Historia do Perú

Historia do Perú
Mapa do Perú de 1913
Historia	Perú
Cronoloxía	Cronoloxía do Perú
Categoría	Historia do Perú

A historia do Perú e a presenza humana nos Andes remóntase varios milleiros de anos. Nos Andes centrais forxouse un dos centros de irradiación cultural da humanidade. Multiplicidade de etnias e culturas habitaron este sector da Terra, desenvolvéndose de xeito autónomo ata a chegada dos conquistadores españois. Estes estableceron o seu dominio na parte occidental de América do Sur e a súa cultura foi fundíndose coas diversas culturas locais. Desta mestizaxe naceron as diversas nacións de Hispanoamérica, entre elas, o Perú. Deste xeito, a Historia do Perú pode así dividirse en tres etapas:

A Etapa de desenvolvemento autónomo da área andina central abrangue desde os comezos do poboamento do territorio -arredor de 10000 a. C.- ata a morte de Atahualpa, o sábado 26 de xullo de 1533. Nesta era observase todo o desenvolvemento de adaptación e de formación cultural.

Abrangue desde o 15 de novembro de 1532 ata a batalla de Ayacucho, o 12 de decembro de 1824. Nesta época dáse o proceso de conquista por parte de España, así como o establecemento do Vicerreinado do Perú.

O Perú declara a súa independencia o 28 de xullo de 1821.^[1][2] Nace como unha república que consolida a súa independencia o 9 de decembro de 1824. En 1829 dáse a guerra contra Gran Colombia e deseguida un período de inestabilidade política.

A Confederación Perú-Boliviana foi criada o 17 de marzo de 1836 e disolta o 25 de agosto de 1838 ao fin dunha escalada bélica dirixida por Chile - co apoio dos opositores á súa conformación - iniciada case contemporaneamente.

Ao disolverse a Confederación Perú-Boliviana, os estados Norperuano e Sudperuano conforman novamente unha soa república. Esta sistema permanece aínda no país. O primeiro feito importante desta época foi a guerra contra Bolivia (1841). O presidente Gamarra morreu no campo de batalla. As tropas bolivianas invadiron o sur do Perú pero foron contidas polo pobo peruano organizado en guerrillas. No Perú asumiu o poder o presidente do Consello de Estado (vicepresidente) Manuel Menéndez (1841-1842), que celebrou a paz con Bolivia (7 de xuño de 1842). Pero estalou a anarquía na república, conseguindo no poder, tras dous golpes distintos, os xenerais Juan Crisóstomo Torrico, Francisco de Vidal e Manuel Ignacio de Vivanco. Este proclamouse Director Supremo da República e o seu goberno foi chamado Directorio (1843-1844). Vivanco representaba o sector máis ríxido do conservadurismo peruano, pero a súa popularidade inicial comezou a decaer.^[3][4]

Os xenerais Domingo Nieto e Ramón Castilla protestaron en Tacna, reclamando a restauración da constitucionalidade. Esta revolución constitucional triunfou finalmente na Batalla de Carmen Alto (22 de xullo de 1844) e reintegrou o presidente do Consello de Estado Manuel Menéndez (1844-1845), que convocou eleccións presidenciais.^[5]

A Era do Guano, tamén chamada a República do Guano, foi un período da historia republicana do Perú entre 1845 e 1866 durante o cal a exportación de guano das illas offshore transformou a economía e a política nacional. Considérase que comezou co primeiro goberno do xeneral Ramón Castilla. O Estado peruano foi o propietario dos depósitos de guano nas illas costeiras e o primeiro interesado en aproveitar este recurso natural. Para acadar este obxectivo, buscou asociarse con capital privado, peruano e estranxeiro. Deste xeito, o Estado proporcionou o recurso e aos empresarios privados o capital necesario. O comerciante peruano Francisco Quirós foi o primeiro en asociarse co Estado.^[6] En 1841 asinou un contrato de arrendamento polo que tiña os dereitos de explotación a cambio de pagar só 10.000 pesos anuais durante 6 anos. O Estado beneficiouse nun primeiro momento, xa que esta cantidade de diñeiro era importante para aumentar o seu orzamento e os primeiros cartos que entraban coa venda deste recurso. Porén, o aumento do prezo que estaban dispostos a pagar os labregos ingleses produciuse en poucos meses e axiña quedou patente que o Estado infravalorara o recurso. Apareceron voces críticas para sinalar que Quirós facía un acordo redondo a costa do Estado.

O Estado peruano respondeu ás críticas recibidas cancelando o seu contrato de arrendamento en 1842 para asinar contratos con empresarios privados nacionais e estranxeiros baixo a modalidade de venda directa. Durante cinco anos asináronse diferentes contratos de venda directa con peruanos como o propio Francisco Huaman e con firmas comerciais estranxeiras como a firma inglesa Anthony Gibbs.^[7][8] Nestes anos exportáronse ao redor de 300 mil toneladas de guano. A marxe de beneficio do Estado era do 30% do valor do vendido. Aínda que non representaba unha renda importante, bastaba para que o Perú fose un país elixible para créditos e préstamos do estranxeiro.

Nas eleccións de 1845 triunfou Ramón Castilla,^[9] iniciando o que sería o seu primeiro goberno, que se prolongou ata 1851, sendo o primeiro goberno republicano que puido culminar o seu período constitucional. Foi entón cando a República Peruana atopou unha relativa paz interna e puido organizar a súa vida política e económica. Castela estableceu políticas de fomento da extracción e exportación de fertilizantes naturais (guano das illas) que iniciaron unha época de prosperidade no país. A venda de guano realizouse baixo o sistema de consignación. O historiador Basadre chamou a esta etapa a “Falsa Prosperidade”, xa que a bonanza sería de curta duración.^[10] Castela foi substituído polo general José Rufino Echenique (1851-1855),^[11] quen continuou as obras do seu predecesor. Porén, estivo envolto nun escándalo de corrupción relacionado coa denominada Consolidación da Débeda Interna, pola que o Estado pagaba a débeda que tiña con particulares desde os tempos da independencia, pero lamentablemente moitos se facían pasar por acredores sen ser así. .

En 1985 comeza un período de estabilidade política, roto polo Oncenio en 1908. A democracia é restituída plenamente en 1945, mais un novo golpe de estado en 1948 inicia o Ochenio de Odería, que terminaría en 1956. O último goberno militar tivo lugar en 1968 coa Revolución das Forzas Armadas, terminado en 1980. Nesta época xa é notoria a actividade subversiva de Sendero Luminoso. A fins dos anos 80 o Perú entra nunha grave crise económica reparada logo de traumáticos shocks económicos na seguinte década. En 1992 tivo lugar o autogolpe, que daría inicio á corrupción sistemática do Estado por parte de Alberto Fujimori a través de Vladimiro Montesinos, corrupción que ficou ao descuberto o 14 de setembro do ano 2000.

Actualmente (2005), o Presidente da República é Alejandro Toledo Manrique.

• Guanaco
• Inca
• Machu Picchu
• Pataca
• Quechua

Este artigo sobre historia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.