Spiaireacht

Is éard is spiaireacht ann ná iarracht a dhéanamh faisnéis faoi rún a bhailiú, go háirithe faoi chúrsaí polaitíochta nó míleata.^[1] Tugtar spiaire ar dhuine a dhéanann spiaireacht.^[2] Is féidir le duine aonair nó grúpa spiairí atá ag obair le rialtas, cuideachta, nó eagraíocht choiriúil spiaireacht a dhéanamh. Is faoi rún a dhéantar í, toisc nach gcuirfeadh sprioc na spiaireachta fáilte roimpi, faoi mar a thuigfeá. I gcásanna áirithe, d’fhéadfadh sí a bheith ina huirlis dhlíthiúil um fhorghníomhú an dlí, agus i gcásanna eile, d’fhéadfadh sí a bheith mídhleathach agus ina cion a ngabhann pionóis léi.

Go minic is cuid d’iarracht institiúideach de chuid rialtais nó gnó tráchtála í an spiaireacht. Mar sin féin, is gnách go mbaineann an téarma le spiaireacht stáit ar naimhde chun críocha míleata a bhaint amach. Tugtar spiaireacht thionsclaíoch ar spiaireacht a bhaineann le corparáidí.

Bealach amháin le sonraí agus faisnéis faoi spriocghrúpa a bhailiú ná sleamhnú isteach i mballraíocht an ghrúpa. Ansin, mar shampla, bheadh spiaire míleata in ann tuairisc a dhéanamh ar mhéid agus ar láidreacht fhórsaí an namhad. Nó, is féidir le spiaire easaontóirí a aimsiú laistigh den ghrúpa agus tionchar a imirt orthu chun tuilleadh faisnéise a sholáthar, nó chun an namhaid a thréigeadh.^[3] In aimsir ghéarchéime, goideann spiairí an teicneolaíocht agus déanann siad sabaitéireacht ar an namhaid ar bhealaí éagsúla. Tá dlíthe dochta ag beagnach gach stát ceannasach maidir leis an spiaireacht, iad siúd a dhéanann spiaireacht i dtíortha eile ina measc, agus is minic a bhíonn na pionóis an-dian ar fad.