Rómverjaríkið

Rómverjaríkið
	Rómverjaríkið
	Imperium Romanum (Latín); Senatus populusque Romanus (SPQR); Senatið og fólkið í Róm; Βασιλεία Ῥωμαίων (Forngrikskt); Basileía Rhōmaíōn;
	Keisaraveldi
	; Aureus av Augustus, tann fyrsti rómverski keisarin.
	Location of Roman Empire Rómverjaríkið í 117 e.Kr., tá ið tað var størst.
Høvuðsstaður	Róm (27-); Mediolanum (286-402, vestara); Augusta Treverorum ; Sirmium ; Ravenna (402–476, vestara); Nicomedia (286-330, eystara); Konstantinopel (330-1453, eystara)
Mál	latín; grikskt; Landspartamál / staðbundin málføri
Trúgv	Áðrenn 380 e.Kr.: Keisarlig ríkistrúar-stýrd fleirgudatrúgv; Frá 380 e.Kr.: Kristindómur;
Stjórn	Blandað, virkandi einaveldis monarki
Keisari
Lóggávuting	Senatið
Søguligt tíðarskeið	Klassisk fornøld til síðfornøld
	Vídd
	Fólkatal
Tættleiki	20,7 /km² (53,5 /sq mi)
Gjaldoyra	Sestertius,b Aureus, Solidus, Nomisma
Í dag partur av	54 lond Albania; Algeria; Andorra; Armenia; Eysturríki; Aserbadjan; Belgia; Bosnia Hersigovina; Bulgaria; Kroatia; Kýpros; Egyptaland; Frakland; Georgia; Týskland; Gibraltar; Grikkaland; Guernsey; Ungarn; Iran; Irak; Ísrael; Italia; Jersey; Jordan; Kosovo; Kuvait; Libanon; Liktenstein; Libya; Luksemburg; Makedónia; Malta; Moldova; Monako; Montenegro; Marokko; Niðurlond; Palestina; Portugal; Rumenia; Russland; San Marino; Saudi Arabia; Serbia; Slovakia; Slovenia; Spania; Sveis; Sýria; Tunesia; Turkaland; Ukraina; Stóra Bretland; Vatikanið;
	a The final emperor to rule over all of the Roman Empire's territories before its conversion to a diarchy.;

Rómverjaríkið var eitt stórveldi, ið rakk allan vegin runt um Miðjarðarhavið og heilt norður til Bretlands. Rómverjaríkið varð grundlagt, tá ið Augustus keisari kom til valdið í ár 31 f.Kr. Tá ið jarnøldin var í Norðurlondum, var Róm enntá størsti býur í heiminum, og har búði hin rómverski keisarin. Keisarin í Róm var mætasti maður í heiminum. Ríki hansara var so stórt, at tað tók fleiri mánaðir at ferðast úr Róm og til markið har eysturi. Tað stóra ríkið høvdu rómverjar savnað við at vinna á øðrum tjóðum. Í fyrstuni høvdu teir bert eitt lítið petti av landi, har býurin Róm lá. Tá var býurin bert ein landsbygd. Rómverjar vórðu ofta álopnir av gronnunum, men so við og við vórðu teir so sterkir, at teir vunnu á grannafólkunum og fóru at ráða yvir teimum. Tess fleiri kríggj, rómverjar førdu, tess dúgligari hermenn gjørdust teir. Tá ein rómverskur herur hevði tikið eitt nýtt land, varð hetta kallað ein landslutur. Ein partur av herinum varð verandi í landslutinum fyri at halda skil á. Hagar komu eisini embætismenn úr Róm. Teir skuldu stýra landslutinum fyri keisaran og krevja upp skatt.

Rómverjaríkið tá tað varð størst undir keisarnum Trajan (117)

Rikið gekk til grundar, tá ið seinasti keisarin, Romulus Augustus (461–511), í árinum 476 varð tvungin av vesturrómverska heryvirmanninum Odovakar (433–493) til at siga keisaratrónuna frá sær.

Hetta verður í dag ofta roknað sum byrjanin uppá miðøldina.

Sí eisini

Notur

↑ Aðrir mátar at umrøða "Rómverjaríkið" millum rómverjar og grikkar sjálvar, var m.a. Res publica Romana ella Imperium Romanorum (eisini á grikskum: Βασιλεία τῶν Ῥωμαίων – Basileíā tôn Rhōmaíōn – ["Dominion (Bókstaviliga 'kongsríki') rómverja"]) og Romania. Res publica merkir rómverskt "commonwealth" og kann bæði sipa til the Republican and the Imperial eras. Imperium Romanum (ella Romanorum) refers to the territorial extent of Roman authority. Populus Romanus ("rómverska fólkið") var/er ofta nýtt to indicate the Roman state in matters involving other nations. The term Romania, initially a colloquial term for the empire's territory as well as a collective name for its inhabitants, appears in Greek and Latin sources from the 4th century onward and was eventually carried over to the Byzantine Empire (see R. L. Wolff, "Romania: The Latin Empire of Constantinople" in Speculum 23 (1948), pp. 1–34 and especially pp. 2–3).

Keldur

↑ Bennett, J. Trajan: Optimus Princeps. 1997. Fig. 1. Regions east of the Euphrates river were held only in the years 116–117.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 Taagepera, Rein (1979). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D". Social Science History (Duke University Press) 3 (3/4): 118. JSTOR 1170959. doi:10.2307/1170959.
↑ John D. Durand, Historical Estimates of World Population: An Evaluation, 1977, pp. 253–296.
↑ Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (December 2006). "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of world-systems research 12 (2): 219–229. ISSN 1076-156X. Archived from the original on 29 February 2012. Retrieved 12 August 2010.

Wikimedia Commons logo

Sí miðlasavnið

»Rómverjaríkið« í Wikimedia Commons.

[1] Aðrir mátar at umrøða "Rómverjaríkið" millum rómverjar og grikkar sjálvar, var m.a. Res publica Romana ella Imperium Romanorum (eisini á grikskum: Βασιλεία τῶν Ῥωμαίων – Basileíā tôn Rhōmaíōn – ["Dominion (Bókstaviliga 'kongsríki') rómverja"]) og Romania. Res publica merkir rómverskt "commonwealth" og kann bæði sipa til the Republican and the Imperial eras. Imperium Romanum (ella Romanorum) refers to the territorial extent of Roman authority. Populus Romanus ("rómverska fólkið") var/er ofta nýtt to indicate the Roman state in matters involving other nations. The term Romania, initially a colloquial term for the empire's territory as well as a collective name for its inhabitants, appears in Greek and Latin sources from the 4th century onward and was eventually carried over to the Byzantine Empire (see R. L. Wolff, "Romania: The Latin Empire of Constantinople" in Speculum 23 (1948), pp. 1–34 and especially pp. 2–3).

[2] Bennett, J. Trajan: Optimus Princeps. 1997. Fig. 1. Regions east of the Euphrates river were held only in the years 116–117.

[size-3] 2.0 ^2.1 ^2.2 Taagepera, Rein (1979). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D". Social Science History (Duke University Press) 3 (3/4): 118. JSTOR 1170959. doi:10.2307/1170959.

[4] John D. Durand, Historical Estimates of World Population: An Evaluation, 1977, pp. 253–296.

[cliodynamics.info-5] Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (December 2006). "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of world-systems research 12 (2): 219–229. ISSN 1076-156X. Archived from the original on 29 February 2012. Retrieved 12 August 2010.

[n 1]

[1]

[2]

[3]

[4]