Smior

Smior

Sonraí
Laidin	medulla ossium
Aitheantóirí
MeSH	D001853
TA	A13.1.01.001
FMA	9608 : il-aiseach – ordlathach
Acmhainní seachtracha
EB Online	science/bone-marrow
Téarmaíocht anatamaíoch

Is fíochán leathsholadach é smior (nó smúsach) a fhaightear laistigh den chuid spúinseach (nó “líontánach”) de chnámh.^[1] In éin agus i mamaigh, is é an smior an phríomháit ina dtáirgtear fuilchealla nua (próiseas ar a dtugtar “fuilghiniúint” nó “haematapóéis”).^[2]

Cuimsíonn smior buí cealla saille, fuileadáin is mionchreatlach ceall eangachúil is snáithíní. Cuimsíonn smior dearg an iliomad cealla fola de gach saghas, chomh maith leis an mbunábhar a ndéantar na cealla sin as. Ag an mbreith bíonn smior dearg an-cheallach i ngach cnámh. Le dul in aois éiríonn an smior níos saillí go dtí nach mbíonn smior dearg ach i veirteabraí, na heasnacha, an steirneam, cnámha leata bhlaosc an chinn is an pheilbhis, agus foircinn uachtaracha an fhéimir is an húiméiris. Dhá fheidhm ar a laghad ag an smior dearg: cruthú chealla dearga na fola (na heiritricítí), na bpláitíní fola, na ngranalaicítí, is ar shlí níos lú, na monaicítí is na limficítí; agus milleadh na seaneiritricítí ídithe (thar 120 lá d'aois).^[3]

Cuimsíonn smior thart ar 5% de mhais iomlán an choirp i ndaoine fásta sláintiúla, sa chaoi is go mbeadh thart ar 3.7kg smeara i bhfear a bhfuil 73kg meáchain ann.^[4]

• ”Is Éireannach go smior é” (fíor-Éireannach)
• “Tá sé truaillithe go smior” (lofa amach is amach)
• ”Tá an fuacht dulta go smior ionam” (tá mé préachta)
• “Níl smior ná smúsach ann” (is meatachán é)
• ”smior a bhaint as leabhar” (brí nó tuiscint a bhaint as)
• “an smior chailleach a bhaint as” (ró-úsáid a bhaint as rud éigin)

Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir.