مسجد بیلر
| مسجد بیلر | |
|---|---|
Bəylər Məscidi | |
 | |
 | |
| دین | |
| وابستگی | اسلام |
| شاخه/سنت | شیعه |
| مکان | |
| مکان | باکو، جمهوری آذربایجان |
| مختصات | ۴۰°۲۱′۵۸″شمالی ۴۹°۵۰′۰۴″شرقی / ۴۰٫۳۶۶۱°شمالی ۴۹٫۸۳۴۴°شرقی |
| معماری | |
| گونه | مسجد |
| سبک | معماری اسلامی |
| پشتیبان مالی | حاجی شیخ‌علی آغا داداش‌اف |
| بنیان‌گذاری | ۱۸۹۵ |
مسجد بیلر (ترکی آذربایجانی: Bəylər məscidi) مسجدی واقع در ایچری‌شهر (بخش قدیمی باکو) که متعلق به قرن نوزدهم است و به‌عنوان یک اثر تاریخی و معماری با اهمیت محلی در جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود.
این مسجد به دستور کابینه وزرای جمهوری آذربایجان در ۲ اوت ۲۰۰۱، با تصویب تصمیم شماره ۱۳۲، به فهرست آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول با اهمیت محلی اضافه شده است.
در حال حاضر، موزه امانات مقدس در این مسجد فعالیت می‌کند.
تاریخچه
[ویرایش]دوران اولیه
[ویرایش]مسجد بَیلَر در سال ۱۸۹۵ در شمال غربی ایچری‌شهر، نزدیک به دروازه مراد از مجموعه کاخ‌های شروان‌شاهان، ساخته شد.[۱] این مسجد به دلیل ساخته شدن به سفارش برخی از بیگ‌های مشهور باکو، به این نام شهرت یافت.[۲] هزینه ساخت مسجد توسط پسران محمد هاشم الباکویی، یعنی حاجی بابا و حاجی جواد، همچنین میلیونر معروف، مرتضی مختاروف تأمین شد.[۳] معمار مسجد سید حسین بود و کتیبه‌های مسجد توسط خطاطان ابراهیم شیروانی، میر علی النقی و میر تقی نگاشته شدند. این مسجد آخرین مسجدی است که در ایچری‌شهر ساخته شده است.[۲]
پس از اشغال شوروی در آذربایجان، در سال ۱۹۲۸ مبارزه با مذهب رسماً آغاز شد.[۴] در دسامبر همان سال، کمیته مرکزی حزب کمونیست آذربایجان بسیاری از مساجد، کلیساها و کنیسه‌ها را به انجمن‌های آموزشی تبدیل کرد.[۴] تعداد مساجد از ۳۰۰۰ در سال ۱۹۱۷ به ۱۷ در سال ۱۹۳۳ کاهش یافت.[۴][۵] مسجد بَیلَر نیز در این دوره برای عبادت بسته شد و به یک سالن ورزشی تبدیل شد.
پس از استقلال
[ویرایش]پس از احیای استقلال آذربایجان، این مسجد طبق تصمیم شماره ۱۳۲ کابینه وزرای جمهوری آذربایجان در ۲ اوت ۲۰۰۱، به فهرست آثار تاریخی و فرهنگی با اهمیت محلی اضافه شد.[۶][۷]
در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، به دعوت ارگان دولتی حفاظت تاریخی-معماری ایچری‌شهر، کارشناس مرمت معروف اتریشی، اریک پومر، برای بازسازی مسجد دعوت شد. در این بازسازی، مرکز هنرهای سنتی ایچری‌شهر نیز مشارکت داشت و درب‌ها و پنجره‌های مسجد با عناصر معماری تزئین شدند. پس از بازسازی، از سال ۲۰۱۶ موزه امانات مقدس در این مسجد آغاز به کار کرد. در این موزه نسخه‌های قدیمی قرآن و دیگر کتب دینی به نمایش گذاشته شده‌اند. ۷۳ نسخه قرآن، ۷ کتاب دینی و ۱۹ شیء مذهبی به‌طور کلی ۹۹ قطعه در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.[۸]
صفحات کتاب‌های محافظت‌شده از آتش و قرآن مربوط به مسجد دربند که توسط آخوند روی دیوار نوشته شده و محافظت شده است، از جمله جاذبه‌های جالب توجه هستند. این امانت‌ها از کتابخانه‌ها و اموال شخصی در مناطق مختلف آذربایجان که دچار آتش‌سوزی شده‌اند، کشف و جمع‌آوری شده‌اند.[۸]
معماری
[ویرایش]این مسجد از نظر اندازه و ساختار با سایر بناهای مذهبی متفاوت است. در ساخت آن اصول معماری اروپایی، شرقی و محلی به کار گرفته شده است. قسمت بالای مناره با عناصر تزئینی غرب اروپا تزئین شده است. ارتفاع مناره ۲۵ متر است. [۹][۱۰][۱۱] نمای کلی سالن شامل سه ناو است که به سبک کلیساها (سالی که به وسیله ستون‌ها به سه بخش تقسیم شده است) طراحی شده است. در ورودی و محراب مسجد از مصالح سنگی و نمونه‌های هنر سنگ‌تراشی هنری استفاده شده است. این بنا بر روی مکان مسجد قدیمی ساخته شده و با موفقیت به ویژگی‌های طراحی خیابان‌های منحنی شکل گنجانده شده است.[۱۲] مسجد بیلر که دارای یک مناره است، شامل یک ورودی و سالنی با سه فضا برای عبادت می‌باشد.[۱۳]
نگارخانه
[ویرایش]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Fərhadoğlu, Kamil (2006). İçərişəhər (به ترکی آذربایجانی). Bakı: Ş-Q və Çinar-çap. p. 138. Archived from the original on 2024-02-02. Retrieved 2024-02-02.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ "Bəylər Məscidi - Icherisheher". icherisheher.gov.az. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ "Bəylər məscidi" (به ترکی آذربایجانی). 2020-06-26. Archived from the original on 2024-08-30. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ Yunusov, Arif (2004). Azərbaycanda İslam (PDF) (به ترکی آذربایجانی). Bakı: Zaman. p. 140. ISBN 9952-8052-2-5. Archived (PDF) from the original on 2023-07-05. Retrieved 2022-12-14.
- ↑ Ələsgərova, Nəsrin (2005-01-15). "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (به روسی). Archived from the original on 2019-09-13. Retrieved 2024-09-04.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (به ترکی آذربایجانی). mct.gov.az. 2001-08-02. Archived from the original (PDF) on 2021-07-07. Retrieved 2022-12-14.
- ↑ "Bəylər Məscidi". regex.mct.az. Archived from the original on 2024-08-30. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "İlham Əliyev İçərişəhərdəki "Bəylər" məscidində bərpa işlərindən sonra yaradılan şəraitlə tanış olub. president.az". Archived from the original on 2016-12-25. Retrieved 2018-09-24.
- ↑ "İçərişəhərdəki "Bəylər" məscidində bərpa işləri". religions.az. Archived from the original on 2024-08-30. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ "İçərişəhər Bəylər məscidi". sirat.az. 2022-01-06. Archived from the original on 2023-12-02. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ Azərbaycan Respublikası Məscidlərinin Ensiklopediyası (PDF) (به ترکی آذربایجانی). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. p. 47. ISBN 964-8121-59-1. Archived from the original (PDF) on 2021-07-23.
- ↑ Bəkirova, Nahidə (2009-10-02). "Əsrlərin daş yaddaşı". www.anl.az. Archived from the original on 2024-08-30. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ Cahan, Zeynəb (2017-10-20). "Bəylər məscidi". nargismagazine.az. Archived from the original on 2017-10-25. Retrieved 2018-09-24.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
