Giorgio Agamben

Giorgio Agamben

(2009)
Biografía
Nacemento	22 de abril de 1942 (82 anos) Roma, Italia
Educación	Universidade de Roma La Sapienza - xurisprudencia, filosofía
Actividade
Campo de traballo	Filosofía, philosophy and politics (en) , estética e Escrita creativa e profesional
Lugar de traballo	Macerata Berkeley Düsseldorf Venecia Verona Londres
Ocupación	filósofo, poeta avogado, ensaísta, profesor universitario, escritor, especialista en literatura
Período de tempo	Filosofía contemporánea
Empregador	Instituto Warburg (pt) (1974–1975) Universidade do Noroeste Universidade IUAV de Venecia The New School (pt) Universidade de Verona (pt) Collège international de philosophie (pt) Universidade de Macerata European Graduate School Universidade de Düsseldorf (pt) Universidade de California, Berkeley Università della Svizzera italiana (en)
Movemento	Filosofía continental
Influencias	Michel Foucault, Hannah Arendt, Walter Benjamin e Simone Weil
Obra
Obras destacables (2020) Where Are We Now? The Epidemic as Politics (en)
Familia
Cónxuxe	Ginevra Bompiani
Premios
(2021)  Dr. Leopold Lucas Prize (en) (2007)  Albertus-Magnus professorate (en) (2006)  Prix Européen de l'Essai Charles Veillon (en)
Descrito pola fonte	Obálky knih,

Giorgio Agamben, nado en Roma en 1942, é un filósofo italiano.

Agamben naceu en Roma no 1942. Doutorouse na Universidade de Roma cunha teses do pensamento político de Simone Weil. Ampliou a súa lingüística e medievalística en París. En 1974 e 1975 realizou investigacións no Warburg Institute de Londres sobre a relación entre a linguaxe e a pantasma no concepto medieval de melancholia. Profesor de estética nas universidades italianas de Macerata (1988-93), Verona (1993-2003) e Venecia (2003), e visitante de diversas universidades europeas e norteamericanas. No ano 2003 foi nomeado Distinguished Professor na Universidade de Nova York, pero despois rexeitou o encargo en protesta pola política exterior e migratoria da administración norteamericana. Dirixiu a edición italiana das Obras completas de Walter Benjamin para a Editorial Einaudi de Turín.

No seu pensamento están presentes influencias, entre outras, de Benjamin, Heidegger, de quen foi discípulo en distintos seminarios, e Foucault, a cuxa concepción da biopolítica da continuidade. A súa creación intelectual estivo inicialmente centrada na teoría da literatura e na crítica da arte, xirando progresivamente cara a filosofía política, da que son o máis claro expoñente os diversos volumes do seu Homo sacer.

Entre as súas obras destaca Homo Sacer que enuncia unha filosofía política na que estuda as relacións entre o dereito, poder soberano e as expresións cívico-sociais deste último. Crítico da sociedade contemporánea, que analiza desde un enfoque que rompe cos paradigmas constitucionalistas do Estado de dereito, o seu pensamento da continuidade ás formulacións de Benjamin e Foucault, dous autores centrais no discurso argumental, no que fai unha descrición dramática do cidadán desposuído, diminuído a unha condición política vexetativa, onde as expresións de participación política foron esterilizadas.

Retoma a distinción aristotélica entre zoe e bios, conceptos descritivos da vida espida de atributos e vida digna, advirte como na sociedade contemporánea, onde abundan os grupos humanos baixo mínimos (emigrantes, refuxiados, deportados, et cétera) redescúbrese o homo sacer, a vida espida, a realidade biolóxica desprovista de toda condición cívica... Unha proxección da biopolítica enunciada por Foucault, como forma degradada da democracia política e expresión do poder sobre un conxunto social no tanto de cidadáns como de seres vivos. A crítica e o pesimismo de Agamben chegan a establecer unha liña de continuidade entre as formas políticas ditatoriais como o nazismo e o fascismo cos modelos democráticos occidentais dos nosos días, onde os dispositivos de poder, nos que mete aos medios de comunicación, absorben, modelan e xestionan a soberanía. O denominador común, antes e agora, é a capacidade de reducir a condición humana a vida núa e impoñer estados de excepción, isto é, atribuír ou desatribuír a condición cívica, gradualizala e redefinila, con casos límite como o dos prisioneiros da base norteamericana de Guantánamo, sinala Agamben. As formas totalitarias que se esconden baixo a pel da democracia coñecen modalidades onde o Estado de dereito prescinde do dereito e xustifica os estados de excepción como mecanismos de defensa da democracia. É o que Agamben, que pon como exemplo a política presidencial de George W. Bush, denomina “guerra civil legal”.

Non obstante, o ser humano distínguese na súa capacidade de comunicar como a de imaxinar, que é a verdadeira fonte e radica a posibilidade de facer fronte á indixencia política, recuperar a vida digna e os atributos cívicos.

Nesta obra fala do problema das circunstancias históricas (materiais, técnicas, burocráticas, xurídicas...) nas que tivo lugar o exterminio dos xudeus pode considerarse hoxe suficientemente aclarado, grazas ás investigacións, cada vez mellores e máis amplas, que se dan cita neste eido. Pero a situación é moi distinta polo que fai o ó significado ético e político do exterminio e ata a propia compresión humana do sucedido; é dicir, no último caso un verdadeiro intento de comprensión global, senón que carecemos incluso de algo que nos permita acercarnos ó sentido e ás razóns do comportamento dos verdugos e das súas vítimas, cuxas palabras no seguen parecendo, un misterio. Entre o querer comprender demasiado apurado daqueles que dispoñen de explicacións para todo e a negativa a comprender dos sacralizadores a calquera prezo, esta obra opta por un terceiro camiño; trata de escoitar as voces das testemuñas, como a lagoa do intestimoniable, a presenza sen rostro que todo testemuño contén necesariamente, a daqueles que tocaron fondo, os musulmáns.

Así Auschwitz, xa non só se presenta como o campo da morte senón como o lugar dun experimento aínda impensado no que as características entre o humano e o inhumano se esvaecen. Sometida a proba de Auschwitz, a enteira reflexión moral do noso tempo mostra a súa completa insuficiencia, e o que entre as súas ruínas aparece o perfil incerto dunha nova terra ética: a do testemuño. Remata a obra cunha cita de Bronislaw Goscinski onde aparecen unha serie de preguntas que falan dos musulmáns, onde se presentan como persoas sen dereitos e considerados cans vagabundos cuxa única salvación é o crematorio.

A figura intelectual de Agamben imponse a través do seus traballos de filosofía política, os seus numerosos libros e artigos testemuñan unha multiplicidade de intereses: a Lingüística, a Literatura medieval e renacentista, o Dereito, a Teoloxía e, en particular, a Estética. En cada un destes campos sabe combinar, xunto a unha exquisita erudición, a contextualización filolóxica e histórica de textos e autores coa análise conceptual precisa e novidosa.

Agamben non abandona a reflexión lingüística como unha maneira de construír unha ontoloxía do presente. Infanzia e storia articula unha teoría da historia e da experiencia de base benjaminiana (Agamben é director, a partir de 1979, da edición italiana das obras completas de Benjamin), con profundos lazos coa teoría lingüística que lle é contemporánea (Emile Benveniste, sobre todo). Infancia e historia é un “ensaio sobre a destrución da experiencia”.

Nas dúas obras anteriores de Agamben refléxanse dúas ideas principais:

No primeiro lugar, se hai un incremento do control político sobre as nosas vidas, este control xa non se desenvolve a través dos aparatos tradicionais de control e sometemento (a Xustiza, a policía etc., que supoñen a existencia dos individuos en tanto cidadáns) senón a través de mecanismos que despoxan previamente ós individuos de todo dereito ou etiqueta xurídica: a nutrición, os sistemas sanitarios (a mesma definición de “morte cerebral” é un dispositivo que fai dos corpos meros bancos de órganos), a eutanasia e o control da natalidade.

En segundo termo, existe un paradoxo xurídica que pode deixar ó suxeito dentro e fóra da lei ó mesmo tempo. Fóra da lei, deixa de ser un suxeito xurídico e transfórmase nunha mera existencia, unha “nuda vida”, tal e como os campos (de concentración e de exterminio) o demostran. Alí onde houbo existencia política habería agora nuda vida, que non sería senón a tradución moderna do homo sacer.

• L'uomo senza contenuto, 1970. O home sen contido
• Stanze. La parola e il fantasma nella cultura occidentale, 1979 Estancias
• Infanzia e storia. Distruzione dell'esperienza e origine della storia, 1979
• Il linguaggio e la morte, 1982
• La fine del pensiero, 1982
• Idea della prosa, 1985
• La comunità che viene, 1990 A Comunidade que ven
• Bartleby, la formula della creazione, 1993 (con Gilles Deleuze)
• Homo sacer. Il potere sovrano e la nuda vita, 1995
• Mezzi senza fine. Note sulla politica, 1996
• Categorie italiane, 1996
• Image et mémoire, 1998
• Quel che resta di Auschwitz. L'archivio e il testimone, 1998
• Il tempo che resta, 2000
• L'aperto. L'uomo e l'animale, 2002
• L'ombre de l'amour, 2003 (con Valeria Piazza)
• Stato di Eccezione, 2003
• La potenza del pensiero. Saggi e conferenze, 2005
• Profanazioni, 2005
• Che cos'è un dispositivo?, 2006
• Ninfe, 2007
• Il regno e la gloria. Per una genealogia teologica dell'economia e del governo. Homo sacer. Vol 2/2, 2007
• “Elementos para unha teoría da potencia destituínte”, 2014, in Anotacións sobre literatura e filosofía, nº 4, marzo de 2014. Traducido do italiano por Carlos Lema. Notas de Stephanie Wakefield. Vigo: Euseino? Editores. ISSN 2340-8537.

• Agamben, Giorgio. Homo Sacer. El poder soberano y la nuda vida. 1998. Valencia: Pre-Textos. ISBN 84-8191-206-9.

• Nota biográfica na web de Euseino? Editores.