Elisa Bachofen

Elisa Beatriz Bachofen Buenos Airesen jaio zen 1891n.^[2] Buenos Aireseko Unibertsitateko Zientzia Zehatz, Fisiko eta Naturalen Fakultatean ikasi zuen, eta bertan graduatu zen 1918ko martxoaren 5ean. Gradu-amaierako lanaren gaia hauxe izan zen: Instalación de una fábrica de hilados y tejidos utilizando algodón del Chaco./ Irute- eta ehun-fabrika bat instalatzea Chaco kotoiaren bidez.^[3]

Elena Bachofen ahizpa (ESther), alaba eta emakume-bilobak ere ingeniariak dira.

1918an Ingeniaritzako Ikasleen Zentroko aldizkarian erredaktorea izan zen eta ondoren erredakzioko idazkaria. La Ingeniería aldizkarian ehungintzari buruzko liburuak, liburuxkak eta artikuluak idatzi zituen.

1919tik, erretiratu zen 1953 urtera arte, Zubien eta Bideen Zuzendaritzarako lan egin zuen, zubien proiektugile gisa, eta, ondoren, Bidezaintzako Zuzendaritza Nazional sailaren antolaketan eta bide-lanen zuzendaritzan.^[4] 1955ean erbesteratu behar izan zuen, urte bereko iraileko estatu-kolpearen ondoren, bere ikerketak eta proiektuak Estatu Batuetan jarraituz.^[5]

Bere bizitzan zehar, hainbat kargu eta batzorde izan zituen: Industria Teknologiaren Institutu Nazionaleko Dokumentazio Zentroko zuzendari teknikoa izan zen, eta Zientzia eta Teknika Ikerketen Kontseilu Nazionaleko Comisión Nacional de Clasificación Decimal Universal del Centro de Documentación Científica/Dokumentazio Zientifikoaren Zentroko Sailkapen Hamartar Unibertsalaren Batzorde Nazionalaren buru izan zen. Batzorde horretako Batzorde Aholku-emaile kide ere izan zen.

Halaber, aholkularitza teknikoa eman zien herrialdeko zenbait industria pribaturi. Asmatzaileen Zirkuluko Batzorde Teknikoko presidentea izan zen, hainbat patente aurkeztu zituen eta Guía del Inventor /Asmatzaileen Gida argitaratu zuen, askotan berrinprimatu dena.

Bere jarduera profesionalari partaidetza sozial nabarmena gehitu zion. Liburutegi Zientifiko eta Teknikoen Argentinako Elkarteko presidentea izan zen eta Negozio eta Profesionalen Emakumeen Elkarteko Zuzendaritza Batzordean parte hartu zuen. 1918an Adela García Salaberryk, Alicia Moreau de Justok eta Elvira Sáenz Hayesek Batasun Feminista Nazionala sortu zuten, garai hartan zeuden erakunde guztiak bateratzeko asmoz (Centro Socialista Femeninoa, Agrupacion Sozialista Femeninoa, Emakumeen Kontseilu Nazionala). Elisa Bachofen-ek aktiboki parte hartu zuen talde berrian beste askorekin, esaterako, Julia García Games, Ángela Costa, Berta Gerchunoff, Consuelo G. de García, Clotilde Rossi, Josefina L. Mantecón, Julieta Lanteri eta Alfonsina Storni. Lola S. de Bourguet eta Adelia Di Carlorekin batera, 1921eko ekainera arte zuzendu zuen Nuestra Causa aldizkaria, Arnoldo Dobrenki idazkaria zela. El Pueblo egunkarian ere idatzi zuen.

Emakumeen Kontseilu Nazionalaren Liburutegian, hainbat ikastaro eman zituen: etxerako elektrizitate aplikatua, emakumeentzako mekanikako eta motoreen ezagutza.^[6]

1932an, Argentinako Damas Elkarteak aginduta, emakumearen prestakuntza teknikorako idatzitako “Patria y Hogar” liburuxkaren hitzaurrean, honako hau adierazi zuen: “... Emakumeari irakaskuntza teknikoa ematea ezinbestekoa da, bete behar duen zereginerako hobeto gaitu dezan; esate baterako, etxekoandrea, etxeko zaindaria, gizarteko kidea, eta gizadiaren kudeatzaile eta hezitzaile den aldetik, ezinbestekotzat jo dut gidatzea”.^[1]

Europa, Estatu Batuak, Israel eta Brasilera egin zituen bidaiak. 1976ko azaroaren 19an hil zen Buenos Airesen.

 

 

• 2017az geroztik, Paranako kale batek bere izena darama.^[7] Urte horretan bertan, Portuko bizilagunek halaxe erabakita, Elisa tunelera izendatu zuten, haren omenez. Tunelera horrek Agronomiatik Río de la Platara, Vega errekaren arroan zulatu zuen tunela .^[8]
• 2018ko azaroaren 12an eta 13an Buenos Airesko Unibertsitateko Ingeniaritza Fakultatean (FIUBA), “Elisa Bachofen” Emakume Ingeniarien Lehen Jardunaldiak egin ziren, eta urtero jarraituko dute goi-mailako ikasketen etxe horretan.^[3]
• 2019tik aurrera, Rafaelaren Unibertsitate Nazionalak Elisa Bachofen Bekak ematea erabaki zuen, generoa dela eta, eten teknologikoa murrizteko; izan ere, sektorean emakumeak sartzea eta sektorean irautea bermatuko duten ekintza-neurriak behar dira.^[9]
• ÑuSat konstelazioko satelite batek bere izena du.^[10]
• 2022ko otsailaren 11n, Zientzia eta Teknologiako Emakumearen eta Neskatoaren Nazioarteko Egunean, Alberto Fernández presidentea Etxe Arrosa Zientzialarien Aretoa (Argentinako Errepublikako botere exekutiboaren egoitza) Argentinako Zientzia Aretoa izendatu zuten, eta Elisa Bachoftiren argazki bat erantsi zioten irudi-galeriari, Argentinako beste 10 zientzia-emakumerekin batera jarri ziren: Eugenia Sacerdote de Lustig, Rebeca Guber, Sara Rietti, Elvira López, Telma Reca, Hetty Ladis Regina Bertoldi de Pomar, María Adela Caría, Elena Martínez Fontes, Irene Bernasconi eta Carmen Pujals.^[11]

• Sosa de Newton, Lily (1972). Diccionario biográfico de mujeres argentinas. Buenos Aires. 
• Gallo, Edit (2004). Nuestra causa: revista mensual feminista, 1919-1921. Buenos Aires: Instituto de Investigaciones Históricas Cruz del Sur. 
• Bachofen, Elisa B. (1926). El algodón, consideraciones sobre la industria textil argentina. Buenos Aires: Imprenta Tixi y Schaffner. 

• Cutolo, Vicente Osvaldo (1968). Nuevo diccionario biográfico argentino (1750-1930). Buenos Aires: Elche argitaletxea. 
• Yaben, Jacinto R. (1952). Biografías argentinas y sudamericanas. Buenos Aires: Ediciones Historicas Argentinas. 

• Gestando la Patria 2015ko irailaren 24an artxibatua Wayback Machinen.
• Historia de la Facultad de Ingeniería de la Universidad de Buenos Aires 2009ko apirilaren 30ean artxibatua Wayback Machinen.
• Instituto Nacional de Tecnología Industrial
• Historia del Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas
• Historia de la Asociación Argentina de Inventores
• La profesionalización de la escritora y de sus protagonistas: Argentina, 1900-1919, Lea Fletcher
• Primeras Jornadas de Mujeres Ingenieras (Ingenieria Fakultatea - UBA)