Cairbre Lifechair
| Ardrí na hÉireann | |
|---|---|
 | |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | rí |
| Teaghlach | |
| Páiste | Fíachu Sroiptine |
| Athair | Cormac mac Airt |
I Miotaseolaíocht na nGael, Ard Rí seanscéalach na hÉireann ab ea Cairbre Lifechair[1] (gráthoir na Life) mac Cormac mhic Airt.
Teacht i réim
[cuir in eagar | athraigh foinse]De réir an téacs Díbirt na nDéisí den 8ú haois, rinneadh Cairbre ina rí tar éis do Óengus Gaíbúaibthech na nDéisí radharc na súl a bhaint dá athair, óir nach raibh an choróin tuillte ach do rí gan locht an choirp. Le fírinne de réir na n-Annál, tháinig Eochaid Gonnat i gcomharbacht ar Chormac ar dtús Cormac, ach tháinig Cairbre ina dhiaidh tar éis a bháis i rith catha.
Cath Gabhra
[cuir in eagar | athraigh foinse]De réir an scéil Cath Gabhra san Fhiannaíocht, phós Cairbre Aine iníon Fjionn mhic Chumhaill. I rith a réime, mharaigh a mhic, Fíachu Sroiptine agus Eochaid Doimlen, Óengus Gaíbúaibthech na nDéisí. Um síocháin a dhéanamh, gheall Cairbre a iníon, Sgiam Sholais, do phrionsa Déiseach. D'éiligh na Fianna ámh cíos fiche barra óir, mar na chuí dar leo ag a leithid d'am. Mheas Cairbre ansin go raibh an iomarca cumhachta ag na Fianna, agus bhailigh sé arm ollmhór ina n-éadan, le gaiscí na nUladh, na gConnacht agus na Laighean. Sheas Goll mac Morna agus a lucht leanúna le Cairbre, in aghaidh a n-iar- chomhghuaillí. Sheas na Mumhan agus na Déisi leis na Fianna. Bhuaigh arm Chairbre ag Cath Gabhra, ach thit Cairbre féin i gcomhrac aonair in éadan Oscar garmhac Fionn, a d'éag dá créachtaí ball beag ina dhiaidh. Fuair Fionn féin bás nó sa chath nó bliain roimhe sin ag abhainn na Bóinne. Níor tháinig slán as na Fianna ach Caílte mac Rónáin agus Oisín mac Fionn.
Bóraime na Laighean
[cuir in eagar | athraigh foinse]I rith a réime, dhiúltaigh Breasal Bealach, rí na Laighean, an bóraime[2] a íoc don Ard-Rí, ach chloígh Cairbre é i gCath Dubhchumair, agus ó shin i leith, íocadh an bórama gan troid.
Achar ama
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bhí Cairbre i réim ar feadh a seacht déag, a sé is fiche nó seacht mbliana is fiche. Tháinig Fothad Cairpthech agus Fothad Airgthech mic Lugaid mac Con i gcomharbacht air.
- Leabhar Gabhála na hÉireann: [3]
- Foras Feasa ar Éirinn: 245–272.[4]
- Annála na gCeithre Máistrí: 267–284.[5][6]
Craobh ghinealaigh
[cuir in eagar | athraigh foinse]| Conn Cétchathach | Eithne Táebfada | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Art mac Cuinn | Achtan | Macnia mac Lugdach | Saruit | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Cormac mac Airt | Eithne Ollamda | Lugaid mac Con | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aine | Cairbre Lifechair | Fothad Cairpthech | Fothad Airgthech | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fíachu Sroiptine | Eochaid Doimlén | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Muiredach Tirech | Colla Uais | Colla Fo Chrí | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Airgíalla | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Uí Néill | Connachta | * | Uí Maine | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ car2 ar teanglann.ie FGB
- ↑ bóraime ar eDIL
- ↑ R. A. Stewart Macalister (eag. & aistr.), Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland Part V, Irish Texts Society, 1956, ll. 339-341
- ↑ Foras Feasa ar Éirinn, 1.47
- ↑ Annála na gCeithre Máistrí, M267-284
- ↑ James MacKillop, Dictionary of Celtic Mythology, Oxford University Press, 1998, ll. 63-64
| Réamhtheachtaí Eochaid Gonnat |
Ard-Rí na hÉireann FFÉ 245–272 ACM 267–284 |
Comharba Fothad Cairpthech agus Fothad Airgthech |