Garraiska

Garraiska
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Lamiales
Familia	Lamiaceae
Generoa	Melissa
Espeziea	Melissa officinalis; L.
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak	melissa leaf (en) eta melissa seed oil (en)

Garraiska^[1] edo arraixka^[2] (Melissa officinalis) Lamiaceae familiako landare bizikor bat da, Europakoa eta Mediterraneoaren ingurukoa jatorriz. Limoi-usain bizia du, eta sendabelar gisa erabiltzen da, lasaigarri gisa, eta haren olio esentziala lurringintzan erabiltzen da.

Ezaugarriak

Zutoin herrestaria du, ia metro beteko altuerakoa. Adarrak zuzenak dira, eta urtekoak. Aurkako hostoak ditu, txortendunak, 9 x 7 cm-rainokoak, eta hosto-orriak obalak dira eta ilekarak, kolorez berde ilunak, eta ertza horzduna da.

Udan loratzen da, eta lore pentameroak ematen ditu, kandudunak, bertizilatuak. Lau lorezil dituzte, korolarekin bat eginak. Obulutegia superoa da. Loreak nektarretan aberatsak dira, eta intsektu himenoptero polinizatzaileak erakartzen dituzte.

Bizilekua

Mediterraneoko arrokoa da, jatorriz, baina Europa epel osora hedatu da. Materia organikotan aberatsak diren zoruetan hazten da, belardi hezeetan, baso-soilguneetan edo soroen eta ibaien ertzetan. Ondo drainatutako zoruak behar ditu.

Sendabelarra

Hostoek limoi-usain bizia askatzen dute txikitzean, eta aromaterapian erabiltzen dira.

Infusiotan hartzen da lasaigarri gisa eta espasmoen aurka. Takikardien aurka erabiltzen da, bihotz-muskulua lasaitzen eta bihotzaren erritmo normala berreskuratzen laguntzen baitu.

Eltxoak uxatzeko ere erabiltzen da, eta hortzetako pasa batzuetan ere bai, propietate antiseptikoak dituelako eta usain ona duelako.

Sinonimia

Historian zehar, hainbat izen zientifiko eman zaizkio espezie honi. Hauek dira:

Melissa officinalis

Mutelia officinalis (L.) Gren. ex Mutel, Fl. Franç., Suppl.: 87 (1838).
Faucibarba officinalis (L.) Dulac, Fl. Hautes-Pyrénées: 402 (1867).
Thymus melissa E.H.L.Krause in J.Sturm, Deutschl. Fl., ed. 2, 11: 117 (1903).

subsp. altissima (Sm.) Arcang., Comp. Fl. Ital., ed. 2: 427 (1894). Europako hegoaldetik Kaukasora.

Melissa altissima Sm. in J.Sibthorp & J.E.Smith, Fl. Graec. Prodr. 1: 423 (1809).
Melissa officinalis subvar. altissima (Sm.) Nyman, Consp. Fl. Eur.: 587 (1881).
Melissa romana Mill., Gard. Dict. ed. 8: 2 (1768).
Melissa officinalis var. romana (Mill.) Woodv., Med. Bot. 3: 398 (1792).
Melissa bicornis Klokov, in Fl. RSS Ukr. 9: 659 (1960).