Jining (pt) (2018–)
Páxina web	jyvaskyla.fi

Jyväskylä é unha cidade finlandesa, é a capital e a cidade máis poboada da rexión de Finlandia Central. A cidade é coñecida como a "Atenas de Finlandia" polos numerosos centros educativos que ten. A cidade tamén é famosa polos edificios deseñados por Alvar Aalto, e por ser a sede do Rally de Finlandia e do Festival de Jyväskylä.

Jyväskylä foi a cidade finlandesa que maior crecemento experimentou no século XX. A poboación continuou a medrar no século XXI.^[1][2][3]

Ano	1838	1850	1860	1900	1939	1952	1960	1970	1990	1997	2010	2012
Poboación de Jyväskylä	189	sobre 500	sobre 1.000	3.000	10.091	31.504	42.768	59.954	66.431	75.353	130.816	131.997

A lingua predominante entre os habitantes de Jyväskylä e o finés, falado polo 96,7% da poboación como lingua materna en 2010. A porcentaxe de falantes de sueco é dun 0,2%, mentres que os falantes doutras linguas son un 3% da poboación.

A finais do ano 2010 a cidade tiña arredor de 3.100 estranxeiros. A meirande parte dos inmigrantes da cidade proceden de Afganistán, Rusia, Estonia e Irán.^[4]

Jyväskylä foi fundada o 22 de marzo de 1837 polo tsar Nicolao I de Rusia e construída do nada. A vila orixinal estaba situada entre o lago Jyväsjärvi (que está conectado ao lago Päijänne) e Harju, o monte de Jyväskylä, e consistía na meirande parte do centro urbano actual. A principios do século XX a cidade experimentou un notable crecemento. A meirande ampliación tivo lugar logo da Guerra de Continuación (segunda guerra mundial), cando acolleu aos refuxiados de Carelia e doutros puntos do país. Hoxe en día Jyväskylä ten un crecemento duns 1.000 habitantes por ano.

Jyväskylä está situada na Järvi-Suomi (Finlandia Lacustre), habendo ata 328 lagos na cidade. Os lagos e ríos constitúen un 20,1% (295 km²) da superficie total da cidade. Os lagos máis grandes son o Päijänne, o Leppävesi, o Tuomiojärvi, o Palokkajärvi, o Luonetjärvi e o Alvajärvi-Korttajärvi. O centro da cidade está situado á beira do pequeno Jyväsjärvi.^[5]

A paisaxe de Jyväskylä é montañosa, boscosa e chea de auga. O arquitecto Alvar Aalto comparou a paisaxe montañosa de Jyväskylä coa Toscana italiana: "A pendente de Jyväskylä é case coma as montañas de viñedos de Fiesole".^[6]

A latitude é o factor que máis condiciona o clima de Jyväskylä. Debido á súa situación setentrional, o inverto é longo, con neve, frío e escuro. Durante os meses centrais do inverno a cidade ten unicamente cinco horas de luz. Os veráns son suaves e cunha temperatura diaria media máxima de 22 °C en xullo. Durante o verán Jyväskylä experimenta longos días e noites luminosas coma o sol da media noite.

Jyväskylä
Mes	Xan	Feb	Mar	Abr	Mai	Xuñ	Xul	Ago	Set	Out	Nov	Dec	Ano
Temperatura media máxima (°C)	-5,1	-4,7	0,4	7	14,8	19	21,8	19	13	6,4	0,3	-3,3	7,4
Temperatura media mínima (°C)	-12	-12,7	-8,3	-2,7	2,7	7,9	10,9	9,2	4,7	0,8	-4,5	-9,5	-1,1
Precipitacións (mm)	45	32	36	35	44	67	84	78	55	66	54	47	643
Fonte: Climatological statistics for the normal period 1981–2010[7]

O principal deporte da cidade é o hóckey sobre xeo, o seu principal equipo, o JYP, compite na máxima categoría deste deporte no país, a SM-liiga, competición que gañou en 2009 e 2012. O seu equipo de fútbol xoga na terceira división.

A cidade tamén é coñecida por ser a sede do Rally de Finlandia, que xeralmente se disputa na rexión a primeira fin de semana de agosto, atraendo a gran cantidade de público.

Jyväskylä é un dos catro principais centros do salto de ski do país, sendo a cidade natal do gran campión finlandés desta modalidade, Matti Nykänen.

• Sitio web oficial Arquivado 21 de xaneiro de 2022 en Wayback Machine.