Galietako gerrak

Galietako gerrak
	Vercingetorix galiar buruzagia, bere armak Julio Zesarren oinetara botatzen, 1899, Lionel Noel Royer margolariaren lana.
Data	K.a. 58. - K.a. 50 urteen artean
Lekua	Galia, Germania eta Britania
Emaitza	Erromatar Errepublikak Galia bereganatu zuen
Gudulariak
Erromatar Errepublika	Hainbat galiar tribu
Buruzagiak
Julio Zesar; Tito Labieno; Marko Antonio; Kinto Tulio Zizeron; Publio Lizinio Kraso	Vercingetorix; Ambiorix; Commius
Indarra
120.000 gudari:; 60.000 legionari; 60.000 laguntzaile	300.000tik gora gudari
Galerak
30.000 hil; 10.000 zauritu	milioi bat inguru hil (gehienak zibilak); milioi bat esklabo bilakatuak; Plutarkoren arabera

Galietako gerrak Julio Zesar erromatar prokontsulak eta galiar tribuen aurka egindako kanpaina militarrak izan ziren. Zortzi urteko aldian izan ziren, Kristo aurreko 58. urtetik 50.era bitartean. Gerra haien bidez, Erromatar Errepublikak mendean hartu zuen Galia, hau da, Mediterraneo itsasotik Mantxako kanaleraino bitarteko herrialde zabala. Era berean, erromatarrak Britainia eta Germaniako herrialdeetan sartu ziren, baina azken espedizio horiek behin ere ez ziren neurri handiko inbasioetan gauzatu ahal izan. Galietako gerrak K.a. 52. urtean Alesiako gudu erabakigarriarekin burutu ziren; erromatarrek erabateko garaipena lortu zuten gudu hartan, eta ondorioz Erromatar Errepublika Galia osoan hedatu zen. Kanpaina militar horietan erabilitako gudarosteek, ondoren Zesarrek Erromara joateko erabili zuen gudarostea osatu zuten.

Artikulu hau Galiako guduei buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Commentarii de Bello Gallico».

Arrazoiak

Nahiz eta Zesarrek inbasio hau prebentzio-defentsa ekintza gisa justifikatu izan, historialari gehienen iritziz honen arrazoi nagusia Zesarren ibilbide politikoa indartu eta bere zorrak ahitzean zetzan. Halaber, inork ezin zezaken ezkutatu lurralde honek erromatarrentzako zuen garrantzia, aurretik Galiako jatorria zuten tribu barbaroen erasoak jasan baitzituzten. Lurralde hauen jabetzeak Erromak Rin ibaiaren muga ziurtatuta izan zezan erraztu zion.

Gerrraren propaganda

Julio Zesarrek berak kanpaina militar hauek bere Galietako guduari buruzko iruzkinak idazlanean zabalki deskribatu zituen. Lan hori da Galiako gerrei buruzko iturri historiko garrantzitsuena eta jeneral horren idazlan nabarmenena. Liburua propaganda politikoaren maisulana ere bada, Zesar jenerala Erromako bere irakurleengan eragina izaten saiatu baitzen.

Kanpo estekak

Galiako gerrei buruzko artikulua, Argia aldizkarian.

Datuak: Q202161
Multimedia: Gallic War / Q202161

Artikulu hau historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.