پیوک
| دراکونکولیازیس | |
|---|---|
| نام‌های دیگر |
|
 | |
| استفاده از چوب کبریت برای بیرون آوردن کرم سفید از زخم باز روی ساق پا | |
| تخصص | بیماری عفونی (تخصص پزشکی) |
| نشانه‌ها | تاول دردناکی که یک کرم طناب مانند سفید دراز به آرامی از آن خارج می‌شود |
| دورهٔ معمول آغاز | یک سال پس از قرار گرفتن در معرض |
| علت | کک آب آلوده به کرم گینه |
| پیشگیری | جلوگیری از در معرض قرار دادن زخم توسط افراد آلوده در آب آشامیدنی، درمان آب آلوده |
| درمان | به آرامی بیرون آوردن کرم، درمان حمایتی، مترونیدازول خوراکی برای تسکین علائم و جلوگیری از التهاب و تشکیل آبسه در صورت شکستن کرم |
| فراوانی | ۱۳ مورد در دنیا (۲۰۲۲)[۱] |
| مرگ‌ها | حدوداً یک درصد از موارد |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| پیشنت پلاس | دراکونکولیازیس |
پیوک یا دراکونکولیازیس (به انگلیسی: Dracunculiasis) یا بیماری رشته که به آن بیماری کرم گینه (به انگلیسی: guinea worm disease یا GWD) نیز گفته می‌شود، عفونتی است که از طریق کرم گینه منتقل می‌شود.[۲] وقتی که یک فرد آبی را می‌خورد که حاوی کک آبی آلوده به لارو کرم گینه است، دچار این عفونت می‌شود.[۲] در ابتدای امر هیچ گونه علائمی وجود ندارد.[۳]حدود یک سال بعد، هنگامی که کرم ماده روی پوست تاول ایجاد می‌کند، درد سوزناکی را نیز پدیدمی‌آورد. این تاول که با سوراخ شدن پوست همراه است معمولاً روی اندام تحتانی بدن مانند پا ایجاد می‌شود.[۲] سپس کرم طی چند هفته از پوست خارج می‌شود.[۴] طی این مدت، ممکن است راه رفتن و کار کردن سخت شود.[۳] این که این بیماری باعث مرگ و میر شود، احتمال کمی دارد.[۲]
انسان‌ها تنها موجودات شناخته شده‌ای هستند که توسط کرم‌های گینه آلوده می‌شوند.[۳] عرض این کرم حدود یک تا دو میلی‌متر است و کرم مادهٔ بالغ ۶۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر طول دارد (نرها بسیار کوچک‌تر هستند).[۲][۳] تخم‌های این کرم می‌توانند تا سه هفته خارج از بدن انسان زنده بمانند.[۵] پیش از این باید توسط کک‌های آبی خورده شوند.[۲] نوزادهای حشره‌ای که درون آب هستند ممکن است تا چهار ماه زنده بمانند.[۵] بنابراین این بیماری باید هر سال در بدن انسان پدید بیاید تا بتواند در یک منطقه به بقای خود ادامه دهد.[۶] تشخیص بیماری معمولاً می‌تواند بر پایهٔ نشانه و علائم بیماری باشد.[۷]
پیشگیری از این بیماری از طریق تشخیص زودهنگام بیماری و همچنین منع بیمار از قرار دادن زخم در آب آشامیدنی ممکن است.[۲] تلاش‌های پیش گیرانهٔ دیگر شامل بهبود دسترسی به آب سالم و در غیر این صورت فیلتر کردن آب نا سالم است.[۲] معمولاً گذراندن آب از یک تکه پارچه کافی است.[۴] برای کشتن نوزاد حشره در آب آشامیدنی آلوده می‌توان ماده‌ای شیمیایی را به نام تمه‌فوس را به آن افزود.[۲] دارو یا واکسنی برای این بیماری وجود ندارد.[۲] ممکن است که طی چند هفته بتوان کرم را به آرامی با پیچاندن آن دور یک تکه چوب خارج کرد.[۳] زخم‌هایی که با پیدایش کرم پدید می‌آیند ممکن است آلوده به باکتری شوند.[۳] درد ناشی می‌تواند ماه‌ها پس از جدا کردن کرم از بدن ادامه داشته باشد.[۳]
در سال ۲۰۱۳، ۱۴۸ مورد از این بیماری گزارش شد.[۲] این مقدار نسبت به سه و نیم میلیون در سال ۱۹۸۶ کاهش داشته‌است.[۳] این بیماری فقط در چهار کشور در قارهٔ آفریقا وجود دارد که نسبت به ۲۰ کشور مبتلا در دههٔ ۱۹۸۰ کاهش یافته‌است.[۲] کشوری که بیشترین میزان آلودگی را دارد سودان جنوبی است.[۲] احتمال دارد که اولین بیماری انگلی باشد که ریشه کن می‌شود.[۸] بیماری کرم گینه از زمان‌های قدیم شناخته شده‌است.[۳] این بیماری در پاپیروس ابرس پزشکی ذکر شده‌است که از زمان ۱۵۵۰ پیش از میلاد وجود داشته‌است.[۹] نام دراکونکولیازیس از لاتین گرفته شده‌است که به معنی «رنج بردن از اژدهاهای کوچک» می‌باشد.[۱۰] این در حالیست که نام «کرم گینه» پس از این که اروپایی‌ها این بیماری را در قرن هفدهم در گینه ساحل غرب آفریقا دیدند ظاهر شد.[۹] گونه‌ای شبیه به کرم گینه در حیوانات دیگر بیماری ایجاد می‌کند.[۱۱] به نظر می‌رسد که آن‌ها حیوانات را آلوده نمی‌کنند.[۱۱] این بیماری به عنوان یکی از بیماری‌های استوایی فراموش‌شده دسته‌بندی شده‌است.[۱۲] در گذشته و تا دو دهه پیش این بیماری در استان‌های جنوبی ایران شیوع داشت.[۱۳]
منابع
[ویرایش]- ↑ "Global Eradication Campaign". U.S. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (ایالات متحده). 24 January 2023. Retrieved 5 February 2022.
- ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ "Dracunculiasis (guinea-worm disease) Fact sheet N°359 (Revised)". World Health Organization. March 2014. Retrieved 18 March 2014.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ ۳٫۷ ۳٫۸ Greenaway, C (Feb 17, 2004). "Dracunculiasis (guinea worm disease)". CMAJ: Canadian Medical Association journal = journal de l'Association médicale canadienne. 170 (4): 495–500. PMC 332717. PMID 14970098.
{{cite journal}}: Missing pipe in:|journal=(help) - ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Cairncross, S; Tayeh, A; Korkor, AS (Jun 2012). "Why is dracunculiasis eradication taking so long?". Trends in parasitology. 28 (6): 225–30. doi:10.1016/j.pt.2012.03.003. PMID 22520367.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23rd edition ed.). Oxford: Elsevier/Saunders. p. e62. ISBN 978-0-7020-5306-1.
{{cite book}}:|edition=has extra text (help) - ↑ "Parasites - Dracunculiasis (also known as Guinea Worm Disease) Eradication Program". CDC. November 22, 2013. Retrieved 19 March 2014.
- ↑ Cook, Gordon (2009). Manson's tropical diseases (22nd ed. ed.). [Edinburgh]: Saunders. p. 1506. ISBN 978-1-4160-4470-3.
{{cite book}}:|edition=has extra text (help) - ↑ "Guinea Worm Eradication Program". The Carter Center. Carter Center. Archived from the original on 11 March 2015. Retrieved 2011-03-01.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Tropical Medicine Central Resource. "Dracunculiasis". Uniformed Services University of the Health Sciences. Archived from the original on 14 June 2015. Retrieved 2008-07-15.
- ↑ Barry M (June 2007). "The tail end of guinea worm — global eradication without a drug or a vaccine". N. Engl. J. Med. 356 (25): 2561–4. doi:10.1056/NEJMp078089. PMID 17582064. Archived from the original on 6 July 2010. Retrieved 16 April 2015.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23rd edition ed.). Oxford: Elsevier/Saunders. p. 763. ISBN 978-0-7020-5306-1.
{{cite book}}:|edition=has extra text (help) - ↑ "Neglected Tropical Diseases". cdc.gov. June 6, 2011. Retrieved 28 November 2014.
- ↑ http://rch.ac.ir/article/Details/13357