Dràma

'S e gnè-sgrìobhaidh litreachail a th' ann an dràma a thathar a' gnìomhadh mar as trice air àrd-ùrlar, co-dhèanta de chòmhraidhean eadar iomadh caractaran. 'S ann às an t-seann Ghreugais a tha am facal: tha δρᾶμα a' ciallachadh gnìomh — rudeigin a nìthear, bhon ghnìomhair δράω, dèan.

Ann an cultar an Iar, chaidh na ciad dealbhan-cluiche an sgrìobhadh anns a' Ghreug, bhon 5mh linn RC, far an robh trì gnèithean-sgrìobhaidh dheth air an aithneachadh: comadaidh, traidseadaidh, agus na dealbhan-cluiche satyr. Gu mì-fhortanach, chan eil dealbhan-cluiche bhon àm sin ach le còig sgrìobhadairean (Aeschylus, Aristophanes, Euripides, Menander, agus Sophocles) againn an-diugh. Ann an linn nan Ròmanach, cuideachd, chaidh tòrr dealbhan-cluiche an sgrìobhadh, agus tha cuid dhiubh againn fhathast.

Sa' mheadhon-aois, bha mòr-chuid an dràma co-dhèanta de dealbhan-cluiche mhìorbhaile (Beurla: mystery plays), seòrsa dràma cràbhach no liotuirgeil a riochdaich sgeulachdan às an tradaisean Chrìostail.

Sna 16mh agus 17mh linntean ann an saoghal na Beurla, bha sgrìobhadairean mar William Shakespeare, Christopher Marlowe, agus Ben Jonson a' sgrìobhadh dràma a tha ainmeil fhathast an-diugh. Sgrìobhas tòrr dhràma aig an àm ann an cam-dhàn. Cuirear an t-ainm Siglo de Oro (Linn Òrail) air an 17mh linn san Spàinn, nuair a bha Pedro Calderón de la Barca, Tirso de Molina, agus ùghdaran eile a' sgrìobhadh dràma clasaigeach na Spàinne, agus anns an Fhraing san aon àm, bha sgrìobhadairean mar Molière, Jean Racine, agus Pierre Corneille a' sgrìobhadh na dh'fhàsadh an dràma Frangach clasaigeach.

• Aonghas Pàdraig Caimbeul
• Artair Donald
• Daibhidh Walker
• Derek Moireach (Pluto)
• Sim MacCoinnich (1949-2008)
• Tony Kearney

• BBC Naidheachdan 2016-05-26: Fèis Dràma Earra-Ghàidheal 10 (aithris-bhideo 2:06)