Peptidasa

Proteasak izaki bizidun guztietan daude, eta nahi ez diren proteinen hidrolisian eta prozesu fisiologikoen erregulazioan parte hartzen dute. Entzima horiek honela sailkatzen dira:

• Substratu espezifikoak. Proteasak gai dira beren helmuga-proteinaren lotura peptidiko espezifikoak hausteko. Proteolisi mugatu horrek peptidoak sortzen ditu eta ez da gai horiek bere aminoazido eratzaileetara murrizteko.
• Substratuaren ez-espezifikoak. Peptido oso bat aminoazidoetara murriztu dezakete (proteolisi mugagabea).

Peptidasen funtzioa proteasaren inhibitzaileek inhibitzen dute. Proteasa naturalen inhibitzaileak ez dira nahastu behar erretrobirus-kontrakoko terapian erabiltzen diren proteasa-inhibitzaileekin. Birus batzuk, GIBa barne, proteasen mende daude ugalketa-zikloetan; horregatik, proteasa-inhibitzaileak metodo antibiral gisa garatzen dira.

Peptidasak berez peptidoak direnez, peptidasak degradatu daitezkeen galdetzea normala da. Peptidasa askok beren burua banatzen dutela gauza ezaguna da. Hori peptidasen jarduera erregulatzeko metodo garrantzitsua izan daiteke.

 

Peptidasak -MEROPS1 datu-basearen arabera-^[4] egitura tridimentsionalaren antzekotasunen arabera sailkatzen ditugu. Horien artean daude peptidasa-arbaso komun beretik sortutako peptidasa guztiak dituzten klanak. Egitura tridimentsionala erabilgarri ez badago, sailkapena kate peptidikoaren hondakin katalitikoen ordenan eta alboetan dituzten sekuentzietan oinarrituta egiten dugu.

• Serina peptidasak
• Treonina peptidasak
• Zisteina peptidasak
• Aspartil peptidasak
• Metalopeptidasak
• Glutamil peptidasak
• Mistoak mota katalitikoarekin (serin, zistein, treonin)

Hainbat proteasa-familiak klan bat osatzen dute, eta familia horiek peptidasa homologoak biltzen dituzte aminoazidoen sekuentzian. Treonin eta glutamil peptidasak ez ziren 1995 eta 2004 arte deskribatu, hurrenez hurren. Proteasen ekintza-mekanismoa lotura peptidiko baten hidrolisian datza, eta molekula nukleofilo gisa serina, zisteina eta treonina aminoazidoak (serin, zistein eta treonin proteasetan) edo ur-molekula bat (aspartil, metal eta glutamil peptidasetan) erabiltzen dira.

Peptidasak organismo guztietan daude eta genoma osoaren % 1-5 osatzen dute. Entzima horiek erreakzio fisiologiko ugarietan inplikatuta daude, hasi elikagaien proteinen digestio soiletik eta oso erregulatuta dauden ur-jauzietaraino (adibidez: odol-koagulazioko korrontea, osagarriaren sistema, apoptosiaren bideak eta ornogabearen profenoloxidasak aktibatzen duen korrontea). Proteina guztiak hautsi ditzakete, zelula bizi baten zati ez badira.

Okintza-industrian elikagai-gehigarri gisa erabiltzen dituzte.