سحر حلال
 | |
| نویسنده(ها) | محمد بن یوسف اهلی شیرازی |
|---|---|
| موضوع(ها) | شعر ( مثنوی) |
| گونه(های) ادبی | هندی |
سحر حلال عنوان یک مثنوی عاشقانه[۱] (داشتان عشق گل و جم ) سروده محمد بن یوسف اهلی شیرازی است. این مثنوی در مقابل دو مثنوی قدرتمند کاتبی نیشابوری سروده شده و در هر بیت آن چهار صنعت ادبی 1- ذوالبحرین[۲] 2- ذوالقافیتین[۳] 3- تجنیس و 4- لزوم ما یلزم به کار رفته است.[۴]
آغاز کتاب
امّا بعد چنین گویند غواص دریای سخن سازی اهلی شیرازی: که روزی در خدمت صف نشینان بارگاه حقیقت و بزرگان خرده دان کارگاه طریقت برسم خدمت حاضر بودم که سخن در وصف فارسان[1] میدانی معنی و زور آزمایان کمان دعوی میگذشت از جمله تعریف مولانا کاتبی کردند که دو کمان دعوی از قوت بازوی طبع انگیخته و بر سر میدان سخنوری آویخته یکی مجمع البحرین و یکی نسخه تجنیسات و پهلوانان عرصه سخن با قوت بازوی فکرت و زورآزمایی از آن هر دو کمان فرو مانده اند، این پیر فقیر گوشه گیر با وجود شکستگی مزاج و دلخستگی کار بی رواج چون طبع فضول[2] داشت غیرت آورده گفت: که از قوت بازوی فهم خود می یابم که آن هر دو کمان را در قبضه فکرت آوردم و به یک حمله هر دو را گوش تا گوش چنان بکشم که آواز زه و تحسین از هر گوشه برآید، چون این نکته ادا کردم بعضی از اهل تعصب فنته انگیختند و در دامنم آویختند که این دعوی نیست غیر لاف و گزاف والا اینک کمان واینک مصاف هم در آن وقت متوجه شدم و طرح این نسخه انداختم چنانکه مجمع البحرین و تجنیسات به یک جای جمع آمدند و با وجود این تکلیف ما لایلزم، ذوقافیتین هم ملازم آن کردم که اگر در مقابل تجنیسات او خوانند بر وزن « فاعلاتن فاعلاتن فاعلن » که رمل مسدس محذوف است جواب آن باشد با زیادتی صنعت ذو بحرین و ذوقافیتین و اگر در مقابل مجمع البحرین او خوانند بر وزن « مفتعلن مفتعلن فاعلن » که بحر سریع مسدس مطوی مکشوف است و بحر رمل مسدس محذوف در تحت اوست جواب آن باشد با زیادتی صنعت تجنیسات و دیگر التزامات که در آن دو نسخه نیست و به همّت شاه اولیا که صاحب قبضه اصحاب فن و سرچشمه ارباب سخن اوست این مقصود بحصول و این مأمول بوصول پیوست. و این نسخه موسوم گشت به سحر حلال و الحمدالله رب العالمین و الصلوة و السلام علی خاتم النبیین و الائمة المعصومین الطیبین الطاهرین و سلم تسلیما کثیرا.[۵]
دوران جوانی
مثنوی سحر حلال: داستان عشق گل و جم با مقدمه، حواشی و تصحیح : عسگر بهمن یار و سمیه عموی[۷] در سال 1402 توسط انتشارات امید سخن در تهران به چاپ رسید[۸]
منابع
- ↑ «گنجور » اهلی شیرازی » سحر حلال». ganjoor.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۳۰.
- ↑ کتاب. «رباعیات ملا مومن یزدی، ص 18».
- ↑ «سحر حلال (سراینده اهلی شیرازی ق) - كتابخانه مجلس شورای اسلامى». www.lib.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۳۰.
- ↑ «Kitāb-i Saḥr-i ḥalāl». Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۳۰.
- ↑ دایرة المعارف بزرگ اسلامی. «تصویر صفحه نخست سحر حلال».
- ↑ «سحر حلال اهلی شیرازی محمد بن یوسف اهلی شیرازی 951 ق رهاوی دانلود نسخه خطی». فروشگاه رهاوی. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۳۰.
- ↑ کتابخانه ملی ایران. «مثنوی سحر حلال: داستان عشق گل و جم».
- ↑ خانه کتاب. «مثنوی سحر حلال».