Galleta
Galleta[2] (frantsesetik: galette, hots, "opila") jaki zapala, trinkoa eta neurri txikikoa da, labean egiten dena irinez, gurinez, arrautzez eta azukrez osatutako ore batekin. Oro har, azkenburukoetan, askarian edo kafetan jaten dira. Galleta motaren arabera hainbat izen izan ditzake: pastak[3] (edo pasta lehorrak), bixkotxak[4], cookieak eta abar.
| Galleta | |
|---|---|
 Gurinezko galleta laukiak. | |
| Eskualdea | Persia[1] |
| Osagaiak | irina, gurina, arrautza eta azukrea |
Oinarrizko osagaiei beste osagai batzuk ere gehitzen zaizkie: fruitu lehorrak, fruitu azukreztatuak, txokolate estalkiak, koko birrindua, osagai lurrintsuak. Galletek ez dute legamiarik eramaten. Galletak egiteko irina ahula edo erdi mailakoa izango da, inoiz ez irin indartsua. Gehiegi oratzen ez denez, azukrea, jeneralean, hauts eginda gehitzen zaio. Pastak egiteko koipe gisa gurina edo txerri gantza erabili izan da. Arrautza osoak edo gorringoak bakarrik erabiltzen dira.
Historia
aldatuVII. mendean, Persian agertu ziren, azukrea eskualdean zabaldu zenean.[1] Europara Iberiar penintsulako konkista musulmanaren bidez iritsi zen. Jada XIV. menderako, oso tipikoak ziren europar sukaldaritzaren maila guztietan, gorteetatik sukalde xumeetaraino.
Galleta bigunak
aldatuMahukarekin edo koilare batekin zabaltzen diren oreak dira.
Katu mingaina
aldatuPasta lehorrak dira, normalean, gorringo baino zuringo gehiago izaten dutelako.
Mahuka pastak
aldatuMahukarekin zabaltzen den pasta dugu eta modu askotara erabili daitezke.
Teilak
aldatuArbendola oinarri duen orea da. Hoztu ondoren, oso hauskorra, eta horregatik, hoztu aurretik forma eman beharrekoa.
Tulipak
aldatuHabia forma duen pasta fina dugu. Beste prestaketa batzuetan oinarria izan daiteke, izozkiarena adibidez.
Zitriko pasta
aldatuZitrikoen zukua erabiliz, pasta hauek zapore oso berezia hartzen dute.
Galleta lehorrak
aldatuOre lehorrak eta gorputz handikoak izaten dira; arrabolarekin luzatu eta moztu daitezke.
Sableux pasta
aldatuSukaldaritzan pasta hau gazia erabil daiteke, bereziki tartaletak edo Quicheak egiteko, azken kasu horretan gozogintzarako azukrearekin onduta erabiltzen da. Testura trinkokoak eta hoztean gogorrak, arrabolarekin luzatzen dira. Te pastak edo pastelen oinarriak egiteko erabiltzen den gaileta ore lehorra.
Arbendola duen Sableux pasta
aldatuTestura trinkokoa eta hozterakoan gogorra geratzen da, arrabolarekin luzatu behar izaten da. Ohiko Sableux orearen berdina baina aldaketa bakarra arbendol hautsa gehitzen zaiola oreari. Erabilerak ere berdinak izango dira.
Flora pasta
aldatuTestura trinkokoa eta hoztean gogorra geratzen den orea, arrabolarekin luzatu behar dena. Pastak, edo pastel desberdinen oinarriak egiteko erabiltzen den gaileta ore lehorra. Espainian du oinarri eta gurina erabili beharrean txerri gantza erabiltzen da. Hala ere, gaur egun, gurina ere erabiltzen da errezeta hau egiteko.
Crumble pastak
aldatuPasta oso lehor bat da bi behatzekin indar eginez gero erraz desegiten dena. Bere horretan te pasta moduan jaten da edo deseginda azkenburuko platerak edertzeko ere erabil daiteke. Errezeta honetan kontraste puntu bat emateko Maldon gatza ere erabiltzen da.
Olo gailetak
aldatuOloaren malutak erabiliz gero, ore honi testura oso kurruskaria emango dio.
Ikus, gainera
aldatu- Artiach galleta-fabrika euskalduna.
- Zortearen galleta
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b Whatscookingamerica.net. History of Cookies - Cookie History. .
- ↑ «galleta» Euskaltzaindiaren Hiztegia (Noiz kontsultatua: 2019-07-10).
- ↑ «Pasta». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 2024-05-10.)
- ↑ «Bixkotx». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 2024-05-10.)