1499

Sa paj ka konsèrnen lannen 1499 di kalandriyé julyen.

• 3 janvyé : Vasco de Gama ka bonbardé Mogadiscio.Vasco de Gama ka établi pronmyé lyézon ant Lisbonn é Calicut an kontournan Lafrik-a. Sa antroupriz sa fasilité pa diféran-yan ki ka opozé divèrs kontwè arab di kot afriken-an, ki déklin à partir di xvie syèk.

• 16 mè : dépa di Cadix di èspédisyon-an d’Alonso di Ojeda, Juan de la Cosa é d’Amerigo Vespucci lonng-an dé kot di Vénézwéla é di Lagwiyann. Yé ka atenn kot Nò-a di Brézil (routour, 8 sèptanm 1500).

• 19 novanm : Vicente Pinzón ka pati di Palos. Li k'alé di Lagwiyann jouk bouchou-a di Lanmazonn-an é o nò di Brézil (20 janvyé 1500).

• Lachin : révòlt di Mi Lu, chèf di roun tribi Yi annan Guizhou (1499-1502).

• Dannyé anbasad an Lachin di Majapahit(Java).

• Sheykh safavieh Ismail ka roupran Ardabilaux Aq Qoyunlu. Dé milyé di Turkmène ka ralyé so koz, Qizilbash-ya.

• 20 janvyé : koumansman di lagèr-a di Souabe ant Konfédéré swis-ya ké Lotrich-a(finisman 22 sèptanm-an).

• 7 janvyé, Nantes : Louis XII ka roukonnèt libèrté brétonn. Li ka montré oun rar klémans vis-à-vis di so ansyen advèrsèr, épi ka lansé so kò annan avantir italyen-an, ki pousé pa so drwè-ya asou léritaj-a dé Visconti.