قارن

قارَن (معرب کارَن) ملقب به قارن کاوگان و قارن رزم زن ، پسر کاوهٔ آهنگر و یکی از پهلوانان ایرانی شاهنامه و سپهدار ارتش ایران از زمان پادشاهی فریدون تا کیقباد است. قارن در زمان نبرد منوچهر با سلم و تور نیز سپهدار ایران است که بیش از سیصد هزار سپاه را فرماندهی می‌کند. وی بسیار دلیر بود و به همین دلیل به او کارن رزم‌زن می‌گفتند. مرکب از کار (به مفهوم کارزار و پیکار و رزم) + فتحه و نون که پسوند نسبت است. منسوب به رزم یا منسوب به کارزار یا جنگجو. وی دارای دختری به نام ویس بود که معشوقهٔ رامین بوده‌است.^[۱] شکل پهلوی کلمه کاران (Karan) است که نام خاندان کارن یکی از هفت خاندان‌های بزرگ دورهٔ اشکانیان است که در زمان ساسانیان نیز دارای اهمیت بوده و افراد بزرگ این خاندان به همین اسم شهرت یافته‌اند.^[۲]

نام قارن برای بار نخست زمانی عنوان می‌شود که سلم و تور برادر کوچک‌ترشان ایرج را کشته و تاج و تخت ایران را پس از مرگ فریدون بی‌وارث گذاشته‌اند. فرمانداران و شاهکان خرد ایرانی که در این دوران گرد فریدون جمع هستند: قارن شاه ری، سام شاه زابل، و تنی چند از بزرگان و پهلوانان ایران نظیر شاپور و شیدوش. فریدون به سفیر سلم و تور که برای بخشش کردار گذشته منوچهر خواسته‌اند تا جبران کنند، این‌گونه پاسخ آورد:

قارن و منوچهر از دو سه سو به سپاه سلم و تور حمله بردند و منوچهر تور را کشت و قارن به تعقیب سلم پرداخت و با گرفتن انگشتری تور از منوچهر، شبانه به دژی (دژ آلانان) که سلم قصد پناه بردن به آن را داشت، رفت و با نشان دادن انگشتری تور، خود را فرستادهٔ تور خواند و به درون دژ راه یافت و چون روز فرا رسید درفشی بر فراز دژ برافراشت و لشکر ایران به دژ حمله کردند و دژ را با خاک یکسان کردند.^[۳]

• قارن‌وند: یک سلسله در طبرستان
• شاهنامه
• فهرست پهلوانان ایرانی شاهنامه

• حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.

این یک مقالهٔ خرد شاهنامه است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.