Hipoderma

O hipoderma^[1] é a capa máis profunda do sistema tegumentario dos vertebrados, situada debaixo da derme ^[2]. Ás veces utilízase para referirse a el o termo "tecido subcutáneo", que é anatomicamente máis impreciso e máis inexacto. O hipoderma consiste principalmente en tecido conxuntivo laxo e lóbulos de graxa. As súas fibras coláxenas e elásticas discorren principalmente paralelas á superficie da pel, continúanse coas da derme e conectan coas estrutruras máis profundas; son numerosas na planta dos pés e palmas das mans, onde fixan fortemente a pel ás estruturas inferiores, pero noutras zonas do corpo a cantidade de fibras é menor. Contén vasos sanguíneos máis grandes ca os da derme e nervios. Os tipos de células que se encontran no hipoderma son fibroblastos, adipocitos, e macrófagos.^[3] A función do hipoderma é principalmente protectora e de almacenamento de graxa.

O hipoderma deriva do mesoderma embrionario.

Contén:

• Bandas de tecido fibroso que ancoran a pel ás fascias profundas.
• Graxa, excepto nas pálpebras, escroto, pene, mamila e aréola
• Vasos sanguíneos que se dirixen á derme
• Vasos linfáticos que se dirixen á derme
• Raíces dos folículos pilosos
• A parte glandular dalgunhas glándulas sudoríparas
• Nervios: terminacións nerviosas libres e corpúsculos de Pacini
• Bolsas situadas nos espazos que cobren as articulacións para facilitar o esvaramento suave da pel que está encima
• Sutís capas musculares planas, situadas nalgunhas zonas, como o coiro cabeludo, cara, mans, mamila, e escroto, chamados panículos carnosos.

A graxa subcutánea está xusto debaixo da pel e diferénciase da graxa visceral, que se encontra na cavidade peritoneal. Esta graxa forma unha capa illante que evita as perdas de calor. Nalgúns animais como as baleas, focas e animais hibernantes, ademais do illamento térmico é unha reserva de graxa para a nutrición. A cantidade de células adiposas que contén o tecido subcutáneo depende das rexións do corpo e da nurtrición. No abdome humano pode chegar a ter 3 cm ou máis, pero non existe noutras zonas como as pálpebras ou pene.

É unha inxección administrada no tecido subcutáneo, utilizada, por exemplo, para administrar a insulina.

O termo utilízase tamén noutros seres vivos non vertebrados, pero con outros significados.

Nos artrópodos chámase hipoderma a unha capa epidérmica de células que segrega o seu exoesqueleto quitinoso.

Algunhas plantas teñen unha capa diferenciada de células debaixo da epiderme denominada hipoderme. Por exemplo, nas follas dos piñeiros forma unha capa extra protectora.

• Epiderme
• Derme
• Pel