Nakota

De term Nakota of Nakoda (of inkeld ek wol Nokota of Nakona) is in folksnamme dy't foarhinne yn gebrûk wie foar de Westlike Dakota, ien fan 'e trije folksdielen fan 'e Sû, in Yndiaansk folk fan 'e Grutte Flakten fan Noard-Amearika. Mei de Eastlike Dakota (foarhinne: Dakota) en de Lakota waarden de Sû dan wol de "Dakota, Lakota en Nakota" neamd. De namme soe yn alle trije Sû-taalfoarmen "freon" (of om sekuerder te wêzen "bûnsmaat") betsjutte. Lange tiid wie it gebrûk fan 'e term "Nakota" yn dizzen ûnomstriden.

Lykwols, yn 1978 die út in yngeand ûndersyk troch de taalkundigen Douglas R. Parks, A. Wesley Jones, David S. Rood en Raymond J. DeMallie nei de dialektology fan 'e Sû bliken dat de "Nakota" harsels hielendal net sa oantsjutten, mar ynstee mei it autonym "Dakota". Hoewol't lettere wittenskiplike literatuer fierhinne oan 'e konklúzjes fan Parks, Rood en DeMallie foarbygie, waarden dy folslein befêstige troch it 23-jierrich ûndersyk fan taalkundige Jan Ullrich, dêr't dy yn 2008 syn gesachhawwende Lakota-wurdboek út gearstalde. Neffens Ullrich sette it misneamen fan 'e Westlike Dakota "yn 'e midden fan 'e njoggentjinde iuw [úteinset] mei misjonarissen mank de [Eastlike Dakota] dy't in regel fan fonetyske distribúsje te rigoereus tapasten. Om't it dialekt fan 'e Westlike Dakota it efterheaksel -na brûkt op plakken dêr't it Eastlik Dakota -da hat en it Lakota -la, mienden de misjonarissen mar dat dy l-d-n-distribúsje op alle wurdposysjes fan tapassing wie. Alsa tochten se dat de Westlike Dakota harsels Nakota neamden ynstee fan Dakota. Ungelokkigerwize is dy misse oanname sûnt yn hast eltse publikaasje bestindige."

Dêrby krige de flater sa'n ynfloed dat sels de Lakota en Dakota der ta ein beslút troch beynfloede waarden. Dat de misjonarissen (sa't wol oppenearre is) it àl by de rjochte ein hiene, mar dat der sûnt in ferskowing fan terminology plakfûn hat, is ûnmooglik, mei't de oantsjutting "Nakota" yn 'e âldst oerlevere teksten yn 'e Sû-taal alhiel net foarkomt. Ullrich ferwiisd bgl. mei namme nei it English-Dakota Dictionary fan John P. Williamson, út 1902, wêryn't konsekwint sprutsen wurdt oer "Dakota" ynstee fan "Nakota". Fierders tsjut er oan dat de Westlike Dakota-wittenskipster Ella Cara Deloria (b. 1888) ien fan 'e earsten wie dy't de "Nakota"-flater út 'e wrâld besocht te helpen.

Pas sûnt Ullrich de resultaten fan syn langjierrige ûndersyk yn 2008 nei bûten ta brocht, is der omtinken skonken oan dizze taaie flater. Yn wittenskiplike literatuer wurdt sûnt sprutsen fan "Westlike en Eastlike Dakota" ynstee fan "Nakota en Dakota". De term "Nakota"/"Nakoda" is no foarbeholden oan 'e Assiniboin en de Stony, folken dy't fan âlds út 'e Sû wei ûntstien binne, mar der net mear ta rekkene wurde. Hjirûnder in lyts oersjoch fan 'e eigen nammen fan 'e ferskillende Sû- en oanbesibbe folken.

• de Assiniboin: Nakhóta (of Nakhóda, Nakhóna)
• de Stony: Nakhóda (of Nakhóta)
• de Sû
  • de Dakota
    • de Eastlike Dakota: Dakhóta (of Dakhód)
    • de Westlike Dakota: Dakȟóta (of Dakȟód)
  • de Lakota: Lakȟóta (of Lakȟól)