Asociación de Nacións do Sueste Asiático

Asociación de Nacións do Sueste Asiático
Acrónimo	ASEAN, အာစီယံ, АСЕАН, アセアン, 东盟, 東協, 亚细安, 東盟, 東盟, 東盟, אסיאן, 아세안, ANASE, АСЕАН, ΕΧΝΑ, آسه‌آن, أسيان, ஆசியான், ఆసియాన్, آسیان, អាស៊ាន, ອາຊຽນ, ආසියාන්, ਆਸੀਆਨ, АСЕАН, АСЕАН e ANASO
Tipo	organización intergobernamental, grupo xeopolítico, organización rexional e Confederación
Área de operación	Sueste asiático, Asia Oriental e Asia Meridional
Data de fundación	8 de agosto de 1967
Fundador(es)	Indonesia, Malaisia, Filipinas, Singapur, Tailandia, Taiwán, Myanmar, Laos, Brunei, Camboxa, Corea do Norte, Corea do Sur, Xapón, India, Sri Lanka, Bangladesh, Nepal, Bután, Paquistán e Afganistán
Nº de membros	20 (2024)
Organización subsidiaria	ASEANstats
Premios	Prêmio Ramon Magsaysay
Sede	South Jakarta
Enderezo	70A Jalan Sisingamangaraja, Jakarta 12110
Na rede
https://asean.org
[ editar datos en Wikidata ]

A Asociación de Nacións do Sueste Asiático (inglés: Association of Southeast Asian Nations ou ASEAN)^{[n. 1]} é unha organización intergobernamental de estados do sueste asiático creada o 8 de agosto de 1967 por cinco países: Tailandia, Indonesia, Malaisia, Singapur e Filipinas, co propósito de fomentar a cooperación e asistencia entre os estados membros. Na actualidade está integrada por 10 países da rexión do sueste asiático; xa que os cinco primeiros posteriormente uníronselles Brunei (1984), Vietnam (1995), Laos (1997) Myanmar (1997) e Camboxa (1999). Papúa Nova Guinea ten status de observador.

1. De acordo co diario dixital Expansión (Datos Macro), habítana uns 646 millóns de persoas e o seu PIB anual é de 2,45 billóns de euros,^[4] aínda que outras fontes apuntan a un PIB de 5,7 billóns de dólares.^[5]

Os principais obxectivos da ASEAN son: acelerar o crecemento económico e fomentar a paz e a estabilidade rexional. A ASEAN estableceu un foro conxunto con Xapón, sostén un acordo de cooperación coa Unión Europea (UE), e iniciou conversacións para a cooperación comercial oficial con Unión Económica Euroasiática (UEE).^[6] A súa sede principal atópase en Iacarta.

A ASEAN tamén se relaciona regularmente con outros países da rexión Asia-Pacífico e de fóra dela. Como socio principal da Organización de Cooperación de Shanghái, a ASEAN mantén unha rede global de alianzas e socios de diálogo e é considerada por moitos como unha potencia mundial,^[7][8] a unión central para a cooperación en Asia-Pacífico, e unha organización prominente e influente. Participa en numerosos asuntos internacionais e alberga misións diplomáticas en todo o mundo.^{[9][10][11][12]}

En novembro de cada ano os países membros celebran unha xuntanza.

A antecesora da ASEAN foi a Asociación do Sueste Asiático (ASA), constituída o 31 de xullo de 1961 e integrada por Tailandia, Filipinas e a Federación Malaia.^[13][14] A ASEAN creouse o 8 de agosto de 1967, cando os ministros de asuntos exteriores de cinco países -Indonesia, Malaisia, Filipinas, Singapur e Tailandia- asinaron a Declaración da ASEAN.^[15] Tal e como se recolle na declaración, os obxectivos e propósitos da ASEAN son acelerar o crecemento económico, o progreso social e o desenvolvemento cultural da rexión, promover a paz rexional, a colaboración e a asistencia mutua en asuntos de interese común, prestarse asistencia mutua en forma de servizos de formación e investigación, colaborar para unha mellor utilización da agricultura e a industria co fin de elevar o nivel de vida da poboación, promover os «Estudos sobre o Sueste Asiático» e manter unha cooperación estreita e beneficiosa coas organizacións internacionais existentes con obxectivos e propósitos similares.^[16][17]

A creación da ASEAN estivo motivada inicialmente polo o desexo de conter o comunismo,^[18][19] que se afianzou en Asia continental tras a segunda guerra mundial, coa formación de gobernos comunistas en Corea, China e Vietnam, acompañada da chamada "emerxencia" comunista na Malaisia británica, e de disturbios nas recentemente descolonizadas Filipinas.

Estes acontecementos tamén alentaron a formación previa da Organización do Tratado do Sueste Asiático (SEATO), liderada polos Estados Unidos, Reino Unido e Australia, con varios socios do sueste asiático en 1954 como unha extensión da política de "contención", que buscaba crear unha versión oriental da OTAN.^[20] Con todo, os Estados membros locais do grupo ASEAN lograron unha maior cohesión a mediados da década de 1970, tras un cambio no equilibrio de poder despois da caída de Saigón e o final da guerra de Vietnam en abril de 1975 e o declive da SEATO.

O primeiro cume da ASEAN, celebrada en Balí, Indonesia, en 1976, deu lugar a un acordo sobre varios proxectos industriais e á firma dun Tratado de Amizade e Cooperación, e unha Declaración de Concordia. O final da guerra fría permitiu aos países da ASEAN exercer unha maior independencia política na rexión, e na década de 1990, a ASEAN xurdiu como unha voz líder en comercio rexional e cuestións de seguridade.^[21]

O 15 de decembro de 1995 asinouse o Tratado sobre a Zona Libre de Armas Nucleares do Sueste Asiático para converter o sueste asiático nunha zona libre de armas nucleares. O tratado entrou en vigor o 28 de marzo de 1997, tras a súa ratificación por todos os Estados membros menos un. Entrou plenamente en vigor o 21 de xuño de 2001, despois de que Filipinas o ratificase, prohibindo de feito todas as armas nucleares na rexión.^[22]

O 7 de xaneiro de 1984, Brunei converteuse no sexto membro da ASEAN^[23] e o 28 de xullo de 1995, Vietnam uniuse como o sétimo.^[24] Laos e Myanmar uníronse dous anos despois, o 23 de xullo de 1997.^[25] Camboxa ía incorporarse ao mesmo tempo que Laos e Myanmar, mais unha loita política interna retardou o seu ingreso ata o 30 de abril de 1999 trala estabilización do seu goberno.^[25][26]

En 2006, a ASEAN recibiu o status de observador na Asemblea Xeral da Organización das Nacións Unidas.^[27] Como resposta, a organización outorgou o status de "socio de diálogo" á ONU.^[28]

O 15 de decembro de 2008, os estados membro reuníronse en Iacarta para lanzar unha carta, asinada en novembro de 2007, para achegarse a "unha comunidade ao estilo da Unión Europea".^[29]

Ademais da súa gran proximidade xeográfica, os politologos consideran que as nacións do Sueste asiático son unha encrucillada cultural entre a Asia Oriental e a Asia Meridional, situadas en puntos críticos do mar da China Meridional así como do océano Índico, e como resultado recibiron moita influencia das influencias islámica e persa antes das épocas coloniais de Europa.^[30][31]

Desde aproximadamente o ano 100 a.C., o arquipélago do Sueste Asiático ocupaba unha posición central na encrucillada das rotas comerciais do océano Índico e do mar da China Meridional, o que estimulou a economía e a afluencia de ideas.^[32] Isto incluíu a introdución dos alfasilabarios no sueste Asiático, así como a escrita chinesa en Vietnam. Ademais de varias escrituras indíxenas, diversas escrituras bráhmicas estaban moi estendidas tanto no sueste Asiático continental como no insular. Historicamente, escrituras como a pallava, a kawi (da antiga escritura támil) e a rencong ou a surat ulu utilizáronse para escribir o malaio antigo, ata que foron substituídas polo jawi durante as misións islámicas no arquipélago malaio. ^[33]

Tal e como se recolle na Declaración da ASEAN, a finalidade e obxectivos da asociación son:^[34][35]

• Acelerar o crecemento económico, o progreso social e o desenvolvemento cultural na rexión.
• Promover a paz rexional e a estabilidade.
• Promover a colaboración e a axuda mutua en asuntos de interese común.
• Proporcionarse axuda uns aos outros en forma de facilidades de investigación e formación.
• Colaborar para un mellor emprego da agricultura e a industria para aumentar o nivel de vida das persoas.
• Promover estudos do Sueste Asiático.
• Manter unha cooperación próxima e beneficiosa con organizacións internacionais con finalidades e obxectivos semellantes.^[36]

Membros fundadores:

• Indonesia
• Malaisia
• Filipinas
• Singapur
• Tailandia

Membros adheridos con posterioridade:

• Brunei (1984)
• Vietnam (1995)
• Laos (1997)
• Myanmar (1997)
• Camboxa (1999)

	País	Capital	Superficie (en km²)	Poboación (2015)	Densidade
	Brunei	Bandar Seri Begawan	5 765	429 646[37]	74,52 hab/km²
	Camboxa	Phnom Penh	181 035	15 708 756[38]	86,77 hab/km²
	Indonesia	Iacarta	1 904 569	255 993 674[39]	134,41 hab/km²
	Laos	Vientiane	236 800	6 911 544[40]	29,18 hab/km²
	Malaisia	Kuala Lumpur	329 847	30 513 848[41]	92,50 hab/km²
	Myanmar	Naypyidaw	676 578	56 320 206[42]	83,24 hab/km²
	Filipinas	Manila	300 000	100 998 376[43]	336,66 hab/km²
	Singapur	Singapur	707,1	5 674 472[44]	8 024,99 hab/km²
	Tailandia	Bangkok	513 115	67 976 405[45]	132,47 hab/km²
	Vietnam	Hanoi	331 690	94 348 835[46]	284,44 hab/km²

Referencias

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Asociación de Nacións do Sueste Asiático

• ASEAN Community in Figures (ACIF) 2012 (PDF). Jakarta: Association of Southeast Asian Nations. 2012. ISBN 978-602-7643-22-2. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 4 de setembro de 2015. 
• Acharya, Amitav (2009). Constructing a Security Community in Southeast Asia: ASEAN and the problem of regional order (2nd ed.). Abingdon, Oxfordshire/New York: Routledge. ISBN 978-0-415-41428-9. 
• Collins, Allan (2013). Building a People-oriented Security Community the ASEAN Way. Abingdon, Oxfordshire/Nova York: Routledge. ISBN 978-0-415-46052-1. 
• Fry, Gerald W. (2008). The Association of Southeast Asian Nations. New York: Chelsea House. ISBN 978-0-7910-9609-3. 
• Lee, Yoong, ed. (2011). ASEAN Matters! Reflecting on the Association of Southeast Asian Nations. Singapore: World Scientific Publishing. ISBN 978-981-4335-06-5. 
• Haacke, Jürgen; Morada, Noel M., eds. (2010). Cooperative Security in the Asia-Pacific: The ASEAN Regional Forum. Abingdon, Oxfordshire/New York: Routledge. ISBN 978-0-415-46052-1. 
• Seah, Daniel (2015) Problems Concerning the International Law-Making Practice of ASEAN Asian Journal of International Law (Cambridge University Press)
• Severino, Rodolfo (2008). ASEAN. Singapur: ISEAS Publications. ISBN 978-981-230-750-7. 
• Amador III J, Teodoro J. (2014), A united region: The ASEAN Community 2015

• Web oficial da ASEAN Arquivado 13 de abril de 2006 en Wayback Machine. (en inglés)