Toledo
Toledo
| |||||
 | |||||
| |||||
| Suidheachadh | |||||
| Dùthaich |  An Spàinn
| ||||
| Ceàrn |  Toledo
| ||||
| Sgìre |  Castilla-La Mancha
| ||||
| Co-chomharran | 39° 53' 05' Tuath 04° 02' 42' Ear | ||||
| Feartan fiosaigeach | |||||
| Farsaingeachd | 232.1 km² | ||||
| Àireamh-shluaigh | 83,226 (2009) | ||||
| Dlùths | 358.58/km² | ||||
| Àireamh fòn | + 34 925 | ||||
| Duilleag oifigeil | Duilleag Oifigeil | ||||
’S e baile meadhanach faisg air Ciudad Real ann an cridhe na Spàinne a th’ ann an Toledo (IPA: toˈleðo). Tha e suidhichte aig 515m os cionn ìre na mara,[1] 71km air falbh bho Mhadrid, prìomh-bhaile na Spàinne, agus 550km bho Bharcelona.[2] Tha 83,226 duine a’ fuireach ann an Toledo.[3] A bharrachd air sin, ‘s e prìomh-bhaile na Roinne Toledo a th’ann cuideachd.
Freumhan an ainm
deasaichB' e Livius a sgrìobh ainm a' bhaile airson a' chiad turais mar Toletum.[4] Bheiereadh sin Toletum → Tollitum, → Tollitu → Tollito, → Tolleto → Tolledo → Toledo. Tha e coltach gur ann à Tholitus (Gàidhlig: cuach-mhullach) ann an Laideann, Chaidh sin arabachadh gu طليطلة (Tulaytulah) agus iùdhachadh gu טולדות (Toldoth).
Eachdraidh
deasaichChaidh am baile a stèidheachadh o chionn linntean leis na Ceiltich. B' e an Ròmanach Marcus Fulvius Nobilior chuir ruaig air na Ceiltich ann an 193 ro Ìosa Crìosd.[5] Thug na h-Arabaich seilbh air Toledo ann an 711 agus b' e àite far an robh Crìosdaidhean, Iùdhaich agus Muslamaich nan tàmh ann an sìth ri chèile fad linntean. Dh' aimeachadh Toldeo prìomh-bhaile na Spàinne an dèidh gun do chuireadh ruaig air na h-Arabaich san 11mh Linn rud an tug sin piseach air eaconomaidh a' bhaile.[6] Chaill e an inbhe seo ann an 1561, nuair a ghluaiseadh am prìomh-bhaile gu Madrid. Mar a b’àbhaist san Spàinn, chuireadh ainm a’ bhaile air an roinn nuair a chaidh a stèidheachadh ann an 1833.[7] Thuit am baile dha na reubaltaich Faisisteach beagan an dèidh an ar-a-maich an aghaidh an Riaghaltais aig toiseach toisichidh Cogadh Sìobhalta na Spàinne ann an 1936.[8] A dh'aindeoin seo, dh'fheuch an Riaghaltas ris a' bhaile fhaighinn air ais. Cuairtich an Arm an Caisteal ann am meadhan a' bhaile agus bha batal mòr fuilteach ann eadar 21 an t-Iuchar agus 26 an t-Sultain 1936.[9] Chaill còrr is 100 duine am beatha san chòmhstri agus bhrosnaich na thachair na Reublataich.
Cruinn-eòlas
deasaichA rèir figearan an Riaghlatais, 's e an t-Iuchar a' mhìos as teotha agus 's e am Faoilleach a' mhìos as fhuaire ann an Toledo.[10] Cha tuit ach 342mm de dh'uisge air a' bhaile fad na bliadhna - 831mm nas lugha na Steòrnabhagh(1173)[11] - leis gur e àite uabhasach tioram a th' ann.
Ann an Leabhraichean
deasaich- Lazarillo de Tormes (1554, ùghdair neo-ainmichte)
Bailtean Co-cheangailte
deasaichIomraidhean
deasaich- ↑ Aemet
- ↑ Distance Calculator
- ↑ Cunntas-sluaigh na Spàinne
- ↑ Livius
- ↑ Richardson J.S, The Romans in Spain, Blackwell, 1996
- ↑ La Naveva
- ↑ Ethnoterritorial Concurrence and Imperfect Federalism in Spain
- ↑ Keene J., Luchando por Franco: Voluntarios europeos al servicio de la España fascista, 1936-1939, Salvat, 2002, ISBN 84-345-6893-4.
- ↑ Preston P., The Spanish Civil War: Reaction, Revolution and Revenge, Harper Perennial, Lunnainn, 2006
- ↑ Climate Data
- ↑ Aemet
- ↑ Femp