ویکی‌خبر:خبر دست اول

این صفحه یکی از سیاست‌های رسمی ویکی‌خبر شمرده می‌شود. این سیاست در نزد عدهٔ زیادی از ویرایشگران مقبولیت دارد و تفاهم بر آن است که همهٔ کاربران ملزم به پیروی از آن‌اند. اگر نیاز به تغییری در این صفحه حس می‌کنید، بدان دست یازید؛ ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن آن تغییرات و نظرخواهی در مورد آن‌ها استفاده کنید.

میان‌بُرها: وخ:خا وخ:خبردا

بخش مهم هر رسانهٔ برخط داشتن منابع دست اول همچون جزئیات، تصاویر و مصاحبه دست اول است. که توسط منابع خبری دیگر منتشر نشده باشند، که ما را قادر می‌سازد تا بفهمیم که چه موضعی جهت خبرنگاری با ارزش است. تمامی کاربران ویکی‌خبر می‌توانند به تهیه خبر دست اول بپردازند.

شما باید قادر به اثبات و ارائه مدارک کافی که شامل خبر دست اول شما می‌باشد، باشید. بنابراین این حیاتی است که شما یادداشت‌های کافی را در صفحهٔ بحث خبر نگه دارید و سپس از الگو {{خبر دست اول}} در صفحهٔ خبر استفاده کنید، یادداشت‌های شما شامل هرچیزی می‌تواند باشد، اگر مصاحبه‌ای انجام داده‌اید رونوشت نامه الکترونیکی، یادداشت دستی و یا هر چیز دیگر می‌تواند باشد، اگر پرونده صوتی تهیه کرده‌اید آن را بارگذاری کنید.

وقتی از خبر دست اول خود یادداشت بردای می‌کنید، به یاد داشته باشید نقل قول‌ها را کلمه به کلمه بنویسید.

مطمئن شوید که شما به طور کامل هویت خود را در صفحهٔ بحث خبر اعلام کرده باشید هرچند که از نوشتن جزئیات خودداری می‌کنید، این کار به دیگران اطمینان می‌بخشد که بتوانند به طور کامل مدارک ارائه شده توسط شما را اثبات بخشد. ویکی‌خبر یک مجله علمی با همکاری در بررسی صفحات نیست، ولی دوست داریم جدی گرفته شود و هر ذره از صحت خبرها به ما کمک می‌کند، مدارک از منابع ناشناخته مدرک نیستند.

از بد جلوه دادن حقایق خودداری کنید، هیچ‌گاه خبر را با جزئیات بدون منبع پر نکنید.

تمامی خبرنگاران باید طبق منشور اخلاقی عمل کنند، که شامل برخی از مواردی می‌شود که مربوط به رفتار خود هنگامی که در ارتباط با یک منبع درجه سه هستیم، می‌شود.

اگر شما در حال برنامه زیری برای جمع‌آوری خبر از یک تظاهرات هستید، از قبل تعیین کنید که به کدام طرف خواهید رفت: آیا شما می‌خواهید به جمع معترضین بپیوندید و یا می‌خواهید خارج از جمع معترضین به جمع‌آوری اخبار بپردازید؟ اگر می‌خواهید به جمع معترضین بپیوندید به یاد داشته باشید که کارت خبرنگاری خود را همراهتان نبرید!

رفتار دیگری که باید هنگام مصاحبه در نظر گرفت، که ممکن است در منشور اخلاق به صورت مستند نیامده باشد ولی شاید در جای دیگر مستند باشد، در زیر آمده است. اما فراتر از محدوده این سند است که چه طور یک مصاحبه انجام داد.

یک خبر باید از منابع متعدد نقل شده باشد، اما خبر باید در پشت صحنه منابع متعدد دیگری نیز داشته باشد. این کافی نیست که عنوان خبر به شما بگوید که به عنوان مثال «فلانی اولین کانادایی است که می‌تواند فعالیت خاصی را انجام دهد» یا «فلان شخص دارنده بزرگترین وبگاه در نوع خود است» و یا «فلان شخص به خاطر نظری که بابت رئیس جمهور داد از کارش اخراج شد»، تعهد شما به عنوان خبرنگار این است که مطمئن شوید آن خبرها حقیقت هستند.

خبرهای ما نباید دستور کار پیشرفت باشند، اینگونه اخبار در اینجا تاثیری بر اطلاع رسانی ندارند. اگر شخص «الف» می‌گوید که شخص «ب» به علت دزدی اخراج شده است، شما به پیش شخص «ب» بروید و به طرف دیگر قضیه را به خوبی نگاه کنید. قضاوت نکنید که کدام طرف قضیه «به نظر بیشتر قابل باور می‌آید» و فقط آن یک طرف قضیه را بیان نکنید — هر دو طرف قضیه را در حالت بی‌طرفی نگه دارید و اجازه دهید که خوانندگان خودشان تصمیم بگیرند.

قوانین بین کشورها متفاوت است، اما به طور معمول لازم است که شما خودتان را به عنوان یک خبرنگار به آن‌هایی که می‌خواهید صحبت کنید، معرفی کنید. احتیاج نیست که خود را با تشریفات نامناسب معرفی کنید، این کار را می‌توانید با کلمات ساده بیان کنید.

«سلام، من جف دیویس یک خبرنگار محلی هستم، من ماجرای دیروز دستگیری بیرون رستوران رو پوشش می‌دهم، می‌خواستم بدونم می‌تونم چند تا سؤال از شما بپرسم؟»

باز هم بهتر است که طرف را مطلع سازید که آیا می‌خواهید از صدایشان برای ضبط یک مصاحبه صوتی استفاده کنید، بهتر است این کار را برای احتیاط و به خاطر خودشان انجام دهید. اگر از شما پرسیدند که چرا صدایم را ضبط می‌کنید، در پاسخ نگویید «به خاطر اینکه حرف‌های شما را اثبات کنم» — به سادگی شرح دهید که «می‌خواهم زمانی که خبر را می‌نویسم از آن به عنوان یک مرجع استفاده کنم، زیرا از بد نقل‌قول کردن و یا از جا انداختن نقاط برجسته گفتار شما، متنفرم.». اگر آن افرادی که با آن‌ها مصاحبه می‌کنید معروف هستند، زمانی که به منزل رسیدید از یک موتور جستجو مانند گوگل استفاده کنید تا از صحیح بودن نام آن‌ها مطمئن شوید ... اما اگر شخصی که با آن مصاحبه می‌کنید فردی نیست که نامش بارها در اخبار آمده باشد دوبار بررسی کنید که تمامی نام‌ها و املاها را صحیح نوشتید.

به عنوان یک اصل عمومی قانونی، هر چیزی که منبع قبل از اینکه شما خودتان را معرفی کنید، به شما می‌گوید را نمی‌توان منتشر کرد مگر آنکه شما از آن‌ها بخواهید که آن‌ها بعداً برای شما بازگو کنند. به عنوان مثال اگر منبع به شما می‌گوید که چیزی «محرمانه» است، از آن یادداشت بر ندارید. از سوی دیگر از آن‌جا که افراد دوست ندارد در خبر شما هویت خود را فاش کنند، به شما اجازه می‌دهند که با آن‌ها درباره «مواد پس‌زمینه» صحبت کنید — با این وجود ممکن است اطلاعاتی را به شما ارئه دهند. گاهی اوقات آن‌ها اجازه می‌دهند که اطلاعات به صورت مثلاً «یک افسر پلیس در صحنه گفت که ...» انتشار بیابند، و گاهی اوقات می‌خواهند که اطلاعاتشان را به هیچ مرجعی ربط ندهید. به خواسته‌های آن‌ها احترام بگذارید.

اغلب اوقات، منابع به عنوان مثال عکس برادر زندانی خود، یا در مثالی دیگر عکس پدرشان در زمان جنگ و یا عکس مشابهی از اعضاء خانوادهٔ‌شان را به شما می‌دهند تا از آن در خبر استفاده کنید، از آن‌ها خواهش کنید تا مجوز انتشار آن را بدهند، تا رسانه‌ها بتوانند از آن در اخبار دیگر از آن استفاده کنند — اگر شما می‌توانید این کار انجام دهید، مجوزهای فارسی را برای تأیید وضعیت انتشار آن‌ها به نشانی پست الکترونیکی permissions-fawikimedia.org و یا به زبان انگلیسی به نشانی پست الکترونیکی permissionswikimedia.org بفرستید.

وقتی شما از چیزی مطمئن نیستید، آن را شفاف‌سازی کنید.

اگر شما با شخصی صحبت می‌کنید که کارش اغلب صحبت با مطبوعات است، شما باید از این واقعیت آگاه باشید که بعضی از افراد وجود دارند که متخصص دستکاری در برداشت خبرنگاران از موضوع هستند. توانایی شما در تشخیص روش‌های دستکاری با تمرین بهبود می‌یابد. اگر منبع شما در مصاحبه از شما با تجربه‌تر است، پس مهم است که شما در نظر بگیرید که شخص در چه حد می‌خواهد به خبر نهایی شما شیب دهد و مطمئن شوید که شما نه منبع در تعیین جزئیات مرتبط با خبر تصمیم می‌گیرید.

مصاحبه بهتر است در نزد آن افراد انجام شود: به عنوان مثال، در محل کارشان به جای استفاده از تلفن. اطلاعات اخبار منتشر شده، از جمله شماره تلفن تماس، نشانی پست الکترونیکی و غیره، باید در خبر ذکر شوند.

به طور معمول شما باید با یادگیری اطلاعات پس زمینه آمادگی برای مصاحبه را داشته باشید، به عنوان مثال اگر از یک شهردار مصاحبه می‌کنید نباید از آن بپرسید که ایشان چه زمانی انتخاب شده‌اند، شما باید اینگونه اطلاعات را از قبل یاد بگیرید.

از زمانی که شما خود را به عنوان خبرنگار به منبع معرفی کردید، هر چیزی که منبع به شما می‌گوید «غیر محرمانه» در نظر گرفته می‌شود و شما می‌توانید آن‌ها را در خبرتان نقل کنید. با این حال منبع شما این انتظار را از شما دارد که بخش رسمی تعامل شما در «مصاحبه» در خبرتان استفاده شود، و از اینکه شما از مواد دیگری در خبرتان استفاده کنید، متعجب می‌شود.

از آنجا که ویکی‌خبر هیچ‌گونه مراحل سختی در انتشار اخبار برای نویسندگان اخبار ندارد شما باید خود را به عنوان نویسنده/محقق مستقل معرفی کنید و نه 'نماینده' ویکی‌خبر. در صورتی که شما یک خبرنگار معتبر هستید: بنابراین خود را به عنوان یک خبرنگار مستقل و یا آزاد معرفی کنید. البته شما ممکن بخواهید اطلاع دهید که می‌خواهید خبر را کجا منتشر کنید، ولی آن‌ها را مطمئن کنید که دیدگاه‌ها و فعالیت‌های شما، نماینده افراد دیگری که از ویکی‌خبر استفاده می‌کنند نیستند. نه حتی اعتبار زیاد و یا کم ویکی‌خبر را بر خودتان منعکس کنید. ویکی‌خبر برای استانداردهای بالا مورد هدف قرار گرفته است، مانند مجموعه اخباری که در گوگل به عنوان مرجع خبری منتشر می‌یابند (به عنوان جریان اصلی منابع) اما بهترین تلاش یک داوطلب است که با توجه به حقیقت‌یابی و بازبینی تحریریه‌ای مستقل، منتشر می‌یابد.

مؤدب باشید و بدون تعصب عمل کنید.

وقتی که شما به عنوان یک شاهد عینی رویداد، خبری را گزارش می‌کنید، به طور خلاصه در بخش یادداشت‌های خبر دست اول از صفحهٔ بحث خبر (توضیح داده شده در بالا) توضیح دهید که شما کی هستید و چرا در آن رویداد حضور داشتید، در این شرایط شما منبع هستید، و ممکن است دیگران بخواهند برای تأیید، مصاحبه و دیگر جزئیات با شما تماس بگیرند.

• ویکی‌خبر:نوشتن خبر
• ویکی‌خبر:نوشتن خبر فوری
• ویکی‌خبر:راهنمای سبک
• ویکی‌خبر:راهنمای محتوا
• ویکی‌خبر:میز تحقیق

• آشنایی با خبرنگاری و گزارشگری آنلاین - همشهری آنلاین
• خبرنگاری آنلاین - مرکز خبرنگاران افغانستان
• چگونه یک خبرنگار آنلاین باشیم - خبرنگاران ایران
• روش مصاحبه - آفتاب