GSM

Iconas GSM para identificar terminais e equipamento compatible.

GSM ou Groupe Spécial Mobile en francés e actualmente chamado en inglés Global System for Mobile Communications é un estándar europeo de telefonía móbil dixital creado polo European Telecommunications Standards Institute (ETSI). Tecnoloxía celular de segunda xeración (2G) desenvolvida para substituír a analóxica de primeira xeración (1G). O GSM son redes dixitais para transmisión de datos cos seus engadidos mellorados, GPRS (General Packet Radio Services). A transmisión de datos foi incrementada empregando tecnoloxía EDGE (Enhanced Data rates for GSM Evolution) chamada EGPRS. O estándar GSM foi posteriormente ampliado empregando a tecnoloxía (3G) chamada UMTS desenvolvido polo 3GPP. A evolución das redes GSM incorporará a cuarta xeración (4G) chamada LTE (Long Term Evolution). En febreiro de 2013 a Comunidade Europea destinou 50 millóns de euros para iniciar as investigacións no estándar 5G^[1].

"GSM" é unha marca rexistrada propiedade da GSM Association. A tecnoloxía GSM emprégase actualmente en 800 operadores de 220 países o que ven a ser unha porcentaxe do 82 por cento aproximadamente de tódolos clientes de telefonía móbil do mundo^[2].

A tecnoloxía móbil en España iniciouse en 1976 cun servizo para coches limitado a Madrid e Barcelona chamado Teléfono automático en vehículo, entón un teléfono cas baterías podía chegar a pesar máis de oito kg. O servizo mellorouse con tecnoloxías TMA-450 e posteriormente TMA-900, chegando a ter 900.000 clientes en 1996. Para entón os teléfonos pasaron do tamaño chamado tixolo ao dun paquete de tabaco.

O límite técnico teórico do servizo analóxico era dun millón de clientes. En 1995 Telefónica creou a empresa Movistar que empregaba tecnoloxía GSM e que competía coa outra empresa creada por Telefónica en tecnoloxía analóxica chamada MoviLine. Durante un tempo as dúas tecnoloxías competiron no mercado ata que as frecuencias da tecnoloxía analóxica pasaron a empregarse para GSM. Para evitar este monopolio no mercado do GSM fíxose un concurso público co cal creouse Airtel. Co apoio financeiro do Banco Santander. Airtel creou unha rede propia sendo posteriormente vendida a Vodafone. En 1999 xa co mercado moi definido fíxose outro concurso público e creouse Amena, posteriormente vendida a Orange. Amena empregaba GSM1800 MHz polo que necesitaba máis estacións base para dar cobertura. Xa en 2005 o goberno asignoulle máis frecuencias na banda de GSM 900 pero a vantaxe no mercado o seguiron a ter Movistar e Vodafone.

Unha oferta comercial deu grande difusión á telefonía móbil: as tarxetas prepago. Xa non era necesario ter un contrato e pagar unha cota mensual. Podíase gastar en teléfono en función do orzamento dispoñible.

A principios dos anos 2000 pechan as operadoras de telefonía analóxica e repártese o espectro asignando novas frecuencias. Nese mesmo ano concédese unha nova licenza a Xfera en UMTS. Xfera comezou a crear localizacións propias mais o atraso da tecnoloxía e as dificultades financeiras fixeron que a empresa fose vendida e saíse ao mercado en 2006 co nome de Yoigo.

En 2006 o goberno acorda crear un novo tipo de empresa de telecomunicacións móbiles: os operadores virtuais. Operadores de telefonía móbil sen rede propia. Esta nova normativa obriga a Telefónica, Vodafone, Orange e Yoigo (operadores con rede propia) a alugar as súas infraestruturas. En 2009 a Audiencia Nacional confirma a resolución da Comisión do Mercado das Telecomunicacións de España (CMT) e a legalidade dos operadores virtuais rexeitando a denuncia de Telefónica contra os operadores virtuais^[3]. En 2007 a cableira galega R pasa a ser operador móbil virtual.

O espectro redioléctrico GSM e 3G está repartido entre os catro operadores con rede propia que hai en España^[4].

O mercado das telecomunicacións está dividido entre catro grandes grupos. Os catro operadores con rede propia, que manteñen o 90% dos clientes, e os operadores virtuais que están a medrar a conta deles o 10% ^[5].

En España había en 2011 un total de 98.533 estacións base de telefonía móbil: GSM900, GSM1800 e UMTS^[6] os operadores de telecomunicacións están a empregar varias tecnoloxías simultaneamente: 2G/3G/3.5G. O 3.5G é moi superior tecnolóxicamente pero a maioría das estacións base son 2G conmutando dunha tecnoloxía a outra segundo sexa o nivel de cobertura. O 3.5G emprégase en zonas con moita densidade de poboación e para datos.

Fonte: Observatorio nacional de telecomuniacións e da SI^[7]

Aínda que o estándar GSM é público os desenvolvementos feitos con esa tecnoloxía están patentados e non son de uso libre. De feito é imposible fabricar teléfonos móbiles ou equipamento sen empregar patentes. Existen varios proxectos para aplicacións GSM libres:

• GSMD de Openmoko. É un proxecto para crear software libre para teléfonos móbiles, incluíndo as especificacións do hardware e o sistema operativo. Baséase en Linux.^[8]
• OpenBTS (Open Base Transceiver Station) é un software GSM compatible para estacións de telefonía móbil^[9].

• Mikko Säily; Guillaume Sébire; Dr. Eddie Riddington, eds. (2011). GSM/EDGE evolution and performance. New Delhi, India: Wiley. ISBN 9780470746851. 

• GSM Association (en inglés)