Herbicida

Os herbicidas son pesticidas empregados para matar plantas non desexadas. Os herbicidas selectivos matan determinadas plantas e deixan a colleita desexada relativamente ilesa. Para interferir no desenvolvemento das plantas, os herbicidas baséanse frecuentemente nunha hormona da planta. Moitos dos herbicidas que se botan na terra non son selectivos e matan todo o material vexetal co que entran en contacto. Algunhas plantas, como as nogueiras (xénero Juglans), producen herbicidas naturais. Os herbicidas son amplamente empregados na agricultura e xardinería. Tamén se aplican en programas de control da vexetación nas beiras das estradas e nas vías do ferrocarril.

Antes de estenderse o emprego dos herbicidas químicos, os controis culturais, tales como alterar o pH do solo, a salinidade ou os niveis de fertilidade foron utilizados para controlar malas herbas.

O primeiro herbicida amplamente empregado foi o ácido 2,4-diclorofenoxiacético, coñecido abreviadamente como 2,4-D. Foi desenvolvido por un equipo británico durante a segunda guerra mundial. É fácil de fabricar e barato e mata moitas plantas de folla ancha, dicotiledóneas, mentres que as de folla fina, monocotiledóneas, quedan en gran parte sen sufrir os seus efectos, aínda que doses altas de 2,4-D nos períodos cruciais do crecemento das colleitas poden danar cereais e millo. O baixo custo de produción do 2,4-D fai que aínda hoxe sexa uns dos herbicidas máis empregados.

O 2,4-D ten unha selectividade relativamente baixa polo que fai sentir os seus efectos a plantas que en principio non son branco do mesmo. Un herbicida chámase selectivo se afecta só a un determinado tipo de plantas e non selectivo se inhibe a maioría das plantas.

Nos anos setenta introduciuse a Atrazina, que ten a dubidosa distinción de ser o herbicida que causa a maior preocupación pola contaminación das augas subterráneas ^{[Cómpre referencia]}. A atrazina é arrastrada profundamente pola auga da choiva e é moi persistente, causando a contaminación das augas subterráneas.

O Glifosato, vendido frecuentemente baixo distintos nomes de marca rexistrada, foi introducido a finais dos oitenta para o control non selectivo de malas herbas. Agora é un herbicida importante no control selectivo de malas herbas en cultivos de plantas que son resistentes a el. A conxunción do herbicida con sementes resistentes ó mesmo contribuíu a consolidación dunha industria a finais dos noventa.

Moitos herbicidas químicos modernos formúlanse para descompoñerse dentro dun curto período de tempo despois do seu uso. Este é un efecto moi desexable pois permite que futuras colleitas medren nesa terra sen verse afectadas polo herbicida, aínda que os herbicidas con actividade residual baixa a miúdo non proporcionan un control suficientemente prolongado e adecuado das malas herbas.

Os herbicidas poden causar unha gran variedade de efectos sobre a saúde, que van dende erupcións cutáneas á morte. Outros efectos sobre a saúde poden ser dor de peito, dor de cabeza, náuseas ou fatiga. Os efectos podem presentarse por unha aplicación incorrecta que dea como resultado o contacto cos traballadores do campo, inhalación de aerosois aéreos, consumo de alimentos e contacto coa contaminación residual do solo. Os herbicidas poder ser transportados polas augas e contaminar augas distantes do seu punto de aplicación.

Algúns herbicidas descompóñense rapidamente no solo mentres que outros persisten no ambiente por longos períodos de tempo. Todos os herbicidas deben probarse exhaustivamente antes da súa comercialización.

Algúns dos herbicidas en uso están acusados de producir mutacións, ser carcinóxenos ou teratóxenos.

Os herbicidas poden agruparse pola actividade, uso, familia química, modo de acción e tipo de vexetación controlado.

Por actividade:

• Os herbicidas de contacto destrúen soamente o tecido da planta en contacto co produto químico. En xeral son rápidos. Son menos eficaces en plantas que poden agromar a partir de raíces ou tubérculos.
• Os herbicidas sistémicos desprázanse a través da planta. Pulverízanse sobre as follas das plantas, son absorbidos polas mesmas e, a través do sistema vascular das mesmas, producen a morte dos tecidos sensibles en toda a planta.

Por uso:

• Herbicidas aplicados no solo, de onde son tomados polas raíces das plantas.
• Herbicidas pre-emerxentes, que se aplican no solo antes de que saia a colleita e preveñen a xerminación e desenvolvemento das sementes de malas herbas.
• Herbicidas post-emerxentes, de uso unha vez que a colleita e as malas herbas teñan saído.

Por mecanismo de acción:^[1]

A clasificación polo mecanismo de acción (MOA), indica a primeira enzima ou proteína, ou o paso bioquímico afectado na planta polo seu emprego. Os mecanismos principais de acción son:

• Os inhibidores da ACCase son uns compostos que matan herbas do tipo das gramíneas. A coenzima A do acetilcarboxilase (ACCase) é parte do primeiro paso da síntese dos lípidos. Así, os inhibidores da ACCase afectan á produción da membrana das células nos meristemas das plantas herbáceas (monocotiledóneas). As ACCases das herbas son sensibles a estes herbicidas, mentres que as ACCases das plantas dicotiledóneas non o son.
• Inhibidores de ALS: o enzima sintase do acetolactato (ALS) (tamén coñecida como sintase do ácido acetohidróxido, ou AHAS) é o primeiro paso na síntese dos aminoácidos con valina, leucina e isoleucina. Estes herbicidas matan lentamente de fame as plantas afectadas por estes aminoácidos. Afectan tanto a monocotiledóneas como dicotiledóneas. A familia dos ALS inclúe as sulfonilureas (SUs), os imidoazolinonas (IMIs), os triazolpirimidinas (TPs), os oxibenzoatos de pirimidinilo (POBs) e as triazolinonas do carbonilsulfonilamino (SCTs).
• Inhibidores de EPSPS: o enzima EPSPS, sintase do fosfato de enolpiruvishkimato, emprégase na síntese dos aminoácidos triptófano, fenilalanina e tirosina. Afectan a monocotiledóneas e dicotiledóneas. O Glifosato é un inhibidor sistémico de EPSPS que se volve inactivo en contacto co solo.
• Auxinas sintéticas: foron descubertas nos anos corenta despois dun longo estudo de auxinas reguladoras do crecemento vexetal. As auxinas sintéticas mimetizan estas hormonas vexetais necesarias para o crecemento das plantas. Teñen varios puntos de acción na membrana da célula e son eficaces no control de plantas dicotiledóneas. O 2,4-D é un herbicida de tipo auxina sintética.
• Os inhibidores do fotosistema II: estes inhibidores reducen o fluxo de electróns da auga a NADPH2+ nun paso da fotosíntese. Bloquean o sitio Qb na proteína D2 e evitan que a quinona se enlace a ese sitio. Polo tanto este grupo de compostos fai acumular electróns na molécula de clorofila II o que leva a unha cadea de reaccións que ocasionan a morte da planta. Os herbicidas de triazina (incluíndo a atrazina) son inhibidores PSII.

A maioría dos herbicidas aplícanse por pulverización formando aerosois de base acuosa empregando equipos de terra. Os equipos de terra varían en deseño pero para grandes superficies empréganse sistemas autopropulsados (tractores) con longos brazos nos que hai exectores cada 50 cm, co que se consegue pulverizar unha gran superficie simultaneamente. Os herbicidas tamén se poden aplicar con medios aéreos, usando helicópteros ou aeroplanos, e tamén a través de sistemas de irrigación.

• Imazapyr, herbicida non selectivo usado no control dunha ampla gama de malas herbas, incluíndo herbas anuais e perennes, arbóreas e acuáticas.
• Imazapic, herbicida selectivo para o precontrol e postcontrol dalgunhas herbas anuais e perennes. Mata ás plantas inhibindo a produción de aminoácidos de cadea ramificada que son necesarios para a síntese de proteínas e o crecemento da célula.
• Glifosato, mata calquera tipo de planta. É un herbicida non selectivo, sistémico. Emprégase para o control de malas herbas en colleitas xeneticamente modificadas para resistir os seus efectos. É un inhibidor de EPSPS. Posiblemente sexa o herbicida mais usado no mundo ^{[Cómpre referencia]}. A súa marca comercial máis coñecida é o ROUNDUP, fabricado pola multinacional Monsanto.
• Paraquat, herbicida non selectivo, de contacto, empregado para o control de plantas emerxidas, tanto de folla ancha como estreita. É absorbido polas partes verdes da planta, non sendo absorbido polas raíces nin polas cortizas maduras. Emprégase na destrución aérea de plantacións de marihuana e coca. Entre os herbicidas de uso comercial extenso, é o máis tóxico para as persoas. Frecuentemente asóciase a un emético para provocar o vómito, caso de ser inxerido por persoas ou animais.
• 2,4-D, é un herbicida do grupo fenoxi usado nos céspedes. Utilízase principalmente en mestura con outros herbicidas que actúan en sinerxía. É o herbicida máis amplamente empregado no mundo ^{[Cómpre referencia]}. É unha auxina sintética.
• Clopiralid, herbicida do grupo das piridinas, usado principalmente no céspede. Notorio pola súa capacidade de persistir no esterco e compost vexetal. É unha auxina sintética.
• Metalacloro, é un herbicida de post-emerxencia amplamente empregado para o control de gramíneas anuais: Echinocloa, Dixitaria, Setaria, Lolium e outras. É moderadamente activo contra a xuncia. Indicado para o cultivo de millo, patacas, remolacha e xirasol. Debe aplicarse cando as herbas aínda son noviñas. Substituíu en gran parte á atrazina nesta aplicación. Non debe utilizarse cerca de cursos de auga, deixando sen tratar unha banda de seguridade de 20 m.
• Dicamba, herbicida de post-emerxencia contra herbas anuais de folla ancha que persiste activo no solo. Actúa a través de follas, brotes e raíces. Empregado no maínzo, trigo, cebada, avea, praderías de gramíneas e no céspede. É unha auxina sintética.
• Picloram, herbicida piridínico, moi persistente, que se usa para o control de leñosas en terreos sen cultivo (silveiras, toxos, xestas etc.). Emprégase tamén contra a labaza (Rumex) e outras especies de folla ancha en praderías de gramíneas. É absorbido por vía radicular e foliar. Controla principalmente árbores e arbustos non desexados en pastos e marxes de campos. É unha auxina sintética.
• Atrazina, herbicida de tipo triazina, usado no millo e no sorgo para o control de malas herbas e de herbas foliares. Aínda empregado polo seu baixo custo e porque traballa en sinerxía cando é empregado con outros herbicidas. É un inhibidor do fotosistema II.
• MCPA, herbicida para o control de herbas de folla ancha en tratamento post-emerxente en cultivos de trigo, cebada, millo, sorgo, liño e praderías de gramíneas.
• Mesotrione, herbicida para o cultivo do millo, contra a xuncia e outras herbas cando estas son noviñas. Non debe empregarse cerca de cursos de auga.
• Fluazifop-p-butil, herbicida sistémico de post-emerxencia que se emprega en cultivos de folla ancha para o control de gramíneas anuais e perennes. Pode botarse nos cultivos de patacas, leguminosas, horta, cultivos industriais florais e ornamentais, froiteiras e vide.
• Dicuat, herbicida de contacto de acción rápida, máis específico contra herbas de folla ancha. Úsase como desecante en certos cultivos. Autorizado en patacas, millo, xirasol e algodón como desecante. Noutros cultivos emprégase como herbicida de pre-laboreo ou para botar entre liñas sen mollar as follas do cultivo
• Nicosulfuron, herbicida de post-emerxencia contra herbas gramíneas e dicotiledóneas no cultivo do millo. Activo contra Equinocloa e outras gramíneas resistentes. Complementario contra a xuncia.
• Tralkoxidium, herbicida de post-emerxencia contra avea, ballico e outras gramíneas nos cultivos de trigo, cebada e triticale.

Segundo o ANEXO I da directiva 91/414/CEE quedan excluídas do emprego, fabricación e comercialización as seguintes materias activas de herbicidas a partir do ano 2007: Alacloro, Atrazina, Dimetenamida, Diuron,Fluazifop-butil, Haloxyfop-R,Imazapyr, Metalacloro, Paracuat, Simazina e outras.

• O ácido 2,4,5-triclorofenoxiacético (2,4,5-T) era un herbicida foliar amplamente empregado ata finais dos anos setenta. Mentres que o 2,4,5-T, en si mesmo, é de toxicidade moderada, o proceso de fabricación contamina este produto con cantidades traza de 2,3,7,8-tetraclorodibenco-p-dioxina (TCDD). A TCDD, dioxina, é extremadamente tóxica. Con control apropiado da temperatura durante a fabricación do 2,4,5-T, os niveis de TCDD poden baixarse a niveis de 0,005 ppm. Antes de que os riscos do TCDD fosen coñecidos as instalacións de produción carecían dos controis apropiados. Avaliacións posteriores das primeiras producións de 2,4,5-T atoparan ata 60 ppm de TCDD.
• O 2,4,5-T foi retirado do seu uso nos Estados Unidos en 1983 cando a preocupación pública polas dioxinas era alta. Outros produtos químicos que potencialmente causaban contaminación por TCDD tamén foron retirados, incluído o pentaclorofenol (un conservador da madeira) e PCBs (amplamente usados como estabilizadores dos aceites que refrixeran os transformadores eléctricos). Algúns opinan que retirar o 2,4,5-T non foi unha decisión acertada pois foi substituído en gran parte polo dicamba e o triclopir.
• O axente laranxa era unha mestura de herbicidas (2,4,5-T, 2,4-D e picloram) usada polos militares dos EEUU na guerra de Vietnam entre xaneiro de 1965 e abril de 1970 como defoliante para impedir que as tropas do Vietcong se ocultaran na espesura da selva e facer visibles as súas liñas de aprovisionamento. Debido á alta contaminación por dioxinas, TCDD, no compoñente 2,4,5-T (presente nos lotes desta substancia proporcionados por un dos seus fabricantes, debido ó proceso de produción que este fabricante empregaba), culpóuselle de serias enfermidades que apareceron en moitos soldados e na poboación local. O nome de axente laranxa provén da banda de cor laranxa usada polo exército nas barricas que contiñan o produto. Hai que indicar que había outras mesturas de auxinas sintéticas na guerra de Vietnam, en envases que foron coñecidos polas súas cores, tales como axente púrpura ou o axente rosa.

Fabricantes e distribuidores

• Bayer Cropscience Arquivado 09 de xuño de 2019 en Wayback Machine.
• Dowagro Arquivado 11 de novembro de 2015 en Wayback Machine.
• DuPont http://www2.dupont.com/Agriculture/en_US/ Arquivado 05 de setembro de 2006 en Wayback Machine.
• Syngenta
• BASF
• Monsanto

Normas reguladoras

• US EPA
• UK Pesticides Safety Directorate
• European Commission pesticide information