Cali
Modelo:Cidade Cali, oficialmente, Santiago de Cali[1], é a capital do departamento de Valle del Cauca,[1] e a terceira cidade máis poboada de Colombia. Está situada na rexión Sur del Valle del Cauca, entre a cordilleira occidental e a cordilleira central dos Andes. A cidade forma parte da Área Metropolitana de Cali, xunto cos concellos achegados a esta.[2] Foi fundada o 25 de xullo de 1536 por Sebastián de Belalcázar, o que a converte nunha das cidades máis antigas de América.
A cidade é un dos principais centros económicos e industriais de Colombia, ademais de ser o principal centro urbano, cultural, económico, industrial e agrario do suroccidente do país e o terceiro a nivel nacional. Como capital departamental, acolle as sedes da Gobernación del Valle del Cauca, a Asemblea Departamental, o Tribunal Departamental, a Fiscalía Xeral, Institucións e Organismos do Estado, tamén é a sede de empresas oficiais como a municipal EMCALI.
É o principal centro deportivo de Colombia, salientando a organización de importantes eventos deportivos como os Xogos Panamericanos de 1971 e os Xogos Mundiais de 2013. É coñecida como «a capital mundial da salsa».[3][4][5]
Etimoloxía
A cidade ten un nome composto como case todas as fundacións españolas en América. Santiago (un dos nomes máis difundidos no continente grazas ás devocións de Santiago de Compostela en España), fai honra ó Apóstolo Santiago. Cali fundouse o 25 de xullo, día no que se celebra a data do Apóstolo Santiago. Por iso se lle deu este nome á cidade. O nome de Cali, en troques, ten varias lecturas: pode provir da lingua paez Caly (tecido sen agullas)[6] ou se cadra fai alusión a un dos pobos amerindios ou ó nome que daba á rexión e a un río ó sur da cidade, Lili (en paez, "húmido").[6] Tamén se cavilou sobre que foron indíxenas aztecas ó servizo dos conquistadores quen deron o nome a Cali, do náhuatl calli ("casa") ou posiblemente sexa unha verba de orixe quechua introducida polos indios Yanaconas que foron traídos polo fundador Sebastián de Belalcázar dende Ecuador, interpretación respaldada pola existencia dunha poboación indíxena de nome "Cali Cali" nas proximidades de Quito. A etimoloxía máis probable é a paez, xa que varios nomes de Valle del Cauca teñen o seu significado nesa lingua,[7] especialmente se se segue o antigo dicionario de Eugenio del Castillo y Orozco.[8]
Xeografía
Localización
A cidade atópase no departamento de Valle del Cauca. Xeograficamente, Cali está no val do río Cauca, o segundo en importancia do país. Á altura de Cali, este val ten 35 quilómetros de ancho e a zona urbana está sobre a beira occidental do río. A parte occidental da cidade atópase custodiada polos Farallóns de Cali, que forman parte da cordilleira occidental dos Andes colombianos.
Clima
O clima é de sabana tropical. A cordilleira Occidental bloquea as frontes de aire húmido provenientes do océano Pacífico, aínda que é notable que a airexa mariña chega até a cidade. A cordilleira occidental ten 2 000 m de altitude no norte da cidade e acada os 4 000 m no sur. Isto fai que a rexión suroccidental sexa máis chuviosa que a noroccidental. As precipitacións anuais van dende os 900 mm nas zonas máis secas até os 1.800 mm nas zonas máis chuviosas, con 1.000 mm sobre a maior parte da área Metropolitana de Cali. A temperatura media é de 23.1 °C (73.6 °F) cunhas mínimas de 15 °C (66 °F) e unhas máximas de 32 °C (86 °F), cun máximo absoluto de 36 °C e mínimo absoluto de 13 °C. As estacións secas van de decembro a febreiro e de xullo a agosto, e a estación de chuvias de marzo a maio e de setembro a novembro.
A temperatura máis alta rexistrada en Cali foi de 39 °C o día 16 de agosto de 1979, e a máis baixa foi de 4 °C o 18 de xuño dese mesmo ano. Cali só rexistrou dúas veces acumulación de neve, nos anos 1979 e 1983.
| Datos climáticos para {{{location}}} | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xan | Feb | Mar | Abr | Mai | Xuñ | Xul | Ago | Set | Out | Nov | Dec | Anual |
| Temperatura máxima en °F | 97,9 | 93 | 96,4 | 93,9 | 97,2 | 94,3 | 90,3 | 90,7 | 89,8 | 92,8 | 97,2 | 95,5 | 97,9 |
| Media máxima en °F | 88 | 88 | 86 | 82,4 | 83,3 | 86,9 | 89,4 | 91,4 | 86,9 | 82,4 | 83,3 | 87,8 | 88,97 |
| Media diaria en °F | 75 | 75 | 75,6 | 74,8 | 74,5 | 74,8 | 75 | 75 | 74,8 | 73,8 | 73,8 | 74,1 | 73,6 |
| Media mínima en °F | 68,9 | 68 | 66 | 62,4 | 64,8 | 66,2 | 68 | 68,9 | 67,1 | 61,5 | 65,7 | 68,9 | 66,37 |
| Temperatura mínima en °F | 61 | 59 | 63 | 57 | 61 | 57 | 59 | 61 | 59 | 57 | 59 | 63 | 52 |
| Precipitación media polgadas | 1 894 | 2 398 | 4 067 | 4 835 | 3 827 | 2 154 | 1 102 | 1 819 | 2 717 | 4 512 | 3 882 | 2 563 | 35,77 |
| Temperatura máxima en °C | 36,6 | 33,9 | 35,8 | 34,4 | 36,2 | 34,6 | 32,4 | 32,6 | 32,1 | 33,8 | 36,2 | 35,3 | 36,6 |
| Media máxima en °C | 31,1 | 31,1 | 30,0 | 28,0 | 28,5 | 30,5 | 31,9 | 33,0 | 30,5 | 28,0 | 28,5 | 31,0 | 31,65 |
| Media diaria en °C | 23,9 | 23,9 | 24,2 | 23,8 | 23,6 | 23,8 | 23,9 | 24 | 23,8 | 23,2 | 23,2 | 23,4 | 23,1 |
| Media mínima en °C | 20,5 | 20,0 | 19 | 16,9 | 18,2 | 19,0 | 20,0 | 20,5 | 19,5 | 16,4 | 18,7 | 20,5 | 19,1 |
| Temperatura mínima en °C | 16 | 15 | 17 | 14 | 16 | 14 | 15 | 16 | 15 | 14 | 15 | 17 | 11 |
| Precipitación mm | 48,1 | 60,9 | 103,3 | 122,8 | 97,2 | 54,7 | 28,0 | 46,2 | 69,0 | 114,6 | 98,6 | 65,1 | 908,5 |
| Media de días con precipitacións | 9 | 10 | 12 | 15 | 15 | 10 | 8 | 9 | 11 | 17 | 14 | 11 | 141 |
| Media de horas de sol mensuais | 183,0 | 155,8 | 166,5 | 139,0 | 147,1 | 153,1 | 189,9 | 175,1 | 157,4 | 151,1 | 153,8 | 170,1 | 1 941,9 |
| Fonte: Instituto de Hidrologia Meteorología y Estudios Ambientales[9] | |||||||||||||
Notas
- ↑ 1,0 1,1 "Nuestra Historia:Santiago de Cali tiene 470 años". Alcaldia de Santiago de Cali. Consultado o 3 de maio de 2013.
- ↑ "Ciro Jaramillo Molina - Jackeline Murillo Hoyos: Análisis de accesibilidad vial para el Área Metropolitana de Cali" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 01 de febreiro de 2014. Consultado o 12 de decembro de 2015.
- ↑ http://www.metrocuadrado.com/decoracion/content/cali-la-capital-mundial-de-la-salsa
- ↑ http://www.salsa.ch/news_view.php?idnews=178
- ↑ http://www.hsbnoticias.com/vernoticia.asp?WPLACA=14272
- ↑ 6,0 6,1 Slocum, Mariana C.; Gerdel Florence L., Yonda-Güejia Rogelio, Ocaña-Nache Porfirio (1983). Diccionario: Paez-Español / Español-Paez. Lomalinda: Townsend. ISBN 0883122774. Arquivado dende o orixinal o 11 de xuño de 2008. Consultado o 12 de decembro de 2015.
- ↑ Buga (ola de barro grande), Yumbo (asolagamento, beira do río, río grande), Sonso (ra), Dagua (especie de árbore), Petecué (ancián), Tuluá (horta), Chipichape (choclo cocido), Yotoco (aviva a chama), Quilichao (verte a chama), Changos (escoplo)
- ↑ Castillo y Orozco, Eugenio (1877). Vocabulario Paez-Castellano. París: Maisonneuve y Cía Libreros Editores.
- ↑ Instituto de Hidrologia Meteorologia y Estudios Ambientales (ed.). "Climate of Cali-Table of Values" (en castelán). Consultado o 4 de septembro de 2012.
Véxase tamén
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Cali  |
Ligazóns externas
- Páxina oficial (en castelán)
